Azeri - II Kings

Chapter 1

1:1  اَخابين اؤلوموندن سونرا موآب ائسرايئلئن ضئدّئنه عوصيان قالديردي.

1:2  پادشاه اَخَزيا سامئره‌ده‌کي سارايينين بالاخاناداکي موشَبّک پنجره‌‌سئندن ييخيليب ناخوشلادي. او، قاصئدلر دالينجا گؤندرئب اونلارا ددي: "گدئن، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشون، آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟"

1:3  لاکئن ربّئن مَله‌يي تئشبِلي ائليايا ددي: "قالخ سامئره پادشاهينين قاصئدلرئنئن پئشوازينا چيخ و اونلارا دِه: «ائسرايئلده تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماغا گِدئرسئنئز؟»

1:4  بونا گؤره ده رب بله ديئر: «اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»" سونرا ائليا گتدي.

1:5  قاصئدلر پادشاهين يانينا قاييتديقدا، پادشاه اونلارا ددي: "نئيه گری قاييتدينيز؟"

1:6  اونا ددئلر: "بئر آدام بئزئمله راستلاشدي و بئزه ددي: «سئزي گؤندرَن پادشاهين يانينا قاييديب اونا ديئن کي، رب بله ديئر: ‹ائسرايئلده تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماق اوچون قاصئدلر گؤندردئن؟› بونا گؤره ده اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»"

1:7  پادشاه اونلاردان سوروشدو: "سئزئنله راستلاشان و سئزه بو سؤزلري دئيَن آدام نه قئيافه‌ده ائدي؟"

1:8  اونا ددئلر: "اَينئنده توکلو بئر پالتار اولان آدام ائدي، بِلئنه ده دَري قورشاق باغلاميشدي." پادشاه ددي: "او، تئشبِلي ائليادير."

1:9  پادشاه بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني ائليانين يانينا گؤندردي. اَلّي‌باشي اونون يانينا گلدي. ائليا تپه‌نئن باشيندا اوتورموشدو. اَلّي‌باشي اونا ددي: "ای تاري آدامي، پادشاه ديئر «آشاغي دوش.»"

1:10  ائليا اَلّي‌باشي‌يا جاواب ورئب ددي: "اگر من تاري آدامي‌يام، گؤيدن اود ياغسين، سني و اَلّي آداميني تَلَف اتسئن!" او واخت گؤيدن اود ياغدي، اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني تلف اتدي.

1:11  پادشاه باشقا بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني اونون يانينا گؤندردي. اَلّي‌باشي اونا ددي: "ای تاري آدامي، پادشاه بله ديئر: «تِز آشاغي دوش.»"

1:12  ائليا اونلارا جاواب ورئب ددي: "اگر من تاري آدامي‌يام، گؤيدن اود ياغسين، سني و اَلّي آداميني تلف اتسئن!" او واخت گؤيدن تارينين اودو ياغدي، اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني تلف اتدي.

1:13  پادشاه گئنه اوچونجو بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني گؤندردي. اوچونجو اَلّي‌باشي گلئب چاتديقدا، ائليانين قاباغيندا دئزه دوشدو و اونا يالواريب ددي: "ای تاري آدامي، خاهئش ادئرم، منئم و بو اَلّي قولونون جانينا يازيغين گلسئن.

1:14  باخ، گؤيدن اود ياغيب اوّل گلن ائکي اَلّي‌باشيني و اونلارين هَره‌سئنئن اَلّي آداميني تلف اتدي. ائندي منئم جانيما يازيغين گلسئن."

1:15  او واخت ربّئن مَله‌يي ائليايا ددي: "اونونلا بئرلئکده آشاغي دوش، اوندان قورخما." ائليا قالخيب آشاغي دوشدو و اَلّي‌باشي ائله بئرلئکده پادشاهين يانينا گلدي.

1:16  اونا ددي: "رب بله ديئر: «ائسرايئلده سؤزونو سوروشماغا تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماق اوچون قاصئدلر گؤندردئن؟ بونا گؤره ده اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»"

1:17  بلجه اَخَزيا ائليانين ددئيي ربّئن سؤزونه گؤره اؤلدو. اوغلو اولماديغي اوچون يرئنه قارداشي يورام پادشاه اولدو. بو دا يهودا پادشاهي يِهوشافاط اوغلو يِهورامين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده اولدو.

1:18  اَخَزيانين اتدئيي قالان ائشلري مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

Chapter 2

2:1  ائليا، اِلئشَعله گئلگالدان گتدي. بو او زامان باش وردی کي، رب ائلياني عنقرئب فيرلانان يِل‌له گؤيه آپاراجاق ائدي.

2:2  او واخت ائليا اِلئشَعه ددي: "خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی بِيت ائله گؤندرئر." اِلئشَع ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم.» اونلار بِيت ائله گتدئلر.

2:3  بِيت ائلده اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعئن يانينا گلئب اوندان سوروشدولار: "آيا بئلئرسن رب بو گون آغاني سنئن باشين اوستوندن گؤتوره‌جک؟" اِلئشَع ددي: "بلی، بئلئرم، ساکئت اولون."

2:4  ائليا اونا ددي: "اِلئشَع، خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی اَرئحايا گؤندرئر." آمّا اِلئشَع ددي: «وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم." اونلار اَرئحايا گلدئلر.

2:5  اَرئحادا اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعئن يانينا گلئب اوندان سوروشدولار: "آيا بئلئرسن رب بو گون آغاني سنئن باشين اوستوندن گؤتوره‌جک؟" اِلئشَع جاواب وردی: "بلی، بئلئرم، ساکئت اولون!"

2:6  او واخت ائليا اونا ددي: "خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی اوردون چايينين يانينا گؤندرئر." اِلئشَع ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم." اونلار گتدئلر.

2:7  پيغمبرلر اؤولادلاريندان اَلّي آدام گدئب اوزاقدا اونلارين موقابئلئنده داياندي. اونلار دا اوردون چايينين يانيندا دايانديلار.

2:8  ائليا جوبّه‌سئني گؤتوردو و اونو بوکوب سويا ووردو. سو ائکي يره آيريلدي و اونلار قورو يرئن اوستوندن کچدئلر.

2:9  اونلار کچندن سونرا ائليا اِلئشَعدن سوروشدو: "من سنئن يانيندان گؤتورولمه‌دن، مندن بئر شي ائسته؛ سنئن اوچون نه اِدئم؟" اِلئشَع ددي: "لوطفن سنده اولان روح، ائکي قات مَنده اولسون."

2:10  ائليا ددي: "سن چتئن بئر شي ائسته‌دئن. اگر سنئن يانيندان گؤتورولدويومو گؤره‌سن، سنئنله بله اولاجاق، يوخسا بو اولماياجاق."

2:11  اونلار دانيشا- دانيشا گِدَرکَن قفلتن اودلو بئر عارابا و اودلو آتلار گؤروندولر و اونلاري بئر-بئرئندن آييرديلار. ائليا فيرلانان يِل‌له گؤيه قالديريلدي.

2:12  اِلئشَع بونو گؤروب قيشقيردي: "آتام، ای آتام! ائسرايئلئن عاراباسي و آتلي‌لاري!" و ائلياني داها گؤرمه‌دي. او واخت اؤز پالتارلاريني گؤتوردو و اونلاري جيريب ائکي يره بؤلدو.

2:13  سونرا ائليانين اَينئندن دوشَن جوبّه‌ني گؤتوروب گری دؤندو و اوردون چايينين قيراغيندا داياندي.

2:14  ائليانين اَينئندن دوشَن جوبّه‌ني گؤتوروب سويا ووردو و ددي: "ائليانين تاريسي رب هارادادير؟" او دا جوبّه‌ني سويا ووراندا، سو ائکي يره آيريلدي. اِلئشَع اورادان کِچدي.

2:15  اَرئحادا اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اونو اوزاقدان گؤروب ددئلر: "ائليانين روحو اِلئشَعئن اوستونده‌دئر." اونلار اِلئشَعئن پئشوازينا گلدئلر و اونون قاباغيندا يره قدر تعظئم اتدئلر.

2:16  اونا ددئلر: "باخ، بو قوللارينين يانيندا اَلّي ائگئد وار، لوطفن قوي گدئب آغاني آختارسينلار. بلکه ربّئن روحو اونو قالديريب داغلارين، يا دا دره‌لرئن بئرئنه آتيبدير؟" اِلئشَع ددي: "گؤندرمه‌يئن."

2:17  آمّا اونلار او قدر عئناد اتدئلر کي، اِلئشَع اوتانيب ددي: "گؤندرئن." اَلّي نفر گؤندردئلر و اونلار اوچ گون آختارديلار، آنجاق ائلياني تاپا بئلمه‌دئلر.

2:18  سونرا اِلئشَعئن يانينا کي، اَرئحادا قالميشدي، قاييتديلار. اِلئشَع اونلارا ددي: "من سئزه دِمه‌دئم کي، گتمه‌يئن؟"

2:19  شهرئن آداملاري اِلئشَعه ددئلر: "آغامين گؤردويو کئمي بو شهرئن يري ياخشي‌دير، آنجاق سويو پئسدئر، تورپاغي ثمر ورمئر."

2:20  او ددي: "منه تزه بئر قاب گتئرئن و اونون ائچئنه دوز قويون." بونو اونا گتئردئلر.

2:21  او، بولاغا چيخدي، دوزو اورايا آتيب ددي: "رب بله ديئر: «بو سولاري تمئز اتمئشم، آرتيق اوندا اؤلوم و ثمرسئزلئک اولماياجاق.»"

2:22  اِلئشَعئن ددئيي سؤزه گؤره بو سو بو گونه قدر ده تمئز قالير.

2:23  اِلئشَع اورادان بِيت ائله قالخدي. او يولا دوشَنده کئچئک اوغلانلار شهردن چيخديلار و اونو لاغا قويوب ددئلر: "گؤيه قالخ، کِچَل، گؤيه قالخ، کِچَل!"

2:24  او آرخايا دؤنوب اوغلانلاري گؤردو و اونلاري ربّئن آدي ائله لعنتله‌دي. مِشه‌دن ائکي دئشي آيي چيخيب اونلاردان قيرخ ائکي نفري پارچالادي.

2:25  اِلئشَع اورادان کَرمِل داغينا گتدي، اورادان دا سامئره‌يه قاييتدي.

Chapter 3

3:1  يهودا پادشاهي يِهوشافاطين پادشاهليغينين اون‌سکّئزئنجي ائلئنده، اَخاب اوغلو يورام سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

3:2  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، گرچي آتاسي و آناسي کئمي ديئلدي، چونکي آتاسينين دوزلتدئيي بَعَل سوتونونو آرادان آپاردي.

3:3  آمّا هرحالدا نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان ياپيشدي؛ اونلاردان اَل چکمه‌دي.

3:4  موآب پادشاهي مِيشَع قويون يِتئشدئرئردي. او، ائسرايئل پادشاهينا هر ائل يوز مئن قوزو و يوز مئن قوچون يونونو گؤندرَردي.

3:5  اَخابين اؤلوموندن سونرا، موآب پادشاهي ائسرايئل پادشاهينين ضئدّئنه عوصيان قالديردي.

3:6  او واخت پادشاه يورام سامئره‌دن چيخدي و بوتون ائسرايئللی‌لري ييغدي.

3:7  سونرا گدئب يهودا پادشاهي يِهوشافاطا خبر گؤندردي و اونا ددي: "موآب پادشاهي منئم ضئدّئمه عوصيان قالديريب. آيا منئمله بئرلئکده موآبين ضئدّئنه گِدَرسن؟" يِهوشافاط جاواب وردی: "گده‌رم، منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي، آتلاريمي آتلارين کئمي حساب ات."

3:8  يورام سوروشدو: "هانسي يوللا چيخاق؟" او جاواب وردی: "اِدوم چؤلونون يولو ائله."

3:9  ائسرايئل پادشاهي، يهودا پادشاهي و اِدوم پادشاهي گدئب او يولو يدّي گون گَزدئلر. عسگرلر و داللارينجا گلن حيوانلار اوچون سو يوخ ائدي.

3:10  او واخت ائسرايئل پادشاهي ددي: "آي آمان! رب بو اوچ پادشاهي بئر يره چاغيريب کي، اونلاري موآبلي‌لارا تسلئم اتسئن."

3:11  يِهوشافاط سوروشدو: "بورادا ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اونون واسئطه‌سئله ربدن مصلحت آلاق؟" ائسرايئل پادشاهينين اعيانلاردان بئري جاواب ورئب ددي: "شافاط اوغلو اِلئشَع بورادادير. او، ائليانين اَلئنه سو تؤکَردي."

3:12  يِهوشافاط ددي: "اوندا ربّئن سؤزو وار." بلجه ائسرايئل پادشاهي، يِهوشافاط و اِدوم پادشاهي اِلئشَعئن يانينا گتدئلر.

3:13  اِلئشَع ائسرايئل پادشاهيندان سوروشدو: "مندن سنه نه؟ آتانين پيغمبرلرئنئن، آنانين پيغمبرلرئنئن يانينا گت." ائسرايئل پادشاهي اونا ددي: "يوخ! چونکي رب بو اوچ پادشاهي بئر يره چاغيريب کي، اونلاري موآبلي‌لارين اَلئنه تسلئم اتسئن."

3:14  اِلئشَع ددي: "حوضوروندا دوردوغوم وار اولان قوشونلار ربّئنه آند اولسون کي، يهودا پادشاهي يِهوشافاطا حؤرمت اتمَسَيدئم، نه سنه باخارديم، نه سني گؤرَردئم.

3:15  ائندي منئم يانيما چنگ چالان بئر آدام گتئرئن." گتئرئلَن آدام چنگ چالارکن، ربّئن قووّتي اِلئشَعئن اوستونه گلدي.

3:16  او ددي: "رب بله ديئر: «بو دره‌نئن هر يرئنده خندقلر قازين.»

3:17  چونکي رب بله ديئر: «سئز کولَک و ياغيش گؤرميه‌جکسئنئز، لاکئن بو دره سو ائله دولاجاق. سئز، مال-حيوانينيز و حيوانلارينيز دويونجاق سو ائچه‌جکسئنئز.»

3:18  بو، ربّئن گؤزونده آسان بئر شي‌دئر. او، موآبلي‌لاري دا سئزه تسلئم اده‌جک.

3:19  بوتون قالالي شهرلري و سچمه شهرلري ووروب داغيداجاقسينيز، هر ياخشي آغاجي کَسه‌جکسئنئز، بوتون بولاقلارين گؤزونو توتاجاقسينيز و هر ياخشي زَمئني داشلارلا دولدوراجاقسينيز."

3:20  صاباحي گون سحر، تقدئم گتئرئلَن زامان، بئردن اِدوم يولوندان سو گلدي و تورپاق سو ائله دولدو.

3:21  بوتون موآبلي‌لار اشئتدئلر کي، پادشاهلار اونلارلا ووروشماغا گلئبلر. سئلاح داشييا بئلَن هر کسي و اونلاردان ياشدا بؤيوک اولانلاري چاغيرديلار. اونلار سرحدده دايانديلار.

3:22  موآبلي‌لار سحر تزدن دوران زامان گونش چيخيب، سولارين اوستونه شفق سالميشدي. اونلار قاباقلارينداکي سولاري قان کئمي قيرميزي گؤردولر.

3:23  او واخت ددئلر: "بو قاندير، يقئن پادشاهلار بئربئرلري ائله ووروشوب، بئربئرلرئني قيريبلار. ائندي، ای موآبلي‌لار، گِدَک قارَته!"

3:24  آمّا ائسرايئل اوردوگاهينا گلدئکلري واخت، ائسرايئللی‌لر قالخيب موآبلي‌لاري قيرديلار. موآبلي‌لار اونلارين قاباغيندان قاچديلار. ائسرايئللی‌لر قاباغا گدئب موآب تورپاغينا گئردئلر و موآبلي‌لاري قيرديلار.

3:25  اونلار شهرلري داغيتديلار، هر کس ياخشي بئر زمئيه داش آتيب اوراني دولدوردو. بلجه بوتون بولاقلارين گؤزونو توتدولار و هر ياخشي آغاجي کَسدئلر. فقط قئر-خَرِسِتئن داشلاري يرئنده قالدي، آنجاق ساپاندچيلار اونو دا موحاصئره‌يه آليب ووردولار.

3:26  موآب پادشاهي دؤيوشده مغلوب اولدوغونو گؤرنده، اؤزو ائله يدّي يوز نفر قيلينجلي آدام گؤتوردو کي، اِدوم پادشاهينين قوشونونو ياريب قاچسينلار، لاکئن بونو اده بئلمه‌دئلر.

3:27  سونرا او، ائلک اوغلونو کي، اونون يرئنده سلطنت اده‌جک ائدي، گؤتوردو و دووارين اوستونده اونو يانديرما قورباني تقدئم اتدي. او واخت ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه بؤيوک بئر قضب اوياندي، اونلار دا اوراني ترک ادئب، اؤز اؤلکه‌لرئنه قاييتديلار.

Chapter 4

4:1  پيغمبرلر اؤولادلاريندان اولان بئر آدامين آروادي اِلئشَعه فرياد ادئب ددي: "سنئن قولون اَرئم اؤلدو! بئلئرسن کي، او قولون ربدن قورخوردو. ائندي بئر طلبکار گلئب کي، ائکي اوغلومو اؤزونه قول گؤتورسون."

4:2  اِلئشَع اوندان سوروشدو: "سنئن اوچون نه ادئم؟ منه دِه گؤروم، اِوئنده نه‌يئن وار؟" آرواد جاواب وردی: "بئر قاب زيتون ياغيندان باشقا بو کنئزئنئن اِوئنده هچ نه يوخدور."

4:3  اِلئشَع ددي: "گت بوتون قونشولاريندان بوش قابلار بورج آل، آز قاب يوخ، چوخ!

4:4  سونرا ائچَري گئر، اؤزونون و اوغوللارينين دالينجا قاپيني باغلا، اؤز ياغيني بوتون بو قابلارا تؤک و اونلاري دولدوروب بئر طرفه قوي."

4:5  آرواد اونو ترک ادئب قاپيني اؤزونون و اوغوللارينين دالينجا باغلادي. اوغوللاري قابلاري اونون يانينا گتئرئردئلر، او دا دولدوروردو.

4:6  قابلار دولدوقدا او، اوغوللاريندان بئرئنه ددي: "منه داها بئر قاب دا گتئر." اوغلو اونا ددي: "داها قاب قالمادي." او واخت زيتون ياغي کَسئلدي.

4:7  آرواد گلئب بونلاري تاري آدامينا خبر وردی. او دا ددي: "گت، زيتون ياغيني ساتيب بورجونو ور. قالاني ائله ده اوغوللارينلا بئرلئکده کِچئنَرسن."

4:8  بئر گون اِلئشَع شونِمدن کچئردي. اورادا وارلي بئر آرواد ياشاييردي و آرواد اِلئشَعي يمک يِمَيه دعوت اتدي. سونرالار، اِلئشَع هر دفه کِچَنده، يمک يمک اوچون اورايا گِدَردي.

4:9  آرواد اَرئنه ددي: "باخ، ائندي بئلدئم کي، همئشه يانيميزدان کِچَن بو آدام موقدّس بئر تاري آدامي‌دير.

4:10  گل دامدا اونا کئچئک بئر اوتاق دوزَلدَک، اورايا اونون اوچون ياتاق، مئز، تخت، بئر ده چيراق قوياق کي، بئزه گلنده اورادا قالسين."

4:11  بئر گون اِلئشَع اورايا گلدي و دامداکي اوتاغا چيخيب اورادا ياتدي.

4:12  سونرا نؤکري گِخَزئيه ددي: "شونِملي آروادي چاغير." او، آروادي چاغيردي و آرواد اونون موقابئلئنده داياندي.

4:13  اِلئشَع نؤکرئنه ددي: "ائندي آروادا دِه: «باخ، بئزئم اوچون بو قدر زحمت چکئبسن. من سنئن اوچون نه اده بئله‌رم؟ سنئن حاقّيندا پادشاهلا يا دا قوشون باشچيسي ائله دانيشيم؟»" آرواد ددي: "يوخ، لازيم ديئل، من اؤز خالقيملا بئرلئکده ياشاييرام."

4:14  اِلئشَع سوروشدو: "اگر اِله‌دئر، اونون اوچون نه اده بئله‌رم؟" گِخَزي جاواب وردی: "دوغروسو، اوغلو يوخدور، اَري ده قوجادير."

4:15  اِلئشَع ددي: "آروادي چاغير." گِخَزي آروادي چاغيردي و او گلئب قاپيدا دوردو.

4:16  اِلئشَع ددي: "بئر ائلدن سونرا بو فصئلده قوجاغيندا بئر اوغلون اولاجاق." آرواد ددي: "يوخ، ای آغام تاري آدامي، کنئزئنه يالان دِمه!"

4:17  اِلئشَعئن ددئيي کئمي آرواد بويلو اولدو و بئر ائل سونرا همئن فصئلده بئر اوغلان دوغدو.

4:18  اوشاق بؤيودو. او بئر گون آتاسينين يانينا کي، بئچئنچئلرله بئرلئکده ائشله‌‌يئردي، گتدي.

4:19  او، آتاسينا ددي: "باشيم آغري‌يير، باشيم!" آتاسي نؤکره ددي: "اونو آناسينين يانينا آپار."

4:20  نؤکر اونو گؤتوروب آناسينين يانينا گتئردي. او، گون‌اورتايا قدر آناسينين دئزلري اوستونده قالدي و سونرا اؤلدو.

4:21  آرواد يوخاري چيخيب اوشاغي تاري آدامينين ياتاغي اوستونه اوزانديردي، سونرا قاپيني دالينجا اؤرتوب چيخدي.

4:22  او، اَرئني چاغيريب ددي: "نؤکرلرئندن بئري ائله منه بئر اِششَک گؤندر. تِز تاري آدامينين يانينا گدئب، قاييداجاغام."

4:23  اَري ددي: "نه اوچون بو گون اونون يانينا گدئرسن؟ نه تزه آي مراسئمي، نه ده سَبّت گونودور." آرواد ددي: "عيبي يوخ."

4:24  او، اِششه‌يي پالانلاييب نؤکرئنه ددي: "سور و من سنه دِمَيئنجه دايانما."

4:25  او گتدي و کَرمِل داغينا، تاري آدامينين يانينا گلدي. تاري آدامي آروادي اوزاقدان گؤردوکده، نؤکري گِخَزئيه ددي: "باخ، شونِملي آرواد بورايا گلئر.

4:26  ائندي اونون پئشوازينا قاچ و سوروش: «نجه‌سن، آيا ياخشي‌سان، اَرئن ياخشي‌دير؟ اوغلون ياخشي‌دير؟»" آرواد جاوابدا ددي: "ياخشي‌ييق."

4:27  آرواد داغا چيخيب تاري آدامينين يانينا گلدي و اونون آياقلارينا ساريلدي. گِخَزي ياخينلاشدي کي، اونو گری ائتَله‌سئن. آمّا تاري آدامي ددي: "اونو بوراخ، چونکي اوره‌يي، ائچئنده چوبالايير. رب بونون سببئني گئزله‌دئب و منه بئلدئرمه‌يئب."

4:28  آرواد ددي: "من آغامدان مگر اوشاق ائسته‌دئم؟ مگر «منی آلداتما» دِمه‌دئم؟"

4:29  اِلئشَع گِخَزئيه ددي: "بِلئني باغلا و عصامي اَلئنه گؤتوروب گت. اگر بئر آداملا راستلاشاسان، اونا سالام ورمه و سنه سالام وره‌نئن سالاميني دا آلما. گت، عصامي اوغلانين اوزونون اوستونه قوي."

4:30  اوغلانين آناسي ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم." اِلئشَع قالخيب اونون دالينجا گتدي.

4:31  گِخَزي اونلاردان قاباق گتدي و عصاني اوغلانين اوزونون اوستونه قويدو، آنجاق نه بئر سَس، نه ده بئر جاواب اولدو. گِخَزي قاييتدي کي، اِلئشَعي گؤرسون و اونا خبر ورسئن کي، "اوغلان دئرئلمه‌دي."

4:32  اِلئشَع اِوه گئردي. باخ، اؤلَن اوغلان اونون ياتاغي اوستونده اوزانميشدي.

4:33  او ائچَري گئرئب قاپيني اونلارين اوزونه باغلادي و ربّه دوعا اتدي.

4:34  سونرا ياتاغا قالخيب اوشاغين اوستونه اَيئلدي. آغزيني اونون آغزينين، گؤزلرئني اونون گؤزلرئنئن، اوووجلاريني اونون اوووجلارينين اوستونه قويدو. اوشاغين اوستونه سَرئلدي و اوشاغين بدني قيزيشدي.

4:35  اِلئشَع ياتاقدان دوشوب اِوده او طرفه-بو طرفه گَزدي. سونرا گئنه ياتاغا قالخيب اونون اوستونه اَيئلدي. اوغلان يدّي دفه آسقيريب گؤزلرئني آچدي.

4:36  اِلئشَع گِخَزئني چاغيريب ددي: "شونِملي آروادي چاغير." او، آروادي چاغيردي. آرواد اِلئشَعئن يانينا گلنده، او ددي: "آل اوغلونو."

4:37  آرواد گلئب اِلئشَعئن آياقلارينا دوشدو. يره قدر اَيئلئب اوغلونو گؤتوردو و گتدي.

4:38  اِلئشَع گئلگالا قاييتديقدا، اؤلکه‌يه قيتليق دوشموشدو. پيغمبرلر اؤولادلاري اونون قاباغيندا اوتورموشدولار. او، نؤکرئنه ددي: "بؤيوک قازاني اوجاغا قوي و پيغمبرلر اؤولادلاري اوچون شوربا پئشئر."

4:39  اونلاردان بئري اوت ييغماق اوچون چؤله چيخدي. بئر چؤل تَنه‌يي تاپيب اوندان اَتَک دولوسو قرئب بالقاباق ييغدي و گتئرئب شوربا قازانينا دوغرادي. بونون نه اولدوغونو بئلمئردئلر.

4:40  شورباني يمک اوچون آداملارا وردئلر. شوربا يئيَنلر قيشقيريب ددئلر: "قازانداکي يمکدن يِسَک، اؤله‌رئک، ای تاري آدامي!" هچ کس اوندان يئيه بئلمه‌دي.

4:41  اِلئشَع ددي: "اون گتئرئن." سونرا اونو قازانا آتيب ددي: "آداملار اوچون تؤک، يِسئنلر." قازاندا ضررلي بئر شي اولمادي.

4:42  بَعَل‌‌شالئشادان بئر آدام گلدي. او، تاري آدامي اوچون ائلک ثمردن ائيئرمي کؤمبه آرپا چؤره‌يي و اؤز محصولوندان سونبول‌لر گتئردي. اِلئشَع ددي: "آداملارا ور، يِسئنلر."

4:43  اونا خئدمت ادن ددي: "بونو يوز آدامين قاباغينا نجه قوياق؟" اِلئشَع ددي: "آداملارا ور، يِسئنلر. چونکي رب بله ديئر: «يئيه‌جکلر، حله آرتيق دا قالاجاق.»"

4:44  بلجه يِمه‌يي اونلارين قاباغينا قويدو. ربّئن ددئيي کئمي اونلار يدئلر و يمک آرتيق قالدي.

Chapter 5

5:1  اَرام پادشاهينين قوشون باشچيسي نَعَمان آغاسينين يانيندا حؤرمت و اعتئبار صاحئبي ائدي، چونکي رب اونون واسئطه‌سئله اَراما ظفر ورمئشدي. او، جسور بئر دؤيوشچو ائدي، لاکئن جوزاملي ائدي.

5:2  اَراملي‌لار دسته‌لرله چيخيب ائسرايئل تورپاغيندان کئچئک بئر قيزي اسئر گؤتورموشدولر. بو قيز نَعَمانين آروادينين يانيندا قاليردي.

5:3  او، خانيمينا ددي: "کاشکي آغام سامئره‌ده اولان پيغمبرئن يانيندا اولسايدي. او زامان پيغمبر اونون جوزامينا شفا ورَردي."

5:4  نَعَمان گتدي و آغاسي ائله دانيشيب اونا ددي: "ائسرايئل تورپاغيندان اولان قيز فئلان و بَهمان ددی."

5:5  اَرام پادشاهي ددي: "گت، من ائسرايئل پادشاهينا بئر مکتوب گؤندره‌رم.» نَعَمان اؤزو ائله آلتي مئن شِکِل قيزيل، اون تالانت گوموش و اون دست پالتار گؤتوروب گتدي.

5:6  مکتوبو ده ائسرايئل پادشاهينا گتئردي. اورادا بله يازيلميشدي: "ائندي بو مکتوبلا برابر قولوم نَعَماني دا يانينا گؤندرمئشم کي، سن اونون جوزامينا شفا وره‌سن."

5:7  ائسرايئل پادشاهي مکتوبو اوخوياندا پالتاريني جيريب ددي: "مگر من تارييام کي، اؤلدوروب دئرئلدَم؟ نئيه بو آدام منئم يانيما سؤز گؤندرئر کي، بئر آداما جوزاميندان شفا ورئم؟ دئقّت ادئن و گؤرون کي، منئمله داعوا اتمک اوچون نجه بهانه آختارير."

5:8  تاري آدامي اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينين اؤز پالتاريني جيرديغيني اشئدنده اونا خبر گؤندرئب ددي: "نه اوچون پالتاريني جيردين؟ قوي ائندي او منئم يانيما گلسئن و بئلسئن کي، ائسرايئلده بئر پيغمبر وار."

5:9  نَعَمان آتلاري و دؤيوش عاراباسي ائله گلدي و اِلئشَعئن اِوئنئن قاپيسيندا داياندي.

5:10  اِلئشَع اونون يانينا قاصئد گؤندرئب ددي: "گت، اوردون چاييندا يدّي دفه يويون، بدنئن صاغاليب جوزامدان تمئز اولارسان."

5:11  آمّا نَعَمان قضبله‌نئب گتدي و ددي: "باخ، گومان ادئردئم کي، اِشئيه چيخيب يانيما گله‌جک، دوروب تاريسي ربّئن آدي ائله چاغيريب اَلئني جوزاملي يرئن اوستونده يِلله‌يئب شفا وره‌جک.

5:12  مگر دَمَشقئن چايلاري اَبانا و فَرپَر، ائسرايئلئن بوتون سولاريندان داها ياخشي ديئل؟ مگر اونلاردا يويونوب تمئز اولا بئلمزدئم؟" بلجه حئرصله دؤنوب گتدي.

5:13  نَعَمانين آداملاري اونون يانينا گلدئلر و اونونلا دانيشيب ددئلر: "ای آتاميز، اگر پيغمبر سنه بؤيوک بئر شي امر اتسَيدي، مگر اونا عمل اتمَزدئن؟ بس نه قدر چوخ ائندي کي، سنه «يويون و تمئز اول» ديئر."

5:14  بوندان سونرا نَعَمان تاري آدامينين سؤزونه گؤره اوردون چايينا اِنئب، يدّي دفه سويا باتيب چيخدي. اونون بدني صاغالدي و بئر کؤرپه بدني کئمي تمئز اولدو.

5:15  نَعَمان بوتون دسته‌سي ائله گئنه تاري آدامينين يانينا گلدي و اونون قاباغيندا دايانيب ددي: "باخ، ائندي بئلدئم کي، ائسرايئلدن باشقا، دونيانين هچ بئر يرئنده تاري يوخدور. بويور، ائندي بو قولونون هدئيّه‌سئني گؤتور."

5:16  لاکئن اِلئشَع ددي: "حوضوروندا دوردوغوم وار اولان ربّه آند اولسون کي، هچ نه گؤتورميه‌جيم." نَعَمان گؤتورمَيي تأکئد اتدي، لاکئن اِلئشَع ائستمه‌دي.

5:17  نَعَمان ددي: "اگر گؤتورمورسن، اوندا قوي بو قولونا بورادان ائکي قاطير يوکو تورپاق ورئلسئن. چونکي بو قولون آرتيق آيري آللاهلارا يوخ، فقط ربّه يانديرما قوربانلاري و قوربانلار گتئره‌جک.

5:18  آنجاق رب بو ائشي قولونا باغيشلاسين: آغام پادشاه پرستئش اوچون رئمّون معبدئنه گئرَنده، منئم اَلئمه سؤيکه‌نئر. من ده رئمّون معبدئنده سجده اتمه‌لي‌يَم. اورادا سجده اتدئيئمي رب قولونا باغيشلاسين."

5:19  اِلئشَع اونا ددي: "سالامات گت." نَعَمان اونون يانيندان چيخيب بئر آز يول گتدي.

5:20  آمّا تاري آدامي اِلئشَعئن نؤکري گِخَزي دوشوندو: "باخ، آغام ائستمه‌دی کی، بو اَراملي نَعَماندان گتئردئيي شيي گؤتورسون. وار اولان ربّه آند اولسون کي، اونون دالينجا قاچيب اوندان بئر شي آلاجاغام."

5:21  گِخَزي نَعَمانين دالينجا قاچدي. نَعَمان دالينجا بئر نفرئن گلدئيئني گؤرنده، اونو پئشواز اتمک اوچون عارابادان دوشوب ددي: "خيئر اولا؟"

5:22  گِخَزي ددي: "خيئردئر. آغام منی گؤندردي کي، سنه دِيئم: «اِله ائندئجه اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئندن يانيما پيغمبرلردن اولان ائکي جاوان اوغلان گلدي. خاهئش ادئرم، اونلارا بئر تالانت گوموش و ائکي دست پالتار ور.»"

5:23  نَعَمان ددي: "بويور ائکي تالانت گؤتور." اونا تأکئد ادئب ائکي تالانت گوموشو ائکي توربايا قويوب باغلادي و ائکي دست پالتارلا بئرلئکده نؤکرلرئندن ائکئسئنه وردی. نؤکرلر گِخَزئنئن قاباغيندا بونلاري داشيديلار.

5:24  تپه‌يه چاتاندا گِخَزي شيلري اونلارين اَلئندن آليب اِوئنه قويدو. نؤکرلري گری گؤندردي و اونلار گتدئلر.

5:25  سونرا آغاسي اِلئشَعئن يانينا گدئب قاباغيندا داياندي. اِلئشَع اوندان سوروشدو: "هارادان گلئرسن، گِخَزي؟" گِخَزي جاواب وردی: "بو قولون هچ يره گتمه‌دي."

5:26  اِلئشَع اونا ددي: "او آدام سني پئشواز اتمک اوچون عاراباسيندان دوشَنده اوره‌يئم مگر اورادا ديئلدي؟ مگر ائندي گوموش گؤتورمک، پالتار، زيتون و اوزوم باغلاري، قويون-کچي، مال-حيوان، نؤکرلر و کنئزلر آلماق واختي‌دير؟

5:27  بونا گؤره ده نَعَمانين جوزامي ابدی اولاراق سنه و سنئن نسلئنه ياپيشاجاق." گِخَزي قار کئمي جوزاملي اولوب اونون حوضوروندان چيخدي.

Chapter 6

6:1  بئر گون پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعه شئکايت اتدئلر: "باخ، ائندي سنئن يانيندا قالديغيميز ير بئزه چوخ داردير.

6:2  قوي اوردون چايينين کنارينا گِدَک، هَره‌مئز بئر آغاج کسئب گتئرَک و قالماق اوچون اورادا اؤزوموزه يِر دوزَلدَک." اِلئشَع ددي: "گدئن."

6:3  اونلاردان بئري ددي: "خاهئش ادئرم، سن ده بو قوللارينلا گل.» اِلئشَع ددي: "گله‌رم."

6:4  و اونلارلا گتدي. اونلار اوردون چايينين قيراغينا گلدئلر و آغاج کَسميه باشلاديلار.

6:5  اونلاردان بئري آغاج کَسَنده بالتانين دمئري سويا دوشدو. او قيشقيريب ددي: "واي، آغام! اونو بورج آلميشديم."

6:6  تاري آدامي سوروشدو: "هارايا دوشدو؟" او، اِلئشَعه دوشَن يري گؤرستدي. اِلئشَع بئر بوداق کَسئب اورايا آتدي و دمئر سويون اوزونه چيخدي.

6:7  اِلئشَع ددي: "اونو گؤتور." آدام اَلئني اوزاديب اونو توتدو.

6:8  اَرام پادشاهي ائسرايئلئن ضئدّئنه موحارئبه ادئردي. او اعيانلاري ائله مصلحتله‌شئب ددي: "فئلان و بَهمان يرده اوردوگاه قورارام."

6:9  تاري آدامي ائسرايئل پادشاهينا خبر گؤندرئب ددي: "موواظئب اول کي، او يردن کچميه‌سن، چونکي اَراملي‌لار اورايا اِنئرلر."

6:10  ائسرايئل پادشاهي تاري آدامينين ددئيي يره خبر گؤندردي. بلجه پادشاه اونون خبردارليق اتدئيي يرلرده دفه‌لرله اؤزونو قورودو.

6:11  اَرام پادشاهي بوندان چوخ قضبلَندي و اعيانلاريني چاغيريب اونلاردان سوروشدو: "منه ديئن گؤرَک، بئزئمکئلردن ائسرايئل پادشاهينا طرفدار اولان کئمدئر؟"

6:12  اعيانلاردان بئري ددي: "هچ کئم، آغام پادشاه. ائسرايئلده اولان پيغمبر اِلئشَعدئر کي، ائسرايئل پادشاهينا ياتاق اوتاغيندا ددئيئن سؤزلري بئلدئرئر."

6:13  پادشاه ددي: "گدئن گؤرون، او هارادادير کي، من آدام گؤندرئب اونو توتوم." پادشاها ديئلدي: "او، دوتاندادير."

6:14  پادشاه اورايا آتلار، دؤيوش عارابالاري و چوخلو قوشون گؤندردي و اونلار گجه ائکن گلئب شهري موحاصئره‌يه آلديلار.

6:15  تاري آدامينا خئدمت ادن سحر تزدن دوروب باييرا چيخدي و گؤردو کي، شهرئن اطرافيني قوشون، آتلار و دؤيوش عارابالاري موحاصئره‌يه آليب. او، تاري آدامينا ددي: "واي، آغام، نه اده‌جيئک؟"

6:16  اِلئشَع جاواب وردی: "قورخما، چونکي بئزئمله اولانلار، اونلارلا اولانلاردان چوخدورلار."

6:17  سونرا اِلئشَع دوعا ادئب ددي: "يارب، اونون گؤزلرئني آچ کي، گؤرسون." رب نؤکرئن گؤزلرئني آچدي و او گؤردو کي، داغ آتلار و اودلو دؤيوش عارابالاري ائله دولودور. اونلار اِلئشَعي اَحاطه‌يه آلميشديلار.

6:18  قوشون اونا طرف اِنَنده، اِلئشَع ربّه دوعا ادئب ددي: "لوطفن بو آداملاري کور ات." اِلئشَعئن سؤزونه گؤره رب اونلاري کور اتدي.

6:19  اِلئشَع اونلارا ددي: "يول بو ديئل، شهر ده بو ديئل. داليمجا گلئن، سئزي، آختارديغينيز آدامين يانينا آپاريم." اِلئشَع اونلاري سامئره‌يه گتئردي.

6:20  اونلار سامئره‌يه گئرَنده اِلئشَع ددي: "يارب، اونلارين گؤزلرئني آچ کي، گؤرسونلر." رب اونلارين گؤزلرئني آچدي و اونلار گؤردولر کي، سامئره‌نئن اورتاسينداديرلار.

6:21  ائسرايئل پادشاهي اونلاري گؤرنده اِلئشَعدن سوروشدو: "منئم آتام، اونلاري قيريب محو اِدئم؟"

6:22  اِلئشَع جاواب وردی: "اونلاري قيرماياجاقسان. مگر قيلينجين و اوخ-کامانينلا اسئر اتدئيئن آداملاري قيرارسان؟ اونلارين قاباغينا چؤرک و سو قوي کي، يِيئب-ائچسئنلر و سونرا اؤز آغالارينين يانينا گتسئنلر."

6:23  او، اَراملي‌لار اوچون بؤيوک بئر ضئيافت وردی و اونلار يِيئب-ائچَندن سونرا اونلاري گؤندردي و اونلار اؤز آغالارينين يانينا گتدئلر. اَراملي‌لارين دسته‌لري بئر داها ائسرايئل تورپاغينا گلمه‌دئلر.

6:24  بئر مودّت سونرا اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد بوتون قوشونونو ييغيب چيخدي و سامئره‌ني موحاصئره‌يه آلدي.

6:25  سامئره‌ده بؤيوک بئر آجليق اولدو. شهري او قدر موحاصئره‌ده ساخلاميشديلار کي، بئر اِششَک باشي هشتاد شِکِل گوموشه و بئر کابين دؤردده بئري قدر گؤيرچئن پِيئني بش شِکِل گوموشه ساتيليردي.

6:26  بئر دفه ائسرايئل پادشاهي قالا دووارينين اوستوندن کچنده بئر آرواد فرياد ادئب اونا ددي: "آغام پادشاه، کؤمک ات!"

6:27  پادشاه ددي: "رب سنه کؤمک اتمَسه، من سنه نجه کؤمک ادئم؟ خرمندن يوخسا اوزوم سيخاندان؟"

6:28  سونرا پادشاه اوندان سوروشدو: "نه ائسته‌يئرسن؟" او جاواب وردی: "بو آرواد منه دمئشدي: «سن اؤز اوغلونو ور، بو گون يئيَک، منئم اوغلومو دا صاباح يئيه‌رئک.»

6:29  اوغلومو پئشئرئب يِدئک. او گونون صاباحي اونا ددئم: «اؤز اوغلونو ور، يئيَک.» آمّا او، اوغلونو گئزله‌دئب."

6:30  پادشاه آروادين سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي. او بو واخت قالا دووارينين اوستوندن کچئردي و خالق گؤردو کي، اونون اَينئنده چول وار.

6:31  پادشاه ددي: "اگر بو گون شافاط اوغلو اِلئشَعئن باشي چئيني اوستونده قالسا، تاري منه بله و بوندان داها بَتَرئني اله‌سئن."

6:32  اِلئشَع اؤز اِوئنده اوتورموشدو، آغساقّاللار دا اونون يانيندا اَيلَشمئشدئلر. پادشاه حوضوروندان بئر قاصئد گؤندردي. آمّا قاصئد اونون يانينا گلمه‌دن قاباق اِلئشَع آغساقّاللارا ددي: "آيا گؤرورسونوز بو قاتئل منئم باشيمي کَسمک اوچون نجه آدام گؤندرئب؟ باخين قاصئد گلنده قاپيني باغلايين و اونو ائچَري بوراخمايين. مگر اونون داليسيجا آغاسينين دا آياق سَسلري گلمئر؟"

6:33  اِلئشَع حله اونلارلا دانيشارکن، قاصئد اونون يانينا گلئب ددي: "باخ، بو بلاني گؤندرَن ربدئر. نه اوچون داها ربدن کؤمک گؤزلَيَک؟"

Chapter 7

7:1  اِلئشَع ددي: "ربّئن سؤزونو اِشئدئن، رب بله ديئر: «صاباح بو ساعاتلاردا سامئره دروازاسيندا بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله، ائکي اؤلچو آرپا دا بئر شِکِله ساتيلاجاق.»"

7:2  او سرکرده‌کي پادشاه اونون اَلئنه سؤيکَنَردي، تاري آدامينا جاواب ورئب ددي: "باخ، رب گؤيلرده پنجره‌لر آچسا دا، مگر بو ائش اولا بئلر؟" او واخت تاري آدامي ددي: "باخ، سن گؤزلرئنله بونو گؤره‌جکسن، لاکئن اوندان يِمَيه‌جکسن."

7:3  شهر دروازاسينين قاباغيندا دؤرد جوزاملي آدام وار ائدي. اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "نه اوچون بئز اؤلَنه قدر بورادا اوتوروب قالاق؟

7:4  دِسَک شهره گئرَک، شهرده اولان آجليقدان اؤله‌جيئک، اگر بورادا قالساق، بورادا دا اؤله‌جيئک. بونا گؤره ده گلئن اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گدئب تسلئم اولاق. اگر بئزي صاغ بوراخسالار، صاغ قالاريق. اؤلدورسه‌لر ده، اؤله‌رئک."

7:5  اونلار اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گتمک اوچون آخشام قالخيب آلاقارانليغيندا اونون کنارينا گلدئلر. اورادا هچ کس يوخ ائدي.

7:6  چونکي رب اَراملي‌لارين اوردوسونا دؤيوش عارابالارينين گورولتوسونو، آتلارين تاپّيلتيسيني و بؤيوک قوشونون سَسئني اشئتدئرمئشدي. اونلار بئربئرلرئنه دِمئشدئلر: "ائسرايئل پادشاهي، خئت و مئصئر پادشاهلاريني اوجرَتله توتوب کي، بئزئم اوستوموزه گلسئنلر."

7:7  اونلار آخشام آلاقارانليغيندا قالخيب قاچميشديلار. چاديرلاريني، آتلاريني، اِششَکلرئني، حتّا بوتون اوردوگاهي اولدوغو کئمي بوراخميشديلار. جانلاريني قورتارماق اوچون قاچميشديلار.

7:8  بو جوزاملي‌لار اوردوگاهين کنارينا گلئب بئر چاديرا گئردئلر و يِيئب-ائچدئلر. اورادان قيزيل، گوموش و پالتار گؤتوروب گتدئلر و اونلاري گئزلَتدئلر. سونرا قاييديب آيري بئر چاديرا گئردئلر. اورادان دا شيلر گؤتوروب گتدئلر و اونلاري دا گئزلَتدئلر.

7:9  اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "اتدئيئمئز ياخشي ديئل، بو گون موژده گونودور، آمّا بئز ساکئت قالميشيق. اگر سحر آچيلانا قدر گؤزله‌يَک، باشيمزا جزا گلر. گلئن گِدَک و ساراي آداملارينا بو خبري بئلدئرَک."

7:10  بلجه اونلار گلئب شهرئن قاپيچيلاريني سَسله‌دئلر و اونلارا بئلدئرئب ددئلر: "اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گتدئک. باخ، اورادا هچ کس يوخ ائدي، ائنسان سَسي ده گلمئردي. آنجاق باغلي آتلار، باغلي اِششَکلر و اولدوغو کئمي قالان چاديرلار وار ائدي."

7:11  قاپيچيلار قيشقيريب بو خبري ساراي ائچه‌رئسئنده اولان آداملارا بئلدئردئلر.

7:12  پادشاه گجه ائکن قالخيب اعيانلارينا ددي: "ائندي سئزه دئيه‌رم کي، اَراملي‌لار بئزه نه ادئبلر: اونلار بئلئرلر کي، بئز آجيق، بونا گؤره ده اوردوگاهدان چيخيب چؤلده گئزله‌نئبلر و ديئرلر: «شهردن چيخاندا اونلاري دئري توتاريق و شهره گئره‌رئک.»"

7:13  اعيانلاردان بئري جاواب ورئب ددي: "قوي بئر نچه آدام شهرده قالميش آتلاردان بِشئني گؤتورسون و اونلاري گؤنده‌رک. قوي گدئب گؤرسونلر. اونلارين دا عاقئبتي قالان بوتون ائسرايئل جاماعاتينين عاقئبتي کئمي اولاجاق، چونکي بوتون ائسرايئل جاماعاتي هلاک اولاجاق."

7:14  اونلار آتلار قوشولموش ائکي دؤيوش عاراباسي گؤتوردولر. پادشاه اونلاري اَرام قوشونونون دالينجا گؤنده‌رئب ددي: "گدئن گؤرون."

7:15  اونلار اَراملي‌لارين دالينجا اوردون چايينا قدر گتدئلر. بوتون يول، اَراملي‌لارين تَلَسئکدن آتديقلاري پالتار و اشيالارلا دولو ائدي. قاصئدلر گری قاييديب پادشاها بو خبري بئلدئردئلر.

7:16  بلجه خالق چيخيب اَراملي‌لارين اوردوگاهيني قارَت اتدي. ربّئن ددئيي کئمي بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله، ائکي اؤلچو آرپا دا بئر شِکِله ساتيلدي.

7:17  پادشاه، اَلئنه سؤيکَنَن سرکرده‌ني دروازانين آغزينا قويدو. آمّا خالق دروازانين آغزيندا اونو آياق آلتيندا تاپدالاديلار و او اؤلدو؛ نجه کي، تاري آدامي، پادشاهين اونون يانينا گلدئيي واخت دمئشدي.

7:18  تاري آدامينين پادشاها ددئيي کئمي اولدو. او دمئشدي: "صاباح بو ساعاتلاردا سامئره دروازاسيندا ائکي اؤلچو آرپا بئر شِکِله، بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله ساتيلاجاق."

7:19  سرکرده ده تاري آدامينا جاواب ورئب دمئشدي: "رب گؤيلرده پنجره‌لر آچسا دا، مگر بو ائش اولا بئلر؟" تاري آدامي دا دمئشدي: "باخ، سن گؤزلرئنله بونو گؤره‌جکسن، لاکئن اوندان يِمَيه‌جکسن."

7:20  همئن ائش ده اونون باشينا گلدي؛ خالق اونو دروازانين آغزيندا آياق آلتيندا تاپدالادي و او اؤلدو.

Chapter 8

8:1  اِلئشَع اوغلونو دئرئلتدئيي آروادلا دانيشيب اونا ددي: "قالخ اؤز اِو اَهلئنله بئرلئکده گت و قالا بئله‌جيئن يرده قال. چونکي رب آجليق گؤندرميه قرار ورئب و يدّي ائل اؤلکه‌ده آجليق اولاجاق."

8:2  آرواد قالخيب تاري آدامينين ددئيي کئمي اتدي و اِو اَهلي ائله بئرلئکده گدئب فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنده يدّي ائل قالدي.

8:3  يدّي ائلدن سونرا، آرواد فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئندن قاييتدي. او، اِوئني و زمئسئني ائسته‌مک اوچون پادشاهين يانينا گتدي.

8:4  او واخت پادشاه تاري آدامينين نؤکري گِخَزي ائله دانيشيب اونا ديئردي: "خاهئش ادئرم، اِلئشَعئن اتدئيي بوتون بؤيوک ائشلري منه دانيش."

8:5  او، اِلئشَعئن اؤلونو نجه دئرئلتدئيئني پادشاها دانيشديغي واخت، اوغلو دئرئلَن آرواد دا اِوئني و زمئسئني ائسته‌مک اوچون پادشاها يالوارماغا باشلادي. گِخَزي ددي: "آغام پادشاه، بو اله او آرواددير، اِلئشَعئن دئرئلتدئيي اوغلو دا باخ، بودور."

8:6  پادشاه آرواددان سوروشاندا او، پادشاها هر شيي دانيشدي. پادشاه اونا بئر ساراي خئدمتچئسي ورئب ددي: "اونون هر شيئني قايتار، اؤلکه‌ني ترک اتدئيي گوندن ائندئيه قدر زمئسئنئن يتئردئيي بوتون محصولو اونا ور."

8:7  اِلئشَع دَمَشقه گلدي. اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد ناخوش ائدي. اونا خبر ورئب ددئلر: "تاري آدامي بورايا گلئب."

8:8  پادشاه خَزااِله ددي: "اَلئنده بئر هدئيّه گؤتوروب تاري آدامينين گؤروشويونه گت و اونون واسئطه‌سئله ربدن سوروش: «آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟»"

8:9  خَزااِل اونون گؤروشويونه گتدي. اَلئنده‌کي هدئيّه ائله بئرلئکده دَمَشقئن بوتون ياخشي شيلرئندن قيرخ دَوه يوکو هدئيّه گؤتوروب گلدي و اونون قاباغيندا دوروب ددي: "اوغلون اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد منی سنئن يانينا گؤنده‌رئب ديئر: «آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟»"

8:10  اِلئشَع اونا ددي: "گت، اونا دِه کي، «حَتمن صاغالاجاقسان.» لاکئن رب منه گؤرسدئب کي، او قطعن اؤله‌جک."

8:11  تاري آدامي خَزااِله او قدر گؤزونو دئکدي کي، خَزااِل اوتاندي. تاري آدامي سونرا آغلادي.

8:12  خَزااِل سوروشدو: "آغام نه اوچون آغلايير؟" او جاواب وردی: "اونا گؤره کي ائسرايئل اؤولادلارينا سنئن اده‌جيئن پئسلئيي بئلئرم: اونلارين قالالارينا اود ووراجاقسان، جاوانلاريني قيلينجلا اؤلدوره‌جکسن، اوشاقلاريني داشلارا چيرپاجاقسان و بويلو آروادلارين قارينلاريني ييرتاجاقسان."

8:13  خَزااِل سوروشدو: "بو ائت قولون کئمدئر کي، بو بؤيوک ائشي اتسئن؟" اِلئشَع جاواب وردی: "رب منه گؤرسدئب کي، سن اَرام اوستونده پادشاه اولاجاقسان."

8:14  خَزااِل اِلئشَعي ترک ادئب آغاسينين يانينا گلدي. آغاسي اوندان سوروشدو: "اِلئشَع سنه نه ددي؟" او جاواب وردی: "منه ددی کي، سن قطعن صاغالاجاقسان."

8:15  او گونون صاباحي خَزااِل بئر اؤرتوک گؤتوروب سويا باتيردي، آغاسينين اوزونون اوستونه چکدي و او، اؤلدو. اونون يرئنه خَزااِل پادشاه اولدو.

8:16  ائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين بشئنجي ائلئنده، يِهوشافاط يهودا پادشاهي اولاندا، اونون اوغلو يِهورام دا پادشاه اولماغا باشلادي.

8:17  او، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي.

8:18  او دا، اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي، چونکي اَخابين قيزي اونون آروادي ائدي؛ يِهورام ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

8:19  آمّا رب اؤز قولو داوودون خاطئرئنه ائسته‌مئردي کي، يهوداني محو اتسئن. چونکي وعده ورمئشدي کي، داوودا و اونون نسلئنه همئشه‌لئک بئر چيراق ورسئن.

8:20  اونون دؤورونده اِدوملولار عوصيان قالديريب يهودانين اسارتي آلتيندان چيخديلار و اؤزلرئنه بئر پادشاه قويدولار.

8:21  او واخت يِهورام بوتون دؤيوش عارابالاري ائله بئرلئکده صاعئره گتدي. گجه ائکن قالخيب اونو هر طرفدن اَحاطه ادن اِدوملولاري و عارابا سرکرده‌لرئني قيردي، لاکئن قوشونو اؤز چاديرلارينا قاچدي.

8:22  بلجه اِدوملولار بو گونه قدر يهودانين ضئدّئنه عوصيان قالديرديلار. همئن واخت لئبنا شهري ده عوصيان قالديردي.

8:23  يِهورامين قالان ائشلري، و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

8:24  يِهورام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.

8:25  ائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين اون‌ائکئنجي ائلئنده، يِهورام اوغلو اَخَزيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

8:26  اَخَزيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي عَتَليا، ائسرايئل پادشاهي عومري‌نئن نوه‌سي ائدي.

8:27  اَخَزيا دا اَخاب نسلئنئن يولو ائله گتدي و اونلار کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، چونکي اَخاب نسلئنئن کوره‌کَني ائدي.

8:28  او، اَخاب اوغلو يوراملا بئرلئکده راموت-گئلعادا گتدي کي، اَرام پادشاهي خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشسون. اَراملي‌لار يورامي يارالاديلار.

8:29  يورام پادشاه يئزرِعِله قاييتدي کي، راموت-گئلعاددا اَرام پادشاهي خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشارکن، اَراملي‌لارين اونا ووردوقلاري يارالاردان صاغالسين. يهودا پادشاهي يِهورام اوغلو اَخَزيا يئزرِعِله گلدي کی، اَخاب اوغلو يورامي گؤرسون، چونکي او، يارالي ائدي.

Chapter 9

9:1  پيغمبر اِلئشَع پيغمبر اؤولادلاريندان بئرئني چاغيريب اونا ددي: «بِلئني باغلا و بو ياغ قابيني اَلئنه آليب راموت-گئلعادا گت.

9:2  اورايا چاتينجا نئمشي اوغلو يِهوشافاط اوغلو يِيهونو تاپ. گئرئب اونو قارداشلارينين آراسيندان چاغير و ائچَري اوتاغا آپار.

9:3  ياغ قابيني گؤتور و ياغي اونون باشينا تؤکوب دِه: «رب بله ديئر: ‹سني مَسح اتمئشم کي، ائسرايئل اوستونده پادشاه اولاسان.›» سونرا قاپيني آچيب قاچ و اورادا دورما."

9:4  پيغمبرئن نؤکري اولان بو جاوان اوغلان راموت-گئلعادا گتدي.

9:5  اورايا گلئب گؤردو کي، قوشون باشچيلاري بورادا اوتوروبلار. او ددي: "ای سردار، سنه سؤزوم وار." يِيهو سوروشدو: "اَراميزدان کئمه؟" نؤکر جاواب وردی: "سنه، ای سردار."

9:6  يِيهو قالخيب ائچَري گئردي. نؤکر ياغي اونون باشينا تؤکوب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سني ربّئن خالقي اوستونده، بلی ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماغا مَسح اتمئشم.

9:7  آغان اَخابين نسلئني قيريب محو اده‌جکسن کي، قوللاريم پيغمبرلرئن و ربّئن بوتون قوللارينين قان قئصاصيني ائزِبِلدن آليم.

9:8  بوتون اَخاب نسلی محو اولاجاق: ائسرايئلده اَخابدان بوتون کئشئلري، ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام.

9:9  اَخابين نسلئني نِباط اوغلو يَروبعامين نسلی و اَخئيا اوغلو بَعشانين نسلی کئمي اده‌جيم.

9:10  ائزِبِلي يئزرِعِل زمئسئنده ائتلر يئيه‌جک و اونو باسديران اولماياجاق.»" سونرا او، قاپيني آچيب قاچدي.

9:11  يِيهو چيخيب آغاسينين نؤکرلرئنئن يانينا گلدي. اونلاردان بئري يِيهودان سوروشدو: "خيئر اولا؟ بو دَلي سنئن يانينا نه اوچون گلدي؟" يِيهو اونلارا ددي: "اونون نجه آدام اولدوغونو و نه دئيه‌جيئني ياخشي بئلئرسئنئز."

9:12  اونلار ددئلر: "يالان ديئرسن! اونون نه ددئيئني بئزه بئلدئر." يِيهو ددي: "منه فئلان و بَهمان ددی. ددی کي، رب بله ديئر: «سني ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اوچون مَسح اتمئشم.»"

9:13  هامي تِز قالخيب اؤز پالتاريني گؤتوردو و اونلاري پئلّه‌کَنئن اوستونه، يِيهونون آياغي آلتينا سَردي. اونلار کَره‌ناي چاليب ددئلر: "يِيهو پادشاهدير!"

9:14  نئمشي اوغلو يِهوشافاط اوغلو يِيهو، يورامين ضئدّئنه قصد حاضيرلادي. بو واخت يورام بوتون ائسرايئللی‌لرله راموت-گئلعادي اَرام پادشاهي خَزااِلئن هوجوموندان موحافئظت ادئردئلر.

9:15  آنجاق يورام پادشاه يئزرِعِله قاييتميشدي کي، خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشارکن اَراملي‌لارين اونا ووردوقلاري يارالاردان صاغالسين. يِيهو ددي: "اگر سئز منئمله راضيسينيز، قوي شهري هچ کس ترک اتمه‌سئن کي، بو خبر يئزرِعِله گدئب چاتماسين."

9:16  يِيهو عارابايا مئنئب يئزرِعِله گتدي، چونکي يورام اورادا ياتيردي. يهودا پادشاهي اَخَزيا گلمئشدي کي، يورامي گؤرسون.

9:17  يئزرِعِلده بورج اوستونده دوران گؤزَتچي، يِيهونون اورايا ياخينلاشان فوجونو گؤروب ددي: "بئر فوج گؤرورَم." يورام ددي: "بئر آتلي گؤتوروب اونلارين پئشوازينا گؤندر کي، سوروشسون: «خيئر اولا؟»"

9:18  بئر آتلي يِيهونون پئشوازينا چيخدي و اونا ددي: "پادشاه بله ديئر: «خيئر اولا؟»" يِيهو ددي: "خيئردن سنه نه؟ دؤن، داليمجا گل." گؤزَتچي خبر گؤندردي: "قاصئد اونلارين يانينا گلدي، آنجاق گری قاييتمادي."

9:19  پادشاه ائکئنجي آتليني گؤندردي. او دا يِيهونون يانينا گلئب ددي: "پادشاه بله ديئر: «خيئر اولا؟»" يِيهو ددي: "خيئردن سنه نه؟ دؤن، داليمجا گل."

9:20  گؤزَتچي ددي: "قاصئد اونلارين يانينا گلدي، آنجاق گری قاييتمادي. عارابا سورمه‌يي نئمشي اوغلو يِيهونون سورمه‌يئنه اوخشايير، چونکي او، دَلي کئمي سورور."

9:21  او واخت يورام ددي: "عارابامي قوش." اونون عاراباسيني قوشدولار. ائسرايئل پادشاهي يورام و يهودا پادشاهي اَخَزيا اؤز عارابالاريندا يِيهونون پئشوازينا چيخديلار و اونونلا يئزرِ‌عِللي نابوطون زمئسئنده راستلاشديلار.

9:22  يورام يِيهونو گؤرنده سوروشدو: "خيئر اولا، يِيهو؟" يِيهو جاواب وردی: "آنان ائزِبِلئن زئناکارليغي و جادوگرلئکلري بو قدر چوخ اولدوغو حالدا، نجه خيئر اولا بئلر؟"

9:23  يورام عاراباسيني دؤنده‌رئب قاچدي و اَخَزيايا ددي: "خيانت، ای اَخَزيا!"

9:24  يِيهو اوخ-کامانيني بوتون قووّتي ائله چکدي و يورامي کوره‌يئندن ووردو. اوخ اونون اوره‌يئندن کچئب چيخدي و او اؤز عاراباسينا ييخيلدي.

9:25  يِيهو سرکرده‌سي بئدقَره ددي: "اونو گؤتوروب يِئزرِعِللي نابوطون زمئسئنه آت. يادينا سال، من سنئنله بئرلئکده اونون آتاسي اَخابين دالينجا گِدَرکَن، رب اونون ضئدّئنه بله دمئشدي:

9:26  رب ديئر: «دوغرودان دا من دونَن نابوطون و اونون اوغوللارينين قانيني گؤرموشم.» رب ديئر: «سندن بو زمئده قئصاص آلاجاغام.» ائندي ربّئن سؤزونه گؤره اونو گؤتور و زمئيه آت."

9:27  يهودا پادشاهي اَخَزيا بونو گؤردوکده بِيت‌حَگّان يولو ائله قاچدي. يِيهو اونو تعقئب ادئب ددي: "اونو دا وورون." يئبلِعام يانيندا اولان گور يولوندا اونو عارابادا ووردولار. لاکئن او، مِگئدّويا قاچيب اورادا اؤلدو.

9:28  نؤکرلري اونو عارابا ائله اورشلئمه گتئردئلر و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا، اؤز قبئرئنده باسديرديلار.

9:29  اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين اون بئرئنجي ائلئنده، اَخَزيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

9:30  يِيهو يئزرِعِله گلدئکده، ائزِبِل بونو اشئتدي. گؤزلرئنه سورمه چکئب باشينا بَزَک ووردو و پنجره‌دن بويلانيب باخدي.

9:31  يِيهو دروازادان گئرَنده، ائزِبِل سوروشدو: "خيئر اولا، زئمري، ای آغاسيني اؤلدورَن آدام؟"

9:32  يِيهو اوزونو پنجره‌يه طرف قالديريب ددي: "کئم منئم طَرفداريمدير، کئم؟" ائکي-اوچ ساراي خئدمتچئسي بويلانيب اونا باخديلار.

9:33  يِيهو ددي: "اونو آشاغي آتين." ائزِبِلي آشاغي آتديلار. اونون قانينين بئر آزي دووارا و آتلارين اوستونه سيچرادي و آتلار اونون جسدئني آياق آلتيندا تاپدالاديلار.

9:34  يِيهو ائچَري گئردي و يِيئب-ائچدي. و ددي: "بو لعنته گلمئش آروادي گؤتورون و باسديرين، چونکي پادشاه قيزي‌دير."

9:35  اونلار ائزِبِلي باسديرماق اوچون گتدئلر. آنجاق اونون کَلّه‌سئندن، آياقلاريندان و اوووجلاريندان باشقا هچ نه تاپماديلار.

9:36  گری قاييديب يِيهويا خبر وردئلر. يِيهو ددي: "بو ربّئن سؤزودور کي، قولو تئشبِلي ائليا واسئطه‌سئله بله دمئشدي: «يئزرِعِل زمئسئنده ائزِبِلئن اَتئني ائتلر يئيه‌جکلر.

9:37  ائزِبِلئن جسدي يئزرِعِل زمئسئنه تؤکولموش پِيئن کئمي اولاجاق و هچ کس دئيه بئلميه‌جک کي، بو ائزِبِلدئر.»"

Chapter 10

10:1  اَخابين نسلئندن سامئره‌ده يتمئش نفر شاهزاده وار ائدي. يِيهو يئزرِعِل باشچيلارينا، آغساقّاللارا و اَخابين نسلئندن اولان اوشاقلاريني قورويانلارا مکتوبلار يازيب، سامئره‌يه گؤندردي. او بله يازدي:

10:2  "آغانيزين شاهزاده‌لري سئزئن يانينيزدادير، دؤيوش عارابالارينيز و آتلارينيز، قالالي شهرئنئز و سئلاحلارينيز وار. بو مکتوب سئزه چاتاندا،

10:3  آغانيزين شاهزاده‌لرئندن لاپ ياخشيسيني، لاپ لايئقئني سچئن و اونو آتاسينين تختئنده اوتوردون و آغانيزين نسلی اوچون ووروشون."

10:4  آمّا اونلار چوخ قورخوب ددئلر: "باخين، ائکي پادشاه اونون قاباغيندا دايانا بئلمه‌دي، بئز نجه داياناجاغيق؟"

10:5  ساراي ريئسي، شهر باشچيسي، آغساقّاللار و اوشاقلاري قورويانلار يِيهويا خبر گؤندرئب ددئلر: "بئز سنئن قوللارينيق و بئزه ددئيئن هر شيي اده‌رئک، هچ کسي ده پادشاه اتميه‌جيئک. سنئن نظرئنده نه ياخشي‌دير، اونو ات."

10:6  يِيهو ائکئنجي مکتوبوندا اونلارا بله يازدي: "اگر سئز منئمله راضي اولوب سؤزومه قولاق آسيرسينيز، آغانيزين اوغوللارينين باشلاريني گؤتوروب صاباح بو واخت يئزرِعِله، يانيما گلئن." يتمئش نفر شاهزاده اونلاري تربئيه ادن شهرئن بؤيوک آداملارينين يانيندا قاليرديلار.

10:7  مکتوب اونلارا چاتاندا اونلار يتمئش نفر شاهزاده‌ني توتوب اؤلدوردولر و باشلاريني سبدلره قويوب يئزرِعِله، يِيهويا گؤندردئلر.

10:8  قاصئد گلدي و اونا خبر ورئب ددي: "شاهزاده‌لرئن باشلاريني گتئرئبلر." يِيهو ددي: "اونلاري ائکي قالاق ادئب دروازانين گئرئشئنده سحره قدر قويون."

10:9  سحر واختي يِيهو باييرا چيخدي و قالخيب بوتون خالقا ددي: "سئزئن تقصئرئنئز يوخدور. باخ، آغامين ضئدّئنه من قصد حاضيرلاديم و اونو من اؤلدوردوم. لاکئن بونلارين هاميسيني کئم قيردي؟

10:10  بئلئن کي، اَخابين نسلئنئن ضئدّئنه ربّئن ددئيي سؤزلردن هچ بئري هدر گده بئلمز. رب اؤز قولو ائليا واسئطه‌سئله ددئيي ائشي ادئبدئر."

10:11  بلجه يِيهو يئزرِعِلده، اَخابين ساراييندا اولان آداملاردان صاغ قالانلارين هاميسيني–اونون بوتون بؤيوکلرئني، ياخين آداملاريني و کاهئنلرئني قيردي، اونون بئر آداميني دا صاغ بوراخمادي.

10:12  يِيهو قالخيب سامئره‌يه طرف يولا دوشدو. يولدا چوبانلارا عاييد اولان بِيت‌عِقِدّن کچنده،

10:13  يهودا پادشاهي اَخَزيانين قوحوملارينا راست گلدي و اونلاردان سوروشدو: "سئز کئمسئنئز؟" اونلار جاواب وردئلر: "بئز اَخَزيانين قوحوملاري‌ييق. گلمئشئک کي، پادشاهين اؤولادلاريني و آنا ملکه‌نئن اؤولادلاريني سالاملاياق."

10:14  يِيهو ددي: "بونلاري دئري توتون." اونلاري دئري توتدولار و بو قيرخ ائکي نفر آدامي بِيت عِقِد قويوسونون يانيندا اؤلدوردولر. يِيهو اونلاردان هچ بئرئني صاغ بوراخمادي.

10:15  يِيهو اورادان گدنده، رِکاب اوغلو يِهونادابا راست گلدي کي، اونون گؤروشويونه گلئردي. و اونو سالاملاييب ددي: "منئم اوره‌يئم نجه سنئنله دوزدور، آيا سنئن اوره‌يئن ده منئمله بله‌دئر؟" يِهوناداب جاواب وردی: "بلی." يِيهو ددي: "اگر اِله‌دئر، اَلئني منه ور." او، اَلئني يِيهويا وردی و يِيهو اونو اؤز عاراباسينا قالديردي.

10:16  سونرا ددي: «منئمله گل و رب اوچون گؤرستدئيئم قِيرَتي گؤر.» اونو يِيهونون آراباسينا مئندئرئب آپارديلار.

10:17  يِيهو سامئره‌يه گلدي و ربّئن ائليايا ددئيي سؤزو کئمي، اَخابين سامئره‌ده قالان بوتون آداملاريني کامئل قيريب محو اتدي.

10:18  يِيهو بوتون خالقي ييغيب اونلارا ددي: "اَخاب بَعَله آز سجده اتدي، آنجاق يِيهو اونا چوخ سجده اده‌جک.

10:19  ائندي بَعَلئن بوتون پيغمبرلرئني، اونو پرستئش ادنلرئن هاميسيني، اونون بوتون کاهئنلرئني منئم يانيما چاغيرين؛ هچ کس قالماسين، چونکي بَعَله بؤيوک قوربانيم وار. کئم گلمَسه، صاغ قالماياجاق." آنجاق يِيهو بورادا حئيله ائشلَتدي کي، بَعَلي پرستئش ادنلري محو اتسئن.

10:20  يِيهو ددي: "بَعَل اوچون تقدئس اولونموش بئر ييغين چاغيرين." اونلار ييغين چاغيرديلار.

10:21  يِيهو ائسرايئلئن هر طرفئنه خبر گؤندردي. بَعَلي پرستئش ادنلرئن هاميسي گلدي، گلمه‌يَن بئر نفر ده قالمادي. اونلار بَعَل معبدئنه گئردئلر و بَعَل معبدي آغزيناجاق آداملا دولدو.

10:22  يِيهو پالتارلارا باخان آداما ددي: "بَعَله پرستئش ادنلرئن هاميسي اوچون عَبا ور." بو آدام دا اونلار اوچون عَبا وردی.

10:23  يِيهو رِکاب اوغلو يِهونادابلا بئرلئکده بَعَل معبدئنه گئرئب بَعَلي پرستئش ادنلره ددي: "آختاريب باخين، بورادا ربّی پرستئش ادن بئر نفر سئزئنله اولماسين، فقط بَعَلي پرستئش ادنلر اولسون."

10:24  سونرا اونلار قوربانلار و يانديرما قوربانلاري گتئرمک اوچون قاباغا گلدئلر. يِيهو باييردا هشتاد آدام قويموشدو و اونلارا دمئشدي: "اَلئنئزه وردئيئم بو آداملاردان بئري کئمدن قاچيب قورتارسا، او آدام عوضئنده اؤز جا‌نيني وره‌جک."

10:25  يانديرما قوربانلاري گتئرئلمه‌سي آخيرا چاتاندا، يِيهو کشئکچئلره و ريئسلره ددي: "ائچَري گئرئب اونلاري قيرين، هچ کس چيخا بئلمه‌سئن." کشئکچئلر و ريئسلر اونلاري قيلينجدان کچئردئب قيرديلار و مِيئتلرئني باييرا آتديلار. سونرا بَعَل معبدئنئن ائچَري اوتاغينا گئردئلر.

10:26  بَعَل معبدئنئن تئمثال سوتونولاريني چيخارديب يانديرديلار.

10:27  بلجه بَعَله قويولان سوتونو ييخديلار. بَعَل معبدئني ده داغيديب آياق يولو اتدئلر، اورا بو گونه قدر ده بله‌دئر.

10:28  بلجه، يِيهو ائسرايئلدن بَعَلئن کؤکونو کَسدي.

10:29  آنجاق يِيهو نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان، حتّا بِيت ائلده و داندا اولان قيزيل دانالاري پرستئش اتمکدن اَل چکمه‌دي.

10:30  رب يِيهويا ددي: "سن گؤزومده دوغرو اولان ائشلر گؤرمَکله ياخشي اِله‌دئن و منئم اوره‌يئمده اولان هر شيه گؤره اَخابين آداملاري ائله رفتار اتدئن. بونا گؤره ده دؤردونجو نسلئنه قدر سنئن اؤولادلارين ائسرايئل تختئنده اوتوراجاق."

10:31  آنجاق يِيهو دئقّت اتمه‌دي کي، بوتون قلبي ائله ائسرايئلئن تاريسي ربّئن قانونو ائله ياشاسين؛ او يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

10:32  رب او دؤورده ائسرايئل تورپاغيني کَسئب کئچئلتمَيه باشلادي. خَزااِل بوتون ائسرايئل حودودلاريندا اونلاري مغلوب اتدي:

10:33  اوردون چايينين شرق طرفئنده‌کي جادلي‌لارا، رِعوبئنلی‌لره و مِنَسّه‌لئلره عاييد اولان بوتون گئلعاد تورپاغيني کي، اَرنون دره‌سئنئن کناريندا اولان عَروعِردن گئلعادا و باشانا قدردئر.

10:34  يِيهونون قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون بوتون قودرتي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

10:35  يِيهو اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو سامئره‌ده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يِهوآخاز پادشاه اولدو.

10:36  يِيهونون سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدئيي مودّت ائيئرمي سکّئز ائل ائدي.

Chapter 11

11:1  اَخَزيانين آناسي عَتَليا اوغلونون اؤلدويونو گؤرنده قالخيب بوتون پادشاه نسلئني محو اتدي.

11:2  آنجاق يِهورام پادشاهين قيزي، اَخَزيانين باجيسي يِهوشِبَع، اؤلدورولَن شاهزاده‌لر آراسيندان اَخَزيانين اوغلو يوآشي گئزلئجه آپاردي و اونو دايه‌سي ائله بئرلئکده ياتاق اوتاغيندا يِرلَشدئردي. بلجه يوآشي عَتَليادان گئزلَتدئلر و او، اؤلدورولمه‌دي.

11:3  او، آلتي ائل ربّئن معبدئنده دايه‌سي ائله بئرلئکده گئزلي قالدي و بو زامان عَتَليا اؤلکه اوستونده پادشاهليق ادئردي.

11:4  يدّئنجی ائلده يِهوياداع کاريالي‌لارين و کشئکچئلرئن يوزباشيلاريني چاغيرتديردي، اونلاري اؤز يانينا، ربّئن معبدئنئن ائچَرئسئنه گتئردي. اورادا بو آداملارلا عهد باغلاييب اونلارا آند ائچدئردي و شاهزاده‌ني اونلارا گؤرستدي.

11:5  سونرا يِهوياداع اونلارا امر ادئب ددي: "سئز بله ادئن: سَبّت گونو نؤوبه چکَنلرئنئزئن اوچده بئري سارايين کِشئيئني چکسئن،

11:6  اوچده بئري سور دروازاسيندا دورسون، اوچده بئري ده کشئکچئلرئن آرخاسينداکي دروازادا دايانسين. بلجه نؤوبه‌ ائله سارايين کِشئيئني چکئن.

11:7  سئزئن ائکي بؤلويونوز، حتّا سَبّت گونو نؤوبه چکمينلرئن هاميسي، پادشاهين طرفئنده اولوب ربّئن معبدئنئن کِشئيئني چکسئن.

11:8  هر کس سئلاحي اَلئنده پادشاهي اَحاطه‌يه آلسين، ردئفلرئنئزه گئرن هر کس اؤلدورولسون. پادشاهين گئرئب-چيخديغي واخت اونونلا اولون."

11:9  يوزباشي‌لار کاهئن يِهويادانين امر اتدئيي هر شيي اتدئلر: هر بئري اؤز آداملاريني، سَبّت گونو نؤوبه چکَنلري و سَبّت گونو نؤوبه‌ده اولمايانلاري گؤتوروب کاهئن يِهويادانين يانينا گلدي.

11:10  کاهئن يوزباشي‌لارا پادشاه داوودون نئزه‌لرئني و قالخانلاريني کي، ربّئن معبدئنده ائدي، وردی.

11:11  کشئکچئلر معبدئن صاغ طرفئندن سول طرفئنه قدر، قوربانگاهين و معبدئن يانيندا، پادشاهين اطرافيندا دايانديلار. هر کَسئن سئلاحي اَلئنده ائدي.

11:12  او واخت کاهئن شاهزاده‌ني ائره‌لي چيخارتدي و تاجي باشينا قويوب شهادتنامه‌ني اونا وردی. اونو پادشاه اولماق اوچون مسح اتدئلر و اَل چاليب ددئلر: "ياشاسين پادشاه!"

11:13  عَتَليا کشئکچئلرئن و خالقين سَسئني اشئدنده خالقين يانينا، ربّئن معبدئنه گلدي.

11:14  او باخيب گؤردو کي، پادشاه رسمه گؤره سوتونون يانيندا دايانميش، ريئسلر و کَره‌ناي چالانلار دا پادشاهين يانينداديرلار. بوتون اؤلکه خالقي سِوئنئب کَره‌ناي چاليردي. عَتَليا پالتاريني جيريب باغيردي: "خيانت! خيانت!"

11:15  کاهئن يِهوياداع قوشون اوچون باشچي اولان يوزباشي‌لارا امر ادئب ددي: "اونو ردئفلرئن آراسيندان چيخاردين و دالينجا گلني قيلينجلا اؤلدورون." چونکي کاهئن دمئشدي: "قوي او، ربّئن معبدئنده اؤلدورولمه‌سئن."

11:16  عَتَلياني توتدولار، آتلارين پادشاه سارايينا گئردئيي دروازايا يِتئشَنده، اونو اورادا اؤلدوردولر.

11:17  يِهوياداع رَبله پادشاه و خالق آراسيندا عهد باغلادي کي، اونلار ربّئن خالقي اولسونلار. او، پادشاهلا خالق آراسيندا دا عهد باغلادي.

11:18  بوتون اؤلکه خالقي بَعَل معبدئنه گتدي. اونو داغيديب قوربانگاهلاريني و بوتلرئني تئکه-تئکه اتدئلر، بَعَل کاهئني مَتّاني قوربانگاهلارين قاباغيندا اؤلدوردولر. کاهئن ربّئن معبدئنه گؤزَتچئلر قويدو.

11:19  او، يوزباشيلاري، کاريالي‌لاري، کشئکچئلري، بوتون اؤلکه خالقيني اؤزو ائله گؤتوردو. اونلار پادشاهي ربّئن معبدئندن گتئردئلر و کشئکچئلر دروازاسينين يولو ائله پادشاه سارايينا گلدئلر. يوآش پادشاهلارين تختئنده اوتوردو.

11:20  بوتون اؤلکه خالقي سِوئندي و شهر ساکئتلَشدي. چونکي عَتَلياني پادشاه ساراييندا قيلينجلا اؤلدورموشدولر.

11:21  يوآش پادشاه اولدوغو واخت يدّي ياشيندا ائدي.

Chapter 12

12:1  يِيهونون پادشاهليغينين يدّئنجی ائلئنده، يوآش پادشاه اولدو و اورشلئمده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي صئبيا ائدي. صئبيا بئرشئباعدان ائدي.

12:2  يِهوياداع کاهئنئن يوآشي اؤيرَتدئيي دؤور عرضئنده، يوآش ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

12:3  لاکئن پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، خالق حله ده پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.

12:4  يوآش کاهئنلره ددي: "موقدّس شيلر کئمي ربّئن معبدئنه گتئرئلَن گوموشو، سئياهييا آلما زاماني ييغيلميش گوموشو، هر کَسئن اؤز جاني عوضئنه وردئيي گوموشو و ربّئن معبدئنه گتئرمک اوچون هر کَسئن اوره‌يي ائسته‌دئيي قدر وردئيي گوموشون هاميسيني

12:5  کاهئنلرئن هر بئري اؤز خَزئنه‌داريندان گؤتورسون و معبدده هارادا اوچوق بئر ير وار، او اوچوقلاري اؤزلري تعمئر اتسئنلر."

12:6  آمّا يوآش پادشاهين پادشاهليغينين ائيئرمي اوچونجو ائلئنده، کاهئنلر حله معبدئن اوچوقلاريني تعمئر اتمه‌مئشدئلر.

12:7  يوآش پادشاه کاهئن يِهوياداعني و او بئري کاهئنلري چاغيريب اونلاردان سوروشدو: "نه اوچون سئز معبدئن اوچوقلاريني تعمئر اتمئرسئنئز؟ ائندي داها خَزئنه‌دارلارينيزدان اؤزونوز اوچون گوموش آلمايين، اونو معبدئن اوچوقلارينين تعمئري اوچون ورئن."

12:8  کاهئنلر راضي اولدولار کي، نه خالقدان گوموش آلسينلار، نه ده معبدئن اوچوقلاريني اؤزلري تعمئر اتسئنلر.

12:9  کاهئن يِهوياداع بئر سانديق گؤتوردو و اونون قاپاغيندا دَلئک آچدي. اونو قوربانگاهين يانينا، ربّئن معبدئنه گئرَن يرده صاغ طرفه قويدو. قاپيدا کشئک چکَن کاهئنلر ربّئن معبدئنه گتئرئلَن گوموشون هاميسيني اورايا قويوردولار.

12:10  سانديقدا چوخلو گوموش اولدوغونو گؤرنده، پادشاهين مئرزه‌سي و باش کاهئن گلئب ربّئن معبدئنده اولان گوموشو ساييب توربالارا دولدوروردولار.

12:11  چکئلَن گوموشو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادن ريئسلره ورئردئلر. اونلار دا بونو ربّئن معبدئنده ائشله‌يَن دولگَرلره، اوستالارا،

12:12  بَنّالارا، داش‌يونانلارا، ربّئن معبدئنئن اوچوقلاريني تعمئر اتمک اوچون تخته و يونولموش داشلار ساتين آلان آداملارا ورئردئلر و معبدئن بوتون تعمئر ائشلرئنه خرجله‌يئردئلر.

12:13  آنجاق ربّئن معبدئنه گتئرئلمئش گوموشدن معبد اوچون گوموش کاسالار، پئلته ماشالار، لَيَنچه‌لر، کَره‌نايلار و قيزيل يا دا گوموش قابلار دوزَلدئلمئردي.

12:14  چونکي گوموشو ائش گؤرَنلره ورئردئلر و اونونلا ربّئن معبدئني تعمئر ادئردئلر.

12:15  ائش گؤرَنلره ورمک اوچون اَللرئنه گوموش وردئکلري آداملاردان حساب ائسته‌مئردئلر، چونکي اونلار صداقتله چاليشيرديلار.

12:16  تقصئر تقدئملرئنئن و گوناه تقدئملرئنئن گوموشو ربّئن معبدئنه گتئرئلمه‌دي، چونکي او، کاهئنلرئن ائدي.

12:17  او واخت اَرام پادشاهي خَزااِل گلدي و گَته هوجوم ادئب اوراني آلدي. سونرا او، يؤنَلدي کي، اورشلئمه هوجوم اتسئن.

12:18  يهودا پادشاهي يوآش، آتالاري اولان يهودا پادشاهلاري يِهوشافاطين، يِهورامين و اَخَزيانين تقدئس اتدئيي بوتون شيلري، اؤزونون تقدئس اتدئيي شيلري، ربّئن معبدئنئن و سارايين خزئنه‌لرئندن تاپيلان بوتون قيزيلي گؤتوروب، اَرام پادشاهي خَزااِله گؤندردي. او دا اورشلئمدن گری چکئلدي.

12:19  يوآشين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

12:20  اعيانلاري قالخيب اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و سئللايا اِنَن يولداکي بِيت‌مئلّودا يوآشي ووردولار.

12:21  اونو اؤلدورَنلر اعيانلاري شئمعات اوغلو يوزاکار و شومِر اوغلو يِهوزاباد ائدي. يوآش اؤلدو و اونو داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.

Chapter 13

13:1  يهودا پادشاهي اَخَزيا اوغلو يوآشين پادشاهليغينين ائيئرمي اوچونجو ائلئنده، يِيهونون اوغلو يِهوآخاز سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي.

13:2  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلارين دالينجا گتدي، اونلاردان اَل چکمه‌دي.

13:3  ربّئن قضبي ائسرايئلئن ضئدّئنه آلوولاندي و اونلاري اوزون مودّت اَرام پادشاهي خَزااِلئن و خَزااِلئن اوغلو بِن‌هَدَدئن اَلئنه وردی.

13:4  او واخت يِهوآخاز ربّه اوز توتوب يالواردي و رب اونو اشئتدي، چونکي ائسرايئللی‌لرئن عذابيني و اَرام پادشاهينين اونلارا نجه ظولم اتدئيئني گؤردو.

13:5  رب ائسرايئللی‌لره بئر قورتاريجي وردی و اونلار اَرامين اَسارَتي آلتيندان چيخديلار. ائسرايئللی‌لر اَوّلکي کئمي اؤز اِولرئنده ياشاديلار.

13:6  آنجاق اونلار يَروبعام نسلئنئن ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دئلر و بو گوناهلارين دالينجا گتدئلر، اَشِرا بوتو ده سامئره‌ده قاليردي.

13:7  اَلّي آتلي‌دان، اون دؤيوش عاراباسيندان و اون مئن پئيادادان باشقا، يِهوآخازين داها قوشونو قالمادي، چونکي اَرام پادشاهي اونلاري محو ادئب خرمنده توز کئمي اتمئشدي.

13:8  يِهوآخازين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون قودرتي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

13:9  يِهوآخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو سامئره‌ده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يوآش پادشاه اولدو.

13:10  يهودا پادشاهي يوآشين پادشاهليغينين اوتوز يدّئنجی ائلئنده، يِهوآخاز اوغلو يِهوآش سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي.

13:11  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي بوتون گوناهلاردان اَل چکمه‌دي و بو گوناهلارين دالينجا گتدي.

13:12  يِهوآشين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله دؤيوشده گؤرستدئيي قودرت باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

13:13  يِهوآش اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونون تختئنده يَروبعام اوتوردو. يِهوآش سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين يانيندا باسديريلدي.

13:14  اِلئشَع اؤلومجول حالدا ناخوشلاميشدي. ائسرايئل پادشاهي يِهوآش اونا باش چکمک اوچون يانينا گلدي و اونون اوستونده آغلاييب ددي: "آتام، ای آتام! ائسرايئلئن دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لاري!"

13:15  اِلئشَع اونا ددي: "کامان و اوخلار گؤتور." او، کامان و اوخلار گؤتوردو.

13:16  اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينا ددي: "کاماني چک." او، کاماني چکدي. اِلئشَع اَللرئني پادشاهين اَللري اوستونه قويدو.

13:17  سونرا ددي: "شرق طرفئنه باخان پنجره‌ني آچ." او آچدي. اِلئشَع ددي: "اوخو آت." او آتدي. اِلئشَع ددي: "بو، ربّئن قورتولوش اوخودور، حتّا اَرامين ضئدّئنه ده قورتولوش اوخودور! چونکي سن اَراملي‌لاري اَفِقده آخيرا قدر قيراجاقسان."

13:18  سونرا ددي: "اوخلاري گؤتور." او گؤتوردو. اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينا ددي: "يره وور." او، يره اوچ دفه ووروب داياندي.

13:19  تاري آدامي اونا قضبله‌نئب ددي: "بِش-آلتي دفه وورمالي ائدئن. او واخت اَراملي‌لاري آخيرا قدر قيرا بئلردئن، لاکئن ائندي اونلاري اوچ دفه قيراجاقسان."

13:20  اِلئشَع اؤلدو و اونو باسديرديلار. موآبلي‌لارين دسته‌لري هر باهار فصلئنده اؤلکه‌يه هوجوم گتئرَردئلر.

13:21  بئر دفه بئر نفري باسديرارکَن آداملار بئر دسته گؤردولر و اؤلونو اِلئشَعئن قبرئنه آتديلار. اؤلو اِلئشَعئن سوموکلرئنه توخونان واخت دئرئلدي و آياق اوسته قالخدي.

13:22  اَرام پادشاهي خَزااِل، يِهوآخازين بوتون عؤمرو بويو ائسرايئللی‌لره ظولم اتدي.

13:23  لاکئن رب ائبراهئم، ائسحاق و يعقوبلا باغلاديغي عهدئندن اؤتري لوطف و مرحمت گؤرسدئب اونلاردان اوزونو دؤندَرمه‌دي، اونلاري محو اتمک ائستمه‌دي و ائندئيه قدر اؤز حوضوروندان آتمادي.

13:24  اَرام پادشاهي خَزااِل اؤلدوکده، يرئنه اوغلو بِن‌هَدَد پادشاه اولدو.

13:25  يِهوآخاز اوغلو يِهوآش موحارئبه‌ده آتاسي يِهوآخازين اَلئندن آلينان شهرلري خَزااِلئن اوغلو بِن‌هَدَدئن اَلئندن آلدي. يِهوآش اَراملي‌لاري اوچ دفه قيريب ائسرايئل شهرلرئني گری آلدي.

Chapter 14

14:1  ائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، يهودا پادشاهي يوآشين اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.

14:2  او پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي يِهوعَدّان ائدي. يِهوعَدّان اورشلئمدن ائدي.

14:3  اَمَصيا ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، لاکئن آتاسي داوود کئمي يوخ، آتاسي يوآشين بوتون اتدئکلري کئمي اتدي.

14:4  آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.

14:5  پادشاهليق اَلئنده مؤحکَملَنَنده، اَمَصيا، آتاسي پادشاهي اؤلدورَن اعيانلاري اؤلدوردو.

14:6  آنجاق موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلديغي کئمي، قاتئل‌لرئن اوغوللاريني اؤلدورمه‌دي، چونکي رب امر ادئب دمئشدي: "اوغوللارا گؤره آتالار، آتالارا گؤره اوغوللار اؤلدورولمه‌سئن، هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلدورولمه‌لي‌دئر."

14:7  او، اون مئن نفر اِدوملونو دوز دره‌سئنده قيريب، سِلَعي موحارئبه ائله آلدي. اونون آديني يوقتِه‌اِل قويدو و بو گونه قدر ده بله‌دئر.

14:8  او واخت اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِيهو اوغلو يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين يانينا قاصئدلر گؤنده‌رئب ددي: "گل، اوز-اوزه گؤروشَک."

14:9  ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي اَمَصيايا جاواب ورئب ددي: "لوبنانداکي قانقال، لوبناندا اولان سئدر آغاجينا خبر گؤندرئب ددي: «قيزيني اوغلوما آرواد ور.» آمّا لوبناندا اولان بئر وحشي حيواني اورادان کچئب، قانقالي آياق آلتيندا تاپدالادي.

14:10  اَلبَتّه، سن اِدوملولاري قيريبسان و اوره‌يئن کئبئرله‌نئب. بونونلا فخر ات و اؤز اِوئنده اوتور. نه اوچون اِله بئر بلا قالديراسان کي، يهودالي‌لارلا بئرلئکده سن اؤزون ده ييخيلاسان؟"

14:11  آمّا اَمَصيا قولاق آسمادي. ائسرايئل پادشاهي يِهوآش چيخيب، يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله يهودادا اولان بِيت شِمِشده اوز-اوزه دوردولار.

14:12  يهودالي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدولار و هر کس اؤز اِوئنه قاچدي.

14:13  ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي اَخَزيا اوغلو يوآش اوغلو اَمَصياني بِيت‌شِمِشده توتدو. يِهوآش اورشلئمه گلئب، اورشلئم دووارينين اِفرايئم دروازاسيندان کونج دروازاسينا قدر دؤرد يوز قول‌آچيني اوچورتدو.

14:14  ربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان بوتون قيزيل-گوموشو، بوتون اشيالاري آپاردي. گئروگان آلديغي آداملاري دا گؤتوروب سامئره‌يه قاييتدي.

14:15  يِهوآشين اتدئيي قالان ائشلري، اونون قودرتي و يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله نجه ووروشدوغو باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

14:16  يِهوآش اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يَروبعام پادشاه اولدو.

14:17  يهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين اؤلوموندن سونرا داها اون بش ائل ياشادي.

14:18  اَمَصيانين قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

14:19  اَمَصيانين ضئدّئنه اورشلئمده قصد حاضيرلاديلار. او، لاکئشه قاچدي. اونون دالينجا لاکئشه آداملار گؤندرئب، اورادا اونو اؤلدوردولر.

14:20  اونو آت اوستونده گتئردئلر. او، اورشلئمده، داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلدي.

14:21  بوتون يهودا خالقي اون آلتي ياشلي عَزَرياني گؤتوروب آتاسي اَمَصيانين يرئنه پادشاه اتدئلر.

14:22  پادشاه آتالاري ائله ياتديقدان سونرا، عَزَريا اِلاتي يهودايا قايتاريب اوراني تئکدي.

14:23  يهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيانين پادشاهليغينين اون بشئنجي ائلئنده، يِهوآش اوغلو يَروبعام سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و قيرخ بئر ائل پادشاهليق اتدي.

14:24  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي بوتون گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

14:25  او، خَمات کچئدئندن عَرَبا دهنزئنه قدر ائسرايئل تورپاقلاريني گری آلدي، نجه کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اؤز قولو اَمئتّي اوغلو يونوس پيغمبر واسئطه‌سئله دمئشدي. يونوس گَت‌خِفِرلي ائدي.

14:26  چونکي رب ائسرايئللی‌لرئن آجي فلاکتئني گؤرموشدو: نه قول قالميشدي، نه آزاد. نه ده ائسرايئل اوچون بئر کؤمکچي.

14:27  رب دِمه‌مئشدي کي، ائسرايئلئن آديني گؤيلر آلتيندان سئله‌جک. بونا گؤره ده يِهوآش اوغلو يَروبعامين واسئطه‌سئله اونلارا نئجات وردی.

14:28  يَروبعامين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي، اونون قودرتي، نجه ووروشدوغو و اَوّل‌لر يهودايا عاييد اولان دَمَشقي و خَماتي ائسرايئله نجه قايتارماسي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

14:29  يَروبعام اؤلوب آتالاري ائسرايئل پادشاهلاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو زِکَريا پادشاه اولدو.

Chapter 15

15:1  ائسرايئل پادشاهي يَروبعامين پادشاهليغينين ائيئرمي يدّئنجی ائلئنده، يهودا پادشاهي اَمَصيانين اوغلو عَزَريا پادشاه اولدو.

15:2  او، پادشاه اولدوغو واخت، اون آلتي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِکوليا.

15:3  عَزَريا، آتاسي اَمَصيانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

15:4  آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.

15:5  رب پادشاها بلا گؤندردي، اِله کي، اؤلومونه قدر جوزاما دوچار ائدي. پادشاه آيري بئر اِوده ياشاييردي. اونون اوغلو يوتام سارايا باخيب اؤلکه خالقينا حؤکم ادئردي.

15:6  عَزَريانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

15:7  عَزَريا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يوتام پادشاه اولدو.

15:8  يهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اوتوز سکّئزئنجي ائلئنده، يَروبعام اوغلو زِکَريا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و آلتي آي پادشاهليق اتدي.

15:9  او، آتالارينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

15:10  يابش اوغلو شَلّوم اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلادي؛ اونو خالقين قاباغيندا ووروب اؤلدوردو و يرئنه پادشاه اولدو.

15:11  باخ، زِکَريانين قالان ائشلري باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.

15:12  ربّئن يِيهويا دانيشيب ددئيي سؤز بو ائدي: "دؤردونجو نسلئنه قدر سنئن اؤولادلارين ائسرايئل تختئنده اوتوراجاقلار." و بله ده اولدو.

15:13  يهودا پادشاهي عوزئيّانين پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، يابش اوغلو شَلّوم پادشاه اولدو و سامئره‌ده بئر آي پادشاهليق اتدي.

15:14  جادي اوغلو مِناخِم تئرصادان چيخيب سامئره‌يه گلدي. سامئره‌ده يابش اوغلو شَلّومو ووروب اؤلدوردو و يرئنه پادشاه اولدو.

15:15  باخ، شَلّومون قالان ائشلري و نجه قصد حاضيرلاديغي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.

15:16  او واخت مِناخِم تئرصادان چيخيب تئفصَخده و اونون سرحدلرئنده ياشايانلارين هاميسيني قيردي. دروازالاري اونون اوزونه آچماديقلارينا گؤره اونلاري محو اتدي و اورادا اولان بوتون بويلو آروادلارين قارينلاريني ييرتدي.

15:17  يهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، جادي اوغلو مِناخِم ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و سامئره‌ده اون ائل پادشاهليق اتدي.

15:18  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و بوتون عؤمرو بويو نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

15:19  آشور پادشاهي پول اؤلکه‌يه هوجوم اتدي. مِناخِم اونا مئن تالانت گوموش وردی کي، پادشاهليغيني مؤحکملَندئرمک اوچون فول اونونلا موتّفئق اولسون.

15:20  مِناخِم آشور پادشاهينا ورمک اوچون ائسرايئلئن وارلي آداملارينين هاميسيندان گوموش ييغدي، اونلارين هر بئرئندن اَلّي شِکِل گوموش آلدي. او واخت آشور پادشاهي بو اؤلکه‌ده قالماييب گری قاييتدي.

15:21  مِناخِمئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

15:22  مِناخِم اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو پِقَخيا پادشاه اولدو.

15:23  يهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اَلّئنجي ائلئنده، مِناخِم اوغلو پِقَخيا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

15:24  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

15:25  رِمَليا اوغلو پِقَخ کي، پِقَخيانين کشئکچئلر ريئسي ائدي، اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلادي. گئلعادلي‌لاردان اَلّي نفرئن کؤمه‌يي ائله، سامئره‌ده، سارايين قالاسيندا، اونو اَرگوب و اَريِه ائله بئرلئکده ووروب اؤلدوردو و اونون يرئنه پادشاه اولدو.

15:26  باخ، پِقَخيانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.

15:27  يهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اَلّي‌ائکئنجي ائلئنده، رِمَليا اوغلو پِقَخ سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائيئرمي ائل پادشاهليق اتدي.

15:28  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ او نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.

15:29  ائسرايئل پادشاهي پِقَخئن دؤورونده، آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِر گلئب عئيّونو، آبِل‌بِيت‌مَعَکاني، يانواَخي، قِدِشي، خاصورو، گئلعادي، گالئلي و بوتون نَفتالي تورپاغيني توتدو و اهالئسئني آشورا اسئر اتدي.

15:30  اِلا اوغلو هوشِعَع، رِمَليا اوغلو پِقَخئن ضئدّئنه قَصد حاضيرلادي؛ اونو ووروب اؤلدوردو و عوزئيّا اوغلو يوتامين پادشاهليغينين ائيئرمئنجي ائلئنده اونون يرئنه پادشاه اولدو.

15:31  باخ پِقَخئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.

15:32  ائسرايئل پادشاهي رِمَليا اوغلو پِقَخئن پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، عوزئيّا اوغلو يوتام يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

15:33  او، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي، صادوق قيزي يِروشا ائدي.

15:34  يوتام، آتاسي عوزئيّانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

15:35  لاکئن پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي؛ خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي. او، ربّئن معبدئنئن يوخاري دروازاسيني تعمئر اتدي.

15:36  يوتامين اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

15:37  رب او دؤورده اَرام پادشاهي رِصئني و رِمَليا اوغلو پِقَخي يهودانين اوستونه گؤندرميه باشلادي.

15:38  يوتام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو آخاز پادشاه اولدو.

Chapter 16

16:1  رِمَليا اوغلو پِقَخئن پادشاهليغينين اون يدّئنجی ائلئنده، يوتام اوغلو آخاز يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

16:2  آخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. او، تاريسي ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتمه‌دي، نجه کي، آتاسي داوود اتمئشدي.

16:3  آخاز ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي و حتّا اوغلونو دا اوددا قوربان اتدي، نجه کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن ائيرنج عمل‌لري ائدي.

16:4  او، پرستئشگاهلاردا، تپه‌لر اوستونده و بول يارپاقلي هر آغاج آلتيندا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.

16:5  او واخت اَرام پادشاهي رِصئن و ائسرايئل پادشاهي رِمَليا اوغلو پِقَخ اورشلئمئن اوستونه هوجوم گتئردئلر و آخازي موحاصئره‌يه آلديلار، لاکئن اونو مغلوب اده بئلمه‌دئلر.

16:6  او واخت اَرام پادشاهي رِصئن، اِلاتي اَراما قايتاردي و يهودالي‌لاري اِلاتدان قوووب چيخارتدي. اِدوملولار اِلاتا گلدئلر و بو گونه قدر اورادا ياشاييرلار.

16:7  آخاز آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِرئن يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "من سنئن قولون و اوغلونام. گل، منی اوستومه هوجوم ادن اَرام و ائسرايئل پادشاهلارينين اَلئندن قورتار."

16:8  آخاز ربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان قيزيل-گوموشو گؤتوروب آشور پادشاهينا هدئيّه گؤندردي.

16:9  بونا گؤره ده آشور پادشاهي اونا قولاق آسدي: دَمَشقه هوجوم ادئب اوراني آلدي، اهالئسئني قئره اسئر آپاردي و رِصئني اؤلدوردو.

16:10  آخاز پادشاه آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِرئن گؤروشويونه دَمَشقه گتدي. او، دَمَشقده اولان قوربانگاهي گؤردو، قوربانگاهين بوتون قورولوشونو و تصوئرئني کاهئن اورئيايا گؤندردي.

16:11  کاهئن اورئيا پادشاه آخازين دَمَشقدن گؤندردئيي بوتون شيلره گؤره بئر قوربانگاه دوزلتدي. کاهئن اورئيا، پادشاه دَمَشقدن قاييدانا قدر بونو اتدي.

16:12  پادشاه دَمَشقدن قاييتديقدا، قوربانگاهي گؤردو. ياخينلاشيب قوربانگاهين اوستونه قالخدي.

16:13  قوربانگاهين اوستونده اؤز يانديرما قوربانيني و تاخيل تقدئمئني يانديردي، تؤکمه تقدئمئني تؤکدو و باريش قوربانلارينين قانيني اورايا سَپدي.

16:14  ربّئن قاباغيندا اولان بورونج قوربانگاهي معبدئن قاباق طرفئندن، اؤز قوربانگاهي ائله ربّئن معبدي آراسيندان گتئردي و اونو اؤز قوربانگاهينين شئمال طرفئنه قويدو.

16:15  آخاز پادشاه کاهئن اورئيايا امر ادئب ددي: "سحرئن يانديرما قوربانيني، آخشامين تاخيل تقدئملرئني، پادشاهين يانديرما قوربانيني و تاخيل تقدئملرئني، بوتون اؤلکه خالقينين يانديرما قوربانيني، تاخيل تقدئمئني و تؤکمه تقدئمئني بؤيوک قوربانگاهين اوستونده ياندير. يانديرما قوربانلارينين و آيري قوربانلارين بوتون قانيني اونون اوستونه سَپ. آنجاق بورونج قوربانگاه مصلحتلَشمک اوچون منئم اولاجاق."

16:16  کاهئن اورئيا دا آخاز پادشاهين امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئردي.

16:17  آخاز پادشاه پايالارين يان لؤوحه‌لرئني کَسئب پايالارين اوستوندن لَيَن‌لري گؤتوردو. حوووضو آلتيندا اولان بورونج اؤکوزلرئن اوستوندن قالديريب، بئر داش سَکئنئن اوستونه قويدو.

16:18  ربّئن معبدئندن سَبّت گونو اوچون معبدده دوزَلدئلمئش اوستو اؤرتولو يولو، و پادشاهين باييرداکي گئرئش يرئني آشور پادشاهيندان اؤتري گؤتوردو.

16:19  آخازين اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

16:20  آخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو خئزقئيا پادشاه اولدو.

Chapter 17

17:1  يهودا پادشاهي آخازين پادشاهليغينين اون‌ائکئنجي ائلئنده، اِلا اوغلو هوشِعَع سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي.

17:2  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آنجاق اؤزوندن قاباقکي ائسرايئل پادشاهلاري کئمي ديئلدي.

17:3  آشور پادشاهي شَلمَنِسِر هوشِعَعئن اوستونه هوجوم گتئردي و هوشِعَع اونا تابع اولوب خراج وردی.

17:4  آمّا آشور پادشاهي هوشِعَعئن قصد حاضيرلاديغيندان خبردار اولدو، چونکي او هم مئصئر پادشاهي سونون يانينا قاصئدلر گؤندرمئشدي، هم ده هر ائل اولدوغو کئمي آشور پادشاهينا خراج ورمه‌مئشدي. بونا گؤره ده آشور پادشاهي اونو توتوب زئنداندا اسئر ساخلادي.

17:5  آشور پادشاهي بوتون اؤلکه‌يه هوجوم گتئردي. او، سامئره‌يه ياخينلاشدي و اوراني اوچ ائل موحاصئره‌ده ساخلادي.

17:6  هوشِعَعئن پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده، آشور پادشاهي سامئره‌ني آلدي و ائسرايئللی‌لري آشور تورپاغينا اسئر آپاردي. اونلاري خِلَخده، خابور چايي ساحئلئنده‌کي گوزاندا، و ماد شهرلرئنده يِرلَشدئردي.

17:7  بو ائش اونا گؤره ائسرايئل اؤولادلارينين باشينا گلدي، چونکي تاريلاري ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشدئلر، او رب کي، اونلاري مئصئر پادشاهي فئرعونون اَسارتي آلتيندان، مئصئر تورپاغيندان چيخارتميشدي. ائسرايئللی‌لر آيري آللاهلارا حؤرمت اتدئلر

17:8  و ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن روسوملارينا و ائسرايئل پادشاهلارينين قويدوغو عادتلره گؤره ياشاديلار.

17:9  گئزلئنده اؤز تاريلاري ربّئن ضئدّئنه دوغرو اولمايان ائشلر گؤردولر. بوندان علاوه، بوتون شهرلرئنده کشئکچي بورجوندن قالالي شهره قدر اؤزلري اوچون پرستئشگاهلار تئکدئلر.

17:10  هر اوجا تپه‌نئن اوستونده، بول يارپاقلي هر آغاجين آلتيندا اؤزلري اوچون موقدّس سوتونلار و اَشِرا بوتلري برپا اتدئلر.

17:11  ربّئن اونلارين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن اتدئيي کئمي، بوتون بو پرستئشگاهلاردا بوخور يانديرديلار و پئس ائشلر گؤروب ربّی قضبه گتئردئلر.

17:12  ربّئن اونلارا "بله اتمه‌يئن" دِمئش اولدوغونا باخماييب، بوتلره قوللوق اتدئلر.

17:13  رب بوتون پيغمبرلرئنئن و گؤروجولرئنئن واسئطه‌سئله ائسرايئله و يهودايا ائخطار ورئب دمئشدي: "پئس يولونوزدان دؤنون. و بوتون شرئعتده اولان امرلرئمه و قايدالاريما کي، آتالارينيزا امر اتدئم و قوللاريم پيغمبرلرئن واسئطه‌سئله سئزه گؤندردئم، عمل ادئن."

17:14  آمّا اونلار بو سؤزلره قولاق آسماميشديلار و تاريلاري ربّه ائمان اتمه‌يَن آتالاري کئمي دئکباشليق اتدئلر.

17:15  اونون قايدالاريني، آتالاري ائله باغلاديغي عهدئني، و اونلارا وردئيي ائخطارلاري ردّ اتدئلر. بوش شي دالينجا گدئب بوش آداملار اولدولار. رب "اطرافينيزداکي مئلّتلر کئمي اتمه‌يئن" ددئيي حالدا، اونلار کئمي رفتار اتدئلر.

17:16  اؤز تاريلاري ربّئن بوتون امرلرئندن اوز دؤنده‌رئب، تؤکمه تئمثال‌لاري حتّا ائکي تؤکمه دانا بوتونو اؤزلرئنه تاري اتدئلر. اَشِرا بوتو دوزه‌لدئب بوتون گؤي جئسئملرئني پرستئش اتدئلر و بَعَله قوللوق اتدئلر.

17:17  سونرا دا اوغوللاريني و قيزلاريني اوددا قوربان وردئلر، فالچيليغا و باخيجيليغا اوز گتئردئلر. ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلره اؤزلرئني ساتيب اونو قضبلَندئردئلر.

17:18  بونا گؤره ده رب ائسرايئللی‌لره چوخ قضبله‌نئب، اونلاري اوز حوضوروندان آتدي. يهودا قبئله‌سئندن باشقا، هچ بئري قالمادي.

17:19  يهودالي‌لار دا اؤز تاريلاري ربّئن امرلرئنه عمل اتمه‌دئلر و ائسرايئللی‌لرئن قويدوغو عادتلرله ياشاديلار.

17:20  رب بوتون ائسرايئل نسلئندن اوز دؤنده‌رئب اونلاري ذلئل اتدي. اونلاري تالانچيلارين اَلئنه وردی و نهايت، اونلاري حوضوروندان اِشئيه آتدي.

17:21  رب ائسرايئلي داوود سولاله‌سئندن کَسئب آتديقدا، ائسرايئللی‌لر نِباط اوغلو يَروبعامي پادشاه اتدئلر. يَروبعام اونلاري ربّئن يولوندان آزديردي و اونلارا بؤيوک گوناه اتدئردي.

17:22  ائسرايئل اؤولادلاري يَروبعامين اتدئيي بوتون گوناهلارا گؤره رفتار اتدئلر و بو گوناهلاردان اَل چکمه‌دئلر.

17:23  رب اؤز قولو اولان بوتون پيغمبرلر واسئطه‌سئله ددئيي کئمي، نهايت، ائسرايئللی‌لردن اوز دؤنده‌ردي. اونلار اؤز تورپاقلاريندان آشور تورپاغينا اسئر آپارديرديلار و بو گونه قدر بله‌دئر.

17:24  آشور پادشاهي بابئلدن، کوتادان، عَوّادان، خَماتدان و سِفَروَيئمدن آداملار گتئرئب، ائسرايئل اؤولادلارينين يرئنه سامئره‌نئن شهرلرئنده يِرلَشدئردي. اونلار سامئره‌يه صاحئب اولدولار و اورانين شهرلرئنده ياشاديلار.

17:25  اونلار اورادا ياشاماغا باشلاياندا، ربّه حؤرمت اتمه‌دئلر. رب ده آرالارينا شئرلر گؤندردي و شئرلر اونلاردان بعضي‌لرئني اؤلدوردولر.

17:26  اونلار آشور پادشاهي ائله دانيشيب اونا ددئلر: "اسئر ادئب سامئره‌نئن شهرلرئنده يِرلَشدئردئيئن مئلّتلر، بو اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني بئلمئرلر. او تاري دا آرالارينا شئرلر گؤندرئب و شئرلر اونلاري اؤلدورور، چونکي بو آداملار اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني بئلمئرلر."

17:27  آشور پادشاهي امر ادئب ددي: "اورادان اسئر اتدئيئنئز کاهئنلردن بئرئني گری قايتارين، گدئب اورادا ياشاسين و اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني اونلارا اؤيرَتسئن."

17:28  سامئره‌دن اسئر اتدئکلري کاهئنلردن بئري گلئب بِيت ائلده ياشادي و ربّه نجه حؤرمت اتمه‌يي اونلارا اؤيرَتدي.

17:29  لاکئن هر مئلّت اؤز آللاهلارينين بوتونو دوزلتدي. اونلاري ياشاديقلاري شهرلرده سامئره‌لئلرئن تئکدئکلري پرستئشگاهلارين معبدلرئنه قويدولار:

17:30  بابئللی‌لر سوکّوت بِنوت بوتونو، کوتلي‌لار نِرگل بوتونو، خَماتلي‌لار اَشئما بوتونو،

17:31  عَوّه‌لئلر نئبخَز و تَرتاق بوتلرئني دوزلتدئلر. سِفَروَيئملی‌لر اوغوللاريني سِفَروَيئم آللاهلاري اَدرَم‌مِلِک و عَنَم‌مِلِک اوچون اوددا يانديريرديلار.

17:32  اونلار ربّه ده حؤرمت ادئردئلر. پرستئشگاهلارين معبدلرئنده خئدمت اتمک اوچون اؤز آرالاريندان کاهئنلر سچئب قويدولار.

17:33  اونلار هم ربّه حؤرمت ادئردئلر، هم ده آرالاريندان اسئر اولوندوقلاري مئلّتلرئن روسوملارينا گؤره اؤز آللاهلارينا قوللوق ادئردئلر.

17:34  اونلار بو گونه قدر ده اَوّلکي روسوملارينا گؤره رفتار ادئرلر؛ و ربّه حؤرمت اتمئرلر، اونلارين قايدالارينا، حؤکملرئنه، يا دا شرئعتئنه عمل اتمئرلر. و ربّئن يعقوبون نسلئنه بويوردوغو امرلري کي، آديني ائسرايئل قويموشدو، يرئنه يتئرمئرلر.

17:35  رب يعقوب اؤولادلاري ائله عهد باغلاييب، اونلارا امر ادئب دمئشدي: "باشقا آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن. اونلارا باش اَيمه‌يئن، اونلارا قوللوق ادئب قوربان گتئرمه‌يئن.

17:36  لاکئن او ربّه حؤرمت ادئن کي، سئزي بؤيوک قودرتي و اوزاتديغي اَلي ائله مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي و آنجاق اونون حوضوروندا اَيئلئن و آنجاق اونا قوربان گتئرئن.

17:37  سئزئن اوچون يازديغي قايدالارا، حؤکملره، قانونا و امرلره همئشه عمل ادئن و آيري آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن.

17:38  سئزئنله باغلاديغيم عهدي ياددان چيخارتمايين. آيري آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن،

17:39  فقط تارينيز ربّه حؤرمت ادئن و او سئزي بوتون دوشمنلرئنئزئن اَلئندن قورتارار."

17:40  آمّا اونلار بو سؤزلره قولاق آسماديلار و اؤزلرئنئن اَوّلکي روسوملارينا گؤره رفتار اتِدئلر.

17:41  بلجه بو مئلّتلر هم ربّه حؤرمت ادئردئلر، هم ده اؤز بوتلرئنه قوللوق اتمئشدئلر. آتالاري نجه ادئردي، اوغوللاري و نوه‌لري ده بو گونه قدر بله ادئرلر.

Chapter 18

18:1  ائسرايئل پادشاهي اِلا اوغلو هوشِعَعئن پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده، آخاز اوغلو خئزقئيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

18:2  او، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي زِکَريا قيزي اَبي ائدي.

18:3  خئزقئيا، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

18:4  او، پرستئشگاهلاري آرادان قالديردي، موقدّس سوتونلاري پارچا-پارچا اتدي و اَشِرا بوتونو کَسدي. موسانين دوزلتدئيي بورونج ائلاني تئکه-تئکه اتدي، چونکي ائسرايئللی‌لر اونون آديني نِخوشتان قويوب او واختا قدر اونا بوخور يانديريرديلار.

18:5  خئزقئيا ائسرايئلئن تاريسي ربّه اعتئماد اتدي. اؤزوندن اَوّل و سونرا اولان بوتون يهودا پادشاهلاري آراسيندا اونون کئمئسي اولمادي.

18:6  او، ربدن ياپيشيب اونون يولوندان دؤنمه‌دي و ربّئن موسايا وردئيي امرلرئنه عمل اتدي.

18:7  رب ده اونونلا ائدي و هارايا گدئردي، اوغور قازانيردي. خئزقئيا آشور پادشاهين ضئدّئنه عوصيان ادئب اونا قوللوق اتمکدن بويون قاچيرتدي.

18:8  فئلئسطلی‌لري غَزّه‌ و اونون سرحدلرئنه‌جک، کشئکچي بورجوندن قالالي شهره قدر مغلوب اتدي.

18:9  خئزقئيانين پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، يعني ائسرايئل پادشاهي اِلا اوغلو هوشِعَعئن پادشاهليغينين يدّئنجی ائلئنده، آشور پادشاهي شَلمَنِسِر سامئره اوستونه هوجوم ادئب اوراني موحاصئره‌يه آلدي.

18:10  اوچ ائلدن سونرا شهري آلديلار. خئزقئيانين پادشاهليغينين آلتينجي ائلئنده، يعني ائسرايئل پادشاهي هوشِعَعئن پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده سامئره آليندي.

18:11  آشور پادشاهي ائسرايئللی‌لري آشور تورپاغينا اسئر آپاردي و اونلاري خِلَخده، خابور چايي ساحئلئنده‌کي گوزاندا، و ماد شهرلرئنده يِرلَشدئردي.

18:12  بو ائش اونا گؤره اونلارين باشينا گلدي کي، اؤز تاريلاري ربّئن سؤزوندن ائطاعت اتمه‌دئلر و اونون عهدئني، ربّئن قولو موسانين امر اتدئيي هر شيي پوزدولار. اونلار بونا نه قولاق آسميشديلار، نه ده عمل اتمئشدئلر.

18:13  خئزقئيانين پادشاهليغينين اون دؤردونجو ائلئنده، آشور پادشاهي سَنخِرئب، يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه هوجوم ادئب اونلاري آلدي.

18:14  او واخت يهودا پادشاهي خئزقئيا لاکئشه، آشور پادشاهينا خبر گؤندرئب ددي: "تقصئرکارام، اوستومدن گری چکئل، مندن نه قدر خراج طلب اده‌سن، وره‌رم." آشور پادشاهي يهودا پادشاهي خئزقئيادان خراج اوچون اوچ يوز تالانت گوموش و اوتوز تالانت قيزيل طلب اتدي.

18:15  خئزقئيا ربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان گوموشون هاميسيني وردی.

18:16  او واخت يهودا پادشاهي خئزقئيا ربّئن معبدئنئن قاپيلارينين و قاپي سوتونلارينين اوستونه اؤزونون اؤرتدويو قيزيلي چيخارتدي و اونو آشور پادشاهينا وردی.

18:17  آشور پادشاهي تَرتاني، رَبسارئسي، رَبشاقِه‌ني لاکئشدن بؤيوک قوشونلا اورشلئمه، پادشاه خئزقئيانين يانينا گؤندردي. اونلار چيخيب اورشلئمه گلدئلر و پالتار آغاردان زمئسي يولونا، يوخاري حوووضون سو کمرئنئن يانينا قالخيب اورادا دايانديلار.

18:18  اونلار پادشاهي چاغيرديلار. ساراي ريئسي خئلقئيا اوغلو اِلياقئم، مئرزه شِبنا و سالنامه‌چي آساف اوغلو يوآخ اونلارين يانينا گلدئلر.

18:19  رَبشاقِه اونلارا ددي: "ائندي خئزقئيايا ديئن: «بؤيوک پادشاه، آشور پادشاهي بله ديئر: ‹نه‌يه بِل باغلاييرسان؟

18:20  آيا اِله دوشونورسن کي، بومبوش سؤزلر موحارئبه اوچون تدبئر و گوج اولا بئلر؟ ائندي سن کئمه بِل باغلاييرسان کي، منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبسن؟

18:21  ائندي باخ، سن اَزئلمئش قاميش چوبوغونا، يعني مئصئره بِل باغلاييرسان. بئل کي، کئم اونا سؤيکَنسه، اوووجونا باتيب دِشَر. مئصئر پادشاهي فئرعون اونا بِل باغلايانلارين هاميسي اوچون بله‌دئر.›

18:22  لاکئن اگر منه ديئرسئنئز: ‹بئز تاريميز ربّه بِل باغلاييريق.› مگر بو همئن تاري ديئلدي کي، خئزقئيا اونون پرستئشگاهلاريني و قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي؟ مگر يهودالي‌لارا و اورشلئملی‌لره دِمه‌دي کي، ‹فقط اورشلئمده‌کي بو قوربانگاهين قاباغيندا پرستئش ادئن›؟

18:23  ائندي آغام آشور پادشاهي ائله مَرج اِله: اگر سن ائکي مئن سوواري تاپا بئله‌سن، من سنه او قدر آت وره‌رم.

18:24  بس نجه اده بئلرسن کي، آغامين کئچئک قولو اولان بئر باشچيني دفع ادئب دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار اوچون مئصئره بِل باغلاياسان؟

18:25  مگر ائندي من بو يري وئران اتمه‌يه ربّئن ائسته‌يي ائله گلمه‌مئشم؟ رب منه ددي: ‹بو اؤلکه‌يه هوجوم آپار و اونو وئران ات.›»"

18:26  خئلقئيا اوغلو اِلياقئم، شِبنا و يوآخ رَبشاقِه‌يه ددئلر: "خاهئش ادئرئک، بو قوللارينلا اَرامي دئلئنده دانيش، بئز بو دئلي باشا دوشوروک، دووار اوستونده‌کي خالقين اشئتدئيي يرده بئزئمله يهودي دئلئنده دانيشما."

18:27  لاکئن رَبشاقِه اونلارا ددي: "مگر آغام منی گؤندرئب کي، بو سؤزلري تَکجه سنئن آغانا و سنه دِيئم، و دووار اوستونده اوتوران بو آداملارا دِمه‌يئم کي، سئزئنله بئرلئکده نجئسلرئني يِيئب سودوکلرئني ائچه‌جکلر؟"

18:28  او واخت رَبشاقِه دوروب يهودي دئلئنده اوجا سَسله باغيردي: "بؤيوک پادشاهين، آشور پادشاهينين سؤزونو اشئدئن!

18:29  پادشاه بله ديئر: «قويمايين خئزقئيا سئزي آلداتسين، چونکي او، سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلميه‌جک.

18:30  قويمايين دا کي، خئزقئيا سئزي ربّه آرخايين ادئب دسئن: ‹رب بئزي قطعن قورتاراجاق و بو شهر آشور پادشاهينا تسلئم ادئلميه‌جک.›»

18:31  اونا قولاق آسمايين! چونکي آشور پادشاهي بله ديئر: «منئمله صولح باغلايين و يانيما گلئن. هر کس اؤز اوزوم آغاجينين و اؤز انجئر آغاجينين مئيوه‌سئندن يِيئب اؤز قويوسونون سويوندان ائچسئن.

18:32  سونرا من گلئب سئزي اؤلکه‌نئزه بَنزَر بئر اؤلکه‌يه، بوغدا، تزه شراب، چؤرک، اوزوم باغلاري، زيتون ياغي و بال اولان بئر تورپاغا آپارارام. بلجه اؤلمه‌يئب صاغ قالارسينيز. ‹رب بئزي قورتاراجاق› ديئب سئزي آزديران خئزقئيايا قولاق آسمايين.

18:33  مگر مئلّتلرئن آللاهلاريندان بئري اؤز اؤلکه‌سئني آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاردي؟

18:34  هاني خَماتين و اَرپادين آللاهلاري؟ هاني سِفَروَيئمئن، هِنَعئن و عئوّانين آللاهلاري؟ مگر اونلار سامئره‌ني منئم اَلئمدن قورتارديلار؟

18:35  بوتون بو آللاهلاردان هانسي اؤز اؤلکه‌سئني منئم اَلئمدن قورتاردي کي، رب ده اورشلئمي منئم اَلئمدن قورتارا بئلسئن؟»"

18:36  خالق ساکئت قالدي و اونون جاوابيندا هچ بئر سؤز دِمه‌دي. چونکي پادشاه امراتمئشدي: "اونا جاواب ورمه‌يئن."

18:37  ساراي ريئسي خئلقئيا اوغلو اِلياقئم، مئرزه شِبنا و سالنامه‌چي آساف اوغلو يوآخ جيريلميش پالتارلاردا خئزقئيانين يانينا گلئب، رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اونا چاتديرديلار.

Chapter 19

19:1  پادشاه خئزقئيا بونو اشئدنده پالتاريني جيردي و چولا بورونوب ربّئن معبدئنه گئردي.

19:2  سونرا ساراي ريئسي اِلياقئمي، مئرزه شِبنايي و کاهئنلرئن آغساقّال‌لاريني چولا بورونموش حالدا آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيانين يانينا گؤندردي.

19:3  اونلار اِشَعيايا ددئلر: "خئزقئيا بله ديئر: «بو گون دارليق، تحقئر و روسوايچيليق گونودور، چونکي اوشاقلارين دوغولماسي واختي چاتيب، آنجاق دوغماغا گوج يوخدور.

19:4  بلکه سنئن تارين رب رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اِشئدَر، او آدامين سؤزلرئني کي، اونون آغاسي آشور پادشاهي اونو گؤنده‌رئب کي، ياشايان تاريني تحقئر اتسئن. و تارين رَب، اشئتدئيي سؤزلري توبئخ اِدَر. اونا گؤره ده قالانلار اوچون دوعا ات.»"

19:5  بلجه خئزقئيا پادشاهين نؤکرلري اِشَعيانين يانينا گلدئلر.

19:6  اِشَعيا اونلارا ددي: "آغانيزا ديئن کي، رب بله ديئر: «اشئتدئيئن آشور پادشاهينين نؤکرلرئنئن سؤزلرئندن کي، اونونلا منه کوفر اتدئلر، قورخما.

19:7  باخ، من اونون ائچئنه اِله بئر روح قوياجاغام کي، بئر خبر اشئدئب اؤز اؤلکه‌سئنه قاييداجاق و اؤز اؤلکه‌سئنده اونو قيلينجلا اؤلدورتدوره‌جيم.»"

19:8  رَبشاقِه گری قاييديب آشور پادشاهينين لئبنا شهري اوستونه هوجوم اتدئيئني گؤردو. چونکي پادشاهين لاکئشدن گری چکئلدئيئني اشئتمئشدي.

19:9  آشور پادشاهينا خبري چاتدي کي، "کوش پادشاهي تئرهاقا سنئن اوستونه ووروشماغا گلئب." او، خئزقئيانين يانينا تزه‌دن قاصئدلر گؤندرئب ددي:

19:10  "يهودا پادشاهي خئزقئيايا بله ديئن: «قويما بِل باغلاديغين تارين سني آلداديب دسئن: ‹اورشلئم آشور پادشاهينين اَلئنه ورئلميه‌جک.›

19:11  باخ، اشئدئبسن کي، آشور پادشاهلاري بوتون اؤلکه‌لره نه ادئبلر، اونلاري نجه بوسبوتون وئران ادئبلر. مگر سن قورتولا بئله‌جکسن؟

19:12  آتالاريمين محو اتدئکلري مئلّتلرئن، حتّا گوزانين، خارانين، رِصِفئن و تِلَسّاردا اولان عِدِنلی‌لرئن آللاهلاري مگر اونلاري قورتاردي؟

19:13  هاني خَمات پادشاهي، اَرپاد پادشاهي؟ هاني لاعئرئن، سِفَروَيئمئن، هِنَعئن و عئوّانين پادشاهي؟»"

19:14  خئزقئيا مکتوبو قاصئدلرئن اَلئندن آليب اوخودو. او، ربّئن معبدئنه قالخيب، مکتوبو ربّئن قاباغيندا يره سَردي.

19:15  خئزقئيا ربّئن قاباغيندا دوعا ادئب ددي: "ای کَرّوبلار اوستونده اَيلَشَن ائسرايئلئن تاريسي رب! بوتون دونيا پادشاهليقلارينين تاريسي آنجاق سنسن. گؤيو و يري سن ياراديبسان.

19:16  يارب، قولاق ور و اشئت. گؤزونو آچ و گؤر يارب، سَنخِرئبئن سؤزلرئنه قولاق آس کي، وار اولان تارييا کوفر اتمک اوچون گؤنده‌رئب.

19:17  يارب، دوغرودور، آشور پادشاهلاري مئلّتلري و اونلارين تورپاقلاريني محو ادئبلر،

19:18  آللاهلاريني اودا آتديلار. چونکي اونلار تاري ديئلدئلر، ائنسانلار اونلاري آغاج و داشدان دوزلتمئشدئلر. اونا گؤره ده آرادان گتدئلر.

19:19  ائندي ای تاريميز رب، يالواريرام، بئزي اونون اَلئندن قورتار و بوتون دونيا پادشاهليقلاري بئلسئنلر کي، يارب، سن، فقط سن تاريسان!"

19:20  او واخت آموص اوغلو اِشَعيا خئزقئيايا خبر گؤندرئب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «آشور پادشاهي سَنخِرئب باره‌ده منه اتدئيئن دوعاني اشئتدئم.»

19:21  اونون ضئدّئنه ربّئن ددئيي سؤز بودور: "باکئره صَهيون قيزي، سنه خور باخيب لاغ ادئر، اورشلئم قيزي، سنئن آرخانجا باشيني تَرپه‌دئب.

19:22  کئمي سؤيوب کوفر ادئبسن؟ کئمئن ضئدّئنه سَسئني قالديريبسان؟ کئمه لووغاليقلا باخيبسان؟ ائسرايئلئن موقدّسئنه!

19:23  قاصئدلرئنئن واسئطه‌سئله ربّی تحقئر ادئبسن: ديئبسن: ‹چوخلو دؤيوش عارابالاريملا داغلارين زئروه‌سئنه، لوبنانين لاپ اوزاق يرلرئنه چيخديم. اوجا سئدر آغاجلاريني، سچمه شام آغاجلاريني کَسدئم، لاپ آخير مسکنئنه، ثمره‌لي ياشيل مِشه‌لرئنه چيخديم.

19:24  قويو قازديم و اؤزگه سولاريني ائچدئم، مئصئرئن بوتون چايلاريني آياغيمين داباني ائله قوروتدوم.›

19:25  مگر اشئتمه‌يئبسن؟ من بونو چوخ قاباق اتدئم. قدئمدن بَري اونون نقشه‌سئني چکدئم. ائندي يرئنه يتئرمئشم کي، سن قالالي شهرلري وئرانه‌لئيه چِوئره‌سن.

19:26  بونا گؤره بو شهرلرئن ساکئنلري ضعئف ائدئلر، هراسا، خجالته دوشدولر. يِتئشمه‌مئشدن اوّل يانديريلان چؤل اوتو کئمي، گؤيَرتي کئمي، دامدا بؤيومه‌دن يانيب گِدن اوت کئمي اولدولار

19:27  سنئن اوتوروشونو، گئرئشئني-چيخيشيني، منئم ضئدّئمه اولان حئدّتئني بئلئرم.

19:28  منئم ضئدّئمه حئدّتلَندئيئنه گؤره، لووغاليغين قولاغيما چاتديغينا گؤره، حالقامي بورنونا و جئلووومو آغزينا تاخاجاغام، سني گلدئيئن يوللا گری قايتاراجاغام.

19:29  سنئن اوچون علامت بو اولاجاق؛ بو ائل و گلن ائل اؤزو يِتئشَن باريني ييئن، آمّا اوچونجو ائل اَکئن ادئن، بئچئن ادئن، اوزوم باغلاري ساليب اونلارين بهره‌سئني ييئن.

19:30  يهودا نسلئندن خئلاص اولوب قالانلار، گئنه آشاغي‌يا طرف کؤک سالاجاقلار، يوخارييا طرف بهره وره‌جکلر.

19:31  چونکي قالانلار اورشلئمدن، خئلاص اولانلار صَهيون داغيندان چيخاجاقلار. قوشونلار ربّئنئن قيرتي بونو اده‌جک.»

19:32  بونا گؤره رب آشور پادشاهي باره‌ده بله ديئر: «او بو شهره گئرميه‌جک، اورايا اوخ آتماياجاق، موقابئلئنه قالخانلا چيخماياجاق، قاباغيندا تورپاق قالاغي قورماياجاق.

19:33  آنجاق گلدئيي يوللا گری قاييداجاق، و بو شهره گئرميه‌جکدئر.» رب بله بويورور.

19:34  «من بو شهري اؤزوم اوچون، قولوم داوودون خاطئرئنه قورويوب خئلاص اده‌جيم.»"

19:35  او گجه ربّئن مَله‌يي چيخيب آشور اوردوگاهيندا يوز هشتاد بش مئن نفري قيردي. سحر اِرکَن قالخيب گؤردولر کي، اونلارين هاميسي اؤلدورولوب.

19:36  آشور پادشاهي سَنخِرئب گری چکئلئب گتدي و نِينَوادا قالدي.

19:37  او اؤز آللاهي نئسروکون معبدئنده پرستئش اِدَرکَن، اوغوللاري اَدرَم‌مِلِک و شَرِ‌سِر اونو قيلينجلا اؤلدوردولر و آرارات اؤلکه‌سئنه قاچديلار. سَنخِرئبئن يرئنه اوغلو اِسَرخَدّون پادشاه اولدو.

Chapter 20

20:1  او گونلرده خئزقئيا اؤلومجول ناخوشلادي. آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيا اونون يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «اِوئنئن ائشلرئنئن ترتئباتيني ات، چونکي ناخوشلوقدان صاغالماييب اؤله‌جکسن.»"

20:2  خئزقئيا اوزونو دووارا چِوئردي و ربّه دوعا ادئب ددي:

20:3  "يالواريرام، يارب، يادينا سال کي، نجه سنئن قاباغيندا صالحلئک و کامئل اورَکله ياشاميشام، نجه سنئن گؤزونده ياخشي اولان ائشلراتمئشم." خئزقئيا آجي-آجي آغلادي.

20:4  اِشَعيا حله اورتا حَيَطدن چيخماميش ربّئن بو سؤزو اونا نازئل اولدو:

20:5  "قاييت، منئم خالقيمين رهبري خئزقئيايا دِه کي، آتان داوودون تاريسي رب بله ديئر: «سنئن دوعاني اشئتدئم، گؤز ياشلاريني گؤردوم. باخ، سني صاغالداجاغام و اوچونجو گون ربّئن معبدئنه قالخاجاقسان.

20:6  سنئن عؤمرونو اون بش ائل آرتيراجاغام. سني و بو شهري آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاراجاغام، اونو اؤزوم اوچون و قولوم داوودون خاطئرئنه حئفظ اده‌جيم.»"

20:7  سونرا اِشَعيا ددي: "انجئر کونده‌سي گؤتورون." بونو گؤتوروب چئبانين اوستونه قويدولار و پادشاه صاغالدي.

20:8  خئزقئيا اِشَعيادان سوروشدو: "ربّئن منی صاغالداجاغينا و اوچونجو گون ربّئن معبدئنه قالخاجاغيما علامت ندئر؟"

20:9  اِشَعيا جاواب وردی: "سنه ربّئن ددئيي سؤزه عمل اده‌جيئنه علامت بودور: آيا کؤلگه اون قدم اوزانسين، و يا قيسالسين؟"

20:10  خئزقئيا ددي: "کؤلگه اوچون اون قدم اوزانماق آساندير. قوي اون قدم قيسالسين."

20:11  پيغمبر اِشَعيا ربّی چاغيردي، رب ده آخازين تئکدئيي پئلّه‌که‌نئن اوستونه دوشَن کؤلگه‌ني اون قدم گری چکدي.

20:12  او زامان بابئل پادشاهي بَلَدان اوغلو مِرودوک بَلَدان خئزقئيايا مکتوبلار و هدئيّه‌لر گؤندردي، چونکي خئزقئيانين ناخوشلاديغيني اشئتمئشدي.

20:13  خئزقئيا اونلارا قولاق آسدي. او، خزئنه‌سئنده اولان بوتون شيلري، قيزيل-گوموشو، عطرئيّاتي، قئيمتلي ياغلاري، سئلاح آنبارينداکي بوتون اشيالاري اِلچئلره گؤرستدي. خئزقئيانين ساراييندا و بوتون پادشاهليغيندا اونلارا گؤرستمه‌دئيي بئر شي قالمادي.

20:14  او واخت اِشَعيا پيغمبر، خئزقئيا پادشاهين يانينا گلئب اوندان سوروشدو: "بو آداملار نه ددئلر؟ سنئن يانينا هارادان گلدئلر؟" خئزقئيا ددي: "اوزاق بئر اؤلکه‌دن، بابئلدن گلدئلر."

20:15  اِشَعيا سوروشدو: "سنئن ساراييندا نه گؤروبلر؟" خئزقئيا ددي: "ساراييمدا اولان بوتون شيلري گؤروبلر. خزئنه‌لرئمده اونلارا گؤرستمه‌دئيئم بئر شي قالمادي."

20:16  اِشَعيا خئزقئيايا ددي: "ربّئن سؤزونو اشئت:

20:17  «باخ، اله گونلر گله‌جک کي، سنئن ساراييندا اولان هر شي و آتالارينين بو گونه قدر ييغديقلاري شيلر بابئله آپاريلاجاق، هچ نه قالماياجاق.» رب ديئر.

20:18  "سنئن نسلئندن اولان و سندن عمله گلن بعضی اوغوللاريني گؤتوروب آپاراجاقلار و اونلار بابئل پادشاهينين ساراييندا حرم‌آغاسي اولاجاقلار.»"

20:19  سونرا خئزقئيا اِشَعيايا ددي: "ددئيئن ربّئن سؤزو ياخشي‌دير." چونکي دوشونوردو: "هچ اولماسا منئم دؤورومده صولح و اَمئن-آمانليق اولاجاق."

20:20  خئزقئيانين قالان ائشلري، اونون بوتون قووّتي، نجه حوووض و سو کمري دوزَلدئب سويو شهره گتئرمه‌سي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

20:21  خئزقئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو مِنَسّه پادشاه اولدو.

Chapter 21

21:1  مِنَسّه پادشاه اولدوغو واخت، اون ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي خِفصئباه ائدي.

21:2  مِنَسّه، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر ادئب، او مئلّتلرئن ائيرنج ائشلري کئمي اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.

21:3  آتاسي خئزقئيانين داغيتديغي پرستئشگاهلاري تزه‌دن تئکدي. ائسرايئل پادشاهي اَخابين اتدئيي کئمي بَعَل بوتو اوچون قوربانگاهلار قوردو و اَشِرا بوتو دوزلتدي، بوتون گؤي جئسئملرئنه سجده و قوللوق اتدي.

21:4  ربّئن "آديمي اورشلئمده قوياجاغام" ددئيي معبدئنده، مِنَسّه قوربانگاهلار تئکدي.

21:5  ربّئن معبدئنئن هر ائکي حَيَطئنده بوتون گؤي جئسئملرئنه قوربانگاهلار دوزلتدي.

21:6  او، اوغلونو اوددا قوربان وردی، فالچيليغا مشغول اولدو، باخيجيليق ادئب جئندارلارا و روح چاغيرانلارا اوز گتئردي. او، ربّئن گؤزونده چوخلو پئس ائشلر گؤروب اونون قضبئني آلوولانديردي.

21:7  دوزلتدئيي اويما اَشِرا بوتونو معبده قويدو. او معبده کي، رب داوودا و اوغلو سوليمانا دمئشدي: "بو معبدده و بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن سچدئيئم اورشلئمده، اؤز آديمي ابده‌جک قوياجاغام.

21:8  اگر منئم بوتون اونلارا بويوردوقلاريما و قولوم موسانين اونلارا امر اتدئيي بوتون قانونا عمل اتسه‌لر، ائسرايئللی‌لري قویمایاجاغام کی، آتالارينا وردئيئم تورپاقدان دئدَرگئن دوشسونلر."

21:9  آمّا اونلار قولاق آسماديلار. مِنَسّه اونلاري اله يولدان چيخارتدي کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا محو اتدئيي مئلّتلردن ده چوخ پئس ائشلر اتسئنلر.

21:10  رب اؤز قوللاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله دانيشيب ددي:

21:11  "ائندي کي، يهودا پادشاهي مِنَسّه بو ائيرنج ائشلري اتمکله، اؤزوندن اَوّلکي اِمورلولارين اتدئکلرئندن ده چوخ پئسلئک ادئب و بوتلري ائله يهودالي‌لاري دا گوناها چکئب،

21:12  بونا گؤره ائسرايئلئن تاريسي رب ديئر: «باخ، من اورشلئمئن و يهودانين اوستونه اله بئر بلا گتئرئرم کي، اونو اشئدن هر کسئن قولاقلاري جئنگئلده‌يه‌جک.

21:13  سامئره‌ني اؤلچدويوم ائپي و اَخاب نسلئنئن اوستونه چکدئيئم شاقولو، اورشلئمئن اوستونه ده چکه‌جيم. بئر نفر بوشقابي نجه سئلئب اوزو اوسته چِوئرئر، من ده اورشلئمي اله سئله‌جيم.

21:14  ائرثئمئن قالانلاريندان اوز دؤندره‌جيم، اونلاري دوشمنلرئنه تسلئم اده‌جيم و دوشمنلري اونلاري سويوب تالان اده‌جکلر.

21:15  چونکي گؤزومده شرارت ادئبلر و آتالارينين مئصئردن چيخديقلاري گوندن حتّا بو گونه قدر منی قضبلَندئرئبلر.»"

21:16  مَنسّه ربّئن نظرئنده پئس ائشلري اده‌رک، يهودالي‌لاري گوناها باتيرماقلا بس اتمه‌دي، اورشلئمي بئر اوجدان او بئري اوجونا قدر گوناهسيز قانلارلا دا بولادي.

21:17  مِنَسّه‌نئن قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اِله‌دئيي گوناه باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

21:18  مِنَسّه اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اؤز سارايينين باغچاسيندا، عوزّا باغچاسيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو آمون پادشاه اولدو.

21:19  آمون، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي يوطبالي خاروصون قيزي مِشول‌لِمِت ائدي.

21:20  آمون، آتاسي مِنَسّه‌نئن اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

21:21  آتاسينين يولو ائله گدئب اونون قوللوق اتدئيي بوتلره پرستئش و قوللوق اتدي.

21:22  بلجه آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتدي و ربّئن يولو ائله گتمه‌دي.

21:23  آمونون اعيانلاري اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و پادشاهي اؤز ساراييندا اؤلدوردولر.

21:24  اؤلکه خالقي پادشاه آمونون ضئدّئنه قصد حاضيرلايانلارين هاميسيني قيرديلار و اونون يرئنه اوغلو يوشئياني پادشاه اتدئلر.

21:25  آمونون اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

21:26  او، عوزّا باغچاسيندا، اؤز قبئرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يوشئيا پادشاه اولدو.

Chapter 22

22:1  يوشئيا، پادشاه اولدوغو واخت، سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوتوز بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي يِدئدا ائدي، بوصقَطلي عَدايانين قيزي ائدي.

22:2  يوشئيا، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، هر ائشده آتاسي داوودون يولو ائله گدئب صاغا-سولا دؤنمه‌دي.

22:3  يوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، پادشاه، مِشولّام اوغلو اَصَليا اوغلو مئرزه شافاني ربّئن معبدئنه گؤندرئب ددي:

22:4  "باش کاهئن خئلقئيانين يانينا گت. قوي او، ربّئن معبدئنه گتئرئلَن پولو کي، قاپيدا دوران کشئکچئلر خالقدان ييغيبلار، تَره‌زئده چکسئن.

22:5  اونو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره ورسئنلر. اونلار دا پولو ربّئن معبدئنده اولان ائشچئلره ورسئنلر کي، معبدي تعمئر اتسئنلر؛

22:6  دولگرلره، اوستالارا، بنّالارا، معبدي تعمئر اتمک اوچون تخته و يونولموش داش آلماغا ورسئنلر.

22:7  آنجاق اَللرئنه ورئلَن پولون حسابي اونلارلا آپاريلماسين، چونکي صداقتله چاليشيرلار."

22:8  باش کاهئن خئلقئيا مئرزه شافانا ددي: "ربّئن معبدئنده شرئعت کئتابيني تاپميشام." خئلقئيا کئتابي شافانا وردی و شافان اونو اوخودو.

22:9  مئرزه شافان پادشاهين يانينا گلدي و اونا خبر گتئرئب ددي: "قوللارين معبدده تاپيلان پولو بوشالتديلار و اونو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره وردئلر."

22:10  مئرزه شافان پادشاها بونو دا خبر ورئب ددي: "کاهئن خئلقئيا منه بئر کئتاب ورئب." شافان اونو پادشاهين حوضوروندا اوخودو.

22:11  پادشاه شرئعت کئتابينين سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي.

22:12  پادشاه کاهئن خئلقئيايا، شافان اوغلو اَخئقاما، مئکايا اوغلو عَکبورا، مئرزه شافانا و پادشاهين خئدمتچئسي عَسايايا امر ادئب ددي:

22:13  "گدئن، تاپيلميش بو کئتابين سؤزلرئنه گؤره منئم اوچون، خالق اوچون، و بوتون يهودا اوچون ربدن مصلحت آلين، چونکي ربّئن بئزئم ضئدّئمئزه آلوولانميش قضبي بؤيوکدور. اونا گؤره کي، آتالاريميز کئتابين بوتون سؤزلرئنه قولاق آسماييبلار و اورادا بئزئم اوچون يازيلميش بو شيلره عمل اتمه‌يئبلر."

22:14  کاهئن خئلقئيا، اَخئقام، عَکبور، شافان و عَسايا نَبئيّه خولدانين يانينا گتدئلر. او، خَرخَس اوغلو تئقوا اوغلو پالتارلارا باخان شَلّومون آروادي ائدي و اورشلئمده ائکئنجي محلّه‌ده ياشاييردي. اونلار اونونلا صؤحبت اتدئلر.

22:15  خولدا اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سئزي منئم يانيما گؤنده‌رن آداما ديئن کي،

22:16  رب بله ديئر: ‹من بو يره و بورادا ياشايانلارين اوستونه بلا گتئرئرم، بوتون او بلالاري کي، يهودا پادشاهي اوخويوب.

22:17  چونکي اونلار منی ترک ادئبلر و آيري آللاهلارا بوخور يانديريب بوتون عمل‌لري ائله منی قضبلَندئرئبلر. بونا گؤره ده بو يرئن ضئدّئنه قضبئم آلوولاناجاق و سؤنميه‌جکدئر.›»

22:18  آنجاق ربدن مصلحت آلماق اوچون سئزي گؤنده‌رن يهودا پادشاهينا ديئن کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اشئتدئيئن سؤزلر باره‌ده بله ديئر:

22:19  «چونکي منئم بو يرئن و اورادا ياشايانلارين حاقّيندا ‹وئرانه‌لئک و لعنت اولسون› ددئيئم سؤزو اشئدنده اوره‌يئن يومشالدي و ربّئن قاباغيندا اؤزونو آلچالتدين، پالتاريني جيريب حوضورومدا آغلادين. بونا گؤره ده من سني اشئتمئشم.» رب بله بويورور.

22:20  «باخ، من ده سني آتالارينا قوشاجاغام، راحاتليق ائچئنده اؤز قبرئنه قويولاجاقسان و بو يرئن اوستونه گتئره‌جيئم بوتون بلاني گؤزلرئن گؤرميه‌جک.»" اونلار بو خبري پادشاها چاتديرديلار.

Chapter 23

23:1  پادشاه، يهودا و اورشلئمئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيرتدي و اونلار اونون يانينا ييغيلديلار.

23:2  پادشاه و اونونلا بئرلئکده بوتون يهودا آداملاري و اورشلئمده ياشايانلار، کاهئنلر، پيغمبرلر و بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق ربّئن معبدئنه گتدئلر. پادشاه، ربّئن معبدئنده تاپيلميش عهد کئتابينين بوتون سؤزلرئني اونلارا اوخودو.

23:3  پادشاه سوتونون يانيندا داياندي. او، ربّئن قاباغيندا عهد باغلادي کي، ربّئن يولو ائله گدئب اونون امرلرئنه، شهادتلرئنه، قايدالارينا بوتون قلبي، بوتون جاني ائله عمل اتسئن و بو کئتابدا يازيلميش عهدئن سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن. بوتون خالق دا عهد باغلادي.

23:4  پادشاه باش کاهئن خئلقئيايا، کؤمکچي کاهئنلره و قاپيدا دوران کشئکچئلره امر اتدي کي، بَعَل، اَشِرا و بوتون گؤي جئسئملري اوچون دوزَلدئلمئش شيلرئن هاميسيني ربّئن معبدئندن چيخارتسينلار. اونلاري اورشلئمئن اِشئيئنده اولان قئدرون دره‌سئنده‌کي زمئلرده يانديردي و کول‌لرئني بِيت ائله آپاردي.

23:5  او، بوتپرست کاهئنلري کي، يهودا پادشاهلاري اونلاري يهودا شهرلرئنده و اورشلئمئن اطرافيندا اولان پرستئشگاهلاردا بوخور يانديرماق اوچون قويموشدولار، ائشدن برکنار اتدي. بَعَله، گونشه، آيا، بورجلره، بوتون گؤي جئسئملرئنه بوخور يانديرانلاري دا ائشدن چيخارتدي.

23:6  اَشِرا بوتونو ربّئن معبدئندن اورشلئمئن کنارينا، قئدرون دره‌سئنه چيخارتدي. اونو قئدرون دره‌سئنده يانديردي، اَزئب توز اتدي و توزونو عوام آداملارين قبئرلري اوستونه سَپدي.

23:7  ربّئن اِوئنده معبد فاحئشه‌لئيي ائله مشغول اولان کئشئلرئن اِولرئني داغيتدي. آروادلار اورادا اَشِرا بوتو اوچون قوماشلار توخويوردولار.

23:8  يوشئيا يهودا شهرلرئندن بوتون کاهئنلري چاغيريب گتئرتدي، گِبَعدن بئرشئباعا قدر بو کاهئنلرئن بوخور يانديرديقلاري پرستئشگاهلاري نجئس اتدي. شهر ريئسي يوشَعئن دروازاسينين گئره‌جک يرئنده، سول طرفده اولان شهر دروازاسينداکي پرستئشگاهلاري داغيتدي.

23:9  لاکئن پرستئشگاهلارين کاهئنلري اورشلئمده ربّئن قوربانگاهينا قالخماديلار، آمّا قارداشلاري ائله بئرلئکده ماياسيز چؤرک يدئلر.

23:10  يوشئيا، بِن‌هئنّوم دره‌سئنده اولان توفِتي نجئس اتدي کي، هچ کس اوغلونو و يا قيزيني مولِک اوچون اوددا قوربان اتمه‌سئن.

23:11  او، ربّئن معبدئنئن گئرئشئنه، ساراي خئدمتچئسي نَتَن‌مِلِکئن حَيَطده اولان اوتاغينا، يهودا پادشاهلارينين گونشه وقف اتدئکلري آتلارين گتئرئلمه‌سئنه آخير قويدو و گونشه وقف ادئلمئش عارابالاريني اوددا يانديردي.

23:12  آخازين يوخاري اوتاغينين داميندا يهودا پادشاهلارينين دوزلتدئيي قوربانگاهلاري و ربّئن معبدئنئن ائکي حَيَطئنده مِنَسّه‌نئن دوزلتدئيي قوربانگاهلاري دا پادشاه داغيتدي. اونلاري اورادا اَزدي و توزلاريني قئدرون دره‌سئنه آتدي.

23:13  اورشلئمئن شرق طرفئنده، هلاک داغينين جنوب طرفئنده صئدونلولارين ائيرنج بوتو عَشتورِت، موآبلي‌لارين ائيرنج بوتو کِموش و عَمّونلولارين ائيرنج بوتو مئلکوم اوچون ائسرايئل پادشاهي سوليمانين دوزلتدئيي پرستئشگاهلاري، پادشاه نجئس اتدي.

23:14  او، موقدّس سوتونلاري تئکه-تئکه اتدي، اَشِرا بوتلرئني کَسدي و اونلارين يرلرئني ائنسان سوموکلري ائله دولدوردو.

23:15  همچئنئن بِيت ائلده اولان قوربانگاهي و ائسرايئله گوناه اتدئرمئش نِباط اوغلو يَروبعامين دوزلتدئيي پرستئشگاهي داغيتدي. او قوربانگاه و پرستئشگاهي داغيتدي، داشلاريني ييخدي و اَزئب توز اتدي، اَشِرا بوتونو ده يانديردي.

23:16  يوشئيا دؤنوب موقابئلئنده‌کي داغدا اولان قبئرلري گؤردو و آدام گؤنده‌رئب سوموکلري قبئرلردن گؤتوردو. بو ائشلري قاباقجادان اعلان ادن تاري آدامينين ددئيي ربّئن سؤزونه گؤره، اونلاري قوربانگاه اوستونده يانديريب اونو نجئس اتدي.

23:17  سونرا يوشئيا سوروشدو: "بورادا گؤردويوم يادبود موجسّمه‌سي ندئر؟" شهرئن آداملاري اونا ددئلر: "يهودادان گلن تاري آدامينين قَبري‌دئر. او، بِيت ائلده‌کي قوربانگاهينين ضئدّئنه سنئن اتدئيئن بو ائشلري قاباقجادان دمئشدي."

23:18  او ددي: "اونا توخونمايين، هچ کَسئن اونون سوموکلري ائله ائشي اولماسين." بلجه اونون و سامئره‌دن گلمئش اولان پيغمبرئن سوموکلرئنه توخونماديلار.

23:19  يوشئيا سامئره شهرلرئنده اولان بوتون پرستئشگاهلاردا اولان اِولري آرادان قالديردي. ائسرايئل پادشاهلاري بو اِولري تئکئب ربّی قضبلَندئرمئشدئلر. او، بِيت ائلده اتدئيي بوتون ائشلري بو يرلرده ده اتدي.

23:20  يوشئيا قوربانگاهلارين اوستونده، همئن پرستئشگاهلارداکي بوتون کاهئنلري قوربان گتئردي و اونلارين اوستونده ائنسان سوموکلري يانديردي. سونرا اورشلئمه قاييتدي.

23:21  پادشاه بوتون خالقا امر ادئب ددي: "بو عهد کئتابيندا يازيلديغي کئمي تارينيز رب اوچون پاسخا بايراميني کچئردئن."

23:22  ائسرايئله حؤکم ادن داورلرئن دؤوروندن بَري، ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين بوتون دؤورو بويو پاسخا بايرامي بله کچئرئلمه‌مئشدي.

23:23  لاکئن يوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، بو پاسخا رب اوچون اورشلئمده کچئردئلدي.

23:24  بوندان باشقا، يوشئيا ربّئن معبدئنده کاهئن خئلقئيانين تاپديغي کئتابدا يازيلان شرئعتئن سؤزلرئنه عمل ادئب جئندارلاري و اووسونچولاري، اِو بوتلرئني و آيري بوتلري، يهودا اؤلکه‌سئنده و اورشلئمده گؤزونه دَيَن بوتون ائيرنج شيلري محو اتدي.

23:25  موسانين بوتون شرئعتئنه گؤره بوتون قلبي، بوتون جاني، بوتون گوجو ائله اونون کئمي ربّه اوز توتان بئر پادشاه نه اوندان اوّل، نه ده اوندان سونرا اولدو.

23:26  آمّا رب يهودانين ضئدّئنه آلوولانان بؤيوک قضبئندن دؤنمه‌دي، چونکي مِنَسّه‌ ربّی بوتون اتدئکلري عمل‌لري ائله قضبلَندئرمئشدي.

23:27  رب ددي: "ائسرايئلي حوضورومدان ردّ اتدئيئم کئمي، يهوداني دا ردّ اده‌جيم. سچدئيئم شهر اورشلئمدن و "آديم اورادا اولاجاق" دِدئيئم معبددن اوز دؤندره‌جيم."

23:28  يوشئيانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

23:29  اونون دؤورونده مئصئر پادشاهي فئرعون نِکو، فَرات چايينا طرف آشور پادشاهينين کؤمَيئنه گلدي. يوشئيا پادشاه اونون پئشوازينا چيخدي. فئرعون نِکو يوشئيا ائله مِگئدّودا راستلاشيب اونو اؤلدوردو.

23:30  نؤکرلري اونون جسدئني مِگئدّودان گؤتوروب دؤيوش عاراباسي ائله اورشلئمه گتئردئلر و اؤز قبرئنده باسديرديلار. اؤلکه‌ خالقي يوشئيانين اوغلو يِهوآخازي گؤتوروب مسح اتدئلر و اونو آتاسينين يرئنه پادشاه اتدئلر.

23:31  يِهوآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي اوچ ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي خَموطَل ائدي. او لئبنالي اِرِميا‌نين قيزي ائدي.

23:32  يِهوآخاز، آتالارينين اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

23:33  فئرعون نِکو خَمات تورپاغينداکي رئبلادا اونو اسئر آلدي کي، اورشلئمده پادشاهليق اده بئلمه‌سئن. او، اؤلکه اوستونه بئر تالانت قيزيل و يوز تالانت گوموش مئقداريندا خراج قويدو.

23:34  فئرعون نِکو يوشئيانين اوغلو اِلياقئمي آتاسي يوشئيانين يرئنه پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشدئرئب يِهوياقئم قويدو. آمّا يِهوآخازي گؤتوروب آپاردي. يِهوآخاز مئصئره گلئب اورادا اؤلدو.

23:35  بلجه يِهوياقئم فئرعونا قيزيل-گوموش وردی و اؤلکه اوستونه ورگي قويدو کي، فئرعونون امر اتدئيي قدر گوموش ورسئن. او، اؤلکه خالقيندان هر کسه تعيئن اولونموش مبلغه گؤره قيزيل-گوموش آلدي کي، فِرعون نِکويا ورسئن.

23:36  يِهوياقئم، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسي رومالي پِدايا‌نين قيزي ائدي، آدي زِبئدا.

23:37  يِهوياقئم، آتالارينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

Chapter 24

24:1  يِهوياقئمئن دؤورونده بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر اونون اوستونه هوجوم اتدي. يِهوياقئم اوچ ائل اونا قول اولدو؛ آمّا سونرا بويون قاچيرديب اونون ضئدّئنه عوصيان اتدي.

24:2  رب اونون ضئدّئنه کَلدانئلرئن، اَراملي‌لارين، موآبلي‌لارين و عَمّونلولارين دسته‌لرئني گؤندردي. بلجه او دا اونلاري يهودانين اوستونه گؤندردي کي، اوراني محو اتسئنلر. نجه کي، رب اؤز قوللاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله دمئشدي.

24:3  حقئقتن، ربّئن سؤزونه گؤره يهودانين باشينا بو ائش گلدي کي، مِنَسّه‌نئن اتدئيي بوتون گوناهلاردان اؤتري رب اونلاري اؤز حوضوروندان ردّ اتسئن.

24:4  تؤکدويو گوناهسيز قان اوچون ده. چونکي او، اورشلئمي گوناهسيز قانلا دولدوردو و رب ائستمه‌دي کي، باغيشلاسين.

24:5  يِهوياقئمئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

24:6  يِهوياقئم اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو يِهوياکئن پادشاه اولدو.

24:7  مئصئر پادشاهي بئر داها اؤز اؤلکه‌سئندن کنارا چيخمادي، چونکي مئصئر دره‌سئندن فَرات چايينا قدر مئصئر پادشاهينين اَوّللر ائشغال اتدئيي هر يري، بابئل پادشاهي توتموشدو.

24:8  يِهوياکئن، پادشاه اولدوغو واخت، اون سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئملي اِلناتانين قيزي ائدي، آدي نِخوشطا.

24:9  يِهوياکئن، آتاسينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

24:10  او زامان بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّرئن عسکرلري اورشلئمه گلدئلر و شهر موحاصئره‌يه آليندي.

24:11  عسکرلري شهري موحاصئره‌يه آلاندا، بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر شهره ياخينلاشدي.

24:12  يهودا پادشاهي يِهوياکئن آناسي، اعيانلاري، ريئسلري و ساراي خئدمتچئلري ائله بئرلئکده بابئل پادشاهينا تسلئم اولدو. بلجه بابئل پادشاهي اونو پادشاهليغينين سکّئزئنجي ائلئنده اسئر آلدي.

24:13  او ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني اورادان چيخارتدي. ائسرايئل پادشاهي سوليمانين ربّئن معبدي اوچون دوزلتدئيي بوتون قيزيل شيلري تئکه-تئکه اتدي، نجه کي، رب دمئشدي.

24:14  او بوتون اورشلئملی‌لري، بوتون ريئسلري، ائگئد آداملارين هاميسيني، جَمي اون مئن نفري و بوتون اوستالارلا دمئرچئلري اسئر اتدي. اؤلکه‌ده لاپ يوخسول خالقدان باشقا، هچ کس قالمادي.

24:15  يِهوياکئني ده بابئله اسئر آپاردي. پادشاهين آناسيني، آروادلاريني، ساراي خئدمتچئلرئني و اؤلکه‌نئن آدلي-سانلي آداملاريني اورشلئمدن اسئر ادئب بابئله آپاردي.

24:16  بابئل پادشاهي بوتون دؤيوشچولري کي، ساييدا يدّي مئن نفر ائدئلر، مئن نفر اوستاني و دمئرچئني، موحارئبه‌ده ائش گؤرَن بوتون باجاريقلي آداملاري اسئر ادئب بابئله گتئردي.

24:17  بابئل پادشاهي يِهوياکئنئن يرئنه عَمئسي مَتّنياني پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشئب صئدقئيا قويدو.

24:18  صئدقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بئر ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسي لئبنالي اِرِميا‌نين قيزي خَموطَل ائدي.

24:19  صئدقئيا، يِهوياقئمئن اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

24:20  حقئقتن، ربّئن قضبئنه گؤره اورشلئمئن و يهودانين باشينا بو ائش گلدي و رب اونلاري اؤز حوضوروندان آتدي. صئدقئيا بابئل پادشاهينين ضئدّئنه عوصيان اتدي.

Chapter 25

25:1  صئدقئيانين پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده، اونونجو آيين اونونجو گونو بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر بوتون قوشونو ائله اورشلئمئن اوستونه هوجوم اتدي، اورايا ضئدّ اوردوگاه قوردو و اطرافيندا موحاصئره دوواري دوزلتدي.

25:2  صئدقئيا پادشاهين حاکئمئيّتئنئن اون بئرئنجي ائلئنه قدر، شهر موحاصئره‌ده قالدي.

25:3  دؤردونجو آيين دوقّوزونجو گونو شهرده آجليق اله گوجلَندي کي، اؤلکه خالقينين يِمَيه چؤره‌يي قالمادي.

25:4  همئن واخت شهرئن دووارلاريندا دَلئک آچيلدي. گجه ائکن کَلدانئلر شهرئن اطرافيندا اولاندا پادشاه و بوتون دؤيوشچولر پادشاه باغچاسينين يانيندا اولان ائکي دووار آراسينداکي دروازادان چيخيب عَرَبا اوواسينا گدن يوللا گتدئلر.

25:5  آنجاق کَلدانئلرئن قوشونو پادشاهي تعقئب اتدي و اَرئحا اووالاريندا اونا چاتدي. پادشاهين بوتون قوشونو اونو ترک ادئب داغيلميشدي.

25:6  پادشاهي توتوب رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپارديلار و اونون حاقّيندا حؤکم وردئلر.

25:7  صئدقئيانين اوغوللاريني اونون گؤزو قاباغيندا اؤلدوردولر، اؤزونون ده گؤزلرئني چيخارتديلار و زنجئرله‌يئب بابئله آپارديلار.

25:8  بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين اون دوقّوزونجو ائلئنده، بشئنجي آيين يدّئنجی گونو نِبوزَره‌دان کي، بابئل پادشاهينين اعياني اولان کشئکچئلر ريئسي ائدي، اورشلئمه گلدي.

25:9  او، ربّئن معبدئنه، پادشاه سارايينا، اورشلئمده‌کي بوتون اِولره اود ووروب بوتون اَساس بئنالاري يانديردي.

25:10  کشئکچئلر ريئسي ائله بئرلئکده گلن بوتون کَلدانئلر قوشونو اورشلئمئن اطرافينداکي دووارلاري اوچورتدي.

25:11  کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان شهرده قالان خالقي، بابئل پادشاهينين طرفئنه کِچَن فرارئلري و باشقا اهالئني اسئر اتدي.

25:12  آنجاق او، باغچيليق و اَکئنچئلئک اتمک اوچون اؤلکه‌ده‌کي لاپ يوخسوللارين بئر حئصّه‌سئني اورادا ساخلادي.

25:13  کَلدانئلر ربّئن معبدئنده اولان بورونج سوتونلاري، پايالاري و بورونج حوووضو پارچالاييب، بورونج‌لرئني بابئله آپارديلار.

25:14  عئبادت زاماني ائشله‌دئلن خَکَندازلاري، کورَکلري، پئلته ماشالاري، قاشيقلاري و بوتون بورونج قابلاري گؤتوروب آپارديلار.

25:15  کشئکچئلر ريئسي خالئص قيزيلدان و گوموشدن اولان بوتون شيلري–بوخوردانلاري و لَيَنچه‌لري گؤتوردو.

25:16  ربّئن معبدي اوچون سوليمانين دوزلتدئيي ائکي سوتوندا، حوووضدا و پايالاردا اولان بوتون بورونجون آغيرليغي حسابا گلمزدي.

25:17  بئر سوتونون بويو اون‌سکّئز قولاچ ائدي و اوستونده بورونج بئر باشليق وار ائدي. باشليغين بويو اوچ قولاچ ائدي. بو باشليغين اطرافيندا حؤرمه تور و نارلار وار ائدي. هر شي بورونجدن دوزَلدئلمئشدي. او بئري سوتون دا حؤرمه تورلا بئرلئکده بو جور ائدي.

25:18  کشئکچئلر ريئسي باش کاهئن سِراياني، باش کاهئنئن موعاوئني صِفَنياني و اوچ قاپي کشئکچئسئني اسئر آلدي.

25:19  شهرده قالان دؤيوشچولرئن سرکرده‌سئني، پادشاهين مصلحتچئلرئندن شهرده اولان بش نفري، اؤلکه خالقيني قوشونا يازان سرکرده‌نئن مئرزه‌سئني و اؤلکه خالقيندان شهرده قالان آلتميش نفري اسئر توتدو.

25:20  کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان اونلاري گؤتوروب رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپاردي.

25:21  بابئل پادشاهي خَمات تورپاغيندا اولان رئبلادا اونلاري اؤلدوردو. بلجه يهودا خالقي اؤز اؤلکه‌سئندن اسئر اولوندو.

25:22  يهودا اؤلکه‌سئنده بابئل پادشاهي نَبوکدنِصّرئن توخونماديغي قالان خالقا گلئنجه، پادشاه شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَلياني اونلارين اوستونده والي قويدو.

25:23  بابئل پادشاهينين گِدَلياني والي قويدوغونو اشئتدئکده، بوتون قوشون باشچيلاري و اونلارين آداملاري–نِتَنيا اوغلو اِسماعئل، قارِاَخ اوغلو يوخانان، نِطوَفالي تَنخومِت اوغلو سِرايا، بئر مَعَکالينين اوغلو يَعَزنيا و اونلارين دؤيوشچولري مئصپا‌يا، گِدَليانين يانينا گلدئلر.

25:24  گِدَليا اونلارين اؤزلرئنه و آداملارينا آند ائچئب ددي: "کَلدانئلرئن نؤکرلرئندن قورخمايين. اؤلکه‌ده قاليب بابئل پادشاهينا قوللوق ادئن. بله اده‌سئنئز، سئزئن اوچون ياخشي اولار."

25:25  يدّئنجی آيدا پادشاه نسلئندن اولان اِلئشاماع اوغلو نِتَنيا اوغلو اِسماعئل اون نفرله بئرلئکده گلئب گِدَلياني اؤلدوردو. اونلار مئصپا‌دا گِدَليانين يانيندا اولان يهودالي‌لاري و کَلدانئلري ده اؤلدوردولر.

25:26  بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق و قوشون باشچيلاري قالخيب مئصئره قاچدي، چونکي کَلدانئلردن قورخوردولار.

25:27  يهودا پادشاهي يِهوياکئنئن اسئرلئکده اولماغينين اوتوز يدّئنجی ائلئنده اِوئل مِرودَک بابئل پادشاهي اولدو. همئن ائلئن اون‌ائکئنجي آيينين ائيئرمي يدّئنجی گونو اِوئل مِرودَک يهودا پادشاهي يِهوياکئني زئنداندان آزاد اتدي.

25:28  اونونلا مهرئبانليقلا صؤحبت اتدي و اونون اوچون بابئلده‌کي قاباقکي پادشاهلارين تختلرئندن داها اوستون بئر تخت قويدوردو.

25:29  يِهوياکئن حَبسخانا پالتارلاريني اَينئندن چيخارتدي. او ياشاديغي مودّتده پادشاهين سوفره‌سئنده يمک يئيَردي.

25:30  بوتون عؤمرو بويو اونا پادشاه طرفئندن گونده‌لئک آذوقه ورئلئردي.