Azeri - II Chronicles

Chapter 1

1:1  داوود اوغلو سوليمان اؤز پادشاهليغيني مؤحکَملَندئردي، تاريسي رب اونونلا ائدي و اونو چوخ اوجالتدي.

1:2  سوليمان بوتون ائسرايئللی‌لري، مئنباشي‌لاري، يوزباشي‌لاري، قاضي‌لاري، بوتون ائسرايئلده هر بئر رهبري و عايئله باشچيلاريني چاغيردي.

1:3  سوليمان و اونونلا برابر بوتون جاماعات گئبعوندا اولان پرستئشگاها گتدئلر، چونکي تارينين حوضور چاديري کي، ربّئن قولو موسا اونو چؤلده قورموشدو، اورادا ائدي.

1:4  لاکئن داوود تارينين سانديغيني قئريَت يِعه‌رئمدن اونون اوچون حاضيرلاديغي يره گتئرمئشدي، چونکي داوود اونون اوچون اورشلئمده بئر چادير قورموشدو.

1:5  خور اوغلو اوري اوغلو بِصه‌لِلئن دوزلتدئيي بورونج قوربانگاه گئبعوندا، ربّئن خيمه‌سي قاباغيندا ائدي و سوليمانلا جاماعات اورايا ربدن مصلحت آلماغا گتدئلر.

1:6  سوليمان اورايا، ربّئن حوضورونا، حوضور چاديرينين قاباغينداکي بورونج قوربانگاها قالخدي و اونون اوستونده مئن باش يانديرما قورباني تقدئم اتدي.

1:7  همئن گجه تاري سوليمانا گؤرونوب اونا ددي: "نه ائسته‌يئرسن، سنه ورئم؟"

1:8  سوليمان تارييا ددي: "سن آتام داوودا بؤيوک شفقت گؤرسدئبسن و اونون يرئنه منی پادشاه ادئبسن.

1:9  ائندي، يارب تاري، آتام داوودا وردئيئن وعده‌ يرئنه يِتئشسئن، چونکي سن منی اله بئر خالقين اوستونه پادشاه ادئبسن کی، يرئن توزو قدر چوخدورلار.

1:10  ائندي منه حئکمت و بئلئک ور کي، بو خالقا حؤکم اده بئلئم، چونکي سنئن بو بؤيوک خالقينا کئم حؤکم اده بئلر؟"

1:11  تاري سوليمانا ددي: "ائندي کي اوره‌يئنده بو ائستَک وار و سن وار-دؤولت، ثروت، عئزّت، حتّا سندن نئفرت ادنلرئن جا‌نيني و اؤزونه اوزون عؤمور ائستمه‌دئن، آمّا اؤزون اوچون حئکمت و بئلئک ائسته‌دئن کي، سني اوستونده پادشاه اتدئيئم خالقيما حؤکم اده‌سن،

1:12  حئکمت و بئلئک سنه عطا اولوندو. سنه اله وار-دؤولت، ثروت و عئزّت وره‌جيم کي، نه سندن قاباق اولان پادشاهلاردا اولوب، نه ده سندن سونراکي‌لاردا اولاجاق."

1:13  سوليمان گئبعوندا اولان پرستئشگاهدان، حوضور چاديرينين قاباغيندان اورشلئمه گتدي و ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدي.

1:14  سوليمان دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار ييغدي؛ اونون مئن دؤرد يوز دؤيوش عاراباسي و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.

1:15  پادشاه اورشلئمده قيزيل و گوموشو او قدر چوخ اتدي کي، داشلارا برابر اولدو، سئدر آغاجيني دا او قدر بول اتدي کي، هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجينا برابر اولدو.

1:16  سوليمانين آتلاري مئصئردن و قِوِه‌دن گتئرئلئردي، پادشاهين تاجئرلري اونلاري قِوِه‌دن ساتين آليرديلار.

1:17  هر بئر دؤيوش عاراباسي آلتي يوز شِکِل گوموشه، هر بئر آت دا يوز اَلّي شِکِل گوموشه مئصئردن گتئرئلئردي. بوتون خئت و اَرام پادشاهلاري دا بونلاري سوليمانين تاجئرلرئنئن واسئطه‌سئله آليرديلار.

Chapter 2

2:1  سوليمان قصد اتدي کي، ربّئن آدينا بئر معبد، اؤزو اوچون ده بئر ساراي تئکسئن.

2:2  بونا گؤره ده يوک داشييان يتمئش مئن نفر و داغلاردا داش يونان هشتاد مئن نفر تعيئن اتدي. اونلارين اوستونه ده اوچ مئن آلتي يوز نظارتچي قويدو.

2:3  سونرا صور پادشاهي خوراما خبر گؤندرئب ددي: "نجه آتام داوودلا اِتدئن و اونا سئدر آغاجلاري گؤندردئن کي، ياشاماق اوچون اؤزونه ساراي تئکسئن، اِله ده منه گؤندر.

2:4  باخ، من تاريم ربّه تقدئس اتمک اوچون اونون آدينا بئر معبد تئکئرم کي، اونون حوضوروندا خوش عطئرلي بوخور يانديرماق اوچون، دائمي تقدئم چؤرکلري اوچون، سحر-آخشام، سَبّت گونلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده و تاريميز ربّئن بايراملاريندا يانديرما قوربانلاري اوچون اولسون. بونلار ائسرايئل اوچون ابدی قايدادير.

2:5  تئکه‌جيئم معبد بؤيوک اولاجاق، چونکي تاريميز بوتون آللاهلاردان بؤيوکدور.

2:6  لاکئن کئم اونا اِو تئکمه‌يه قادئردئر؟ او، گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغماز و من کئمَم کي، اونا بئر اِو تئکَم؟ اونون قاباغيندا آنجاق بوخور يانديرماق اوچون بئر ير تئکه بئله‌رم.

2:7  ائندي منه بئر آدام گؤندر کي، قيزيل، گوموش، بورونج، دَمئر ائشلرئني، ارغواني، قيرميزي رنگلي و لاجورد پارچا ائشلرئني باجارسين، هر جور اويما ائشي گؤرسون و آتام داوودون حاضيرلاديغي و منئم يانيمدا، يهودادا و اورشلئمده اولان اوستالارلا بئرلئکده ائشله‌سئن.

2:8  لوبناندان منه سئدر، شام و اَردَج آغاجلاري گؤندر، چونکي بئلئرم کي، سنئن آداملارين لوبناندان آغاج کَسمه‌يي باجاريرلار. باخ، منئم آداملاريم سنئن آداملارينلا ائشلَيه‌جکلر کي،

2:9  منه بول تاختا دئرَکلري حاضيرلاسينلار. چونکي تئکه‌جيئم معبد بؤيوک و خارئقه اولاجاق.

2:10  باخ، من ده سنئن آداملارينا، يعني آغاج کَسنلره ائيئرمي مئن کور يارما، ائيئرمي مئن کور آرپا، ائيئرمي مئن بَت شراب و ائيئرمي مئن بَت زيتون ياغي وره‌رم."

2:11  صور پادشاهي خورام گؤندردئيي مَکتوبونان سوليمانا جاواب وردی: «رب خالقيني سِودئيي اوچون سني اونلارين اوستونده پادشاه ادئب.»

2:12  خورام بله داوام وردی: «گؤيي و يري يارادان ائسرايئلئن تاريسي رب موبارَک اولسون کي، پادشاه داوودا حئکمتلي، دَرّاکه‌لي و فَهئم اوغول ورئب، اِله کي، رب اوچون بئر معبد، اؤزو اوچون ده بئر پادشاه سارايي تئکسئن.

2:13  ائندي سنئن يانينا خورام-آبي آديندا اوستا و عاغيلّي بئرئني گؤنده‌رئرم.

2:14  او، دانلي بئر آروادين و صورلو بئر آتانين اوغلودور. بو آدام قيزيل، گوموش، بورونج، دَمئر، داش، آغاج ائشلرئني، ارغواني، لاجورد، قيرميزي پارچا و نازئک کتان ائشلرئني باجارير، هر جور اويما ائشئني و اونا تاپشيريلان هر ناخيشي چکه بئلئر. سنئن اوستالارينلا و آتان آغام داوودون اوستالاري ائله بئرلئکده اونا دا ائش تاپشيريلسين.

2:15  ائندي آغام ددئيي بوغداني و آرپاني، زيتون ياغيني و شرابي قوللارينا گؤندرسئن.

2:16  بئز ده سنه لازيم اولدوغو قدر لوبناندان آغاج کَسه‌رئک و اونو ساللارلا دهنز يولو ائله سنئن يانينا يافايا گتئره‌رئک، سن ده اونو اورشلئمه چيخاردارسان."

2:17  سوليمان ائسرايئلده اولان بوتون قرئبلري، آتاسي داوودون سئياهييا آلديغيندان سونرا بئر ده سايدي. قرئبلر يوز اَلّي اوچ مئن آلتي يوز نفر ائدئلر.

2:18  اونلاردان يتمئش مئن نفري يوک داشيماغا، هشتاد مئن نفري داغلاردا داش يونماغا قويدو. اوچ مئن آلتي يوز آدامي دا خالقي ائشلَتمَک اوچون نظارتچي اتدي.

Chapter 3

3:1  سوليمان اورشلئمده ربّئن آتاسي داوودا گؤروندويو مورئيا داغيندا ربّئن معبدئني تئکمه‌يه باشلادي، او يرده کي، داوود يِبوسلو اورنانين خرمنئنده حاضيرلاميشدي.

3:2  اونو پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، ائکئنجي آيين ائکئنجي گونونده تئکمه‌يه باشلادي.

3:3  تارينين معبدئنئن تئکئلمه‌سي اوچون سوليمانين قويدوغو بونؤوره‌لر بونلاردير: بونؤوره‌لرئن اوزونلوغو کؤهنه اؤلچويه گؤره آلتميش قول‌آچ و اِني ائيئرمي قول‌آچ ائدي.

3:4  معبدئن قاباغينداکي اِيوانين اوزونلوغو معبدئن اِني ائله برابر و ائيئرمي قول‌آچ ائدي، بويو دا يوز ائيئرمي قول‌آچ ائدي. اونو ائچه‌رئدن خالئص قيزيللا اؤرتدو.

3:5  بؤيوک اوتاغا شام آغاجي ائله اؤرتوک ووروب اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو و اونون اوستونه خورما آغاجلاري و زنجئر تصوئرلري ناخيشلاتدي.

3:6  معبدي قئيمتلي داشلارلا بَزه‌دي. قيزيل، پَروايئم قيزيلي ائدي.

3:7  معبدي و اونون دئرَکلرئني، آستانالاريني، دووارلاريني و قاپيلاريني قيزيللا اؤرتدو، دووارلاردا کَرّوبلارين تصوئرئني اويدو.

3:8  سوليمان لاپ موقدّس يري ده تئکدي. اونون اوزونلوغو معبدئن اِني ائله برابر و ائيئرمي قول‌آچ ائدي و اِني ده ائيئرمي قول‌آچ ائدي. اونو آلتي يوز تالانت خالئص قيزيللا اؤرتدو.

3:9  قيزيل ميخلارين آغيرليغي اَلّي شِکِل ائدي. يوخاري اوتاقلاري دا قيزيللا اؤرتدو.

3:10  لاپ موقدّس يرده هيکل‌تراش ائشي اولان ائکي کَرّوب دوزلتدي و اونلاري قيزيللا اؤرتدو.

3:11  کَرّوبلارين قانادلاري ائيئرمي قول‌آچ اوزونلوغوندا ائدي. بئر کَرّوبون قانادي بش قول‌آچ ائدي و معبدئن دووارينا دَيئردي. او بئري قانادي دا بش قول‌آچ ائدي و او بئري کَرّوبون قانادينا دَيئردي.

3:12  او بئري کَرّوبون دا قانادي بش قول‌آچ ائدي و اِوئن دووارينا دَيئردي. او بئري قانادي دا بش قول‌آچ ائدي و او بئري کَرّوبون قانادينا ياپيشيردي.

3:13  بو کَرّوبلارين قانادلاري ائيئرمي قول‌آچ اوزانيردي. کَرّوبلار آياق اوسته دورموشدولار و اوزلري بؤيوک اوتاغا طرف چِورئلمئشدي.

3:14  او، لاجورد، اَرغواني، قيرميزي پارچا و نازئک کتاندان پرده تئکدي، اوستونده کَرّوبلار ائشلَمه‌لري وار ائدي.

3:15  سوليمان معبدئن قاباغيندا ائکي سوتون دا دوزلتدي کي، اوتوز بش قول‌آچ بويوندا ائدي و هر بئر سوتونون اوستونده‌کي باشليق بش قول‌آچ ائدي.

3:16  ائچ اوتاقدا اولان زنجئرلر کئمي، زنجئرلر دوزلتدي و اونلاري سوتونلارين باشينا قويدو، يوز نار دوزلتدي و اونلاري زنجئرلرئن اوستونه قويدو.

3:17  او، سوتونلاري معبدئن قاباغينا، بئرئني صاغ طرفه و او بئرئني سول طرفه قويدو. صاغدا اولاني ياکئن، سولدا اولاني دا بوعَز آدلانديردي.

Chapter 4

4:1  سوليمان بورونجدن بئر قوربانگاه تئکدي. اونون اوزونلوغو و اِني ائيئرمي قول‌آچ، بويو دا اون قول‌آچ ائدي.

4:2  او، تؤکولموش بورونجدن دايره شکلئنده بئر حوووض دوزلتدي. بو قيراغيندان او بئري قيراغينا قدر اون قول‌آچ ائدي. اونون درئنلئيي بش قول‌آچ ائدي و اوتوز قولاجليق بئر ائپ ده اونون اطرافينا دولانميشدي.

4:3  آلتينين هر طرفئندن اونو اؤکوزون تصوئرلري اَحاطه ادئردي. هر قول‌آچدا اون اؤکوز وار ائدي. اؤکوزلر ائکي ردئف ائدئلر و اونلار حوووضلا بئرلئکده تؤکولموشدولر.

4:4  حوووض اون ائکي تؤکمه اؤکوزون اوستونده دوروردو: اوچو شئمالا، اوچو قربه، اوچو جنوبا، اوچو ده شرقه باخيردي. حوووض يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي و اؤکوزلرئن بوتون آرخا حئصّه‌لري ائچَرئيه طرف ائدي.

4:5  حوووضون قالينليغي دؤرد بارماق قالينليغيندا ائدي. اونون کناري، کاسا کناري کئمي دوزَلدئلمئشدي و آچيلان زانباغا بَنزه‌يئردي. او، اوچ مئن بَت سو توتوردو.

4:6  سوليمان اون لَيَن دوزلتدي، اونلاردا يوماق اوچون بِشئني معبدئن صاغ طرفئنه، بِشئني ده سول طرفئنه قويدو. يانديرما قورباني اولاجاق شيلري اونلارين ائچئنده يويارديلار. آنجاق حوووض کاهئنلرئن يويونماسي اوچون ائدي.

4:7  او، نقشه‌سئنه گؤره اون قيزيل چيراقدان دوزلتدي، و اونلاري معبدده، بِشئني صاغدا، بِشئني ده سولدا قويدو.

4:8  اون مئز دوزلتدي، اونلاري معبدده، بِشئني صاغدا، بِشئني ده سولدا قويدو. قيزيلدان يوز لَيَنچه ده دوزلتدي.

4:9  سونرا کاهئنلر حَيَطئني، بؤيوک حَيَطي، حَيَطئن قاپيلاريني دوزلتدي و اونلارين قاپيلاريني بورونجله اؤرتدو.

4:10  حوووضو معبدئن ساغيندا، جنوب-شرق کونجونده يِرلَشدئردي.

4:11  خورام قازانلاري، کورَکلري و لَيَنچه‌لري ده دوزلتدي. بلجه خورام تارينين معبدي اوچون سوليمان پادشاهين امري ائله بو ائشلري گؤروب قورتاردي:

4:12  ائکي سوتون؛ سوتونلارين اوستونده ائکي مودوّر باشليق؛ ائکي حؤرمه تور کي، سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلاري اؤرتسونلر؛

4:13  ائکي حؤرمه تور اوچون دؤرد يوز نار تصوئري کي، سوتونلارين اوستونده اولان مودوّر باشليقلاري اؤرتسونلر.

4:14  پايالار؛ پايالارين اوستونده اون لَيَن؛

4:15  حوووض؛ حوووضون آلتيندا اون ائکي تؤکمه اؤکوز؛

4:16  خَکَندازلار، کورَکلر و بؤيوک چَنگل‌لر و اونلارين بوتون لوازئماتي. بوتون بو اشيالاري خورام-آبي ربّئن معبدي اوچون پادشاه سوليمانين امري ائله جئلالانميش بورونجدن دوزلتمئشدي.

4:17  پادشاه بونلاري اوردون چايينين کنارينداکي اووادا، سوکّوتلا صِرِداتا آراسينداکي گئل‌لي تورپاقلاردا تؤکموشدو.

4:18  سوليمان بو اشيالارين هاميسيندان لاپ چوخ دوزلتدي و اونلارا ائشله‌دئلَن بورونجون چکئسي موعَيّن اولا بئلمئردي.

4:19  سوليمان تارينين معبدئنده‌کي بوتون اشيالاري دوزلتدي: قيزيل قوربانگاه؛ تقدئس چؤرکلري قويولان مئزلر؛

4:20  قايدايا گؤره ائچ اوتاغين قاباغيندا يانديرماق اوچون خالئص قيزيلدان چيراقدانلار و اونلارين چيراقلاري؛

4:21  خالئص قيزيلدان اولان قؤنجه‌لر، چيراقلار و ماشالار؛

4:22  خالئص قيزيلدان پئلته ماشالاري، لَيَنچه‌لر، قاشيقلار، و بوخوردانلار؛ معبدئن قاپيلاري، يعني لاپ موقدّس يره آچيلان ائچَري قاپي تايلاري و معبدئن بؤيوک اوتاغينين قاپي تايلاري.

Chapter 5

5:1  بلجه ربّئن معبدي اوچون سوليمانين گؤردويو بوتون ائشلر قورتاردي. سوليمان آتاسي داوودون تقدئس اتدئيي قيزيل-گوموشو و بوتون اشيالاري ائچَري گتئرئب، تارينين معبدئنئن خزئنه‌لرئنه قويدو.

5:2  او زامان سوليمان ائسرايئلئن آغساقّال‌لاريني، بوتون قبئله باشچيلاريني، يعني ائسرايئل اؤولادلارينين نسئل رهبرلرئني اورشلئمه، اؤزونون يانينا ييغدي کي، ربّئن عهد سانديغيني داوودون شهري اولان صَحيوندان گتئرسئنلر.

5:3  يدّئنجی آيدا اولان بايرام واختي بوتون ائسرايئل خالقي پادشاهين يانينا ييغيلدي.

5:4  سونرا بوتون ائسرايئل آغساقّاللاري گلدئلر و لاوئلی‌لر سانديغي گؤتوردولر.

5:5  لاوئلي کاهئنلر اونونلا بئرلئکده حوضور چاديريني و چاديردا اولان بوتون موقدّس اشيالاري گتئردئلر.

5:6  سوليمان پادشاه و اونون يانينا ييغيلميش بوتون ائسرايئل جاماعاتي، سانديغين قاباغيندا او قدر قويون-کچي و گاميش قوربان کَسدئلر کي، چوخلوغونا گؤره سايي-حسابا گلمَزدي.

5:7  کاهئنلر ربّئن عهد سانديغيني معبدئن ائچ اوتاغينا، يعني لاپ موقدّس يره، کَرّوبلارين قانادلاري آلتينداکي اؤز يرئنه گتئردئلر.

5:8  کَرّوبلار قانادلاريني سانديغين يري اوستونده آچميشديلار و سانديغي و اونون دئرَکلرئني يوخاريدان اؤرتموشدولر.

5:9  دئرَکلر اله اوزون ائدي کي، اونلارين اوجو ائچ اوتاغين قاباغينداکي موقدّس يردن گؤرونوردو، آنجاق بايير طرفدن گؤرونموردو. اونلار بو گونه قدر اوراداديرلار.

5:10  سانديقدا هچ بئر شي يوخ ائدي، مگر موسانين خورِبده قويدوغو ائکي لؤوحه. رب اورادا، ائسرايئل اؤولادلارينين مئصئردن چيخديقلاري واخت، اونلارلا عهد باغلاميشدي.

5:11  کاهئنلر موقدّس يردن چيخديلار. حاضير اولان کاهئنلرئن هاميسي بؤلمه‌لرئني گؤزلَمه‌دن اؤزلرئني تقدئس اتمئشدئلر.

5:12  نغمه اوخويان لاوئلی‌لرئن هاميسي دا، آساف، هِيمان، يِدوتون و اونلارين اوغوللاري ائله قوحوملاري نازئک کتان گِيئنمئش، سئنجلر، چنگلر و طنبورلارلا قوربانگاهين شرق طرفئنده دايانديلار و اونلارلا برابر يوز ائيئرمي کاهئن کَره‌ناي چاليردي.

5:13  کَره‌ناي چالانلار و نغمه‌چئلر بئر سَسله ربّه حمد و شوکور اتمکله سَسلرئني بئرلئکده اوجالتديلار. کَره‌نايلارين، سئنجلرئن، و باشقا موسئقي آلَتلرئنئن سَسي اوجالاندي. اونلار ربّه حمد ادئب ددئلر: "او، دوغرودان ياخشي‌دير، چونکي محبّتي ابدي‌دئر." او واخت ربّئن معبدي بئر بولودلا اله دولدو کي،

5:14  کاهئنلر او بولودا گؤره اورادا دايانيب خئدمت اده بئلمه‌دئلر، چونکي ربّئن شؤوکتي تارينين معبدئني دولدورموشدو.

Chapter 6

6:1  او زامان سوليمان ددي: "رب بويوروب کي، قالين قارانليقدا ساکئن اولاجاق.

6:2  من سنئن اوچون اوجا بئر معبد تئکمئشم کي، سنئن ابدی ياشاياجاغين ير اولسون."

6:3  پادشاه دؤنوب بوتون ائسرايئل جاماعاتينا برکت وردی. بو زامان بوتون ائسرايئل جاماعاتي آياق اوسته دورموشدو.

6:4  پادشاه ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، آتام داوودا اؤز آغزي ائله دانيشدي و اؤز اَلي ائله اونو يرئنه يتئرئب. او دمئشدي:

6:5  «من خالقيمي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغيم گوندن بَري، ائسرايئلئن هچ بئر قبئله‌سئندن بئر شهر سچمه‌دئم کي، اورادا بئر معبد تئکئم و آديم اوستونده اولسون. بئر آدام دا سچمه‌دئم کی، خالقيم ائسرايئل اوستونده حؤکمدار اولسون.

6:6  لاکئن اورشلئمي سچمئشم کي، آديم اورادا اولسون. داوودو دا سچمئشم کي، خالقيم ائسرايئل اوستونده حؤکمدار اولسون.»

6:7  آتام داوودون اوره‌يئنده آرزو وار ائدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکسئن.

6:8  لاکئن رب آتام داوودا ددي: «سن ياخشي ادئبسن کي، منئم آديما بئر معبد تئکمک نئيّتئنه دوشوبسن.

6:9  لاکئن معبدي سن تئکميه‌جکسن، سنئن بِلئندن گلن اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک.»

6:10  رب ددئيي سؤزونو يرئنه يتئردي: چونکي من آتام داوودون يرئنه قالخميشام، ربّئن ددئيي کئمي ائسرايئل تختئنده اوتورموشام و ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا معبد تئکمئشم.

6:11  صانديغي اورايا قويموشام. ربّئن ائسرايئل اؤولادلاري ائله باغلاديغي عهد اونون ائچئنده‌دئر."

6:12  سوليمان ربّئن قوربانگاهي قاباغيندا، بوتون ائسرايئل جاماعاتينين قاباغيندا دوروب اَللرئني گؤيلره آچدي.

6:13  او، بورونجدن بئر کورسو دوزلتمئشدي کي، اوزونلوغو ائله اِني بش قول‌آچ، بويو دا اوچ قول‌آچ ائدي و اونو حَيَطئن اورتاسينا قويموشدو. سوليمان اونون اوستونده دوردو. بوتون ائسرايئل جاماعاتي قاباغيندا دئزه دوشوب اَللرئني گؤيه آچدي.

6:14  سوليمان ددي: "يارب، ائسرايئلئن تاريسي! نه گؤيده، نه ده يرده سنئن کئمي تاري وار. سن عهدئني و محبّتئني بوتون او قوللارينلا ساخلاييرسان کي، بوتون اورَکلري ائله سنئن حوضوروندا ياشاييرلار.

6:15  سن قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ادئبسن؛ اؤز دئلئنله ددئيئني بو گون اؤز اَلئنله يرئنه يتئرئبسن.

6:16  ائندي، يارب ائسرايئلئن تاريسي، قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزه عمل ات. وعده ورئب دِمئشدئن کي: «سن يولوملا گتدئيئن کئمي، اوغوللارين دا اگر قانونوما موطابئق عمل ادئب اؤز يوللارينا دئقّت اده‌لر، ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»

6:17  ائندي ای ائسرايئلئن تاريسي رب، قوي قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزلر تصدئق اولونسون!

6:18  لاکئن، مگر تاري حقئقتن يرده، ائنسانلارين يانيندا ساکئن اولار؟ باخ، سن گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغمازسان، نه قدر آز منئم تئکدئيئم بو معبده!

6:19  لاکئن سن بو قولونون دوعاسينا و يالواريشينا نظر سال، يارب تاريم، سنئن حوضوروندا اتدئيي فريادي و دوعاني اشئت.

6:20  قوي سنئن نظرئن گجه-گوندوز بو معبدئن اوستونده اولسون. بو يِر باره‌ده سن ديئبسن کي، آديني اورادا قويورسان. قولونون بورايا اوز توتوب اتدئيي دوعاني اشئت.

6:21  بو يره طرف دوعالار اتدئکلري واخت، اؤز قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشلاريني سن اشئت، گؤيلرده اولان مسکنئندن اشئت؛ اشئت و باغيشلا!

6:22  اگر بئر آدام اؤز ياخينينين ضئدّئنه گوناه اتسه و اوندان آند ائچمک طلب اولونسا، او دا گلئب بو معبدده، سنئن قوربانگاهين قاباغيندا آند ائچسه،

6:23  او واخت سن گؤيدن اشئت و عمل ات. قوللارينا حؤکم ات: شرور آدامين عملئني اؤز باشينا دؤنده‌رئب اونو محکوم ات و صالح آداما صالحلئيئنه گؤره برائت ور.

6:24  اگر خالقين ائسرايئل سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون دوشمن قاباغيندا مغلوب اولسا و اونلار تکرار سنه طرف دؤنوب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و بو معبدده سنه يالواريب فرياد اتسه‌لر،

6:25  او واخت سن گؤيدن اشئت و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا، اونلاري گئنه اونلارا و آتالارينا وردئيئن تورپاغا قايتار.

6:26  اگر خالقين سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون گؤي باغلانيب ياغيش ياغماسا، اگر بو يِره طرف دوعا ادئب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و اونلاري ذلئل اتدئيئن زامان اؤز گوناهلاريندان دؤنسه‌لر،

6:27  او واخت سن گؤيدن اشئت، قوللارينين و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا؛ و گده‌جکلري ياخشي يولو اونلارا اؤيرَت. خالقينا ائرث وردئيئن تورپاغينا دا ياغيش گؤندر.

6:28  اگر اؤلکه‌ده آجليق اولسا، وبا اولسا، ائستي يِل، کوف، چَيئرتکه يا دا بئتکي قوردو اولسا، اگر دوشمن اونلاري اؤلکه‌نئن هر هانسي بئر شهرئنده موحاصئره‌يه آلسا؛ هانسي بلا، هانسي ناخوشلوق اولور، اولسون –

6:29  هر کَسئن طرفئندن، يا دا بوتون خالقين ائسرايئل طرفئندن بئر دوعا و يالواريش اولسا، هر کس اؤز ذلئل‌لئيئني و دردئني بئلئب بو معبده طرف اَللرئني آچسا،

6:30  او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اشئت و باغيشلا. اوره‌يئني بئلدئيئن هر آداما، بوتون عمل‌لرئنه گؤره عوض ور، چونکي ائنسان اورَکلرئني فقط سن بئلئرسن.

6:31  اله کي اونلار سندن قوخسونلار و آتالاريميزا وردئيئن تورپاقدا ياشاديقلاري بوتون گونلر بويو، سنئن يولونلا گتسئنلر.

6:32  اگر خالقين ائسرايئلدن اولمايان ياداِللي ده اوزاق اؤلکه‌دن سنئن آدينين خاطئرئنه گلسه، سنئن بؤيوک آدين، قودرتلي اَلئن و اوزانان قولون باره‌ده اشئدئب بو معبده طرف دوعا اتسه،

6:33  او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اشئت و ياد اِللي‌نئن سنه فرياد اتدئيي هر شيي ات کي، ير اوزونون بوتون خالقلاري دا سنئن آديني تانيسينلار، خالقين ائسرايئل کئمي سندن قورخسونلار و بئلسئنلر کي، تئکدئيئم بو معبد سنئن آدينلا چاغيريلير.

6:34  اگر خالقين گؤندردئيئن يوللا دوشمنلرئنئن ضئدّئنه موحارئبه‌يه چيخسا و سنئن سِچدئيئن بو شهره طرف، سنئن آدينا تئکدئيئم معبده طرف سنه دوعا اتسه،

6:35  سن گؤيدن اونلارين دوعاسيني و يالواريشيني اشئت، اونلاردان حئمايت ات.

6:36  اگر اونلار سنئن ضئدّئنه گوناه اتسه‌لر-چونکي گوناه اتمه‌يَن ائنسان يوخدور-و سن قضبله‌نئب اونلاري دوشمنه تسلئم اده‌سن و دوشمن اونلاري اسئر ادئب ياخين يا دا اوزاق تورپاغينا آپارسا،

6:37  اگر اونلار اسئرلئکده اولدوقلاري اؤلکه‌ده اورَکلرئني دؤنده‌رئب تؤوبه اتسه‌لر و اسئر اولان اؤلکه‌ده سنه دوعا ادئب «بئز گوناه و حاقسيزليق اتمئشئک، پئسلئک اتمئشئک» دِسه‌لر،

6:38  اگر اونلارين اسئر اولونوب آپاريلديغي اؤلکه‌ده، بوتون اورَکلري و جانلاري ائله، سنه طرف دؤنسه‌لر، آتالارينا وردئيئن تورپاغا، سچدئيئن شهره و آدينا تئکدئيئم معبده طرف سنه دوعا اتسه‌لر،

6:39  او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت و اونلاردان حئمايت ات و سنئن ضئدّئنه گوناه ادن خالقيني باغيشلا.

6:40  ائندي، ای تاريم، سنه يالواريرام، بو يرده ادئلَن دوعاني گؤزلرئن گؤرسون و قولاقلارين اشئتسئن.

6:41  ائندي يارب تاري، چيخ ياشاياجاغين يره! سن و قووّتئنئن مظهري اولان سانديغينلا بئرلئکده؛ يارب تاري، قوي کاهئنلرئن نئجاتلا اَحاطه اولونسون، موتّقي‌لرئن سنئن ياخشيليغيندا سِوئنسئنلر.

6:42  يارب تاري، مسح اتدئيئندن اوز دؤنده‌رمه، قولون داوودا گؤرستدئيئن محبّتئني يادا سال."

Chapter 7

7:1  سوليمان دوعاني قورتارديقدا، گؤيدن اود دوشوب يانديرما قوربانلاري و قوربانلاري اودّو. ربّئن جلالي معبدي دولدوردو.

7:2  کاهئنلر ربّئن معبدئنه گئره بئلمئردئلر، چونکي ربّئن جلالي ربّئن معبدئني دولدورموشدو.

7:3  بوتون ائسرايئل اؤولادلاري اودون دوشدويونو و معبدئن اوستونده اولان ربّئن جلاليني گؤرنده، داش دؤشَمه‌نئن اوستونده اوزو اوسته يره دوشوب پرستئش اتدئلر و ربّه حمدلر ورئب ددئلر: "رب ياخشي‌دير، اونون محبّتي ابدي‌دئر."

7:4  پادشاه و بوتون خالق ربّئن حوضوروندا قوربانلار کَسدئلر.

7:5  سوليمان پادشاه قوربان اولاراق ائيئرمي ائکي مئن اؤکوز و يوز ائيئرمي مئن قويون-کچي تقدئم اتدي. بلجه، پادشاه و بوتون خالق تارينين معبدئني تقدئس اتدئلر.

7:6  کاهئنلر اؤز وظئفه‌لرئنه موطابئق دايانديلار، لاوئلی‌لر ده ربّئن موسئقي آلَتلري ائله دوردولار. پادشاه داوود بونلاري دوزلتمئشدي کي، اؤزو "ربّه شوکور اولسون، چونکي محبّتي ابدئ‌دئر" اوخويوب حمد ادنده، لاوئلی‌لر چالسينلار. کاهئنلر ده اونلارين قاباغيندا کَره‌نايلار چاليرديلار و بوتون ائسرايئللی‌لر آياق اوسته دايانميشديلار.

7:7  سوليمان ربّئن معبدي قاباغينداکي حَيَطئن اورتاسيني تقدئس اتدي کي، يانديرما قوربانلاري و باريش قوربانلارينين پئيئني اورادا تقدئم اتسئن. چونکي دوزلتدئيي بورونج قوربانگاها يانديرما قوربانلاري، تاخيل تقدئملري و پئي يِرلَشمَزدي.

7:8  او واخت سوليمان و اونونلا بئرلئکده چوخ بؤيوک بئر جاماعات، خَمات کِچئدئندن مئصئر دره‌سئنه قدر ياشايان بوتون ائسرايئللی‌لر يدّي گون بايرام توتدولار.

7:9  سکّئزئنجي گون شؤوکتلي بئر ييغين توتدولار. قوربانگاهين تقدئسي اوچون يدّي گون ده بايرام اتدئلر.

7:10  يدّئنجی آيين ائيئرمي اوچونجو گونو سوليمان خالقي اؤز اِولرئنه گؤندردي. اونلار ربّئن داوودا، سوليمانا و خالقي ائسرايئله اتدئيي ياخشيليقلارا گؤره، اورَکلرئنده شاد و خوشحال ائدئلر.

7:11  بلجه سوليمان ربّئن معبدئني و پادشاه ساراييني تئکئب قورتاردي. ربّئن معبدئنده و اؤز ساراييندا اوره‌يي ائسته‌دئيي هر شيي باجاريقليقلا اتدي.

7:12  رب سوليمانا گجه گؤرونوب اونا ددي: "سنئن دوعاني اشئتمئشم و بو يري اؤزومه قوربان اِوي سچمئشم.

7:13  گؤيلري باغلاديغيم و ياغيش اولماديغي واخت، چَيئرتکه‌يه امر اتدئيئم زامان کی، يِری يِيئب قورتارسينلار، خالقيمين آراسينا دا وبا گؤندردئيئم زامان،

7:14  اگر منئم آديملا چاغيريلان خالقيم اؤزلرئني آلچالتسالار، دوعا ادئب اوزومو آختارسالار و پئس يوللاريندان دؤنسه‌لر، او واخت گؤيدن اشئدئب اونلارين گوناهيني باغيشلاياجاغام و تورپاقلاريني صاغالداجاغام.

7:15  ائندي بو يرده ادئلَن دوعاني گؤزلرئم گؤره‌جک و قولاقلاريم اِشئده‌جک.

7:16  ائندي بو معبدي سچئب تقدئس اتمئشم کي، آديم ابده‌لئک اورادا اولسون. منئم نظرئم و اوره‌يئم دائم اورادا اولاجاق.

7:17  اگر منئم بوتون سنه امر اتدئکلرئمي يرئنه يتئرئب، آتان داوودون يِرئدئيي کئمي يولوملا گده‌سن، منئم قايدالاريما و حؤکملرئمه عمل اده‌سن،

7:18  سنئن پادشاهليق تختئني پايدار اده‌جيم، نجه کي، آتان داوودلا عهد باغلاييب دمئشدئم: «سنئن نسلئندن ائسرايئله حؤکم ادن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»

7:19  آمّا اگر دؤنوب قاباغينيزا قويدوغوم قايدالاريمي و امرلرئمي ترک اده‌سئنئز، گدئب آيري آللاهلارا قوللوق ادئب اونلارا پرستئش اده‌سئنئز،

7:20  من سئزي اونلارا وردئيئم تورپاقدان قوووب آتاجاغام و اؤز آديما تقدئس اتدئيئم بو معبدي حوضورومدان ردّ اده‌جيم. او واخت ائسرايئلي بوتون خالقلار آراسيندا مَثَل و عئبرت سؤزو اده‌جيم.

7:21  اوجا اولان بو معبدئن يانيندان کچن هر کس حيرتدن مات قاليب دئيه‌جک: «نه اوچون رب بو تورپاغا و بو معبده بونو اتدي؟»

7:22  و دئيه‌جکلر: «اونا گؤره کي، اونلار اؤزلرئنئن رب تاريلاريني، آتالاريني مئصئر تورپاغيندان چيخاردان رب تاريلاري ترک اتدئلر و آيري آللاهلاردان ياپيشيب، اونلارا پرستئش و قوللوق اتدئلر. بونا گؤره ده او بوتون بو بلاني اونلارين اوستونه گؤندردي.»"

Chapter 8

8:1  سوليمان ربّئن معبدئني و اؤز ساراييني ائيئرمي ائلده تئکئب قورتارديقدان سونرا،

8:2  خورامين اونا وردئيي شهرلري تزه‌دن تئکدي و ائسرايئل اؤولادلاريني اورادا يِرلَشدئردي.

8:3  سونرا سوليمان خَمات-صوبايا گتدي و اونو آلدي.

8:4  صحرادا تَدمورو تزه‌دن تئکدي و خَماتدا تئکدئيي بوتون آنبار شهرلرئني باشا چاتديردي.

8:5  يوخاري بِيت‌خورونو و آشاغي بِيت خورونو، قالالي شهرلري، دووارلار، قاپيلار و چفته‌لري ائله تئکدي.

8:6  بَعَلاتي، اؤزونون آنبار شهرلرئني، بوتون دؤيوش عارابالارينين اولدوغو شهرلري، آتلي‌لارين اولدوغو شهرلري، اورشلئمده، لوبناندان و اونون حؤکمرانليغي آلتيندا اولان بوتون يرلرده تئکمک ائسته‌دئيي هر شيي تئکدي.

8:7  اؤلکه‌ده ائسرايئللی‌لردن اولمايان آيري خالقلار، خئتلئلر، اِمورلولار، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولار قالميشدي.

8:8  چونکي ائسرايئل اؤولادلارينين محو اتمه‌دئيي بو آداملارين نسئل‌لري اؤلکه‌ده بوراخيلميشدي. سوليمان اونلاري ائجباري فَعله‌لر اتدي و بو، ائندئيه قدر بله‌دئر.

8:9  لاکئن ائسرايئل اؤولادلاريندان هچ کَسي اؤز ائشي اوچون قول اتمه‌دي؛ اونلار سوليمانين دؤيوشچولري، سرکرده ريئسلري، دؤيوش عارابالارينين و آتلي‌لارينين باشچيلاري ائدئلر.

8:10  بونلار سوليمان پادشاهئن نظارت ادن باش ريئسلر ائدئلر. خالقا ريئسلئک ادن بو آداملار ائکي يوز اَلّي نفر ائدئلر.

8:11  سونرا سوليمان فئرعونون قيزيني داوودون شهرئندن اونون اوچون تئکدئيي اِوئنه کؤچورتدو. چونکي او ددي: "آرواديم ائسرايئلئن پادشاهي داوودون ساراييندا ياشاماسين، اونا گؤره کي، ربّئن سانديغينين گئردئيي يرلر موقدّسدئر."

8:12  سونرا سوليمان ايوانين قاباغيندا دوزلتدئيي ربّئن قوربانگاهيندا، ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدي.

8:13  بونو موسانين سَبّت گونلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده، ائلده اوچ دفه بايراملاردا يعني ماياسيز چؤرک بايراميندا، هفته‌لر بايراميندا و چارداقلار بايراميندا امر اتدئيي کئمي تقدئملر گونونده تقدئم اتدي.

8:14  آتاسي داوودون وردئيي ترتئباتا موطابئق، او، کاهئنلرئن بؤلمه‌لرئني خئدمتلرئنه موطابئق، هر گونون قايداسي ائله کاهئنلرئن يانيندا حمد و خئدمت اتمک اوچون لاوئلی‌لري وظئفه‌لرئنه موطابئق و هر قاپييا قاپيچيلاري بؤلمه‌لرئنه موطابئق تعيئن اتدي. چونکي تاري آدامي داوود بله امر اتمئشدي.

8:15  اونلار هر مَسَله‌ده، خزئنه‌لرله باغلي مَسَله‌لرده پادشاهين کاهئنلره و لاوئلی‌لره اولان امرئندن چيخماديلار.

8:16  ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سئنئن قويولماسيندان تئکئلئب قورتارانا قدر سوليمانين هر ائشي يرئنه يِتئشمئشدي. بلجه ربّئن معبدي تئکئلئب قورتاردي.

8:17  سوليمان اِدوم اؤلکه‌سئنده، دهنزئن کناريندا اولان عِصيون-گِبِره و اِلوتا گتدي.

8:18  خورام، نؤکرلرئنئن واسئطه‌سئله اونا گَمئلر و دهنزه بَلَد آداملار گؤندردي. اونلار سوليمانين آداملاري ائله بئرلئکده اوفئره گتدئلر و اورادان دؤرد يوز اَلّي تالانت قيزيل گؤتوروب سوليمان پادشاها گتئردئلر.

Chapter 9

9:1  شِبا ملکه‌سي سوليمانين شؤهره‌تئني اشئدئب اورشلئمه گلدي کي، اونو تاپماجالارلا ائمتاحان اتسئن. او، چوخ بؤيوک کاروانلا، عطرئيّات، چوخلو قيزيل و قئيمتلي داشلارلا يوکلَنمئش دَوه‌لرله سوليمانين يانينا گلدي و اوره‌يئنده اولان هر شي باره‌ده اونونلا صؤحبت اتدي.

9:2  سوليمان اونون بوتون سوآللارينا جاواب وردي؛ هچ بئر گئزلي شي اولمادي کي، پادشاه اونا تشرئح اتمه‌سئن.

9:3  شِبا ملکه‌سي سوليمانين حئکمتئني و اونون تئکدئيي سارايي،

9:4  سوفره‌سئنده‌کي يِمه‌يي، اعيانلارينين اوتوروشونو، قوللوقچولارينين خئدمتئني و اونلارين پالتارلاريني، ساقئلرئني و اونلارين پالتارلاريني، ربّئن معبدئنده گتئردئيي يانديرما قوربانلاريني گؤرنده حيران قالدي.

9:5  او، پادشاها ددي: "سنئن ائشلرئن و حئکمتئن باره‌ده اؤز اؤلکَمده اشئتدئيئم خبر دوز ائمئش.

9:6  هرچند گلئب اؤز گؤزلرئمله گؤره‌نه قدر، من اونلارين سؤزلرئنه ائنانماميشديم. باخ، منه سنئن بؤيوک حئکمتئنئن ياريسي بله، دانيشيلماييب. سن اشئتدئکلرئمدن ده اوستونسن.

9:7  سنئن آداملارين و قوللوقچولارين نه بَختَوَردئرلر کي، همئشه حوضوروندا دوروب حئکمتئني اشئدئرلر.

9:8  تارين رب موبارک اولسون کي، سندن راضی اولوب و سني تارين رب اوچون تختئنده پادشاه اوتوردوب! سنئن تارين ائسرايئلي سِودئيي اوزوندن هم ده اونو ابده‌جک پايدار اتمکدن اؤتري، سني اونلارين اوستونه پادشاه ادئب کي، عدالت و صالحلئکله عمل اده‌سن."

9:9  شِبا ملکه‌سي پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل، چوخلو عطرئيّات و قئيمتلي داشلار باغيشلادي. اونون پادشاه سوليمانا وردئيي قدر عطرئيّات هچ واخت گلمه‌مئشدي.

9:10  اوفئردن قيزيل گتئرن خورامين آداملاري ائله سوليمانين آداملاري، اَردَج آغاجي و قئيمتلي داشلار دا گتئردئلر.

9:11  پادشاه اَردَج آغاجيندان ربّئن معبدي و پادشاه سارايي اوچون پئلّه‌کَنلر، موسئقئچئلر اوچون طنبورلار و چنگلر دوزلتدي. يهودا دئياريندا بو گونه قدر بِله‌سي گؤرونمه‌مئشدي.

9:12  سوليمان پادشاه شِبا ملکه‌سئنه آرزولاديغي و ائسته‌دئيي بوتون شيلري وردی. سوليمان ملکه‌نئن گتئردئکلرئندن داها چوخ وردی. او دا آداملاري ائله بئرلئکده قاييديب اؤز اؤلکه‌سئنه گتدي.

9:13  بئر ائلده سوليمانا گلن قيزيلين چکئسي آلتي يوز آلتميش آلتي تالانت ائدي.

9:14  آل-وِر ادن آداملارين و تاجئرلرئن گتئردئيي قيزيل بورايا داخئل ديئلدي. بوتون عرب پادشاهلاري و ائسرايئلئن والئلري ده سوليمانا قيزيل و گوموش گتئردئلر.

9:15  سوليمان پادشاه دؤيمه قيزيلدان ائکي يوز سئپر دوزلتدي. هر بئر سئپره آلتي يوز شِکِل دؤيمه‌ قيزيل ائشلَندي.

9:16  او، دؤيمه‌ قيزيلدان اوچ يوز قالخان دا دوزلتدي و هر بئر قالخانا اوچ يوز شِکِل قيزيل ائشلَندي. پادشاه اونلاري "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايينا قويدو.

9:17  پادشاه فئل دئشئندن بؤيوک بئر تخت دوزلتدي و اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو.

9:18  تختئن آلتي پئلّه‌سي و آياق قويماق اوچون قيزيل کَتئلي وار ائدي، بونلار تخته باغلي ائدئلر. اوتوراجاغين هر ائکي طرفئنده قوللار وار ائدي و قوللارين يانيندا ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي.

9:19  آلتي پئلّه‌نئن ائکي طرفئنده ده اون ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي. هچ پادشاهليقدا بله بئر شي دوزَلدئلمه‌دي.

9:20  سوليمان پادشاهين بوتون ائچکي قابلاري قيزيلدان ائدي. "لوبنان مِشه‌سي" آدلي ساراييندا اولان بوتون اشيالار دا خالئص قيزيلدان ائدي. چونکي گوموش سوليمانين دؤورونده دَيَرلي ساييلميردي.

9:21  پادشاهين گَمئلري خورامين آداملاري ائله بئرلئکده تَرشئشه گِدَردي. اوچ ائلده بئر دفه تَرشئش گَمئلري گلئب قيزيل، گوموش، فئل دئشي، ميمونلار و طاووسلار گتئرَردئلر.

9:22  بلجه سوليمان پادشاه وار-دؤولتده و حئکمتده ير اوزونون بوتون پادشاهلاريندان اوستون ائدي.

9:23  بوتون ير اوزونون پادشاهلاري ائسته‌يئردئلر کي، سوليمانين حوضورونا گلسئنلر و تارينين اونون اوره‌يئنه قويدوغو حئکمتي اشئتسئنلر.

9:24  اونون يانينا گلن هر کس هدئيّه گتئرئردي. بلجه اونا هر ائل قيزيل و گوموش قابلار، پالتارلار، سئلاحلار، عطرئيّات، آتلار و قاطيرلار گتئرئلئردي.

9:25  سوليمانين دؤرد مئن آخوروندا دؤيوش عارابالاري اوچون آتلاري و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.

9:26  او، فَرات چاييندان فئلئسطلی‌لرئن تورپاغينا و مئصئر سرحدئنه قدر بوتون پادشاهلار اوستونده حؤکمرانليق ادئردي.

9:27  پادشاه اورشلئمده گوموشو، چوخلوغوندان داشلارا، سئدر آغاجيني دا هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجينا برابر اتمئشدي.

9:28  سوليمانين آتلاريني مئصئردن و بوتون باشقا اؤلکه‌لردن گتئرئردئلر.

9:29  سوليمانين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، مگر ناتان پيغمبرئن تارئخ کئتابيندا و شئلولو اَخئيانين پيغمبرلئيئنده و گؤروجو يَعدّونون نِباط اوغلو يَروبعام حاقّينداکي وحي‌لرئنده يازيلماييبدير؟

9:30  سوليمان، اورشلئمده بوتون ائسرايئل اوستونده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي.

9:31  سوليمان اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو رِحوبعام سلطنت اتدي.

Chapter 10

10:1  رِحوبعام شِکِمه گتدي، چونکي بوتون ائسرايئللی‌لر شِکِمه گلمئشدئلر کي، اونو پادشاه اتسئنلر.

10:2  نِباط اوغلو يَروبعام، بونو اشئتدئيي زامان، مئصئردن قاييتدي چونکي سوليمان پادشاهين اَلئندن اورايا قاچميشدي.

10:3  اونو چاغيرتديرديلار. يَروبعام گلدي و بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده رِحوبعاملا دانيشيب اونا ددي:

10:4  "آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو. سن ائندي آتانين چتئن قوللوغونو و اوستوموزه قويدوغو آغير يوغو يونگوللَشدئر، بئز ده سنه قوللوق اده‌رئک."

10:5  رِحوبعام اونلارا ددي: "اوچ گوندن سونرا گئنه منئم يانيما گلئن." خالق گتدي.

10:6  پادشاه رِحوبعام آتاسي سوليمانين صاغليغيندا اونا مصلحت ورن آغساقّاللارلا مصلحتله‌شئب ددي: "بو خالقا جاواب ورمک اوچون منه نه مصلحت ورئرسئنئز؟"

10:7  آغساقّاللار اونا ددئلر: "اگر سن بو خالقا مهرئبان اولاسان و اونلاري راضي ادئب اونلارلا ياخشي دانيشاسان، دائم سنه قول اولارلار."

10:8  آمّا او، آغساقّاللارين وردئکلري مصلحته محل قويمادي و اونونلا بئرلئکده بؤيوموش و اونا خئدمت ادن جاوان آداملارلا مصلحتلَشدي.

10:9  اونلاردان سوروشدو: "سئز نه مصلحت ورئرسئنئز؟ منه ديئن. بو خالقا کي، «آتانين اوستوموزه قويدوغو يوغو يونگول‌لَشدئر» ديئرلر، نه جاواب ورئم؟"

10:10  اونونلا بئرلئکده بؤيوموش جاوان آداملار اونا ددئلر: "سنه «آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو، سن اونو يونگوللَشدئر» دئيَن بو خالقا بله دِه: «منئم کئچئک بارماغيم آتامين بِلئندن يوغوندور.

10:11  آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغوزنوزو داها دا آرتيراجاغام. آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من سئزي عقربلرله تَنبِه اده‌جيم.»"

10:12  يَروبعام بوتون خالقلا بئرلئکده پادشاهين ددئيي کئمي کي، "اوچ گون سونرا گئنه يانيما گلئن"، اوچ گون سونرا رِحوبعامين يانينا گلدئلر.

10:13  پادشاه اونلارا ياوا جاواب وردی. پادشاه رِحوبعام آغساقّاللارين مصلحتئنه محل قويماييب،

10:14  جاوان آداملارين مصلحتئنه موطابئق، خالقا ددي: "آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من اونو داها دا آرتيراجاغام. آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من عقربلرله تَنبِه اده‌جيم."

10:15  بلجه پادشاه خالقا قولاق آسمادي، چونکي بو حادئثه تاري طرفئندن اولدو کي، رب شئلولو اَخئيا واسئطه‌سئله نِباط اوغلو يَروبعاما ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن.

10:16  بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين اونلارا قولاق آسماديغيني گؤرنده اونا جاواب ورئب ددئلر: "داوودلا بئزئم نه ائشئمئز وار؟ يَسّه‌نئن اوغلوندا ائرثئمئز يوخدور! ای ائسرايئللي، هر کس اِوئنه! ای داوود، ائندي اؤز اِوئنه باخ!" بوتون ائسرايئللی‌لر اِولرئنه گتدئلر.

10:17  رِحوبعام فقط يهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئل اؤولادلاري اوستونده پادشاهليق اتدي.

10:18  پادشاه رِحوبعام ائجباري فَعله‌لر اوستونده نظارتچي اولان هَدورامي گؤندردي. ائسرايئل اؤولادلاري اونو داشا باسيب اؤلدوردولر. پادشاه رِحوبعام تَلَسئک اؤز عاراباسينا مئندي کي، اورشلئمه قاچسين.

10:19  بلجه ائسرايئل داوودون سولاله‌سئنئن ضئدّئنه قالخدي و بو، بو گونه کئمي بله‌دئر.

Chapter 11

11:1  رِحوبعام اورشلئمه گلدئکده، يهودا و بِنيامئن اِوئني- يوز هشتاد مئن سچمه دؤيوشچوسونو بئر يره ييغدي کي، ائسرايئللی‌لرله موحارئبه ادئب سلطنتي رِحوبعاما قايتارسين.

11:2  لاکئن ربّئن بو سؤزو تاري آدامي شِمَعيايا نازئل اولدو:

11:3  "يهودا پادشاهي سوليمان اوغلو رِحوبعاما، يهودا و بِنيامئنده اولان بوتون ائسرايئللی‌لره دِه کي،

11:4  رب بله ديئر: «گرک گتميه‌سئنئز و هموطنلرئنئزله موحارئبه اتميه‌‌سئنئز. هر کس اؤز اِوئنه قاييتسين، چونکي بو ائش منئم طرفئمدن اولوب.»" بلجه اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسديلار و يَروبعامين اوستونه گتمکدن اَل چکدئلر.

11:5  رِحوبعام اورشلئمده ياشادي و يهودانين دئفاعسي اوچون شهرلر تئکدي.

11:6  تئکدئيي شهرلر بِيت‌لِخِم، اِيتام، تَقوعَع،

11:7  بِيت‌صور، سوکو، عَدولّام،

11:8  گَت، مارِشا، زئف،

11:9  اَدوره‌يئم، لاکئش، عَزِقا،

11:10  صورعا، اَيّالون و خِبرون ائدي. او يهودا و بِنيامئن تورپاغيندا اولان بو قالالي شهرلري تئکدي.

11:11  قالالاري مؤحکمله‌دئب اونلارا سرکرده‌لر تعيئن اتدي و اونلاردا ارزاق، زيتون ياغي، و شراب آنبار اتدي.

11:12  هر شهره سئپر و نئزه‌لر قويدو، اونلاري چوخ مؤحکملَندئردي. بلجه يهودا ائله بِنيامئن تورپاقلاري اونون طرفئنده قالديلار.

11:13  بوتون ائسرايئلده اولان کاهئنلر و لاوئلی‌لر ده اونلارين بوتون محل‌لرئندن گلئب رِحوبعامين يانينا ييغيلديلار.

11:14  لاوئلی‌لر اوتلاقلاريني و مولکلرئني قويوب يهودايا و اورشلئمه گلدئلر. چونکي يَروبعام اونلاري اوغوللاري ائله بئرلئکده ربّه کاهئنلئک اتمکدن برکنار اتمئشدي.

11:15  او، پرستئشگاهلار اوچون هم ده دوزلتدئيي کچي و دانا بوتلري اوچون اؤز کاهئنلرئني قويموشدو.

11:16  اونلارين دالينجا بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن اولان ائسرايئلی‌لر ده کي، صادئق اورَکله ربّی آختارماق ائسته‌يئردئلر، اورشلئمه گلدئلر کي، آتالارينين تاريسي ربّه قوربان تقدئم اتسئنلر.

11:17  يهودا پادشاهليغيني مؤحکملَندئردئلر و اوچ ائل سوليمانين اوغلو رِحوبعاما کؤمک اتدئلر. چونکي اوچ ائل داوودون و سوليمانين يولو ائله گتدئلر.

11:18  رِحوبعام ماخَلَتي اؤزونه آرواد آلدي. ماخَلَت داوودون اوغلو يِرئموتلا يَسّه‌نئن اوغلو اِلئآبين قيزي اَبئحه‌يئلئن قيزي ائدي.

11:19  او، رِحوبعاما اوغوللار دوغدو: يِعوشو، شِمَرياني، زاهَمي.

11:20  ماخَلَتدن سونرا اَبشالومون قيزي مَعَکاني آلدي. او، اَبئياني، عَتّه‌يي، زئزاني و شِلومئتي دوغدو.

11:21  رِحوبعام اَبشالومون قيزي مَعَکاني بوتون آيري آروادلاري و جارئيه‌لرئندن داها چوخ سِوئردي. او، اون سکّئز آرواد و آلتميش جارئيه آلميشدي، ائيئرمي سکّئز اوغولون و آلتميش قيزين آتاسي اولدو.

11:22  رِحوبعام مَعَکا اوغلو اَبئياني قارداشلاري آراسيندا باشچي و رهبر تعيئن اتدي چونکي اونو پادشاه اتمک نئيّتئنده ائدي.

11:23  آغيلّي رفتار ادئب بوتون يهودا و بِنيامئن تورپاغيندا هر قالالي شهره اوغوللاريني گؤندردي و اونلارا بول ارزاق وردی، اونلار اوچون چوخلو آرواد آلدي.

Chapter 12

12:1  رِحوبعام پادشاهليغي مؤحکمله‌نئب قووّتلَندئکده، او و اونونلا برابر بوتون ائسرايئللی‌لر ربّئن قانونوندان اوز دؤندَردئلر.

12:2  رِحوبعامين پادشاهليغينين بِشئنجي ائلئنده مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي. چونکي رِحوبعاملا خالق ربّه خيانت اتمئشدئلر.

12:3  شئشَقئن مئن ائکي يوز دؤيوش عاراباسي، آلتميش مئن آتليسي و مئصئردن اونونلا بئرلئکده گلن لوبلو، سوکلو و کوشلو‌ ساييسيز-حسابسيز عسکري وار ائدي.

12:4  او، يهودانين قالالي شهرلرئني آلدي و اورشلئمه ياخينلاشدي.

12:5  شِمَعيا پيغمبر رِحوبعامين و يهودا ريئسلرئنئن يانينا کي، شئشَقدن اؤتري اورشلئمه ييغيلميشديلار، گلئب اونلارا ددي: "رب بله ديئر: «سئز منی ترک ادئبسئنئز، من ده سئزي شئشَقئن اَلئنه ورمئشم.»"

12:6  ائسرايئل ريئسلري ائله پادشاه اؤزلرئني آلچالتديلار و ددئلر: "رب عادئلدئر."

12:7  رب اونلارين آلچالديغيني گؤرنده شَمَعيايا ربّئن بو سؤزو گلدي: "اؤزلرئني آلچالتديقلاري اوچون اونلاري محو اتميه‌جيم، اونلارا بئر آز قورتولوش وره‌جيم، شئشَقئن اَلي ائله قضبئم اورشلئمئن اوستونه تؤکولميه‌جک.

12:8  آمّا اونون قوللاري اولاجاقلار کي، منه قوللوق اتمکله باشقا اؤلکه‌لرئن پادشاهليقلارينا قوللوق اتمه‌يئن فرقئني باشا دوشسونلر."

12:9  مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي و ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني گؤتوردو. هر شيي آلدي. سوليمانين دوزلتدئيي قيزيل قالخانلاري دا گؤتوردو.

12:10  رِحوبعام پادشاه اونلارين يرئنه بورونج قالخانلار دوزلتدي و بونلاري پادشاه سارايينين قاپيسيني قورويان کشئکچي ريئسلرئنئن اَلئنه وردی.

12:11  هر دفه پادشاه ربّئن معبدئنه گلنده کشئکچئلر گلئب اونلاري داشي‌ييرديلار. سونرا دا کشئکچئلرئن اوتاغينا گری گتئرئردئلر.

12:12  اؤزونو آلچالتديقدا ربّئن قضبي اونون اوستوندن دؤندو کي، اونو کامئل محو اتمه‌سئن. يهودادا ياخشي ائشلر ده وار ائدي.

12:13  بلجه رِحوبعام پادشاه اورشلئمده اؤزونو مؤحکملَندئرئب پادشاهليق اتدي. رِحوبعام، پادشاه اولان واخت، قيرخ بئر ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي. رب بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن بو شهري سچمئشدي کي، اؤز آديني اورايا قويسون. اونون آناسينين آدي عَمّونلو نَعَما ائدي.

12:14  رِحوبعام شرارت اتدي، چونکي اوره‌يئني ربّی آختارماغا قويمادي.

12:15  رِحوبعامين اتدئيي ائشلر، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، مگر شِمَعيا پيغمبرئن و گؤروجو عئدّونون تارئخ کئتابلاريندا نسئل شجره‌سئنه موطابئق يازيلماييبدير؟ رِحوبعاملا يَروبعام آراسيندا همئشه موحارئبه گدئردي.

12:16  رِحوبعام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اَبئيا پادشاه اولدو.

Chapter 13

13:1  يَروبعامين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده اَبئيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

13:2  او، اورشلئمده اوچ ائل پادشاهليق اتدي. آناسي گئبعالي اورئيِلئن قيزي مئکايا ائدي. اَبئيا ائله يَروبعامين آراسيندا موحارئبه گدئردي.

13:3  اَبئيا دؤرد يوز مئن سچمه ائگئد دؤيوشچو قوشونلا جنگه گئرئشدي. لاکئن يَروبعام سکّئز يوز مئن سچمه ائگئد دؤيوشچوسونو اونون ضئدّئنه دوزدو.

13:4  اَبئيا اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده اولان صِمارايِم داغينا قالخيب ددي: "ای يَروبعام و بوتون ائسرايئللی‌لر، منی اشئدئن!

13:5  مگر بئلمئرسئنئز کي، ائسرايئلئن تاريسي رب ائسرايئل اوستونده پادشاهليغي ابده کئمي داوودا و اونون اوغوللارينا ورئبدئر؟ بونو دوزلا عهد ادئب.

13:6  لاکئن نِباط اوغلو يَروبعام، داوود اوغلو سوليمانين قولو، قالخيب آغاسينين ضئدّئنه عوصيان اتدي.

13:7  اونون اطرافينا بوش و دَيَرسئز آداملار ييغيليب سوليمان اوغلو رِحوبعاما ضئدّ چيخديلار. رِحوبعام جاوان و قورخاق اولدوغو اوچون اونلارين ضئدّئنه دورا بئلمه‌دي.

13:8  ائندي سئز دوشونورسونوز کي، داوود اوغوللارينين اَلئنده اولان ربّئن پادشاهليغينا ضئدّ دوراسينيز. سئز بؤيوک بئر قوشونسونوز و يَروبعامين سئزه آللاهلار دوزلتدئيي قيزيل دانالار دا سئزئنله‌دئر.

13:9  مگر هارون نسلئندن اولان ربّئن کاهئنلرئني و لاوئلی‌لري قووماييبسينيز؟ مگر آيري اؤلکه‌لرئن خالقلاري کئمي اؤزونوزه کاهئنلر قويماييبسينيز؟ هر کس کي، بئر گاميش و يدّي قوچلا تقدئس اولونماق اوچون گلسه، يالانچي آللاهلارين کاهئني اولا بئلر.

13:10  آمّا بئزه گلئنجه، رب بئزئم تاريميزدير و بئز اونو ترک اتمه‌مئشئک؛ بئزده هارون نسلئندن اولان کاهئنلر ربّه خئدمت ادئرلر و لاوئلی‌لر ده خئدمت باشيندا حاضيرديرلار.

13:11  اونلار هر سحر، هر آخشام ربّه يانديرما قوربانلاري و خوش عطئرلي بوخور يانديريرلار، تمئز مئز اوستونه چؤرک تقدئمي قويورلار و هر آخشام قيزيل چيراقداني چيراقلاري ائله حاضيرلاييب يانديريرلار. چونکي بئز تاريميز ربّئن قويدوغو امرلرئنه عمل ادئرئک، آمّا سئز اونو ترک ادئبسئنئز.

13:12  باخ، تاري بئزئمله‌دئر، باشيميزين اوستونده‌دئر. اونون کاهئنلري ده بئزئمله‌دئرلر. اَللرئنده کَره‌نايلار وار کي، سئزئن ضئدّئنئزه چالسينلار. ای ائسرايئل اؤولادلاري، آتالارينيزين تاريسي ربّئن ضئدّئنه موحارئبه اتمه‌يئن، چونکي باجارا بئلمزسئنئز."

13:13  لاکئن يَروبعام اونلارين آرخاسيندان کمئن قورموشدو. بلجه ائسرايئل يهودالي‌لارين قاباغيندا ائدي. کمئن ده اونلارين آرخاسيندا ائدي.

13:14  يهودالي‌لار دؤندوکده گؤردولر کي، اونلارا قاباقدان و آرخادان هوجوم اولوندو. اونلار ربّه فرياد اتدئلر و کاهئنلر کَره‌نايلاري چالديلار.

13:15  يهودالي‌لار نعره چکدئلر. اونلار نعره چکنده، تاري يَروبعامي و بوتون ائسرايئللی‌لري اَبئيانين و يهودانين قاباغيندا قيردي.

13:16  ائسرايئل اؤولادلاري يهودالي‌لارين قاباغيندان قاچديلار و تاري اونلاري، يهودالي‌لارين اَللرئنه تسلئم اتدي.

13:17  اَبئيا ائله خالقي اونلاري بؤيوک تَلَفاتا سالديلار: اِله کي، ائسرايئللی‌لردن بش يوز مئن سچمه آدام هلاک اولدو.

13:18  بلجه او واخت ائسرايئل اؤولادلاري موطئع اولدولار و يهودالي‌لار آتالارينين تاريسي ربّه بِل باغلاديقلاري اوچون قالئب گلدئلر.

13:19  اَبئيا يَروبعامي تعقئب اتدي و اوندان بِيت ائل‌له قصبه‌لرئني، يِشانا ائله قصبه‌لرئني، اِفرونلا قصبه‌لرئني آلدي.

13:20  اَبئيانين دؤورونده يَروبعام بئر داها گوجلو اولمادي. رب اونو ووردو و او اؤلدو.

13:21  لاکئن اَبئيا داها دا گوجلَندي. او، اون دؤرد آرواد آلدي، ائيئرمي ائکي اوغولون و اون آلتي قيزين آتاسي اولدو.

13:22  اَبئيانين قالان ائشلري، عمل‌لري و سؤزلري مگر پيغمبر عئدّونون تفسئرئنده يازيلماييبدير؟

Chapter 14

14:1  اَبئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار. يرئنه اوغلو آسا پادشاه اولدو. اونون دؤورونده اؤلکه اون ائل راحات ياشادي.

14:2  آسا تاريسي ربّئن گؤزونده ياخشي و دوغرو اولان ائشلر اتدي.

14:3  اؤزگه آللاهلارين قوربانگاهلاريني و پرستئشگاهلاري آرادان قالديردي، موقدّس سوتونلاري قيردي، اَشِرا بوتلرئني کَسدي.

14:4  آسا يهودايا امر اتدي کي، آتالارينين تاريسي ربّی آختارسينلار و شرئعت و امرلري يرئنه يتئرسئنلر.

14:5  يهودانين بوتون شهرلرئندن پرستئشگاهلاري و بوخور قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي. اونون دؤورونده اؤلکه راحات ياشادي.

14:6  او، يهودادا قالالي شهرلر تئکدي، چونکي او ائل‌لرده اؤلکه ‌اَمئن-آمانليقدا ائدي و اونون ضئدّئنه هچ کس موحارئبه اتمئردي. رب اونا دئنجلئک ورمئشدي.

14:7  آسا يهودالي‌لارا ددي: "گلئن بو شهرلري تئکَک، اطرافيندا دووارلار، بورجلر، دروازالار و چفته‌لر دوزَلدَک. اؤلکه حله بئزئمدئر، چونکي بئز تاريميز ربّی آختارميشيق، اونو آختارديغيميزا گؤره تاري بئزه هر طرفدن دئنجلئک ورئب." اونلار بلجه تئکدئلر و کامياب اولدولار.

14:8  آسانين قوشونو يهودادان سئپر و نئزه داشييان اوچ يوز مئن نفر و بِنيامئندن قالخان داشييان و کامان چکن ائکي يوز هشتاد مئن نفردن عئبارت ائدي. اونلارين هاميسي ائگئد دؤيوشچولر ائدئلر.

14:9  بونلارين ضئدّئنه کوشلو زِرَخ چوخ بؤيوک بئر قوشون و اوچ يوز دؤيوش عاراباسي ائله مارِشايا گلدي.

14:10  آسا اونون قاباغينا چيخدي و مارِشادا صِفاته دره‌سئنده دؤيوش اوچون دوزولدو.

14:11  آسا تاريسي ربّی چاغيريب ددي: "يارب، سندن آيريسي يوخدور کي، دؤيوشده گوجلولر و گوجسوزلر آراسيندا کؤمک اتسئن؛ يارب تاريميز، بئزه کؤمک ات، چونکي سنه بِل باغلاميشيق و سنئن آدينلا بو بؤيوک قوشونون اوستونه گلمئشئک. يارب، تاريميز سنسن، قوي ائنسان سنه قالئب گلمه‌سئن."

14:12  رب آسانين و يهودالي‌لارين قاباغيندا کوشلولاري قيردي و کوشلولار قاچماغا باشلاديلار.

14:13  آسا و اونونلا بئرلئکده اولان خالق اونلاري گِرارا قدر تعقئب اتدئلر. کوشلولاردان او قدر اؤلَن اولدو کي، هچ کس سالامات قالمادي، چونکي ربّئن و اونون قوشونونون قاباغيندا محو اولموشدولار. يهودالي‌لار چوخلو قنئمت اَله کچئرتدئلر.

14:14  گِرارين اطرافينداکي بوتون قصبه‌لري داغيتديلار، چونکي ربّئن قورخوسو اونلارين جانينا دوشموشدو. بوتون شهرلري قارت اتدئلر، اورادا چوخلو قنئمت وار ائدي.

14:15  چوبان چاديرلاريني دا داغيتديلار، چوخلو قويون-کچي و دَوه آپارديلار. سونرا اورشلئمه قاييتديلار.

Chapter 15

15:1  عودِد اوغلو عَزَريانين اوستونه تارينين روحو گلدي.

15:2  عَزَريا آسانين قاباغينا چيخيب اونا ددي: "ای آسا، بوتون يهودالي‌لار و بِنيامئنلی‌لر، منه قولاق آسين! سئز ربله برابر اولارکن، او دا سئزئنله‌دئر. اگر سئز اونو آختاراسينيز، قويار کي، اونو تاپاسينيز. لاکئن اگر اونو ترک اده‌سئنئز، او دا سئزي ترک اِدَر.

15:3  اوزون بئر زاماندان بَري ائسرايئلده حقئقي تاري يوخ ائدي. اؤيره‌دن بئر کاهئن و شرئعت ده يوخ ائدي.

15:4  آنجاق آغير گونلرئنده ائسرايئلئن تاريسي ربّه قاييديب اونو آختارديلار و او دا اؤزونو اونلارا گؤرستدي.

15:5  او واختلار گدئب-گلن اوچون امنئيت يوخ ائدي. چونکي بوتون اؤلکه‌لرئن اهالئسئني بؤيوک ائضطئرابلار ذلئل اتمئشدي.

15:6  مئلّت مئلّتي، شهر شهري آياق آلتيندا پايمال ادئردي. چونکي تاري اونلاري هر جور بلا ائله ائضطئرابا سالميشدي.

15:7  لاکئن سئز گوجلو اولون و اَللرئنئز گوجدن دوشمه‌سئن، چونکي ائشئنئز اوچون پاداش آلاجاقسينيز."

15:8  آسا بو سؤزلري و پيغمبر عودِد اوغلو عَزَريانين نَبئلئيئني اشئتدئکده جسارت تاپيب بوتون يهودا و بِنيامئن تورپاغيندان و اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده اولان آلديغي شهرلردن ائيرنج بوتلري گؤتوروب آتدي، ربّئن ايواني قاباغيندا اولان ربّئن قوربانگاهيني تعمئر اتدي.

15:9  بوتون يهودالي‌لاري و بِنيامئنلی‌لري، اونلارين آراسيندا ياشايان اِفرايئملی‌لري، مِنَسّه‌لي‌لري و شَمعونلولاري بئر يره ييغدي. چونکي ائسرايئلدن چوخلاري تاريسي ربّئن اونونلا اولدوغونو گؤردوکده اونون طرفئنه کچمئشدئلر.

15:10  بلجه آسانين پادشاهليغينين اون بِشئنجي ائلئنئن اوچونجو آييندا اونلار اورشلئمه ييغيلديلار.

15:11  او گون گتئردئکلري قنئمتدن يدّي يوز اؤکوز و يدّي مئن قويون-کچي ربّه قوربان اتدئلر.

15:12  عهد باغلاديلار کي، آتالارينين تاريسي ربّی بوتون اورَکلري ائله و بوتون جانلاري ائله آختارسينلار.

15:13  ائسرايئلئن تاريسي ربّی آختارمايان هر کس ده اؤلومه ورئلسئن، ائستر کئچئک اولسون ائستر بؤيوک، ائستر کئشي اولسون، ائستر آرواد.

15:14  شيپورلار و کَره‌نايلار چالاراق اوجا سَس و باغيرتي ائله ربّه آند ائچدئلر.

15:15  بو آندا گؤره بوتون يهودالي‌لار سِوئندئلر، چونکي بوتون اورَکلري ائله آند ائچمئشدئلر، صداقتله ربّی آختارميشديلار. رب ده اونلارا اؤزونو گؤرسدمئشدي. رب اونلارا هر طرفدن دئنجلئک وردی.

15:16  آسا پادشاه نَنه‌سي مَعَکاني ملکه‌لئکدن محروم اتدي، چونکي او، ائلاهه اَشِرا اوچون ائيرنج بئر بوت دوزلتمئشدي. آسا اونون ائيرنج بوتونو کَسدي و اَزئب قئدرون دره‌سئنده يانديردي.

15:17  لاکئن پرستئشگاهلار ائسرايئلده آرادان قالديريلمادي. آنجاق آسانين اوره‌يي بوتون عؤمرو بويو ربّه کامئل بئر شکئلده باغلي قالدي.

15:18  او، آتاسينين و اؤزونون وقف اتدئيي شيلري-يعني قيزيلي، گوموشو و قابلاري تارينين معبدئنه گتئردي.

15:19  آسانين پادشاهليغينين اوتوز بشئنجي ائلئنه قدر موحارئبه اولمادي.

Chapter 16

16:1  آسانين پادشاهليغينين اوتوز آلتينجي ائلئنده ائسرايئل پادشاهي بَعشا يهودايا هوجوم اتدي و راما شهرئني گوجلَندئردي کي، يهودا پادشاهي آسانين يانينا گلئب-گِدنلره مانع اولسون.

16:2  آسا ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئندن قيزيل- گوموشو گؤتوردو و اونلاري دَمَشقده ياشايان اَرام پادشاهي بِن-هَدَده بو خبرله گؤندردي:

16:3  "نجه سنئن آتانلا منئم آتام آراسيندا سازئش وار ائدي، قوي بئزئم اَراميزدا دا سازئش اولسون. باخ، سنه قيزيل-گوموش گؤندرمئشم؛ گت ائسرايئل پادشاهي بَعشا ائله اولان سازئشئني پوز کي، مندن گری چکئلسئن."

16:4  بِن-هَدَد آسا پادشاها قولاق آسدي و قوشون باشچيلاريني ائسرايئل شهرلرئنئن اوستونه گؤندردي. اونون قوشونلاري عئيّونو، داني، آبِل‌مايئمي و نَفتالئنئن بوتون آنبار شهرلرئني اَله کچئرتدئلر.

16:5  بَعشا بونو اشئتدئکده راماني تئکمه‌يي دايانديردي و ائشئني بوراخدي.

16:6  آسا پادشاه بوتون يهودالي‌لاري يانينا ييغدي. اونلار رامادا بَعشانين تئکمکده اولدوغو يرلرئن داشلاريني و دئرَکلرئني داشيديلار. آسا بونلارلا گئبعا‌ني و مئصپا‌ني تئکدي.

16:7  او واخت گؤروجو خَناني، يهودا پادشاهي آسانين يانينا گلئب اونا ددي: "ائندي کي تارين ربّه يوخ، اَرام پادشاهينا بِل باغلادين، بونا گؤره ده اَرام پادشاهينين قوشونو سنئن اَلئندن قاچدي.

16:8  مگر کوشلولار و لوبلولار دؤيوش آتلي و دؤيوش عارابالاري ائله چوخ بؤيوک بئر قوشون ديئلدئلر؟ لاکئن ربّه بِل باغلاديغين اوچون، او دا اونلاري سنه تسلئم اتدي.

16:9  چونکي ربّئن گؤزلري ير اوزونو سِير ادئر کي، اوره‌يي کامئل بئر شکئلده اونونلا اولانلاري قووّتلَندئرسئن. آغيلسيزليق اتدئن. دوغرودان دا ائندئدن بله موحارئبه‌لرئن اولاجاق."

16:10  آسا گؤروجويه قضبلَندي و اونو زئندانا سالدي، چونکي بونون اوچون اونا حئدّتلَنمئشدي. او واخت آسا خالقدان بعضئلرئنه ظولم اتدي.

16:11  آسانين ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، باخ، يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.

16:12  آسا، پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، آياقلارينا مرض دوشدو، ناخوشلوغو گت-گده آغيرلاشدي، لاکئن ناخوش اولدوقدا دا ربّی يوخ، حکئملري آختاردي.

16:13  آسا پادشاهليغينين قيرخ بئرئنجي ائلئنده اؤلوب آتالاري ائله ياتدي.

16:14  اونو داوودون شهرئنده اؤزو اوچون قازديغي قبئرده باسديرديلار و اونو گؤزل ادوئيّات و هر جور قاتيشميش عطرئيّاتلا دولو ياتاغا قويدولار. اونون خاطئرئنه چوخ بؤيوک بئر اود قالاسي يانديرديلار.

Chapter 17

17:1  آسانين يرئنه اوغلو يِهوشافاط پادشاه اولدو و ائسرايئلئن ضئدّئنه اؤزونو مؤحکملَندئردي.

17:2  يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه قوشون قويدو و يهودا تورپاغينا و آتاسي آسانين آلديغي اِفرايئم شهرلرئنه حربي دسته‌لر يِرلَشدئردي.

17:3  رب يِهوشافاطلا ائدي، چونکي آتاسي داوودون باشلانيشداکي يوللاري ائله گتدي و بَعَل بوتلرئني يوخ،

17:4  آتاسينين تاريسيني آختاردي و اونون امرلري ائله گتدي. او ائسرايئلئن اتدئيي کئمي اتمه‌دي.

17:5  رب پادشاهليغي اونون اَلئنده مؤحکملَندئردي و بوتون يهودالي‌لار يِهوشافاطا خراج گتئردئلر. اونون بول ثروت و احتئشامي وار ائدي.

17:6  ربّئن يوللاريندا فخر ادئردي و گئنه پرستئشگاهلاري و اَشِرا بوتلرئني يهودادان گؤتوردو.

17:7  پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده سرکرده‌لري بِنخه‌يئل، عوبَديا، زِکَريا، نِته‌نِل و مئکاياني گؤندردي کي، يهودا شهرلرئنده خالقا تعلئم ورسئنلر.

17:8  اونلارلا برابر لاوئلی‌لر: شِمَعيا، نِتَنيا، زِبَديا، عَساهِل، شِمئراموت، يِهوناتان، اَدونئيا، طوبئيا، توب‌اَدونئيا و اونلارلا بئرلئکده کاهئنلر: الئشاماع و يِهورامي دا گؤندردي.

17:9  اونلار يهودادا خالقا تعلئم وردئلر. يانلاريندا ربّئن شرئعت کئتابي وار ائدي. اونلار يهودانين بوتون شهرلرئني دولانديلار و خالقا تعلئم وردئلر.

17:10  ربّئن قورخوسو يهودانين اطرافيندا اولان بوتون اؤلکه‌لرئن پادشاهليقلاري اوستونه دوشدو و يِهوشافاطين ضئدّئنه موحارئبه اتمه‌دئلر.

17:11  فئلئسطلی‌لردن بعضئسي يِهوشافاطا هدئيّه و خراج اولاراق گوموش گتئردئلر. عربلر ده اونا سورولر-يدّي مئن يدّي يوز قوچ و يدّي مئن يدّي يوز اِرکَک کچي گتئردئلر.

17:12  يِهوشافاط گت-گده عظمت قازاندي. يهودادا قالالار و آنبار شهرلري تئکدي.

17:13  يهودا شهرلرئنده چوخلو آذوقه وار ائدي، اورشلئمده ده ائگئد دؤيوشچولر.

17:14  نسئل‌لرئنه گؤره اونلارين سئياهيسي بو ائدي: يهودادان مئن‌باشي‌لار: باشچي اَدنا و اونونلا برابر اوچ يوز مئن ائگئد دؤيوشچو؛

17:15  اوندان سونرا باشچي يِهوخانان و اونونلا بئرلئکده ائکي يوز هشتاد مئن نفر؛

17:16  اوندان سونرا زئکري اوغلو اَمَصيا کي، اؤز گؤيلو ائله ربّئن ائشئني بوينونا گؤتورموشدو، و اونونلا بئرلئکده ائکي يوز مئن ائگئد دؤيوشچو؛

17:17  بِنيامئندن ائگئد دؤيوشچو اِلياداع و اونونلا برابر اوخ-کامان و قالخانلا سئلاحلانميش ائکي يوز مئن نفر،

17:18  اوندان سونرا يِهوزاباد و اونونلا دؤيوشه حاضير اولان يوز هشتاد مئن نفر.

17:19  بونلار پادشاها خئدمت ادن ائگئدلر ائدئلر کي، پادشاهين بوتون يهوداداکي قالالي شهرلره قويدوغو دؤيوشچولردن علاوه ائدئلر.

Chapter 18

18:1  يِهوشافاطين بول ثروت و احتئشامي وار ائدي. او، اِولئلئک يولو ائله اَخابلا موتّفئق اولدو.

18:2  بئر نچه ائل سونرا اَخابلا گؤروشمک اوچون سامئره‌يه گتدي. اَخاب اونون اوچون و اونونلا برابر اولان خالق اوچون چوخ قويون-کچي و اؤکوز کَسدي، اونو تحرئک اتدي کي، راموت-گئلعادا قالخسين.

18:3  ائسرايئل پادشاهي اَخاب يهودا پادشاهي يِهوشافاطدان سوروشدو: "آيا سن، منئمله بئرلئکده راموت-گئلعادا گِدَرسن؟" يِهوشافاط اونا جاواب وردی: "منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي حساب ات، دؤيوشده سنئنله اولاجاغيق."

18:4  يِهوشافاط گئنه ائسرايئل پادشاهينا ددي: "اوّلجه گؤرَک ربّئن سؤزو ندئر؟"

18:5  ائسرايئل پادشاهي دؤرد يوز پيغمبري ييغدي و اونلاردان سوروشدو: "ووروشماق اوچون راموت-گئلعادا گِدَک يا گتمه‌يک؟" اونلار ددئلر: "گت، تاري اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."

18:6  آمّا يِهوشافاط سوروشدو: "بورادا اولانلاردان باشقا، آيا ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اوندان سوروشاق؟"

18:7  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "ربدن سوروشماق اوچون بئر نفر ده وار: يئملا اوغلو مئکايا. آنجاق منئم اوندان زَهلَم گدئر، چونکي همئشه ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک ادئر." يِهوشافاط ددي: "قوي پادشاه بله دِمه‌سئن."

18:8  ائسرايئل پادشاهي بئر ساراي خئدمتچئسئني چاغيريب ددي: "تِز يئملا اوغلو مئکاياني بورايا گتئر."

18:9  بو زامان ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط سامئره دروازاسينين گئره‌جيئنده‌کي خرمن يرئنده، شاهليق لئباسي گِيمئش حالدا اوتورموشدولار. هر بئري اؤز تختئنده اوتورموشدو و بوتون پيغمبرلر اونلارين قاباغيندا پيغمبرلئک ادئردي.

18:10  کِنه‌عَنا اوغلو صئدقئيا اؤزونه دَمئر بوينوزلار دوزَلدئب ددي: "رب بله ديئر: «اَراملي‌لاري قيريب قورتارانا قدر اونلاري بونلارلا بوينوزلاياجاقسان.»"

18:11  بوتون پيغمبرلر ده پيغمبرلئک ادئب ديئردئلر: "راموت-گئلعادا گت، قالئب گله‌جکسن، چونکي رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."

18:12  او قاصئد کي، مئکاياني چاغيرماق اوچون گتمئشدي، اونونلا دانيشيب ددي: "باخ، پيغمبرلر پادشاها بئرلئکده خوش سؤزلر ديئرلر. قوي سنئن سؤزون ده اونلاردان بئرئنئن سؤزو کئمي اولسون و اونونلا خوش دانيش."

18:13  آمّا مئکايا ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون کي، تاريم منه نه دِسه، اونو دئيه‌جيم."

18:14  او، پادشاهين يانينا گلدئکده، پادشاه اونا ددي: "مئکايا، ووروشماق اوچون راموت-گئلعادا گِدَک، يوخسا گتمه‌يک؟" مئکايا اونا ددي: "گدئن، قالئب گله‌جکسئنئز، اونلار سئزه تسلئم ادئله‌جک."

18:15  پادشاه اونا ددي: "سنه نچه دفه گرک آند ائچدئرئم کي، منه ربّئن آديندا حقئقتدن آيري بئر شي دِمَيه‌سن؟"

18:16  مئکايا ددي: "من بوتون ائسرايئللی‌لري داغلار اوستونده چوباني اولمايان سورو کئمي سَپَلَنمئش گؤردوم. رب ددي: «اونلارين آغاسي يوخدور. قوي هر بئري سالامات اؤز اِوئنه قاييتسين.»"

18:17  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "مگر سنه دِمه‌دئم کي، او منئم ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک اده‌جک؟"

18:18  مئکايا ددي: "او واخت ربّئن سؤزونو اشئدئن. من ربّی گؤردوم کي، اؤز تختئنده اوتوروب و بوتون گؤيلر قوشونو اونون ساغيندا و سولوندا دوروبلار.

18:19  رب سوروشدو: «ائسرايئل پادشاهي اَخابي کئم توولاياجاق کي، راموت-گئلعادا گدئب هلاک اولسون؟» بئري اِله ددی، او بئري بِله.

18:20  او واخت بئر روح ائره‌لي گلئب ربّئن قاباغيندا داياندي و سوروشدو: «من اونو توولايارام.» رب اونا ددي: «نجه؟»

18:21  او جاواب وردی: «من گدئب بوتون پيغمبرلرئن آغزيندا يالانچي بئر روح اولارام.» رب ددي: «سن اونو توولاياجاقسان و بونو باجاريرسان، گت و بله اِله.»

18:22  ائندي، باخ، رب سنئن بو پيغمبرلرئنئن آغزينا يالانچي بئر روح قويوب. چونکي سنئن باشينا بلا گتئرمه‌يي اعلان ادئب."

18:23  او واخت کِنه‌عَنا اوغلو صئدقئيا ياخينلاشدي و مئکايانين ياناغينا ووروب جاواب وردی: "ربّئن روحو مندن سنه نجه کچدي کي، سنئنله دانيشسين؟"

18:24  مئکايا ددي: "باخ، بونو او گون گؤره‌جکسن کي، گئزلَنمک اوچون ائچه‌ري بئر اوتاغا گئرئرسن."

18:25  ائسرايئل پادشاهي ددي: "مئکاياني گؤتورون، اونو شهر ريئسي آمونون و پادشاهين اوغلو يوآشين يانينا گؤندرئن.

18:26  اونلارا امر ادئن کي، پادشاه بله ديئر: "بو آدامي زئندانا آتين و من سالامات قاييدانا قدر اونا آنجاق او قدر چؤرک و سو ورئن کي، اؤلمه‌سئن."

18:27  مئکايا ددي: "اگر سن سالامات قاييداسان، دِمه‌لي رب منئم واسئطَمله دانيشماييبدير." سونرا ددي: "ای جاماعات، هامينيز اشئدئن!"

18:28  ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط راموت-گئلعادا گتدئلر.

18:29  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "من قئيافه‌مي دَيئشئب دؤيوشه گئره‌جيم، لاکئن سن اؤز شاهليق پالتاريني گِي." بلجه ائسرايئل پادشاهي قئيافه‌سئني دَيئشئب دؤيوشه گئردي.

18:30  اَرام پادشاهي اؤز دؤيوش عارابالارينين باشچيلارينا امراتمئشدي: "نه کئچئکله، نه ده بؤيوکله ووروشون، فقط ائسرايئل پادشاهي ائله دؤيوشه گئرئن."

18:31  دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري يِهوشافاطي گؤرنده ددئلر: "ائسرايئل پادشاهي بودور." و دؤنوب اونونلا ووروشماغا گتدئلر. او واخت يِهوشافاط چيغيردي. رب اونا کؤمک اتدي، تاري اونلاري اونون يانيندان گری چکدي.

18:32  دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري اونون ائسرايئل پادشاهي اولماديغيني گؤرنده اونون دالينجا گتمه‌يئب قاييتديلار.

18:33  بئر آدام نئشان آلمادان کامان چکئب ائسرايئل پادشاهيني زئرِهئنئن بئرلَشدئيي يردن ووردو. پادشاه عاراباچيسينا ددي: "دؤندَر و منی دؤيوشدن چيخارت، چونکي آغير يارالانميشام."

18:34  او گون دؤيوش قيزيشدي. ائسرايئل پادشاهي آخشاماجاق اؤز دؤيوش عاراباسيندا اَراملي‌لارين قاباغيندا سؤيکه‌نئب داياندي. گونش باتماقدا ائکن او اؤلدو.

Chapter 19

19:1  يهودا پادشاهي يِهوشافاط اورشلئمه، اِوئنه سالامات قاييتدي.

19:2  خَناني اوغلو گؤروجو يِيهو اونون گؤروشويونه گدئب پادشاه يِهوشافاطدان سوروشدو: "مگر لازيم ائدي کي، پئس آداما کؤمک اتمک و ربدن نئفرت ادنلري سِومَکله ربّئن قضبئني اوستونه گتئره‌سن.

19:3  لاکئن سنئن ياخشي ائشلرئن ده وار: اَشِرا بوتلرئني اؤلکه‌دن يوخ ادئبسن و اؤز اوره‌يئني تاريني آختارماغا ورئبسن."

19:4  يِهوشافاط اورشلئمده ياشادي. تکرار بئرشئباعاعدان اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنه قدر خالق آراسيندا گَزدي و اونلاري آتالارينين تاريسي ربّه طرف دؤنده‌ردي.

19:5  اؤلکه‌يه، يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه، شهر به شهر داور قويدو.

19:6  او، داورلره ددي: "نه اتدئيئنئزه باخين، چونکي ائنسان اوچون يوخ، رب اوچون قاضيليق ادئرسئنئز و قاضيليق ائشئنده او سئزئنله‌دئر.

19:7  ائندي قويون سئزئن اوستونوزده ربّئن قورخوسو اولسون. نه اتدئيئنئزده احتئياط ادئن، چونکي تاريميز ربده حاقسيزليق، طرفدارليق و روشوَتخورلوق يوخدور."

19:8  يِهوشافاط ربّئن قاضيليغينا و موباحئثه‌لي ائشلر اوچون اورشلئمه ده بعضی لاوئلی‌لري، کاهئنلري، و ائسرايئلئن نسئل باشچيلاريني تعيئن اتدي. و اونلار اورشلئمده ياشاديلار.

19:9  سونرا اونلارا امر ادئب ددي: "ربّئن قورخوسوندا صداقت و بوتون اورَکله بله ادئن:

19:10  اؤز شهرلرئنده ياشايان هموطنلرئنئزدن سئزه گله‌جک هر موباحئثه‌لي ائش اوچون، ائستر قان داعواسي اولسون، ائسترسه ده قانون، امر، قايدالار و حؤکملر باره‌ده اولسون، اونلارا ائخطار ورئن کي، ربّئن قاباغيندا تقصئرکار اولماسينلار و قضب سئزئن و هموطنلرئنئزئن اوستونه گلمه‌سئن. بله اتمکله سئز تقصئرکار اولماياجاقسينيز.

19:11  باخ، ربّئن هر ائشي اوچون باش کاهئن اَمَريا، پادشاهين هر ائشي اوچون ده يهودانين قبئله ريئسي اِسماعئل اوغلو زِبَديا باشچينيز اولاجاق، قاباغينيزدا دا لاوئلی‌لر مأمور اولاجاقلار. جسارتله رفتار ادئن. رب ياخشيليق ادنلرله اولسون."

Chapter 20

20:1  بوندان سونرا موآبلي‌لار و عَمّونلولار، اونلارلا برابر ماعونلولاردان بعضئسي گلدئلر کي، يِهوشافاطين ضئدّئنه دؤيوشسونلر.

20:2  بعضی آداملار گلئب يِهوشافاطا خبر گتئرئب ددئلر: "دهنزئن او بئري طرفئندن، اِدومدان سنئن ضئدّئنه بؤيوک بئر قوشون گلئر. باخ، ائندي اونلار خَصِصون-تامارداديرلار. (يعني عِين‌گِدئده)"

20:3  يِهوشافاط قورخدو و اوزونو ربّی آختارماغا دؤندَردي و بوتون يهودا اوچون اوروج اعلان اتدي.

20:4  يهودالي‌لار ربدن کؤمک ائسته‌مک اوچون ييغيلديلار، حتّا يهودانين بوتون شهرلرئندن ده گلدئلر کي، ربّی آختارسينلار.

20:5  يِهوشافاط ربّئن معبدئنده، تزه حَيَطئن قاباغيندا، يهودا و اورشلئم جاماعاتينين قاباغيندا دوروب ددي:

20:6  "يارب، آتالاريميزين تاريسي، گؤيلرده اولان تاري مگر سن ديئلسن؟ بوتون مئلّتلرئن پادشاهليقلاري اوستونه حاکئم اولان مگر سن ديئلسن؟ قودرتله قووّت سنئن اَلئنده‌دئر و هچ کئم سنئن ضئدّئنه دورا بئلمز.

20:7  ای تاريميز، مگر سن ديئلسن کي، بو تورپاقدا ياشايانلاري خالقين ائسرايئلئن قاباغيندا قوودون و اونو دوستون ائبراهئمئن نسلئنه ابدی اولاراق وردئن؟

20:8  اورادا مسکن سالديلار، اورادا سنئن آدينا موقدّس بئر مکان تئکدئلر و ددئلر:

20:9  «اگر اوستوموزه بلا، قيلينج، جزا، وبا و يا آجليق گلسه، آدين بو معبده اولدوغونا گؤره بو معبدئن قاباغيندا، يعني سنئن قاباغيندا دوراجاغيق و چتئن گونلرده سنه فرياد اده‌جيئک، اوندا سن اشئده‌جکسن و خئلاص اده‌جکسن.»

20:10  ائندي باخ، عَمّونلولار، موآبلي‌لار، سِعئر داغينين ساکئنلري نه ادئر! مئصئر تورپاغيندان گلرکَن ائسرايئللی‌لري اونلارين تورپاغينا گئرميه قويمادين، ائسرايئللی‌لر ده دؤنوب اونلاري محو اتمه‌دئلر.

20:11  ائندي گؤر عوضئني نجه ورئرلر؛ گلئرلر کي، بئزه ائرث وردئيئن مولکوندن بئزي قووسونلار.

20:12  ای تاريميز، اونلارا مگر حؤکم اتميه‌جکسن؟ چونکي اوستوموزه گلن بو بؤيوک قوشونون ضئدّئنه گوجوموز يوخدور، نه اده‌جيئمئزي بئلمئرئک، آنجاق گؤزلرئمئز سنه دئکئلئب."

20:13  بوتون يهودالي‌لار کؤرپه‌لري، آروادلاري و اوشاقلاري ائله ربّئن حوضوروندا دورموشدولار.

20:14  جاماعاتين آراسيندا ربّئن روحو آساف نسلئندن اولان بئر لاوئلي، مَتّنيا اوغلو يِعي‌اِل اوغلو بِنايا اوغلو زِکَريا اوغلو يَخه‌زي‌اِلئن اوستونه گلدي.

20:15  او ددي: "بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار و سن پادشاه يِهوشافاط، ياخشي اشئدئن! رب سئزه بله ديئر: «بو بؤيوک قوشوندان قورخمايين و اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن، چونکي دؤيوش سئزئن يوخ، تارينيندير.

20:16  صاباح اونلارين ضئدّئنه اِنئن. باخ، اونلار صئص يوخوشو ائله قالخيب گله‌جکلر و اونلاري دره‌نئن آخيريندا، يِروعِل چؤلونون قاباغيندا تاپاجاقسينيز.

20:17  بو موحارئبه‌ده دؤيوشمک سئزه لازيم اولماياجاق. ای يهودالي‌لار و اورشلئملی‌لر، صف باغلاييب دورون، اؤز حاقّينيزدا ربّئن خئلاصيني گؤرون. قورخمايين و اوزولمه‌يئن. صاباح اونلارين قاباغينا گدئن و رب سئزئنله اولاجاق.»"

20:18  يِهوشافاط اوزو اوسته يِره قاپاندي و بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار ربّئن حوضوروندا يره قاپانيب اونو پرستئش اتدئلر.

20:19  قوحات و قورَخ نسئل‌لرئندن اولان لاوئلی‌لر آياغا قالخيب ائسرايئلئن تاريسي ربّه چوخ اوجا سَسله شوکور اتدئلر.

20:20  اونلار سحر تزدن قالخديلار و تِقوعَع چؤلونه چيخديلار. چيخديقلاري زامان يِهوشافاط دوروب ددي: "ای يهودا و اورشلئمده ياشايانلار، منی اشئدئن: تارينيز ربّه بِل باغلايين، پايدار قالارسينيز، اونون پيغمبرلرئنه ائنانين و اوغور قازانارسينيز."

20:21  خالقلا مصلحت اتدئکدن سونرا، ربّه نغمه اوخويانلاري تعيئن اتدي کي، قوشونونون قاباغيندا گتسئنلر و موقدّس جلالينا حمد ادئب اوخوسونلار: "ربّه شوکور ادئن، چونکي اونون محبّتي ابدي‌دئر."

20:22  تَرَنّومله حمده باشلاديقلاري زامان، رب يهودايا گلن عَمّونلولارين، موآبلي‌لارين، و سِعئر داغينين ساکئنلرئنئن ضئدّئنه کمئن قوردو و اونلار قيريلديلار.

20:23  چونکي عَمّونلولارلا موآبلي‌لار سِعئر داغينين ساکئنلرئنئن ضئدّئنه قالخيب اونلاري کامئل قيرديلار. سِعئر ساکئنلرئني قيراندان سونرا دا بئربئرلرئني محو اتمه‌يه باشلاديلار.

20:24  يهودالي‌لار چؤله باخان گؤزَتچي يرئنه چاتديقدا، قوشونا باخيب يره ييخيلميش مِيئتلر گؤردولر. صاغ قالان يوخ ائدي.

20:25  يِهوشافاط و اونون خالقي اونلارين قنئمتئني گؤتورميه گلدئلر، اونلارين آراسيندا دؤيوش ماللار، پالتارلار و قئيمتلي شيلر تاپديلار. بونلاردان او قدر ييغديلار کي، داشييا بئلمه‌دئلر. قنئمت او قدر چوخ ائدي کي، اونو اوچ گون ييغيرديلار.

20:26  دؤردونجو گون بِراکا دره‌سئنده ييغيلديلار کي، ربّه حمد اتسئنلر. بوندان اؤتري او يرئن آديني بِراکا دره‌سي قويدولار و بو گونه قدر ده بله‌دئر.

20:27  يهودا و اورشلئمدن اولان آداملارين هاميسي، يِهوشافاطين باشچيليغي آلتيندا شادليقلا اورشلئمه گری دؤندولر، چونکي رب دوشمنلري اوستونده ظفره گؤره اونلارا شادليق ورمئشدي.

20:28  چنگلر، طنبورلار و کَره‌نايلار چالاراق اورشلئمه، ربّئن معبدئنه گلدئلر.

20:29  بوتون اؤلکه‌لرده‌کي پادشاهلار او زامان کي، ائسرايئلئن دوشمنلرئنئن ضئدّئنه ربّئن دؤيوشدويونو اشئتدئلر، اونلارين اوستونه تارينين قورخوسو دوشدو.

20:30  بلجه يِهوشافاطين پادشاهليغينا اَمئن-آمانليق ساکئن اولدو، چونکي تاريسي اونا هر طرفدن دئنجلئک وردی.

20:31  يِهوشافاط يهودا اوستونده پادشاه اولدو. پادشاه اولدوغو واخت اوتوز بش ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده ائيئرمي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي شئلخي قيزي عَزوبا ائدي.

20:32  يِهوشافاط آتاسي آسانين يولو ائله گتدي و اوندان آزماييب ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي.

20:33  آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالقين اوره‌يي حله آتالارينين تاريسي ربّه طرف دؤنمه‌مئشدي.

20:34  يِهوشافاطين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، خَناني اوغلو يِيهونون تارئخ کئتابيندا يازيليب کي، ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندادير.

20:35  اوندان سونرا يهودا پادشاهي يِهوشافاط، ائسرايئل پادشاهي اَخَزيا ائله ائتّئفاق قوردو. اونون بو عملي شرارت ائدي.

20:36  موتّفئق اولدولار کي، تَرشئشه گتمه‌يه گَمئلر دوزلتسئنلر و گَمئلري عِصيون‌گِبِرده دوزلتدئلر.

20:37  مارِشادان اولان دوداوياهونون اوغلو اِلئعِزِر يِهوشافاطين ضئدّئنه پيغمبرلئک ادئب ددي: "اَخَزيا ائله ائتّئفاق قوردوغون اوچون رب سنئن ائشلرئني پوزدو." بلجه گَمئلر پارچالاندي و تَرشئشه گده بئلمه‌دئلر.

Chapter 21

21:1  يِهوشافاط اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهورام پادشاه اولدو.

21:2  اونون قارداشلاري، يِهوشافاطين اوغوللاري بونلار ائدي: عَزَريا، يِخي‌اِل، زِکَريا، عَزَرياهو، مئکايئل و شِفَطيا. بونلارين هاميسي ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطين اوغوللاري ائدئلر.

21:3  آتالاري اونلارا چوخ هدئيّه‌لر-قيزيل، گوموش و قئيمتلي شيلر، هم ده يهودادا اولان قالالي شهرلر وردی. آمّا پادشاهليغي يِهوراما وردی، چونکي او، ائلک اوغول ائدي.

21:4  يِهورام آتاسينين پادشاهليق تختئنه چيخيب اؤزونو مؤحکملَندئکده، بوتون قارداشلاريني و ائسرايئل ريئسلرئندن بعضئسئني ده قيلينجدان کچئرتدي.

21:5  يِهورام، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي.

21:6  او دا اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي، چونکي اَخابين قيزي اونون آروادي ائدي. يِهورام ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

21:7  آمّا رب داوودلا اتدئيي عهددن اؤتري ائسته‌مئردي کي، داوودون سولاله‌سئني محو اتسئن. چونکي وعده ورمئشدي کي، داوودا و اونون نسلئنه همئشه‌لئک بئر چيراق ورسئن.

21:8  اونون دؤورونده اِدوملولار عوصيان قالديريب، يهودانين اسارتي آلتيندان چيخديلار و اؤزلرئنه بئر پادشاه قويدولار.

21:9  يِهورام، ريئسلري و بوتون دؤيوش عارابالاري ائله بئرلئکده گتدي. گجه ائکن قالخيب اونو هر طرفدن اَحاطه ادن اِدوملولاري و عارابا سرکرده‌لرئني قيردي.

21:10  بلجه اِدوم بو گونه قدر يهودانين ضئدّئنه عوصيان قالديريب. همئن واخت لئبنا شهري ده اونون اسارتي آلتيندان چيخدي، چونکي يِهورام آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتمئشدي.

21:11  او، يهودا داغلاريندا دا پرستئشگاهلار تئکدي و باعئث اولدو کي، اورشلئمده ياشايانلار زئنايا چکئلئب يهوداني دا يولدان آزديرسينلار.

21:12  سونرا اونا پيغمبر ائليادان بو مکتوب گلدي: "آتان داوودون تاريسي رب بله ديئر: «چونکي آتان يِهوشافاطين و يهودا پادشاهي آسانين يوللاري ائله يوخ،

21:13  ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گدئبسن و اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، يهوداني و اورشلئمده ياشايانلاري زئنايا چکئبسن، هم ده آتانين نسلئندن قارداشلاريني، سندن داها ياخشي اولانلاري اؤلدوروبسن،

21:14  باخ، رب سنئن خالقينا، اوغوللارينا، آروادلارينا و بوتون مالينا بؤيوک بئر بلا گتئره‌جک.

21:15  سن ده آغير ناخوشلاياجاقسان. بو ناخوشلوق اوزوندن باغيرساقلارين اِشئيه تؤکولَنه قدر گونلرجه سورونه‌جکسن.»"

21:16  رب يِهورامين ضئدّئنه فئلئسطلی‌لرئن روحونو و کوشلولارين قونشولوغوندا ياشايان عربلرئن روحونو قيزديردي.

21:17  اونلار يهودانين ضئدّئنه قالخيب اورايا هوجوم گتئردئلر. پادشاهين ساراييندا تاپديقلاري بوتون مالي، اونون اوغوللاريني و آروادلاريني آپارديلار. اوغوللارينين لاپ بالاجاسي يِهوآخازدان، آيري اوغلو قالمادي.

21:18  بونلارين هاميسيندان سونرا رب يِهورامي باغيرساقلاريندان صاغالماز بئر ناخوشلوغونان ووردو.

21:19  زامان کچدي. نهايت، ائکئنجي ائلئن آخيريندا ناخوشلوغونا گؤره باغيرساقلاري تؤکولدو و او، شئدّتلي آغريلارلا اؤلدو. اونون خالقي يِهورامين خاطئرئنه آتالارينا يانديرديقلاري کئمي اود قالاسي يانديرماديلار.

21:20  يِهورام، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي. اؤلومونه هچ کس تَعَسّوف اتمه‌دي. اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار، لاکئن پادشاهلارين قبئرلرئنده باسديرماديلار.

Chapter 22

22:1  اورشلئمده ياشايانلار اونون يرئنه لاپ کئچئک اوغلو اَخَزياني پادشاه اتدئلر، چونکي عربلرله بئرلئکده اوردوگاها گئرن دسته بوتون بؤيوک اوغوللاريني اؤلدورموشدولر. بلجه يهودا پادشاهي يِهورامين اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.

22:2  اَخَزيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي عَتَليا ائدي؛ عومري‌نئن نوه‌سي.

22:3  اَخَزيا دا اَخاب نسلئنئن يوللاري ‌ائله گتدي، چونکي آناسي اونا پئسلئک اتمک اؤيره‌دئردي.

22:4  اَخَزيا دا، اَخاب نسلی کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. چونکي آتاسينين اؤلوموندن سونرا، بو آداملار اونون محو اولماسينا قدر، اونون مصلحتچئلري اولدولار.

22:5  اونلارين مصلحتي ائله ائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يوراملا بئرلئکده راموت گئلعادا گتدي کي، اَرام پادشاهي خَزاعِلئن ضئدّئنه ووروشسون. اَراملي‌لار يورامي يارالاديلار.

22:6  يورام يئزرِعِله قاييتدي کي، راموتدا اَرام پادشاهي خَزاعِلئن ضئدّئنه ووروشارکَن، آلديغي يارالاردان صاغالسين. يهودا پادشاهي يِهورام اوغلو اَخَزيا، اَخاب اوغلو يورامي گؤرمک اوچون يئزرِعِله گلدي، چونکي او يارالي ائدي.

22:7  اَخَزيانين محو اولماسي تاريدان ائدي. او، يورامين يانينا گلدي و يوراملا نئمشي اوغلو يِيهونون ضئدّئنه چيخدي. رب يِيهونو مسح اتمئشدي کي، اَخاب نسلئني يوخ اتسئن.

22:8  يِيهو اَخاب نسلئنه حؤکمي ائجرا اِدَرکَن، يهودا ريئسلرئني و اَخَزيانين اونا خئدمت ادن قارداشي اوغوللاريني تاپدي و اونلاري قيلينجدان کچئرتدي.

22:9  اَخَزياني آختاردي و اونو سامئره‌ده گئزلَندئيي حالدا توتدولار. يِيهونون يانينا گتئردئلر و اونو اؤلدوردولر. سونرا اونو باسديرديلار، چونکي ددئلر: "ربّی بوتون اوره‌يي ائله آختاران يِهوشافاطين اوغلو بودور." بِلَجه، اَخَزيانين نسلئنده اِله بئر آدام قالمادي کي، پادشاهليغي اَلده ساخلايا بئلسئن.

22:10  اَخَزيانين آناسي عَتَليا، اوغلونون اؤلدويونو گؤرنده، قالخيب يهودانين بوتون پادشاه نسلئني محو اتدي.

22:11  آنجاق پادشاهين قيزي يِهوشَبعَت اؤلدورولَن شاهزاده‌لر آراسيندان، اَخَزيانين اوغلو يوآشي گئزلئجه آپاردي و اونو دايه‌سي ائله بئرلئکده ياتاق اوتاغيندا يِرلَشدئردي. يِهوشَبعَت کي، کاهئن يِهويادانين آروادي و پادشاه يِهورامين قيزي ائدي، اَخَزيانين باجيسي اولدوغو اوچون يوآشي عَتَليادان گئزلَتدي و عَتَليا اونو اؤلدوره بئلمه‌دي.

22:12  يوآش آلتي ائل اونلارلا تارينين معبدئنده گئزلي قالدي. بو زامان عَتَليا اؤلکه اوستونده پادشاهليق اتدي.

Chapter 23

23:1  يدّئنجی ائلده يِهوياداع اؤزونو مؤحکمله‌دئب و يوزباشي‌لار يِروخام اوغلو عَزَريا، يِهوخانان اوغلو اِسماعئل، عوبِد اوغلو عَزَريا، عَدايا اوغلو مَعَسِيا و زئکري اوغلو اِلئشافاطلا عهد باغلادي.

23:2  اونلار يهوداني گَزئب اورانين بوتون شهرلرئندن لاوئلی‌لري و ائسرايئلئن نسئل باشچيلاريني ييغديلار و اورشلئمه گلدئلر.

23:3  سونرا بوتون جاماعات تاري معبدئنده پادشاهلا عهد باغلاديلار. يِهوياداع اونلارا ددي: "باخين، پادشاهين اوغلو سلطنت اده‌جک. نجه کي، رب داوودون اوغوللاري حاقّيندا ديئب.

23:4  سئز بله ادئن: سئزدن سَبّت گونو نؤوبه چکن کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن اوچده بئري آستانادا دايانان قاپيچيلار اولسون،

23:5  اوچده بئري پادشاهين ساراييندا اولسون و اوچده بئري ده بونؤوره دروازاسيندا. بوتون خالق دا ربّئن معبدئنئن حَيَطلرئنده اولسون.

23:6  لاکئن کاهئنلردن و خئدمت ادن لاوئلی‌لردن آيري ربّئن معبدئنه هچ کس گئرمه‌سئن، اونلار گئرسئنلر، چونکي موقدّسدئرلر. بوتون خالق ربّئن بويوردوغونو قوروسون.

23:7  لاوئلی‌لر هر بئري سئلاحي اَلئنده پادشاهي اَحاطه‌يه آلسينلار؛ معبده گئرن هر کس اؤلدورولسون. پادشاهين گئرئب-چيخديغي واخت اونونلا اولسونلار."

23:8  لاوئلی‌لرله بوتون يهودالي‌لار کاهئن يِهوياداعين امر اتدئيي هر شيي اتدئلر. هر بئري اؤز آداملاريني، سَبّت گونو نؤوبه چکنلري و نؤوبه‌ده اولمايانلاري گؤتوردو، چونکي کاهئن يِهوياداع بؤلمه‌لرئن هچ بئرئني بوراخماميشدي.

23:9  کاهئن يِهوياداع يوزباشي‌لارا تارينين معبدئنده اولان داوود پادشاهين نئزه‌لرئني، قالخانلاريني و سئپرلرئني وردو.

23:10  بوتون خالقي معبدئن صاغ طرفئندن سول طرفئنه قدر قوربانگاهين و معبدئن يانينا، پادشاهين اطرافينا قويدو. هر کسئن سئلاحي اَلئنده ائدي.

23:11  او واخت يِهوياداعلا اوغوللاري شاهزاده‌ني ائره‌لي چيخارتديلار و تاجي باشينا قويوب شهادتنامه‌ني اونا وردئلر. و اونو پادشاه اتدئلر. يِهوياداع و اوغوللاري اونو مسح ادئب ددئلر: "ياشاسين پادشاه!"

23:12  عَتَليا قاچيشان و پادشاهي مدح ادن خالقين سَسئني اشئتدئکده خالقين يانينا، ربّئن معبدئنه گلدي.

23:13  او باخيب گؤردو کي، پادشاه گئره‌جک يرده، اؤز سوتونونون يانيندا دايانيب، ريئسلر و کَره‌ناي چالانلار دا پادشاهين يانينداديرلار. بوتون اؤلکه خالقي سِوئنئب کَره‌ناي چاليردي. نغمه‌چئلر ده موسئقي آلَتلري چالاراق حمد ادئردئلر. عَتَليا پالتاريني جيريب باغيردي: "خيانت! خيانت!"

23:14  کاهئن يِهوياداع قوشون اوچون باشچي اولان يوزباشيلاري چاغيريب ددي: "اونو ردئفلرئن آراسيندان چيخاردين و دالينجا گلن قيلينجلا اؤلدورولسون." چونکي کاهئن دمئشدي: "اونو ربّئن معبدئنده اؤلدورمه‌يئن."

23:15  عَتَلياني توتدولار. اونو پادشاه سارايينين آتلار دروازاسينين گئره‌جک يرئنه گتئردئلر و اورادا اونو اؤلدوردولر.

23:16  يِهوياداع اؤزو و بوتون خالقلا پادشاه آراسيندا عهد باغلادي کي، اونلار ربّئن خالقي اولسونلار.

23:17  بوتون خالق بَعَل معبدئنه گتدي. اونو داغيديب قوربانگاهلاريني و بوتلرئني تئکه-تئکه اتدئلر. بَعَل کاهئني مَتّاني قوربانگاهلارين قاباغيندا اؤلدوردولر.

23:18  يِهوياداع ربّئن معبدي اوستونده مسعولئيّتي او لاوئلي کاهئنلره وردی کي، داوود اونلاري ربّئن معبدئنده تعيئن اتمئشدي کي، اؤز قايداسينا گؤره، شادليقلا و نغمه ائله موسانين قانونوندا يازيلديغي کئمي ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتسئنلر.

23:19  ربّئن معبدئنئن قاپيلارينا قاپيچيلار دا قويدو کي، نجئس اولان کئمسه اورايا گئرمه‌سئن.

23:20  او، يوزباشي‌لاري، اعيانلاري، خالقين ريئسلرئني، بوتون اؤلکه خالقيني اؤزو ائله گؤتوردو. اونلار پادشاهي ربّئن معبدئندن گتئردئلر و يوخاري دروازاسينين يولو ائله سارايا گلدئلر و پادشاهي سلطنت تختئنده اوتورتدولار.

23:21  بوتون اؤلکه خالقي سِوئندي و شهر ساکئتلَشدي، چونکي عَتَلياني قيلينجلا اؤلدورموشدولر.

Chapter 24

24:1  يوآش، پادشاه اولدوغو واخت، يدّي ياشيندا ائدي و اورشلئمده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي. آناسي بئرشئباعدان ائدي آدي دا ظئبيا.

24:2  يوآش کاهئن يِهوياداعين بوتون عؤمرو بويو ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

24:3  يِهوياداع اونا ائکي آرواد آلدي. او، اوغوللار و قيزلار آتاسي اولدو.

24:4  بوندان سونرا يوآش بو نئيّتده اولدو کي، ربّئن معبدئني تعمئر اتسئن.

24:5  کاهئنلرله لاوئلی‌لري بئر يره ييغيب اونلارا ددي: "يهودانين شهرلرئنه چيخين و تارينيزين معبدئني هر ائل تعمئر اتمک اوچون بوتون ائسرايئللی‌لردن پول ييغين، بو ائشي گؤرمکده گرک تَلَسه‌سئنئز." لاکئن لاوئلی‌لر تَلَسمه‌دئلر.

24:6  پادشاه باش کاهئن يِهوياداعي چاغيردي و اوندان سوروشدو: "نه اوچون لاوئلی‌لردن طلب اتمه‌يئبسن کي، ربّئن قولو موسانين و ائسرايئل جاماعاتينين شهادت چاديري اوچون قويدوقلاري ورگئني يهودادان و اورشلئمدن گتئرسئنلر؟"

24:7  چونکي او خبئث آرواد عَتَليانين اوغوللاري تارينين معبدئنه زورلا گئرمئشدئلر و ربّئن معبدئنئن بوتون موقدّس شيلرئني ده بَعَل بوتلري اوچون ائشلَتمئشدئلر.

24:8  پادشاه امر اتدي و بئر سانديق دوزَلدئب اونو ربّئن معبدئنئن دروازاسينا، بايير طرفه قويدولار.

24:9  يهودادا و اورشلئمده اعلان اتدئلر کي، تارينين قولو موسانين چؤلده ائسرايئل اوستونه قويدوغو ورگئني رب اوچون گتئرسئنلر.

24:10  ريئسلرله بوتون خالق سِوئندي و سانديق دولانا قدر ورگئني گتئرئب اونون ائچئنه قويدولار.

24:11  پادشاهين مأمورلاري لاوئلی‌لرئن اونلارين يانينا گتئردئکلري سانديقدا چوخلو گوموش اولدوغونو گؤرنده، پادشاهين مئرزه‌سي ائله باش کاهئنئن مأمورو گلئب سانديغي بوشالدارديلار، سونرا اونو گئنه يرئنه قايتارارديلار. هر گون بله اتمکله اولدوقجا چوخ پول ييغديلار.

24:12  پادشاهلا يِهوياداع اونو ربّئن معبدئنئن خئدمت ائشئني گؤرَنلره وردئلر؛ ربّئن معبدئنئن اَوّلکي حالينا دؤنده‌رمه‌سي اوچون داش‌يونانلاري و دولگَرلري، ربّئن معبدئني تعمئر اتمک اوچون ده دَمئر و بورونج اوستالاريني اوجرَتله توتدولار.

24:13  ائشچئلر ائشله‌دئلر، تعمئر ائشي اونلارين اَلئنده ائره‌لي گتدي و تارينين معبدئني اَوّلکي حالينا گتئرئب اونو مؤحکملَندئردئلر.

24:14  ائشي قورتارديقلاري واخت، يرده قالان پولو پادشاهين و يِهوياداعين حوضورونا گتئردئلر و بونونلا ربّئن معبدي اوچون اشيالار، يعني خئدمت و يانديرما قوربانلاري اوچون قاشيقلار، قابلار، قيزيل و گوموش اشيالار دوزلتدئلر. اونلار يِهوياداعين بوتون عؤمرو بويو دائم ربّئن معبدئنده يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر.

24:15  يِهوياداع قوجاليب ياشلاندي و اؤلدو. او، اؤلدويو زامان، يوز اوتوز ياشيندا ائدي.

24:16  اونو داوودون شهرئنده پادشاهلارين يانيندا باسديرديلار، چونکي ائسرايئل اوچون و تاري ائله معبدي اوچون ياخشيليق اتمئشدي.

24:17  يِهوياداعين اؤلوموندن سونرا يهودا ريئسلري گلئب پادشاها باش اَيدئلر. او زامان پادشاه اونلارا قولاق آسدي.

24:18  خالق آتالارينين تاريسي ربّئن معبدئني ترک اتدئلر، اَشِرا بوتلرئنه و آيري بوتلره قوللوق اتدئلر. اونلارين بو گوناهيندان اؤتري ده يهودا ائله اورشلئم اوستونه قضب گلدي.

24:19  رب اونلارين يانينا پيغمبرلر گؤندردي کي، اونلاري اؤزونه طرف دؤنده‌رسئن. گرچي پيغمبرلر اونلارين ضئدّئنه شهادت وردئلر، لاکئن خالق قولاق آسمادي.

24:20  او واخت تارينين روحو کاهئن يِهوياداعين اوغلو زِکَريانين اوستونه گلدي و خالقين قاباغيندا دايانيب اونلارا ددي: "تاري بله ديئر: نه اوچون ربّئن امرلرئني پوزورسونوز و ائشلرئنئز ياخشي گتمئر؟ چونکي سئز ربّی ترک اتدئيئنئز کئمي، او دا سئزي ترک اتدي."

24:21  اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو پادشاهين امري ائله ربّئن معبدئنئن حَيَطئنده داشا باسديلار.

24:22  بلجه پادشاه يوآش زِکَريانين آتاسي يِهوياداعين اونا اتدئيي مهرئبانليغي يادا سالمادي و اونون اوغلونو اؤلدوردو. زِکَريا اؤلرکَن ددي: "رب گؤرسون و قئصاص آلسين."

24:23  ائلئن آخيريندا اَرام قوشونو يوآشين اوستونه گلدي. اونلار يهودايا و اورشلئمه هوجوم اتدئلر. خالقين بوتون ريئسلرئني محو اتدئلر و اونلاردان آلينان بوتون قنئمتي دَمَشق پادشاهينا گؤندردئلر.

24:24  دوغرودان دا اَراملي‌لار آز قوشونلا گلدئلر، لاکئن رب چوخ بؤيوک بئر قوشونو اونلارا تسلئم اتدي، چونکي خالق آتالارينين تاريسي رَبدن اوز دؤنده‌رمئشدي. بلجه، يوآشين ضئدّئنه حؤکملري ائجرا اتدئلر.

24:25  يوآشين يانيندان گتدئکلري زامان، اونو چوخ يارالي بئر وضعئيّتده قويدولار. اونون اعيانلاري کاهئن يِهوياداعين اوغلونون قانينا گؤره، اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو ياتاغيندا اؤلدوردولر. يوآش اؤلدو و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار، آمّا پادشاهلارين مقبره‌لرئنده باسديرماديلار.

24:26  اونون ضئدّئنه قصد قورانلار بونلارديرلار: شئمعات آدلي عَمّونلو آروادين اوغلو زاباد و شئمرئت آدلي موآبلي آروادين اوغلو يِهوزاباد.

24:27  يوآشين اوغوللاري، اونا ادئلَن چوخ نَبئلئک و تاري معبدئنئن تعمئري باره‌ده پادشاهلارين تفسئر کئتابيندا يازيليبدير. يوآشين يرئنه اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.

Chapter 25

25:1  اَمَصيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِهو‌‌عَدّان.

25:2  اَمَصيا ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، لاکئن بونلاري بوتون اوره‌يي ائله اتمه‌دي.

25:3  پادشاهليق اَلئنده مؤحکملَنَنده، اَمَصيا او اَعيانلاريني کی، آتاسی پادشاه اولان واخت اونو اؤلدورموشدولر، اؤلدوردو.

25:4  آنجاق موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلديغي کئمي، اونلارين اوغوللاريني اؤلدورمه‌دي، چونکي رب امر ادئب دمئشدي: "اوغولارا گؤره آتالار، آتالارا گؤره اوغوللار اؤلدورولمه‌سئنلر، هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلمه‌لي‌دئر."

25:5  اَمَصيا يهودالي‌لاري ييغدي و نسئللرئنه گؤره بوتون يهودالي‌لاري و بِنيامئنلی‌لري مئنباشي‌لارين و يوزباشي‌لارين باشچيليغي آلتينا قويدو. ائيئرمي ياشدا و اوندان يوخاري اولانلاري ييغيب اونلارين آراسيندان نئزه و سئپر داشييان، دؤيوشمَک باجاران اوچ يوز مئن سچمه آدام تاپدي.

25:6  يوز تالانت گوموشه ائسرايئلدن يوز مئن ائگئد دؤيوشچوسونو ده اوجرَتله توتدو.

25:7  لاکئن بئر تاري آدامي گلئب اونا ددي: "ای پادشاه، قويما ائسرايئل قوشونو سنئنله برابر گتسئن، چونکي رب ائسرايئللی‌لرله، بوتون بو اِفرايئم اؤولادلاري ائله ديئل.

25:8  حتّا اگر گدئب دؤيوشده جسارتلي ساواشاسان، تاري سني دوشمنئن قاباغيندا ييخاجاق، چونکي تارينين هم کؤمک اتمه‌يه، هم ده ييخماغا قودرتي وار."

25:9  اَمَصيا تاري آداميندان سوروشدو: "بس ائسرايئل فوجونا وردئيئم يوز تالانت اوچون نه اِدئم؟" تاري آدامي جاواب وردی: "رب سنه بوندان آرتيغيني وره بئلر."

25:10  اَمَصيا اِفرايئمدن يانينا گلن قوشونو آييردي کي، يرلرئنه گتسئنلر. بوندان اؤتري ده اونلارين قضبي يهودانين ضئدّئنه آلوولاندي و آلوولانان قضبله يرلرئنه قاييتديلار.

25:11  اَمَصيا اؤزونو مؤحکمله‌دئب، خالقيني گؤتوردو و دوز دره‌سئنه گتدي، سِعئرلی‌لردن اون مئن نفري قيردي.

25:12  يهودالي‌لار صاغ قالان داها اون مئن نفري اسئر آلديلار، اونلاري قايانين باشينا گتئرئب اورادان آشاغي آتديلار. اونلارين هاميسي تئکه-تئکه اولدولار.

25:13  آنجاق اؤزو ائله بئرلئکده آپارماييب قايتارديغي فوجلار، سامئره‌دن بِيت‌حورونا قدر يهودا شهرلرئنه هوجوم اتدئلر. اونلاردان اوچ مئن نفري قيرديلار و چوخ قنئمت اَله کچئرتدئلر.

25:14  اَمَصيا اِدوملولاري قيريب گلدئکدن سونرا، سِعئرلی‌لرئن بوتلرئني گتئرئب اونلاري اؤزو اوچون آللاهلار قويدو. او بونلارين قاباغيندا سجده اتدي و اونلارا بوخور يانديردي.

25:15  ربّئن قضبي اَمَصيانين ضئدّئنه آلوولاندي و اونون يانينا بئر پيغمبر گؤندردي. بو پيغمبر اونا ددي: "نه اوچون او خالقين آللاهلارينا کي، اؤز خالقلاريني سنئن اَلئندن قورتارا بئلمه‌دئلر، اوز گتئردئن؟"

25:16  بونو دئيَرکَن اَمَصيا اونا ددي: "مگر سني پادشاها مصلحتچي تعيئن اتمئشئک؟ ساکئت اول، مگر اؤلمَک ائسته‌يئرسن؟" پيغمبر ساکئت اولوب ددي: "بئلئرم کي، تاري سني محو اتمه‌يه قرار ورئب، چونکي بونو ادئبسن و منئم مصلحتئمه قولاق آسماييبسان."

25:17  يهودا پادشاهي اَمَصيا مصلحتله‌شئب، ائسرايئل پادشاهي يِيهو اوغلو يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين يانينا خبر گؤندرئب ددي: "گل، اوز-اوزه گؤروشَک."

25:18  ائسرايئل پادشاهي يِهوآش يهودا پادشاهي اَمَصيايا جاواب ورئب ددي: "لوبناندانداکي قانقال، لوبناندا اولان سئدر آغاجينا خبر گؤنده‌رئب ددي: «قيزيني اوغلوما آرواد ور.» آمّا لوبناندان اولان بئر وحشي حيوان اورادان کچئب قانقالي آياق آلتيندا تاپدالادي.

25:19  سن «اِدوملولاري قيرميشام» دئيه‌رَک، اوره‌يئن کئبئرله‌نئب، بونونلا فخر ادئرسن. ائندي اؤز اِوئنده اوتور. نه اوچون اِله بئر بلا قالديراسان کي، يهودالي‌لارلا بئرلئکده سن اؤزون ده ييخيلاسان؟"

25:20  آمّا اَمَصيا قولاق آسمادي. بو ائش تاريدان اولدو کي، اونلاري يِهوآشين اَلئنه تسلئم اتسئن. چونکي اَمَصيا اِدومون آللاهلارينا اوز گتئرمئشدي.

25:21  ائسرايئل پادشاهي يِهوآش چيخيب يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله يهودادا اولان بِيت‌شِمِشده اوز-اوزه دوردو.

25:22  يهودالي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدولار و هر کس اؤز اِوئنه قاچدي.

25:23  ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يوآش اوغلو اَمَصياني بِيت شِمِسده توتدو و اونو اورشلئمه گتئردي. او، اورشلئمئن دووارينين اِفرايئم دروازاسيندان کونج دروازاسينا قدر دؤرد يوز قول‌آچيني اوچورتدو.

25:24  بوتون قيزيل-گوموشو، تارينين معبدئنده عوبِد اِدومون ائختئياريندا اولان بوتون اشيالاري، سارايين خزئنه‌لرئني آپاردي. گئرووگان آلديغي آداملاري دا گؤتوروب سامئره‌يه قاييتدي.

25:25  يهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين اؤلوموندن سونرا داها اون بش ائل ياشادي.

25:26  اَمَصيانين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر باره‌ده، مگر يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيلماييبدير؟

25:27  او زاماندان کي، اَمَصيا ربّئن يولوندان آزدي، اونون ضئدّئنه اورشلئمده قصد حاضيرلاديلار. او، لاکئشه قاچدي. اونون دالينجا لاکئشه آداملار گؤنده‌رئب اورادا اونو اؤلدوردولر.

25:28  اونو آت اوستونده گتئرئب يهودا شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار.

Chapter 26

26:1  بوتون يهودا خالقي اون آلتي ياشلي عوزّئياني گؤتوروب آتاسي اَمَصيانين يرئنه پادشاه اتدئلر.

26:2  پادشاه اؤلوب آتالاري ائله ياتديقدان سونرا، عوزئيّا اِليوتو تئکئب يهودايا قايتاردي.

26:3  عوزئيّا، پادشاه اولدوغو واخت، اون آلتي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِکوليا.

26:4  عوزئيّا، آتاسي اَمَصيانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

26:5  زِکَريانين گونلرئنده کي، تاريدان گلن وحي باره‌ده فهمي وار ائدي، عوزئيّا ربّی آختارماغا داوام وردی و رب اونو کامياب اتدي.

26:6  او چيخيب فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه دؤيوشدو و گَت، يَبنِه و اَشدود شهرلرئنئن دووارلاريني ييخدي. اَشدود اطرافيندا و فئلئسطلی‌لر آراسيندا شهرلر تئکدي.

26:7  تاري اونا فئلئسطلی‌لرئن، گوربَعَلده ياشايان عربلرئن، و ماعونلولارين قاباغيندا کؤمک اتدي.

26:8  عَمّونلولار عوزّئيايا خراج وردئلر. اونون شؤهرتي مئصئرئن سرحدئنه قدر ياييلدي، چونکي او چوخ گوجلو اولدو.

26:9  عوزئيّا اورشلئمده کونج و دره دروازالاري و دووارين کونجو اوستونده بورجلر تئکئب مؤحکملَتدي.

26:10  او، چؤلده ده بورجلر دوزلتدي و چوخ سو آنباري اوچون ير قازدي، چونکي هامار بؤلگه‌ده و هامار بؤلگه‌ده چوخ حيوانلاري وار ائدي. داغليق و بارلي بؤلگه‌لرده کَندلئلري و اوزومچولري وار ائدي، چونکي تورپاغي سِوَردي.

26:11  عوزئيّانين دؤيوشمه‌‌يه حاضير لشکري ده وار ائدي کي، قوشون مئرزه‌سي يِعي‌اِلئن و سرکرده مَعَسِيانين دوزدويو دسته‌لرئن سايلارينا گؤره، دسته-دسته دؤيوشه چيخارديلار. بو ائکي نفر بو ائشي خَنَنيانين نظارتي آلتيندا گؤروردولر کي، پادشاهين سرکرده‌لرئندن بئري ائدي.

26:12  نسئل باشچيلارينين سايي جَمئده ائکي مئن آلتي يوز نفر ائگئد دؤيوشچو ائدي.

26:13  اونلارين اَلي آلتيندا اوچ يوز يدّي مئن بش يوز نفرلئک حربي قووّه وار ائدي کي، دوشمنئن ضئدّئنه بؤيوک جسارتله دؤيوشوب پادشاها کؤمک ادئردئلر.

26:14  عوزئيّا بوتون قوشون اوچون قالخانلار، نئزه‌لر، دَبئلقه‌لر، زئرِه‌لر، کامانلار و ساپاند داشلاري حاضيرلادي.

26:15  اورشلئمده اوخلار و بؤيوک داشلار آتماق اوچون مهارتلي آداملارين ائختئراع اتدئيي مانجاناقلار دوزَلدئب، بورجلر و کونجلر اوستونه قويدو. اونون شؤهرتي اوزاقلارا ياييلدي، چونکي اونا مؤجوزه‌لي بئر شکئلده کؤمک اولدوغونا گؤره قووّتلَندي.

26:16  لاکئن قووّتلَنَنده اوره‌يي اله کئبئرلَندي کي، فسادا چکئلدي و تاريسي ربّه خيانت ادئب بوخور قوربانگاهي اوستونده بوخور يانديرماق اوچون ربّئن معبدئنه داخئل اولدو.

26:17  کاهئن عَزَريا و اونونلا برابر ربّئن هشتاد ائگئد کاهئني اونون دالينجا گئردئلر.

26:18  پادشاه عوزّئيانين ضئدّئنه دوردولار و اونا ددئلر: "ای عوزئيّا، ربّه بوخور يانديرماق سنئن ائشئن ديئل، بوخور يانديرماق تقدئس ادئلمئش هارون نسلئندن اولان کاهئنلرئن ائشئدئر، موقدّس مکاندان چيخ، چونکي خيانت ادئبسن و رب تاريدان سنه عئزّت اولماياجاق."

26:19  آمّا عوزئيّا قضبلَندي. بوخور يانديرماق اوچون اَلئنده بوخوردان وار ائدي. کاهئنلرئن ضئدّئنه قضبلَندئکده، اونلارين قاباغيندا، ربّئن معبدئنده، بوخور قوربانگاهينين يانيندا آلنيندان جوزاما دوچار اولدو.

26:20  باش کاهئن عَزَريا و بوتون کاهئنلر اونا باخيب آلنيندان جوزاما توتولدوغونو گؤردولر. اونو اورادان تز باييرا چيخارتديلار. اؤزو ده چيخماغا تَلَسدي، چونکي رب اونا بلا گؤندرمئشدي.

26:21  عوزئيّا پادشاه اؤلومونه قدر جوزاملي قالدي. او آيري بئر اِوده ياشاييردي، چونکي جوزاملي اولدوغو اوچون ربّئن معبدئندن قدغن اولدو. اونون اوغلو يوتام سارايا باخيب اؤلکه خالقينا حؤکم ادئردي.

26:22  عوزئيّانين قالان ائشلري باره‌ده، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيا يازيبدير.

26:23  عوزئيّا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو آتالارينين يانيندا پادشاهلارين قَبرئستانليغينين باشقا بئر يرئنده باسديرديلار، چونکي "جوزاملي‌دير" ددئلر. اونون يرئنه اوغلو يوتام پادشاه اولدو.

Chapter 27

27:1  يوتام، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي صادوقون قيزي يِروشا ائدي.

27:2  يوتام آتاسي عوزئيّانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، آمّا ربّئن معبدئنه گئرمه‌دي. خالق حله ده فساد ائشله‌دئردي.

27:3  او، ربّئن معبدئنئن يوخاري دروازاسيني دوزلتدي، عوفِل دوواريندا چوخ تعمئرات اتدي.

27:4  يهودانين داغليق بؤلگه‌سئنده شهرلر، مِشه‌لرده ده قالالار و بورجلر تئکدي.

27:5  يوتام عَمّونلولار پادشاهينين ضئدّئنه ووروشدو و اونلاري مغلوب اتدي. عَمّونلولار اونا او ائل يوز تالانت گوموش و اون مئن کور بوغدا، اون مئن کور آرپا وردئلر. ائکئنجي و اوچونجو ائل ده عَمّونلولار اونا بو قدر وردئلر.

27:6  يوتام قووّتلَندي، چونکي تاريسي ربّئن حوضوروندا اؤز يوللاريني دوزلتمئشدي.

27:7  يوتامين قالان ائشلري، بوتون دؤيوشلري و عمل‌لري باره‌ده ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.

27:8  او، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي.

27:9  يوتام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آخاز پادشاه اولدو.

Chapter 28

28:1  آخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. او، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتمه‌دي، نجه کي، آتاسي داوود اتمئشدي.

28:2  آخاز ائسرايئل پادشاهلارينين يوللاري ائله گتدي، هم ده بَعَل‌لر اوچون تؤکمه بوتلر دوزلتدي.

28:3  بِن‌هئنّوم دره‌سئنده بوخور يانديردي و اوغوللاريني اوددا قوربان اتدي، نجه کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلاري قاباغيندان قوودوغو مئلّتلر بو ائيرنج عمل‌لرئني ادئردئلر.

28:4  او، پرستئشگاهلاردا، تپه‌لر اوستونده و هر بول يارپاقلي آغاج آلتيندا قوربان گتئرئب، بوخور يانديردي.

28:5  بوندان اؤتري تاريسي رب اونو اَرام پادشاهينا تسلئم اتدي. اَراملي‌لار اونو مغلوب ادئب چوخ اسئر گؤتوردولر و اونلاري دَمَشقه گتئردئلر. اؤزو ده ائسرايئل پادشاهينا تسلئم ادئلدي. او دا اونو بؤيوک تلفاتلا مغلوب اتدي.

28:6  رِمَليا اوغلو پِقَخ يهودادا يوز ائيئرمي مئن آدامي بئر گونده اؤلدوردو، هاميسي ائگئد آدام ائدئلر. چونکي اونلار آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتمئشدئلر.

28:7  اِفرايئملي بئر ائگئد اولان زئکري، پادشاهين اوغلو مَعَسِياني و ساراي ريئسي عَزرئقامي اؤلدوردو. او اِلقاناني دا کي، پادشاهدان سونرا بئرئنجي آدام ائدي، اؤلدوردو.

28:8  ائسرايئللی‌لر اؤز قارداشلاريندان آروادلار، اوغوللار، قيزلار، ائکي يوز مئن نفر اسئر گؤتوردولر، هم ده اونلاردان چوخ قنئمت گؤتوروب سامئره‌يه آپارديلار.

28:9  آنجاق اورادا ربّئن بئر پيغمبري وار ائدي. اونون آدي عودِد ائدي. او، سامئره‌يه گلن قوشونون قاباغينا چيخدي و اونلارا ددي: "باخ، آتالارينيزين تاريسي رب يهودايا قضبلَندئيي اوچون اونلاري سئزه تسلئم اتدي، سئز ده اونلاري اِله بئر قضبله اؤلدوردونوز کي، آلووسو گؤيلره چاتير.

28:10  ائندي ائسته‌يئرسئنئز يهودا و اورشلئم خالقيني اؤزونوزه قول و کنئز اده‌سئنئز. مگر تارينيز ربّه سئز هچ گوناه اتمئرسئنئز؟

28:11  ائندي منه قولاق آسين! قارداشلارينيزدان آلديغينيز اسئرلري گری گؤنده‌رئن، چونکي ربّئن آلوولانان قضبي اوستونوزده‌دئر."

28:12  يِهوخانان اوغلو عَزَريا، مِشئل‌لِموت اوغلو بِرِکيا، شَلّوم اوغلو يِخئزقئيا و خَدلاي اوغلو عَماسا کي، اِفرايئملی‌لرئن باشچيلاريندان ائدئلر، دؤيوشدن گلنلرئن ضئدّئنه قالخيب،

28:13  اونلارا ددئلر: "اسئرلري بورايا گتئرمه‌يئن، يوخسا ربّئن ضئدّئنه گوناه ائشلَتمئش اولاجاغيق. مگر ائسته‌يئرسئنئز کي، گوناهلار و تقصئرلرئمئزي چوخالداسينيز؟ اونسوز دا تقصئرئمئز چوخدور و ربّئن آلوولانان قصبي ائسرايئل خالقينين اوستونده‌دئر."

28:14  سئلاحلي عسگرلر اسئرلري و قنئمتي ريئسلرئن و بوتون جاماعاتين قاباغينا قويدولار.

28:15  آدلاري چکئلَن آداملار قالخديلار و اسئرلري گؤتوروب اونلاردان لوت اولانلارين هاميسيني قنئمتدن گؤتورولموش پالتار و چاريقلا گِيئندئردئلر. اونلاري يِدئردئب-ائچئرتدئلر و اونلارا زيتون ياغي سورتدولر، ضعئف اولانلارين هاميسيني اِششَکلره مئندئردئلر و اونلاري خورما آغاجلاري شهري اِرئحايا، قارداشلارينين يانينا آپارديلار و سونرا سامئره‌يه قاييتديلار.

28:16  او زامان آخاز، پادشاه کؤمک اوچون، آشور پادشاهينا خبر گؤندردي.

28:17  چونکي گئنه اِدوملولار گلئب يهودالي‌لاري مغلوب ادئب اسئر گؤتورموشدولر.

28:18  فئلئسطلی‌لر ده هامار بؤلگه‌ده و يهودانين نِگِبئنده اولان شهرلره هوجوم اتدئلر. بِيت‌شِمِشي، اَيّالونو، گِدِروتو و سوکو ائله قصبه‌لرئني، تئمنا ائله قصبه‌لرئني و گئمزو ائله قصبه‌لرئني آلميشديلار و اورادا ياشاييرديلار.

28:19  چونکي ائسرايئل پادشاهي آخازين اوزوندن، رب يهوداني آلچالتميشدي، چونکي آخاز، يهوداني ياغيليق اتمه‌يه ساليب، ربّه چوخ خيانت اتمئشدي.

28:20  بلجه آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِر اونون اوستونه گلئب کؤمک اتمک عوضئنه اونو ذلئل اتدي.

28:21  آخاز ربّئن معبدئندن، پادشاهين ساراييندان و ريئسلرئن اِولرئندن پاي ييغيب اونو آشور پادشاهينا وردی. لاکئن بو اونا کؤمک اتمه‌دي.

28:22  آخاز پادشاه بو سيخينتيلي واختيندا دا ربّئن ضئدّئنه خائنلئيي آرتيردي.

28:23  اونو مغلوب ادن دَمَشقلي‌لرئن بوتلرئنه قوربان کَسدي و ددي: "چونکي اَرام پادشاهلارينين آللاهلاري اونلارا کؤمک اتدئلر، من ده اونلارا قوربان کَسه‌جيم کي، منه ده کؤمک اتسئنلر." لاکئن اونلار اونون و بوتون ائسرايئلئن ييخيلماسينا سبب اولدولار.

28:24  آخاز تاري معبدئنئن اشيالاريني ييغيب تئکه-تئکه اتدي و ربّئن معبدئنئن قاپيلاريني باغلادي. اورشلئمئن هر کونجونده قوربانگاهلار دوزلتدي،

28:25  يهودانين هر شهرئنده آيري آللاهلارا بوخور يانديرماق اوچون پرستئشگاهلار دوزلتدي. بلجه آتالارينين تاريسي ربّی قضبلَندئردي.

28:26  اونون قالان ائشلري و بوتون عمل‌لري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.

28:27  آخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو اورشلئم شهرئنده باسديرديلار. اونو ائسرايئل پادشاهلارينين قبئرلرئنه گتئرمه‌دئلر. اونون يرئنه اوغلو خئزقئيا پادشاه اولدو.

Chapter 29

29:1  خئزقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي زِکَريا قيزي اَبئيا ائدي.

29:2  خئزقئيا، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.

29:3  خئزقئيا، پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده، بئرئنجي آيدا، ربّئن معبدئنئن قاپيلاريني آچدي و اونلاري تعمئر اتدي.

29:4  کاهئنلري و لاوئلی‌لري چاغيردي، اونلاري شرق ميدانينا ييغدي.

29:5  خئزقئيا اونلارا ددي: "ای لاوئلی‌لر، منی اِشئدئن! ائندي اؤزونوزو و آتالارينيزين تاريسي ربّئن معبدئني تقدئس ادئن و موقدّس يردن نجئس شيلري چيخاردين.

29:6  آتالاريميز وفاسيز اولوب تاريميز ربّئن نظرئنده پئس اولان ائشلر ادئبلر و اونو ترک ادئبلر. ربّئن خيمه‌سئندن اوز دؤنده‌رئب اونا آرخا چِوئرئبلر.

29:7  ايوانين قاپيلاريني دا باغلاييبلار، چيراقلاري سؤندوروبلر، ائسرايئل تاريسينين موقدّس يرئنده بوخور يانديرماييبلار و يانديرما قوربانلاري گتئرمه‌يئبلر.

29:8  بونا گؤره ده ربّئن قضبي يهودانين و اورشلئمئن اوستونه گلدي و گؤزلرئنئزله گؤردويونوز کئمي اونلاري دهشت، تشوئش و حقارت آلتينا سالدي.

29:9  اونا گؤره ده آتالاريميز قيلينجلا اؤلدورولموش، اوغوللاريميز، قيزلاريميز و آروادلاريميز اسئرلئکده‌دئر.

29:10  ائندي اوره‌يئمه قويموشام کي، ائسرايئلئن تاريسي ربله عهد باغلاييم، اِله کي، اؤز آلوولانان قضبئني بئزدن دؤنده‌رسئن.

29:11  اوغوللاريم، لاقيد اولمايين، چونکي رب سئزي سِچئب کي، اونون حوضوروندا دوروب خئدمت اده‌سئنئز و اونون بوخور يانديران خئدمتچئلري اولاسينيز."

29:12  لاوئلی‌لردن بو آداملار قالخديلار: قوحات نسلئندن عَماسه‌ي اوغلو مَخَت و عَزَريا اوغلو يواِل؛ مِراري نسلئندن عَبدي اوغلو قئش و يِهَل‌لِلِل اوغلو عَزَريا؛ گِرشون نسلئندن زئمّا اوغلو يوآخ و يوآخ اوغلو عِدِن؛

29:13  اِلئصافان نسلئندن شئمري و يِعي‌اِل؛ آساف نسلئندن زِکَريا و مَتّنيا؛

29:14  هِيمان نسلئندن يِخي‌اِل، شئمعي و يِدوتون نسلئندن شِمَعيا و اوزّي‌اِل.

29:15  اونلار قارداشلاريني ييغديلار و اؤزلرئني تقدئس اتدئلر. پادشاهين امر اتدئيي کئمي، ربّئن سؤزلرئنه گؤره گتدئلر کي، ربّئن معبدئني تمئزله‌سئنلر.

29:16  کاهئنلر ده ربّئن معبدئنئن ائچ حئصّه‌سئنه گئردئلر کي، اوراني تمئزله‌سئنلر و ربّئن معبدئنده تاپديقلاري هر نجئس شيي معبدئن حَيَطئنه چيخارتديلار. سونرا لاوئلی‌لر اونلاري گؤتوروب باييرا، قئدرون دره‌سئنه آپارديلار.

29:17  بئرئنجي آيين بئرئنجي گونونده تقدئس‌اتمه ائشئنه باشلاديلار و همئن آيين سکّئزئنجي گونونده ربّئن ايوانينا قدر چاتديلار. سکّئز گونده ربّئن معبدئني تقدئس اتدئلر و بئرئنجي آيين اون آلتينجي گونونده باشا چاتديرديلار.

29:18  سونرا خئزقئيا پادشاهين يانينا گلئب ددئلر: "بئز ربّئن بوتون معبدئني، يانديرما قوربانلارينين گتئرئلدئيي قوربانگاهيني و اونون بوتون آوادانليغيني، تقدئم چؤرکلري قويولان مئزي و اونون بوتون لوازئماتيني تمئزله‌دئک.

29:19  آخاز پادشاهين پادشاهليغي زامانيندا، خائنلئکله آتديغي بوتون اشيالاري دا حاضيرلاديق و تقدئس اتدئک. ائندي اونلار ربّئن قوربانگاهي قاباغينداديرلار."

29:20  خئزقئيا پادشاه سحر تزدن دوردو و شهرئن ريئسلرئني ييغيب ربّئن معبدئنه گتدي.

29:21  پادشاهليق، موقدّس مکان، و يهودا اوچون يدّي گاميش، يدّي قوچ، يدّي قوزو و يدّي اِرکَک کچي يانديرما قوربانيني گتئردئلر. او، هارون نسلئندن اولان کاهئنلره امر اتدي کي، اونلاري ربّئن قوربانگاهيندا تقدئم اتسئنلر.

29:22  گاميشلاري کَسدئلر و کاهئنلر قاني گؤتوروب قوربانگاها سَپدئلر، قوچلاري کَسدئلر و قاني قوربانگاها سَپدئلر، قوزولاري کَسدئلر و قاني قوربانگاها سَپدئلر.

29:23  سونرا اِرکَک کچئلري ده کي، گوناه قورباني ائدي، پادشاهين و جاماعاتين قاباغينا گتئردئلر و اَللرئني اونلارين اوستونه قويدولار.

29:24  کاهئنلر اونلاري کَسدئلر و قانلاريني قوربانگاها آخيتديلار کي، بوتون ائسرايئللی‌لرئن گوناهلاريني کفّاره اتسئن. چونکي پادشاه امر اتمئشدي کي، يانديرما قورباني و گوناه قورباني بوتون ائسرايئل اوچون گتئرئلسئن.

29:25  داوودون، پادشاهين گؤروجوسو جادين و پيغمبر ناتانين امرئنه گؤره، خئزقئيا لاوئلی‌لري سئنجلرله، چنگلرله و طنبورلارلا ربّئن معبدئنه تعيئن اتدي. بو امر پيغمبرلر واسئطه‌سئله ربدن گلمئشدي.

29:26  لاوئلی‌لر داوودون موسئقي آلَتلري ائله، کاهئنلر ده کَره‌نايلارلا دايانديلار.

29:27  خئزقئيا امر اتدي کي، يانديرما قورباني قوربانگاهدا تقدئم ادئلسئن. يانديرما قوربانينين تقدئمي باشلاناندا، کَره‌نايلارين و ائسرايئل پادشاهي داوودون موسئقي آلَتلرئنئن سَسي آلتيندا ربّئن نغمه‌سي ده باشلاندي.

29:28  بوتون جاماعات سجده اتدي، نغمه‌چئلر نغمه اوخودولار، کَره‌نايلارين چالانلار چالديلار. بونلارين هاميسي يانديرما قوربانينين تقدئمي قورتارانا قدر داوام وردی.

29:29  يانديرما قوربانينين تقدئمي قورتاراندا، پادشاه و يانيندا اولانلارين هاميسي اَيئلئب سجده اتدئلر.

29:30  خئزقئيا پادشاه و ريئسلر لاوئلی‌لره امر اتدئلر کي، داوودون و گؤروجو آسافين سؤزلري ائله ربّه حمد اوخوسونلار. اونلار شادليقلا حمد اوخودولار و اَيئلئب سجده اتدئلر.

29:31  سونرا خئزقئيا ددي: "ائندي کي، اؤزونوزو ربّه وقف ادئبسئنئز، ياخين گلئن، ربّئن معبدئنه قوربانلار و شوکور تقدئملري گتئرئن." جاماعات قوربانلار و شوکور تقدئملري گتئردئلر، اوره‌يي ائسته‌يَنلرئن هاميسي يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر.

29:32  جاماعاتين گتئردئيي يانديرما قوربانلارينين سايي يتمئش گاميش، يوز قوچ، ائکي يوز قوزو ائدي. بونلارين هاميسي ربّه يانديرما قورباني گتئرئلدي.

29:33  تقدئس اولونان حيوانلارين سايي دا آلتي يوز گاميش و اوچ مئن قويون ائدي.

29:34  آمّا کاهئنلر آز ائدئلر و بوتون يانديرما قوربانلارينين دَرئسئني سويا بئلمه‌دئلر. ائش قورتارانا قدر، کاهئنلر ده اؤزلرئني تقدئس ادنه قدر، قارداشلاري لاوئلی‌لر، کاهئنلره کؤمک اتدئلر. چونکي لاوئلی‌لر کاهئنلردن آرتيق خالئص اورَکله اؤزلرئني تقدئس اتمئشدئلر.

29:35  باريش قوربانلارينين پئيي و يانديرما قوربانلاري ائله بئرلئکده گتئرئلمئش مايع تقدئملر ده چوخ ائدي. بلجه ربّئن معبدئنئن خئدمتي تزه‌دن باشلاندي.

29:36  خئزقئيا و بوتون خالق تارينين خالق اوچون گؤردويو ائشئنه گؤره سِوئندئلر. چونکي بو ائش گؤزلَنئلمه‌دن اولموشدو.

Chapter 30

30:1  خئزقئيا بوتون ائسرايئللی‌لره و يهودالي‌لار خبر گؤندردي، اِفرايئملی‌لره و مِنَسّه‌لي‌لره ده مکتوبلار يازدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه پاسخا بايرامي جشن توتماق اوچون اورشلئمده اولان ربّئن معبدئنه گلسئنلر.

30:2  چونکي پادشاهلا ريئسلري و بوتون اورشلئمده‌کي جاماعات بو قرارا گلمئشدئلر کي، پاسخا بايراميني ائکئنجي آيدا کچئرتسئنلر.

30:3  اونو، لازيم اولان واخت، اده بئلمه‌مئشدئلر، چونکي لازيمي قدر کاهئنلر اؤزلرئني تقدئس اتمه‌مئشدئلر، خالق دا اورشلئمه ييغيلماميشدي.

30:4  اونا گؤره ده بو قرار پادشاهين و بوتون جاماعاتين گؤزونده دوز ائدي.

30:5  اونلار قرار وردئلر کي، بئرشئباعدان دانا قدر بوتون ائسرايئلده بئر فرمان اعلان ادئلسئن کي، خالق گلئب ائسرايئل تاريسي ربّئن پاسخا بايراميني اورشلئمده توتسون. چونکي بونو بؤيوک بئر ساييدا نجه کي، يازيلميشدي، اتمه‌مئشدئلر.

30:6  پادشاهين امرئنه گؤره چاپارلار پادشاهين و ريئسلرئن يازديغي مکتوبلارلا بوتون ائسرايئل و يهودا تورپاغيني دولانيب ددئلر: "ای ائسرايئل اؤولادلاري، ائبراهئمئن، ائسحاقين و ائسرايئلئن تاريسي ربّه قاييدين! او دا سئزه قاييداجاق، سئز کي، آشور پادشاهلارينين اَلئندن قاچيب صاغ قاليبسينيز.

30:7  آتالارينيز و قارداشلارينيز کئمي اولمايين کي، آتالارينين تاريسي ربّه خيانت اتدئلر، بله کي، گؤردويونوز کئمي رب اونلاري دهشته دؤنده‌ردي.

30:8  ائندي آتالارينيز کئمي دئکباش اولمايين، ربّه موطئع اولون و اونون ابدی بو مکانينا کي، اونو ابده کئمي تقدئس ادئب، گلئن و تارينيز ربّه قوللوق ادئن کي، آلوولانان قضبي سئزدن دؤنسون.

30:9  سئز ربّه دؤندوکده قارداشلارينيز و اوغوللارينيز دا، اونلاري اسئر آلانلارين قاباغيندا، ائلتئفات قازاناجاقلار و بو تورپاغا قاييداجاقلار. چونکي تارينيز رب فِيضلي و رحملي‌دئر. اگر اونا دؤنه‌سئنئز، سئزدن اوز دؤنده‌رمَز."

30:10  چاپارلار اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريندان زِبولونا قدر بو شهردن او شهره کچدئلر. لاکئن اونلار چاپارلارا گولدولر و اونلاري لاغا قويدولار.

30:11  آمّا آشِردن، مِنَسّه‌دن و زِبولوندان بعضی آداملار کئبئرلرئني قيريب اورشلئمه گلدئلر.

30:12  تارينين اَلي يهودالي‌لارلا دا ائدي و اونلارا هَمن اورَک وردی کي، ربّئن سؤزونه گؤره پادشاهين و ريئسلرئن امرلرئني يرئنه يتئرسئنلر.

30:13  ائکئنجي آي چوخ خالق، بؤيوک بئر جاماعات اورشلئمده ييغيلدي کي، ماياسيز چؤرک بايراميني کچئرتسئنلر.

30:14  اونلار قالخيب اورشلئمده اولان قوربانگاهلاري و بوتون بوخور قوربانگاهلاريني آرادان قالديرديلار و قئدرون دره‌سئنه آتديلار.

30:15  ائکئنجي آيين اون دؤردونجو گونو پاسخا قوربانلاريني کَسدئلر. کاهئنلر و لاوئلی‌لر اؤزلرئندن خجالت چکئردئلر، و اؤزلرئني تقدئس اتدئلر و ربّئن معبدئنه يانديرما قوربانلاري گتئردئلر.

30:16  تاري آدامي موسانين قانونوندا يازيلميش قايدالارينا گؤره، اؤز يرلرئنده دوردولار. کاهئنلر لاوئلی‌لردن آلديقلاري قاني سَپدئلر.

30:17  جاماعات ائچئنده اؤزلرئني تقدئس اتمه‌مئش چوخ آدام وار ائدي، بونا گؤره ده لاوئلی‌لر تمئز اولمايان هر آدامين پاسخا قوربانيني کَسمَک ائشئني بويونا آلميشديلار کي، اونلاري ربّه تقدئس اتسئنلر.

30:18  چونکي خالقين بؤيوک بئر حئصّه‌سي، اِفرايئم و مِنَسّه، يئسّاکار و زِبولون قبئله‌لرئندن بئر چوخو اؤزلرئني تمئزلَمه‌يئب يازيلانلارا موناسئب اولماياراق اؤز پاسخا قوربانلاريندان يدئلر.

30:19  خئزقئيا اونلار اوچون دوعا ادئب دمئشدي: "قوي ياخشي اولان رب، موقدّس ير اوچون تمئز اولماديقلاري حالدا خالئص اورَکله تاريني، آتالارينين تاريسي ربّی آختارماغا حاضيرلاشميش هر کَسي باغيشلاسين."

30:20  رب خئزقئياني اشئتدي و خالقا شفا وردی.

30:21  اورشلئمده اولان ائسرايئل اؤولادلاري يدّي گون ماياسيز چؤرک بايراميني بؤيوک شادليقلا کچئرتدئلر. لاوئلی‌لر و کاهئنلر اوجا سَسلي موسئقي آلَتلري ائله هر گون ربّه حمد ادئردئلر.

30:22  خئزقئيا ربّئن خئدمتئنه باجاريقلي اولان بوتون لاوئلی‌لرله دانيشيب اونلاري تشوئق اتدي. اونلار باريش قوربانلاريني کَسئب و آتالارينين تاريسي ربّه شوکورلر اده‌رَک يدّي گون بايرام يِمه‌يي يدئلر.

30:23  بوتون جاماعات بله قرارا گلدي کي، داها يدّي گون ده بايرام اولسون. يدّي گونو ده شادليقلا کچئرتدئلر.

30:24  يهودا پادشاهي خئزقئيا جاماعاتا تقدئم اتمک اوچون مئن گاميش و يدّي مئن قويون وردی، ريئسلر ده جاماعاتا مئن گاميش و اون مئن قويون وردئلر. بئر چوخ کاهئن ده اؤزونو تقدئس اتدي.

30:25  بوتون يهودا جاماعاتي، کاهئنلر، لاوئلی‌لر، ائسرايئلدن گلن بوتون جاماعات، هم ائسرايئل تورپاغيندان اولان، هم ده يهودادا ياشايان قرئبلر سِوئندئلر.

30:26  بلجه اورشلئم بؤيوک شادليق ائچئنده ائدي، چونکي ائسرايئل پادشاهي داوود اوغلو سوليمانين دؤوروندن بَري اورشلئمده بله بايرام اولماميشدي.

30:27  لاوئلي کاهئنلر قالخيب خالقا برکت وردئلر، تاري اونلارين سَسلرئني اشئتدي، چونکي دوعالاري اونون موقدّس مسکنئنه، گؤيلره چاتدي.

Chapter 31

31:1  بوتون بو ائش قورتاراندا، اورادا اولان بوتون ائسرايئللی‌لر يهودا شهرلرئنه چيخيب، موقدّس سوتونلاري تئکه-تئکه اتدئلر، اَشِرا بوتلرئني کَسدئلر. بوتون يهودا، بِنيامئن، اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريندا اولان پرستئشگاهلاري و قوربانگاهلاري آخيرا قدر داغيتديلار. سونرا بوتون ائسرايئل اؤولادلاري اؤز شهرلرئنه، هر کس اؤز مولکونه قاييتدي.

31:2  خئزقئيا کاهئنلري و لاوئلی‌لري بؤلمه‌لره آييردي و کاهئنلر و لاوئلی‌لردن هر کَسي اؤز ائشئنه موناسئب اولان بؤلمه‌يه تعيئن اتدي. او، ربّئن دروازالارلا حاصارلانميش يرلرئنده، يانديرما و باريش قوربانلاريني گتئرمک، خئدمت اتمک، شوکور و حمد اوخوماق اوچون تعيئن اتدي.

31:3  ربّئن قانونوندا يازيلديغينا گؤره يانديرما قوربانلاري يعني سحر و آخشامين يانديرما قوربانلاري، سَبّت گونلرئنئن، تزه آي مراسئملرئنئن و بايراملارين يانديرما قوربانلاري اوچون پادشاه اؤز ماليندان پاي آييردي.

31:4  اورشلئمده ياشايان خالقا امر اتدي کي، کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن پايلاريني اونلارا ورسئنلر، اِله کي، اونلار اؤزلرئني ربّئن قانونونا وقف اتسئنلر.

31:5  بو امر هر يانا ياييلاندا ائسرايئل اؤولادلاري تاخيلين، تزه شرابين، زيتون ياغينين، بالين و بوتون زمي محصوللارينين نوباريندان بول-بول وردئلر. هر شيئن اوندا بئرئني بول-بول گتئردئلر.

31:6  يهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئللی‌لر و يهودالي‌لار اؤکوزلرئن و قويون-کچئلرئن اوندا بئرئني، اؤزلرئنئن تاريلاري ربّه تقدئس اولونان موقدّس شيلرئن اوندا بئرئني ده گتئردئلر و قالاق-قالاق وردئلر.

31:7  اوچونجو آيدا بونلاري قالاقلارلا اوست-اوسته ييغماغا باشلاديلار و يدّئنجی آيدا قورتارديلار.

31:8  خئزقئيا و ريئسلر گلئب قالاقلاري گؤرنده، ربّی موبارک چاغيريب اونون خالقي ائسرايئله برکت وردئلر.

31:9  خئزقئيا بو قالاقلار باره‌ده کاهئنلردن و لاوئلی‌لردن سوروشدو.

31:10  صادوقون نسلئندن اولان باش کاهئن عَزَريا اونا بله جاواب وردی: "ربّئن معبدئنه نذئرلر گتئرئلَن واختدان بَري بئز يِيئب دويوروق، حله آرتيق دا قالير. چونکي رب اؤز خالقينا برکت ورئب و بو بول شيلر ده آرتيق قاليب."

31:11  خئزقئيا امر اتدي کي، ربّئن معبدئنده‌کي اوتاقلاري حاضيرلاسينلار. اونلار حاضيرلاديلار.

31:12  نذئرلري، اوندا بئرلري و تقدئس اولونان شيلري صداقتله اورايا گتئردئلر. بو شيلرئن ساخلاماسينا لاوئلي کونَنيا مأمور ائدي و موعاوئني ده قارداشي شئمعي ائدي.

31:13  يِخي‌اِل، عَزَزيا، نَخَت، عَساهِل، يِرئموت، يوزاباد، اِلي‌اِل، يئسمَکيا، مَخَت و بِنايا دا پادشاه خئزقئيانين و تاري معبدئنده ريئس اولان عَزَريانين امرئنه گؤره، کونَنيانين و قارداشي شئمعئنئن اَلي آلتيندا مأمور ائدئلر.

31:14  شرق دروازاسيندا قاپيچي اولان لاوئلي يئمنا اوغلو قورِه ربّه ورئلَن نذئرلره و لاپ موقدّس شيلري پايلاماقدان اؤتري اؤز گؤيلو ائله تاري اوچون ورئلَن تقدئملره نظارت ادئردي.

31:15  عِدن، مئنيامئن، يِشوع، شَمَعيا، اَمَريا و شِکَنيا، بؤلمه‌لرئنه گؤره، کاهئن شهرلرئنده بؤيوکدن کئچئيه قدر، قورِه‌نئن نظارتي آلتيندا بو قارداشلارينا پايلاريني بؤلمک ائشي تاپشيريلميشدي:

31:16  نسئل شجره‌لرئنه باخماياراق، اوچ ياشيندا و اوندان يوخاري ياشدا اولان، وظئفه‌لرئنه و بؤلمه‌لرئنه گؤره گونده‌لئک خئدمت ائشي اوچون ربّئن معبدئنه گئرَن کئشئلرئن هاميسي؛

31:17  نسئل شجره‌لرئنده يازيلديغي کئمي نسئللرئنه گؤره کاهئنلر، وظئفه‌لرئنه، هم ده بؤلمه‌لرئنه گؤره ائيئرمي ياشيندا و اوندان يوخاري ياشدا اولان لاوئلی‌لر؛

31:18  نسئل شجره‌لرئنه گؤره بوتون جاماعاتين اوشاقلاري، آروادلاري، اوغول و قيزلاري-چونکي اونلار اؤزلرئني صداقتله موقدّس خئدمت اوچون تقدئس اتمئشدئلر-

31:19  اؤز شهرلرئنئن اطراف چؤللرئنده ياشايان هارون نسلئندن کاهئنلر. هر شهرده آدلاري چکئلَن آداملار قويولموشدو کي، کاهئنلر آراسينداکي بوتون کئشئلره و لاوئلی‌لر آراسيندا نسئل شجره‌لرئنده يازيلانلارين هاميسينا پاي ورسئنلر.

31:20  خئزقئيا بوتون يهودادا بله اتدي، تاريسي ربّئن قاباغيندا ياخشي، دوغرو و صداقتلي ائشلر گؤردو.

31:21  او اؤز تاريسيني آختاراراق تاري معبدئنئن خئدمتئنه، قانونا و امره عمل اتمکده باشلاديغي هر ائشي بوتون قلبي ائله يرئنه يتئردي و اوغور قازاندي.

Chapter 32

32:1  بو صداقتلي ائشلردن سونرا، آشور پادشاهي سَنخِرئب گلئب يهودايا گئردي. او، قالالي شهرلرئن ضئدّئنه اوردوگاه قوردو و ائسته‌دي کي، اونلاري اَله کچئرتسئن.

32:2  خئزقئيا، سَنخِرئبئن اورشلئم اوستونه دؤيوشمک اوچون گلدئيئني گؤردوکده،

32:3  اؤز ريئسلري و سرکرده‌لري ائله مصلحتلَشدي کي، شهردن کَناردا اولان سو منبعلرئني کَسسئن و اونلار خئزقئيايا کؤمک اتدئلر.

32:4  چوخلو خالق ييغيلدي و بوتون سو منبع‌لرئنئن و اؤلکه‌دن آخان چايين يوللاريني کَسدئلر. ديئردئلر: "آشور پادشاهلاري نه اوچون گلئب بول سو تاپسينلار؟"

32:5  خئزقئيا قرارلي اولوب دووارين بوتون اوچموش يرلرئني تئکدي و اونون اوستونده بورجلر دوزلتدي. بايير طرفدن آيري بئر دووار دا تئکدي، داوودون شهرئنده اولان قالا ياماجيني دا مؤحکملَندئردي. چوخلو سئلاح و قالخان دوزلتدي.

32:6  او، خالقين اوستونه سرکرده‌لر قويدو، اونلاري شهر دروازاسي ميدانيندا يانينا ييغدي و اونلاري اورَکلَندئرئب ددي:

32:7  "گوجلو و جسور اولون. آشور پادشاهيندان و اونون يانيندا اولان چوخ قوشوندان قورخمايين، روحدان دوشمه‌يئن، چونکي بئزئمله اولان، اونونلا اولاندان بؤيوکدور.

32:8  اونونلا اولان ائنسان گوجودور، لاکئن بئزئمله اولان تاريميز ربدئر کي، بئزه کؤمک ادئر و موحارئبه‌لرئمئزده ووروشور." خالق يهودا پادشاهي خئزقئيانين سؤزلرئندن اورَکلَندي.

32:9  بوندان سونرا آشور پادشاهي سَنخِرئب يانيندا اولان بوتون قرارگاهي ائله لاکئشئن قاباغيندا دايانارکَن اورشلئمه، يهودا پادشاهي خئزقئيانين و اورشلئمده اولان بوتون يهودالي‌لارين يانينا نؤکرلرئني گؤندردي و اونلار ددي:

32:10  "آشور پادشاهي سَنخِرئب بله ديئر: «سئز نَيه بِل باغلاييرسينيز کي، اورشلئمده موحاصئره‌يه اوتورورسونوز؟

32:11  مگر خئزقئيا سئزي آجليقلا و سوسوزلوقلا اؤلومه ورمک اوچون آلداديب دِمئر: ‹تاريميز رب بئزي آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاراجاق؟›

32:12  او مگر همئن خئزقئيا ديئل کي، تارينين پرستئشگاهلاريني و قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي، يهودايا و اورشلئمه امر ادئب ددی کي ‹بئر قوربانگاهين قاباغيندا پرستئش اده‌جکسئنئز و اونون اوستونده بوخور يانديراجاقسينيز؟›

32:13  مگر بئلمئرسئنئز کي، بوتون اؤلکه‌لرئن خالقلارينا، من و آتالاريم نه اتدئک؟ مگر او اؤلکه‌لرئن مئلّتلرئنئن آللاهلاري اؤز تورپاقلاريني منئم اَلئمدن قورتارا بئلدئلر؟

32:14  آتالاريمين کامئل محو اتدئکلري او مئلّتلرئن بوتون آللاهلاري آراسيندا، هانسي بئري اؤز خالقيني اَلئمدن قورتارا بئلدي کي، سئزئن تارينيز دا سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلسئن؟

32:15  قويمايين ائندي خئزقئيا سئزي آلداتسين و بو جور آزديرماسين، اونا ائنانمايين. چونکي هچ بئر مئلّتئن و هچ بئر اؤلکه‌نئن آللاهلاريندان هچ بئري اؤز خالقيني منئم و آتالاريمين اَلئندن قورتارا بئلمه‌دي. سئزئن تارينيز دا سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلمَيه‌جک!»"

32:16  سَنخِرئبئن نؤکرلري رب تارينين و اونون قولو خئزقئيانين ضئدّئنه چوخ شيلر ددئلر.

32:17  او اؤزو ده مکتوبلار يازئب ائسرايئلئن تاريسي ربّی تحقئر اتدي و اونون ضئدّئنه دانيشيب ددي: "اؤلکه‌لرئن مئلّتلرئنئن آللاهلاري اؤز خالقلاريني نجه اَلئمدن قورتارا بئلمه‌دئلر، خئزقئيانين تاريسي دا خالقيني منئم اَلئمدن قورتارا بئلمَيه‌جک."

32:18  اونون نؤکرلري دووار اوستونده اولان اورشلئم خالقينا بونلاري اوجا سَسله يهودي دئلئنده باغيرديلار کي، اونلاري قورخودوب دهشته سالسينلار و شهري آلسينلار.

32:19  اونلار اورشلئمئن تاريسي باره‌ده اله دانيشديلار کي، اله بئل، اَل‌له دوزَلمئش ير اوزونون اؤزگه خالقلارينين آللاهلاري‌دير.

32:20  لاکئن خئزقئيا پادشاه و آموص اوغلو اِشَعيا پيغمبر دوعا ادئب گؤيه فرياد اتدئلر.

32:21  رب بئر ملک گؤندردي و او، آشور پادشاهينين اوردوگاهيندا اولان بوتون ائگئد دؤيوشچولري، سرکرده‌لري و ريئسلري محو اتدي. آشور پادشاهي بي‌آبيرچيليقلا اؤز اؤلکه‌سئنه قاييتدي. بئر گون او اؤز آللاهينين معبدئنه گئردئکده، اؤز دوغما اوغوللاريندان بعضئلري اورادا اونو قيلينجلا اؤلدوردولر.

32:22  بلجه رب خئزقئياني و اورشلئمده ياشايانلاري آشور پادشاهي سَنخِرئبئن و بوتون باشقا دوشمنلرئنئن اَلئندن قورتاردي و اونلاري هر طرفدن قورودو.

32:23  او واخت چوخ آدام اورشلئمه، ربّه هدئيّه‌لر و يهودا پادشاهي خئزقئيايا دَيَرلي شيلر گتئردئلر. بوندان سونرا خئزقئيا بوتون مئلّتلرئن گؤزونده اوجالدي.

32:24  او گونلرده خئزقئيا اؤلومجول ناخوشلادي. او، ربّه دوعا اتدي، رب ده اونا جاواب وردی و اونا بئر علامت گؤرستدي.

32:25  لاکئن خئزقئيا اونا ادئلَن ياخشيليغين عوضئني ورمه‌دي. چونکي اوره‌يي کئبئرلَنمئشدي، بونا گؤره ده تارينين قضبي اونون، يهودانين و اورشلئمئن اوستونه گلدي.

32:26  آمّا خئزقئيا اوره‌يئنئن کئبئرئندن اَل چکئب اؤزونو آلچالتدي، اورشلئمده ياشايانلار دا بله اتدئلر. بونا گؤره ده خئزقئيانين دؤورونده، اونلارين اوستونه ربّئن قضبي گلمه‌دي.

32:27  خئزقئيانين اولدوقجا چوخ ثروتي و شؤهرتي وار ائدي. او اؤزونه قيزيل-گوموش، قئيمتلي داشلار، عطرئيّات، قالخانلار و هر جور قئيمتلي اشيا اوچون خزئنه‌لر تئکدي.

32:28  بوغدا، تزه شراب و ياغ محصوللاري اوچون آنبارلار، هر جور حيوان اوچون آخورلار و سورولر اوچون آغيل‌لار تئکدي.

32:29  او اؤزو اوچون شهرلر ده تئکدي. اونون چوخ قويون-کچئسي و مال-حيواني وار ائدي، چونکي تاري اونا لاپ چوخ مال-دوولت ورمئشدي.

32:30  همئن خئزقئيا ائدي کي، گئخون سولارينين يوخاري منبعئني باغلادي و اونلاري آشاغي‌يا، قربه طرف، داوودون شهرئنه کچئرتدي. خئزقئيا بوتون ائشلرئنده اوغور قازاندي.

32:31  آمّا او زامان کي، بابئل حؤکمدارلاري اؤلکه‌ده باش ورن علامت باره‌ده سوروشماق اوچون اِلچئلر گؤندردئلر، بو ائشده تاري خئزقئياني ائمتاحانا چکئب اوره‌يئنده اولان هر شيي بئلمک اوچون اونو ترک اتدي.

32:32  خئزقئيانين قالان ائشلري و صداقتلي عمل‌لري باره‌ده آموص اوغلو اِشعيا پيغمبرئن نَبئلئيئنده، يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.

32:33  خئزقئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوود سولاله‌سئنئن قبئرلرئنئن يوخاريسيندا باسديرديلار. اؤلدويو زامان بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار اونا احتئرام گؤرستدئلر. اونون يرئنه اوغلو مِنَسّه پادشاه اولدو.

Chapter 33

33:1  مِنَسّه، پادشاه اولدوغو واخت، اون ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي بش ائل پادشاهليق اتدي.

33:2  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر ادئب، او مئلّتلرئن ائيرنج ائشلري کئمي اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.

33:3  آتاسي خئزقئيانين داغيتديغي پرستئشگاهلاري تزه‌دن تئکدي، بَعَل بوتلري اوچون قوربانگاهلار قوردو و اَشِرا بوتلري دوزلتدي، بوتون گؤي جئسئملرئنه سجده و قوللوق اتدي.

33:4  ربّئن "آديم ابده کئمي اورشلئمده قالاجاق" ددئيي معبدئنده، مِنَسّه قوربانگاهلار تئکدي.

33:5  ربّئن معبدئنئن هر ائکي حَيَطئنده بوتون گؤي جئسئملرئنه قوربانگاهلار دوزلتدي.

33:6  او، اوغوللاريني بِن‌هئنّوم دره‌سئنده اوددا قوربان وردی، فالچيليغا مشغول اولدو، باخيجيليق و جادوگرلئک ادئب، جئندارلارا و روح چاغيرانلارا اوز گتئردي. ربّئن گؤزونده چوخلو پئس ائشلر گؤروب اونون قضبئني آلوولانديردي.

33:7  دوزلتدئيي اويما بوتو تارينين معبدئنه قويدو، او معبده کي، تاري داوودا و اوغلو سوليمانا دمئشدي: "بو معبدده و بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن سچدئيئم اورشلئمده اؤز آديمي ابدی قوياجاغام.

33:8  اگر منئم اونلارا بويوردوغوم هر شيه و موسا واسئطه‌سئله اونلارا ورئلَن بوتون قانونا، قايدالارا و حؤکملره عمل اتسه‌لر، قويماياجاغام کی، ائسرايئللی‌لرئن اؤولادلاري، آتالارينا تعيئن اتدئيئم تورپاقدان دئدَرگئن دوشسونلر."

33:9  مِنَسّه يهودالي‌لاري و اورشلئمده ياشايانلاري اله يولدان چيخارتدي کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا محو اتدئيي مئلّتلردن ده چوخ پئس ائشلر اتدئلر.

33:10  رب مِنَسّه و اونون خالقي ائله دانيشدي، آمّا اونلار قولاق آسماديلار.

33:11  رب آشور پادشاهينين قوشون باشچيلاريني اونلارين اوستونه گؤندردي. اونلار مِنَسّه‌‌نئن بورنونا چنگل تاخديلار و اونا بورونج زنجئر ووروب، بابئله آپارديلار.

33:12  او بو دارليغيندا تاريسي ربّه يالواردي و آتالارينين تاريسي قاباغيندا اؤزونو چوخ آلچالتدي،

33:13  تارييا دوعا اتدئکده، تاري دا اونون دوعاسيني قبول اتدي و يالواريشيني اشئتدي، اونو گئنه اورشلئمه، اؤز پادشاهليغينا گتئردي. او واخت مِنَسّه بئلدي کي، رب تاري‌دير.

33:14  بوندان سونرا او، دره‌ده اولان گئخونون قرب طرفئندن باليق دروازاسينين گئره‌جک يرئنه قدر داوودون شهرئنه بايير طرفدن بئر دووار تئکدي، اونونلا عوفِل تپه‌سئني اَحاطه‌يه آلدي و اونو چوخ اوجالتدي. يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه قوشون باشچيلاري قويدو.

33:15  مِنَسّه اؤزگه آللاهلاري، ربّئن معبدئنده‌کي بوتو، ربّئن معبدئنئن داغيندا و اورشلئمده تئکدئيي بوتون قوربانگاهلاري آرادان قالديريب اونلاري شهرئن باييرينا آتدي.

33:16  او، ربّئن قوربانگاهيني تعمئر ادئب اورادا باريش و شوکور قوربانلاري تقدئم اتدي و يهودالي‌لارا امر اتدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه قوللوق اتسئنلر.

33:17  آمّا خالق حله ده پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئردي، هرچند کي، بو ائشله اؤزلرئنئن تاريسي ربّه گؤره ادئردي.

33:18  مِنَسّه‌نئن قالان ائشلري، اؤز تاريسينا دوعاسي و گؤروجولرئن سؤزلری کی، اونا ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدي ائله سؤز دِيئردئلر، ائسرايئل پادشاهلارينين تارئخ کئتابيندا يازيليبدير.

33:19  اونون دوعاسي و دوعاسينين اِشئدئلدئيي، بوتون گوناهي و خيانتي، اؤزونو آلچالتمادان اوّل پرستئشگاهلار تئکئب اَشِرا بوتلرئني و اويما بوتلري قويدوغو يِرلر باره‌ده خوزايين تارئخ کئتابيندا يازيليبدير.

33:20  مِنَسّه اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو اؤز ساراييندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آمون پادشاه اولدو.

33:21  آمون پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

33:22  او، آتاسي مِنَسّه‌نئن اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. آتاسي مِنَسّه‌نئن دوزلتدئيي بوتون اويما بوتلره آمون دا قوربان کَسدي و اونلارا قوللوق اتدي.

33:23  او، آتاسي مِنَسّه‌دن فرقلي اولاراق، اؤزونو ربّئن قاباغيندا آلچالتمادي، عکسئنه، آمون گوناهي داها دا آرتيردي.

33:24  اعيانلاري اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو اؤز ساراييندا اؤلدوردولر.

33:25  اؤلکه خالقي، پادشاه آمونون ضئدّئنه قصد حاضيرلايانلارين هاميسيني قيرديلار و اونون يرئنه اوغلو يوشئياني پادشاه اتدئلر.

Chapter 34

34:1  يوشئيا، پادشاه اولدوغو واخت، سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوتوز بئر ائل پادشاهليق اتدي.

34:2  او، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، هر ائشده آتاسي داوودون يوللاري ائله گدئب اونلاردان صاغا-سولا دؤنمه‌دي.

34:3  پادشاهليغينين سکّئزئنجي ائلئنده، يوشئيا حله جاوان ائکن، آتاسي داوودون تاريسيني آختارماغا باشلادي. اون ائکئنجي ائلده بونو باشلادي کي، يهوداني و اورشلئمي پرستئشگاهلاردان، اَشِرا بوتلرئندن، اويما بوتلردن و تؤکمه بوتلردن تمئزله‌سئن.

34:4  يوشئيانين حوضوروندا بَعَل بوتلرئنئن قوربانگاهلاريني داغيتديلار. اونلارين اوستونده قويولان بوخور قوربانگاهلاريني کَسئب آتديلار. اَشِرا بوتلرئني، اويما بوتلري و تؤکمه بوتلري سينديرديلار، اونلاري اَزئب توز اتدئلر و بو بوتلره قوربان گتئرنلرئن قبئرلرئن اوستونه سَپدئلر.

34:5  يوشئيا کاهئنلرئن سوموکلرئني اؤز قوربانگاهلاريندا يانديردي، بلجه يهوداني و اورشلئمي تمئزله‌دي.

34:6  يوشئيا مِنَسّه، اِفرايئم و شَمعون قبئله‌لرئنئن شهرلرئنده و اطراف وئرانه‌لئکلرئنده ده نَفتالي تورپاغينا قدر قوربانگاهلاري داغيتدي.

34:7  اَشِرا بوتلرئني و اويما بوتلري توز اده‌نه قدر اَزدي، بوتون ائسرايئل اؤلکه‌سئنده بوخور قوربانگاهلارينين هاميسيني کَسئب آتدي، سونرا اورشلئمه قاييتدي.

34:8  پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، اؤلکه‌ني و معبدي تمئزله‌دئکدن سونرا، يوشئيا اَصَليا اوغلو شافاني، شهر ريئسي مَعَسِياني، يوآخاز اوغلو سالنامه‌چي يوآخي گؤندردي کي، اؤز تاريسي ربّئن معبدئني تعمئر اتسئنلر.

34:9  اونلار باش کاهئن خئلقئيانين يانينا گلدئلر. بوتون قالان ائسرايئللی‌لرئن-مِنَسّه‌لی‌لرئن، اِفرايئملی‌لرئن، بوتون يهودالي‌لارين، بِنيامئنلی‌لرئن و اورشلئمده ياشايانلارين تاري معبدئنه گتئردئکلري، قاپيدا دوران لاوئلي کشئکچئلرئن ييغديقلاري پولو

34:10  ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره وردئلر و ربّئن معبدئنده ائشله‌يَن اوستالار اونو معبدئن تعمئر و برپاسي اوچون خرج اتدئلر.

34:11  اونلار دا پولو دولگرلره و اوستالارا وردئلر کي، يهودا پادشاهلارينين خارابا قويدوقلاري اِولر اوچون يونولموش داش و رَزه‌لرله دئرَکلر اوچون تخته آلسينلار.

34:12  بو آداملار صداقتله ائش گؤردولر. ائشه نظارت اتمک اوچون اونلارين اوستونه لاوئلی‌لر يعني مِراري نسلئندن اولان يَخَت و عوبَديا، قوحات نسلئندن اولان زِکَريا و مِشولّام، هر بئري موسئقي آلَتلرئنده چالا بئلَن لاوئلی‌لر قويولموشدو.

34:13  بونلار يوک داشييانلارين دا اوستونده ائدئلر و هر جور خئدمتده بوتون ائشي گؤرَنلره نظارت ادئردئلر. لاوئلی‌لردن بعضئلري ده مئرزه، مأمور، قاپيچي اولاراق ائش گؤردولر.

34:14  ربّئن معبدئنه گتئرئلمئش اولان پولو چيخارتديقلاري زامان، کاهئن خئلقئيا موسا واسئطه‌سئله ورئلَن ربّئن شرئعت کئتابيني تاپدي.

34:15  خئلقئيا مئرزه شافانلا دانيشيب اونا ددي: "ربّئن معبدئنده شرئعت کئتابيني تاپميشام." خئلقئيا کئتابي شافانا وردی.

34:16  شافان کئتابي پادشاهين يانينا آپاردي، هم ده اونا خبر گتئرئب ددي: "قوللارين تاپشيرديغين هر شيي ادئرلر.

34:17  ربّئن معبدئنده تاپيلان پولو بوشالتديلار، اونو نظارتچئلرئن و ائشچئلرئن اَلئنه وردئلر."

34:18  مئرزه شافان پادشاها بونو دا خبر ورئب ددي: "کاهئن خئلقئيا منه بئر کئتاب وردی." شافان اونو پادشاهين حوضوروندا اوخودو.

34:19  پادشاه شرئعت سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي.

34:20  پادشاه خئلقئيايا، شافان اوغلو اَخئقاما، مئکا اوغلو عَبدونا، مئرزه شافانا و پادشاهين خئدمتچئسي عَسايايا امر ادئب ددي:

34:21  "گدئن، تاپيلميش کئتابين سؤزلرئنه گؤره منئم اوچون، ائسرايئللی‌لرئن و يهودالي‌لارين قالاني اوچون ربدن مصلحت آلين، چونکي ربّئن بئزئم ضئدّئمئزه تؤکولموش قضبي بؤيوکدور. اونا گؤره کي، آتالاريميز بو کئتابدا يازيلان هر شيه گؤره ربّئن سؤزونه عمل اتمه‌مئشدئلر."

34:22  خئلقئيا و پادشاهين آداملاري نَبئيّه خولدانين يانينا گتدئلر. او، خَسرا اوغلو توقَت اوغلو پالتارلارا باخان شَلّومون آروادي ائدي و اورشلئمده ائکئنجي محلّه‌ده ياشاييردي. اونونلا بو باره‌ده صؤحبت اتدئلر.

34:23  خولدا اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سئزي منئم يانيما گؤنده‌رَن آداما ديئن کي،

34:24  رب بله ديئر: {من بو يره و بورادا ياشايانلارين اوستونه بلا گتئرئرم، حتّا بوتون او لعنتلري ده کي، بو کئتابدا يازيليب و يهودا پادشاهين حوضوروندا اوخويوبلار.

34:25  چونکي اونلار منی ترک ادئبلر و آيري آللاهلارا بوخور يانديريب بوتون عمل‌لري ائله منی قضبلَندئرئبلر. بونا گؤره ده بو يرئن ضئدّئنه قضبئم تؤکوله‌جک و سؤنميه‌جکدئر.}»

34:26  آنجاق ربدن مصلحت آلماق اوچون سئزي گؤنده‌رن يهودا پادشاهينا ديئن کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اشئتدئيئن سؤزلر باره‌ده بله ديئر:

34:27  «اونا گؤره کي، تاري سؤزلرئني بو يرئن و اورادا ياشايانلارين ضئدّئنه اشئدنده اوره‌يئن يومشالدي و اونون قاباغيندا اؤزونو آلچالتدين، چونکي منئم حوضورومدا اؤزونو آلچالتدين، پالتاريني جيريب حوضورومدا آغلادين. بونا گؤره سني اشئتمئشدئم.» رب بله بويورور.

34:28  «باخ، من سني آتالارينا قوشاجاغام و راحاتليق ائچئنده اؤز قبرئنه قويولاجاقسان و بو يرئن و اورادا ياشايانلارين اوستونه گتئره‌جيئم بوتون بلاني گؤزلرئن گؤرميه‌جک.»" اونلار بو خبري پادشاها چاتديرديلار.

34:29  پادشاه يهودا و اورشلئمئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيرتديريب اؤز يانينا ييغدي.

34:30  پادشاه، اونونلا بئرلئکده بوتون يهودا آداملاري، اورشلئمده ياشايانلار، کاهئنلر، لاوئلی‌لر و بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق ربّئن معبدئنه گتدئلر. پادشاه، ربّئن معبدئنده تاپيلميش عهد کئتابينين بوتون سؤزلرئني اونلارا اشئتدئرئب اوخودو.

34:31  پادشاه اؤز يرئنده داياندي. او، ربّئن حوضوروندا عهد باغلادي کي، ربّئن يولو ائله گدئب اونون امرلرئني، شهادتلرئني، و قايدالاريني بوتون قلبي و بوتون جاني ائله ساخلاسين و بو کئتابدا يازيلميش عهدئن سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن.

34:32  او، اورشلئمده اولانلارين هاميسينا و بِنيامئنلی‌لره بو عهدي تصدئق اتدئردي. اورشلئمده ياشايانلار تارينين، آتالارينين تاريسينين عهدئنه گؤره بله اتدئلر.

34:33  يوشئيا ائسرايئللی‌لرئن بوتون تورپاقلاريندا ائيرنج شيلرئن هاميسيني آرادان قالديردي و ائسرايئلده اولانلارين هاميسينا اؤزلرئنئن تاريسي ربّه قوللوق اتمه‌يي امر اتدي. اونون بوتون عؤمرو بويو، خالق آتالارينين تاريسي ربّئن دالينجا گتمکدن دؤنمه‌دئلر.

Chapter 35

35:1  يوشئيا اورشلئمده رب اوچون پاسخا بايراميني جشن توتدو و بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونو پاسخا قوربانيني کَسدئلر.

35:2  او، کاهئنلري وظئفه‌لرئنه قويدو و اونلاري ربّئن معبدئنئن خئدمتي اوچون تشوئق اتدي.

35:3  لاوئلی‌لره ده کي، بوتون ائسرايئله تعلئم ورئردئلر و رب اوچون تقدئس ادئلمئشدئلر، ددي: "موقدّس سانديغي ائسرايئل پادشاهي داوود اوغلو سوليمانين تئکدئيي معبده قويون. او داها سئزئن چئيئنلرئنئزه يوک اولماياجاق. ائندي تارينيز ربّه و اونون خالقي ائسرايئله خئدمت ادئن.

35:4  ائسرايئل پادشاهي داوودون و اونون اوغلو سوليمانين يازديغي کئمي نسئل‌لرئنئزه و بؤلمه‌لرئنئزه گؤره حاضير اولون.

35:5  قوحوملارينيز اولان خالقين نسئل بؤلمه‌لرئنه و لاوئلی‌لرئن نسئل بؤلمه‌لرئنه گؤره موقدّس يرده دايانين.

35:6  پاسخا قوربانيني کَسئن، اؤزونوزو تقدئس ادئن و موسا واسئطه‌سئله ورئلَن ربّئن سؤزونه عمل ادئب قوحوملارينيز اوچون حاضيرليق گؤرون."

35:7  يوشئيا خالقا، اورادا اولان هر کسه پاسخا قورباني اولاراق، اوتوز مئن قوزو و کچي بالاسي و اوچ مئن گاميش وردی. بونلار پادشاهين ماليندان ائدي.

35:8  اونون ريئسلري ده اؤز گؤيلو ائله خالقا، کاهئنلره و لاوئلی‌لره هدئيّه‌لر وردئلر. تاري معبدئنئن ريئسلري خئلقئيا، زِکَريا و يِخي‌اِل، کاهئنلره پاسخا قورباني اوچون سورودن ائکي مئن آلتي يوز باش قوزو و اوچ يوز گاميش وردئلر.

35:9  کونَنيا، اونون قارداشلاري شِمَعيا و نِته‌نِل، لاوئلی‌لرئن ريئسلري خَشَبيا، يِعي‌اِل و يوزاباد لاوئلی‌لره پاسخا بايرامي اوچون بش مئن باش قوزو و بش يوز باش گاميش وردئلر.

35:10  خئدمت ائشي حاضير اولاندا، پادشاهين امري ائله کاهئنلر يرلرئنده و لاوئلی‌لر بؤلمه‌لرئنه گؤره دايانديلار.

35:11  پاسخا قوربانلاريني کَسدئلر. کاهئنلر اونلارين اَلئندن آلديقلاري قاني سَپدئلر، لاوئلی‌لر ده قوربانلارين دَرئسئني سويدولار.

35:12  يانديرما قوربانلاريني آييرديلار کي، خالقا نسئل بؤلمه‌لرئنه گؤره ورسئنلر و خالق ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتسئن. نجه کي، موسانين کئتابيندا يازيلميشدي. گاميشلارلا دا بله اتدئلر.

35:13  پاسخا قوربانيني دا حؤکمه گؤره اوددا قيزارتديلار. موقدّس شيلري تئيانلاردا، قازانلاردا و تاوالاردا پئشئردئلر و بوتون خالقا تَلَسئک پايلاديلار.

35:14  بوندان سونرا اؤزلري و کاهئنلر اوچون حاضيرلاديلار، چونکي هارون نسلئندن اولان کاهئنلر گجه دوشَنه قدر يانديرما قوربانلاري و پئيلري تقدئم اتمکله مشغول ائدئلر. بوندان اؤتري ده لاوئلی‌لر اؤزلري و هارون نسلئندن اولان کاهئنلر اوچون حاضيرليق گؤردولر.

35:15  آساف نسلئندن اولان نغمه‌چئلر داوودون، آسافين، هِيمانين و پادشاهين گؤروجوسو يِدوتونون امر اتدئيي يرلرده ائدئلر، قاپيچي‌لار دا هر دروازا آغزيندا دايانميشديلار. خئدمتلرئندن آيريلمالاري لازيم ديئلدي، چونکي لاوئلي اولان قوحوملاري اونلار اوچون حاضيرليق گؤرموشدولر.

35:16  پادشاه يوشئيانين امرئنه گؤره، پاسخا بايراميني جشن توتماق و ربّئن قوربانگاهيندا يانديرما قوربانلاري تقدئم اتمک اوچون ربّئن بوتون خئدمتي او گون بلجه حاضيرلاندي.

35:17  اورادا اولان ائسرايئل اؤولادلاري او زامان پاسخا بايراميني، و ماياسيز چؤرک بايراميني يدّي گون جشن توتدولار.

35:18  پيغمبر سَمويئلئن دؤوروندن بَري پاسخا بايرامي ائسرايئلده بله کچئرئلمه‌مئشدي. ائسرايئل پادشاهلاريندان هچ بئري يوشئيا ائله کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن، بوتون يهودالي‌لارين، اورادا اولان ائسرايئللی‌لرئن و اورشلئمده ياشايانلارين توتدوغو بو پاسخا بايرامي کئمي بئر پاسخا کچئرتمه‌مئشدئلر.

35:19  بو پاسخا يوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده کچئردئلدي.

35:20  يوشئيانين معبده گؤردويو بوتون بو ائشلردن سونرا، مئصئر پادشاهي نِکو موحارئبه اتمک اوچون فَرات چايينين يانيندا اولان کَرکِمئشه گلدي. يوشئيا اونونلا موقابئله اتمک اوچون چيخدي.

35:21  مئصئر پادشاهي اونون يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "ای يهودا پادشاهي، منئم سنئنله نه ائشئم وار؟ من بو گون سنئن اوستونه يوخ، موحارئبه اتدئيئم سولاله‌نئن ضئدّئنه گلمئشم. تاري منه امر ادئب کي، تَلَسئم. منئمله اولان تاريدان چکئن کي، سني هلاک اتمه‌سئن."

35:22  يوشئيا اونونلا موحارئبه اتمکدن اوز دؤنده‌رمه‌دي و اونونلا ووروشماق اوچون قئيافه‌سئني دَيئشدي، تاري طرفئندن اولان نِکونون سؤزلرئنه قولاق آسمادي و ووروشماق اوچون مِگئدّو اوواسينا گتدي.

35:23  اوخ‌آتانلار پادشاه يوشئياني اوخونان ووردولار. پادشاه نؤکرلرئنه ددي: "منی بورادان آپارين، چونکي آغير يارالانميشام."

35:24  نؤکرلري اونو عارابادان گؤتوردولر و اونو اؤزونون ائکئنجي عاراباسينا مئندئرئب اورشلئمه آپارديلار. يوشئيا اؤلدو و آتالارينين قبئرلرئنده باسديريلدي. بوتون يهودالي‌لار و اورشلئملی‌لر يوشئيا اوچون ياس توتدولار.

35:25  اِرِميا يوشئيا اوچون مرثئيه قوشدو. بوتون کئشي و آرواد خانَنده‌لر بو گونه قدر مرثئيه‌لرئنده يوشئيا باره‌ده دانيشيرلار. بو مرثئيه‌لري اوخوماغي ائسرايئلده عادت اتدئلر. باخين، بونلار مرثئيه‌لر کئتابيندا يازيليب.

35:26  يوشئيانين قالان ائشلري، ربّئن قانونوندا يازيلديغينا گؤره اتدئيي صداقتلي ائشلري،

35:27  ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.

Chapter 36

36:1  اؤلکه خالقي يوشئيانين اوغلو يِهوآخازي گؤتوروب آتاسينين يرئنه اورشلئمده پادشاه اتدئلر.

36:2  يِهوآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي اوچ ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي.

36:3  مئصئر پادشاهي اونو اورشلئمده تختدن سالدي و اؤلکه اوستونه بئر تالانت قيزيل و يوز تالانت گوموش مئقداريندا خراج قويدو.

36:4  مئصئر پادشاهي اونون قارداشي اِلياقئمي يهودا و اورشلئم اوستونده پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشدئرئب يِهوياقئم قويدو. نِکو اونون قارداشي يِهوآخازي گؤتوروب مئصئره آپاردي.

36:5  يِهوياقئم، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. او، تاريسي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

36:6  بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر اونون اوستونه هوجوم گتئردي. بورونج زنجئر ووروب اونو باغلادي و بابئله آپاردي.

36:7  نَبوکَدنِصّر ربّئن معبدئنئن اشيالاريندان بعضئلرئني بابئله آپاردي و اونلاري بابئلده‌کي اؤز معبدئنه قويدو.

36:8  يِهوياقئمئن قالان ائشلري، اتدئيي ائيرنج ائشلر و اونون حاقّيندا آچيغا چيخان پئسلئکلر ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير. اونون يرئنه اوغلو يِهوياکئن پادشاه اولدو.

36:9  يِهوياکئن، پادشاه اولدوغو واخت، اون سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي اون گون پادشاهليق اتدي. او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.

36:10  باهار گلنده نَبوکَدنِصّر اونو ربّئن معبدئنئن قئيمتلي اشيالاري ائله بئرلئکده بابئله گتئرتدي و يِهوياکئنئن عَمئسي صئدقئياني يهودا و اورشلئم اوستونده پادشاه اتدي.

36:11  صئدقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بئر ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي.

36:12  او، تاريسي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، پيغمبر اِرِميانين قاباغيندا دا کي، ربّئن دئلي ائله دانيشيردي، اؤزونو آلچالتمادي.

36:13  نَبوکَدنِصّرئن ضئدّئنه ده کي، تارينين آدي ائله اونا آند ائچدئرمئشدي، عوصيان اتدي، دئکباشليقلا ائستمه‌دي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه طرف دؤنسون و اوره‌يئني عئنادکار اتدي.

36:14  کاهئنلرئن بوتون رهبرلري ده خالقلا بئرلئکده آيري مئلّتلرئن بوتون ائيرنج ائشلرئنه موطابئق رفتار ادئب خيانت اتدئلر و ربّئن اورشلئمده تقدئس اتدئيي معبدئني نجئسله‌دئلر.

36:15  آتالارينين تاريسي رب دفه‌لرله اؤز اِلچئلرئنئن واسئطه‌سئله اونلارا پيام گؤندردي، چونکي اؤز خالقينا و مسکنئنه رحمي گلئردي.

36:16  لاکئن اونلار دالبادال تارينين اِلچئلرئني لاغا قويدولار، اونون سؤزلرئنه حقارتله باخديلار، پيغمبرلرئني ده تحقئر اتدئلر. اله کي، ربّئن قضبي اؤز خالقينين اوستونه گلدي و اونلارا هچ بئر چاره تاپيلمادي.

36:17  رب اونلارين اوستونه کَلداني‌لرئن پادشاهيني گؤنده‌ردي. او دا موقدّس مکانلاريندا اونلارين جاوانلاريني قيلينجلا اؤلدوردو، جاوان اوغلانا و باکئره قيزا، قوجايا و ضعئفه اصلا رحم اتمه‌دي. رب هاميسيني اونون اَلئنه تسلئم اتدي.

36:18  او، تارينين معبدئنئن بوتون بؤيوک و کئچئک اشيالاريني، ربّئن معبدئنئن خزئنه‌لرئني، پادشاهين و اونون ريئسلرئنئن خزئنه‌لرئني يعني هر شيي بابئله آپاردي.

36:19  کَلداني‌لر تارينين معبدئني يانديرديلار، اورشلئمئن دوواريني اوچورتدولار، اونون بوتون سارايلارينا اود ووردولار و اورادا اولان قئيمتلي اشيالارين هاميسيني محو اتدئلر.

36:20  کَلداني‌لر پادشاهي، قيلينجدان قورتارانلاري بابئله آپاردي. اونلار فارس پادشاهلارينين حؤکمرانليغينا قدر اونا و اونون اوغوللارينا قول اولدولار.

36:21  بلجه ربّئن اِرِميا‌نين دئلي ائله ددئيي سؤز يرئنه يِتئشدي: "اؤلکه توتولمايان سَبّت ائللرئني تاماملايانا قدر، يتمئش ائل دولانا قدر، وئران قاليب دئنجَله‌جک."

36:22  رب فارس پادشاهي کوروشون حؤکمدارليغينين بئرئنجي ائلئنده، کوروشو قالديردي کي، ربّئن اِرِميا‌نين دئلي ائله ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن. اونا گؤره کوروش پادشاهليغينين بوتون اراضئسئنده يازيلي و شئفاهي اعلان اتدي:

36:23  "فارس پادشاهي کوروش بله ديئر: «گؤيلرئن تاريسي رب دونيانين بوتون پادشاهليقلاريني منه ورئب و منی تعيئن ادئب کي، يهوداداکي اورشلئم شهرئنده اونا بئر معبد تئکئم. آرانيزدا اونون خالقينا عاييد اولان هر کسه قوي تاريسي رب يار اولسون.»"