LinVB - II Kings

Chapter 1

1:1  Nsima ya liwa lya Akab, ba-Moab batombokeli Israel.

1:2  Okozia azalaki o mokili mwa ndako ya ye o Samaria ; akwei o nse mpe azoki mingi. Yango wana atindi bantoma mpe alobi na bango : « Bokende kotuna Baal-Zebub, nzambe wa Ekron, nayeba soko nakobika o mpasi ya ngai. »

1:3  Kasi anzelu wa Yawe alobi na Elia, moto wa Tesbe : « Kende kokutana na bantoma ba mokonzi wa Samaria mpe loba na bango : O Israel Nzambe azali te mpo ’te bokende ko­tuna Baal-Zebub, nzambe wa Ek­ron ?

1:4  Yango wana Yawe alobi : Mbeto esika olali, okotika yango lisusu te, okokufa ! » Mpe Elia akei.

1:5  Bantoma bazongi epai ya Okozia. Ye atuni bango : « Mpo nini bozo­ngi ? »

1:6  Bazongiseli ye : « Tokutani na moto moko o nzela, oyo alobi na biso : Bokende mpe bozonga epai ya mokonzi oyo atindi bino, bolobela ye : Yawe alobi boye : O Israel Nza­mbe azali te mpo ’te otinda bato bakende kotuna Baal-Zebub, nzambe wa Ekron ? Yango wana, mbeto esika olali, okotika yango lisusu te, okokufa. »

1:7  Mokonzi atuni bango : « Moto oyo bokuti o nzela mpe alobeli bino maloba mana azali ndenge nini ? »

1:8  Ba­yanoli ye : « Moto oyo alataki ela­mba ya nsuki ya nyama mpe akangaki loketo na lomposo la nyama. » Ye alobi : « Azali Elia, moto wa Tesbe ! »

1:9  Atindi komanda wa bato ntuku itano elongo na basoda ba ye ntuku itano bakende epai ya Elia. Moto oyo akuti Elia o nsonge ya ngomba, alobi na ye : « Moto wa Nzambe, mokonzi atindi yo ’te okita ngomba ! »

1:10  Elia ayanoli komanda wa bato ntuku itano : « Soko nazali moto wa Nza­mbe solo, móto mokita ut’o likolo mpe mosilisa yo na basoda ba yo ntuku itano ! » Mpe móto mokiti ut’o liko­lo mpe mosilisi ye elongo na basoda ba ye ntuku itano.

1:11  Mokonzi ati­ndeli ye lisusu komanda mosusu na bato ntuku itano. Ye mpe abuti ngomba mpe alobi na Elia : « Moto wa Nzambe, mokonzi atindi yo ’te okita noki ! »

1:12  Elia ayanoli : « Soko nazali moto wa Nzambe solo, móto mókita ut’o likolo mpe mósilisa yo na basoda ba yo ntuku itano. » Mpe móto mokiti ut’o likolo mpe mosilisi ye elo­ngo na basoda ba ye ntuku itano.

1:13  Mokonzi atindi lisusu komanda mosusu na bato ntuku itano. Moto oyo wa basato ayei, afukameli Elia mpe abondeli ye : « Moto wa Nza­mbe, otala bomoi bwa ngai mosaleli wa yo na bomoi bwa bato ntuku itano bazali awa lokola eloko ya motuya.

1:14  Móto mokitaki ut’o likolo mpe mosilisaki bakomanda ba bato ntuku itano na mpe basoda ba bango ntuku itano. Kasi sikawa, otala bomoi bwa ngai lokola eloko ya motuya ! »

1:15  Anzelu wa Yawe alobi na Elia : « Kita mpe ke­nde elongo na ye, obanga ye te. Atelemi, akiti ngomba mpe akei na ye elongo epai ya mokonzi. »

1:16  Alobi na ye : « Yoka maloba ma Yawe : Otindi bantoma mpo ya kotuna Baal-Zebub, nzambe wa Ekron, yango wana okolongwa o mbeto te esika olali, okokufa. »

1:17  Okozia akufi lokola Yawe alobaki na monoko mwa Elia. Ndeko wa ye Yoram akomi mokonzi o esika ya ye, zambi Okozia azalaki na mwana mobali te. Ezalaki o mobu mwa mibale mwa bokonzi bwa Yoram, mwana wa Yozafat, mokonzi wa Yuda.

1:18  Makambo masusu ma Okozia, mi­sala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

Chapter 2

2:1  Liboso ’te Yawe átombola Elia o likolo o kati ya mompepe makasi, Elia na Elizeo balongwi o mboka Gilgal.

2:2  Elia alobi na Elizeo : « Tikala awa, zambi Yawe atindi ngai o Betel. » Kasi Elizeo azongisi : « Lokola Yawe azali na bomoi mpe lokola yo ozali na bomoi, nakotika yo te. » Bo­ngo bakei o Betel.

2:3  Bayekoli ba profeta, baye bafandi o Betel, babimi mpo ya kokutana na Elizeo, balobi na ye : « Oyebi ’te lelo Yawe akoto­mbola nkolo wa yo o likolo ? » Ayanoli : « Ngai mpe nayebi, bokanga mo­noko ! »

2:4  Elia alobi na ye : « Elizeo, tikala awa, zambi Yawe akotinda ngai se epai ya Yeriko. » Elizeo azongisi : « Lokola Yawe azali na bomoi mpe lokola yo ozali na bomoi, nakotika yo te ! » Bongo bakei o Yeriko.

2:5  Bayekoli ba profeta, baye bazalaki o Yeriko, babelemi na Elizeo mpe balobi na ye : « Oyebi ’te lelo Yawe akotombola nkolo wa yo o likolo ? » Ye ayanoli : « Ngai mpe nayebi, bokanga monoko. »

2:6  Elia alobi na ye : « Tikala awa, zambi Yawe atindi ngai epai ya Yor-dane. » Elizeo azongisi : « Lokola Yawe azali na bomoi mpe lokola yo oza­li na bomoi, nakotika yo te. » Bo­ngo bakei bango babale.

2:7  Bayekoli ntuku itano ba profeta bakei koteleme o libongo lya Yordane, mwa mosika na Elia na Elizeo. Bango babale bayei koteleme pene na Yordane.

2:8  Elia akamati monkoto mwa ye, akangi mwango liboke, abeti na ya­ngo mai ma Yordane mpe mai makabwani na biteni bibale ; bakatisi ebale na makolo.

2:9  Awa bakomi o nga­mbo, Elia alobi na Elizeo : « Oli­ngi nini ? Nasala nini mpo ya yo liboso ’te natika yo ? » Elizeo alobi : « Okabela ngai ndambo ibale ya elimo ya yo. »

2:10  Elia azongisi : « Osengi ngai eloko ya mpasi ; soko okomono ngai ntango nakotika yo, okozwa yango ; soko okomono ngai te, okozwa yango te. »

2:11  Bango babale batamboli, bazalaki kosolola. Tala likalo lya móto na farasa ya móto iyei o kati ya bango babale. Elia abuti mpe akei o kati ya ekumbaki.

2:12  Emoni Elizeo bongo, agangi : « Tata e ! Yo bokasi bwa makalo na farasa ya Israel ! » Na nsima amoni ye lisusu te ; asimbi elamba ya ye mpe apasoli yango na biteni bibale.

2:13  Alokoti monkoto mwa Elia mo-kweyaki mpe azongi o libongo lya Yordane.

2:14  Abeti mai na monkoto mwa Elia, alobi : « Wapi Yawe, Nza­mbe wa Elia ? » Abeti mai lisusu mpe mai makabwani na biteni bibale ; bo­ngo Elizeo aleki o ngambo esusu.

2:15  Bayekoli ba profeta o Yeriko bamoni ye mpe balobi : « Elimo ya Elia ekiteli Elizeo. » Bayei kokutana na ye, bakumbami o boso bwa ye, bilongi o nse,

2:16  balobi na ye : « O kati ya biso basaleli ba yo bato ntuku itano ba mpiko bazali. Lingisa biso tokende koluka nkolo wa yo. Mbele Elimo wa Yawe alongoli ye mpe abwaki ye epai yoko, to o ngomba to o lobwaku. » Kasi ye azongisi : « Botinda moto moko te. »

2:17  Kasi awa balendisi se koloba, alobi : « Botinda bato. » Bongo batindi bato ntuku itano. Bango balukiluki mikolo misato, kasi bazwi ye te.

2:18  Bazongi epai ya Elizeo, oyo atikalaki o Yeriko. Ye alobi na bango : « Nalobaki na bino : Bokende koluka ye te ! »

2:19  Bato ba Yeriko balobi na Elizeo : « Kofanda o mboka ena elengi solo, lokola yo nkolo wa biso okoki komono, kasi mai ma mboka mabebi mpe mabelé makobotaka malamu te. »

2:20  Elizeo alobi : « Boyela ngai sani ya sika mpe botia mongwa. » Bongo bayeli ye yango.

2:21  Elizeo akei epai mai mazalaki kobima, abwaki mo­ngwa mpe alobi : « Yawe alobi boye : Nabongisi mai mana : bato bakokufa lisusu te mpe mabumu makosopana lisusu te. »

2:22  Mai makomi malamu tee lelo, se lokola Elizeo alobaki.

2:23  Akei o Betel. O nzela azalaki koleka bana babimi o mboka, baseki ye mpe balobi : « Tambola, e libandi ! Ta­mbola makasi, e libandi ! »

2:24  Amibongoli mpe abeteli bango mobondo o nkombo ya Yawe. Nkoi ibale ibimi o zamba mpe ibomi bana ntuku inei na babale.

2:25  Elizeo alongwi kuna mpe akei o ngomba Karmel ; na nsima azo­ngi o Samaria.

Chapter 3

3:1  O mobu mwa zomi na mwambe mwa bokonzi bwa Yozafat o Yuda, Yoram, mwana wa Akab, akomi mokonzi wa Israel o Samaria. Aya­ngeli ekolo mibu zomi na mibale.

3:2  Asali mabe o miso ma Yawe, kasi lokola tata na mama wa ye te, zambi alongoli likonzi lya Baal, liye tata wa ye atongaki.

3:3  Nzokande alandi se nze­la ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat, alakisaki ba-Israel, mpe atiki nzela ena te.

3:4  Mesa, mokonzi wa Moab, azalaki mobokoli wa mpata, azalaki kofuta mpako na mokonzi wa Israel : bana mpata nkoto monkama na mpata babali nkoto monkama, iye izalaki na nzoto matiti.

3:5  Kasi nsima ya liwa lya Akab, mokonzi wa Moab atombokeli mokonzi wa Israel.

3:6  O eleko ena Yoram, mokonzi wa Israel, alongwi o Samaria, mpe akei kotala mokili mobimba mwa Israel.

3:7  Na nsima atindeli Yozafat, mokonzi wa Yuda, maloba maye : « Mokonzi wa Moab atombokeli ngai. Ondimi kokende elongo na ngai o mokili mwa Moab ? » Mokonzi wa Yuda azo­ngisi : « Nakokende na yo ! Nakosala se lokola yo, basali ba ngai bakosala lokola bato ba yo, farasa ya ngai ikosala lokola farasa ya yo. »

3:8  Atuni ye lisusu : « Tokende nzela nini ? » Ayanoli : « Tokokende nzela ya eliki ya Edom. »

3:9  Mokonzi wa Israel, mokonzi wa Yuda na mokonzi wa Edom bata­mboli mikolo nsambo. Basoda na mpu­nda izalaki kolanda bazangi mai.

3:10  Mokonzi wa Israel agangi : « Mawa na biso ! Ntembe te, Yawe asangisi biso bakonzi basato mpo ya kokaba biso o maboko ma ba-Moab. »

3:11  Kasi Yozafat alobi : « Awa profeta wa Yawe azali te, oyo tokoki kotuna Yawe mpo ya biso ? » Mosaleli moko wa mo­konzi wa Israel azongisi : « Elizeo, mwana wa Safat, azali awa, oyo asopaki mai o maboko ma Elia. »

3:12  Yozafat alobi : « Solo, ye akolobaka makambo ma Yawe. » Bongo mokonzi wa Israel, mokonzi wa Yuda na mokonzi wa Edom bakei epai ya ye.

3:13  Kasi Elizeo alobi na mokonzi wa Israel : « Biso na yo likambo nini ? Ke­nde koluka baprofeta ba tata wa yo na baprofeta ba mama wa yo ! » Mokonzi wa Israel ayanoli : « Ezali bo­ngo te, Yawe asangisi biso bakonzi basato mpo akaba biso o maboko ma ba-Moab. »

3:14  Elizeo alobi lisusu : « Lo­kola Yawe wa bokasi bonso, oyo nakosalelaka, azali na bomoi ; soko mpo ya Yozafat, mokonzi wa Yuda te, mbele nazongiseli yo liloba lyoko te, mbele natali yo mpamba mpenza.

3:15  Sikawa bolukela ngai moto wa likembe. » Ntango mobeti wa miziki abandi kobete, loboko la Yawe losimbi Elizeo.

3:16  Alobi : « Yoka maloba ma Yawe : Botimola mabulu mingi o lobwaku loye,

3:17  zambi Yawe alobi : Bokoyoka mompepe te, bokomono mpe mbula te, kasi lobwaku lokoto­nda na mai, mpe banso nde bokoki komele mai, ná bino, ná basoda ba bino, ná mpunda ya bino.

3:18  O miso ma Yawe ezali se likambo like, mpo akokaba ba-Moab o maboko ma bino.

3:19  Bokosilisa mboka makasi inso, bokokata nzete inso ya mbuma, bokozipa maziba manso mpe bokobwaka mabanga o bilanga bya bango. »

3:20  Na ntongo ezalaki bango kobonza mabonza, mai mabandi kouta o Edom mpe mokili mobimba motondi na ma­ngo.

3:21  Ba-Moab bayoki ’te bakonzi bazalaki koya kobundisa bango. Basa-ngisi bato banso bayebi etumba mpe bakei koteleme o ndelo ya mokili mwa bango.

3:22  Balamuki na nta nto­ngo, awa moi mobandi kongenge likolo lya mai ; ba-Moab bamoni o liboso lya bango mai makomi matane lokola makila.

3:23  Balobi : « Yango ezali makila ! Ntembe te, bakonzi babundi na mimpanga mpe babomani bango na bango. Sikawa, ba-Moab, bokende koyiba biloko. »

3:24  Ntango ba-Moab bakomi pene na nganda ya ba-Israel, ba-Israel babimi, babundi na bango mpe balongi ; bango bakimi, kasi ba-Israel balandi mpe babomi bango.

3:25  Babebisi mboka inso, babwaki mabanga o bilanga bya bango, bazipi maziba manso mpe bakati nzete inso ya mbuma. Nsuka­nsuka etikalaki se mboka Kir-Keres. Bato ba bilingongo bazingi mboka mpe babeteli yango mabanga.

3:26  Emoni mokonzi wa Moab ’te akoki na ba­ngo te, akamati bato nkama nsambo, basoda bazalaki na mopanga ; aluki kofungola nzela o kati mpo ya kokima epai ye mokonzi wa Aram, kasi akoki te.

3:27  Na nsima akamati mwana wa ye wa yambo, oyo asengelaki kokitana ye, abomi ye mpe abonzi ye o efelo enene ezingi mboka. O ntango ena ba-Israel bayoki nkanda enene. Balongwi mpe bazongi o ekolo ya bango.

Chapter 4

4:1  Mwasi wa moyekoli moko wa profeta abondeli Elizeo na maloba maye : « Mobali wa ngai akufi, mpe oyebi ’te azalaki kobanga Yawe. Sikawa moto moko ayei kosenge nyongo ya ye, alingi kokamata bana ba ngai babale bo baombo. »

4:2  Elizeo alobi na ye : « Olingi nasala nini ? Ozali na eloko nini o ndako ya yo ? » Azongisi : « Ngai mosaleli wa yo, nazali na eloko yoko o ndako te, se mwa mbeki ya mafuta mpo ya kopakola nzoto. »

4:3  Elizeo alobi : « Kende kodefa mbeki epai ya baninga ba yo banso, meka kozwa mbeki izali mpamba, mingi mpenza.

4:4  Na nsima zonga o ndako elongo na bana ba yo mpe kanga ndako nsima ya yo. Osopa mafuta o mbeki inso ; iye otondisi, tia yango mpembeni. »

4:5  Atiki Elizeo, akoti o ndako elongo na bana mpe akangi ezibeli ya ndako. Bana basimbi mbeki, mpe ye atondisi yango na mafuta.

4:6  Etondi mbeki inso, mama alobi na mwana wa ye : « Pesa mbeki esusu. » Oyo azongisi : « Mbeki isili. » Bongo mafuta mpe ma­sili.

4:7  Mama akei koyebisa moto wa Nzambe. Ye alobi : « Kende koteke mafuta mana, mpe futa nyongo ya yo ; bongo maye matikali mazali ma yo mpe ma bana ba yo. »

4:8  Mokolo moko Elizeo aleki o Sunam ; mwasi moko wa lokumu abya-ngi ye o limpati. Uta mokolo mona Elizeo azalaki kolia kuna, mbala inso aleki o mboka ena.

4:9  Mwasi alobi na mobali wa ye : « Ntembe te, moto oyo akoyaka awa azali moto wa Nzambe.

4:10  Malamu totongela ye mwa esika o mokili mwa ndako ; totia mbeto, meza, kiti na mwinda ; soko ayei, akoki kofanda wana. »

4:11  Mokolo mosusu Elizeo ayei, ako­ti o esika ya likolo, alali mpongi.

4:12  Alobi na mosaleli wa ye Gekazi : « Benga mwasi malamu oyo wa Sunam. » Abengi ye mpe mwasi ayei koteleme liboso lya ye.

4:13  Elizeo alobi na mosaleli : « Loba na mama oyo : Tala, osaleli biso mosala moye monso. Tokoki kosalisa yo na nini ? Olingi tolobela yo epai ya mokonzi wa ekolo to epai ya komanda wa basoda ? » Kasi ye azongisi : « Nazali na bato ba ngai. »

4:14  Elizeo alobi na mosaleli : « Tokoki kosalisa ye na nini ? » Gekazi azongisi : « Abota te, mpe mobali wa ye anuni. »

4:15  Elizeo alobi : « Benga ye. » Gekazi abengi ye, mwasi ayei mpe atelemi o monoko mwa ndako.

4:16  Elizeo alobi : « O mobu mokoya, bobele o eleko eye, okozala na mwana mobali. » Kasi ye alobi : « Te, mokonzi wa ngai, moto wa Nzambe, okosa mosaleli wa yo te ! »

4:17  Nzokande mwasi azwi zemi mpe aboti mwana mobali bobele o eleko Elizeo alakelaki ye.

4:18  Mwana akoli. Mokolo moko mwana akei koluka tata wa ye o bilanga esika bato bazalaki kobuka mbuma,

4:19  alobi na tata : « Motó mpasi e, nazali koyoka motó mpasi mpe­nza ! » Tata atindi moko wa basali akende kotika ye epai ya mama wa ye.

4:20  Mosali akamati mwana mpe akei kotika ye epai ya mama wa ye. Mama afandisi ye o bibelo tee midi ; mwana akufi se wana.

4:21  Mama amemi ye o likolo mpe alalisi ye o mbeto ya moto wa Nzambe, akangi ezibeli ya ndako mpe abimi.

4:22  Abengi mobali wa ye, alobi : « Tindela ngai mosali moko na mpunda, bongo nakende koyebisa moto wa Nzambe, na nsima nakozonga. »

4:23  Mobali wa ye atuni ye : « Mpo nini olingi kokende lelo epai ya ye ? Lelo sanza ya sika ebimi, to ezali mokolo mwa Sabato ? » Kasi mwasi azongisi : « Tikala na boboto ! »

4:24  Abongisi mpu­nda mpe alobi na mosaleli wa ye : « Ke­nde kotika ngai, tambwisa mpu­nda ya ngai. Soko nayebisi yo te, oteleme o nzela te ! »

4:25  Akei bongo mpe akomi epai ya moto wa Nzambe o ngomba Karmel. Ezalaki ye naino mosika, moto wa Nzambe asili amoni ye, alobi na mosali : « Tala mwasi wa Sunam azali koya.

4:26  Kende koyamba ye mpe tuna ye : Ozali malamu ? Mobali wa yo azali malamu ? Mwana wa yo azali malamu ? » Mwasi azongisi : « Tozali malamu. »

4:27  Kasi awa akomi epai ya moto wa Nzambe o ngomba, akangi ye o makolo. Gekazi ayei kolongola ye, kasi moto wa Nzambe alobi : « Tika ye, zambi azali koyoka motema mawa mpenza. Yawe abombeli ngai likambo, ayebisi ngai eloko te. »

4:28  Mwasi alobi : « Ngai moto nasengeki mokonzi wa ngai mwana ? Nalobelaki yo : Okosa ngai te ! »

4:29  Elizeo alobi na Gekazi : « Kanga nkamba, kamata lingenda lya ngai mpe kende. Soko okutani na moto o nzela, opesa ye mbote te ; soko ye apesi yo mbote, ozongisela ye losako te ! Tanda lingenda lya ngai likolo lya mwana. »

4:30  Kasi mama alobi na Elizeo : « Lokola Yawe azali na bomoi mpe lokola yo ozali na bomoi, nakotika yo te ! » Bongo Elizeo atelemi mpe alandi ye.

4:31  Gekazi akendeki liboso, atandaki lingenda likolo lya mwana, kasi mwana azongisaki liloba te, alakisaki mpe elembo ya bomoi te. Azongi epai ya Elizeo mpe ayebisi ye : « Mwana alamuki te. »

4:32  Elizeo ayei o ndako ; amoni mwana akufi, alali o mbeto ya ye.

4:33  Akoti o ndako, akangi ezibeli ya ndako, batikali se bango babale, mpe asambeli Nzambe.

4:34  Na nsima amilalisi likolo lya mwana, monoko mwa ye o monoko mwa mwana, miso ma ye o miso ma mwana, maboko ma ye o maboko ma mwana. Amitandi likolo lya mwana mpe nzoto ya ye ekomi lisusu móto.

4:35  Elizeo atelemi, abandi kotambola o kati ya ndako, na nsima amitandi lisusu likolo lya ye ; mbala nsambo asali bongo ; mwana akosoli mpe afungoli miso.

4:36  Elizeo abengi Gekazi mpe alobi na ye : « Benga mwa­si malamu oyo wa Sunam. » Abengi ye. Awa akomi, Elizeo alobi : « Kamata mwana wa yo. »

4:37  Mama akoti, akwei o boso bwa Elizeo, aku­mbami tee o nse ; na nsima amemi mwana wa ye mpe abimi.

4:38  Elizeo azongi o Gilgal. Nzala enene ezalaki kongala o mokili. Bayekoli ba profeta bafandi liboso lya ye. Alobi na mosali wa ye : « Tia nzu­ngu enene o móto mpe lambela bayekoli ba profeta supu. »

4:39  Moko wa bango abimi mpe akei kobuka ndu­nda o elanga ; kuna amoni nsinga ya mbika ya zamba, abuki mbuma mpe atondisi elamba na yango. Azongi mpe akati yango biteni biteni, abwaki yango o nzungu ya supu ; ayebi ndunda eye malamu te.

4:40  Bapesi bato supu mpe balei. Kasi awa bameki supu ena, banso bagangi : « Moto wa Nza­mbe, liwa lizali o nzungu ! » Mpe babangi kolia yango lisusu.

4:41  Bongo Elizeo alobi : « Boyela ngai mwa fufu. » Abwaki yango o nzungu, alobi : « Pesa bato balia. » Eloko ebe ezalaki lisusu o nzungu te.

4:42  Moto moko auti o Baal-Salisa mpe ayeli moto wa Nzambe eteni ya zomi ya mbuma ya yambo ya bila­nga, mampa ntuku ibale ya loso mpe mbuma ibesu o ekoló. Elizeo alobi na ye : « Pesa bato balia. »

4:43  Kasi mosali azongisi : « Naleisa na yango bato nkama ? » Elizeo alobi lisusu : « Pesa bato yango, balia, zambi Yawe alobi : Bakolia mpe ndambo ya bilei ekotikala. »

4:44  Apesi bango, banso balei mpe ndambo etikali, lokola Yawe alobaki.

Chapter 5

5:1  Naaman, komanda wa basoda ba mokonzi wa Aram, azalaki moto wa lokumu mpe alingami mi­ngi na mokonzi wa ye, zambi Yawe asalisaki ye mpe alongisaki ba-Aram o etumba, kasi abeli maba.

5:2  Ntango basoda ba Aram bakendeki koyiba o Israel, bakangaki mpe elenge mwasi. Ye akomi mosaleli wa mwasi wa Naaman.

5:3  Elenge mwasi alobi na nkolo wa ye : « Soko mokonzi wa ngai akei kotala profeta oyo azali o Samaria, mbele akobikisa ye o maba. »

5:4  Naaman akei koyebisa mokonzi wa ye, alobi : « Yoka ndenge nini elenge mwa­si oyo auti o Israel alobaki. »

5:5  Mokonzi wa Siria azongisi : Kende, nakotindela mokonzi wa Israel mo­nkanda. Naaman akamati talenta zomi ya mosolo, bibende nkoto motoba bya wolo, na bilamba zomi kitoko mpenza mpe akei.

5:6  Apesi mokonzi wa Israel monkanda mokomami boye : « Elongo na monkanda moye natindeli yo mosaleli wa ngai Naaman, mpo ’te obikisa ye o maba. »

5:7  Etangi mokonzi wa Israel monkanda, apasoli bilamba, agangi : « Nakomi nde Nza­mbe ’te naboma moto to nabikisa ye, awa atindeli ngai moto nabikisa ye o maba ? Ntembe te, azali koluka ngai na makambo ! »

5:8  Eyoki Elizeo, moto wa Nzambe ’te mokonzi wa Israel apasoli bila­mba, atindeli ye maloba maye : « Mpo nini opasoli bilamba ? Moto oyo aya epai ya ngai, bongo akoyeba ’te profeta azali o Israel. »

5:9  Bongo Naaman akei na likalo mpe na farasa, atelemi liboso lya ndako ya Elizeo.

5:10  Elizeo atindeli ye moto, aloba na ye : « Ke­nde kosukola nzoto o Yordane mbala nsambo mpe nzoto ya yo ekokoma peto. »

5:11  Naaman ayoki nkanda, akei mpe alobi : « Nakanisaki : Ye moto akobima mpe akoyamba ngai ; akobondela nkombo ya Yawe Nzambe wa ye, mpe akotia loboko o esika mpasi ezali mpe akobikisa ngai o maba.

5:12  Bibale bya Damasko, Abana na Parpar bileki bibale binso bya Israel na bolamu te ? Nakokaki kosukola nzoto kuna te mpo nabika ? » Alingi azonga na nka­nda,

5:13  kasi basaleli bayei kobo­ndela ye : « Tata, soko profeta atindaki yo likambo lya kwokoso, mbele osalaki lyango ; ebongi otosa ye, awa alobi na yo : Sukola nzoto mpe okokoma peto. »

5:14  Bongo akei o Yordane mpe akiti o mai mbala nsambo, lokola moto wa Nzambe ayebisaki ye : mposo ya nzo­to ekomi lokola ya mwana moke : akomi peto.

5:15  Azongi epai ya Elizeo elongo na bato ba ye banso ; akoti o ndako ya ye mpe alobi : « Sikawa nayebi ’te o nse mobimba Nzambe mosusu azali te, bobele Nzambe wa Israel. Nabondeli yo, ndima sikawa libonza lya ngai mosaleli wa yo. »

5:16  Kasi Elizeo ayanoli : « Mpo ya nko­mbo ya Yawe oyo nakokumisaka, nakoyamba eloko yoko te ! » Naaman abondeli ye mingi ’te ayamba libonza lya ye, kasi Elizeo alingi ata moke te.

5:17  Na nsima Naaman alobi : « Awa obo­yi libonza, lingisa ngai, mosaleli wa yo, nakamata mabelé ma bino maye mpunda ibale ikoki komeme ; za­mbi ngai, mosaleli wa yo, nakobo­nzela banzambe basusu lisusu libonza to moboma te, bobele Yawe.

5:18  Nzoka­nde Yawe alimbisa ngai, mosaleli wa ye, likambo liye : Ntango mokonzi wa ngai akei kosambela o tempelo ya Rimon mpe asimbi loboko la ngai, ngai mpe nakokumbamaka lokola ye o tempelo ya Rimon. Yawe alimbisa ngai mosaleli wa ye likambo lina. »

5:19  Elizeo alobi na ye : « Kende na boboto. » Ekomi Naaman mwa mosika,

5:20  Ge­kazi, mosaleli wa Elizeo, amilobeli : « Nkolo wa ngai ayokeli Naaman, mo­to wa Aram, motema ngolu, aboyi koyamba mabonza alingaki kopesa ye. Lokola Yawe azali na bomoi, ngai nakolanda ye mpe nakozwa eloko. »

5:21  Gekazi akei mbangu kolanda Naaman. Emoni Naaman ’te moto azalaki kolanda ye, akiti o likalo mpo ya koyamba ye ; atuni ye : « Ozali malamu ? »

5:22  Ayanoli : « Nazali malamu, nkolo wa ngai atindi ngai nayebisa yo : Bilenge babale bauti o ngomba ya Efraim, bazali bayekoli ba profeta. Nabondeli yo, opesa bango talenta yoko ya palata na bilamba bibale bya eyenga. »

5:23  Naaman alobi : « Kamata ta­lenta ibale. » Abondeli ye mingi mpo ayamba yango ; akotisi talenta ina ibale na mpe bilamba bya sika bibale o mabenga mabale ; apesi bato babale bamemele ye yango.

5:24  Ekomi ye o Ofel, akamati mabenga o maboko ma bango mpe abombi mango o ndako ya ye. Na nsima atiki basali bazonga.

5:25  Gekazi akei komilakisa na nkolo wa ye. Elizeo atuni ye : « Gekazi, outi wapi ? » Azongisi : « Ngai mosaleli wa yo nauti epai esusu te ! »

5:26  Kasi Elizeo alobi na ye : « Ntango moto moko akiti o likalo lya ye mpo akutana na yo, motema mwa ngai mozalaki kuna. Sikawa ozwi mosolo, okoki kosomba bilamba, nzete ya oliva mpe ya vino, nyama inene na ike, bato ba mosala, babali na basi,

5:27  kasi maba mazalaki na Naaman makokangema na nzoto ya yo mpe na bana ba yo seko ! » Awa Gekazi alongwi epai ya ye, nzoto ya ye ekomi na maba, mpembe mpenza.

Chapter 6

6:1  Bayekoli ba profeta balobi na Elizeo : « Awa ezali esika ya nkaka mingi mpo tofanda penepene na yo.

6:2  Malamu tokende epai ya Yordane, moto na moto akata nzete yoko mpo totonga ndako ya kofanda kuna. » Elizeo ayanoli : « Bokende. »

6:3  Mo­ko wa bango alobi : « Ndima kokende elongo na biso basaleli ba yo. » Ayanoli : « Nandimi. »

6:4  Mpe akei na ba­ngo. Bakomi o Yordane mpe bakati nzete.

6:5  Kasi o ntango bazalaki kokata nzete, moko akweisi sóka ya ye o mai, agangi : « Mawa e, mokonzi wa ngai, ezali sóka ya kodefa ! »

6:6  Kasi moto wa Nzambe atuni ye : « Sóka ya yo ekwei wapi ? » Moto ona alakisi esika. Elizeo akati etapi ya nzete, abwa­ki yango o esika ena mpe ebe­nde ekomi kotetwa o mai.

6:7  Elizeo alobi : « Bimisa yango ! » Mpe moto ona atandi loboko mpe akamati ya­ngo.

6:8  Mokonzi wa Aram azalaki kobundisa ba-Israel. Asangisi bakoma­nda ba basoda mpe ayebisi bango : « O esika ena tokopika nganda. »

6:9  Elizeo atindeli mokonzi wa Israel maloba maye : « Okeba ’te okoma o esika ena te, zambi ba-Aram bazali kuna. »

6:10  Mpe mokonzi wa Israel atindi basoda ba ye o esika Elizeo alakisaki ye. Elizeo akebisi mokonzi, mokonzi mpe azalaki kokeba ntango inso ; esalemi bongo mwa mbala mingi.

6:11  Motema mwa mokonzi wa Aram mobulungani mpenza mpo ya lika­mbo lina. Asangisi bankumu ba ye mpe atuni bango : « Bokoki koyebisa ngai nani azali kosula biso epai ya mokonzi wa Israel ? »

6:12  Nkumu moko ayanoli : « Biso te, mokonzi ; Elizeo profeta wa Israel, ye moto akoyebi-saka mokonzi wa Israel maloba ozali koloba o ndako ya yo ya kolala. »

6:13  Mokonzi alobi : « Bokende kotala esika nini azali, mpe nakotinda bato bakende kokanga ye. » Bayebisi ye ’te azalaki o Dotan.

6:14  Bongo mokonzi atindi basoda baike, farasa na makalo kuna. Bakomi kuna na butu mpe bazingi mboka.

6:15  Mokolo mwa nsima, Elizeo atelemi na nta ntongo mpe abimi. Amoni basoda ebele bazalaki kozinga mboka, bayei na farasa mpe na makalo. Mosaleli wa ye atuni : « E nkolo wa ngai, tosala nini ? »

6:16  Ye ayanoli : « Oba­nga te ! Bato ba biso baleki bato ba bango. »

6:17  Elizeo asambeli losambo loye : « E Yawe, fungola miso ma mosaleli wa ngai amono malamu ! » Mpe Yawe afungoli miso ma mosaleli, oyo amoni ’te ngomba etondi na farasa mpe na makalo ma móto zongazonga na Elizeo.

6:18  Awa ba-Aram bakomi penepene na ye, Elizeo abondeli Yawe : « Boma miso ma bango ! » Mpe Yawe abomi miso ma bango, se lokola Elizeo ase-ngeki.

6:19  Elizeo alobi na bango : « Eye ezali nzela ya mboka te, mboka ezali awa mpe te. Bolanda ngai mpe nakokamba bino epai ya moto oyo bozali koluka. » Kasi akambi bango o Samaria.

6:20  Eyingeli bango o mboka Samaria, Elizeo alobi : « E Yawe, fungola miso ma bato baye, bamono malamu. » Yawe afungoli miso ma bango, mpe bamoni ’te bakomi o mboka Samaria.

6:21  Mokonzi wa Israel amoni bango mpe atuni Elizeo : « Tata, náboma ba­ngo ? »

6:22  Kasi Elizeo ayanoli : « Oboma bango te ! Soko okei kobunda etu­mba na mopanga to na litimbo mpe okangi bato, omeseni koboma ba­ngo ? Pesa bango mampa na mai, balia mpe bamele, bongo bazonga epai ya mokonzi wa bango. »

6:23  Mokonzi alambeli bango limpati linene, balei mpe bameli. Na nsima mokonzi apesi bango nzela bazonga epai ya nkolo wa bango. Basoda ba Aram bazongi lisusu o mokili mwa Israel te.

6:24  Nsima ya makambo mana, Ben-Adad, mokonzi wa Aram, asangisi basoda ba ye mpe bakei kozinga mbo­ka Samaria.

6:25  Nzala enene engali o Samaria. Bazingi mboka mikolo mingi ; bongo bazalaki kofuta mitako ntuku mwambe mpo ya mpunda yoko, mitako mitano mpo ya kilo ibale ya matungulu ma esobe.

6:26  Awa mokonzi aleki o efelo enene ya lopango, mwasi moko agangeli ye : « E mokonzi wa ngai, yaka kosalisa ngai ! »

6:27  Ye ayanoli : « Soko Yawe asalisi yo te, boniboni ngai nakoki kosalisa yo ? Nasalisa yo na etutelo ya mbuma ya mampa to na ekamelo ya mbuma ya vino ? »

6:28  Na nsima mokonzi atuni ye : « Olingi nini ? » Azo­ngisi : « Moninga mwasi moko alobaki na ngai : Pesa mwana wa yo, tolia ye lelo, lobi tokolia mwana wa ngai.

6:29  Tolambi mwana wa ngai mpe tolei ye. Mokolo mwa nsima nalobi na ye : Pesa mwana wa yo, tolia ye ; kasi ye abombaki mwana wa ye. »

6:30  Eyoki mo­konzi maloba ma mwasi, apasoli bilamba. Awa azalaki koleka o lopa­ngo la mboka, bato bamoni ’te alati ngoto o nse ya bilamba.

6:31  Mokonzi alobi : « Yawe apesa ngai etumbu, mpe abakisa naino mpasi esusu, soko lelo nalongoli motó mwa Elizeo, mwana wa Safat, o mapeke ma ye te. »

6:32  Elizeo afandi o ndako ya ye elo­ngo na bakolo ba mboka. Mokonzi atindeli ye moto moko. Elizeo amoni ’te ye azalaki koya, alobi na bakolo ba mboka : « Bomoni mobomi oyo atindi moto moko mpo ya kokata ngai nkingo ? Soko ntoma akomi awa, bopusa ye o libanda mpe bokanga ezibeli ya ndako ! Kasi tozali koyoka nini kuna ? Ezali lokito la makolo ma mokonzi wa ye te ? »

6:33  Naino asilisi koloba te, mokonzi akomi epai ye Elizeo, alobi : « Mabe mana manso ma­uti epai ya Yawe ! Ntina nini natia lisusu elikya na Yawe ? »

Chapter 7

7:1  Elizeo ayanoli : « Yoka liloba lya Yawe oyo ayebisi boye : Lobi na ngonga eyemei, pene na ezibeli ya mboka Samaria bakoteke kilo zomi na itano ya fufu mpo ya motako moko, mpe kilo ntuku isato ya mbuma ya mampa mpo ya motako moko. »

7:2  Mosali wa mokonzi, oyo azalaki ko­simba mokonzi na loboko, azo­ngiseli Elizeo : « Ata Yawe akofungola maninisa ma likolo, likambo lina likoki nde kosalema ? » Elizeo alobi : « Yo moko okomono na miso, kasi okolia mampa te. »

7:3  Bato ba maba banei batelemi pene na ezibeli ya mboka, balobani : « Mpo nini totikala awa, tozila se liwa ?

7:4  Soko tolobi ‘Tokoto o mboka’, nzala ekoboma biso kuna. Soko totikali awa tokokufa mpe. Tokima awa mpe tokende o nganda ya ba-Aram. Soko batiki biso, tobiki ; soko babomi biso, tokufi, likambo te. »

7:5  Ntango moi mobandi kokita batelemi mpo bakende o nganda ya ba-Aram. Bakomi o ndelo ya nganda, bamoni moto moko te !

7:6  Yawe ayokisaki o nganda ya ba-Aram lokito la makalo, farasa na basoda ebele. Bongo balobanaki : « Mokonzi wa Israel atindi bakonzi ba Iti mpe ba Ezipeti mpo babunda na biso. »

7:7  Yango wana bakimaki pene na butu, batiki biema, farasa na mpunda, batiki nganda mpamba mpe bakimi mpo ya kobikisa bomoi bwa bango.

7:8  Bato ba maba batamboli o nganda mobimba, bakoti o ema yoko. Balei mpe bameli, bakamati palata, wolo na bilamba mpe bakei kobomba binso. Na nsima bazongi, bakoti o ema esusu, bakamati biloko mpe babombi byango.

7:9  Balobani : « Tozali kosala malamu te. Mokolo mwa lelo mozali mokolo mwa nsango elamu, mpe tolobi eloko te ; soko tozili tee moi mobandi kotana, tokozwa etumbu. Tokende sikawa koyebisa nsango elamu eye epai ya mokonzi. »

7:10  Bakei mpe babengi bakengeli ba bizibeli bya mboka, bayebisi bango : « Tokendeki o nganda ya ba-Aram. Kuna tokutaki moto moko te, toyokaki lolaka la moto te, tomonoki se farasa na mpunda ika-ngemi na makalo, na biema lokola batikaki byango. »

7:11  Bakengeli ba bizibeli bagangi, mpe bakei koyebisa mokonzi nsango ena.

7:12  Mokonzi atelemi na butu, alobi na bakomanda ba basoda : « Nakoyebisa bino mayele ma ba-Aram. Awa bayebi ’te tokufi na nzala, batiki nga­nda mpe babombami o esobe, bamilobeli : Bakobima o engumba mpe tokokanga bango awa bazali na bomoi, bongo tokokoto o engumba ya ba­ngo. »

7:13  Komanda moko alobi : « Tokamata farasa itano ya iye itikali. Bakosala na yango se lokola na ba-Israel banso bazalaki o mboka basili bakufi. Bongo totinda yango, tokomono. »

7:14  Bakamati makalo mabale na farasa. Mokonzi atindi bango bakende kolanda ba-Aram, alobi : « Bokende kotala ! »

7:15  Balandi bango tee o Yordane. Bamoni ’te nzela mobimba etondi na bilamba mpe na biloko bya etumba ba-Aram babwakaki mpo bakoka kokima mbangu. Bantoma bazongi mpe bayebisi mokonzi.

7:16  Bato banso babimi mpe bayibi biloko o nganda ya ba-Aram. Bazwi ki­lo zomi na itano ya fufu mpo ya motako moko, mpe kilo ntuku isato ya mbuma ya mampa mpo ya motako moko, se lokola Yawe alobaki.

7:17  Mokonzi atiaki mosali wa ye, oyo azalaki kosimba ye na loboko, ake­ngele ezibeli ya mboka, kasi bato ba­nyati ye na makolo. Akufi se lokola moto wa Nzambe alobaki, ntango mokonzi ayaki o ndako ya ye.

7:18  Moto wa Nzambe alobaki na mokonzi : « Bakofuta motako moko mpo ya kilo ntuku isato ya mbuma ya mampa mpe motako moko mpo ya kilo zomi na itano ya fufu, bobele lobi o ngo­nga eyemei awa o ezibeli ya mboka Samaria. »

7:19  Mosali atunaki moto wa Nzambe : « Ata Yawe akofungola maninisa ma likolo, likambo lina likoki kosalema te. » Mpe Elizeo ayanolaki ye : « Yo moko okomono na miso, kasi okolia mampa te. »

7:20  Esalemi na ye se bongo ; bato banyataki ye na makolo o ezibeli ya mboka mpe akufi.

Chapter 8

8:1  Elizeo alobi na mama wa mwana oyo ye asekwisaki : « Teleme mpe kende kofanda elongo na libota lya yo o ekolo esusu ata wapi, zambi Yawe atindi nzala enene, esili ekomi o mokili mpe ekoumela mibu nsambo. »

8:2  Mwasi atelemi mpe asali lokola moto wa Nzambe ayebisaki ye. Elongo na libota lya ye akei kofanda o ekolo ya ba-Filisti mibu nsambo.

8:3  Nsima ya mibu nsambo, mwasi atiki mokili mwa ba-Filisti mpe akei kolela epai ya mokonzi mpo azwa lisusu ndako na bilanga bya ye.

8:4  Mokonzi azalaki kosolola na Gekazi, mosaleli wa moto wa Nzambe, atuni ye : « Yebisa ngai makambo manene manso Elizeo asalaki ! »

8:5  Ezalaki Gekazi kosolola na mokonzi ndenge Elizeo asekwisi mowei, mama wa mwana oyo Elizeo abikisaki ayei epai ya mokonzi mpo ya likambo lya ndako na bilanga bya ye. Gekazi alobi : « Mokonzi wa ngai, tala mama na mwana wa ye, oyo Elizeo asekwisi. »

8:6  Mokonzi atuni mama, mama mpe ayebisi ye makambo manso. Moko­nzi apesi ye zuzi moko, alobi na ye : « Bazongisela mama oyo biloko bya ye binso na mbuma inso ya bilanga, banda mokolo atikaki ekolo ya ye tee lelo. »

8:7  Elizeo akomi o Damasko. Ben-Adad, mokonzi wa Aram, azalaki ko­bele. Bayebisi ye : « Moto wa Nza­mbe ayei epai ya biso. »

8:8  Mokonzi alobi na Azael : « Kamata libonza mpe kende kopesa moto wa Nzambe lya­ngo mpo atuna Yawe soko nakobika o mpasi ya ngai. »

8:9  Azael akei epai ya Elizeo. Amemi libonza lya biloko bileki kitoko o Damasko, biloko ebele ; basengeli na kamela ntuku inei mpo ya komeme byango. Ayei koteleme o miso ma Elizeo, alobi : « Mwana wa yo Ben-Adad, mokonzi wa Aram, atindi ngai natuna yo soko akobika o mpasi ya ye. »

8:10  Elizeo ayanoli : « Kende koloba na ye ‘ Ntembe te, okobika’, kasi Yawe ayebisi ngai ’te akokufa. »

8:11  Miso ma moto wa Nzambe makomi kotala swii, akangi elongi mpe abandi kolela.

8:12  Azael atuni : « Mpo nini mokonzi wa ngai azali kolela ? » Elizeo azongisi : « Zambi nayebi mabe manso yo okosala bato ba Israel ; okotumba bibombelo bya bango, okoboma bilenge ba bango na mopanga, okonyata bana bake mpe okopasola mabumu ma basi bazali na zemi. »

8:13  Azael alobi : « Kasi ngai, mosaleli wa yo, nazali nani ? Ndenge nini, ngai mbwa mpa­mba, nakoki kosala makambo manene boye ? » Elizeo ayanoli : « O limoni Yawe amonisi ngai ’te yo okokoma mokonzi wa Aram. »

8:14  Azael atiki Elizeo mpe azongi epai ya mokonzi wa ye. Mokonzi atuni : « Elizeo alobi nini ? » Ayanoli : « Alobi ’te okobika. »

8:15  Mokolo mwa nsima Azael akamati bolangiti, atuni bwango o mai mpe atandi bwango o elongi ya Ben-Adad ; oyo akufi mpe Azael akomi mokonzi o esika ya ye.

8:16  O mobu mwa mitano mwa bokonzi bwa Yoram, mwana wa Akab, o Israel (azalaki mokonzi o ntango Yozafat azalaki mokonzi wa Yuda), Yoram, mwana wa Yozafat, akomi mokonzi wa Yuda.

8:17  Akokisi mibu ntuku isato na mibale ntango akomi mokonzi, mpe ayangeli ekolo mibu mwambe o Yeruzalem.

8:18  Alandi ezalela ya bakonzi ba Israel, se lokola bato ba libota lya Akab basalaki, mpo abalaki mwana wa Akab. Asali mabe o miso ma Yawe.

8:19  Kasi Yawe alingi koboma ekolo ya Yuda te mpo ya mosaleli wa ye Davidi, zambi alakelaki Davidi ’te akopesa ye na bana ba ye bokonzi seko.

8:20  O eleko ena ba-Edom batomboki na mokonzi wa Yuda mpe baluboli mokonzi wa bango moko.

8:21  Yoram akei o Sair, akei na makalo ma ye manso. Atelemi na butu mpe akoteli ba-Edom bazalaki kozinga ye na bakomanda ba makalo, bato ba ye ba­nso bakimi mpe bazongi o biema bya bango.

8:22  Bongo tee lelo ba-Edom balongwi o maboko ma ba-Yuda. O eleko ena bato ba Libna batomboki mpe.

8:23  Makambo masusu ma Yoram, mi­sala minso asalaki, manso makomami o Buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

8:24  Yoram akei kokutana na ba­nkoko ba ye mpe bakundi ye o lilita lya batata ba ye o Engumba ya Davidi. Mwana wa ye Okozia akitani ye.

8:25  O mobu mwa zomi na mibale mwa bokonzi bwa Yoram, mwana wa Akab, o Israel, Okozia, mwana wa Yoram akomi mokonzi wa Yuda.

8:26  Okozia akokisi mibu ntuku ibale na mibale o ntango akomi mokonzi ; aya­ngeli ekolo mobu moko o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Atalia, mwana wa Omri, mokonzi wa Israel.

8:27  Alandi ezalela ya bato ba libota lya Akab mpe asali mabe o miso ma Yawe, se lokola bato ba libota lya Akab basalaki, mpo abalaki moto wa libota lya ye.

8:28  Elongo na Yoram, mwana wa Akab, akei kobundisa Azael, moko­nzi wa Aram, o Ramot ya Galaad. Kasi ba-Aram bazokisi Yoram.

8:29  Mokonzi Yoram azongi o Yizreel mpo abika na mpota ba-Aram bazokisaki ye o Ramot, o etumba abundaki na Azael, mokonzi wa Aram. Bongo Okozia, mwana wa Yoram, mokonzi wa Yuda, akei o Yizreel kotala Yoram, mwana wa Akab, oyo azalaki kobele.

Chapter 9

9:1  Profeta Elizeo abengi moko wa bayekoli ba profeta, alobi na ye : « Kanga nkamba, kamata mbeki ya mafuta mpe kende o Ramot ya Ga­laad.

9:2  Ekomi yo kuna, luka Yeku, mwana wa Yozafat, mwana wa Nimsi. Soko omoni ye, sala ’te olongola ye o kati ya baninga mpe kende na ye o ndako, bozala se bino moko.

9:3  Kamata mbeki ya mafuta, pakola ye mafuta o motó mpe loba : “Yawe alobi boye : Na bopakoli boye, nakomisi yo mokonzi wa Israel !” Na nsima fungola ezibeli ya ndako mpe kima mbangu. »

9:4  Moyekoli wa profeta akei o Ramot ya Galaad.

9:5  Ekomi ye kuna, bakomanda ba basoda bazalaki kofanda esika yoko. Profeta alobi : « E moko­nzi, nalingi kolobela yo mwa liloba ! » Yeku atuni ye : « Olingi kotuna nani o kati ya biso ? » Ayanoli : « Yo, moko­nzi ! »

9:6  Yeku atelemi mpe akoti o ndako. Moyekoli wa profeta asopeli ye mafuta o motó, alobi : « Yawe Nza­mbe wa Israel alobi boye : Na bopakoli boye nakomisi yo mokonzi wa Israel, ekolo ya Yawe.

9:7  Boma bato banso ba libota lya Akab, mokonzi wa yo. Nakobekola bongo makila ma basaleli ba ngai baprofeta na basaleli basusu ba Yawe, baye Yezabel abomaki.

9:8  Bato banso ba libota lya Akab bakokufa ; nakosilisa babali banso ba libota lya Akab, bazala baombo to ba­nsomi o Israel.

9:9  Nakosala na libota lya Akab lokola nasalaki na libota lya Yeroboam, mwana wa Nebat, mpe lokola nasalaki libota lya Basa, mwana wa Akia.

9:10  Mbwa ikolia Yezabel o elanga ya Yizreel, mpe moto moko akokunda ye te. » Afungoli ezibeli ya ndako mpe akimi.

9:11  Ntango Yeku azongi epai ya basaleli ba mokonzi wa ye, batuni ye : « Manso mazali malamu ? Mpo nini zoba oyo ayaki epai ya yo ? » Azongisi : « Bino moko boyebi ye, boyebi mpe masolo ma ye. »

9:12  Kasi bango balobi na ye : « Lokuta ! Yebisa biso malamu ! » Ayanoli : « Alobaki makambo ndenge na ndenge mpe alobaki : Yawe alobi boye : Napakoli yo mafuta okoma mokonzi wa Israel. »

9:13  Noki ba­ngo banso bakamati minkoto mya bango mpe batandi myango o nse liboso lya ye. Babeti mindule mpe bagangi : « Yeku akomi mokonzi ! »

9:14  Yeku, mwana wa Yozafat, mwana wa Nimsi, aluki kolongola Yoram o bokonzi. Yoram na basoda banso ba Israel bazalaki o Ramot ya Galaad mpo babatela mboka o etumba na Azael, mokonzi wa Aram.

9:15  Moko­nzi Yoram azongaki o Yizreel mpo ya kokangisa mpota ba-Aram bazokisaki ye ntango ya etumba na Azael, mokonzi wa Aram. Yeku alobi : « Bino baye bondimi ngai, bokeba ’te moto moko abima o mboka te mpo akende koyebisa nsango o Yizreel ! »

9:16  Yeku abuti likalo lya ye mpe akei o Yizreel. Kuna akuti Yoram azalaki kolala o mbeto mpo ya mpasi, na mpe Okozia, mokonzi wa Yuda, oyo ayei kotala ye.

9:17  Monongi oyo atelemi o linongi amoni basoda ba Yeku bazalaki koya mingi, ayebisi : « Nazali komono basoda baike. » Yoram alobi : « Pono soda wa farasa mpe tinda ye akende kokutana na bango mpe atuna bango soko manso mazali malamu. »

9:18  Soda wa farasa akei kokutana na Yeku mpe ayebisi ye : « Mokonzi wa ngai atuni soko bozali malamu. » Yeku ayanoli : « Tozala malamu to te, etali nde yo ? Bongola farasa mpe landa ngai. » Mokengeli ayebisi : « Ntoma akomaki epai ya bango azongi te. »

9:19  Mokonzi atindi soda wa farasa mosusu ; oyo akutani na bango mpe alobi : « Mokonzi atuni soko bozali malamu. » Yeku azongisi : « Mpo nini mokonzi atuni boye ? Bongola farasa mpe la­nda ngai. »

9:20  Mokengeli ayebisi : « Moto akomaki epai ya bango azongi te. Azali kotambwisa likalo mbangu-mbangu lokola Yeku, mwana wa Nimsi. »

9:21  Yoram alobi : « Bobongisa farasa na makalo. » Babongisi makalo. Yoram, mokonzi wa Israel na Okozia, mokonzi wa Yuda bakei, moto na moto o likalo lya ye, bakei kokutana na Yeku. Bazwi ye o elanga ya Nabot wa Yizreel.

9:22  Awa Yoram amoni Yeku, atuni ye : « Yeku, ozali malamu ? » Ayanoli : « Nazala malamu, awa mama wa yo Yezabel azali bobele kosala bondu­mba mpe makambo ma nkisi ? »

9:23  Yoram amibongoli, akimi mpe alobi na Okozia : « Bakosi biso, Okozia ! »

9:24  Ye­ku abeti litimbo mpe azokisi Yoram o kati ya mapeke ; likula lituboli ye motema mpe libimi epai ya ntolo. Bongo akwei o likalo.

9:25  Yeku alobi na mosali wa ye Bidkar : « Longola ye mpe bwaka ye o elanga ya Nabot wa Yizreel. Okundola naino mokolo biso na yo tozalaki o likalo nsima ya tata wa ye Akab, Yawe asakolaki maloba maye mpo ya ye :

9:26  ‘Solo, lobi namonoki makila ma Nabot mpe ma bana ba ye. Nakozongisela yo mabe o ela­nga eyemei. Maloba ma Yawe’. Sikawa longola Yoram mpe bwaka ye o elanga ena, lokola Yawe alobaki. »

9:27  Emoni Okozia, mokonzi wa Yuda, makambo mana, akimi o nzela ya Bet-Agan ; kasi Yeku alandi ye mpe alobi na bato ba ye : « Boboma mpe ye. » Bazokisi ye o likalo lya ye epai ya ngomba ya Gur, penepene na Yibleam, mpe bazokisi ye o likalo lya ye. Kasi ye akimi o Megido, esika akufi.

9:28  Basaleli ba ye bamemi ye o likalo epai ya Yeruzalem mpe bakundi ye o lilita lya bankoko ba ye, o Engu­mba ya Davidi.

9:29  Okozia akomaki mokonzi wa Yuda o eleko Yoram, mwana wa Akab, akokisaki mibu zomi na moko mya bokonzi.

9:30  Yeku azongi o Yizreel mpe Yezabel ayoki nsango ena. Apakoli langi mpembeni ya miso, akembisi motó mwa ye mpe akei kotala o lininisa.

9:31  Ntango Yeku azalaki koleka o ezibeli ya mboka, Yezabel atuni : « Boni, Zimri, mobomi wa mokonzi wa ye, ozali malamu ? »

9:32  Yeku atali epai ya lininisa mpe alobi : « Nani alingi ngai, nani andimi kosalisa ngai ? » Basaleli ba ye babale to basato bandimi mpe batali ye.

9:33  Alobi na bango : « Bobwaka ye o nse ! » Babwaki ye o nse. Makila ma ye mapanzani mpe makweli efelo ya ndako mpe farasa ; mpe Yeku anyati nzoto ya ye.

9:34  Na nsima Yeku ayingeli o mboka, mpe awa asilisi kolia mpe komele alobi : « Bokende kotala mwasi mabe ona mpe bokunda ye, zambi azali mwana wa mokonzi. »

9:35  Bakei kokunda ye, kasi bazwi se motó, makolo na maboko.

9:36  Bakei ko­yebisa Yeku. Ye alobi : « Esalemi se lokola Yawe alobaki na monoko mwa mosaleli wa ye Elia, moto wa Tesbe : ‘O elanga ya Yizreel, mbwa ikolia misuni mya Yezabel,

9:37  mpe bakobwaka ebembe ya Yezabel lokola bipolu o elanga mpo ’te moto moko akoka koloba lisusu te : Tala Yezabel, ye oyo’. »

Chapter 10

10:1  Akab azalaki na bana ntuku nsambo o Samaria. Yeku akomi minkanda mpe atindi myango o Samaria epai ya bayangeli ba mboka, na bakolo mpe na babokoli ba bana ba Akab, alobi :

10:2  « Bino bozali kobokolo bana ba mokonzi, bozali na makalo mpe na farasa, bozali na mboka ezingami na mapango makasi mpe na bibuneli ; mokolo bokozwa monka­nda moye,

10:3  botala soko nani o kati ya bana ba mokonzi aleki motema malamu mpe mayele, botia ye o ngwe­nde ya tata wa ye, bongo bobunda etumba mpo ya kobatela libota lya mokonzi wa bino. »

10:4  Bango bakomi kobanga mpe balobi : « Bakonzi babale bakokaki ye te, biso tokobika nde­nge nini ? »

10:5  Moyangeli wa ndako ya mokonzi, komanda wa mboka, bakolo na babokoli ba bana batindeli Yeku maloba maye : « Biso tozali basaleli ba yo, tokosala manso okotinda biso, tokolubola mokonzi te, sala lokola yo moko omoni. »

10:6  Yeku akomeli bango monkanda mosusu, alobi : « Soko bondimi ngai solo mpe botosi ngai, bokamata mitó mya bana ba mokonzi wa bino mpe boya kozwana na ngai o Yizreel lobi na ngonga eyemei. » Bana ntuku nsa­mbo ba mokonzi bazalaki kofanda epai ya bato banene ba mboka, baye bazalaki kobokolo bango.

10:7  Ezwi ba­ngo monkanda mona, bakangi bana ba mokonzi mpe babomi bango ba­nso ntuku nsambo. Batii mitó mya bango o bikoló mpe batindi myango o Yizreel.

10:8  Ntoma moko akei koyebisa Yeku nsango ena, alobi : « Toyei na mitó mya bana ba mokonzi. » Yeku alobi : « Botia myango mipiko mibale epai ya ezibeli ya mboka tee ntongo sa. »

10:9  Na ntongo abimi, akei o esika ena mpe alobi o miso ma bato banso : « Bino bozali na likambo te ! Ngai moto natomboki na mokonzi wa ngai mpe nabomaki ye ; kasi bango baye, nani abomi bango ?

10:10  Boyeba ’te o kati ya maloba manso Yawe alobaki mpo ya libota lya Akab, liloba lyoko likoke-nde mpamba te. Yawe asalaki lokola alobaki na monoko mwa mosaleli wa ye. »

10:11  Na nsima Yeku abomi bato ba libota lya Akab, baye batikalaki o Yizreel, abomi bato banene banso, na basaleli ba ye, na banganga Nzambe ba ye. Atiki moto moko na bomoi te.

10:12  Yeku alongwi kuna mpe akei o Samaria. Ekomi ye o nzela ya Bet-Eked, mboka ya bakengeli ba mpata,

10:13  akuti bandeko ba Okozia, mokonzi wa Yuda, atuni bango : « Bino banani ? » Bazongisi : « Tozali bandeko ba Okozia, toyei kopesa mbote na bana ba mokonzi mpe na mama moko­nzi. »

10:14  Yeku alobi : « Bokanga bango, kasi boboma bango te. » Bakangi ba­ngo, kasi na nsima babomi bango penepene na libulu lya Bet-Eked ; bazalaki bato ntuku inei na babale, moto moko abiki te.

10:15  Yeku alongwi kuna mpe akuti Yonadab, mwana wa Rekab, ayei koluka ye. Apesi ye mbote mpe atuni : « Motema mwa yo mozali kolinga ngai solo lokola motema mwa ngai molingi yo ? » Yonadab ayanoli : « Se bongo ! » Yeku azongisi : « Soko ya solo, pesa ngai loboko. » Yonadab apesi ye loboko mpe Yeku abutisi ye o likalo, afandisi ye penepene na ye.

10:16  Alobi na ye : « Yaka, omono mpiko ya ngai ona Yawe. » Akei na ye o likalo lya ye.

10:17  Yeku akoti o mboka Samaria mpe abomi bato banso ba libota lya Akab, baye batikalaki o Samaria ; asilisi bango se lokola Yawe alobaki na Elia.

10:18  Yeku asangisi bato banso mpe alo­bi na bango : « Akab akumisaki Baal se moke, kasi ngai Yeku nalingi kokumisa ye mingi.

10:19  Sikawa bobenga baprofeta banso ba Baal, baye banso bakosambelaka ye na mpe banganga nzambe ba ye, moto moko azanga te, zambi nalingi kobonzela Baal moboma monene. Moto akoya te, akokufa. » Yeku azalaki kosala mayele, mpo ’te asilisa bato banso bakosalelaka Baal.

10:20  Atindi boye : « Bosangisa bato o lisanga linene mpo ya Baal. » Bongo babengi bato banso o lisanga.

10:21  Yeku atindi bantoma o Israel mobimba. Bato banso bazalaki kosambela Baal bayei ; ata moko azangi te. Bakei o tempelo ya Baal, ndako mobimba etondi.

10:22  Yeku alobi na mokengeli wa bilamba : « Bimisa bilamba mpo ya baye bakosambelaka Baal. » Abimiseli bango bilamba.

10:23  Yeku ayei o tempelo ya Baal elongo na Yonadab, mwana wa Rekab, alobi na basambeli ba Baal : « Botala malamu ; mosaleli moko wa Yawe azala awa te : bozala se bino na bino basambeli ba Baal. »

10:24  Yeku na Yonadab bayingeli mpo ya kobonza miboma mpe kotumba mabonza. Nzokande Yeku atiki bato ntuku mwambe o libanda, alobaki na ba­ngo : « Soko o kati ya baye ngai nakokaba bino, botiki moto moko akima, moto atiki ye akokufa o esika ya oyo akimi. »

10:25  Esilisi Yeku kotumba libonza, alobi na bantoma mpe na baye bazalaki na bibuneli : « Boyingela mpe boboma bango. Moto moko áki­ma te. » Bakengeli na basaleli bakoti, babomi bango na mimpanga mpe babwaki bango o libanda. Na nsima bakoti o esika esantu ya te­mpelo ya Baal.

10:26  Babimisi ekeko o tempelo ya Baal mpe batumbi yango na móto.

10:27  Esilisi bango kobuka ekeko ya Baal, babuki mpe tempelo ya Baal, mpe bakomisi yango esika ya kobwaka bosoto ; ezali naino tee lelo.

10:28  Yeku asilisi bongo lingomba lya Baal o Israel.

10:29  Nzokande alandi ezalela ya Yeroboam, mwana wa Nebat, oyo abendaki ba-Israel o nzela ya masumu ; alongoli bikeko bya wolo bya ngombe o Betel mpe o Dan te.

10:30  Yawe alobi na Yeku : « Awa osali malamu o miso ma ngai, mpe awa osali libota lya Akab se lokola nalingaki, bana ba yo bakofanda o ngwende ya Israel kin’o libota lya manei. »

10:31  Kasi Yeku atosi mobeko mwa Yawe Nza­mbe wa Israel na motema moko te. Atiki nzela ya masumu te, eye Yeroboam alakisaki bato ba ekolo Israel.

10:32  O mikolo mina Yawe abandi kobotolo ba-Israel ndambo ya mokili mwa bango. Azael anyokoli ba-Israel bipai binso.

10:33  Banda Yordane tee o Esti abotoli mokili mobimba mwa Galaad, mokili mwa ba-Gad, ba-Ruben na ba-Manase, tee Aroer, pene na lobwaku Arnon, na mpe Galaad na Basan.

10:34  Makambo masusu ma Yeku, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

10:35  Akei kokutana na bankoko ba ye mpe bakundi ye o Samaria. Mwana wa ye Yoakas akitani ye.

10:36  Yeku azalaki mokonzi wa Israel mibu ntuku ibale na mwambe o Samaria.

Chapter 11

11:1  Emoni Atalia, mama wa Okozia, ’te mwana wa ye akufi, aluki koboma bana banso ba libota lya mokonzi wa Yuda.

11:2  Kasi Yoseba, mwana mwasi wa mokonzi Yoram mpe ndeko wa Okozia, alo­ngoli Yoas, mwana wa Okozia, o kati ya bana ba mokonzi, ntango bazalaki koboma bango, abombi ye elongo na mama mobokoli wa ye o ndako yoko ya kolala. Bongo akwei o maboko ma Atalia te, mpe babomi ye te.

11:3  Abo­mbami elongo na mama mobokoli o Tempelo ya Yawe, mibu motoba, o eleko Atalia azalaki mokonzi wa ekolo.

11:4  O mobu mwa nsambo, nga­nga Nzambe Yoyada abengi bakomanda ba ba-Kari mpe bakengeli baya kotala ye o Tempelo ya Yawe. Ayokani na bango, alayisi bango ndai mpe alakisi bango mwana wa mokonzi.

11:5  Apesi bango etinda eye : « Bosala boye : Bokabwana na mangomba masato : lingomba lya liboso, baye bako­banda mosala o mokolo mwa Sabato, bakokengele ndako ya mokonzi,

11:6  li­ngomba lya mabale, baye bakoke­ngele ezibeli ya Sur na liye lya masato, baye bakoteleme o ezibeli ya Ba­ntoma, banso bakokende kokengele Tempelo mpo ’te moto moko akoto te.

11:7  Bato ba mangomba mabale, baye bakotika mosala o mokolo mwa Sabato, bakende kokengele Tempelo ya Yawe o esika mokonzi abombami.

11:8  Bozinga mokonzi epai na epai ; ba­nso bozala na bibuneli o maboko ; moto oyo alingi kokoto na makasi, baboma ye. Bobatela mokonzi bipai binso akokende to akozonga. »

11:9  Bakomanda basali manso lokola Yoyada atindaki bango. Bakamati basali ba Tempelo, baye babandaki kokengele o mokolo mwa Sabato na baye basilisi ngala ya bango se mokolo mona ; bakei epai ya nganga Nzambe Yoyada.

11:10  Oyo apesi bango makongo na nguba ya mokonzi Davidi, bibuneli biye bizalaki o Tempelo.

11:11  Bakengeli bakei koteleme, bibuneli o maboko, penepene na Tempelo o loboko la mobali, mpe lisusu penepene na altare o loboko la mwasi mpo ’te bazinga mokonzi.

11:12  Na nsima Yoyada abimisi mwana wa mokonzi, alatisi ye enkoti ya bokonzi, apesi ye mi­nkanda mya Bondeko o maboko, apa­koli ye mafuta ; bato babeteli ye maboko mpe bagangi : « Mokonzi kuma ! »

11:13  Atalia ayoki makeléle o Tempelo, ayei kotala.

11:14  Amoni Yoas atelemi likolo o esika bakonzi bameseni koteleme ; amoni mpe bakomanda penepene na ye, baye bakobeteke mindule, na mpe bato banso bazalaki kosepela, koyemba mpe kobete mindule. Apasoli bilamba bya ye, agangi : « Bateki ngai e ! Bakosi ngai e ! »

11:15  Yoyada alobi na bakomanda : « Bo­bimisa Atalia o Tempelo ; moto alandi ye, boboma ye na mopanga. Yoyada alingi te ’te baboma Atalia o Tempelo ya Yawe. »

11:16  Bongo bakangi ye mpe bakei na ye o ndako ya mokonzi. Bakoti o lopango epai farasa ikokotoko, babomi ye kuna.

11:17  Yoyada atindi mokonzi Yoas na bato ba ekolo mobimba bakata bo­ndeko na Yawe mpo ’te bazala seko ekolo ya Yawe. Ye mokonzi akati mpe bondeko na ekolo ya ye.

11:18  Na nsima bato banso bakei o tempelo ya Baal, babomi yango, babuki bitu-mbelo na bikeko binso ; babomi mpe Matan, nganga wa Baal, penepene na bitumbelo bina. Yoyada atindi bato bakengele Tempelo ya Yawe.

11:19  Na nsima akamati bakomanda ba basoda, ba-Kari, bakengeli na bato ba­susu banso. Babimisi mokonzi o Tempelo ya Yawe mpe bakoti o ndako ya mokonzi epai ya ezibeli ya Bantoma. Yoas akei kofanda o ngwe­nde ya bokonzi.

11:20  Bato banso ba ekolo mobimba basepeli mingi mpe o engu­mba mobulu mozalaki te. Babomaki Atalia na mopanga o ndako ya mokonzi.

Chapter 12

12:1  Yoas akokisi mibu nsambo o ntango akomi mokonzi.

12:2  O mobu mwa nsambo ya bokonzi bwa Yeku, Yoas akomi mokonzi, mpe aya­ngeli ekolo mibu ntuku inei o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Sibia, moto wa Berseba.

12:3  Yoas asali se malamu o miso ma Yawe, bomoi bwa ye mobimba, zambi nganga Nza­mbe Yoyada azalaki moteyi wa ye.

12:4  Kasi bisika bya kokumisa ba­nzambe basusu bikufi te, mpe bato bakobi kobonza miboma mpe kotumba mpaka o bisika bina.

12:5  Yoas alobi na banganga Nzambe : « Soko bato bayei na mosolo mpo ya kobonza o Tempelo ya Yawe, ezala ya kofuta mpako engebene na mobeko, ezala mosolo bakopesaka o nko­mbo ya bango moko,

12:6  banganga Nza­mbe bakoki koyamba mosolo mona bandeko to bayebani bayeli bango, kasi babongisa na mwango Tempelo soko ebebi. »

12:7  O mobu mwa ntuku ibale na misato mwa bokonzi bwa ye, Yoas amoni ’te banganga Nza­mbe babongisi naino Tempelo ya Yawe te.

12:8  Mokonzi Yoas abengi nga­nga Nzambe Yoyada na banganga Nzambe basusu, atuni bango : « Mpo nini bobongisi Tempelo te ? Banda lelo bokokamata lisusu mosolo te o maboko ma bayebani ba bino, zambi bosengelaki kopesa mwango mpo ya kobongisa Tempelo esika ebebi. »

12:9  Ba­nganga Nzambe bandimi, bakamati lisusu mosolo o maboko ma bato te, bandimi mpe ’te balongola bango o mosala mwa kobongisa Tempelo.

12:10  Nganga Nzambe Yoyada akamati sanduku, atuboli lilusu o ezipeli mpe atii yango penepene na altare epai ya loboko la mobali esika bato bakokotoko o Tempelo ya Yawe. Banganga Nzambe bazalaki koke­ngele ezibeli ya Tempelo, batii o esika ena mosolo monso bato bapesaki Tempelo ya Yawe.

12:11  Emoni bango ’te mosolo mokoti mingi o sanduku, mo­komi wa mokonzi na nganga Nzambe monene bakamati mosolo mpe batangi motuya mwa mosolo mozwami o Tempelo ya Yawe.

12:12  Esilisi bango kotanga, bapesi mwango o maboko ma bakapita ba misala na baye bakoyangelaka misala mya Te­mpelo ya Yawe. Bango bakamati mwa­ngo mpo ya kofuta bakabinda na basali bazalaki kosala mosala o Tempelo ya Yawe.

12:13  Bafuti bongo bato bakotonga ndako na baye bakokata mabanga ; basombi na mwango mpe mabaya na mabanga bapaloli kitoko, se mpo ya kobongisa Tempelo ya Yawe. Na bokuse, bafuti mosolo mona mpo ya misala minso misengeli kosalema mpo ya kobongisa Te­mpelo.

12:14  Nzokande o kati ya mosolo bato bapesaki mpo ya Tempelo ya Yawe, bakamati eloko te mpo ya kotula sani ya palata to bizimiseli bya mwinda to mbeki ya konyakela mai, to mi­ndule to ata esaleli yoko ya wolo to ya palata.

12:15  Bapesi mosolo monso na bakapita mpo ya kobongisa Tempelo ya Yawe.

12:16  Bapangani te na mosolo bakapita bazalaki kofuta basali, za­mbi banso bazalaki kosala mosala mona na bosembo.

12:17  Kasi mosolo bato bapesaki mpo ya miboma mya kofu­ta nyongo to miboma mpo ya masumu, mozalaki mwa Tempelo ya Yawe te, kasi mokomi mwa banganga Nzambe.

12:18  Azael, mokonzi wa Aram, akei ko­bunda na ba-Gat mpe abotoli mbo­ka ; na nsima amilengeli mpo abunda na bato ba Yeruzalem.

12:19  Yoas, mokonzi wa Yuda, akamati biloko binso bankoko ba ye Yozafat, Yoram na Okozia, bakonzi ba Yuda, babonzelaki Yawe, na biloko binso ye moko abonzelaki Yawe, na wolo inso izalaki o sanduku ya Tempelo ya Yawe mpe o ndako ya mokonzi. Atindi bi­nso epai ya Azael, mokonzi wa Aram ; bongo ye atiki kobunda etu­mba na Yeruzalem.

12:20  Makambo masusu ma Yoas, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

12:21  Basaleli ba ye batomboki mpe bayokani mpo ya kolongola ye o bokonzi. Babomi Yoas o Bet-Milo nta­ngo azalaki kokende o Sila.

12:22  Basaleli ba ye, Yozakar, mwana wa Simeat, na Yeozabad, mwana wa Somer, babomi ye. Bakundi ye o lilita lya bankoko ba ye o Engumba ya Davidi. Mwana wa ye Amasia akitani ye.

Chapter 13

13:1  O mobu mwa ntuku ibale na misato mwa bokonzi bwa Yoas, mwana wa Okozia, o Yuda, Yoakaz, mwana wa Yeku, akomi mokonzi wa Israel o Samaria. Ayangeli ekolo mibu zomi na nsambo.

13:2  Asali mabe o miso ma Yawe. Alandi ezalela ya Yeroboam, mwana wa Nebat, oyo abendaki ba-Israel o nzela ya masumu ; atiki nzela ena te.

13:3  Yawe ayokeli ba-Israel nkanda ene­ne, mpe akabi bango mbala na mbala o maboko ma Azael, mokonzi wa Aram, mpe o maboko ma Ben-Adad, mwana wa Azael.

13:4  Kasi Yoakaz ameki kolembisa motema mwa Yawe, mpe Yawe ayokeli ye mawa, zambi amoni ndenge mokonzi wa Aram azalaki konyokolo ba-Israel.

13:5  Yawe atindeli ba-Israel mobikisi ; bana ba Israel babiki o maboko ma ba-Aram mpe bakomi kofanda o biema bya bango lokola kala.

13:6  Nzoka-nde bango batiki ezalela ya Yero­boam te, oyo abendaki ba-Israel o nzela ya masumu ; bakobi kolanda nzela ya masumu ; balongoli mpe ekeko ya nzambe wa lokuta o Samaria te.

13:7  Yawe atikeli Yoakaz se basoda ba farasa ntuku itano, makalo zomi na basoda ba makolo nkoto zomi, mpo moko­nzi wa Aram abomaki basusu banso, atalaki bango lokola mabelé bako­nyata na makolo.

13:8  Makambo masusu ma Yoakaz, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

13:9  Yoakaz akei kokutana na bankoko ba ye. Bakundi ye o Samaria mpe mwana wa ye Yoas akitani ye.

13:10  O mobu mwa ntuku isato na nsambo mwa bokonzi bwa Yoas o Yuda, Yoas mosusu, mwana wa Yoakaz, akomi mokonzi wa Israel o Samaria. Ayangeli ekolo mibu zomi na motoba.

13:11  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi ezalela ya Yeroboam, mwa­na wa Nebat, oyo abendaki ba-Israel o nzela ya masumu, alandi se yango.

13:12  Makambo masusu ma Yoas, misala minso asalaki na mpe bitumba abundaki na Amasia, mokonzi wa Yuda, mana manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

13:13  Yoas akei kokutana na bankoko ba ye, mpe Yeroboam akitani ye. Baku­ndi Yoas o Samaria o lilita lya bako­nzi ba Israel.

13:14  Elizeo akomi kobele mpasi ya liwa. Yoas, mokonzi wa Israel, akei kotala ye, afandi penepene na ye mpe aleli, agangi : « Tata e, tata e, Yo bokasi bwa makalo na farasa ya Israel ! »

13:15  Elizeo alobi na ye : « Kamata litimbo na makula ! » Yoas akamati litimbo na makula.

13:16  Elizeo alobi na mokonzi wa Israel : « Benda litimbo ! » Bongo abe­ndi lyango. Elizeo atii maboko ma ye o maboko ma mokonzi,

13:17  alobi : « Fungola lininisa epai ya Esti. » Afungoli lyango. Elizeo alobi : « Bete likula ! » Bongo abeti likula. Elizeo alobi : « Tala likula lya lilonga lya Yawe, likula likokweisa ba-Aram. Oko­nyata ba-Aram na Afek, okosilisa bango nye. »

13:18  Elizeo alobi na Yoas : « Kamata makula. » Akamati mango. Elizeo alo­bi na mokonzi wa Israel : « Bete na mango mabelé ! » Abeti mbala isato mpe atiki.

13:19  Moto wa Nzambe asilikeli ye mpe alobi : « Soko obeteki mbala itano to motoba, mbele onyati ba-Aram nye ; sikawa okonyata ba­ngo se mbala isato. »

13:20  Elizeo awei mpe bakundi ye. O mobu mwa nsima ba-Moab bakoti o mokili mpo ya koyiba.

13:21  Mokolo mo­ko bato bazalaki kokunda moto, mpe awa bamoni bayibi, babwaki mowei o lilita lya Elizeo mpe bakimi. Nzoto ya ye etutani na minkuwa mya Elizeo, mpe moto oyo asekwi mpe atelemi.

13:22  Azael, mokonzi wa Aram anyokoloki ba-Israel mikolo minso mya bomoi bwa Yoakaz.

13:23  Kasi Yawe ayokeli bango mawa, alakisi bango ngolu ya ye mpe azongeli bango mpo ya bondeko akataki na Abarama, Izaka na Yakob ; alingi koboma bango te, yango wana abwaki bango mosika na ye te.

13:24  Azael, mokonzi wa Aram, akufi mpe mwana wa ye Ben-Adad akitani ye.

13:25  Bongo Yoas, mwana wa Yoakaz, abotoli Ben-Adad, mwana wa Azael, mboka inso Azael abotoloki tata wa ye Yoakaz ntango ya bitu­mba. Yoas akweisi ye mbala isato mpe azwi mboka inso ya Israel lisusu.

Chapter 14

14:1  O mobu mwa mibale mwa bokonzi bwa Yoas, mwana wa Yoakaz, o Israel, Amasia, mwana wa Yoas, akomi mokonzi wa Yuda.

14:2  Akokisi mibu ntuku ibale na mitano ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu ntuku ibale na libwa o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Yoadan, moto wa Yeruzalem.

14:3  Asali malamu o miso ma Yawe, kasi malamu mpenza te, lokola nkoko wa ye Davidi. Alandi nzela ya tata wa ye Yoas o makambo manso.

14:4  Nzokande bisika bya kokumisa banzambe basusu bikufi te, bato bakobi kobonza miboma mpe kotumba mpaka ya malasi o bisika bina.

14:5  Awa bokonzi bolendi o maboko ma ye, Amasia abomi basaleli baye babomaki mokonzi, tata wa ye.

14:6  Kasi abomi bana ba bango te, lokola ekomami o buku ya Mobeko mwa Moze : « Baboma batata te mpo ya mabe bana basali ; baboma bana te mpo ya mabe batata basali. Moto na moto asengeli kokufa mpo ya masumu ma ye moko. »

14:7  Ye moto alongi ba-Edom nkoto zomi o lobwaku la Mongwa. Nsima ya etumba makasi abotoli mpe Libanga lya Sela ; apesi lyango nkombo Yokteel, litangemi naino bongo tee lelo.

14:8  Na nsima Amasia atindi bantoma epai ya Yoas, mwana wa Yoakaz, nkoko wa Yeku, mokonzi wa Israel mpo bayebisa ye : « Yaka, tomekana ! » Totala nani aleki na bokasi !

14:9  Yoas, mokonzi wa Israel, azongiseli Amasia, mokonzi wa Yuda, maloba maye : « Ezalaki o ngomba ya Libano mwa nzete ya nzube elobi na sédere : ‘Tika mwana mobali wa ngai abala mwa­na wa yo’. Kasi nyama ya zamba lya Libano ileki kuna mpe inyati nzete ya nzube.

14:10  Solo, olongi ba-Edom, yango wana okomi na lofundo. Bo­mba lokumu la yo mpe fanda o mboka ya yo. Mpo nini ozali komilukela makambo ma mpasi mpe komikweisa elongo na ekolo ya yo Yuda ? »

14:11  Kasi Amasia alingi koyoka te. Yoas, mokonzi wa Israel amilengeli mpo ya etumba, mpe akei kobunda na Amasia, mokonzi wa Yuda, o Bet-Semes, mboka ya Yuda.

14:12  Yuda akwei o boso bwa Israel mpe bato banso bakimi, moto na moto o ema ya ye.

14:13  Yoas, mokonzi wa Israel, akangi Amasia, mwana wa Yoas, nkoko wa Okozia, mokonzi wa Yuda, o boo­mbo o mboka Bet-Semes. Na nsima akei o Yeruzalem, abuki lopango lonene lokozinga Yeruzalem, ut’o ezibeli ya Efraim tee ezibeli ya Litumu, bolai metele nkama ibale.

14:14  Abotoli wolo na palata inso na biloko binso bizalaki o Tempelo ya Yawe mpe o ndako ya mokonzi ; akangi mpe bato o boombo mpe azongi o Samaria.

14:15  Makambo masusu ma Yoas, misala asalaki na mpe bitumba abundaki na Amasia, mokonzi wa Yuda, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

14:16  Yoas akei kokutana na bankoko ba ye mpe bakundi ye o Samaria, o lilita lya bakonzi ba Israel. Mwana wa ye Yeroboam akitani ye.

14:17  Amasia, mwana wa Yoas, moko­nzi wa Yuda, aumeli na bomoi mibu zomi na mitano nsima ya liwa lya Yoas, mwana wa Yoakaz, mokonzi wa Israel.

14:18  Makambo masusu ma Amasia, ma­nso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

14:19  Bato bayokani mpo batombokela ye o Yeruzalem ; akimi o Lakis, kasi batindi bato balanda ye o Lakis mpe babomi ye kuna.

14:20  Bamemi nzoto ya ye o farasa mpe bakundi ye o Yeruzalem, o lilita lya bankoko ba ye o Engumba ya Davidi.

14:21  Azaria akokisi mibu zomi na mitano ntango bato banso ba Yuda baluboli ye mokonzi o esika ya tata wa ye Amasia.

14:22  Nsima ya liwa lya Amasia alendisi mboka Elat, azongisi yango o bokonzi bwa Yuda.

14:23  O mobu mwa zomi na mitano mwa bokonzi bwa Amasia, mwana wa Yoas, o Yuda, Yeroboam, mwana wa Yoas, akomi mokonzi wa Israel o Samaria ; ayangeli ekolo mibu ntuku inei na moko.

14:24  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi ezalela ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat, alakisaki bato ba Israel.

14:25  Azongisi lisusu mokili mobimba mwa Israel lokola mozalaka kala, banda Amat tee mbu ya Araba, se lokola Yawe Nzambe wa Israel alobaki na monoko mwa mosaleli wa ye profeta Yonas, mwana wa Amitai, wa Gat-Gefer.

14:26  Solo, Yawe amonoki mpasi enene ya bato ba Israel ; bao­mbo na bansomi bazalaki lisusu te, mpe moto moko akokaki kobikisa Israel lisusu te.

14:27  Yawe alingaki koboma nkombo ya Israel o nse eye te, yango wana atindi Yeroboam, mwana wa Yoas, abikisa bango.

14:28  Makambo masusu ma Yeroboam, misala minso asalaki, bitumba binso abundaki liboso mpo ya kozongisa Damasko na Amat o mokili mwa Israel, zambi mikili mina mizalaki mya Yuda, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

14:29  Yeroboam akei kokutana na bankoko ba ye. Bakundi ye o Samaria, o lilita lya bakonzi ba Israel. Mwana wa ye Zakaria akitani ye.

Chapter 15

15:1  O mobu mwa ntuku ibale na nsambo mwa bokonzi bwa Yeroboam, o Israel, Azarya, mwana wa Amasia, akomi mokonzi wa Yuda.

15:2  Akokisi mibu zomi na motoba o ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu ntuku itano na mibale o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Yekolia, moto wa Yeruzalem.

15:3  Asali malamu o miso ma Yawe, se lokola tata wa ye Amasia asalaki.

15:4  Nzoka-nde bisika binso bya kokumisa ba­nzambe basusu lokuta bikufaki te ; mpe bato bakobi kobonza miboma mpe kotumba mpaka ya malasi o bisika bina.

15:5  Yawe abelisi mokonzi ; azwi bokono bwa maba tee liwa lya ye ; ase­ngeli kofanda o ndako ye moko. Mwana wa ye Yotam, oyo azalaki moyangeli wa ndako ya mokonzi, akomi kosambisa makambo ma bato.

15:6  Makambo masusu ma Azarya, mi­sala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

15:7  Azarya akei kokutana na bankoko ba ye ; bakundi ye o Engu­mba ya Davidi. Mwana wa ye Yotam akitani ye.

15:8  O mobu mwa ntuku isato na mwa­mbe mwa bokonzi bwa Azarya o Yuda, Zakaria, mwana wa Yero­boam, akomi mokonzi wa Israel o Samaria ; ayangeli ekolo sanza motoba.

15:9  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi nzela ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat alakisaki ba-Israel.

15:10  Salum, mwana wa Yabes, ato­mboki na ye ; abomi ye o miso ma bato mpe akitani o esika ya ye.

15:11  Makambo masusu ma Zakaria makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

15:12  Esalemi bongo lokola Yawe alobaki na Yeku : « Bana ba yo bakofanda o ngwende ya Israel kin’o libota lya manei. » Esalemi se bongo.

15:13  O mobu mwa ntuku isato na li-bwa mwa bokonzi bwa Azarya o Yuda, Salum, mwana wa Yabes, akomi mokonzi ; ayangeli ekolo sanza yoko.

15:14  Menakem, mwana wa Gadi, alo­ngwi o Tirsa mpe akomi o Samaria. Kuna abomi Salum, mwana wa Yabes, mpe akomi mokonzi o esika ya ye.

15:15  Makambo masusu ma Salum, botomboki bwa ye na Zakaria, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

15:16  Bobele o mikolo mina Menakem akei kobunda na mbo­ka Tapua, abomi bato banso bazalaki wana, abebisi mpe mokili mwa penepene banda Tirsa, zambi baboyaki kofungolela ye bizibeli bya mboka, apesi bato ba mboka etumbu mpe apasoli mabumu ma basi baza-laki na zemi.

15:17  O mobu mwa ntuku isato na li-bwa mwa bokonzi bwa Azarya o Yuda, Menakem, mwana wa Gadi, akomi mokonzi wa Israel ; ayangeli ekolo mibu zomi o Samaria.

15:18  Asali mabe o miso ma Yawe ; bomoi bwa ye mobimba alandi bobele nzela ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat, alakisaki ba-Israel.

15:19  Pul, mokonzi wa Asur, ayei kobunda o mokili mwa ye. Menakem apesi Pul talenta ya palata nkoto yoko mpo ’te asalisa ye o bokonzi bwa ye.

15:20  Menakem afutisi bato ba nkita ba Israel mosolo mona : moto na moto apesa mokonzi wa Asur mitako mya palata ntuku itano. Na nsima mo­konzi wa Asur azongi o mboka ya ye mpe afandi lisusu o mokili mwa Israel te.

15:21  Makambo masusu ma Menakem, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

15:22  Menakem akei kokutana na bankoko ba ye. Mwana wa ye Pekaya akitani ye.

15:23  O mobu mwa ntuku itano mwa bokonzi bwa Azarya o Yuda, Pekaya, mwana wa Menakem, akomi mokonzi wa Israel o Samaria ; ayangeli ekolo mibu mibale.

15:24  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi se nzela ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat alakisaki ba-Israel.

15:25  Kasi komanda wa basoda ba ye, Peka, mwana wa Remalia, atomboki na ye, abomi Pekaya na baninga ba ye Argob na Ariye, kuna o Samaria, o linongi lya ndako ya mokonzi. Ba-Galaad ntuku itano bazalaki na ye. Abomi Pekaya mpe akomi mokonzi o esika ya ye.

15:26  Makambo masusu ma Pekaya, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

15:27  O mobu mwa ntuku itano na mibale mwa bokonzi bwa Azarya o Yuda, Peka, mwana wa Remalia, akomi mokonzi wa Israel o Samaria ; aya­ngeli ekolo mibu ntuku ibale.

15:28  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi nzela ya masumu, maye Yeroboam, mwana wa Nebat, alakisaki ba-Israel.

15:29  O mikolo mya Peka, mokonzi wa Israel, Teglat-Falasar, mokonzi wa Asur, ayei kobotolo Iyon, Abelbet-Maaka, Yanoa, Kedes, Asor, Galaad, Galilea na mokili mobimba mwa Neftali ; akambi bato banso o boo­mbo o Asur.

15:30  Ozea, mwana wa Ela, atomboki na Peka, mwana wa Remalia, mpe abomi ye. Akitani ye o mobu mwa ntuku ibale mwa boko­nzi bwa Yotam, mwana wa Azarya.

15:31  Makambo masusu ma Peka, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Israel.

15:32  O mobu mwa mibale mwa boko­nzi bwa Peka, mwana wa Remalia o Israel, Yotam, mwana wa Azarya ako­mi mokonzi wa Yuda.

15:33  Akokisi mibu ntuku ibale na mitano ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu zomi na motoba o Yeruzalem. Nko­mbo ya mama wa ye Yerusa, mwana wa Sadok.

15:34  Asali malamu o miso ma Yawe, alandi se ezalela ya tata wa ye Azarya o makambo manso.

15:35  Nzokande bisika bya kokumisa banza­mbe basusu bikufaki te, mpe bato bakobi kobonza miboma mpe kotumba mpaka ya malasi o bisika bina. Ye moto atongi ezibeli enene ya Tempelo ya Yawe o epai ya likolo.

15:36  Makambo masusu ma Yotam, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

15:37  O mikolo mina Yawe abandi kotinda Rason, mokonzi wa Aram, na Peka, mwana wa Remalia, bake­nde kobundisa bato ba Yuda.

15:38  Yotam akei kokutana na bankoko ba ye, mpe bakundi ye o Engumba ya Davidi, nkoko wa ye. Mwana wa ye akitani ye.

Chapter 16

16:1  O mobu mwa zomi na nsambo mwa bokonzi bwa Peka, mwana wa Remalia, Akaz, mwana wa Yotam, akomi mokonzi o Yuda.

16:2  Akokisi mibu ntuku ibale o ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu zomi na motoba o Yeruzalem. Asali te lokola nkoko wa ye Davidi asalaki, asali bobele mabe o miso ma Yawe Nzambe wa ye.

16:3  Alandi nzela ya masumu ya bakonzi ba Israel ; atumbi mpe mwana wa ye, alandi bongo mimeseno mya nsomo mya bikolo biye Yawe abenganaki o boso bwa ba-Israel.

16:4  Abonzi miboma mpe atu­mbi mpaka ya malasi o bisika bya kokumisa banzambe basusu, o ngomba mpe o nse ya nzete ibesu inso.

16:5  O mikolo mina, Rason, mokonzi wa Aram, na Peka, mwana wa Remalia, mokonzi wa Israel, bakei kobunda na bato ba Yeruzalem. Bazingi mboka ya Akaz, kasi bakoki ye te.

16:6  O ntango ena Rason, mokonzi wa Aram azongisi Elat o mokili mwa Aram, abengani ba-Yuda. Ba-Edom bakei kofanda o Elat ; tee lelo bazali naino kuna.

16:7  Akaz atindeli Teglat-Falasar, mokonzi wa Asur, bantoma, baloba na ye : « Nazali mosaleli wa yo, ngai mwana wa yo ! Yaka kobikisa ngai o maboko ma mokonzi wa Aram mpe ma mokonzi wa Israel, baye bayei kobunda na ngai etu­mba. »

16:8  Akaz akamati palata na wolo inso ya Tempelo ya Yawe mpe ya ndako ya mokonzi ; akabeli mokonzi wa Asur binso.

16:9  Mokonzi wa Asur andimeli ye, akei kobunda na Damasko mpe abotoli mboka. Akangi bato banso o boombo mpe atindi bango o Kir. Abomi mpe Rason.

16:10  Mokonzi Akaz akei kokutana na Teglat-Falasar, mokonzi wa Asur, o Damasko. Kuna amoni altare. Mokonzi Akaz atindeli nganga Nzambe Uria elili na mpe mwango mwa altare mpo ’te akoka kotonga altare ya sika se lolenge loko.

16:11  Bongo nganga Nzambe Uria atongi altare, atosi mibeko minso mokonzi Akaz atindi ye ut’o Damasko ; asilisi mosala mobi­mba liboso ’te mokonzi alongwa o Damasko.

16:12  Euti mokonzi Akaz o Damasko, amoni altare. Abelemi mpe abuteli yango.

16:13  Abonzi libonza lya kotumba na mabonza masusu, asopeli lyango masanga ma libonza, mpe anyakeli lyango makila ma nyama iye abonzaki bo miboma mya bo­ndeko.

16:14  Kasi altare ya mbengi eye bato-ngelaki Yawe, alongoli yango kati ya Tempelo na altare ya sika, mpe atii yango o mopanzi mwa altare ya sika, epai ya Nordi.

16:15  Na nsima mokonzi Akaz apesi nganga Nzambe Uria eti­nda eye : « Okotumba libonza lya ntongo na libonza lya mpokwa bobele o altare enene, ná libonza lya mokonzi, ná libonza lya kotumba, ná mabonza ma bolei mpe ma bomeli, maye bato bakobonza ; okosopela altare makila manso ma miboma mpe ma mabonza ma kotumba. Kasi ngai moko nakopangana na botali altare ya mbengi. »

16:16  Nganga Nzambe Uria asali manso lokola mokonzi Akaz ati­ndaki ye.

16:17  Mokonzi Akaz alongoli biloko bi­kokembisaka makolo ma sani ya mai ; alongoli mpe sani mpe akitisi yango o nse. Alongoli mpe ebombelo enene ya mai ya mbengi, eye etiami o bikeko bya ngombe ; atii binso mpe­mbeni o nse.

16:18  Mpo ya kosepelisa mokonzi wa Asur, alongoli mpe o Tempelo ya Yawe ngwende ya lokumu esika mokonzi akofandaka o mikolo mya Sabato, eye batongaki o Tempelo ; alongoli mpe ezibeli ya libanda esika mokonzi azalaki kokoto.

16:19  Makambo masusu ma Akaz, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

16:20  Akaz akei kokutana na bankoko ba ye mpe bakundi ye o Engumba ya Davidi. Mwana wa ye Ezekia akitani ye.

Chapter 17

17:1  O mobu mwa zomi na mibale mwa bokonzi bwa Akaz, Ozea, mwana wa Ela, akomi moko­nzi wa Israel o Samaria. Ayangeli eko­lo mibu libwa.

17:2  Asali mabe o miso ma Yawe, kasi mingi mpenza te lokola bakonzi basusu ba Israel basalaki, baye bayangelaki ekolo liboso lya ye.

17:3  Salmanazar, mokonzi wa Asur, akei kobunda na ye ; Ozea akomi moombo wa ye mpe afuti ye mpako.

17:4  Kasi mokonzi wa Asur amoni ’te Ozea alingi kotomboko, zambi ati­ndaki bantoma epai ya So, mokonzi wa Ezipeti, mpe afutaki mokonzi wa Asur lisusu mpako te, lokola azalaki kosala mobu na mobu. Yango wana mokonzi wa Asur akotisi ye o boloko mpe akangi ye na minyololo.

17:5  Mokonzi wa Asur akei kobundisa Samaria ; azingi mboka mibu misato.

17:6  O mobu mwa libwa mwa bokonzi bwa Ozea o Israel, mokonzi wa Asur abotoli Samaria, akei na ba-Israel o Asur mpe afandisi bango o mboka Kala penepene na mongala Kabor, ebale ya Gozan, mpe o mboka isusu ya ba-Medi.

17:7  Esalemaki bongo zambi ba-Israel basalaki masumu mingi o miso ma Yawe Nzambe wa bango, oyo abimisaki bango o mokili mwa Ezipeti, mpe abikisaki bango o maboko ma Farao, mokonzi wa Ezipeti. Bakumisaki banzambe basusu.

17:8  Balandaki bizalela bya bikolo biye Yawe abe-nganaki o boso bwa bango.

17:9  Bana ba Israel basali mabe maye mabongi te o miso ma Yawe Nzambe wa bango ; batongi bisika bya kokumisa banzambe basusu o mboka inso bazalaki kofanda, banda manongi ma mboka tee mboka izingami na mapango makasi.

17:10  Batii makonzi na bikeko o ngomba inso mpe o nse ya nzete inso ya nkasa ibesu.

17:11  O bisika bina binso batumbi mpaka ya malasi se lokola bato ba bikolo biye Yawe abenganaki o boso bwa bango. Basali mabe mingi, bayokisi Yawe nka­nda.

17:12  Bakumisi bikeko ata Yawe ake­bisaki bango awa alobaki : « Bosala bongo te. »

17:13  Nzokande Yawe akebisaki ba-Isra­el na ba-Yuda, alobaki na monoko mwa baprofeta : « Bobongola ezalela ebe ya bino, mpe botosa bitinda mpe mibeko mya ngai, engebene na Mibeko minso napesaki bankoko ba bino, miye nayebisaki bango na monoko mwa baprofeta. »

17:14  Kasi ba­yokaki te, bakomaki motó makasi se lokola bankoko ba bango, baye baboyaki kotosa maloba ma Yawe Nzambe wa bango.

17:15  Bakinolaki mibeko mya ye mpe babomaki bondeko Yawe akataka na bankoko ba bango, na mpe bitinda Yawe apesaka bango. Bamekolaki lolendo la bato ba bikolo bisusu ata Yawe atindaki bango ’te basala lokola bango te.

17:16  Babwaki bitinda binso bya Yawe Nzambe wa bango, bamisaleli bikeko bibale bya ngombe, batelemisi ekeko ya Astarte, bakumbameli minzoto minso mya likolo mpe bakumisi ba-Baal.

17:17  Batumbi bana ba bango babali na basi o móto ; basali makambo ma likundu mpe ma nkisi ; bandimi se kosala mabe o miso ma Yawe, bayokisi ye nkanda.

17:18  Yawe asi­likeli ba-Israel makasi, abwaki ba­ngo mosika na ye. Bobele bato ba libota lya Yuda bazalaki kotosa Yawe.

17:19  Ba-Yuda mpe baboyi kotosa mibeko mya Yawe Nzambe wa bango. Balandi mimeseno mya bato ba Israel.

17:20  Yango wana Yawe abwaki libota mobimba lya Israel, ayokisi bango nsoni mingi, akabi bango o maboko ma bayibi mpe o nsima abengani bango mosika na ye.

17:21  Mokolo Yawe alongoli Israel o libota lya Davidi, ba-Israel baluboli Yeroboam, mwana wa Nebat, moko­nzi. Yeroboam aboyisi ba-Israel nzela ya Yawe mpe abendi bango o nzela ya masumu manene.

17:22  Ba-Israel basali masumu manso Yeroboam asalaki, batiki mango te ;

17:23  mpe Yawe abwa­ki Israel mosika, se lokola alobaki na monoko mwa basaleli ba ye, baprofeta ; atindi ba-Israel o boombo o Asur, mosika na ekolo ya bango, esika bazali naino tee lelo.

17:24  Mokonzi wa Asur abengi bato ba Babilon, Kuta, Ava, Amat na Sefarvaim ; afandisi bango o mboka ya Samaria o esika alongolaki ba-Israel. Bango bakomi bankolo ba Samaria, mpe bakei kofanda o mboka inso ya penepene.

17:25  Awa bakomi kofanda o ekolo ena, bakumisi Yawe te, mpe Yawe atindeli bango ntambwe ilei bango.

17:26  Bango balobi na mokonzi wa Asur : « Bato olongolaki o ekolo ya bango, ofandisaki bango o mboka ya Samaria, baye­bi te boniboni bakokumisaka nza­mbe wa ekolo eye ; oyo atindeli bango ntambwe mpo ya koboma ba­ngo, zambi bayebi te boniboni basengeli kokumisa nzambe wa ekolo eye. »

17:27  Bongo mokonzi wa Asur apesi etinda eye : « Babenga nganga Nza­mbe moko wa bato batindamaki o boombo, aya kofanda awa mpe alakisa bango boniboni basengeli kosalela nzambe wa ekolo ena. »

17:28  Bongo nga­nga Nzambe moko wa Samaria, oyo batindaki o boombo, ayei kofanda o Betel ; alakisi bango boniboni bakumisa Yawe.

17:29  Bato ba bikolo binso bamisaleli bikeko bya banzambe ba bango mpe batii byango o ndako ya kokumisa banzambe, iye ba-Samaria batongaki. Bato ba bikolo binso basali se bongo, moto na moto o mboka esika afandi.

17:30  Bato ba Babilon basali ekeko ya Suko­t-Benot, ba-Kuta ekeko ya Nergal, ba-Amat ekeko ya Asima.

17:31  Ba-Ava basali ekeko ya Nibaz mpe ekeko esusu ya Tartak ; ba-Sefarvaim bako­bi kotumba bana ba bango o móto mpo ya kokumisa Adramelek na Anamelek, banzambe ba Sefarvaim.

17:32  Bakumisi mpe Yawe mpe baponi banganga Nzambe o kati ya ba­ngo babonza mabonza o ndako ya banzambe basusu.

17:33  Bakumisi Yawe, kasi basaleli mpe banzambe ba bango moko, se lokola bazalaki kosala o ekolo eye bautaki.

17:34  Tee lelo bazali kolanda milulu mya bango mya kala mya kokumisa banzambe. Bakokumisaka Yawe te, bakolandaka mibeko na milulu mya ye te, bakotosaka Mobeko mpe bitinda te lokola Yawe ati­ndi bana ba Yakob, ntango apesaki ye nkombo Israel.

17:35  Yawe akataki na bango bondeko mpe apesaki bango mobeko moye : « Bokumisa banzambe basusu te, bo­ku­mbamela bango te, bosambela bang­o te mpe bobonzela bango ma­bo­nza te.

17:36  Bokumisa mpe bokumbamela bobele Yawe, bobonzela ye mabonza, zambi ye abimisaki bino o mokili mwa Ezipeti na nguya enene mpe na bokasi.

17:37  Botosa mibeko na milulu mya ye, bolanda Mobeko na bitinda biye Yawe apesaki bino, biye akomaki o monkanda mpo ’te bola­nda byango seko ; bokumisa banza­mbe basusu te.

17:38  Bondeko nakataki na bino, bobosana bwango te, mpe bokumisa banzambe basusu te.

17:39  Bokumisa se Yawe Nzambe wa bino ; ye akobikisa bino o maboko ma banguna ba bino banso. »

17:40  Kasi bango batosaki te mpe balandaki se motindo mwa kosambela mwa kala.

17:41  Bongo bato ba bikolo bina bazalaki kokumisa Yawe, kasi bazalaki mpe kosambela bikeko bya bango. Batata na bana ba bango bakobi kosala lokola bankoko ba bango basalaki, tee lelo.

Chapter 18

18:1  O mobu mwa misato mwa bokonzi bwa Ozea, mwana wa Ela, o Israel, Ezekia, mwana wa Akaz, akomi mokonzi wa Yuda.

18:2  Ako­kisi mibu ntuku ibale na mitano ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu ntuku ibale na libwa o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Abia, mwana wa Zekaria.

18:3  Asali se malamu o miso ma Yawe, alandi nzela ya nkoko wa ye Davidi o maka­mbo manso.

18:4  Ye moto alongoli bisika bya kokumisa banzambe basusu, abomi makonzi, akati makonzi ma bikeko mpe abukibuki nyoka ya mbengi eye Moze atulaki. Ut’o nta­ngo ena ba-Israel bazalaki kobonzela yango mabonza ; bapesaki yango nko­mbo Nekustan.

18:5  Ezekia azalaki kotia motema na Yawe Nzambe wa Israel. Nsima ya ye mpe liboso lya ye, mokonzi moko azalaki lokola ye te.

18:6  Andimi Yawe na motema moko mpe atiki ye mokolo moko te ; atosi mibeko miye Yawe atindaki na monoko mwa Moze.

18:7  Yango wana Yawe azalaki na ye mpe misala mya ye minso mitamboli malamu. Atomboki na mokonzi wa Asur mpe amilongoli o boombo bwa ye.

18:8  Ye moto alongi ba-Filisti, azo­ngisi bango tee Gaza, abebisi mokili mwa bango, na manongi ma bake­ngeli, na mboka inso izingami na mapango ma­kasi.

18:9  O mobu mwa minei mwa boko-nzi bwa Ezekia mpe o mobu mwa nsambo mwa bokonzi bwa Ozea, mwana wa Ela o Israel, Salmanasar, mokonzi wa Asur, akei kobunda na Samaria mpe azingi mboka.

18:10  Nsima ya mibu misato babotoli mboka. O mobu mwa motoba mwa bokonzi bwa Ezekia mpe o mobu mwa libwa mwa bokonzi bwa Ozea o Israel, mokonzi wa Asur akweisi Samaria ;

18:11  aka­ngi ba-Israel mpe atindi bango o boombo o Asur, afandisi bango penepene na ebale Kabor, o Kala, o mo­kili mwa Gozan mpe o mboka ya ba-Medi.

18:12  Esalemaki bongo mpo ba­tosaki liloba lya Yawe Nzambe wa ba­ngo te, mpe zambi babomaki bo­ndeko bwa ye ; batikaki manso Moze mosaleli wa Yawe atindaki. Batosaki mobeko moko te, balandaki nzela ya ye mpe te.

18:13  O mobu mwa zomi na minei mwa bokonzi bwa Ezekia, Senakerib mokonzi wa Asur, akei kobunda na mboka inso ya Yuda mpe abotoli yango.

18:14  Bongo Ezekia, mokonzi wa Yuda, atindeli mokonzi wa Asur o Lakis maloba maye : « Nasali mabe ! Tika kobunda na ngai. Nakosala makambo manso okotinda ngai. » Mokonzi wa Asur akateli Ezekia motuya mwa mosolo ; asengeli kopesa talenta ya palata nkama isato na talenta ya wolo ntuku isato.

18:15  Mpe Ezekia apesi mosolo monso mozalaki o Tempelo ya Yawe mpe o ndako ya moko­nzi.

18:16  Bobele o ntango ena Ezekia alo­ngoli ezibeli na makonzi ma yango o ndako esantu ya Yawe, eye ye moko, mokonzi wa Yuda akembisaki na bibende bya motuya ; akabeli mokonzi wa Asur bina binso.

18:17  Ut’o Lakis, mokonzi wa Asur ati­ndi mokonzi monene wa basoda na mosalisi wa ye, na mpe moyangeli wa nganda ya basoda elongo na basoda ebele, bakende kobundisa moko­nzi Ezekia o Yeruzalem. Ekomi ba­ngo kuna batikali penepene na nzela ya mai epai ya likolo eye elandi nzela ekokende o elanga ya ‘Mosukoli bilamba’.

18:18  Balingi kokutana na mokonzi monene. Bongo Eliakim, mwana wa Kilkia, mokengeli wa ndako ya mokonzi, na Sebna, mokomi mi­nkanda, na ntoma Yoa, mwana wa Asaf, bakei kokutana na bango.

18:19  Moyangeli wa nganda alobi na bango : « Boloba na Ezekia maloba maye : Mokonzi monene wa Asur alobi : Ozali kotia elikya na nani ?

18:20  Okanisi ’te liloba lya monoko likoki na mayele mpe na mpiko mpo ya kolonga etumba ? Otii motema na nani mpo otombokela ngai ?

18:21  Ozali kotia motema na lisalisi lya Ezipeti, lititi lya nsoló libukani liye likotubola loboko la bato basimbi lyango. Farao, mokonzi wa Ezipeti, akosalaka se bongo na bato banso bakotiaka mitema na ye.

18:22  Mbele bokoloba na ngai : Totii elikya ya biso na Yawe Nzambe wa biso. Kasi Ezekia ye moto alongoli bisika binso bya kokumisa banzambe basusu na mpe bitumbelo binso, alobaki na bato ba Yuda mpe ba Yeruzalem : Bokumisa Yawe mpe bokumbamela se altare eye ezali o Yeruzalem.

18:23  Bete monde­nge na mokonzi wa ngai wa Asur, mpe nakopesa yo farasa nkoto ibale, soko okoki kozwa batambwisi ba yango !

18:24  Ozali na bokasi te mpo okimisa ata moko wa basaleli ba moko­nzi wa ngai. Kasi otii motema na Ezipeti mpo ya kozwa makalo na bato ba farasa !

18:25  Nayei nde kobunda mpo naboma mboka ya yo soko Yawe andi­mi te ? Yawe moto alobaki na ngai : Kende kobunda na bato ba mokili mona mpe bebisa ekolo ya ba­ngo. »

18:26  Eliakim, Sebna na Yoa balobi na moyangeli : « Tobondeli yo, loba na biso basaleli ba yo o lokota la ba-Aram, biso toyebi lokota lona ; kasi oloba na biso o lokota la ba-Yuda te, mpo ’te bato bazali o lopango la mboka, bayoka ntina ya lisolo lya biso te. »

18:27  Kasi moyangeli alobi na bango : « Okanisi ’te mokonzi wa ngai atindi ngai naloba se na yo mpe na mokonzi wa yo ? Eloko te ! Atindi ngai naloba na bato banso bafandi o lopango la mboka, zambi mokolo moko ndebasengeli kolia nyei ya ba­ngo mpe komele masuba ma bango lokola yo. »

18:28  Moyangeli atelemi mpe agangi ma­kasi o lokota la ba-Yuda, asakoli maloba maye : « Boyoka liloba lya mokonzi monene wa Asur ;

18:29  Mokonzi alobi : Ezekia akosa bino te, mpo akoki kobikisa bino o maboko ma ngai te.

18:30  Ezekia atika koloba na bino ’te bosengeli kotia mitema na Yawe, atika koloba : ‘Ntembe te, Yawe akobikisa biso, mboka eye eko­kweya o maboko ma mokonzi wa Asur te’.

18:31  Boyoka monoko mwa Ezekia te, zambi mokonzi wa Asur alobi : Bokata na ngai bondeko, bomikaba o maboko ma ngai, mpe moto na moto ndakoki kolia mbuma ya nzete ya vino mpe ya figi ; moto na moto ndameli mai ma libulu lya ye moko.

18:32  Na nsima nakoya kokamata bino banso mpe nakotia bino o mokili mozali lokola mokili mwa bino, esika mbuma ya mampa mpe ya vino izali mingi, esika nzete ya oliva ikopesa mafuta izali, esika mafuta ma nzoi mazali mingi. Bongo bokofanda malamu mpe bokokufa te. Kasi boyoka maloba ma Ezekia te ; akosi bino awa alobi ‘Yawe akobikisa biso’.

18:33  Ya solo, banzambe ba mikili misusu babikisaki nde ekolo ya bango o maboko ma mokonzi wa Asur ?

18:34  Wapi banzambe ba Amat, ba Arpad, ba Sefarvaim, ba Ena mpe ba Iva ? Wapi banzambe ba Samaria ? Babikisaki nde Samaria o maboko ma ngai ?

18:35  O kati ya bikolo binso, wapi nzambe oyo abikisaki ekolo ya bango o maboko ma ngai ? Bongo Yawe akobikisa nde Yeruzalem ? »

18:36  Bato banso batikali nye, bazongisi liloba lyoko te, zambi mokonzi alo­baki na bango : « Bozongisela ye liloba te. »

18:37  Eliakim, mwana wa Kilkia, mokengeli wa ndako ya mokonzi, Sebna, mokomi minkanda, na ntoma Yoa, mwana wa Asaf, bapasoli bila­mba bya bango, bazongi epai ya Ezekia mpe bayebisi ye maloba manso moyangeli alobaki.

Chapter 19

19:1  Eyoki mokonzi Ezekia maloba mana manso, apasoli bilamba bya ye, alati ngoto mpe akei o Tempelo ya Yawe.

19:2  Atindi Eliakim, mokengeli wa ndako ya mokonzi, na Sebna, mokomi minkanda, na ba­nganga Nzambe bakolo ’te balata mpe ngoto, mpe bakende epai ya pro­feta Izaya, mwana wa Amos.

19:3  Bayebisi ye : « Ezekia alobi : Mokolo mwa lelo mozali mokolo mwa nsomo, mwa etumbu mpe mwa nsoni. Bana bali­ngi babotama, kasi makasi ma kobota bango mazali te.

19:4  Yawe Nzambe wa yo ayoka maloba manso ma moyangeli, oyo nkolo wa ye mokonzi wa Asur, atindaki mpo ya kotumola Nzambe wa bomoi ; Yawe Nza­mbe wa yo apesa ye etumbu mpo ya maloba manso alobaki o matoi ma ye ; yo bondela Yawe mpo ya bato banso batikali. »

19:5  Basaleli ba mokonzi Ezekia bakei epai ya Izaya.

19:6  Oyo alobi na bango : « Boloba na mokonzi wa bino maloba maye : Yawe alobi : Bobanga maloba mana te, maye baombo ba mokonzi wa Asur balobaki mpo ya kotumola ngai.

19:7  Nakobangisa mokonzi wa Asur na nsango yoko akoyoka, bo­ngo ako­zonga o mokili mwa ye, mpe kuna nakobomisa ye na mopanga. »

19:8  Moyangeli ayoki ’te mokonzi wa Asur alongwi o Lakis. Bongo akei kokutana na ye o Libna, esika azalaki kobunda etumba,

19:9  mpo ayokaki nsa­ngo eye : « Tiraka, mokonzi wa Kus, azali koya kobunda na yo etumba. » Mokonzi wa Asur atindi lisusu ba­ntoma epai ya Ezekia balobela ye :

19:10  « Baloba na Ezekia, mokonzi wa Yuda : Otii motema na Nzambe wa yo, kasi keba, omikosa te ; tika koloba ’te ‘Yeruzalem ekokweya o maboko ma mokonzi wa Asur te !’

19:11  Yo moko oyebi makambo bakonzi ba Asur basalaki na bikolo binso bya mokili, boniboni basilisi byango. Bongo okanisi ’te yo moko okobika ?

19:12  Bankoko ba ngai basilisaki mokili mwa bato ba Gozan, Aran, Resef, na bato ba Eden baye bazalaki kofanda o Tel-Basar ; banzambe ba bango babikisaki nde bango ?

19:13  Wapi mokonzi wa Amat, mokonzi wa Arpad, mokonzi wa Sefarvaim, Ena na Iva ? »

19:14  Ezekia azwi monkanda na maboko ma bantoma, atangi mwango. Na nsima akei o Tempelo ya Yawe mpe afungoli monkanda o miso ma Yawe.

19:15  Asambeli boye : « Yawe Nzambe wa Israel, yo okozalaka likolo lya banzelu, ozali Nzambe se moko wa bako­nzi banso ba mokili, okelaki likolo na nse.

19:16  Yawe, fungola matoi mpe oyoka, fungola miso, Yawe, mpe otala ! Yoka maloba manso ma Senakerib, oyo atindaki bato mpo ya kotumola yo, Nzambe wa bomoi.

19:17  Solo Yawe, bakonzi ba Asur basilisi bato ba bikolo binso ;

19:18  mpe batumbi banza­mbe ba bango ; kasi bango bazalaki banzambe mpenza te, se misala mya maboko ma bato, bikeko bya mabaya to bya mabanga ; mpe bongo basilisi byango.

19:19  Kasi sikawa, Yawe Nza­mbe wa biso, bikisa biso o maboko ma ye, mpo ’te bakonzi banso ba mokili mobimba bayeba ’te ozali Nza­mbe se moko, Yawe ! »

19:20  Izaya, mwana wa Amos, ayebisi Ezekia ’te : « Yawe Nzambe wa Israel alobi boye : Nayoki ’te obondeli ngai mpo ya likambo lya Senakerib, mokonzi wa Asur.

19:21  Yoka maloba Yawe alobaki ona ye : Bato ba Sion bakinoli yo, baseki yo, bato ba Yeruzalem bawuloli yo, baningisi motó.

19:22  Ofingaki nani, otukaki nani ? Olobaki maloba ma lofundo na nani ? Otombolaki miso ma lolendo mpo ya kotala nani ? Osalaki bongo na Mosantu wa Israel !

19:23  Otindaki bantoma bafinga Yawe. Olobaki : na makalo ma ngai nabutaki nsonge ya ngomba mpe o mipanzi mya Libano. Nabukaki nsonge ya sédere mpe sipresi ya ye ileki kitoko ; nakomaki tee esika abombami, o lopango la nzete.

19:24  Natimolaki mabelé mpe nameleki mai o mikili mya bampaya, na makolo ma ngai nakaukisaki mingala minso mya Ezipeti.

19:25  Oyokaki te ’te ut’o kala nakanaki kosala bongo. Nabandaki kolengele yango banda kala, sikawa nakokisi yango. Osengelaki kobebisa mboka izingami na mapango makasi.

19:26  Bato ba mboka ina bazangi bokasi, bayoki nsomo, bakufi na nsoni, lokola matiti mabesu o bilanga, lokola matiti maye makokolaka o motondo mwa ndako, lokola nkasa ya masangu ibebi liboso lya kotela.

19:27  Nayebi soko ofandi, soko obimi to soko okoti o ndako, mpe boniboni osilikeli ngai.

19:28  Mpo ya botomboki bwa yo, awa maloba ma yo ma lofundo makomi tee o matoi ma ngai, nakotia mpete o zolo ya yo mpe ekangeli ya ebende o mbebu ya, nakozongisa yo o nzela eye outaki.

19:29  Ezekia, tala elembo eye napesi yo : O mobu moye bakolia mbuma ikweyaki o nse, o mobu mokoya bakolia biloko bikolaki byango moko, kasi mobu mwa misato bakolona mpe bakobuka mbuma, bakolona nzete ya vino mpe bakolia mbuma ya yango.

19:30  Bato ba libota lya Yuda, baye batikali mpe babiki bakobimisa misisa mya sika o mabelé, mpe bakobota lisusu mbuma o bitapi.

19:31  Zambi ndambo ya bato nde babimi o Yeruzalem mpe bato babiki bakobima o ngomba Sion. Yawe wa bokasi bonso akosala bongo na bolingi bwa ye.

19:32  Ona mokonzi wa Asur alobi boye : Akokoto o engumba eye te, akobwakela bango makula te, akosimba nguba te mpo ya komibatela, akobuta efelo ya mboka te.

19:33  Akozonga bobele o nzela eye ayaki, akoyingela o engumba te. Yawe alobi bongo.

19:34  Ngai nakobatela engumba eye mpe nakobikisa yango, mpo ya nkombo ya ngai, mpe mpo ya Davidi, mosaleli wa ngai. »

19:35  Na butu bona anzelu wa Yawe abimi mpe o nganda ya basoda ba Asur abomi bato nkoto monkama na ntuku mwambe na itano. Na ntongo banso bakufi, etikali se bibembe.

19:36  Senakerib, mokonzi wa Asur, akimi ; azongi o Ninive mpe atikali kuna.

19:37  Mokolo moko, azalaki o tempelo kokumbamela Nisrok, nzambe wa ye ; kuna bana ba ye Adramelek na Sareser babomi ye na mopanga, mpe bakimi o mokili mwa Ararat. Mwana wa ye Asaradon akitani o esika ya ye.

Chapter 20

20:1  O mikolo mina, Ezekia abeli makasi, mpasi ya liwa. Profeta Izaya, mwana wa Amos, akei kotala ye, alobi : « Yawe alobi : Bongisa ma­kambo ma ndako ya yo, zambi okokufa, okobika te ! »

20:2  Ezekia abo­ngoli elongi epai ya efelo ya ndako mpe abondeli Yawe, alobi :

20:3  « E Yawe, kanisa ’te natambolaki o miso ma yo, o nzela ya bosolo mpe na motema bosembo ; mpe nasalaki se malamu o miso ma yo. » Mpe Ezekia abandi kolela mingi.

20:4  Ebimi Izaya naino o lopango la mokonzi te, Yawe alobi na ye maloba maye :

20:5  « Zonga mpe loba na Ezekia, mokonzi wa bato ba ekolo ya ngai, boye : Yawe Nzambe wa nkoko wa yo Davidi, alobi : Nayoki losambo la yo mpe namoni boleli bwa yo. Yango wana nakobikisa yo ; nsima ya mikolo misato okokende o Tempelo ya Yawe.

20:6  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:7  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:8  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:9  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:10  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:11  Nakobakisa mibu zomi na mi­tano na bomoi bwa yo. Nakobikisa yo na mpe engumba eye o maboko ma mokonzi wa Asur ; nakobatela engu­mba eye mpo ya nkombo ya ngai mpe mpo ya mosaleli wa ngai Davidi. » Ezekia alobi na Izaya : « Na ele­mbo nini nakoyeba ’te nakobika mpe nakokende o Tempelo ya Yawe nsima ya mikolo misato ? » Izaya ayanoli : « Tala elembo ekolakisa yo ’te Yawe akokokisa liloba alobaki : Elilingi ya nzete o ebuteli ekende liboso misapi zomi, to ezonga nsima misapi zomi ? » Ezekia azongisi : « Mpo ’te elilingi ya nzete ekende misapi zomi liboso ezali mpasi te, kasi mpo ’te ezonga misapi zomi nsima, mpasi mpenza. » Profeta Izaya abondeli Yawe ; mpe Yawe azongisi elilingi nsima misapi zomi o ebuteli ya Akaz. Izaya alobi : « Bokamata monkate mwa figi. » Bakamati mwango mpe ba­tii mwango o mpota ya mokonzi, bongo abiki.*

20:12  O mikolo mina, Merodak Bala­dan, mwana wa Baladan mokonzi wa Babilon, atindeli Ezekia minkanda na mabonza, mpo ayokaki ’te Ezekia abe­leki.

20:13  Ezekia asepeli boyei bwa bantoma mpe alakisi bango bibo­mbelo bya ye binso, esika azalaki kobomba palata na wolo, malasi, mafuta ma nsolo mpimbo, bibuneli na mpe bisusu binso bizalaki o bibo­mbelo. Ezekia alakisi bango biloko binso bizalaki o ndako mpe o lopa­ngo la ye, abombi eloko te.

20:14  Profeta Izaya akei kotala moko­nzi Ezekia, atuni ye : « Bato baye balobelaki yo nini ? Bautaki wapi ? » Ezekia azongisi : « Bautaki o ekolo mosika ; o Babilon. »

20:15  Izaya atuni : « O ndako ya yo bamonoki biloko nini ? » Ezekia ayanoli : « Bamonoki biloko binso bizali o ndako ya ngai, nalakisaki bango biloko binso bizali o bibombelo bya ngai. »

20:16  Izaya alobi na Ezekia : « Yoka liloba lya Yawe :

20:17  Mikolo mikoya biloko binso bya ndako ya yo, biloko binso bankoko ba yo bakongoli tee lelo, bikokende o Babilon ; eloko yoko ekotikala te. Yawe alobi bongo.

20:18  Bakokanga bana yo moko oboti, bakokende na bango o boombo ; bakokomisa bango bake­ngeli o ndako ya mokonzi o Babilon. »

20:19  Ezekia alobi na Izaya : « Liloba lya Yawe oyebisi ngai lizali liloba lilamu. » Akanisi : « Ezali mabe te, soko o mikolo mya bokonzi bwa ngai bato bakofanda na boboto. »

20:20  Makambo masusu ma Ezekia, mi­sala minso asalaki, ebombelo ya mai na nzela ya mai atimolaki mpo ya kokomisa mai o engumba, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

20:21  Ezekia akei kokutana na bankoko ba ye, mpe mwana wa ye Manase akitani ye.

Chapter 21

21:1  Manase akokisi mibu zomi na mibale o ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu ntuku itano na mitano o Yeruzalem. Nko­mbo ya mama wa ye Kefsiba.

21:2  Asali mabe o miso ma Yawe, alandi makambo ma nsomo ma bato ba bikolo bisusu, baye Yawe abenganaki o boso bwa ba-Israel.

21:3  Atongi lisusu bisika bya kokumisa banzambe basusu, biye Ezekia tata wa ye alongolaki. Ato­ngeli Baal bitumbelo, atelemisi ekeko ya nzambe mosusu, se lokola mokonzi wa Israel Akab asalaki. Akumisi mpe akumbameli minzoto mi­nso mya likolo.

21:4  Atongeli minzoto minso mya likolo bitumbelo o Te-mpelo ya Yawe, eye Yawe alobaki : « Nakotia nkombo ya ngai o Yeruzalem. »

21:5  Atongeli bikelamo bina bitumbelo o biteni bibale bya Tempelo ya Yawe.

21:6  Atumbi mpe mwana wa ye o móto. Aluki koyeba ndimbola ya minzoto mpe kosakola makambo makoya nsima, aluki banganga bakosololaka na milimo mya bawa na mpe banganga nkisi. Na mabe mana ayokisi Yawe nkanda.

21:7  Asali ekeko ya Asera mpe atii yango o Tempelo ya Yawe ; nzokande Yawe alobaki na Davidi mpe na mwana wa ye Salomo : « O Tempelo eye mpe o engumba Yeruzalem, eye naponi o kati ya mabota manso ma Israel, nkombo ya ngai ekotikala seko.

21:8  Soko ba-Israel basali manso natindaki bango, mpe batosi Mobeko moye napesaki mosaleli wa ngai Moze, nakotinda bango lisusu bipai bi­nso te, mpe nakolongola bango te o mokili moye napesaki bankoko ba ba­ngo. »

21:9  Kasi batosi te, Manase abu­ngisi bango nzela, bakobi kosala mabe ; masumu ma bango maleki maye bato ba bikolo bisusu basalaki, baye Yawe asilisaki o miso ma ba-Israel.

21:10  Yango wana Yawe alobi na monoko mwa baprofeta :

21:11  « Awa Manase, mokonzi wa Yuda, asali makambo mana ma nsomo, awa aleki ba-Amor na bobe, mpe awa abendi ba-Yuda o nzela ya kokumisa bikeko bya ye,

21:12  Yawe Nzambe wa Israel alobi : “Na­kopesa Yeruzalem mpe Yuda etumbu enene ; bato bakoyoka yango bakoyoka matoi mpasi.

21:13  Nakomeka Yeruzalem na nsinga eye namekaki Samaria, mpe na emekeli namekaki libo­ta lya Akab. Nakosukola Yeruzalem lokola bakosukolaka sani ; nsima ya kosukola yango, bakobongola ya­ngo.

21:14  Nakobwaka bato ba ekolo ya ngai batikali, nakokaba bango o maboko ma banguna ba bango, baye bakoyibela bango biloko binso,

21:15  zambi basali mabe o miso ma ngai, bakobi se kotumola ngai banda mokolo ba­nkoko ba bango babimaki o Ezipeti tee lelo.” »

21:16  Manase abomi mpe bato baike ba­salaki likambo lyoko te ; Yeruzalem mobimba etondaki na makila ma basemba. Ye moko asali mabe o miso ma Yawe mpe abendi ba-Yuda o nzela ya masumu.

21:17  Makambo masusu ma Manase, misala minso asalaki, masumu asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

21:18  Manase akei kokutana na bankoko ba ye mpe bakundi ye o lopango la ndako ya ye ya mokonzi, lopango la Uza. Mwana wa ye Amon akitani ye.

21:19  Amon akokisi mibu ntuku ibale na mibale o ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu mibale o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Mesulemet, mwana wa Kerus, moto wa Yotba.

21:20  Asali mabe o miso ma Yawe se lokola tata wa ye Manase asalaki.

21:21  Alandi ezalela ya tata wa ye o makambo manso. Akumisi bikeko biye tata wa ye akumisaki, mpe akumbameli byango.

21:22  Atiki Yawe Nzambe wa bankoko ba ye, alandi nzela ya Yawe te.

21:23  Basali ba Amon batomboki na mo­konzi ; babomi ye o ndako ya ye moko.

21:24  Kasi bato ba ekolo babomi bato baye batombokoki na mokonzi Amon, mpe baluboli mwana wa ye Yozia mpo akitana o esika ya ye.

21:25  Makambo masusu ma Amon, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

21:26  Bakundi ye o lilita lya ye, o lopango la Uza. Mwana wa ye Yozia akitani ye.

Chapter 22

22:1  Yozia akokisi mibu mwambe ntango akomi mokonzi ; aya­ngeli ekolo mibu ntuku isato na moko o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Yedida, mwana wa Adaya, moto wa Boskat.

22:2  Asali malamu o miso ma Yawe mpe alandi ezalela ya nkoko wa ye Davidi o mambi manso, atamboli nzela nyokanyoka te.

22:3  O mobu mwa zomi na mwambe mwa bokonzi bwa ye, mokonzi Yozia atindi mokomi minkanda Safan, mwana wa Asalya, nkoko wa Mesulam, o Tempelo ya Yawe, alobi na ye :

22:4  « Kende epai ya nganga Nzambe mo­konzi Kilkia mpe loba na ye ata-nga mosolo monso bato bapesaki mpo ya Tempelo ya Yawe, mosolo moye bakengeli ba ezibeli ya Tempelo bazwaki o maboko ma bango.

22:5  Bapesa mosolo mwango na bakapita ba misala mpe na baye bakobongisa Te­mpelo ya Yawe esika ebebi ;

22:6  bafuta bongo basali ba mabaya, baye bakokata mabanga na baye bakotonga mango ; basomba mpe mabaya na mabanga manene mpo ya kobongisa Tempelo.

22:7  Bapangana te na mosolo basali bazwaki, zambi banso basali mosala mwa bango na bosembo. »

22:8  Nganga Nzambe monene Kilkia alobi na Safan, mokomi minkanda : « Nazwi buku ya Mobeko o Te­mpelo ya Yawe ! » Kilkia apesi Safan buku, mpe oyo abandi kotanga ya­ngo.

22:9  Mokomi Safan akei epai ya mokonzi mpe ayebisi ye : « Basaleli ba yo bakamati mosolo bazwaki o Te­mpelo mpe bapesi mwango na bakapita ba misala mpe na bayangeli ba Tempelo ya Yawe. »

22:10  Na nsima mokomi Safan ayebisi mokonzi likambo liye : « Nganga mokonzi Kilkia apesaki ngai buku, mpe Safan atangeli mokonzi yango. »

22:11  Eyoki mokonzi maloba ma buku ya Mobeko, apasoli bilamba bya ye.

22:12  Na nsima atindi nganga Nzambe Kilkia, na Akikam, mwana wa Safan, na Akbor, mwana wa Mikaya, na Safan, mokomi minkanda, na mpe Asaya, mosaleli wa mokonzi, alobi na bango :

22:13  « Bokende kotuna Yawe mpo ya ngai mpe mpo ya bato banso ba Yuda, ayebisa biso ntina ya maloba mazali o buku eye nazwi. Ntembe te, Yawe ayokeli biso nkanda enene, zambi bankoko ba biso batosaki maloba ma buku eye te, basalaki te lokola ekomami. »

22:14  Nganga Nzambe Kilkia, Akikam, Akbor, Safan na Asaya bakei kotala profeta mwasi Kulda, mwasi wa Salum, mokengeli wa ndako ya bila­mba ; Salum azalaki mwana wa Tikwa mpe nkoko wa Karkas. Mwasi ona afandi o Yeruzalem o mboka ya sika. Esilisi bango koloba,

22:15  mwasi alobi : « Yawe Nzambe wa Israel alobi : Boyebisa moto oyo atindi bino epai ya ngai :

22:16  Yawe alobi boye : Nakoyokisa esika eye na mpe bato bafandi awa mpasi enene ; nakokokisa maloba ma­nso ma buku eye mokonzi wa Yuda atangaki.

22:17  Awa baboyi ngai mpe batumbeli banzambe basusu mpaka ya malasi, awa bayokisi ngai nkanda na bikeko bisalemi na maboko ma bato, nakomi kosilika mpenza na mboka eye mpe nkanda ya ngai ekosila noki te !

22:18  Boloba na mokonzi wa Yuda, oyo atindi bino mpo ya kotuna Yawe : Yawe Nzambe wa Israel alobi boye : Oyoki maloba mana malamu ;

22:19  motema mwa yo moyoki mawa mpe omikitisi o miso ma Yawe nta­ngo oyoki maloba nalobaki ona mbo­ka eye ekokoma esika ya nsomo, eye bakotombela bobe, mpe ona bato bafandi wana. Opasoli bilamba bya yo mpe oleli o miso ma ngai, yango wana ngai mpe nayoki. Maloba ma Yawe.

22:20  Bongo nakosala ’te okende kokutana na bankoko ba yo ; o lilita lya yo okozala na boboto ; miso ma yo makomono mpasi ina inso te, iye nakoyokisa esika eye. » Bato batindami bakei kopesa mokonzi eyano.

Chapter 23

23:1  Na nsima mokonzi abengisi bakolo banso ba Yuda mpe ba Yeruzalem.

23:2  Akoti o Tempelo ya Yawe elongo na bato banso ba Yuda na baye bazalaki o Yeruzalem ; ba­nganga Nzambe na baprofeta, bato banene na bato bake. Mokonzi ata­ngeli bango maloba ma buku ya Bo­ndeko, eye bazwaki o Tempelo ya Yawe.

23:3  Mokonzi atelemi penepene na efelo, mpe alayi ndai ’te bakolanda bobele Yawe mpe bakotosa mibeko, bitinda na mitindo mya ye minso. Ba­kolanda myango na motema moko mpe bakotosa maye manso makomami o buku ya Mobeko. Bato banso bandimi bongo.

23:4  Mokonzi atindi nganga Nzambe Kilkia, banganga Nzambe basalisi na bakengeli ba ezibeli ya Tempelo balongola o Tempelo ya Yawe biloko binso bato basalaki mpo ya kokumisa Baal, Asera to minzoto minso mya likolo. Batumbi byango o libanda lya Yeruzalem, o lobwaku la Kedron mpe bakei na mputulu ya byango o Betel.

23:5  Mokonzi alongoli mpe ba­nganga nzambe ba lokuta, baye bakonzi ba Yuda baponoki mpo ya kotumba mpaka ya malasi o bisika bya kokumisa banzambe bipai binso mpe o mboka inso ya Yuda mpe iye penepene na Yeruzalem. Alongoli mpe ba­to banso batumbaki mpaka ya malasi mpo ya kokumisa Baal, mwese, sanza, minzoto to bikelamo binso bya likolo.

23:6  Alongoli mpe likonzi lya bikeko o Tempelo ya Yawe, abimisi lyango o Yeruzalem, atumbi lyango o lobwaku la Kedron ; aniki lyango tee likoma mputulu mpe abwaki mputulu o esika bakobwakaka bosoto bwa mboka.

23:7  Abomi mpe ndako inso esika bazalaki kosala bosoni o Tempelo ya Yawe, esika basi bazalaki kosonela Asera bilamba.

23:8  Abengi banganga Nzambe banso ba mboka ya Yuda mpe abebisi bisika binso bya kokumisa banzambe basusu. Ezalaki esika banganga Nzambe batumbaki mpaka ya malasi banda Geba tee Berseba. Abomi mpe ndako ya bikeko eye ezalaki penepene na ezibeli ya Yozue, moyangeli wa mboka, ezibeli eye ezalaki o loboko la mwasi.

23:9  Banganga Nzambe ba ndako ya bikeko bakokaki kokoma pene na altare ya Yawe o Yeruzalem te, kasi bakokaki kolia mampa mazangi nkisi o kati ya bandeko banganga Nzambe.

23:10  Abomi mpe lituka lya móto, nko­mbo ’te Tofet, liye lizalaki o lobwaku la Ben-Inom mpo ’te moto moko atumba mwana wa ye wa mobali to wa mwasi te mpo ya kokumisa Molok.

23:11  Alongoli bikeko bya farasa, biye bakonzi ba Yuda batiaki penepene na ezibeli ya Tempelo ya Yawe, mpe­mbeni ya ndako ya mokengeli Netan-Melek ; ndako eye ikangemi na Ndako enene ; atumbi mpe likalo lya mwese.

23:12  Mokonzi abuki mpe bitumbelo bizalaki o ndako ya likolo ya Akaz, biy­e bakonzi ba Yuda batongaki. Abuki mpe bitumbelo biye Manase atongaki o mapango mabale ma Te­mpelo ya Yawe ; alongoli byango mpe abwaki mputulu o lobwaku la Kedron.

23:13  Mokonzi abomi mpe bisika bya kokumisa banzambe basusu, biye bizalaki o Sudi ya ngomba ya Oliva, eye etalani na Yeruzalem. Salomo, mokonzi wa Israel, atongaki byango mpo ya kokumisa Astarte, nzambe wa nsomo wa ba-Sidoni, na Kemos, nzambe wa nsomo wa ba-Moab, na Milkom, nzambe wa nsomo wa ba-Amon.

23:14  Abuki mpe makonzi, akati makonzi ma bikeko mpe atondisi bisika bina na minkuwa mya bato.

23:15  Yozia abomi etumbelo ya Betel, mpe esika ya kokumisa banzambe basusu, eye Yeroboam, mwana wa Nebat, atongaki, mpe ebendaki ba-Israel o nzela ya masumu. Abomi etumbelo eye na esika eye ya kokumisa banza­mbe. Atumbi esika eye mpe aniki bi­nso, bikomi mputulu ; atumbi mpe makonzi ma bikeko.

23:16  Na nsima Yozia amibongoli, amoni malita mazalaki o ngomba ; atindi bato bakamata minkuwa o malita mana mpe atumbi myango o etumbelo. Abebisi yango bongo mpo ya kokokisa liloba Yawe alobaki na monoko mwa moto wa Nzambe, oyo asakolaki maloba mana.

23:17  Yozia atuni : « Lilita linene nazali komono kuna, lya nani ? » Bato ba mbo­ka bayanoli : « Ezali lilita lya moto wa Nzambe, oyo autaki o Yuda ; ye moto alobaki makambo mana, mpe yo ozali kokokisa mango o etumbelo ya Betel. »

23:18  Yozia alobi : « Tika ye na boboto ! Moto moko asimba minkuwa mya ye te ! » Bongo batiki minkuwa mya ye na mpe minkuwa mya profeta oyo autaki o Samaria.

23:19  Yozia alongoli mpe ndako inso ya banzambe basusu, iye izalaki o mboka ya Samaria, iye bakonzi ba Israel batongaki mpe iyokisaki Yawe nkanda. O bisika bina asali se lokola asalaki o Betel.

23:20  Akangi mpe banga­nga Nzambe ba lokuta banso bazalaki wana, abomi bango o bitumbelo, mpe atumbi minkuwa mya bato. Na nsima azongi o Yeruzalem.

23:21  Mokonzi apesi bato banso etinda eye : « Bosepela eyenga ya Pasika mpo ya kokumisa Yawe Nzambe wa bino, bosala lokola ekomami o buku ya Bondeko. »

23:22  Ut’o ntango bazuzi ba­zalaki koyangela ekolo Israel mpe bakonzi bazalaki koyangela Israel mpe Yuda, basepelaki eyenga ya Pasika bongo te.

23:23  Bobele o mobu mwa zomi na mwambe mwa bokonzi bwa Yozia basepeli bongo eyenga ya Pasika ya Yawe o Yeruzalem.

23:24  Yozia abengani mpe bato bakosololaka na milimo mya bawa, na ba­nganga nkisi, alongoli mpe bikeko na biloko bya nsomo binso bimononoki o mokili mwa Yuda na Yeruzalem ; akokisi bongo maloba manso ma Mobeko, maye makomami o buku eye nganga Nzambe Kilkia azwaki o Tempelo ya Yawe.

23:25  Mokonzi moko te asalaki lokola ye, moko te azongelaki Yawe na motema mobimba, na mayele manso mpe na nguya inso, moto moko te atosaki Mobeko Moze atindaki lokola ye. Nsima ya ye moto moko akokanaki na ye te.

23:26  Nzokande Yawe atiki nkanda te eye ayokelaki bato ba Yuda, mpo ya matumoli ma Manase.

23:27  Yawe alobi : « Nakolongola mpe Yuda o miso ma ngai se lokola nalongolaki Israel ; nakobwaka Yeruzalem, mboka eye naponoki na mpe Tempelo eye nalobaki : Nkombo ya ngai eko­zala wana. »

23:28  Makambo masusu ma Yozia, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

23:29  O mikolo mina Farao Neko, mokonzi wa Ezipeti, akei kobunda na mokonzi wa Asur epai ya Efrate. Mokonzi Yozia akei kozwana na ye o nzela, kasi Farao abomi ye o Megido bobele o ntango amoni ye.

23:30  Basaleli ba Yozia bamemi ebembe o likalo, balongwi na ye o Megido mpe bakei o Yeruzalem. Bakundi ye o lilita lya ye moko. Bato ba ekolo baponi Yoakaz, mwana wa Yozia, akitana tata wa ye, bapakoli ye mafuta mpe baluboli ye mokonzi.

23:31  Yoakaz akokisi mibu ntuku ibale na misato ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo sanza isato o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Kamital, mwana wa Yirmeya, moto wa Libna.

23:32  Asali mabe o miso ma Yawe se lokola bankoko ba ye.

23:33  Farao Neko akangi ye na minyololo o Ribla o mokili mwa Amat mpo ’te ayangela Yeruzalem lisusu te. Farao Neko afutisi bato ba ekolo mpako ya talenta ya palata monkama mpe ya wolo monkama.

23:34  Aluboli Eliakim, mwana wa Yozia mokonzi o esika ya tata wa ye, abongoli nkombo ya ye, apesi ye nkombo Yoyakim. Neko akangi Yoakaz o boombo, akei na ye o Ezipeti, Yoakaz awei kuna.

23:35  Yoyakim apesi Farao palata na wolo. Mpo ya kokokisa motuya mwa mosolo Farao asengeki, afutisi bato banso mpako. Atindi bango na makasi ’te bafuta palata na wolo, moto na moto lokola akoki kozwa yango ; nsima apesi yango na Farao Neko.

23:36  Yoyakim akokisi mibu ntuku iba­le na mitano ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu zomi na moko o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Zebida, mwana wa Pedaya, moto wa Rama.

23:37  Asali mabe o miso ma Yawe se lokola bankoko ba ye basalaki.

Chapter 24

24:1  O mikolo mina Nabukodonozor, mokonzi wa Babilon, akei kobunda etumba. Yoyakim akomi moombo wa ye mibu misato, kasi na nsima atomboki na ye.

24:2  Yawe atindi basoda ba Kaldea, ba Aram, ba Moab mpe ba Amon bakende kobunda na Yoyakim ; atindi bango basilisa mokili mwa Yuda se lokola Yawe alobaki na monoko mwa baprofeta.

24:3  Yawe moto atindi ’te makambo maye makwela Yuda mpo ’te alongola bato ba Yuda o miso ma ye, mpo ya masumu ma Manase, mpo ya mabe manso asalaki,

24:4  zambi abomaki bato bazalaki na likambo te mpe atondisaki Yeruzalem na makila ma bango ; Yawe alimbisaki yango te.

24:5  Makambo masusu ma Yoyakim, misala minso asalaki, manso makomami o buku ya Bikela bya bakonzi ba Yuda.

24:6  Yoyakim akei kokutana na bankoko ba ye. Mwana wa ye Yoyakin akitani ye.

24:7  Mokonzi wa Ezipeti alongwi lisusu o mokili mwa ye te, zambi mokonzi wa Babilon abotoloki mokili mobimba mozalaki mwa mokonzi wa Ezipeti, banda moluka mwa Ezipeti tee ebale Efrate.

24:8  Yoyakin akokisi mibu zomi na mwambe ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo sanza isato o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Nekusta, mwana wa Elnatan, moto wa Yeruzalem.

24:9  Asali mabe o miso ma Yawe se lokola tata wa ye asalaki.

24:10  O ntango ena bato ba Nabukodonozor, mokonzi wa Babilon, bakei kobundisa Yeruzalem mpe basoda ba ye bazingi mboka.

24:11  Nabukodonosor mokonzi wa Babilon, ye moko mpe akomi kuna ntango basoda ba ye bazingi mboka.

24:12  Yoyakin, mokonzi wa Yuda akei kokutana na mokonzi wa Babilon, ye na mama wa ye, na bakomanda, elongo na bankumu na bake­ngeli ba lopango la ye ; kasi mokonzi wa Babilon akangi bango o boloko. Ezalaki o mobu mwa mwambe mwa bokonzi bwa ye.

24:13  Nabukodonosor abotoli biloko bi­nso bya motuya bizalaki o Tempelo ya Yawe, na mpe biloko binso bizalaki o ndako ya mokonzi ; abuki biloko binso bya wolo Salomo mokonzi wa Israel asalaki mpo ya Tempelo ya Yawe, se lokola Yawe alobaki.

24:14  Na nsima akei na bato banso ba Yeruzalem, na bankumu na basoda, bato nkoto zomi, na batuli na bato bakosalaka mafungola ; atiki bobele babola.

24:15  Aka­mbi Yoyakin o Babilon, akei mpe na mama wa ye, bakengeli ba lopango na bankumu ba ekolo o Babilon, bazala baombo.

24:16  Bato banene banso nkoto nsambo, batuli na bato bakosalaka mafungola nkoto yoko, banso bayebi kobunda bitumba, akei na ba­ngo o mboka ya ye, bazala baombo o Babilon.

24:17  Mokonzi wa Babilon atii Matania, noko wa Yoyakin, mokonzi wa sika o esika ya ye mpe abongoli nkombo ya ye, apesi ye nkombo esusu : Sedekia.

24:18  Sedekia akokisi mibu ntuku ibale na moko ntango akomi mokonzi ; ayangeli ekolo mibu zomi na moko o Yeruzalem. Nkombo ya mama wa ye Kamital, mwana wa Yirmeya, moto wa Libna.

24:19  Asali mabe o miso ma Yawe, se lokola Yoyakim.

24:20  Makambo mana makweli Yeruzalem na Yuda, zambi Yawe ayoki nkanda ; yango wana abwaki bango mosika na miso ma ye. Sedekia ato­mboki na mokonzi wa Babilon.

Chapter 25

25:1  O mobu mwa libwa mwa bokonzi bwa Sedekia, o sa­nza ya zomi, mokolo mwa zomi na moko, Nabukodonozor, mokonzi wa Babilon, ayei elongo na basoda ba ye banso kozinga Yeruzalem, mpe atongi lopango makasi zongazonga na engumba.

25:2  Bongo engumba ezi­ngami tee o mobu mwa zomi na moko mwa bokonzi bwa Sedekia.

25:3  Nzala enene ezalaki o mboka mpe bato bazalaki lisusu na bilei te ; o sanza ya inei, mokolo mwa libwa,

25:4  basoda ba Sedekia batuboli efelo ya mboka penepene na ndako ya mokonzi, mpe banso bakimi o nzela ena na butu. Basoda ba Kaldea bazalaki kozinga mboka, kasi Sedekia akimi o nzela ekokende o Araba.

25:5  Basoda ba Kaldea balandi mokonzi mpe bazwi ye o esobe ya Yeriko ; basoda ba Sedekia bapanzani mpe batiki mokonzi wa bango ye moko.

25:6  Bakangi Sedekia mpe bakei na ye epai ya mokonzi wa Babilon o mboka Ribla. Mokonzi akati likambo lya ye :

25:7  abomisi bana ba Sedekia o miso ma ye, na nsima batuboli ye miso, bakangi ye na mi­nyololo mpe bakambi ye o Babilon.

25:8  O sanza ya itano, mokolo mwa nsambo (o mobu mwa zomi na libwa Nabukodonozor azalaki mokonzi wa Babilon), Nabuzaradan, komanda wa basoda banso ba mokonzi wa Babilon, akoti o Yeruzalem,

25:9  atumbi Tempelo ya Yawe na mpe ndako enene ya mokonzi, azikisi mpe ndako inso ya Yeruzalem.

25:10  Basoda ba ye babuki lopango lozingi Yeruzalem.

25:11  Nabuzaradan akangi bato banso batikali o mboka, na baye bakimaki epai ya mokonzi wa Babilon, mpe akei na bango o boombo.

25:12  Kasi atiki babola na bato bakosalaka mosala o bilanga bya vino mpe o bilanga bisusu.

25:13  Ba-Kaldea babuki makonzi ma mbengi, bitemiseli na Ebombelo enene ya mai o Tempelo ya Yawe ; bakei na mbengi inso o Babilon.

25:14  Bakamati mpe sani, mpau, bizimiseli bya mwinda, kopo na bisaleli binso bya mbengi, biye bisengeli na mosala mwa Tempelo.

25:15  Komanda wa bake­ngeli ba mokonzi akamati mbeki ya mpaka ya malasi na sani ya konyakela mai, itulamaki na wolo mpe na palata.

25:16  Mbengi bazwaki o makonzi mabale mpe o Ebombelo enene ya mai, mpe o bitemiseli biye Salamo asalaki mpo ya Tempelo ya Yawe, eleki bozito, bakokaki koyeba motuya mwa yango te.

25:17  Likonzi lya ya­mbo lizalaki bolai maboko zomi na mwambe. Lizalaki na motó mwa mbengi, bolai maboko masato. Motó mona mokembamaki na bikembiseli mpe na bilili bya malala binso bizalaki bya mbengi. Likonzi lya mabale na bikembiseli bizalaki lokola likonzi lya yambo.

25:18  Komanda wa bakengeli ba mokonzi akangi nganga Nzambe monene Seraya, na nganga Nzambe mosalisi Sefanya, na bakengeli basato ba ezibeli ya Tempelo.

25:19  O engumba aka­ngi mpe komanda wa basoda na basaleli batano ba mokonzi, baye bazalaki naino wana ; akangi mpe mokomi minkanda, mokonzi wa basoda, oyo azalaki na likoki lya kokamata bato ba ekolo o mosala mwa soda ; akangi mpe bato ntuku motoba, baye bazalaki naino o engumba.

25:20  Nabuzaradan, komanda wa bakengeli ba mokonzi, akangi bango mpe akei na bango o boombo epai ya mokonzi wa Babilon o Ribla.

25:21  Mokonzi wa Babilon abomisi bango banso o Ribla, o mokili mwa Amat. Bakambi bongo ba-Yuda o boombo mosika na ekolo ya bango.

25:22  Nabukodonosor, mokonzi wa Babilon, aluboli Godolia, mwana wa Akikam, nkoko wa Safan, moyangeli wa bato batikalaki o mokili mwa Yuda.

25:23  Eyoki bakomanda ba basoda ba Yuda ’te mokonzi wa Babilon alubolaki Godolia moyangeli wa ekolo, bakei epai ya Godolia o Mispa, elo­ngo na bato ba bango : Yismael, mwana wa Netania, Yokanan, mwana wa Karea, Seraya mwana wa Tankumet, moto wa Netofa, na Yazanya, mwana wa Maaka.

25:24  Godolia alayeli bango na bato ba bango ndai eye : « Bobanga ba-Kaldea te ! Botikala o ekolo eye, bosalela mokonzi wa Babilon mpe bokozala malamu. »

25:25  Kasi o sanza ya nsambo, Yismael mwana wa Netania, nkoko wa Elisama, wa libota lya mokonzi, ayei elongo na bato zomi. Babomi Godolia, bato ba Yuda mpe ba Kaldea bazalaki na ye o Mispa.

25:26  Bato banso ba mokili, ná bakolo ná bana, ná bakomanda ba basoda, bakimi o Ezipeti, zambi bazalaki kobanga ba-Kaldea.

25:27  O mobu mwa ntuku isato na nsa­mbo mwa bokei o boombo bwa Yoyakin, mokonzi wa Yuda, o sanza ya zomi na ibale, mokolo mwa ntuku ibale na nsambo, Evil-Merodak, mokonzi wa Babilon, o mobumei akomi mokonzi, apesi mokonzi wa Yuda Yoyakin bonsomi, mpe abimisi ye o boloko.

25:28  Azalaki kosolola na ye lokola moninga wa ye wa motema ; ape­si ye kiti ya lokumu eleki eye ya bakonzi basusu baye bazalaki na ye o Babilon.

25:29  Andimi ’te Yoyakin atika bilamba bya moto wa boloko, mpe andimi ’te alia ntango inso o meza ya mokonzi, bomoi bwa ye mobimba.

25:30  Mokonzi apesi ye biloko bya kolia mokolo na mokolo, bomoi bwa ye mobimba.