Azeri - I Kings

Chapter 1

1:1  داوود پادشاه قوجاليب ياشلانميشدي؛ اونون اوستونو اؤرتوکلرله نه قدر اؤرتوردولر، گئنه ده قيزيشميردي.

1:2  بونا گؤره اعيانلاري اونا ددئلر: "قوي آغاميز پادشاه اوچون جاوان باکئره بئر قيز آختارسينلار. قوي او، پادشاهين يانيندا قاليب اوندان پرستارليق اتسئن. و قوينوندا ياتسين کي، آغاميز پادشاه قيزيشسين."

1:3  اونلار ائسرايئلئن بوتون اراضئسئنده گؤزل بئر قيز آختارديلار و شونِملي اَبئشَگي تاپيب پادشاهين يانينا گتئردئلر.

1:4  قيز چوخ گؤزل ائدي. او، پادشاهين پرستاري اولوب اونا خئدمت اتدي، آمّا پادشاه اونونلا ياخينليق اتمه‌دي.

1:5  داوودون خَگّئتدن اولان اوغلو اَدونئيا "من پادشاه اولاجاغام" ديئب اؤزونو اوجالتدي. او اؤزو اوچون دؤيوش عارابالاري، آتلي‌لار و اَلّي نفر حاضيرلادي کي، قاباغيندا قاچسينلار.

1:6  آتاسي هچ واخت اونا آجيقلانيب دمه‌مئشدي کی، "نئيه بله ادئبسن؟" اَدونئيا چوخ ياراشيقلي ائدي. او، اَبشالومدان سونرا دونيايا گلمئشدي.

1:7  اَدونئيا صِرويا اوغلو يوآب و کاهئن اِبياتارلا اَل‌بئر اولدو، اونلار دا اَدونئيايا کؤمک اتدئلر.

1:8  آمّا کاهئن صادوق، يِهوياداع اوغلو بِنايا، پيغمبر ناتان، شئمعي، رِيعي و داوودون جنگاورلري اَدونئيانين طرفئنده ديئلدئلر.

1:9  اَدونئيا عِين‌روگِلئن ياخينليغينداکي زوخِلِت قاياسيندا قويون، اؤکوز و بَسلَنمئش حيوانلار قوربان کسدي. بوتون قارداشلاريني، يعني پادشاهين اوغوللاريني و پادشاها قوللوق ادن بوتون يهودالي‌لاري چاغيردي،

1:10  آمّا پيغمبر ناتاني، بِناياني، جنگاورلري و قارداشي سوليماني چاغيرمادي.

1:11  او واخت ناتان سوليمانين آناسي بَتشِبَعدن سوروشدو: "مگر اشئتمه‌يئبسن کي، خَگّئت اوغلو اَدونئيا آغاميز داوودون خبري اولمادان پادشاه اولوب؟

1:12  ائندي گل، قوي سنه مصلحت ورئب هم سنئن هم ده اوغلون سوليمانين جا‌نيني حئفظ ادئم:

1:13  درحال داوود پادشاهين يانينا گت و اونا دِه: "ای آغام پادشاه! مگر بو کنئزئنه آند ائچئب دِمه‌دئن کي، ‹مندن سونرا اوغلون سوليمان قطعن پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق›؟ بس اوندا نه اوچون اَدونئيا پادشاه اولوب؟»

1:14  باخ، سن اورادا پادشاهلا دانيشارکن من سندن سونرا گلئب، سؤزلرئني تصدئق اده‌جيم."

1:15  بَتشِبَع اوتاغا، پادشاهين يانينا گتدي. پادشاه چوخ قوجالميشدي و شونِملي اَبئشَگ اونا خئدمت ادئردي.

1:16  بَتشِبَع پادشاهين قاباغيندا دئزه دوشوب تعظئم اتدي. پادشاه ددي: "نه ائسته‌يئرسن؟"

1:17  بَتشِبَع اونا ددي: "منئم آغام! بو کنئزئنه تارين ربّئن حاقّي اوچون آند ائچئب ددئن کي، «مندن سونرا اوغلون سوليمان قطعن پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق.»

1:18  ائندي باخ، آغام پادشاه، اَدونئيا پادشاه اولوب و سنئن بوندان خبرئن يوخدور.

1:19  او، چوخلو اؤکوز، بَسلَنمئش حيوان و قويون-کچي قوربان کسئب و پادشاهين بوتون اوغوللاريني، کاهئن اِبياتاري و قوشون باشچيسي يوآبي چاغيريب، آمّا قولون سوليماني چاغيرماييب.

1:20  آغام پادشاه، بوتون ائسرايئلئن گؤزو سنده‌دئر؛ سن اونلارا بئلدئرمه‌لي‌سن کي، آغام پادشاهدان سونرا تختئنده کئم اوتوراجاق.

1:21  يوخسا آغام پادشاه اؤلوب آتالاري ائله ياتديقدا، من و اوغلوم سوليمان موقصّئر ساييلاجاغيق."

1:22  بَتشِبَع حله پادشاهلا دانيشيردي کي، پيغمبر ناتان گلدي.

1:23  پادشاها خبر وردئلر: "پيغمبر ناتان بورادادير." ناتان پادشاهين حوضورونا گلدي و اوزو اوسته اَيئلئب تعظئم اتدي.

1:24  ناتان ددي: "آغام پادشاه! آيا ديئبسن کي، «مندن سونرا اَدونئيا پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق؟»

1:25  اَدونئيا بو گون گدئب چوخلو اؤکوز، بَسلَنمئش حيوان و قويون قوربان کسئب و پادشاهين بوتون اوغوللاريني، قوشون باشچيلاريني و کاهئن اِبياتاري چاغيريب. باخ، اونلار اونون حوضوروندا يِيئب ائچئرلر و «ياشاسين پادشاه اَدونئيا!» ديئرلر.

1:26  آمّا من قولونو، کاهئن صادوقو، يِهوياداع اوغلو بِنايا و قولون سوليماني چاغيرماييبدير.

1:27  آيا بو ائش آغام پادشاهين امري ائله اولوب؟ و سن قوللارينا بئلدئرمه‌يئبسن کي، آغام پادشاهدان سونرا تختئنده کئم اوتوراجاق؟"

1:28  او واخت داوود پادشاه ددي: "بَتشِبَعي يانيما چاغيرين!" بَتشِبَع پادشاهين حوضورونا گلئب قاباغيندا دوردو.

1:29  پادشاه آند ائچئب ددي: "وار اولان ربّه کی، جانيمي بوتون دارليقلاردان قورتاريب، آند اولسون،

1:30  نجه سنئن اوچون ائسرايئلئن تاريسي ربّه آند ائچئب ددئم کي، «مندن سونرا اوغلون سوليمان پادشاه اولاجاق و منئم يرئمده تختئمده او، اوتوراجاق.» بونو بو گون حقئقتن يرئنه يتئره‌جيم."

1:31  بَتشِبَع پادشاهين قاباغيندا اوزو اوسته يره اَيئلئب تعظئم اتدي و ددي: "آغام داوود پادشاه ابده‌جک ياشاسين!"

1:32  سونرا داوود پادشاه ددي: "کاهئن صادوقو، پيغمبر ناتاني و يِهوياداع اوغلو بِناياني منئم يانيما چاغيرين." اونلارين هاميسي پادشاهين حوضورونا گلدئلر.

1:33  پادشاه اونلارا ددي: "آغانيزين اعيانلاريني يانينيزا آلين و اوغلوم سوليماني منئم قاطيريما مئندئرئب گئخون بولاغينا اِندئرئن.

1:34  اورادا کاهئن صادوق و پيغمبر ناتان اونو ائسرايئلئن پادشاهي آديندا مسح اتسئنلر. کَره‌ناي چاليب ديئن: «ياشاسين پادشاه سوليمان!»

1:35  سونرا اونون دالينجا قالخين، او دا گلئب تختئمده اوتورسون، چونکي منئم يرئمه پادشاه اولاجاق. اونو ائسرايئل و يهودايا حؤکمدار تعيئن اتمئشم."

1:36  يِهوياداع اوغلو بِنايا پادشاها جاواب ورئب ددي: "آمئن! آغام پادشاهين تاريسي رب بله ديئر.

1:37  رب آغام پادشاها يار اولدوغو کئمي، سوليمانا دا يار اولسون و اونون تختئني آغام داوود پادشاهين تختئندن داها بؤيوک اتسئن."

1:38  کاهئن صادوق، پيغمبر ناتان، يِهوياداع اوغلو بِنايا، کِرِتلی‌لر و پِلِطلی‌لر آشاغي اِنئب سوليماني داوود پادشاهين قاطيرينا مئندئردئلر و اونو گئخونا قدر آپارديلار.

1:39  کاهئن صادوق عئبادت چاديريندان ياغ بوينوزونو گؤتوروب سوليماني مسح اتدي. کَره‌نايي چالديلار و بوتون جاماعات ددي: "ياشاسين پادشاه سوليمان!"

1:40  بوتون جاماعات اونون دالينجا قالخيب گتدئلر. اونلار نِي چالاراق اِله سِوئنئردئلر کي، سَسلرئندن ير تئتره‌يئردي.

1:41  اَدونئيا و اونونلا اولان بوتون قوناقلار يمکلرئني قورتاراندا بو سَسي اشئتدئلر. يوآب کَره‌ناي سَسئني اشئدنده ددي: "شهردن نئيه بله گورولتو گلئر؟"

1:42  او، سؤزونو قورتارماميش، بئردن کاهئن اِبياتارين اوغلو يوناتان گلدي. اَدونئيا اوندان سوروشدو: "گل، سن ائگئد آدامسان، ياخشي خبر گتئرَرسن."

1:43  يوناتان اَدونئيايا جاواب ورئب ددي: "يوخ، اله ديئل. آغاميز داوود پادشاه، سوليماني پادشاه ادئب.

1:44  پادشاه کاهئن صادوقو، پيغمبر ناتاني، يِهوياداع اوغلو بِنايانی، کِرِتلی‌لري و پِلِطلی‌لري ده سوليمانلا بئرلئکده گؤندرئب. اونلار دا اونو پادشاهين قاطيرينا مئندئرئبلر.

1:45  کاهئن صادوق و پيغمبر ناتان گئخوندا اونو پادشاه آديندا مسح ادئبلر و اورادان شادليقلا گدئبلر. بونا گؤره ده شهرده بله گورولتو وار. اشئتدئيئنئز سَس بودور.

1:46  سوليمان حتّا پادشاهليق تختئنده اوتوروب.

1:47  اوسته‌لئک پادشاهين اعيانلاري آغاميز داوود پادشاهين يانينا تبرئک اتميه گلئب ددئلر: «سنئن تارينين سوليمانين آديني سنئن آديندان داها بؤيوک، تختئني سنئن تختئندن داها اوجا اتسئن!» پادشاه دا ياتاغينين اوستونده اَيئلئب.

1:48  پادشاه بونو دا ديئب: «ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، بو گون حله گؤزلرئم گؤرَرکَن، تختئمده اوتوران بئر نفر ورئب!»"

1:49  اَدونئيانين بوتون قوناقلاري تشوئشه دوشوب قالخديلار و هر کس اؤز يولو ائله گتدي.

1:50  اَدونئيا سوليماندان قورخوردو. قالخيب گتدي و قوربانگاهين بوينوزلاريندان ياپيشدي.

1:51  بونو سوليمانا بئلدئرئب ددئلر: "اَدونئيا سوليمان پادشاهدان قورخور و قوربانگاهين بوينوزلاريندان ياپيشيب ديئر «قوي سوليمان پادشاه اوّلجه منه آند ائچسئن کي، بو قولونو قيلينج آغزينا ورميه‌جک.»"

1:52  سوليمان ددي: "اگر او، دَيَرلي آدام اولسا، باشيندان بئر توک بله، يره دوشمَز، لاکئن اگر اوندا بئر پئسلئک تاپيلسا، اؤله‌جکدئر."

1:53  سوليمان پادشاه آدام گؤندرئب اَدونئياني قوربانگاهدان دوشورتدو. او دا گلئب سوليمان پادشاها تعظئم اتدي. سوليمان اونا ددي: "اِوئنه گت!"

Chapter 2

2:1  داوودون اؤلوم گونو ياخينلاشاندا، اوغلو سوليمانا وصئيّت ادئب ددي:

2:2  "بو ياخينلاردا من ده هامي کئمي دونيادان گده‌جيم. بونا گؤره مؤحکم و ائگئد اول.

2:3  تارين ربّئن طلب اتدئکلرئني يرئنه يتئر: اونون يولو ائله گت. اونون قايدالارينا، امرلرئنه، حؤکملرئنه و شهادتلرئنه، موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلديغي کئمي، عمل ات کي، اتدئيئن هر ائشده و گتدئيئن هر يرده اوغور قازاناسان.

2:4  او واخت رب منه وردئيي بو سؤزو يرئنه يتئره‌جک: «اگر اؤولادلارين اؤز يوللارينا دئقّت اتسه‌لر، بوتون اورکلري و جانلاري ائله منئم حوضورومدا حقئقتله يِرئسه‌لر، ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»

2:5  سن صِرويا اوغلو يوآبين منه نه اتدئيئني ده بئلئرسن: ائسرايئل قوشونونون ائکي باشچيسي نِر اوغلو آبنِرله يِتِر اوغلو عَماساني اؤلدوروب، صولح زاماني حرب قاني تؤکدو و بِلئنده‌کي کمرله آياغينداکي چاريقلاري قانا بولاشديردي.

2:6  سن اؤز حئکمتئنه گؤره رفتار ات، قويما اونون آغارميش باشي اؤلولر دئيارينا سالامات ائچئنده اِنسئن.

2:7  لاکئن گئلعادلي بَرزئل‌له‌يئن اوغوللارينا محبّت ات، قوي سوفرَنده يمک يئيَنلر آراسيندا اولسونلار. چونکي من قارداشين اَبشالومون قاباغيندان قاچديغيم واخت، اونلار منه کؤمک اتدئلر.

2:8  باخ، بَخورئمدن اولان بِنيامئنلي گِرا اوغلو شئمعي سنئن يانيندادير. او ائدي کي، مَخه‌نايئمه گتدئيئم گون منه برک لعنت اتدي. لاکئن سونرا منی پئشواز اتمک اوچون اوردون چايينا گلنده، من اونا ربّئن حاقّي اوچون آند ائچئب ددئم: «سني قيلينجلا اؤلدورميه‌جيم.»

2:9  ائندي اونو جزاسيز قويما، چونکي سن حئکمتلي آدامسان و اونا نه اده‌جيئني بئلئرسن و اونون آغارميش باشيني قان ائچئنده اؤلولر دئيارينا اِندئرَرسن."

2:10  داوود اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده باسديريلدي.

2:11  داوودون ائسرايئل اوستونه پادشاهليق اتمه‌سي قيرخ ائل سوردو: يدّي ائل خِبروندا و اوتوز اوچ ائل ده اورشلئمده پادشاهليق اتدي.

2:12  سوليمان، آتاسي داوودون تختئنده اوتوردو و اونون پادشاهليغي مؤحکم بئر شکئلده برقرار اولدو.

2:13  خَگّئت اوغلو اَدونئيا سوليمانين آناسي بَتشِبَعئن يانينا گتدي. بَتشِبَع اوندان سوروشدو: "آيا خيئرله گلئرسن؟" اَدونئيا جاواب وردی: "بلی."

2:14  سونرا ددي: "سنه دئيه‌جک سؤزوم وار." بَتشِبَع ددي: "دِه."

2:15  اَدونئيا ددي: "سن بئلئرسن کي، پادشاهليق منئم ائدي و بوتون ائسرايئل منئم پادشاه اولاجاغيمي گؤزله‌يئردي، آمّا هر شي دَيئشدي، پادشاهليق قارداشيمين اَلئنه کچدي، چونکي ربّئن طرفئندن اونون ائدي.

2:16  ائندي سندن بئر خاهئشئم وار، منه «يوخ» دِمه". بَتشِبَع اونا ددي: "دِه."

2:17  او ددي: "خاهئش ادئرم، سوليمان پادشاهلا دانيش، او سنه «يوخ» دِمَز، اونا ده کي، شونِملي اَبئشَگي منه آرواد اولماق اوچون ورسئن."

2:18  بَتشِبَع ددي: "ياخشي، من سنئن حاقّيندا پادشاهلا دانيشارام."

2:19  بَتشِبَع سوليمان پادشاهين يانينا گتدي کي، اَدونئيا باره‌ده اونونلا دانيشسين. پادشاه اونون پئشوازينا آياغا قالخدي و اونا تعظئم اتدي، سونرا تختئنه اوتوردو. پادشاه آناسي اوچون ده بئر تخت قويدوردو. او دا پادشاهين ساغيندا اوتوردو.

2:20  سونرا ددي: "منئم سندن کئچئک بئر خاهئشئم وار، منه «يوخ» دِمه." پادشاه اونا ددي: "سوروش آنام، من سنه «يوخ» دِمه‌رم."

2:21  بَتشِبَع ددي: "قوي شونِملي اَبئشَگ قارداشين اَدونئيايا آرواد اولماق اوچون ورئلسئن."

2:22  سوليمان پادشاه آناسينا جاواب ورئب ددي: "نئيه شونِملي اَبئشَگي اَدونئيا اوچون ائسته‌يئرسن؟ پادشاهليغي دا اونون اوچون ائسته، او منئم بؤيوک قارداشيمدير، اونا، کاهئن اِبياتارا، صِرويا اوغلو يوآبا!"

2:23  سوليمان پادشاه ربّئن حاقّي اوچون آند ائچئب ددي: "اگر اَدونئيا بو سؤزو اؤز حياتي باهاسينا دِمه‌مئشسه، تاري منه بله و بوندان بَتَرئني اتسئن.

2:24  ائندي منی مؤحکملَندئرئب آتام داوودون تختئنده اوتورتموش و ددئيي کئمي منه بئر اِو قورموش وار اولان ربّه آند اولسون کي، اَدونئيا قطعن بو گون اؤلدوروله‌جک!"

2:25  سوليمان پادشاه يِهوياداع اوغلو بِنايايا امر اتدي. بِنايا دا گدئب اَدونئياني ووردو و او اؤلدو.

2:26  پادشاه، کاهئن اِبياتارا ددي: "عَناتوتا، اؤز زَمئلرئنه گت! سن اؤلومه لايئقسن، آمّا بو گون سني اؤلدورميه‌جيم، چونکي سن آتام داوودون قاباغيندا پروردئگار ربّئن سانديغيني داشيدين و آتامين چکدئيي هر عذابي سن ده چکدئن."

2:27  بلجه سوليمان اِبياتاري ربّئن کاهئنلئيئندن قوودو. بونونلا دا ربّئن شئلودا عِلي‌ اِوئنئن ضئدّئنه ددئيي سؤز يرئنه يتئشدي.

2:28  خبر يوآبا چاتدي. يوآب اَبشالوما قوشولماديغي حالدا، اَدونئيانين طرفئني توتموشدو. بونا گؤره ده او، ربّئن عئبادت چاديرينا قاچدي و قوربانگاهين بوينوزلاريندان ياپيشدي.

2:29  سوليمان پادشاها ددئلر کي، يوآب ربّئن عئبادت چاديرينا قاچيب و ائندي قوربانگاهين يانيندادير. سوليمان يِهوياداع اوغلو بِناياني گؤنده‌رئب ددي: "گت، اونو اؤلدور."

2:30  بِنايا ربّئن عئبادت چاديرينا گلئب يوآبا ددي: "چيخ! پادشاه بله ديئب!" يوآب ددي: "يوخ، بورادا اؤله‌جيم." بِنايايا پادشاها خبر گتئرئب ددي: "يوآب بله ددی و منه بو جاوابي وردی."

2:31  پادشاه اونا ددي: "اونون ددئيي کئمي ات؛ اونو اؤلدور و باسدير کي، يوآبين سببسئز تؤکدويو قانين تقصئرئني منئم و آتامين اِوي اوستوندن گؤتوره‌سن.

2:32  رب اونون قانيني اؤز باشينا دؤندره‌جک، چونکي او اؤزوندن داها صالح و داها ياخشي اولان ائکي نفري قيلينجلا ووردو: آتام داوودون خبري اولمادان ائسرايئل قوشونونون باشچيسي نِر اوغلو آبنِرله يهودا قوشونونون باشچيسي يِتِر اوغلو عَماساني اؤلدوردو.

2:33  بلجه اونلارين قاني همئشه‌لئک يوآبين و اونون نسلئنئن اوستونده قالاجاق، لاکئن رب داوودا، اونون نسلئنه، اِوئنه و تختئنه ابده‌جک اَمئن-آمانليق وره‌جکدئر."

2:34  بلجه يِهوياداع اوغلو بِنايا گتدي و يوآبي ووروب اؤلدوردو و اونو چؤلده‌کي اِوئنده باسديرديلار.

2:35  پادشاه يوآبين يرئنه يِهوياداع اوغلو بِناياني قوشون باشچيسي قويدو. اِبياتارين يرئنه ده کاهئن صادوقو تعيئن اتدي.

2:36  پادشاه شئمعئني چاغيرتديريب اونا ددي: "اورشلئمده اؤزونه بئر اِو تئک و اورادا ياشا، اورادان هچ يره گتمه.

2:37  اورادان چيخيب قئدرون دره‌سئني کچدئيئن گون، بئل کي، قطعن اؤله‌جکسن و قانين اؤز اوستونده قالاجاق."

2:38  شئمعي پادشاها ددي: "بو سؤز ياخشي‌دير، آغام پادشاه نجه ديئب، قولون دا اِله اده‌جک." شئمعي اوزون مودّت اورشلئمده ياشادي.

2:39  اوچونجو ائلئن آخيريندا شئمعئنئن ائکي قولو گَت پادشاهي مَعَکا اوغلو اَکئشئن يانينا قاچديلار. شئمعئيه خبر گلدي کي، قوللاري گَتده‌دئر.

2:40  قالخيب اِششه‌يئني پالانلادي و قوللاريني آختارماق اوچون گَته، اَکئشئن يانينا گتدي. شئمعي گدئب قوللاريني گَتدن گتئردي.

2:41  شئمعئنئن اورشلئمدن گَته گدئب-گلمک خبري سوليمانا چاتدي.

2:42  پادشاه شئمعئني چاغيرتديريب اونا ددي: "ربّئن حاقّينا مگر سنه آند ائچدئرمه‌دئم کي، «چيخيب بئر يره گتدئيئن گون، بئل کي، قطعن اؤله‌جکسن؟» مگر بو باره‌ده سنه ائخطار ورمه‌دئم؟ مگر منه «اشئتدئيئم بو سؤز ياخشي‌دير» دمه‌دئن؟»

2:43  بس نئيه ربّه ائچدئيئن آندا و سنه وردئيئم امره عمل اتمه‌دئن؟"

2:44  سونرا پادشاه شئمعئيه ددي: "سن آتام داوودون ضئدّئنه اوره‌يئنده ساخلاديغين و اتدئيئن پئسلئيئن هاميسيني بئلئرسن. پئسلئيئني رب سنئن اؤز باشينا دؤندره‌جک.

2:45  لاکئن سوليمان پادشاه موبارک اولاجاق و داوودون تختي ربّئن حوضوروندا ابده‌جک برقرار قالاجاق."

2:46  بلجه پادشاه يِهوياداع اوغلو بِنايايا امر اتدي، بِنايا دا گدئب شئمعئني ووردو و او، اؤلدو. بلجه، پادشاهليق سوليمانين اَلي ائله مؤحکملَندي.

Chapter 3

3:1  سوليمان مئصئر پادشاهي فئرعونلا موتّفئق اولوب قيزيني آرواد آلدي. فئرعونون قيزيني داوودون شهرئنه گتئردي و اؤز ساراييني، ربّئن معبدئني و اورشلئمئن اطرافينداکي دوواري تئکئب قورتارانا قدر، اونو اورادا ساخلادي.

3:2  لاکئن خالق حله ده پرستئشگاهلاردا قوربان تقدئم ادئردئلر، چونکي او گونلره قدر ربّئن آدينا تئکئلمئش بئر معبد يوخ ائدي.

3:3  سوليمان ربّی سِوئردي و آتاسي داوودون قايدالارينا موطابئق ياشاييردي، آنجاق پرستئشگاهلاردا دا قوربان تقدئم ادئب، بوخور يانديريردي.

3:4  پادشاه قوربان تقدئمي اوچون گئبعونا گتدي، چونکي اورا پرستئشگاهلارين لاپ بؤيوکو ائدي. سوليمان او قوربانگاهدا مئن باش يانديرما قورباني تقدئم اتدي.

3:5  گئبعوندا رب سوليمانا گجه يوخوسوندا گؤروندو. تاري ددي: "نه ائسته‌يئرسن، سنه ورئم؟"

3:6  سوليمان ددي: "سن قولون آتام داوودا بؤيوک شفقت گؤرسدئبسن، چونکي او سنئن حوضوروندا صداقت، صالحلئک، و اورک دوغرولوغو ائله ياشادي. بو گون ده تختئنده اوتوران بئر اوغول ورمکله اونا اؤز بؤيوک مهرئبانليغيني ساخلاييبسان.

3:7  ائندي، يارب تاريم، بو قولونو آتام داوودون يرئنه پادشاه ادئبسن حال بو کي، من کئچئک بئر اوشاغام، نه ادئب-اتمه‌جيئمي بئلمئرم.

3:8  قولون سنئن سچدئيئن خالقين آراسيندادير؛ اله بؤيوک بئر خالق کي، ساييسيز-حسابسيزدير.

3:9  بونا گؤره منه اله بئر درّاکه‌لي اورک ور کي، ياخشي ائله پئسي آييرد ادئب سنئن خالقينا حؤکم اده بئلئم. چونکي سنئن بو بؤيوک خالقينا کئم حؤکم اده بئلر؟"

3:10  سوليمانين بو ائسته‌يي ربّئن گؤزونه خوش گلدي.

3:11  تاري اونا ددي: "چونکي بونو ائسته‌دئن و اؤزون اوچون اوزون عؤمور، وار-دؤولت، يا دا دوشمنلرئنئن جا‌نيني ائستمه‌دئن، بونلارين يرئنه درّاکه ائسته‌دئن کي، عدالتي آييرد اده‌سن،

3:12  باخ، من ائسته‌يئني يرئنه يتئرمئشم: باخ، سنه اله بئر حئکمتلي و درّاکه‌لي اورک ورمئشم کي، سنئن کئمئسي نه سندن اوّل اولموش، نه ده سندن سونرا اولاجاق.

3:13  سنه ائستمه‌دئيئني ده ورمئشم؛ هم وار-دؤولتي، هم ده جاه-جلالي. بله کي بوتون عؤمرون بويو پادشاهلار آراسيندا سنئن کئمئسي اولماياجاق.

3:14  اگر سن آتان داوود کئمي قايدالاريما و امرلرئمه عمل ادئب يوللاريملا گده‌سن، او زامان عؤمرونو اوزاداجاغام."

3:15  سوليمان اوياندي. گؤردو کي، بو، بئر يوخو ائدي. اورشلئمه گلدي و ربّئن عهد سانديغينين قاباغيندا دوروب، يانديرما و باريش قوربانلاري تقدئم اتدي و بوتون اعيانلاري اوچون ضئيافت وردی.

3:16  بئر گون ائکي فاحئشه آرواد گلئب پادشاهين حوضوروندا دوردولار.

3:17  آروادلاردان بئري ددي: "آي آغام! من و بو آرواد بئر اِوده ياشاييريق. بو آرواد اِوده اولارکن بئر اوشاق دوغدوم.

3:18  دوغدوغوم گوندن اوچ گون سونرا بو آرواد دا بئر اوشاق دوغدو. اِوده فقط ائکئمئز ائدئک. بئزدن آيري هچ کس يوخ ائدي.

3:19  گجه‌نئن عرضئنده بو آروادين اوغلو اؤلدو، چونکي آرواد يوخودا اونون اوستونه دوشدو.

3:20  سنئن بو کنئزئن يوخودا ائکن، گجه ياريسي بو آرواد قالخيب اوغلومو يانيمدان گؤتوردو و اؤز قوينونا آليب، اؤلو اوغلونو منئم قوينوما قويدو.

3:21  سحر اوغلومو اَمئزدئرمک اوچون دوراندا گؤردوم کي، او اؤلوب. آمّا سحر دئقّتله باخاندا بئلدئم کي، بو منئم دوغدوغوم اوشاق ديئل."

3:22  سونرا او بئري آرواد ددي: "يوخ، صاغ اولان اوشاق منئم اوغلومدور و اؤلَن سنئنکي‌دئر." لاکئن بئرئنجي آرواد ددي: "يوخ، اؤلَن اوشاق سنئن اوغلوندور، صاغ اولان منئمکي‌دئر." پادشاهين حوضوروندا اونلار بلجه موباحئثه ادئردئلر.

3:23  او واخت پادشاه ددي: "بئري ديئر، صاغ اولان اوشاق منئم اوغلومدور، اؤلَن سنئنکي‌دئر؛ او بئري ده ديئر، يوخ! اؤلَن اوشاق سنئن اوغلوندور، صاغ اولان منئمکي‌دئر."

3:24  پادشاه ددي: "منه بئر قيلينج گتئرئن!" پادشاهين حوضورونا بئر قيلينج گتئردئلر.

3:25  پادشاه ددي: "صاغ اولان اوشاغي ائکي يره بؤلون، ياريسيني بئرئنه، ياريسيني دا او بئرئنه ورئن!"

3:26  اوغلو صاغ اولان آرواد، بالاسي اوچون اوره‌يي يانديغينا گؤره، پادشاها بله ددي: "آمان، آغام، صاغ اولان اوشاغي اونا ورئن، اوشاغي اؤلدورمه‌يئن." لاکئن او بئري ددي: "قوي نه اونون اولسون، نه منئم. بؤلون."

3:27  او واخت پادشاه ددي: "صاغ اولان اوشاغي بئرئنجي آروادا ورئن، اونو اؤلدورمه‌يئن، اوشاغين آناسي اودور."

3:28  بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين وردئيي حؤکمو اشئدئب اونا چوخ حؤرمت اتدئلر، چونکي گؤردولر کي، عدالته عمل اتمک اوچون اوندا تارينين حئکمتي وار.

Chapter 4

4:1  سوليمان پادشاه بوتون ائسرايئل اوستونده حؤکمران ائدي.

4:2  اعيانلاري بونلار ائدئلر: صادوق اوغلو عَزَريا کاهئن ائدي،

4:3  شئشانين اوغوللاري اِلئخورِف و اَخئيا مئرزه‌لر ائدئلر، اَخئلود اوغلو يِهوشافاط سالنامه‌چي ائدي،

4:4  يِهوياداع اوغلو بِنايا قوشون باشچيسي ائدي، صادوق و اِبياتار کاهئنلر ائدئلر،

4:5  ناتان اوغلو عَزَريا باش والي ائدي، کاهئن ناتان اوغلو زابود پادشاهين هم‌صؤحبتي ائدي،

4:6  اَکئشار ساراي ريئسي ائدي، عَبدا اوغلو اَدونئرام ائجباري ائشچئلر اوستونده نظارتچي ائدي.

4:7  سوليمانين بوتون ائسرايئل اوستونده اون‌ائکي بؤلگه والئسي وار ائدي. اونلار پادشاهين و اونون سارايينين ارزاقيني تأمئن ادئردئلر؛ هر بئري ائلده بئر آيليق ارزاق گؤندرمه‌لي ائدي.

4:8  اونلارين آدلاري بله‌دئر: اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده بِنخور؛

4:9  ماقَص، شَعَلبئم، بِيت‌شِمِش و اِيلون-بِيت-خانان بؤلگه‌لرئنده بِندِقِر؛

4:10  سوکو و بوتون خِفِر تورپاغينين دا عاييد اولدوغو اَروبّوت بؤلگه‌سئنده بِن‌خِسِد؛

4:11  بوتون طافَتئن دور بؤلگه‌سئنده سوليمانين قيزي طافَتئن اَري اولان بِن عَبئناداب؛

4:12  تَعنَک، مِگئدّو، يئزرِعِل آلتينداکي صارِته‌نئن يانيندا اولان بوتون بِيت-شِآن بؤلگه‌سئنده و بِيت-شِآندان آبِل‌مِخولايا، يوقمِعامين او بئري طرفئنه قدر اوزانان بؤلگه‌ده اَخئلود اوغلو بَعَنا؛

4:13  گئلعاددا اولان مِنَسّه اوغلو ياعئرئن کَندلرئنئن و باشاندا اولان اَرگوب اطرافيندا دووارلار و بورونج چفته‌لري ائله باغلانميش آلتميش بؤيوک شهرئن عاييد اولدوغو راموت-گئلعاد بؤلگه‌سئنده بِن‌گِبِر؛

4:14  مَخه‌نايئم بؤلگه‌سئنده عئدّو اوغلو اَخئناداب؛

4:15  نَفتالي تورپاغيندا اَخئمَعَص کي، سوليمانين قيزي باسِمَتي آرواد آلميشدي؛

4:16  آشِر تورپاغيندا و بِعالوت بؤلگه‌سئنده خوشاي اوغلو بَعَنا؛

4:17  يئسّاکار تورپاغيندا پارواَخ اوغلو يِهوشافاط؛

4:18  بِنيامئن تورپاغيندا اِلا اوغلو شئمعي؛

4:19  گئلعاد تورپاغيندا اوري اوغلو گِبِر. بو بؤلگه کچمئشده اِمورلولارين پادشاهي سئخونا و باشان پادشاهي عوگا عاييد ائدي. گِبِر يهودا بؤلگه‌سئنئن تَک والئسي وار ائدي.

4:20  يهودالي‌لار و ائسرايئللی‌لر دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر چوخ ائدئلر. اونلار يِيئب-ائچئب و خوشبخت ياشاييرديلار.

4:21  سوليمان فَرات چاييندان فئلئسطلی‌لرئن تورپاغينا و مئصئر سرحدئنه قدر بوتون پادشاهليقلار اوستونده حؤکمرانليق ادئردي. اونلار سوليمانين عؤمرو بويو خراج وردئلر و اونا قوللوق اتدئلر.

4:22  سوليمانين سارايينين گونده‌لئک ارزاقي بونلاردان عئبارت ائدي: اوتوز کور نارين اون و آلتميش کور کَپَکلي اون،

4:23  اون باش بَسلَنمئش اؤکوز، ائيئرمي اوتلاق اؤکوزو، يوز قويون-کچي، مارال، جيران، خال‌لي مارال و بَسلَنمئش اِو قوشلاري.

4:24  تئفسَخدن غَزّه‌يه قدر فَرات چايينين بو تايينداکي بوتون تورپاقلار و چايين بو تايينداکي بوتون پادشاهلار اوستونده سوليمان حؤکمرانليق ادئردي و بوتون اطراف اؤلکه‌لرله صولح شرايئطئنده ياشاييردي.

4:25  اونون بوتون عؤمرو بويو داندان بئرشِبَعه قدر يهودا و ائسرايئلده هر کس اؤز اوزوم آغاجينين و انجئر آغاجينين آلتيندا دئنجلئک ائچئنده ياشاييردي.

4:26  سوليمانين دؤيوش عارابالاري ائله آتلاري اوچون قيرخ مئن آخيري وار ائدي.

4:27  بو والئلرئن هر بئري اؤز آييندا سوليمان پادشاها و اونون سوفره‌سئنه گلنلرئن هاميسينا ارزاق گؤندرئردي و هچ بئر شيه احتئياج قالميردي.

4:28  هر والي اونا ورئلمئش امره گؤره دؤيوش و چاپار آتلارينين اولدوقلاري يره آرپا-سامان گؤندرئردي.

4:29  تاري سوليمانا دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر حئکمت، بول درّاکه و اورَک گِنئشلئيي وردی.

4:30  سوليمانين حئکمتي بوتون شرق خالقلارينين و مئصئرلی‌لرئن حئکمتئندن اوستون ائدي.

4:31  او بوتون آداملاردان، اِزراخلي اِيتاندان، ماخولون اوغوللاري حِيمان، کَلکول و دَردَعدن حئکمتلي ائدي، شؤهرتي بوتون اطراف مئلّتلر آراسيندا ياييلميشدي.

4:32  او، اوچ مئن مَثَل دمئشدي و اونون مئن بش نغمه‌سي وار ائدي.

4:33  لوبناندان اولان سئدر آغاجيندان دوواردا بئتَن مَرجانکؤشک اوتونا قدر بئتکي‌لر باره‌ده بحث اتدي، همچئنئن حيوانلار، قوشلار، سوروننلر و باليقلار حاقّيندا دانيشدي.

4:34  سوليمانين حئکمتئنه قولاق آسماق اوچون بوتون خالقلاردان و اونون حئکمتي باره‌ده اشئتمئش بوتون دونيا پادشاهلاريندان يانينا آداملار گلئردي.

Chapter 5

5:1  صور پادشاهي خئرام آتاسينين يرئنه سوليمانين پادشاه اولماق اوچون مسح ادئلدئيئني اشئدنده، اؤز آداملاريني اونون يانينا گؤندردي، چونکي خئرام داوودلا بوتون عؤمرو بويو دوست اولموشدو.

5:2  سوليمان خئراما خبر گؤندرئب ددي:

5:3  "سن بئلئرسن کي، آتام داوود، تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکه بئلمه‌دي. چونکي رب دوشمنلرئني اونون آياقلاري آلتينا آتانا قدر، اطرافيندا موحارئبه‌لر گدئردي.

5:4  آنجاق ائندي تاريم رب منه هر طرفدن اَمئن-آمانليق ورئب: نه بئر دوشمن وار، نه ده بئر قاراباختليق.

5:5  باخ، من بو نئيّتده‌يم کي، تاريم ربّئن آدينا بئر معبد تئکئم، نجه کي رب آتام داوودا دمئشدي: «اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک کي، اونو سنئن يرئنده تختئنده اوتورداجاغام.»

5:6  ائندي امر ات کي، منئم اوچون لوبناندان سئدر آغاجلاري کَسسئنلر. آداملاريم دا سنئن آداملارينلا بئرلئکده اولاجاق و من سنئن آداملارين اوچون نه قدر دئيه‌سن، او قدر زحمت حاقّي وره‌رم. چونکي بئلئرسن کي، بئزده صئدونلولار کئمي آغاج کَسمه‌يي بئلَن آداملار يوخدور."

5:7  خئرام سوليمانين سؤزلرئني اشئدنده چوخ سِوئندي و ددي: "بو گون رب موبارک اولسون کي، بو بؤيوک خالقي ائداره اتمک اوچون داوودا بله حئکمتلي اوغول ورئب!"

5:8  او، سوليمانا خبر گؤندرئب ددي: "منه گؤندردئيئن سؤزو اشئتدئم. من سنئن سئدر و شام آغاجلاري باره‌ده هر ائسته‌يئني يرئنه يتئره‌جيم:

5:9  منئم آداملاريم اونلاري لوبناندان دهنزه اِندئرَرلر و من بو آغاجلاردان سال‌لار دوزَلده‌رم، دهنز يولو ائله تعيئن اده‌جيئن يره آپارارام و اونلاري اورادا آييريب ييغارام، سن ده گؤتورَرسن. آنجاق سن ده منئم ائسته‌يئمي يرئنه يتئرئب ساراييمي ارزاقلا تأمئن ات."

5:10  خئرام سوليمانا بوتون ائسته‌دئيي قدر سئدر و شام آغاجلاري ورئردي.

5:11  سوليمان دا هر ائل خئرامين سارايينا ارزاق اوچون ائيئرمي مئن کور بوغدا و ائيئرمي کور خالئص زيتون ياغي ورئردي.

5:12  رب وعده وردئيي کئمي سوليمانا حئکمت وردی. خئراملا سوليمان آراسيندا صولح وار ائدي و اونلار بئر-بئري‌ ائله عهد باغلاميشديلار.

5:13  سوليمان پادشاه بوتون ائسرايئلدن فَعله ييغدي. ييغيلميش فَعله‌لر اوتوز مئن نفر ائدي.

5:14  هر آي اونلارين اون مئن نفرئني نؤوبه ائله لوبنانا گؤندرئردي؛ بئر آي لوبناندا، ائکي آي اِولرئنده قاليرديلار. اونلارين اوستونده اَدونئرام نظارت ادئردي.

5:15  سوليمانين يوک داشييان يتمئش مئن و داغلاردا داش يونان هشتاد مئن آدامي وار ائدي.

5:16  بونلاردان آيري، سوليمان ائشه نظارت اتمک اوچون اوچ مئن اوچ يوز نفر مأمور قويموشدو. اونلار ائش گؤرن آداملارا نظارت ادئردئلر.

5:17  پادشاهين امرئنه گؤره ائشچئلر بؤيوک و دَيَرلي داشلار کَسئب گتئردئلر کي، معبدئن بونؤوره‌سئني يونولموش داشدان قويسونلار.

5:18  سوليمانين و خئرامين اوستالاري گِباللي‌لارلا بئرلئکده معبدي تئکمک اوچون تاختالار و داشلار کَسئب حاضيرلاديلار.

Chapter 6

6:1  ائسرايئل اؤولادلاري مئصئر تورپاغيندان چيخديقدان دؤرد يوز هشتاد ائل سونرا، سوليمانين ائسرايئل اوستونده پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، ائکئنجي آي اولان زئو آييندا، سوليمان ربّئن معبدئني تئکمه‌يه باشلادي.

6:2  سوليمان پادشاهين ربّه تئکدئيي معبدئن اوزونلوغو آلتميش قول‌آچ، اِني ائيئرمي قول‌آچ، و بويو اوتوز قول‌آچ ائدي.

6:3  معبدئن بؤيوک اوتاغينين قاباغيندا اولان اِيوانين اوزونلوغو، معبدئن اِنئنه گؤره، ائيئرمي قول‌آچ و اِني معبدئن قاباغيندا اون قول‌آچ ائدي.

6:4  او، معبد اوچون دارالان موشَبّک پنجره‌لر دوزلتدي.

6:5  معبدئن دووارينا بئتئشئک هر طرفدن آرتيرما تئکدي کي، بؤيوک اوتاغي و ائچ اوتاغي دؤوره‌يه آليردي. اونون ائچئنده معبدي اَحاطه ادن يان اوتاقلار دوزلتدي.

6:6  آرتيرمانين آلت مرتبه‌سئنئن اِني بش قول‌آچ، اورتاسينداکينين اِني آلتي قول‌آچ اوچونجوسونون اِني ده يدّي قول‌آچ ائدي. معبدئن دووارينين اطرافيندا بايير طرفدن چيخينتي‌لار دوزَلدئلمئشدي کي، آرتيرمانين دئرَکلري معبدئن دووارينا دَيمه‌سئن.

6:7  معبدئن تئکئلمه‌سي اوچون کارخانادا يونولموش داشلار ائشله‌دئلمئشدي. معبدئن تئکئنتي زاماني، نه چکوج سَسي، نه ائسکَنه‌ سَسي، نه ده آيري بئر دَمئر آلَت سَسي اشئدئلدي.

6:8  آشاغي مرتبه‌‌‌نئن گئرئشي معبدئن جنوب طرفئنده ائدي. دؤنَر پئلّه‌کن اورتا مرتبه‌‌يه، اورتا مرتبه‌دن ده اوچونجو مرتبه‌‌يه چيخيرديلار.

6:9  بلجه سوليمان معبدي تئکئب قورتاردي. معبدي سئدر آغاجيندان اولان تئرلر و تاختالارلا اؤرتدو.

6:10  بوتون معبده بئتئشئک اولان مرتبه‌لري بش قول‌آچ هوندورلويونده تئکدي و بونلار سئدر دئرَکلرله معبده بَرکئدئلمئشدي.

6:11  ربّئن بو سؤزو سوليمانا نازئل اولدو:

6:12  "سن معبد تئکئرسن. اگر سن منئم قايدالاريملا گده‌سن، حؤکملرئمه عمل ادئب و امرلرئمه موناسئب ياشاياسان، من ده آتان داوودا وردئيئم سؤزو، سنئن واسئطَنله يرئنه يتئره‌رم:

6:13  ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندا ساکئن اولاجاغام و خالقيم ائسرايئلي ترک اتميه‌جيم."

6:14  بلجه سوليمان معبدي تئکئب قورتاردي.

6:15  معبدئن دووارلارينا ائچه‌رئدن سئدر تاختالارلا اؤرتوک ووردو؛ معبدئن دؤشَمه‌سئندن تاوانا قدر، اونون دووارلاريني ائچه‌رئدن تاختا ائله اؤرتدو و معبدئن دؤشَمه‌سئني شام آغاجينين تاختالاري ائله اؤرتدو.

6:16  معبدئن آرخا طرفئنده، دؤشَمه‌دن تاوانا قدر، بئر بؤلمه آييردي کي، سئدر تاختالارلا اؤرتولموشدو و اوزونلوغو ائيئرمي قول‌آچ ائدي. ائچه‌رئسئنده لاپ موقدّس ير اوچون بئر ائچ اوتاق حاضيرلادي.

6:17  ائچ اوتاغين باييريندا اولان بؤيوک اوتاق، قيرخ قول‌آچ اوزونلوغوندا ائدي.

6:18  معبدئن ائچئنده‌کي سئدر آغاجلارينين اوستونده بالقاباق و آچيلميش گوللرئن تصوئري اويولموشدو. هر شي سئدرله اؤرتولموشدو، داش هچ گؤرونموردو.

6:19  معبدئن ائچه‌رئسئنده‌کي ائچ اوتاغي دا او، ربّئن عهد سانديغيني قويماق اوچون حاضيرلادي.

6:20  ائچ اوتاغين اوزونلوغو ائيئرمي، اِني ائيئرمي و بويو ائيئرمي قول‌آچ ائدي. اوراني خالئص قيزيللا اؤرتدو. سئدر آغاجيندان اولان قوربانگاهين دا اوستونو خالئص قيزيللا اؤرتدو.

6:21  سوليمان معبدي ائچه‌رئدن خالئص قيزيللا اؤرتدو، ائچ اوتاغين قاباغيندان قيزيل زنجئرلر کچئرتدي و اونو قيزيللا اؤرتدو.

6:22  بلجه بوتون معبد آخيرا چاتانا قدر، ائچه‌رئسئني باشدان-باشا قيزيللا اؤرتدو. ائچ اوتاغا عاييد اولان قوربانگاهي دا قيزيللا اؤرتدو.

6:23  ائچ اوتاقدا ائيده آغاجيندان ائکي کَرّوب دوزلتدي کي، هر بئرئنئن بويو اون قول‌آچ ائدي.

6:24  کَرّوبون بئر قانادينين اوزونلوغو بش قول‌آچ، او بئري قانادينين دا اوزونلوغو بش قول‌آچ ائدي؛ بئر قانادينين اوجوندان او بئري قانادينين اوجونا قدر اون قول‌آچ ائدي.

6:25  او بئري کَرّوبون اؤلچوسو ده اون قول‌آچ ائدي. هر ائکي کَرّوب هَمن اؤلچوده و هَمن گؤرکَمده ائدئلر.

6:26  ائکئسئنئن ده بويو اون قول‌آچ ائدي.

6:27  سوليمان کَرّوبلاري معبدئن ائچ اوتاغينين اورتاسينا قويدو. کَرّوبلارين قانادلاري آچيق ائدي. بئر کَرّوبون قانادي بئر دووارا، او بئرئسئنئن قانادي دا او بئري دووارا توخونوردو. اونلارين او بئري قانادلاري معبدئن اورتاسيندا بئربئرئنه توخونوردو.

6:28  او، کَرّوبلاري قيزيللا اؤرتدو.

6:29  معبدئن ائچ و بايير اوتاغينداکي بوتون دووارلاريندا کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين و آچيلميش گوللرئن اويما تصوئرئني دوزلتدي.

6:30  معبدده ائچ و بايير اوتاغين دؤشَمه‌سئني قيزيللا اؤرتدو.

6:31  ائچ اوتاغين گئرئشي اوچون ائيده آغاجيندان چَرچئوه‌لي قاپيلار دوزلتدي. چَرچئوه‌لي قاپينين گِنئشلئيي، معبدئن گِنئشلئيئنئن بِشده‌بئري ائدي.

6:32  او، ائيده آغاجيندان دوزَلدئلمئش ائکي قاپي اوستونده کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين و آچيلميش گوللرئن تصوئرئني اويدو و قاپيلاري قيزيللا اؤرتدو. کَرّوبلارين و خورما آغاجلارينين اوستونه قيزيل چکدي.

6:33  اِلَجه ده بؤيوک اوتاغين گئرئشي اوچون ائيده آغاجيندان چَرچئوه دوزلتدي کي، دووارين دؤردده بئري ائدي،

6:34  هَمچئنئن شام آغاجيندان ائکي قاپي دوزلتدي. بئر قاپينين هر ائکي تايي قاتلانيردي، او بئري قاپينين دا هر ائکي تايي قاتلانيردي.

6:35  اونلارين اوستونده کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين، آچيلميش گوللرئن تصوئرئني اويدو و اويما ائشئنئن اوستونو قيزيللا دوزگون بئر شکئلده اؤرتدو.

6:36  او، ائچَري حَيَطي اوچ ردئف يونولموش داشلاردان و بئر ردئف سئدر دئرَکلردن تئکدي.

6:37  دؤردونجو ائلده، زئو آييندا ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سي قويولدو،

6:38  اون‌بئرئنجي ائلده، سکّئزئنجي آي اولان بول آييندا، معبد، بوتون لوازئماتي ائله بئرلئکده، بوتون نقشه‌سئنه موطابئق، تئکئلئب قورتاردي. بلجه سوليمان اونو يدّي ائلده تئکدي.

Chapter 7

7:1  لاکئن سوليمانا اون‌اوچ ائل زامان چکدي کي، بوتون اؤز ساراييني تئکئب قورتارسين.

7:2  اونون تئکدئيي "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايين اوزونلوغو يوز قول‌آچ، اِني اَلّي قول‌آچ، بويو دا اوتوز قول‌آچ ائدي. بو ساراي دؤرد ردئف سئدر سوتونلاردان و سوتونلار اوستونده اولان سئدر دئرَکلردن عئبارت ائدي.

7:3  سوتونلار اوستونده‌کي قيرخ بش دئره‌يئن اوستونده، سئدردن اولان تئرلر سالينميشدي و هر ردئفده اون بش دئرَک وار ائدي.

7:4  موشَبّک پنجره‌لر اوچ ردئف ائدي و اونلارين ائچئنده اوز-اوزه اوچ ردئف پنجره وار ائدي.

7:5  بوتون گئرئشلر و اونلارين چَرچئوه‌لري دؤردگوشه‌لي ائدي. پنجره‌لر اوچ ردئفده اوز-اوزه ائدئلر.

7:6  سوليمان سوتونلو بئر ايوان تئکدي. اونون اوزونلوغو اَلّي و اِني اوتوز قول‌آچ ائدي. ايوانين قاباغيندا آرتيرما و سوتونلار، اونلارين قاباغيندا دا هَشتي دوزلتدي.

7:7  او همچئنئن حؤکم وره‌جيی تخت اِيوانيني، يعني محکمه ايوانيني تئکدي و اونو دؤشَمه‌دن تاوانا قدر سئدر آغاجي ائله اؤرتدو.

7:8  اونون ياشاديغي ساراي، اِيوانين آرخاسيندا، او بئري حَيَطده ائدي و هَمن قورولوشدا تئکئلمئشدي. سوليمان آرواد آلديغي فئرعون قيزي اوچون ده بو اِيوان کئمي بئر اِو تئکدئردي.

7:9  بوتون بونلار بونؤوره‌دن داما و بايير طرفدن بؤيوک حَيَطه قدر کيفئيّتلي داشلاردان دوزَلمئشدي. بو داشلار ائچ و بايير طرفدن، اؤلچويه گؤره يونولموش و داش اَرّه‌سي ائله کَسئلمئشدئلر.

7:10  بونؤوره بؤيوک و کيفئيّتلي داشلاردان قويولموشدو؛ اون قول‌آچليق و سکّئز قول‌آچليق داشلاردان.

7:11  اونلارين اوستونده اؤلچويه گؤره يونولموش کيفئيّتلي داشلار و سئدر دئرَکلر وار ائدي.

7:12  بؤيوک حَيَط ده، ربّئن معبدئنئن ائچَري حَيَطي و معبدئن ايواني کئمي، اوچ ردئف يونولموش داش و بئر ردئف سئدر دئرَکلرله اَحاطه اولموشدو.

7:13  سوليمان پادشاه خئرام آدلي بئر نفري صوردان گتئرتدي.

7:14  اونون آناسي نَفتالي قبئله‌سئندن دول بئر آرواد، آتاسي دا صورلو بئر مئسگر ائدي. خئرام بورونجدن هر جور شي قاييرماق ائشئنده حئکمتلي، درّاکه‌لي و بئلئکلي آدام ائدي. او، سوليمان پادشاهين يانينا گلئب اونون بوتون ائشلرئني گؤردو.

7:15  خئرام ائکي بورونج سوتون دوزلتدي. بئرئنجي سوتونون بويو اون سکّئز قول‌آچ ائدي. ائکئنجئسئنئن اطرافينا اون‌ائکي قول‌آچليق بئر ائپ دولانميشدي.

7:16  او، سوتونلارين اوستونه تؤکمه بورونجدن ائکي باشليق دوزلتدي. هر ائکي باشليغين بويو بش قول‌آچ ائدي.

7:17  سوتونلارين اوستونده اولان باشليقلاردا حؤرمه تورلار و زنجئرواري چَلَنگلر وار ائدي. هر باشليقدا يدّي دنه وار ائدي.

7:18  او، سوتونلاري بله دوزلتدي. حؤرمه تورلارين اطرافيندا ائکي ردئف نار دوزلتدي کي، سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلاري اؤرتسونلر. هر باشليق اوچون ده بله اتدي.

7:19  اِيواندا اولان سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلار سو زانباغي شکلئنده دوزَلدئلمئشدي و هر بئرئنئن بويو دؤرد قول‌آچ ائدي.

7:20  هر ائکي سوتونون يوخاريسيندا اولان باشليقلار، حؤرمه تورلارين يانينداکي گئرده چيخينتينين اوست طرفئنده ائدي. هر باشليغين اوستونده دايره شکلئنده چَلَنگلرده ائکي يوز نار تصوئري وار ائدي.

7:21  خئرام معبدئن اِيوانيندا سوتونلار قويدو. صاغ طرفده اولان سوتونو قويوب اونو ياکئن، چاغيردي. سول طرفده اولان سوتونو قويوب اونو دا بوعَز آدلانديردي.

7:22  سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلار سو زانباغي شکلئنده ائدي. بلجه سوتونلارين ائشي قورتاريلدي.

7:23  خئرام تؤکولموش بورونجدن دايره شکلئنده بئر حوووض دوزلتدي. بئر کناريندان او بئري کنارينا قدر اون قول‌آچ ائدي، اونون درئنلئيي بش قول‌آچ ائدي و اوتوز قول‌آچليق بئر ائپ ده اونون اطرافينا دولانميشدي.

7:24  هر طرفدن کنارينين آلتيندان اونو بالقاباق تصوئرلري اَحاطه ادئردي. هر قول‌آچدا اون بالقاباق وار ائدي. بالقاباقلار ائکي ردئف ائدئلر و اونلار حوووضلا بئرلئکده تؤکولموشدولر.

7:25  حوووض اون‌ائکي تؤکمه اؤکوزون اوستونده دوردو: اوچو شئمالا، اوچو قربه، اوچو جنوبا، اوچو ده شرقه باخيردي. حوووض يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي و اؤکوزلرئن بوتون آرخا حئصّه‌لري ائچَرئيه طرف ائدي.

7:26  حوووضون قالينليغي دؤرد بارماق قالينليغيندا ائدي، اونون کناري کاسا کناري کئمي دوزَلدئلمئشدي و آچيلان زانباغا بَنزه‌يئردي. او، ائکي مئن بَت سو توتوردو.

7:27  خئرام بورونجدن اون پايا دوزلتدي. هر پايانين اوزونلوغو دؤرد، اِني دؤرد و بويو دا اوچ قول‌آچ ائدي.

7:28  پايالار بله حاضيرلانميشدي: اونلارين يان لؤوحه‌لري وار ائدي و لؤوحه‌لر چَرچئوه‌يه بَرکئدئلمئشدي.

7:29  چَرچئوه‌نئن آراسيندا اولان لؤوحه‌لر اوستونده شئر، اؤکوز و کَرّوب تصوئرلري وار ائدي. همچئنئن چَرچئوه، شئر و بوزوو تصوئرلرئنئن يوخاريسيندا و آشاغيسيندا آسما چَلَنگلر وار ائدي.

7:30  هر پايانين دؤرد بورونج چرخي، بورونج اوخلاري و لَيَن اوچون دؤرد تؤکمه دسته‌يي وار ائدي. دستکلر هر طرفدن چَلَنگلرله بَزه‌دئلمئشدي.

7:31  پايانين باشليغيندا بئر دهنه وار ائدي. باشليغين بويو بئر قول‌آچ ائدي، دهنه ده مودوّر و بئر قول‌آچ ياريم اِنئنده ائدي، اوستونده اويمالار وار ائدي. لؤوحه‌لر دايره شکلئنده يوخ، دؤردگوشه‌لي ائدي.

7:32  دؤرد چرخ لؤوحه‌لرئن آلتيندا ائدي و چرخلرئن اوخلاري پايادا ائدي. بئر چرخين بويو بئر قول‌آچ ياريم ائدي.

7:33  چرخلرئن قورولوشو دؤيوش عارابالارينين چرخلري قورولوشو کئمي ائدي. اونلارين اوخلاري، فلکه‌لري، مئللري و توپلاري-هر شيي تؤکمه ائدي.

7:34  هر پايانين دؤرد کونجونده چيخينتي وار ائدي. چيخينتي‌لار پايايا بئتئشئک ائدي.

7:35  پايانين باشيندا ياريم قول‌آچ بويوندا مودوّر بئر چنبر وار ائدي. پايانين باشيندا اولان دستکلري و لؤوحه‌لري اؤزونه بئتئشئک ائدي.

7:36  خئرام دستکلرئن و لؤوحه‌لرئن اوستونده يِر چاتان قدر کَرّوب، شئر، خورما آغاجي تصوئرلري، اطرافيندا دا چَلَنگلر اويدو.

7:37  بلجه اون پايا دوزلتدي. اونلارين هاميسي بئر تؤکمه، بئر اؤلچوده و بئر قورولوشدا ائدي.

7:38  خئرام بورونجدن اون لَيَن دوزلتدي، هر لَيَن قيرخ بَت توتوردو؛ هر لَيَن دؤرد قول‌آچ اِنئنده ائدي و اون پايالارين هر بئري اوستونده بئر لَيَن وار ائدي.

7:39  پايالارين بِشئني معبدئن جنوب طرفئنده، بِشئني ده معبدئن شئمال طرفئنده قويدو. حوووضو دا معبدئن جنوب-شرق کونجونده يِرلَشدئردي.

7:40  خئرام قازانلار، کورَکلر و لَيَنچه‌لر ده دوزلتدي. خئرام ربّئن معبدي اوچون سوليمان پادشاهين امري ائله بوتون بو ائشلري گؤروب قورتاردي:

7:41  ائکي سوتون؛ سوتونلارين اوستونده ائکي مودّور باشليق؛ ائکي حؤرمه تور کي، سوتونلارين اوستونده‌کي ائکي مودّور باشليغي اؤرتسونلر؛

7:42  ائکي ردئفده دؤرد يوز نار تصوئري کي، سوتونلارين اوستونده اولان مودّور باشليقلاري اؤرتسونلر؛

7:43  اون پايا؛ پايالارين اوستونده اون لَيَن؛

7:44  حوووض؛ حوووضون آلتيندا اون ائکي تؤکمه اؤکوز؛

7:45  خَکَندازلار، کورَکلر، و لَيَنچه‌لر. بوتون بو اشيالاري خئرام ربّئن معبدي اوچون پادشاه سوليمانين امري ائله جئلالانميش بورونجدن دوزلتمئشدي.

7:46  پادشاه بونلاري اوردون چايينين کنارينداکي اووادا، سوکّوتلا صارِتان آراسينداکي گئل‌لي تورپاقلاردا تؤکموشدو.

7:47  بوتون بو اشيالار حَددن آرتيق چوخ اولدوغو اوچون، سوليمان اونلاري چکمه‌دي و بورونجون چکئسئني موعَيّن اتمه‌دي.

7:48  سوليمان ربّئن معبدئنده‌کي بوتون بو اشيالاري دوزلتدي: قيزيل قوربانگاه؛ قيزيل مئز کي، اوستونه تقدئس چؤرکلري قويولاردي؛

7:49  خالئص قيزيلدان چيراقدانلار کي، ائچ اوتاغين قاباغيندا بِشي صاغ طرفده، بِشي ده سول طرفده دوروردولار؛ قيزيلدان اولان قؤنچه، چيراقلار و ماشالار؛

7:50  خالئص قيزيلدان کاسالار، پئلته ماشالاري، لَيَنچه‌لر، قاشيقلار و بوخوردانلار؛ ائچ اوتاغين، يعني لاپ موقدّس يِرئن و بؤيوک اوتاغين قاپي تايلاري اوچون قيزيلدان لولالار.

7:51  سوليمان پادشاهين، ربّئن معبدئنده گؤردويو بوتون ائشلر قورتاردي. سوليمان آتاسي داوودون تقدئس اتدئيي قيزيل-گوموشو و اشيالاري ائچَري گتئرئب، ربّئن معبدئنئن خزئنه‌لرئنه قويدو.

Chapter 8

8:1  او زامان سوليمان پادشاه ائسرايئلئن آغساقّال‌لاريني، بوتون قبئله باشچيلاريني، يعني ائسرايئل اؤولادلارينين نسئل رهبرلرئني اورشلئمه، اؤزونون يانينا ييغدي کي، ربّئن عهد سانديغيني داوودون شهري اولان صَحيوندان يوخاري گتئرسئنلر.

8:2  يدّئنجی آيدا اولان بايرام واختي، يعني اتانئم آييندا بوتون ائسرايئل خالقي سوليمان پادشاهين يانينا ييغيلدي.

8:3  سونرا بوتون ائسرايئل آغساقّاللاري گلدئلر و کاهئنلر ربّئن سانديغيني گؤتوردولر.

8:4  کاهئنلر و لاوئلی‌لر، ربّئن سانديغيني و اونونلا بئرلئکده، حوضور چاديريني و چاديردا اولان بوتون موقدّس اشيالاري يوخاري گتئردئلر.

8:5  سوليمان پادشاه و اونون يانينا ييغيلميش بوتون ائسرايئل جاماعاتي سانديغين قاباغيندا او قدر قويون-کچي و اؤکوز قوربان کَسدئلر کي، چوخلوغونا گؤره سايي‌-حسابا گلمَز.

8:6  کاهئنلر ربّئن عهد سانديغيني معبدئن ائچ اوتاغينا، يعني لاپ موقدّس يره، کَرّوبلارين قانادلاري آلتينداکي اؤز يرئنه گتئردئلر.

8:7  کَرّوبلار قانادلاريني سانديغين يري اوستونده آچميشديلار، اونلار سانديغي و اونون دئرَکلرئني يوخاريدان اؤرتموشدولر.

8:8  دئرَکلر اله اوزون ائدي کي، اونلارين اوجو ائچ اوتاغين قاباغينداکي موقدّس يردن گؤرونوردو، آنجاق بايير طرفدن گؤرونموردو. اونلار بو گونه قدر اوراداديرلار.

8:9  سانديقدا هچ بئر شي يوخ ائدي، مگر موسانين خورِبده قويدوغو ائکي داش لؤوحه‌سي. رب اورادا ائسرايئل اؤولادلاري ائله، مئصئر تورپاغيندان چيخديقلاري زامان عهد باغلادي.

8:10  کاهئنلر موقدّس يردن چيخديقلاري واخت، بولود ربّئن معبدئني اله دولدوردو کي،

8:11  کاهئنلر بولودا گؤره دايانيب خئدمت اده‌بئلمه‌دئلر. چونکي ربّئن شؤوکتي اونون معبدئني دولدورموشدو.

8:12  او واخت سوليمان ددي: "رب بويوروب کي، قالين قارانليقدا ساکئن اولاجاق.

8:13  دوغرودان دا من سنئن اوچون شؤوکتلي بئر معبد تئکمئشم کي، سنئن ابدی ياشاياجاغين يِر اولسون."

8:14  پادشاه اوزونو دؤنده‌رئب بوتون ائسرايئل جاماعاتينا برکت وردی. بو زامان بوتون ائسرايئل جاماعاتي آياق اوسته دورموشدو.

8:15  پادشاه ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، آتام داوودا اؤز آغزي ائله دانيشدي و اؤز اَلي ائله اونو يرئنه يتئردي. او دمئشدي:

8:16  «من خالقيم ائسرايئلي مئصئردن چيخارتديغيم گوندن بَري ائسرايئلئن هچ بئر قبئله‌سئندن بئر شهر سچمه‌دئم کي، اورادا بئر معبد تئکئم و آديم اوستونده اولسون.»

8:17  آتام داوودون اوره‌يئنده آرزو وار ائدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکسئن.

8:18  لاکئن رب آتام داوودا ددي: «سن ياخشي ادئبسن کي، منئم آديما بئر معبد تئکمک نئيّتئنه دوشوبسن.

8:19  آنجاق معبدي سن تئکميه‌جکسن، سنئن بِلئندن گلن اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک.»

8:20  رب وعده وردئيئني يرئنه يتئردي: چونکي من آتام داوودون يرئنه قالخيب، ربّئن ددئيي کئمي ائسرايئل تختئنده اوتورموشام و ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا معبد تئکمئشم.

8:21  اورادا سانديق اوچون يِر حاضيرلاميشام کي، ربّئن باغلاديغي عهد اونون ائچئنده‌دئر، او عهد کي، رب آتالاريميزي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغي واخت اونلارلا باغلادي."

8:22  سوليمان ربّئن قوربانگاهي قاباغيندا، بوتون ائسرايئل جاماعاتينين حوضوروندا دوردو و اَللرئني گؤيه طَرف آچيب

8:23  ددي: "يارب، ائسرايئلئن تاريسي! نه يوخاريدا گؤيده، نه ده آشاغيدا يرده سنئن کئمي تاري وار. سن عهدئني و محبّتئني بوتون او قول‌لارينلا ساخلاييرسان کي، بوتون اورَکلري ائله سنئن حوضوروندا ياشاييرلار.

8:24  سن قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ادئبسن؛ اؤز دئلئن ائله ددئيئني بو گون اؤز اَلئنله يرئنه يتئرئبسن.

8:25  يارب، ائسرايئلئن تاريسي، ائندي ده قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ات، اؤزون دمئشدئن: «اگر سن يولوملا گتدئيئن کئمي، اوغوللارين دا يولوملا گدئب اؤز عمل‌لرئنه دئقّت اتسه‌لر، ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»

8:26  ای ائسرايئلئن تاريسي، ائندي قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزون تصدئق ادئلسئن!

8:27  لاکئن، مگر تاري دوغرودان دا يرده ساکئن اولار؟ سن گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغمازسان، او کي قالدي منئم تئکدئيئم معبده!

8:28  آنجاق سن بو قولونون دوعاسينا و يالواريشينا نظر سال، يارب تاريم، بو گون سنئن قاباغيندا اتدئيي فرياديني و دوعاسيني اشئت.

8:29  قوي سنئن نظرئن گجه-گوندوز بو معبدئن اوستونده اولسون. بو يِر باره‌ده سن ديئبسن: «منئم آديم اورادا اولاجاق.» قولونون بورايا اوز توتوب اتدئيي دوعاسيني اشئت.

8:30  بو يِره طرف دوعا اتدئکلري واخت، اؤز قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشلاريني سن اشئت؛ گؤيلرده اولان مسکنئنده اشئت و باغيشلا!

8:31  اگر بئر آدام اؤز ياخينينين ضئدّئنه گوناه اتسه و اوندان آند ائچمک طلب اولونسا، او دا گلئب بو معبده، سنئن قوربانگاهين قاباغيندا آند ائچسه،

8:32  او واخت سن گؤيده اشئت، عمل ات، و قوللارينا حؤکم ات. شَرور آدامين عملئني اؤز باشينا دؤنده‌ره‌رک اونو محکوم ات و صالح آداما صالحلئيئنه گؤره بَرائت ور.

8:33  خالقين ائسرايئل سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون دوشمن قاباغيندا مغلوب اولاندا، اگر اونلار تکرار سنه طرف دؤنوب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و بو معبده سنه يالواريب فرياد اتسه‌لر،

8:34  او واخت سن گؤيده اشئت و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا، اونلاري گئنه آتالارينا وردئيئن تورپاغا قايتار.

8:35  خالقين سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون گؤي باغلانيب ياغيش ياغمايان واخت، اگر بو يره طرف دوعا ادئب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و اگر سن اونلارا بلا گؤندردئيئن واخت اؤز گوناهلاريندان دؤنسه‌لر،

8:36  او واخت سن گؤيده اشئت، قوللارينين و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا و گده‌جکلري طرف ياخشي يولو اونلارا اؤيرَت. خالقينا ائرث وردئيئن تورپاغينا دا ياغيش گؤندر.

8:37  اگر اؤلکه‌ده آجليق اولسا، وبا اولسا، ائستي يِل يا دا کوف، چَيئرتکه يا دا بئتکي قوردو اولسا، اگر دوشمن اونلاري اؤلکه‌نئن هر هانسي بئر شهرئنده موحاصئره‌يه آلسا، هانسي بلا، هانسي ناخوشلوق اولور، اولسون،

8:38  بئر شخصئن، يا دا بوتون خالقين ائسرايئل طرفئندن بئر دوعا و يالواريشي اولسا، هر کس اؤز اوره‌يئنئن دردئني بئلئب بو معبده طرف اَللرئني آچسا،

8:39  او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اشئت، باغيشلا و بئر علاج ات. اوره‌يئني بئلدئيئن هر آداما بوتون عمل‌لرئنه گؤره عوض ور، چونکي هر ائنسانين اوره‌يئني فقط سن بئلئرسن.

8:40  اله کي، اونلار آتالاريميزا وردئيئن تورپاقدا ياشاديقلاري بوتون گونلر بويو سندن قورخسونلار.

8:41  اگر خالقين ائسرايئلدن اولمايان ياداِللي ده سنئن آدينين خاطئرئنه اوزاق اؤلکه‌دن گلسه،

8:42  چونکي سنئن بؤيوک آدين، قودرتلي اَلئن و اوزانان قولون باره‌ده اشئده‌جکلر، او ياداِللي گلئب بو معبده طرف دوعا ادنده،

8:43  او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اشئت و ياد اِللي‌نئن سنه فرياد اتدئيي هر شيي ات کي، يِر اوزونون بوتون خالقلاري دا سنئن آديني تانيسينلار، خالقين ائسرايئل کئمي سندن قورخسونلار و بئلسئنلر کي، تئکدئيئم بو معبد سنئن آدينلا چاغيريلير.

8:44  اگر خالقين گؤنده‌ردئيئن يوللا دوشمنلرئنئن ضئدّئنه موحارئبه‌يه چيخسالار و سنئن سچدئيئن شهره طرف، سنئن آدينا تئکدئيئم معبده طرف ربّه دوعا اتسه‌لر،

8:45  سن گؤيده اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت، اونلارين طرفئنده اول.

8:46  اگر اونلار سنئن ضئدّئنه گوناه اتسه‌لر–چونکي گوناه اتمه‌ين ائنسان يوخدور–سن قضبله‌نئب اونلاري دوشمنه تسلئم اده‌سن و دوشمن اونلاري اسئر ادئب ياخين يا اوزاق تورپاغينا آپارسا،

8:47  اگر اونلار اسئرلئکده اولدوقلاري اؤلکه‌ده اورَکلرئني دؤنده‌رئب تؤوبه اتسه‌لر و اسئر اولان يرده سنه دوعا ادئب دِسه‌لر کي، «بئز گوناه و خاطا اتمئشئک، پئسلئک اتمئشئک»،

8:48  اگر اونلاري اسئر ادن دوشمنلرئن اؤلکه‌سئنده بوتون اورَکلري و جانلاري ائله سنه طرف دؤنسه‌لر، آتالارينا وردئيئن تورپاغا، سچدئيئن شهره و آدينا تئکدئيئم معبده طرف اوز توتوب سنه دوعا اتسه‌لر،

8:49  او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت، اونلارين طرفئنده اول.

8:50  سنئن ضئدّئنه گوناه ادن خالقيني و اونلارين سنئن ضئدّئنه اتدئکلري بوتون تقصئرلري باغيشلا و اونلاري اسئر آلانلارا شفقت ور کي، اونلارلا شفقتلي رفتار اتسئنلر.

8:51  چونکي اونلار سنئن خالقين، سنئن ائرثئندئرلر. سن اونلاري مئصئردن، دمئر اَرئتمه‌ کوره‌سئنئن ائچئندن چيخارديبسان.

8:52  بو قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشينا نظر يتئر کي، اونلارين سنه فرياد اتدئکلري هر سؤزو اشئده‌سن.

8:53  چونکي، يا پروردئگار رب، سن ائرثئن اولماق اوچون اونلاري يِر اوزونون بوتون خالقلاريندان آييردين. نجه کي، بونو آتالاريميزي مئصئردن چيخارتديغين واخت قولون موسا واسئطه‌سئله دمئشدئن."

8:54  سوليمان بوتون بو دوعا و يالواريشيني ربّه ديئب قورتاراندان سونرا، ربّئن قوربانگاهي قاباغيندان، اَللري گؤيه آچيق حالدا، دئزه دوشدويو يردن قالخدي.

8:55  او آياغا دوردو و بوتون ائسرايئل جاماعاتينا اوجا سَسله برکت ورئب ددی:

8:56  "رب موبارک اولسون کي، وردئيئن وعده‌لرئن هاميسينا موطابئق خالقي ائسرايئله دئنجلئک ورئب! اؤز قولو موسانين واسئطه‌سئله وردئيي ياخشي وعده‌لرئندن هچ بئري هدر اولماييب.

8:57  قوي تاريميز رب آتالاريميزا يار اولدوغو کئمي بئزه ده يار اولسون، قوي بئزي بوراخماسين و ترک اتمه‌سئن.

8:58  بئزئم اورَکلرئمئزي اؤزونه طرف يؤنَلتسئن کي، اونون بوتون يوللاري ائله گِدَک و اونون آتالاريميزا بويوردوغو امرلرئنه، قايدالارينا و حؤکملرئنه عمل اِدَک.

8:59  قوي ربّئن قاباغيندا بو يالواريش سؤزلرئم گجه-گوندوز رب تاريميزين خاطئرئنده اولسون، اؤز قولونون و خالقي ائسرايئلئن ياخشيليغي اوچون گون به گون چاليشسين.

8:60  اله کي يِر اوزونون بوتون خالقلاري بئلسئن کي، فقط رب تاري‌دير، اوندان باشقا يوخدور.

8:61  قوي سئزئن اوره‌يئنئز کامئل بئر شکئلده تاريميز ربّه صادئق اولسون کي، بو گون اولدوغو کئمي اونون قايدالاري ائله گده‌سئنئز و اونون امرلرئنه عمل اده‌سئنئز."

8:62  پادشاه و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئل ربّئن قاباغيندا قوربانلار کَسدي.

8:63  سوليمانين ربّه تقدئم اتدئيي باريش قوربانلارينين سايي ائيئرمي ائکي مئن اؤکوز و يوز ائيئرمي مئن قويون-کچي ائدي. بلجه، پادشاه و بوتون ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن معبدئني تقدئس اتدئلر.

8:64  همئن گون پادشاه ربّئن معبدي قاباغينداکي حَيَطئن اورتاسيني تقدئس اتدي کي، يانديرما قوربانلاريني، تاخيل تقدئملرئني و باريش قوربانلارينين پئيئني اورادا تقدئم اتسئن، چونکي ربّئن قاباغينداکي بورونج قوربانگاه کئچئک ائدي و يانديرما قوربانلاري، تاخيل تقدئملري و باريش قوربانلارينين پئيي اورايا يِرلَشمَزدي.

8:65  او واخت سوليمان و اونونلا بئرلئکده بؤيوک بئر جاماعات، خَمات کِچئدئندن مئصئر دره‌سئنه قدر ياشايان بوتون ائسرايئل، تاريميز ربّئن قاباغيندا يدّي گون و داها يدّي گون يعني اون دؤرد گون بايرام توتدو.

8:66  سکّئزئنجي گون سوليمان خالقي بوراخدي. اونلار پادشاها برکت ورئب، ربّئن قولو داوودا و خالقي ائسرايئله اتدئيي بوتون ياخشيليقلارا گؤره شادليقلا و شاد اورَکله اؤز اِولرئنه گتدئلر.

Chapter 9

9:1  سوليمان ربّئن معبدئني، پادشاه ساراييني و تئکمک ائسته‌دئيي بوتون شيلري تاماملاييب قورتاراندان سونرا،

9:2  رب گئبعوندا گؤروندويو کئمي ائکئنجي دفه اونا گؤروندو.

9:3  رب سوليمانا ددي: "من حوضورومدا اتدئيئن دوعا و يالواريشيني اشئتدئم. آديمي ابدئلئک اورايا قويماق اوچون تئکدئيئن بو معبدي تقدئس اتدئم. منئم نظرئم و اوره‌يئم دائم اورادا اولاجاق.

9:4  اگر منئم سنه امر اتدئکلرئمي يرئنه يتئرئب آتان داوودون يِرئدئيي کئمي اورَک صداقتلئيي و دوغرولوقلا حوضورومدا يِرئيه‌سن، منئم قايدالاريما و حؤکملرئمه عمل اده‌سن،

9:5  سنئن پادشاهليق تختئني ائسرايئل اوستونده ابده‌جک پايدار اده‌جيم. نجه کي، بونو آتان داوودا دا وعده ورئب دمئشدئم: «ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»

9:6  آمّا اگر سئز و اؤولادلارينيز داليمجا گتمکدن دؤنوب، قاباغينيزا قويدوغوم امرلرئمه و قايدالاريما عمل اتميه‌سئنئز، گدئب آيري آللاهلارا قوللوق ادئب اونلارا پرستئش اده‌سئنئز،

9:7  او واخت من ائسرايئلي اونلارا وردئيئم تورپاقدان کَسه‌جيم و اؤز آديما تقدئس اتدئيئم بو معبدي حوضورومدان آتاجاغام. بلجه ائسرايئل باره‌ده بوتون خالقلار آراسيندا مَثَل و کئنايه ديئله‌جک.

9:8  اوجا اولان بو معبدئن يانيندان کِچَن هر کس مات قاليب دئيه‌جک: «نه اوچون رب بو تورپاغا و بو معبده بونو اتدي؟»

9:9  و دئيه‌جکلر: «اونا گؤره کي، بو خالق اؤزلرئنئن رب تاريلاريني ترک اتدئلر، او تاري کي، آتالاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي و اونلار آيري آللاهلاردان ياپيشيب اونلارا پرستئش و قوللوق اتدئلر. بونا گؤره ده رب بوتون بو بلاني اونلارين اوستونه گؤندردي.»"

9:10  سوليمان ائکي اِوي يعني ربّئن معبدئني و پادشاه ساراييني ائيئرمي ائلده تئکئب قورتارديقدان سونرا،

9:11  سور پادشاهي خئراما گالئل دئياريندا ائيئرمي شهر وردی، چونکي خئرام سوليمانا اونون بوتون آرزوسونا گؤره سئدر و شام آغاجلاري و قيزيل گؤندرمئشدي.

9:12  خئرام صوردان چيخدي کي، سوليمانين اونا وردئيي شهرلره باخسين. اونلار خئرامين خوشونا گلمه‌دي.

9:13  او ددي: "قارداشيم، بو نه شهرلردئر کي، منه ورئبسن؟" اونلاري کابول بلجه اونلار بو گونه قدر کابول تورپاغي چاغيريلير.

9:14  خئرام پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل گؤندردي.

9:15  سوليمان پادشاه ائجباري فَعله‌لر قويوب بو ائشلري گؤردو: ربّئن معبدئني، اؤز ساراييني، قالا ياماجيني، اورشلئم دوواريني، خاصورو، مِگئدّونو و گِزِري تئکدي.

9:16  چونکي مئصئر پادشاهي فئرعون گلئب گِزِري توتموشدو و اوراني اوددا يانديرميشدي. شهرده ياشايان کَنَعانليلاري قيرميشدي و بو شهري سوليمانين آروادي اولان قيزينا جِهئز ورمئشدي.

9:17  سوليمان تزه‌دن گِزِري و او آشاغي بِيت-خورونو تئکدي.

9:18  بَعَلاتي، اؤلکه‌ده‌کي صحراليقدا اولان تَماري،

9:19  اؤزونون بوتون آنبار شهرلرئني، دؤيوش عارابالارينين اولدوغو شهرلري، آتلي‌لارين اولدوغو شهرلري، اورشلئمده، لوبناندان و اونون حؤکمرانليغي آلتيندا اولان بوتون يِرلرده تئکمک ائسته‌دئيي هر شيي تئکدي.

9:20  اؤلکه‌ده ائسرايئل اؤولادلاريندان اولمايان آيري خالقلار يعني اِمورلولار، خئتلئلر، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولار قالميشدي،

9:21  چونکي ائسرايئللی‌لر اونلاردان سونراکي نسئل‌لرئني کي، اؤلکه‌ده بوراخيلميشديلار، محو اده بئلمه‌مئشدئلر. سوليمان اونلاري ائجباري فَعله‌لر اتدي و بو گونه قدر بله‌دئر.

9:22  لاکئن ائسرايئل اؤولادلاريني قول اتمه‌دي؛ چونکي دؤيوشچو، اعيانلار، ريئسلر، سرکرده‌لر، اونون دؤيوش عارابالارينين و آتلي‌لارينين باشچيلاري ائدئلر.

9:23  بونلار سوليمانين ائشئنه نظارت ادن باش ريئسلر ائدئلر. ائش گؤرَن خالقا ريئسلئک ادن بو آداملار بش يوز اَلّي نفر ائدئلر.

9:24  فئرعونون قيزي داوودون شهرئندن سوليمانين اونون اوچون تئکدئيي اِوئنه کؤچدويونده، سوليمان قالا ياماجيني تئکدي.

9:25  سوليمان ربّه تئکدئيي قوربانگاهين اوستونده ائلده اوچ دفه يانديرما و باريش قوربانلاري گتئرئردي، بونونلا برابر ربّئن حوضوروندا بوخور يانديريردي. بلجه او، معبدئن ائشئني باشا چاتديردي.

9:26  سوليمان پادشاه همچئنئن اِدوم اؤلکه‌سئنده، قيرميزي دهنزئن کناريندا، اِلوتون يانيندا اولان عِصيون-گِبِرده گَمئلر دوزلتدي.

9:27  خئرام دهنزه بَلَد اولان اؤز گَمئچئلرئني سوليمانين آداملاري ائله بئرلئکده گَمئلرله گؤندردي.

9:28  اونلار اوفئره گلدئلر و اورادان دؤرد يوز ائيئرمي تالانت قيزيل گؤتوروب، پادشاه سوليمانا گتئردئلر.

Chapter 10

10:1  صَبا مَلَکه‌سي ربّئن آديندان اؤتري، سوليمانين شؤهره‌تئني اشئدئب گلدي کي، اونو تاپماجالارلا ائمتاحان اتسئن.

10:2  او، چوخ بؤيوک کاروانلا، عطرئيّات، چوخلو قيزيل و قئيمتلي داشلارلا يوکلَنمئش دَوه‌لرله اورشلئمه، سوليمانين يانينا گلدي و اوره‌يئنده اولان هر شي باره‌ده اونونلا صؤحبت اتدي.

10:3  سوليمان اونون بوتون سوآللارينا جاواب وردي؛ اله بئر گئزلي شي اولمادي کي، پادشاه اونا تشرئح اتمه‌سئن.

10:4  شِبا مَلَکه‌سي سوليمانين بوتون حئکمتئني و اونون تئکدئيي سارايي،

10:5  سوفره‌سئنده‌کي يِمه‌يي، اعيانلارينين اوتوروشونو، قوللوقچولارينين خئدمتئني و اونلارين پالتارلاريني، ساقئلرئني، و اونا عاييد اولان و اونون ربّئن معبدئنه گتئردئيي يانديرما قوربانلاريني گؤرنده حيران قالدي.

10:6  او، پادشاها ددي: "سنئن ائشلرئن و حئکمتئن باره‌ده اؤز اؤلکَمده اشئتدئيئم خبر دوز ائمئش.

10:7  گلئب اؤز گؤزلرئمله گؤرَنه قدر من بو خبره ائنانماميشديم. باخ، منه هچ گؤردوکلرئمئن ياريسي دانيشيلماميشدي، سنئن حئکمتئن و وار-دؤولَتئن منئم اشئتدئيئمدن داها اوستوندور.

10:8  سنئن آداملارين و قوللوقچولارين نه بَختَوَردئرلر کي، همئشه حوضوروندا دوروب حئکمتئني اشئدئرلر.

10:9  تارين رب موبارک اولسون کي، سندن خوشلانيب، سني ائسرايئل تختئنده اوتورتدو! رب ائسرايئله اولان ابدی سِوگئسي اوزوندن سني پادشاه اتدي کي، عدالت و صالحلئکله عمل اده‌سن.»

10:10  شِبا مَلَکه‌سي پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل، چوخلو عطرئيّات و قئيمتلي داشلار باغيشلادي. اونون سوليمان پادشاها وردئيي قدر چوخ عطرئيّات داها هچ واخت گلمه‌دي.

10:11  اوفئردن قيزيل گتئرن خئرامين گَمئلري، اورادان چوخلو اَردَج آغاجي و قئيمتلي داشلار گتئردئلر.

10:12  پادشاه اَردَج آغاجيندان ربّئن معبدي و پادشاه سارايي اوچون دستکلر، موسئقئچئلر اوچون طنبورلار و چنگلر دوزلتدي؛ هچ واخت بو قدر اَردَج آغاجي گلمه‌مئشدي و بو گونه قدر گؤرونمه‌مئشدي.

10:13  سوليمان پادشاه اؤز سخاوتئنه گؤره شِبا مَلَکه‌سئنه وردئکلرئندن آيري، اونون آرزولاديغي و ائسته‌دئيي بوتون شيلري وردی. او دا آداملاري ائله بئرلئکده قاييديب اؤز اؤلکه‌سئنه گتدي.

10:14  بئر ائلده سوليمانا گلن قيزيلين چکئسي آلتي يوز آلتميش آلتي تالانت ائدي.

10:15  آل-وِر ادن آداملاردان، تاجئرلرئن تئجارتئندن، بوتون عرب پادشاهلاريندان و ائسرايئلئن والئلرئندن گلن قيزيل بوندان آيري ائدي.

10:16  سوليمان پادشاه دؤيمه‌ قيزيلدان ائکي يوز سئپر دوزلتدي. هر بئر سئپره آلتي يوز شِکِل قيزيل ائشلَندي.

10:17  او، دؤيمه‌ قيزيلدان اوچ يوز قالخان دا دوزلتدي. هر بئر قالخانا اوچ مئنا قيزيل ائشلَندي. پادشاه اونلاري "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايينا قويدو.

10:18  پادشاه فئل دئشئندن بؤيوک بئر تخت ده دوزلتدي و اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو.

10:19  تختئن آلتي پئلّه‌سي وار ائدي. آرخا طرفده تختئن باشي مودوّر ائدي. اوتوراجاغين هر ائکي طرفئنده قول‌لاري وار ائدي، قوللارين يانيندا ائکي شئر موجسّمه‌سي دورموشدو.

10:20  آلتي پئلّه‌نئن ائکي طرفئنده ده اون ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي. هچ بئر پادشاهليقدا بله شي دوزَلدئلمه‌دي.

10:21  سوليمان پادشاهين بوتون ائچکي قابلاري قيزيلدان ائدي، "لوبنان مِشه‌سي" آدلي ساراييندا اولان بوتون اشيالار دا خالئص قيزيلدان ائدي. گوموشدن هچ بئر شي يوخ ائدي، چونکي گوموش سوليمانين دؤورونده هچ نه ساييليردي.

10:22  چونکي پادشاهين دهنزده خئرامين گَمئلري ائله بئرلئکده تَرشئش گَمئلري وار ائدي. اوچ ائلده بئر دفه تَرشئش گَمئلري گلئب قيزيل، گوموش، فئل دئشي، ميمونلار و طاووسلار گتئرئردئلر.

10:23  بلجه سوليمان پادشاه وار-دؤولَتده و حئکمتده يِر اوزونون بوتون پادشاهلاريندان اوستون ائدي.

10:24  هامي ائسته‌يئردي کي، سوليمانين حوضورونا گلسئن و تارينين اونون اوره‌يئنه قويدوغو حئکمتي اشئتسئن.

10:25  اونون يانينا گلن هر کس هدئيّه گتئرئردي. بلجه اونا هر ائل قيزيل و گوموش قابلار، پالتارلار، سئلاحلار، عطرئيّات، آتلار و قاطيرلار گتئرئلئردي.

10:26  سوليمان دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار ييغدي؛ اونون مئن دؤرد يوز دؤيوش عاراباسي و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.

10:27  پادشاه اورشلئمده چوخلوغونا گؤره گوموشو داشلار کئمي، سئدر آغاجيني دا هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجي کئمي اتمئشدي.

10:28  سوليمانين آتلاري مئصئردن و قِوِه‌دن گتئرئلئردي، پادشاهين تاجئرلري اونلاري قِوِه‌دن ساتين آليرديلار.

10:29  هر بئر دؤيوش عاراباسي آلتي يوز شِکِل گوموشه، هر بئر آت دا يوز اَلّي شِکِل گوموشه مئصئردن گتئرئلئردي؛ بوتون خئت و اَرام پادشاهلاري دا بونلاري سوليمانين تاجئرلرئنئن واسئطه‌سئله آليرديلار.

Chapter 11

11:1  سوليمان پادشاه فئرعونون قيزيندان آيري، موآبلي‌لار، عَمّونلولار، اِدوملولار، صئدونلولار و خئتلی‌لردن چوخلو ياداِللي آرواد سِودي.

11:2  رب ائسرايئل اؤولادلارينا بو خالقلار باره‌ده دمئشدي: "اونلاردان قيز آلمايين و اونلارا قيز ورمه‌يئن. اگر بله اده‌سئنئز، يقئن کي، اوره‌يئنئزي اؤز آللاهلارينا طرف آزديراجاقلار." لاکئن سوليمان اونلارا سِوگي ائله باغلاندي.

11:3  اونون شاهزاده‌گان نسلئندن يدّي يوز آروادي و اوچ يوز کنئزي وار ائدي. آروادلاري اونون اوره‌يئني يولدان چيخارتديلار.

11:4  سوليمانين ياشلانديغي واخت، آروادلاري اونون اوره‌يئني آيري آللاهلارا طرف آزديرديلار. او، بوتون اوره‌يئني، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّه ورمه‌مئشدي.

11:5  سوليمان صئدونلولارين ائلاهه‌سي عَشتورِتئن و عَمّونلولارين ائيرنج بوتو مئلکومون دالينجا گتدي.

11:6  سوليمان ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّه کامئل بئر شکئلده پِيرَو اولمادي.

11:7  او واخت سوليمان اورشلئمئن شرقئنده‌کي داغدا موآبين ائيرنج بوتو کِموش اوچون و عَمّون اؤولادلارينين ائيرنج بوتو مولِک اوچون پرستئشگاه دوزلتدي.

11:8  او بوتون ياداِللي آروادلاري اوچون ده بله اتدي کي، اؤز آللاهلارينا بوخور يانديريب قوربان کَسسئنلر.

11:9  رب سوليمانا قضبلَندي، چونکي اونون اوره‌يي ائسرايئلئن تاريسي ربدن دؤنموشدو. رب اونا ائکي دفه گؤرونوب

11:10  بو باره‌ده امر ورمئشدي کي، آيري آللاهلارين دالينجا گتمه‌سئن. لاکئن او ربّئن امرئنه عمل اتمه‌دي.

11:11  اونا گؤره ده رب سوليمانا ددي: "بو نئيّتده اولدوغونا گؤره، سنه امر اتدئيئم عهدئمه و قايدالاريما عمل اتمه‌دئيئن اوچون، من ده پادشاهليغيني اَلئندن چکئب آلاجاغام و اونو سنئن قولونا وره‌جيم.

11:12  آنجاق آتان داوودون خاطئرئنه من بونو سنئن دؤورونده اتميه‌جيم، اونو سنئن اوغلونون اَلئندن چکئب آلاجاغام.

11:13  هم ده بوتون پادشاهليغي چکئب آلماياجاغام، قولوم داوودون خاطئرئنه و منئم سچدئيئم اورشلئمدن اؤتري، بئر قبئله‌ني سنئن اوغلونا وره‌جيم."

11:14  رب اِدوملو هَدَدي سوليمانا دوشمن قالديردي. او، اِدومون پادشاه نسلئندن ائدي.

11:15  داوود اِدومدا اولارکن، قوشون باشچيسي يوآب اؤلَنلري باسديرماق اوچون گلمئشدي و اِدومدا بوتون کئشئلري قيرميشدي.

11:16  يوآب بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده اِدومدا آلتي آي قاليب بوتون کئشئلري اورادا قيرديلار.

11:17  او زامان هَدَد و آتاسينين اعيانلاردان بعضی اِدوملولار، اونونلا بئرلئکده، مئصئره طرف قاچميشديلار. هَدَد بالاجا بئر اوشاق ائدي.

11:18  اونلار مئدياندان قالخيب پارانا گلدئلر، پاراندان اؤزلري ائله آداملار گؤتوروب مئصئره، مئصئر پادشاهي فئرعونون يانينا گلدئلر. او، هَدَده اِو و تورپاق وردی، اونو آذوقه ائله تأمئن اتدي.

11:19  هَدَد فئرعونون گؤزونده بؤيوک ائلتئفات قازاندي و فئرعون آروادي مَلَکه تَخپِنِسئن باجيسيني اونا آرواد وردی.

11:20  تَخپِنِسئن باجيسي اونا اوغلو گِنوبَتي دوغدو. تَخپِنِس اؤزو فئرعونون اِوئنده اونو بؤيوتدو. گِنوبَت فئرعونون اِوئنده، فئرعونون اوغوللاري آراسيندا ائدي.

11:21  آمّا هَدَد مئصئرده اولاندا داوودون اؤلوب آتالاري ائله ياتديغيني و قوشون باشچيسي يوآبين اؤلدويونو اشئدئب فئرعونا ددي: "منی گؤندر کي، اؤز اؤلکَمه گِدئم."

11:22  فئرعون اوندان سوروشدو: "مگر منئم يانيمدا بئر شيه احتئياجين وار کي، اؤز اؤلکَنه گتمک ائسته‌يئرسن؟" او جاواب وردی: "يوخ، آمّا گرک منه ائجازه وره‌سن کي، گِدئم."

11:23  تاري همچئنئن اِلياداع اوغلو رِزونو دا کي، آغاسي صوبا پادشاهي هَدَدعَزَردن قاچميشدي، سوليمانا دوشمن قالديردي.

11:24  داوود صوبا‌لي‌لاري قيراندان سونرا او، يانينا آداملار ييغيب بئر حَرامي دسته‌سئنئن باشچيسي اولموشدو. بو آداملار دَمَشقه گدئب اورادا قالميشديلار و دَمَشقده حؤکمرانليق ادئردئلر.

11:25  هَدَدئن اتدئيي پئسلئکله بئرلئکده، او، سوليمانين بوتون عؤمرو بويو ائسرايئله دوشمن ائدي. او ائسرايئلدن نئفرت ادئردي و اَرامدا پادشاهليق ادئردي.

11:26  صِرِ‌دادان اولان اِفرايئملي نِباط اوغلو يَروبعام کي، سوليمانا خئدمت ادئردي و اونون آناسينين آدي صِروعا ائدي. صِروعا دول بئر آرواد ائدی.

11:27  يَروبعامين پادشاها ضئدّ چيخماسينين سببي بو ائدي کي، سوليمان قالا ياماجيني تئکدي و آتاسي داوودون شهرئنئن دووارينداکي ياريغي تعمئر اتدي.

11:28  يَروبعام باجاريقلي آدام ائدي. سوليمان جاوان اوغلانين ائش باجاريغيني گؤردو و اونو يوسئفئن نسلئندن اولان بوتون ائجباري فَعله‌لر اوستونه ريئس قويدو.

11:29  او واخت، يَروبعام اورشلئمدن چيخدي و يولدا شئلولو پيغمبر اَخئيا اونون پئشوازينا چيخدي. اَخئيا تزه پالتار گِيمئشدي. زمئده فقط اونلار ائکئسي ائدئلر.

11:30  اَخئيا اونون اَينئنده اولان تزه پالتاري گؤتوروب اون ائکي يره جيردي.

11:31  سونرا يَروبعاما ددي: "اؤزونه اون حئصّه گؤتور، چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «باخ، من پادشاهليغي سوليمانين اَلئندن چکئب آليرام و اون قبئله‌ سنه ورئرم.

11:32  آنجاق قولوم داوودون خاطئرئنه و ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئندن سچدئيئم شهر اولان اورشلئمدن اؤتري بئر قبئله اونون اولاجاق.

11:33  بونو اونا گؤره ادئرم کي، اونلار منی ترک ادئبلر و صئدونلولارين ائلاهه‌سي عَشتورِته، موآب آللاهي کِموشا، عَمّونلولارين آللاهي مئلکوما پرستئش ادئبلر. منئم يوللاريمي توتماييبلار، منئم گؤزومده دوغرو اولانا عمل اتمه‌يئبلر، قايدالاريمي و حؤکملرئني ساخلاماييبلار. نجه کي، آتاسي داوود بونلارا عمل اتمئشدي.

11:34  لاکئن بوتون پادشاهليغي اونون اَلئندن چکئب آلماياجاغام. سچدئيئم قولوم داوودون خاطئرئنه کي، امرلرئمه و قايدالاريما عمل اتدي، اونو بوتون عؤمرو بويو حؤکمدار اده‌جيم.

11:35  آنجاق پادشاهليغي اونون اوغلونون اَلئندن چکئب آلاجاغام و اون قبئله‌ سنه وره‌جيم.

11:36  اونون اوغلونا دا بئر قبئله‌ وره‌جيم کي، منئم حوضورومدا، آديمي اورايا قويماق اوچون سچدئيئم شهر اولان اورشلئمده همئشه قولوم داوودون چيراغي يانسين.

11:37  من سني سچئرم، سن اوره‌يئن ائسته‌دئيي هر شي اوستونده حؤکمرانليق اده‌جکسن و ائسرايئلئن پادشاهي اولاجاقسان.

11:38  اگر قولوم داوود کئمي منئم قانونلاريما و امرلرئمه عمل ادئب سنه بويوردوغوم هر شيه قولاق آسان، منئم يوللاريملا گده‌سن و منئم گؤزومده دوز اولان ائشلر گؤره‌سن، اوندا من ده سنئنله اولاجاغام. داوود اوچون قوردوغوم کئمي سنئن اوچون ده پايدار بئر سولاله قوراجاغام و ائسرايئلي سنه وره‌جيم.

11:39  من بوندان اؤتري داوودون نسلئني آلچالداجاغام، آنجاق همئشه‌لئک يوخ.»"

11:40  سوليمان يَروبعامي اؤلدورمک ائسته‌دي، آمّا يَروبعام قالخيب مئصئره، مئصئر پادشاهي شئشَقئن يانينا قاچدي و سوليمانين اؤلومونه قدر مئصئرده قالدي.

11:41  سوليمانين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون حئکمتي باره‌ده مگر سوليمانين عمل‌لري کئتابيندا يازيلماييبدير؟

11:42  او، اورشلئمده بوتون ائسرايئل اوستونده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي.

11:43  سوليمان اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو رِحوبعام پادشاهليق اتدي.

Chapter 12

12:1  رِحوبعام شِکِمه گتدي، چونکي بوتون ائسرايئللی‌لر شِکِمه گلمئشدئلر کي، اونو پادشاه اتسئنلر.

12:2  نِباط اوغلو يَروبعام بونو اشئتدئيي زامان، حله مئصئرده ائدي. اورايا سوليمان پادشاهين اَلئندن قاچميشدي و مئصئرده ياشاييردي.

12:3  اونو چاغيرتديرديلار. يَروبعام گلدي و ائسرايئلئن بوتون جاماعاتي ائله بئرلئکده رِحوبعاملا دانيشيب اونا ددی:

12:4  "آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو. ائندي سن، آتانين چتئن قوللوغونو و اوستوموزه قويدوغو آغير يوغو يونگوللَشدئر، بئز ده سنه قوللوق اده‌رئک."

12:5  رِحوبعام اونلارا ددي: "ائندي گدئن و اوچ گوندن سونرا گئنه منئم يانيما گلئن." خالق گتدي.

12:6  پادشاه رِحوبعام آتاسي سوليمانين صاغليغيندا اونا مصلحت ورن آغساقّاللاردان سوروشدو: "بو خالقا جاواب ورمک اوچون منه نه مصلحت ورئرسئنئز؟"

12:7  آغساقّاللار اونا ددئلر: "اگر بو گون سن بو خالقا خئدمتچي اولاسان، اونلارا قوللوق اده‌سن و اونلارلا ياخشي دانيشاسان، دائم سنه قول اولاجاقلار."

12:8  لاکئن او، آغساقّاللارين وردئکلري مصلحته محل قويمادي، اونونلا بئرلئکده بؤيوموش و اونا خئدمت ادن جاوان آداملارلا مصلحتلَشدي.

12:9  اونلارا ددي: "سئز نه مصلحت ورئرسئنئز؟ منه ديئن بو خالقا کي، «آتانين اوستوموزه قويدوغو يوغو يونگوللَشدئر» ديئرلر، نه جاواب ورئم؟"

12:10  اونونلا بئرلئکده بؤيوموش جاوان آداملار اونا ددئلر: "سنه «آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو، سن اونو يونگوللَشدئر» دئين بو خالقا بله دِه: «منئم کئچئک بارماغيم آتامين بِلئندن يوغوندور.

12:11  آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغونوزو داها دا آرتيراجاغام؛ آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من سئزي عقربلرله تَنبِه اده‌جيم.»"

12:12  يَروبعام بوتون خالقلا بئرلئکده، پادشاهين ددئيي کئمي کي، "اوچ گون سونرا گئنه يانيما گلئن" اوچ گون سونرا رِحوبعامين يانينا گلدئلر.

12:13  پادشاه خالقا ياوا جاواب وردی، آغساقّاللارين اونا وردئيي مصلحته محل قويماييب

12:14  جاوان آداملارين مصلحتئنه گؤره خالقا ددي: "آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغونوزو داها دا آرتيراجاغام؛ آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه ادئردي، آمّا من عقربلرله تَنبِه اده‌جيم."

12:15  بلجه پادشاه خالقا قولاق آسمادي، چونکي بو حادئثه رب طرفئندن اولدو کي، او، شئلولو اَخئيا واسئطه‌سئله نِباط اوغلو يَروبعاما ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن.

12:16  بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين اونلارا قولاق آسماديغيني گؤرنده جاواب ورئب ددئلر: "داوودلا بئزئم نه ائشئمئز وار؟ يَسّه‌نئن اوغلوندا ائرثئمئز يوخدور! ای ائسرايئللی‌لر، گدئن اِوئنئزه، ای داوود، ائندي اؤز اِوئنه باخ!" ائسرايئللی‌لر اِولرئنه گتدئلر.

12:17  رِحوبعام فقط يهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئل اؤولادلاري اوستونده پادشاهليق اتدي.

12:18  رِحوبعام پادشاه ائجباري فَعله‌لر اوستونده نظارتچي اولان اَدورامي گؤندردي، بوتون ائسرايئللی‌لر اونو داشا باسيب اؤلدوردولر. پادشاه رِحوبعام تَلَسئک اؤز دؤيوش عاراباسينا مئندي و اورشلئمه قاچدي.

12:19  بلجه ائسرايئل داوود سولاله‌سئنئن ضئدّئنه قالخدي و بو گونه قدر بله‌دئر.

12:20  بوتون ائسرايئللی‌لر يَروبعامين قاييتديغيني اشئدنده، اونو اؤز ائجلاسينا چاغيرتديرديلار و بوتون ائسرايئل اوستونده اونو پادشاه اتدئلر. يهودا قبئله‌سئندن آيري، داوود سولاله‌سئنئن داليسيجا گِدن اولمادي.

12:21  رِحوبعام اورشلئمه گلدئکده، بوتون يهودا اِوي ائله بِنيامئن قبئله‌سئني بئر يره ييغدي کي، ائسرايئل اِوي ائله موحارئبه ادئب پادشاهليغي سوليمان اوغلو رِحوبعاما قايتارسين: او يوز هشتاد مئن سچمه دؤيوشچوسونو ييغدي.

12:22  لاکئن تارينين بو سؤزو تاري آدامي شَمَعيايا نازئل اولدو:

12:23  "يهودا پادشاهي سوليمان اوغلو رِحوبعاما، بوتون يهودا و بِنيامئن اِوئنه، قالان خالقا دِه کي،

12:24  رب بله ديئر: «سئز گرک گتمه‌يه‌سئنئز و اؤز هموطنلرئنئز ائسرايئل اؤولادلاري ائله موحارئبه اتمه‌يه‌سئنئز. هر کس اؤز اِوئنه قاييتسين، چونکي بو ائش منئم طرفئمدن اولوب.»" بلجه اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسديلار و ربّئن سؤزونه گؤره گری قاييتديلار.

12:25  يَروبعام اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده شِکِمي تئکدي و اورادا ياشادي. اورادان چيخيب پِنواِلي تئکدي.

12:26  يَروبعام اوره‌يئنده دوشوندو: "پادشاهليق گئنه داوود سولاله‌سئنه قاييداجاق.

12:27  اگر بو خالق اورشلئمه، ربّئن معبدئنه قوربان گتئرمک اوچون گده‌لر، بو خالقين اوره‌يي آغالارينا، يعني يهودا پادشاهي رِحوبعاما طرف دؤنه‌جک. اونلار دا منی اؤلدوروب يهودا پادشاهي رِحوبعامين طرفئنه کچه‌جکلر."

12:28  پادشاه مصلحتله‌شئب، ائکي قيزيل دانا دوزلتدي و خالقا ددي: "سئزه اورشلئمه گتمک چوخ آغير زحمتدئر. ای ائسرايئللی‌لر، باخين، بو دا سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان آللاهلارينيز!"

12:29  او، دانالاردان بئرئني بِيت ائلده، او بئرئني ده داندا قويدو.

12:30  بو ائش گوناه اولدو. چونکي خالق اونلاردان بئرئنه پرستئش اتمک اوچون دانا قدر گدئردي.

12:31  يَروبعام پرستئشگاهلاردا معبدلر تئکدي و خالقين آراسيندان لاوئلی‌لردن اولمايان کاهئنلر تعيئن اتدي.

12:32  يَروبعام سکّئزئنجي آيين اون بشئنجي گونو، يهودادا کچئردئلَن بايرام کئمي، بئر بايرام باشلاتدي و بِيت ائلده دوزلتدئيي دانالارا قوربان گتئرمک اوچون قوربانگاها قالخدي و تئکدئيي پرستئشگاهلارين کاهئنلرئني بِيت ائلده وظئفه‌يه قويدو.

12:33  او سکّئزئنجي آيين اون بشئنجي گونو، حتّا اؤزوندن ائختئراع اتدئيي آي، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون بايرام کچئرتدي و بوخور يانديرماق اوچون بِيت ائلده دوزلتدئيي قوربانگاها قالخدي.

Chapter 13

13:1  يَروبعام بوخور يانديرماق اوچون قوربانگاهين يانيندا دورارکَن، بئر تاري آدامي ربّئن سؤزو ائله يهودادان بِيت ائله گلئب،

13:2  ربّئن سؤزو ائله قوربانگاهين ضئدّئنه فرياد ادئب ددي: "قوربانگاه، ای قوربانگاه! رب بله ديئر: «باخ، داوودون نسلئنده بئر اوغلان اوشاغي دوغولاجاق، اونون آدي يوشئيا اولاجاق. او سنئن اوستونده، بوخور يانديران پرستئشگاهلارين کاهئنلرئني قوربان اده‌جک و سنئن اوستونده ائنسان سوموکلري يانديراجاق.»"

13:3  تاري آدامي همئن گون بئر علامت ورئب ددي: "ربّئن ددئيي علامت بودور: «باخ، بو قوربانگاه آرادان بؤلونه‌جک و اوستونده‌کي کول تؤکوله‌جکدئر.»"

13:4  يَروبعام پادشاه تاري آدامينين بِيت ائلده قوربانگاهين ضئدّئنه ددئيي سؤزو اشئدنده، قوربانگاهين اوستوندن اَلئني اوزاديب ددي: "اونو توتون." لاکئن تاري آدامينين ضئدّئنه اوزاتديغي اَلي قورودو و اَلئني اؤزونه طرف دؤندره بئلمه‌دي.

13:5  قوربانگاه دا آرادان ائکي بؤلوندو و کول قوربانگاهدان تؤکولدو، اِله او علامته موطابئق کي، تاري آدامي ربّئن سؤزو ائله ورمئشدي.

13:6  پادشاه تاري آدامينا ددي: "خاهئش ادئرم رب تارينا يالوار و منئم اوچون دوعا ات کي، اَلئم اؤزومه طرف دؤنسون." تاري آدامي ربّه يالواردي و پادشاهين اَلي اؤزونه طرف دؤنوب اَوّلکي کئمي اولدو.

13:7  پادشاه تاري آدامينا ددي: "منئمله بئرلئکده اِوه گل و بئر آز دئنجَل. من ده سنه هدئيّه وره‌‌‌رم."

13:8  آمّا تاري آدامي پادشاها ددي: "سن منه اِوئنئن ياريسيني دا وره‌سن، سنئنله گتمه‌رم، بو يرده چؤرک يِيئب سو دا ائچمه‌رم.

13:9  چونکي ربّئن سؤزو ائله منه بله امر گلدي: «اورادا نه چؤرک يِه، نه ده سو ائچ. گتدئيئن يوللا دا گری قاييتما.»"

13:10  بلجه تاري آدامي آيري يوللا گتدي و بِيت ائله گلدئيي يوللا گری قاييتمادي.

13:11  بِيت ائلده قوجا بئر پيغمبر ياشاييردي. اونون اوغوللاريندان بئري گلئب تاري آدامينين همئن گون بِيت ائلده اتدئيي بوتون ائشلر باره‌ده اونا خبر وردی. اوغوللاري اونون پادشاها ددئيي سؤزلري ده آتالارينا بئلدئردئلر.

13:12  آتالاري اونلارا ددي: "او هانسي يوللا گتدي؟" اوغوللاري يهودادان گلن تاري آدامينين هانسي يوللا گتدئيئني گؤرموشدولر.

13:13  آتا، اوغوللارينا ددي: "منئم اوچون اِششه‌يي پالانلايين." اِششه‌يي اونون اوچون پالانلاديلار و او، اِششه‌يئن اوستونه مئنئب

13:14  تاري آدامينين دالينجا گتدي. اونو چؤل پوسته‌سي آغاجينين آلتيندا اوتورموش حالدا تاپدي و اوندان سوروشدو: "آيا يهودادان گلن تاري آدامي سنسن؟" او دا جاواب وردی: "منم."

13:15  او واخت قوجا پيغمبر اونا ددي: "منئمله اِوئمه گل و چؤرک يه."

13:16  او ددي: "سنئنله قاييدا بئلمه‌رم، گده ده بئلمه‌رم، سنئنله بو يرده چؤرک يِيئب سو دا ائچه بئلمه‌رم.

13:17  چونکي ربّئن سؤزو ائله منه بله امر ادئلدي: «اورادا نه چؤرک يِه، نه سو ائچ. گتدئيئن يوللا دا گری قاييتما.»"

13:18  قوجا پيغمبر اونا ددي: "من ده سنئن کئمي بئر پيغمبرم. بئر مَلَک ربّئن سؤزو ائله منه ددي: «اونو اؤزونله اِوئنه گری گتئر کي، چؤرک يِيئب سو ائچسئن.»" لاکئن بونو اونا يالاندان ددی.

13:19  تاري آدامي اونونلا قاييتدي و اونون اِوئنده چؤرک يِيئب سو ائچدي.

13:20  اونلار سوفره باشيندا اوتورارکَن، اونو يولدان قايتاران پيغمبره ربّئن سؤزو نازئل اولدو.

13:21  او، يهودادان گلن تاري آداميني خئطاب ادئب ددي: "رب بله ديئر: «ائندي کي، ربّئن امرئنه ناموطئع اولوب تارين ربّئن سنه اتدئيي امرئنه عمل اتمه‌يئبسن،

13:22  گری قاييديب اونون سنه ‹چؤرک يِيئب سو ائچمه› ددئيي يرده، چؤرک يِيئب سو ائچئبسن، جسدئن آتالارينين قبرئنه گئرميه‌جک.»"

13:23  تاري آدامي يِيئب ائچدئکدن سونرا، قوجا پيغمبر اونون اوچون يعني گری گتئرمئش پيغمبر اوچون اِششه‌يي پالانلادي.

13:24  تاري آدامي گتدي، يولدا اونا بئر شئر راست گلدي و اونو اؤلدوردو. اونون جسدي يولا سَرئلمئشدي و اِششَک اونون يانيندا دايانميشدي، شئر ده جسدئن يانيندا دورموشدو.

13:25  آداملار اورادان کچدئلر و يولا سَرئلمئش جسدي، جسدئن يانيندا دا دورموش شئري گؤردولر و گلئب قوجا پيغمبرئن ياشاديغي شهرده ددئلر.

13:26  اونو يولدان قايتاران پيغمبر بونو اشئدنده ددي: "او، ربّئن سؤزونه ضئدّ گِدن تاري آدامي‌دير. رب ده اونا ددئيي سؤزه گؤره، اونو شئره وردی و شئر اونو پارچالاييب اؤلدوردو."

13:27  سونرا اوغوللاري ائله دانيشيب اونلارا ددي: "منئم اوچون اِششه‌يي پالانلايين." اونلار اِششه‌يي پالانلاديلار.

13:28  او گدئب يولا سَرئلمئش جسدي تاپدي. اِششَک و شئر جسدئن يانيندا دورموشدولار. شئر نه جسدي يِمئشدي، نه ده اِششه‌يي پارچالاميشدي.

13:29  قوجا پيغمبر تاري آدامينين جسدئني گؤتوروب، اِششه‌يئن اوستونه قويدو و اؤز شهرئنه گری گتئردي کي، اونون اوچون ياس توتوب باسديرسين.

13:30  اونون جسدئني اؤزونون قبرئنه قويدو و ياس توتوب ديئردئلر: "واي، قارداشيم!"

13:31  اونو باسديراندان سونرا قوجا پيغمبر اوغوللاري ائله دانيشيب اونلارا ددي: "اؤلَنده منی تاري آدامينين باسديريلديغي قبئرده باسديرين، سوموکلرئمي اونون سوموکلرئنئن يانينا قويون.

13:32  چونکي ربّئن بِيت ائلده اولان قوربانگاها و سامئره شهرلرئنده اولان پرستئشگاهلارين بوتون معبدلرئنئن ضئدّئنه ديئلمئش سؤزو حتمن يرئنه يِتئشه‌جک."

13:33  بو ائشدن سونرا دا يَروبعام اؤز پئس يولوندان دؤنمه‌دي. گئنه ده پرستئشگاهلارا خالقين هر طبقه‌سئندن اولان کاهئنلر قويدو. او، پرستئشگاهلارين کاهئني اولماق ائسته‌ين هر کسي تقدئس اتدي.

13:34  بو ائش يَروبعامين اِو اهلئنه گوناه ساييلدي و ير اوزوندن سئلئنئب آتيلماسينا و محو اولماسينا سبب اولدو.

Chapter 14

14:1  او واخت يَروبعامين اوغلو اَبئيا ناخوشلادي.

14:2  يَروبعام آروادينا ددي: "قالخ اؤز قئيافه‌ني اله دَيئش کي، سنئن يَروبعامين آروادي اولدوغونو بئلمه‌سئنلر. شئلويا گت. باخ، پيغمبر اَخئيا اورادادير. او منئم بارَمده دمئشدي کي، بو خالقين پادشاهي اولاجاغام.

14:3  اَلئنه اون کؤمبه چؤرک، کولچه‌لر و بئر کوپه بال گؤتوروب اونون يانينا گت. اوغلانا نه اولاجاغيني او سنه بئلدئره‌جک."

14:4  يَروبعامين آروادي بله ده اتدي؛ قالخيب شئلويا گتدي و اَخئيانين اِوئنه گلدي. اَخئيا آرتيق گؤره بئلمئردي، قوجالديغي اوچون گؤزلري ضعئفله‌مئشدي.

14:5  رب اخئيايا دمئشدي: "باخ، يَروبعامين آروادي گلئر کي، سندن اوغلو باره‌ده سوروشسون، چونکي اوغلو ناخوشدور. او گلنده آيري بئر قئيافه‌ده‌ اولاجاق. سن اونا فئلان و بهمان دئيَرسن."

14:6  آرواد قاپيدان گئرَنده، اَخئيا اونون آياق سَسلرئني اشئدئب ددي: "يَروبعامين آروادي، ائچَري گل! نه اوچون قئيافه‌ني دَيئشئبسن؟ من گؤندرئلمئشم کي، سنه آغير بئر خبر ورئم.

14:7  گت، يَروبعاما دِه کي، ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «من سني خالقين ائچئندن اوجالديب، خالقيم ائسرايئلئن اوستونده حؤکمران اتدئم.

14:8  پادشاهليغي داوودون اِوئندن چکئب آلديم و سنه وردئم. آمّا سن قولوم داوود کئمي اولماييبسان. او، امرلرئمه عمل ادئب بوتون اوره‌يي ائله منه پِيرَو اولدو و آنجاق گؤزومده دوز اولاني اتدي.

14:9  سن ده اؤزوندن قاباق اولانلارين هاميسيندان چوخ پئسلئک ادئبسن. منی قضبلَندئرمَک اوچون گدئب اؤزونه آيري آللاهلار، تؤکمه بوتلر دوزَلدئبسن و منی آرخانا آتيبسان.

14:10  بونون اوچون من يَروبعامين نسلی اوستونه بلا گتئرئرم. ائسرايئلده يَروبعامين نسلئندن بوتون اِرکَک جئنسئني، ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام و اونلاري پِيئن يانديريلان کئمي يانديريب محو اده‌جيم، اله کی، هاميسي يانيب قورتارسين.

14:11  يَروبعامدان شهرده اؤلَنلري ائتلر، چؤلده اؤلَنلري ده گؤيلرئن قوشلاري يئيه‌جک، چونکي رب بله ديئب.»

14:12  ائندي سن قالخ و اِوئنه گت. شهره آياقلاريني باسديغين واخت اوغلان اؤله‌جک.

14:13  بوتون ائسرايئللی‌لر اونون اوچون ياس توتوب اونو باسديراجاقلار. يَروبعام نسلئندن فقط او، قبئره گده‌جک، چونکي يَروبعامين نسلئندن ائسرايئلئن تاريسي رب اوچون، فقط اوندا ياخشي بئر شي تاپيلدي.

14:14  بوندان علاوه، رب اؤزو اوچون ائسرايئل اوستونده بئر پادشاه قوياجاق، او دا يَروبعامين نسلئني بو گون، حتّا ائندئدن بله کَسئب آتاجاق.

14:15  رب ائسرايئلي سودا يِللَنَن بئر قاميش کئمي ووراجاق و ائسرايئللی‌لري آتالارينا وردئيي بو ياخشي تورپاقدان چکئب چيخارداجاق، اونلاري فَرات چايينين او طرفئنه سَپَلَيه‌جک، چونکي اؤزلرئنه ائلاهه اَشِرا بوتلري دوزَلدئب ربّی قضبلَندئرئبلر.

14:16  يَروبعامين اتدئيي گوناهلارينا گؤره کي، اونلارلا ائسرايئلي گوناها باتيردي، رب ائسرايئلدن اوز دؤندره‌جک."

14:17  يَروبعامين آروادي قالخيب گتدي و تئرصايا گلدي. اِوئن آستاناسينا آياق باسديغي واخت اوغلان اؤلدو.

14:18  بوتون ائسرايئللی‌لر اونو باسديريب اونون اوچون ياس توتدولار. بلجه ربّئن سؤزو کی، اؤز قولو اَخئيا پيغمبرئن واسئطه‌سئله دمئشدی، يرئنه يِتئشدي.

14:19  يَروبعامين قالان ائشلري، نجه دؤيوشدويو و نجه پادشاهليق اتدئيي باره‌ده، باخ، ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.

14:20  يَروبعامين پادشاهليغي ائيئرمي ‌ائکي ائل سوردو. او، اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو ناداب پادشاه اولدو.

14:21  سوليمان اوغلو رِحوبعام يهودادا سلطنت ادئردي. رِحوبعام، پادشاه اولان واخت، قيرخ بئر ياشيندا ائدي. او اورشلئمده اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي. رب ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئندن بو شهري سچمئشدي کي، اؤز آديني اونا قويسون. اونون آناسينين آدي عَمّونلو نَعَمه ائدي.

14:22  يهودالي‌لار ربّئن گؤزونده شرارت اتدئلر و آتالارينين اتدئيي بوتون گوناهلاردان داها چوخ گوناه اتمکله ربّئن قِيرَتئني قيزديرديلار.

14:23  اونلار دا هر اوجا تپه اوستونده و بول يارپاقلي هر آغاج آلتيندا اؤزلري اوچون پرستئشگاهلار، موقدّس سوتونلار و ائلاهه اَشِرا بوتلري دوزلتدئلر.

14:24  اؤلکه‌ده يالان دئنلره گؤره کئشي فاحئشه‌لر ده وار ائدي. خالق او مئلّتلرئن بوتون ائيرنج ائشلرئنه گؤره رفتار اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.

14:25  رِحوبعامين پادشاهليغينين بشئنجي ائلئنده مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي.

14:26  او، ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني گؤتوردو. هر شيي آلدي، حتّا سوليمانين دوزلتدئيي بوتون قيزيل قالخانلاري دا گؤتوردو.

14:27  رِحوبعام پادشاه اونلارين يرئنه بورونج قالخانلار دوزلتدي و بونلاري پادشاه سارايينين قاپيسيني قورويان کشئکچي ريئسلرئنئن اَلئنه وردی.

14:28  هر دفه پادشاه ربّئن معبدئنه گلنده، کشئکچئلر اونلاري داشي‌ييرديلار و سونرا کشئکچئلرئن اوتاغينا گری گتئرئردئلر.

14:29  رِحوبعامين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

14:30  رِحوبعاملا يَروبعام آراسيندا همئشه موحارئبه گدئردي.

14:31  رِحوبعام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. آناسي عَمّونلو نَعَمه ائدي. اونون يرئنه اوغلو اَبئيا پادشاه اولدو.

Chapter 15

15:1  نِباط اوغلو يَروبعامين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، اَبئيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.

15:2  او، اورشلئمده اوچ ائل پادشاهليق اتدي؛ آناسينين آدي اَبئشالوم قيزي مَعَکا ائدي.

15:3  اَبئيا آتاسينين اوندان قاباق اتدئيي بوتون گوناهلاري ائله گتدي؛ اونون اوره‌يي آتاسي داووددان فرقلي ائدی؛ تاريسي ربّه کامئل باغلي ديئلدي.

15:4  لاکئن تاريسي رب، داوودون خاطئرئنه، اونا اورشلئمده بئر چيراق وردی کي، اؤزوندن سونرا اوغلونو اونون يرئنه اوتورتسون و اورشلئمي مؤحکملَندئرسئن.

15:5  چونکي داوود ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي و بوتون عؤمرو بويو اونون امر اتدئيي هچ بئر شيدن آزمادي، مگر خئتلي اورئيا ائله اولان ائشده.

15:6  رِحوبعاملا يَروبعامين آراسيندا موحارئبه، ابئيانين بوتون عؤمرو بويو داوام وردی.

15:7  اَبئيانين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟ اَبئيا ائله يَروبعام آراسيندا موحارئبه گدئردي.

15:8  اَبئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آسا پادشاه اولدو.

15:9  ائسرايئل پادشاهي يَروبعامين پادشاهليغينين ائيئرمئنجي ائلئنده، آسا پادشاه اولوب يهودا اوستونده سلطنت اتدي.

15:10  او، اورشلئمده قيرخ بئر ائل پادشاهليق اتدي. بؤيوک نَنه‌سئنئن آدي اَبئشالوم قيزي مَعَکا ائدي.

15:11  آسا آتاسي داوود کئمي ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي.

15:12  او، کئشي فاحئشه‌لري کی، يالان دئنلرئن موطابئقئنه اؤلکه‌ده وار ائدئلر، اؤلکه‌دن قوودو و آتالارينين دوزلتدئيي بوتون بوتلري آرادان قالديردي.

15:13  بؤيوک نَنه‌سي مَعَکاني ده ملکه‌لئکدن محروم اتدي، چونکي او، ائلاهه اَشِرا اوچون ائيرنج بئر بوت دوزلتمئشدي. آسا اونون ائيرنج بوتونو کَسئب قئدرون دره‌سئنده يانديردي.

15:14  پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، لاکئن آسانين اوره‌يي بوتون عؤمرو بويو ربّه کامئل بئر شکئلده باغلي ائدي.

15:15  او، آتاسينين و اؤزونون وقف اتدئيي اشيالاري، يعني قيزيلي، گوموشو و قابلاري ربّئن معبدئنه گتئردي.

15:16  آسا ائله ائسرايئل پادشاهي بَعشا آراسيندا بوتون عؤمورلري بويو موحارئبه گدئردي.

15:17  ائسرايئل پادشاهي بَعشا يهودايا هوجوم اتدي و راما شهرئني گوجلَندئردي کي، يهودا پادشاهي آسانين يانينا گلئب-گدنلره مانع اولسون.

15:18  آسا ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئندن قالان بوتون قيزيل-گوموشو گؤتوروب اعيانلارينا وردی. پادشاه آسا اونلاري دَمَشقده ياشايان اَرام پادشاهي خِزيون اوغلو طَبرئمّون اوغلو بِن‌‌هَدَده بو خبرله گؤندردي:

15:19  "سنئن آتانلا منئم آتام آراسيندا سازئش وار ائدي، قوي بئزئم اَراميزدا دا سازئش اولسون. باخ، سنه قيزيل-گوموش هدئيّه گؤندرمئشم. ائسرايئل پادشاهي بَعشا ائله اولان سازئشئني پوز کي، مندن گری چکئلسئن."

15:20  بِن‌هَدَد آسا پادشاها قولاق آسدي و قوشون باشچيلاريني ائسرايئل شهرلرئنئن اوستونه گؤندردي. اونون قوشونو بوتون نَفتالي تورپاغيندان علاوه، عئيّونو، داني، آبِل-بِيت-مَعَکاني و بوتون کئنِروتو ده اَله کچئرتدي.

15:21  بَعشا بونو اشئتدئکده راماني تئکمه‌يي دايانديردي و تئرصادا قالدي.

15:22  آسا پادشاه ائستئثنا اتمه‌دن بوتون يهودالي‌لاري چاغيردي و اونلار رامادا بَعشانين تئکمکده اولدوغو يرلرئن داشلاريني و دئرکلرئني داشيديلار. بونلارلا پادشاه آسا بِنيامئن تورپاغينداکي گئبعاني و مئصپا‌ني تئکدي.

15:23  آسانين بوتون قالان ائشلري، اونون بوتون قووّتي، اتدئيي هر شي و تئکدئيي شهرلر باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟ لاکئن قوجاليق زامانيندا آسانين آياقلارينا مرض دوشدو.

15:24  آسا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهوشافاط پادشاه اولدو.

15:25  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، يَروبعام اوغلو ناداب ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائسرايئل اوستونده ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

15:26  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آتاسينين يولو و ائسرايئله اتدئردئيي گوناهي ائله گتدي.

15:27  يئسّاکار قبئله‌سئندن اَخئيا اوغلو بَعشا اونون ضئدّئنه فئتنه قوردو و فئلئسطلی‌لره عاييد اولان گئبّتوندا اونو اؤلدوردو. او زامان ناداب و بوتون ائسرايئللی‌لر گئبّتونو موحاصئره‌يه آلميشديلار.

15:28  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده، بَعشا نادابي اؤلدوردو و اونون يرئنه پادشاه اولدو.

15:29  او، پادشاه اولدوقدا يَروبعامين بوتون نسلئني قيردي. يَروبعامدان نفس چکن هر کسي محو ادنه قدر، بئر نفري صاغ بوراخمادي. بلجه ربّئن اؤز قولو شئلولو اَخئيا واسئطه‌سئله ددئيي سؤز يرئنه يِتئشدي.

15:30  بو يَروبعامين گوناهلارينا گؤره، ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلارا گؤره، و ائسرايئلئن تاريسي ربّی قيزديريب قضبه گتئرمه‌سئنه گؤره باش وردی.

15:31  نادابين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

15:32  آسا ائله ائسرايئل پادشاهي بَعشا آراسيندا بوتون عؤمورلري بويو موحارئبه گدئردي.

15:33  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده، اَخئيا اوغلو بَعشا بوتون ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و تئرصادا ائيئرمي دؤرد ائل پادشاهليق اتدي.

15:34  او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، يَروبعامين يولو و ائسرايئله اتدئردئيي گوناهي ائله گتدي.

Chapter 16

16:1  بَعشانين ضئدّئنه خَنّاني اوغلو يِيهويا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:

16:2  "سني توز-تورپاقدان قالديريب خالقيم ائسرايئل اوستونده حؤکمران اتدئم، آمّا سن يَروبعامين يولو ائله گتدئن و خالقيم ائسرايئله گوناه اتدئردئب منی قضبلَندئردئن.

16:3  باخ، من بَعشاني و اونون نسلئني يانديريب محو اده‌جيم، و سنئن نسلئني نِباط اوغلو يَروبعامين نسلی کئمي اده‌جيم.

16:4  بَعشادان شهرده اؤلَنلري ائتلر، چؤلده اؤلَنلري گؤيلرئن قوشلاري يئيه‌جکلر."

16:5  بَعشانين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون قووّتي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

16:6  بَعشا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و تئرصادا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اِلا پادشاه اولدو.

16:7  بوندان علاوه، ربّئن سؤزو خَنّاني اوغلو پيغمبر يِيهو واسئطه‌سئله بَعشانين و اونون نسلئنئن ضئدّئنه نازئل اولدو، چونکي هم ربّئن گؤزونده بوتون پئس اولاني ادئب، اَللرئنئن عمل‌لري ائله ربّئن قضبئني آلوولانديرميشديلار، هم يَروبعامين نسلی کئمي اولموشدولار کي، رب اونا گؤره اونلاري ووردو.

16:8  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين ائيئرمي آلتينجي ائلئنده، بَعشا اوغلو اِلا ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و تئرصادا ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

16:9  اونا خئدمت ادن زئمري کي، اونون دؤيوش عارابالارينين ياريسينا باشچيليق ادئردي، اونون ضئدّئنه فئتنه قوردو. اِلا تئرصادا، اؤز ساراي ريئسي اولان اَرصانين اِوئنده ائچئب مست اولاندا،

16:10  زئمري ائچَري گئردي و اونو ووروب اؤلدوردو و اونون يرئنه پادشاه اولدو. بو حادئثه يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين ائيئرمي يدّئنجی ائلئنده اولدو.

16:11  او پادشاه اولوب تختده اوتوردوقدا، بَعشانين بوتون نسلئني قيردي؛ ائستر اونون قوحوملاريندان، ائستر ده دوستلاريندان بئر کئشئني بله صاغ بوراخمادي.

16:12  بلجه زئمري بَعشانين بوتون نسلئني محو اتدي، نجه کي، رب، پيغمبر يِيهو واسئطه‌سئله بَعشانين ضئدّئنه بويورموشدو.

16:13  چونکي بَعشا و اوغلو اِلا اؤز بوتلري ائله اتدئکلري و ائسرايئله اتدئردئکلري بوتون گوناهلارا گؤره ائسرايئلئن تاريسي ربّی قضبلَندئرمئشدئلر.

16:14  اِلانين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

16:15  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين ائيئرمي يدّئنجی ائلئنده، زئمري تئرصادا يدّي گون پادشاهليق اتدي. او واخت خالق، فئلئسطلی‌لره عاييد اولان گئبّتونون ضئدّئنه اوردوگاه قورموشدولار.

16:16  اوردوگاه قوران خالق اشئتدي کي، "زئمري فئته قوروب و پادشاهي ووروب اؤلدوروب." بونا گؤره ده بوتون ائسرايئل او گون اوردوگاهدا قوشون باشچيسي عومرئني ائسرايئل اوستونده پادشاه اتدئلر.

16:17  عومري بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده گئبّتونا گلئب تئرصاني موحاصئره‌يه آلدي.

16:18  زئمري شهرئن آليناجاغيني گؤرنده پادشاه سارايينين قالاسينا گئردي و پادشاه ساراييني اؤزو ائله اوددا اودلادي و هلاک اولدو.

16:19  اونا گؤره کي گوناه ادئب، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتمئشدي؛ يَروبعامين يولو و گوناهي ائله گدئب ائسرايئله گوناه اتدئرمئشدي.

16:20  زئمرئنئن قالان ائشلري و اونون قوردوغو فئتنه باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

16:21  او واخت ائسرايئل خالقي ائکي حئصّه‌يه بؤلوندو: خالقين ياريسي گئنَت اوغلو تئبني‌نئن دالينجا گتدي کي، اونو پادشاه اتسئن. خالقين ياريسي دا عومرئنئن دالينجا گتدي.

16:22  لاکئن عومرئنئن دالينجا گدن خالق، گئنَت اوغلو تئبني‌نئن دالينجا گدن خالقا قالئب گلدي. بلجه، تئبني اؤلدو و عومري پادشاه اولدو.

16:23  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين اوتوز بئرئنجي ائلئنده، عومري ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون ائکي ائل پادشاهليق اتدي؛ او تئرصادا آلتي ائل پادشاهليق اتدي.

16:24  او، سامئره تپه‌سئني شِمِر آدلي بئرئندن ائکي تالانت گوموشه ساتين آلدي و تپه‌نئن اوستونده شهر تئکئب، آديني اَوّلکي صاحئبي شِمِرئن آدينا گؤره سامئره قويدو.

16:25  عومري ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و اؤزوندن قاباق اولانلارين هاميسيندان چوخ پئسلئک اتدي.

16:26  او، نِباط اوغلو يَروبعامين يولو ائله گتدي کي، ائسرايئله گوناه اتدئردي و بوتلري ائله ائسرايئلئن تاريسي ربّی قضبلَندئردي.

16:27  عومرئنئن اتدئيي قالان ائشلر و گؤرستدئيي شوجاعت باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

16:28  عومري اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و سامئره‌ده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اَخاب پادشاه اولدو.

16:29  يهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين اوتوز سکّئزئنجي ائلئنده، عومري اوغلو اَخاب ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو. او، سامئره‌ده ائيئرمي ائکي ائل پادشاهليق اتدي.

16:30  عومري اوغلو اَخاب ربّئن گؤزونده اؤزوندن قاباق اولانلارين هاميسيندان چوخ پئسلئک اتدي.

16:31  نِباط اوغلو يَروبعامين گوناهلاري ائله گتمک، اله بئل، اونا آز گلئردي کي، صئدونلولارين پادشاهي اتبَعَلئن قيزي ائزِبِلي ده آرواد آلدي و بَعَله گدئب قوللوق اتدي و اونو پرستئش اتدي.

16:32  او، سامئره‌ده تئکدئيي بَعَل معبدئنده، بَعَل اوچون قوربانگاه قوردو.

16:33  ائلاهه اَشِرا بوتو ده دوزلتدي. اَخاب اؤزوندن قاباق اولان بوتون ائسرايئل پادشاهلاريندان چوخ پئسلئک ادئب ائسرايئلئن تاريسي ربّی قضبلَندئردي.

16:34  اونون دؤورونده بِيت ائلي خي‌اِل اَرئحاني تئکدي. شهرئن بونؤوره‌سئني ائلک اوغلو ابئرامين اؤلومو باهاسينا قويدو، اونون دروازالاريني دا لاپ کئچئک اوغلو سِگوبون اؤلومو باهاسينا. نجه کي، رب نون اوغلو يوشَع واسئطه‌سئله بويورموشدو.

Chapter 17

17:1  گئلعاد ساکئنلرئندن اولان تئشبِلي ائليا اَخابا ددي: "حوضوروندا دوردوغوم ائسرايئلئن تاريسي وار اولان ربّه آند اولسون کي، منئم سؤزوم اولمايينجا، بو ائل‌لرده شح و ياغيش اولماياجاق."

17:2  اونا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:

17:3  "بورادان گت و شرقه طرف دؤن، اوردون چايينين شرقئنده اولان کِرِت آرخينين يانيندا گئزلَن.

17:4  اورادا آرخدان سو ائچه‌جکسن، قارغالارا دا امراتمئشم کي، سني اورادا يِدئرتسئنلر."

17:5  او، ربّئن سؤزونه عمل اتدي و اوردون چايينين شرقئنده اولان کِرِت آرخينين يانينا گدئب اورادا قالدي.

17:6  قارغالار اونا هر سحر و آخشام چؤرک و اَت گتئرَردئلر، آرخدان دا سو ائچَردي.

17:7  بئر مودّت سونرا آرخ قورودو، چونکي اؤلکه‌ده ياغيش ياغميردي.

17:8  سونرا ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:

17:9  "قالخ صئدونون صارِفَت شهرئنه گت و اورادا قال. باخ، اورادا بئر دول آروادا امراتمئشم کي، سنه يمک ورسئن."

17:10  او قالخيب صارِفَته گتدي. شهرئن دروازاسينا چاتاندا بئر دول گؤردو کي، اودون ييغيردي. اونو چاغيريب ددي: "خاهئش ادئرم منه بئر قابدا آزجا سو گتئر، ائچئم."

17:11  آرواد سو گتئرميه گدنده اونو چاغيريب ددي: "خاهئش ادئرم بئر تئکه چؤرک ده گتئر."

17:12  آرواد ددي: "وار اولان تارين ربّه آند اولسون کي، پئشمئش هچ نه‌يئم يوخدور، آنجاق کوپده بئر اوووج اون، قابدا دا بئر آز زيتون ياغي وار. باخ، من بئر آز اودون ييغيرام کي، ائچَري گئرئب اؤزومله اوغلوم اوچون بونلاردان يمک حاضيرلاييم. بئز اونو يئيه‌جيئک، سونراسي دا اؤله‌جيئک."

17:13  ائليا اونا ددي: "قورخما، گت ددئيئن کئمي ات. آمّا اوّلجه منئم اوچون اوندان کئچئک بئر کؤکه دوزلت و منه گتئر، اؤزونله اوغلون اوچون سونرا حاضيرلايارسان.

17:14  چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «رب تورپاق اوستونه ياغيش وره‌جيی گونه قدر، نه کوپده اون قورتاراجاق، نه ده قابدا زيتون ياغي.»"

17:15  آرواد گدئب ائليانين سؤزونه عمل اتدي. آرواد و اونون عايئله‌سي ائليا ائله بئرلئکده اوزون مودّت عرضئنده يمک يدئلر.

17:16  ائليا واسئطه‌سئله ربّئن ددئيي سؤزه گؤره نه کوپده اون قورتاردي، نه ده قابدا زيتون ياغي.

17:17  بوندان سونرا اِو صاحئبي آروادين اوغلو ناخوشلادي، ناخوشلوغو چوخ آغير اولدو، بله کي، اوندا هچ نفس قالماميشدي.

17:18  آرواد ائليايا ددي: "من سنه نه اتدئم مگر، ای تاري آدامي؟ يانيما گلئبسن کي، تقصئرئمي خاطيرلاداسان و اوغلومو اؤلدوره‌سن؟"

17:19  ائليا اونا ددي: "اوغلونو منه ور." اوشاغي آروادين قوجاغيندان گؤتوروب اؤزونون قالديغي يوخاري اوتاغا چيخارتدي و اونو اؤز ياتاغينين اوستونه اوزانديردي.

17:20  او، ربّی چاغيريب ددي: "ای تاريم رب، يانيندا قالديغيم دول آروادين اوغلونو اؤلدورمکله اونون باشينا بلا گتئرئبسن؟"

17:21  سونرا اوشاغين اوستونه اوچ دفه اوزاندي و ربّی چاغيريب ددي: "ای تاريم رب، سنه يالواريرام، قوي بو اوشاغين جاني اؤزونه قاييتسين."

17:22  رب ائليانين سَسئني اشئتدي: اوشاغين جاني اؤزونه قاييتدي و او دئرئلدي.

17:23  ائليا اوشاغي گؤتوروب يوخاري اوتاقدان اِوه دوشورتدو و اونو آناسينا ورئب ددي: "باخ، اوغلون صاغدير."

17:24  آرواد ائليايا ددي: "ائندي بئلدئم کي، سن تاري آدامي‌سان و سنئن آغزيندا ربّئن سؤزو حقئقتدئر."

Chapter 18

18:1  اوزون مودّت سونرا، قوراقليغين اوچونجو ائلئنده، ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: "گت، اَخابا گؤرون. من تورپاغين اوستونه ياغيش وره‌جيم."

18:2  ائليا اَخابا گؤرونمک اوچون گتدي. او واخت سامئره‌ده قيتليق آغير ائدي.

18:3  اَخاب ساراي ريئسي عوبَدياني چاغيردي. (عوبَديا ربدن چوخ قورخوردو.

18:4  ائزِبِل ربّئن پيغمبرلرئني قيران زامان، عوبَديا پيغمبرلردن يوز نفري آپاريب اونلاري اَلّي-اَلّي ماغارادا گئزلَتمئشدي، چؤرک و سو ائله ده تأمئن اتمئشدي.)

18:5  اَخاب عوبَديايا ددي: "اؤلکه‌ده اولان بوتون سو بولاقلارينا و دره‌لره گت. بلکه اوت تاپديق، آتلاري و قاطيرلاري سالامات ساخلاديق، و حيوانلارين بئر آزيني اؤلدورمه‌يه ده مجبور اولماديق."

18:6  اونلار اؤلکه‌ني آرالاريندا بؤلدولر کي، هر طرفي آختارسينلار. اَخاب آيريجا، بئر يوللا، عوبَديا دا آيريجا، آيري بئر يوللا گتدي.

18:7  عوبَديا يولدا ائکَن، ائليا اونا راست گلدي. او، ائلياني تانيدي و اوزو اوسته يره دوشوب ددي: "آغام ائليا، آيا بو، سن اؤزونسن؟"

18:8  ائليا ددي: "منم. گت، آغانا دِه کي، ائليا بورادادير."

18:9  او ددي: "نه گوناه اتمئشم کي، من قولونو اؤلدورمک اوچون اَخابين اَلئنه ورئرسن؟

18:10  وار اولان تارين ربّه آند اولسون کي، آغام سني آختارماغا آدام گؤندرمه‌دئيي بئر مئلّت، يا دا بئر مملکت قالماييب. اونلار «او بورادا ديئل» ددئکلري واخت، همئن پادشاهليغا و مئلّته سني تاپماديقلارينا آند ائچدئردي.

18:11  و ائندي سن ديئرسن: «گت، آغانا دِه کي، ائليا بورادادير.»

18:12  سنئن يانيندان گتدئيئم واخت، ربّئن روحو سني بئلمه‌دئيئم بئر يره آپاراجاق. من ده گدئب اَخابا بئلدئرَنده، او سني تاپماياجاق و منی اؤلدوره‌جک. هر چند بو قولون من، جاوانليغيمدان بَري، ربدن قورخورام.

18:13  ائزِبِل ربّئن پيغمبرلرئني قيران زامان، مگر منئم اتدئيئم ائش آغاما بئلدئرئلمه‌دي؟ من اوندا ربّئن پيغمبرلرئندن يوز نفري اَلّي-اَلّي ماغارادا گئزلَتدئم و اونلاري چؤرک و سو ائله تأمئن اتدئم.

18:14  و ائندي سن ديئرسن: «گت، آغانا دِه کي، ائليا بورادادير.» او منی اؤلدورَر."

18:15  ائليا ددي: "حوضوروندا دوردوغوم وار اولان قوشونلارين ربّئنه آند اولسون کي، بو گون دوغرودان دا اؤزومو اونا گؤرسده‌جيم."

18:16  عوبَديا اَخابين پئشوازينا چيخدي و اونا هر شيي ددی. اَخاب دا ائليانين گؤروشويونه گلدي.

18:17  اَخاب ائلياني گؤرنده اوندان سوروشدو: "آيا بو، سن اؤزونسن، ای ائسرايئلي دَرده سالان آدام؟"

18:18  او جاواب وردی: "ائسرايئلي من يوخ، سن و آتانين اِوي دَرده ساليبسينيز. سئز ربّئن امرلرئندن دؤنوب بَعَل بوتلرئنئن دالينجا گدئبسئنئز.

18:19  ائندي بوتون ائسرايئللی‌لري منئم اوچون کَرمِل داغينا چاغيرتدير، اونلارلا ائزِبِلئن سوفره‌سئنده يمک يئيَن دؤرد يوز اَلّي بَعَل پيغمبرئني و دؤرد يوز ائلاهه اَشِرا پيغمبرئني ده ييغ."

18:20  اَخاب بوتون ائسرايئل اؤولادلارينا خبر گؤنده‌رئب، اونلاري پيغمبرلرله بئرلئکده کَرمِل داغينا چاغيرتديردي.

18:21  ائليا بوتون خالقين يانينا گلئب ددي: "داها نه واختا قدر ائکي طرف آراسيندا لَنگه‌يه‌جکسئنئز؟ اگر رب تاريدير، اونا پِيرَو اولون، يوخ، اگر بَعَل تاريدير، اوندا اونون دالينجا گدئن." خالق اونون سؤزونه جاواب ورمه‌دي.

18:22  او واخت ائليا خالقا ددي: "ربّئن پيغمبرلرئندن تَکجه من قالميشام. آمّا بَعَلئن پيغمبرلري دؤرد يوز اَلّي نفردئرلر.

18:23  ائندي قوي بئزه ائکي اؤکوز ورئلسئن: قوي اونلار اؤزلري اوچون بئر اؤکوز سچسئنلر، اونو دوغراييب اودونلارين اوستونه قويسونلار، لاکئن اود وورماسينلار. من ده آيري اؤکوزو حاضيرلاييب، اونو اودونلارين اوستونه قوياجاغام، آنجاق اود وورماياجاغام.

18:24  سئز اؤز آللاهينيزين آديني چاغيرين، من ده ربّئن آديني چاغيراجاغام؛ او تاري کي، اودلا جاواب ورسه، تاري اودور." بوتون خالق جاواب ورئب ددي: "ياخشي سؤزدور."

18:25  ائليا بَعَل پيغمبرلرئنه ددي: "بئر اؤکوزو اؤزونوز اوچون سچئن و مندن اوّل اونو حاضيرلايين، چونکي سئز چوخسونوز. سئز اؤز آللاهينيزين آديني چاغيرين، لاکئن اود وورمايين."

18:26  اونلار اؤزلرئنه ورئلَن اؤکوزو گؤتوروب حاضيرلاديلار و سحردن گون-‌اورتايا قدر بَعَلئن آديني چاغيريب ديئردئلر: "ای بَعَل، بئزه جاواب ور!" آمّا هچ سَس-سوراق يوخ ائدي. اونلار دوزلتدئکلري قوربانگاهين اطرافيندا آتيليب دوشدولر.

18:27  گون اورتا اولاندا ائليا اونلاري لاغا قويوب ددي: "اونو اوجا سَسله چاغيرين. چونکي او بئر آللاهدير؛ يا فئکئره گدئب، يا دا آياق‌يولوندادير، بلکه ده سفره چيخميش؟ مومکوندور ياتميش اولسون و اونو اوياتماق لازيمدير."

18:28  اونلار اوجا سَسله چاغيرديلار و روسوملارينا گؤره بدنلرئندن قان آخانا قدر قيلينج و نئزه‌لرله اؤزلرئني يارالاديلار.

18:29  گون اورتا کِچئنجه، آخشام قورباني تقدئم اولونان واختا قدر جوشوب دَلي‌لئک اتدئلر، آمّا نه بئر سَس- سوراق، نه ده بئر قولاق آسان وار ائدي.

18:30  او واخت ائليا بوتون خالقا ددي: "منئم يانيما گلئن." بوتون خالق اونون يانينا گلدي. او، ربّئن داغيديلميش قوربانگاهيني تعمئر اتدي.

18:31  ائليا يعقوب اوغوللاري قبئله‌لرئنئن سايينا گؤره اون ائکي داش گؤتوردو، چونکي يعقوبا ربّئن سؤزو نازئل اولوب دمئشدي: "سنئن آدين ائسرايئل اولاجاق."

18:32  ائليا داشلارلا ربّئن آدينا بئر قوربانگاه تئکدي. او، قوربانگاهين اطرافيندا ائکي اؤلچو توخوم توتاجاق قدر بئر خندق دوزلتدي.

18:33  سونرا اودونلاري دوزدو، اؤکوزو دوغراييب اودونلارين اوستونه قويدو و ددي: "اونو دؤرد سَهَنگ سو ائله دولدورون. سويو يانديرما قوربانينين و اودونلارين اوستونه تؤکون."

18:34  سونرا او ددي: "ائکئنجي دفه ادئن." اونلار ائکئنجي دفه اتدئلر. او ددي: "اوچونجو دفه ادئن." اونلار اوچونجو دفه اتدئلر.

18:35  سو قوربانگاهين اطرافينا آخدي و خندق ده سو ائله دولدو.

18:36  آخشام قورباني تقدئم ادئلَن واخت، ائليا پيغمبر ياخين گلئب ددي: "ای ائبراهئمئن، ائسحاقين و ائسرايئلئن تاريسي رب! قوي بو گون بئلئنسئن کي، ائسرايئلده سن تاريسان و من سنئن قولونام، بوتون بو ائشلري ده سنئن سؤزونله اتدئم.

18:37  منه جاواب ور، يارب، منه جاواب ور. قوي بو خالق بئلسئن کي، سن تاريسان، يارب. و اونلارين اوره‌يئني اؤزونه طرف دؤندرئبسن."

18:38  او واخت ربّئن اودو نازئل اولدو و يانديرما قوربانيني، اودونلاري، داشلاري، و تورپاغي يانديريب ياخدي و خندقده اولان سويو قوروتدو.

18:39  بوتون خالق بونو گؤرنده اوزو اوسته دوشوب ددئلر: "رب تاريدير! رب تاريدير!"

18:40  او واخت ائليا اونلارا ددي: "بَعَل پيغمبرلرئني توتون، قويمايين اونلاردان بئر نفر ده قاچسين." اونلاري توتدولار. ائليا اونلاري قئشون دره‌سئنه اِندئرئب اورادا اؤلدوردو.

18:41  ائليا اَخابا ددي: "گت، يِيئب-ائچ، چونکي گوجلو ياغيشين سَسي گلئر."

18:42  اَخاب يِيئب-ائچمه‌يه گتدي. لاکئن ائليا کَرمِل داغينين تپه‌سئنه چيخدي؛ يره اَيئلئب اوزونو دئزلري آراسينا قويدو.

18:43  نؤکرئنه ددي: "ائندي چيخ و دهنز طرفئنه باخ." نؤکر قالخدي و دئقّتله باخيب ددي: "بئر شي يوخدور." ائليا يدّي دفه اونا "گئنه گت" ددی.

18:44  يدّئنجی دفه گدنده نؤکر ددي: "باخ، دهنزدن ائنسان اووجو بويدا کئچئک بئر بولود چيخير." ائليا ددي: "گت، اَخابا دِه: «عاراباني قوشوب آشاغي اِن کي، ياغيش سنه مانع اولماسين.»"

18:45  بئر آز کچمه‌مئشدي کي، گؤيلر بولودلارلا قارالدي، کولَک اَسدي و گوجلو ياغيش، ياغماغا باشلادي. اَخاب عارابايا مئنئب يئزرِعِله گتدي.

18:46  ائليايا ربّئن قووّتي گلدي و او، کمرئني باغلاييب اَخابين قاباغيندا يئزرِعِله گئره‌جيئنه قدر قاچدي.

Chapter 19

19:1  اَخاب ائليانين اتدئيي بوتون ائشلري و اونون نجه بوتون پيغمبرلري قيلينجلا اؤلدوردويونو ائزِبله دانيشدي.

19:2  ائزِبِل ائليانين يانينا قاصئد گؤندرئب ددي: "صاباح بو واختاجاق اگر من سني اونلارين گونونه سالماسام، قوي آللاهلار منه بله و بوندان بَتَرئني اتسئنلر.»

19:3  ائليا قورخدو و قالخيب جا‌نيني قورتارماق اوچون يهودايا عاييد اولان بئرشئباعا گلدي. نؤکرئني اورادا قويوب

19:4  اؤزو چؤلده بئر گونلوک يول گتدي. و گلئب بئر سوپورگه بوتاسينين آلتيندا اوتوردو و جانينا اؤلوم آرزو ادئب ددي: "بَسدئر، يارب، ائندي منئم جانيمي آل، چونکي من آتالاريمدان ياخشي ديئلم."

19:5  او، سوپورگه بوتاسينين آلتيندا اوزانيب يوخويا گتدي. باخ، بو زامان بئر مَلَک اونا توخونوب ددي: "قالخ يمک يِه!"

19:6  ائليا باخيب گؤردو کي، باشينين کناريندا ائستي داش اوستونده پئشَن بئر کؤکه و بئر بارداق سو وار. او يِيئب ائچدي و گئنه يوخويا گتدي.

19:7  ربّئن مَله‌يي گئنه گلدي و اونا توخونوب ددي: "قالخ يمک يِه، چونکي يول سنئن اوچون چوخ اوزوندور."

19:8  او قالخدي و يِيئب ائچدي. يِمه‌يئن گوجو ائله قيرخ گون-قيرخ گجه تارينين داغي خورِبه قدر گتدي.

19:9  ائليا اوراداکي ماغارايا گئردي و گجه‌ني اورادا قالدي. باخ، ربّئن سؤزو نازئل اولوب ددي: "ائليا، بورادا نه ادئرسن؟"

19:10  ائليا ددي: "من قوشونلارين تاريسي رب اوچون چوخ قيرت گؤرستدئم. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري سنئن عهدئني ترک ادئبلر، قوربانگاهلاريني داغيديبلار، و پيغمبرلرئني قيلينجلا اؤلدوروبلر. تَکجه من قالميشام، و اونلار منی ده آختاريرلار کي، جانيمي آلسينلار."

19:11  او ددي: "چيخ، داغدا ربّئن حوضوروندا دور." و باخ، رب اورادان کچئردي. داغلاري ياران و ربّئن قاباغيندا قايالاري پارچالايان بؤيوک و گوجلو بئر کولَک اسئردي، آنجاق رب کولَکده ديئلدي. کولَکدن سونرا زلزله اولدو، آمّا رب زلزله‌ده ديئلدي.

19:12  زلزله‌دن سونرا اود دوشدو، آمّا رب اوددا ديئلدي. اوددان سونرا خفئف بئر سَس گلدي.

19:13  ائليا بونو اشئدنده، اوزونو جوبّه‌سي ائله اؤرتدو و چيخيب ماغارانين آغزيندا داياندي. بئر سَس اونا ددي: "ائليا، بورادا نه ادئرسن؟"

19:14  ائليا ددي: "من قوشونلارين تاريسي رب اوچون چوخ قيرت گؤرستدئم. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري سنئن عهدئني ترک ادئبلر، قوربانگاهلاريني داغيديبلار، و پيغمبرلرئني قيلينجلا اؤلدوروبلر. تَکجه من قالميشام، منی ده آختاريرلار کي، جانيمي آلسينلار."

19:15  رب اونا ددي: "قالخ، يولونلا دَمَشق صحراسينا قاييت. اورايا چاتاندا خَزااِلي اَرام اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح ات،

19:16  نئمشي اوغلو يِيهونو دا گرک ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح اده‌سن، آبِل-مِخولادان اولان شافاط اوغلو اِلئشَعي ده اؤز يرئنه پيغمبر اولماق اوچون مسح ات.

19:17  خَزااِل قيلينجيندان قورتاراني يِيهو اؤلدوره‌جک، يِيهونون قيلينجيندان قورتاراني اِلئشَع اؤلدوره‌جک.

19:18  آنجاق من ائسرايئلده يدّي مئن آدامي قورويوب ساخلاميشام، بوتون اونلاري کي، بَعَلئن قاباغيندا دئزه دوشمه‌يئبلر و اونون آغزيني اؤپمه‌يئبلر."

19:19  ائليا اوراني ترک اتدي و شافاط اوغلو اِلئشَعي تاپدي. او، ير شوخوملاييردي، قاباغيندا اون ائکي جوت اؤکوز وار ائدي و اؤزو اون‌ائکئنجي جوت اؤکوزو سوروردو. ائليا اِلئشَعئن يانيندان کچنده جوبّه‌سئني اونون اوستونه آتدي.

19:20  اِلئشَع اؤکوزلري قويوب ائليانين دالينجا قاچدي و ددي: "قوي گدئب آتا- آنامي اؤپوم، سونرا سنئن دالينجا گله‌رَم." ائليا اونا ددي: "گری قاييت، مگر من سنه نه اتدئم؟"

19:21  اِلئشَع اونون آرديندان گری قاييتدي. اؤز بئر جوت اؤکوزونو گؤتوروب اونلاري قوربان کَسدي. اؤکوزلري کوتانين تختلري ائله پئشئرئب اَتلرئني خالقا وردی و اونلار يدئلر. سونرا قالخيب ائليانين دالينجا گتدي و اونا خئدمت اتدي.

Chapter 20

20:1  اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد بوتون قوشونونو ييغدي. اونونلا بئرلئکده اوتوز ائکي پادشاه، آتلار و دؤيوش عارابالاري وار ائدي. بِن‌هَدَد گلئب سامئره‌ني موحاصئره‌يه آلدي و شهره هوجوم اتدي.

20:2  او، شهره، ائسرايئل پادشاهي اَخابين يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي:

20:3  "بِن‌هَدَد بله ديئر: «سنئن قيزيل-گوموشون منئمدئر، آروادلارينين و اؤولادلارينين لاپ گؤزَلي ده منئمدئر.»"

20:4  ائسرايئل پادشاهي جاواب ورئب ددي: "آغام پادشاه سنئن ددئيئن کئمي اؤزوم و هر نه‌يئم وار، سنئندئر."

20:5  قاصئدلر گئنه گلئب ددئلر: "بِن‌هَدَد بله ديئر: «هر چند کي سنه ‹قيزيل- گوموشونو، آروادلاريني و اوغوللاريني منه ور› ديئب خبر گؤندردئم،

20:6  آنجاق صاباح بو واخت آداملاريمي سنئن يانينا گؤندره‌جيم. اِوئني و اعيانلارينين سارايلاريني آختاراجاقلار و سنئن خوشونا گلن هر شيي گؤتوروب گتئره‌جکلر.»"

20:7  ائسرايئل پادشاهي اؤلکه‌نئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيريب ددي: "گؤرون بو آدام نجه پئسلئک آختارير. آروادلاريمي، اوغوللاريمي، قيزيل-گوموشومو مندن طلب اتدي، من اونا يوخ دِمه‌دئم."

20:8  بوتون آغساقّاللار و خالق اونا ددئلر: "قولاق آسما، راضي دا اولما."

20:9  او، بِن‌هَدَدئن قاصئدلرئنه ددي: "آغام پادشاها ديئن: «بو قولوندان اوّلجه ائسته‌دئيئن هر شيي وره‌رم، آنجاق بونو اده بئلمَيه‌جيم.»" قاصئدلر گدئب اونون سؤزونو چاتديرديلار.

20:10  بِن‌هَدَد اونا خبر گؤندرئب ددي: "اگر سامئره تورپاغي منئم داليمجا گدن قوشونون اوووجلاريني دولدورماغا بس اتسه، قوي آللاهلار منه بله و بوندان بَتَرئني اتسئنلر.»

20:11  ائسرايئل پادشاهي جاواب ورئب ددي: "ديئن، زئره‌هئني گِيمه‌دن اوّل يوخ، سويوناندان سونرا فَخر اتسئن."

20:12  بِن-هَدَد بو سؤزو اشئدنده، پادشاهلارلا بئرلئکده چارداقلاردا شراب ائچئردي. او، عسگرلرئنه ددي: "سيرايا دوزولون!" اونلار شهرئن موقابئلئنده سيرايا دوزولدولر.

20:13  بو واخت بئر پيغمبر ائسرايئل پادشاهي اَخابين يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «بوتون بو بؤيوک قوشونو گؤرورسن؟ باخ، بو گون اونلاري سنه تسلئم اده‌جيم و بئله‌جکسن کي، رب منم.»"

20:14  اَخاب ددي: "کئمئن واسئطه‌سئله؟" او ددي: "رب بله ديئر: «وئلايت باشچيلارينين خئدمتئنده اولان ائگئدلرئن واسئطه‌سئله بونو اده‌جيم.»" او واخت اَخاب سوروشدو: "دؤيوشو کئم باشلاياجاق؟" او جاواب وردی: "سن."

20:15  سونرا اَخاب وئلايت باشچيلارينين ائگئدلرئني سيرايا دوزدو. اونلار ائکي يوز اوتوز ائکي نفر ائدئلر. اونلاردان سونرا اورادا اولان خالقين هاميسيني، حتّا بوتون ائسرايئل اؤولادلاريني سيرايا دوزدو؛ اونلار يدّي مئن نفر ائدئلر.

20:16  اونلار گون اورتا اورادان چيخديلار. بِن‌هَدَد و اونا کؤمک ادن اوتوز ائکي پادشاه چارداقلاردا ائچئب کِفلَنمئشدئلر.

20:17  اَوّل وئلايت باشچيلارينين ائگئدلري چيخديلار. بِن‌هَدَدئن گؤندردئيي جاسوسلار اونا ددئلر: "سامئره‌دن آداملار چيخيب."

20:18  او ددي: "اگر صولح اوچون چيخيبلار، اونلاري دئري توتون، اگر دؤيوش اوچون چيخيبلار، گئنه اونلاري دئري توتون."

20:19  او واخت بو آداملار، يعني هم وئلايت باشچيلارينين ائگئدلري، هم ده اونلارين دالينجا گلن قوشون، آرتيق شهردن چيخميشدي.

20:20  اونلاردان هر بئري قاباغيندا دوراني ووردو. اَراملي‌لار قاچديلار و ائسرايئللی‌لر اونلاري تعقئب اتدئلر. اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد آت اوستونده آتلي‌لاري ائله بئرلئکده قاچيب قورتاردي.

20:21  ائسرايئل پادشاهي اورادان چيخيب آتلارا و دؤيوش عارابالارينا هوجوم اتدي و اَراملي‌لاري بؤيوک بئر شکئلده قيلينجدان کچئرتدي.

20:22  همئن پيغمبر ائسرايئل پادشاهينين يانينا گلئب اونا ددي: "گت اؤزونو مؤحکملَندئر، گؤر کي، نه اتمه‌لي‌سن. چونکي باهار گلنده اَرام پادشاهي گئنه سنئن اوستونه گله‌جک."

20:23  اَرام پادشاهينين اعيانلاري اونا ديئردئلر: "ائسرايئللی‌لرئن آللاهي، داغلار آللاهلاري‌دير، بونا گؤره ده بئزدن داها قووّتلي ائدئلر. اونلارلا هامار بؤلگه‌ده ووروشساق، حتمن اونلاردان قووّتلي اولاجاغيق.

20:24  بله ات: پادشاهلارين هر بئرئني وظئفه‌سئندن گؤتور و اونلارين يرئنه والئلر تعيئن ات.

20:25  سن ده آت يرئنه آت، عارابا يرئنه عارابا قويوب ائتئردئيئن قوشون کئمي اؤزون اوچون بئر قوشون دوزلت کي، بئز اونلارين ضئدّئنه هامار بؤلگه‌ده ووروشاق. حتمن بئز اونلاردان داها قووّتلي اولاجاغيق." بِن‌هَدَد اونلارين سؤزونه قولاق آسدي و بله اتدي.

20:26  باهار گلنده بِن‌هَدَد اَراملي‌لاري ييغدي و ائسرايئللی‌لرله ووروشماق اوچون اَفِقه طرف گتدي.

20:27  ائسرايئل اؤولادلاري دا ييغيلديلار، آذوقه حاضيرلاديلار و اونلارين پئشوازينا گتدئلر. ائسرايئل اؤولادلاري اونلارين قاباغيندا ائکي کئچئک کچي سوروسو کئمي اوردوگاه قوردولار، لاکئن اَراملي‌لار اؤلکه‌ني دولدوردولار.

20:28  بئر تاري آدامي ائسرايئل پادشاهينين يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «اَراملي‌لار ديئرلر کي، ‹رب داغلار تاريسيدير، اووالار تاريسي ديئل.› بونا گؤره ده من بو بؤيوک قوشونو سنه تسلئم اده‌جيم و بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»"

20:29  اونلار بئربئرلرئنئن قاباغيندا يدّي گون اوردوگاهدا قالديلار. يدّئنجی گون دؤيوش باشلاندي. ائسرايئل اؤولادلاري بئر گونده اَراملي‌لارين پئيادا قوشونوندان يوز مئن نفري قيرديلار.

20:30  اونلارين قالانلاري اَفِقه، شهرئن ائچئنه قاچديلار. شهرئن دوواري قالان ائيئرمي يدّي مئن نفرئن اوستونه ييخيلدي. بِن‌هَدَد شهره قاچيب ائچَري بئر اوتاغا گئردي.

20:31  اعيانلاري اونا ددئلر: "بئز اشئتمئشئک کي، ائسرايئل پادشاهلاري مرحمتلي پادشاهلارميش. گلئن بِللرئمئزه چول، باشلاريميزا ائپ ساريياق و ائسرايئل پادشاهينين يانينا گِدَک. بلکه او سني صاغ بوراخار."

20:32  اونلار بِل‌لرئنه چول، باشلارينا ائپ باغلاديلار و گلئب ائسرايئل پادشاهينا ددئلر: "قولون بِن‌هَدَد ديئر: «يالواريرام، منی صاغ بوراخ.»" ائسرايئل پادشاهي ددي: "مگر او حله ده صاغدير؟ او منئم قارداشيمدير."

20:33  بو آداملار بئر علامت گؤزله‌يئردئلر، پادشاهين سؤزونو ياخشي علامت ساييب جَلد ددئلر: "بِن‌هَدَد سنئن قارداشيندير." او ددي: "گدئن، اونو گتئرئن." بِن‌هَدَد اونون يانينا گلدي و او، بِن‌هَدَدي اؤز دؤيوش آراباسينا مئندئردي.

20:34  بِن‌هَدَد اونا ددي: «منئم آتامين سنئن آتاندان آلديغي شهرلري گری قايتاريرام. آتامين سامئره‌ده دوزلتدئيي کئمي، سن ده دَمَشقده اؤزون اوچون بازارلار دوزَلدَرسن." اَخاب ددي: "بو عهدله سني صاغ بوراخارام." بلجه بِن‌هَدَدله عهد باغلاييب اونو آزاد بوراخدي.

20:35  پيغمبرلردن اولان بئر نفر ربّئن سؤزو ائله اؤز يولداشينا ددي: "خاهئش ادئرم منی وور." لاکئن او آدام اونو وورماق ائستَمه‌دي.

20:36  او واخت پيغمبر او آداما ددي: "ائندي کي، سن ربّئن سؤزونه قولاق آسمادين، باخ، منئم يانيمدان آيريلديقدا بئر شئر سني اؤلدوره‌جک." پيغمبرئن يانيندان آيريلديقدا بئر شئر اونا راست گلئب اونو اؤلدوردو.

20:37  پيغمبر آيري بئر آدام تاپيب اونا ددي: "خاهئش ادئرم، منی وور." او آدام پيغمبري ووروب يارالادي.

20:38  پيغمبر گتدي و گؤزلرئني بئر اؤرتوکله اؤرتوب قئيافه‌سئني دَيئشدي و پادشاهين يولو اوستونده داياندي.

20:39  پادشاه کچنده اونو سَسله‌يئب ددي: "بو قولون دؤيوشون اورتاسينا گئرمئشدي. باخ، بئر آدام کنارا چکئلدي و منئم يانيما بئر نفر گتئرئب ددي: «بو آدامي گود. اگر آرادان چيخسا، عوضئنده يا جا‌نيني وره‌جکسن يا دا بئر تالانت گوموش.»

20:40  بو قولون اورادا-بورادا مشغول اولارکن او، يانيمدان قاچدي." ائسرايئل پادشاهي بو آداما ددي: "حؤکمون اِله ده اولمالي‌دير، اؤزون قرار ورئبسن."

20:41  او جَلد گؤزلرئندن اؤرتويو گؤتوردو. ائسرايئل پادشاهي اونون پيغمبرلردن بئري اولدوغونو گؤردو.

20:42  او، ائسرايئل پادشاهينا ددي: "رب بله ديئر: «منئم اؤلومه لعنت اتدئيئم آدامي، سن اَلدن بوراخدين. بونا گؤره ده اونون يرئنه سن اؤله‌جکسن و اونون خالقينين باشينا گله‌جک ائشلر، سنئن خالقينين باشينا گله‌جک.»"

20:43  ائسرايئل پادشاهي قاشقاباقلي و قضبلي سامئره‌ده اولان سارايينا گلدي.

Chapter 21

21:1  يئزرِعِلده، سامئره پادشاهي اَخابين سارايينين يانيندا يئزرِ‌عِل‌لي نابوط آدلي بئرئنئن بئر اوزوم باغي وار ائدي.

21:2  بئر گون اَخاب نابوتلا دانيشيب اونا ددي: "اوزوم باغيني منه ور کي، اوراني اؤزوم اوچون بوستان ادئم، چونکي ساراييما ياخيندير. من اونون عوضئنه سنه داها ياخشي باغ وره‌رم، يا دا اگر مايئلسن، اونون دَيَرئني سنه پوللا وره‌رم."

21:3  لاکئن نابوت اَخابا ددي: "رب مندن ائراق اتسئن کي، آتالاريمين مئراثيني سنه ورئم!"

21:4  اَخاب سارايينا قاشقاباقلي و قضبلي گلدي، چونکي يئزرِ‌عِل‌لي نابوت اونا دمئشدي کي، "آتالاريمين مئراثيني سنه ورمه‌رم." او، ياتاغي اوستونه اوزانيب اوزونو چِوئردي و يمک يِمه‌دي.

21:5  آروادي ائزِبِل يانينا گلئب اوندان سوروشدو: "نئيه قانين قارادير، هچ يمک ده يِمئرسن؟"

21:6  او جاواب وردی: "من يئزرِعِل‌لي نابوتلا دانيشيب اونا ددئم: «اوزوم باغيني پوللا منه سات، يا دا ائستيه‌سن، اونون عوضئنده سنه باشقا اوزوم باغي وره‌رم.» آمّا او جاواب وردی: "اوزوم باغيمي سنه ورمه‌رم."

21:7  آروادي ائزِبِل اوندان سوروشدو: "سن ائسرايئل اوستونده بلجه پادشاهليق ادئرسن؟ قالخ يمک يِه، اوره‌يئني سيخما. يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغيني من سنه وره‌رم."

21:8  او، اَخابين آديندان مکتوبلار يازدي و اونلاري اَخابين مؤهورو ائله مؤهورله‌دي. نابوتون شهرئنده اونونلا بئرلئکده ياشايان آغساقّاللارا و اعيانلارا مکتوبلار گؤندردي.

21:9  ائزِبِل مکتوبلاردا بله يازدي: "اوروج اعلان ادئن و نابوتو خالقين آراسيندا يوخاري باشدا اَيلَشدئرئن.

21:10  ائکي نفر دَيَرسئز آدامي اونون قاباغيندا اوتوردون و اونلار اونون ضئدّئنه شاهئدلئک ادئب دسئنلر: «سن هم تارييا، هم ده پادشاها لعنت اتدئن.» سونرا اونو باييرا چيخاردين و اؤلَنه قدر داشا باسين."

21:11  نابوتون ياشاديغي شهرئن آداملاري، اورادا ياشايان آغساقّاللار و اعيانلار ائزِبِلئن اونلارا گؤندردئيي مکتوبلاردا يازديغي کئمي اتدئلر.

21:12  اونلار اوروج اعلان اتدئلر و نابوتو خالقين آراسيندا يوخاري باشدا اَيلَشدئردئلر.

21:13  ائکي نفر دَيَرسئز آدام گلئب اونون قاباغيندا اوتوردو. اونلار خالقين قاباغيندا نابوتون ضئدّئنه شاهئدلئک ادئب ددئلر: "نابوت هم تاريني، هم ده پادشاهي لعنتله‌دي." سونرا اونو شهرئن باييرينا چيخارتديلار و داشا باسيب اؤلدوردولر.

21:14  اونلار ائزِبِله خبر گؤندرئب ددئلر: "نابوت اؤلَنه‌جک داشا باسيليب."

21:15  ائزِبِل نابوتون داشا باسيليب اؤلدويونو اشئدنده اَخابا ددي: "قالخ يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغيني کی، ائستمه‌دی اونو سنه پوللا ورسئن، اؤزونه مولک گؤتور، چونکي نابوت صاغ ديئل، اؤلوب."

21:16  اَخاب نابوتون اؤلدويونو اشئدنده، قالخدي کي، يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغينا گتسئن و اوراني اؤزونه مولک گؤتورسون.

21:17  او واخت تئشبه‌لي ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:

21:18  "قالخ سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهي اَخابين پئشوازينا گت. او، نابوتون اوزوم باغيندادير. گدئب کي، اوراني اؤزونه گؤتورسون.

21:19  سن اونونلا دانيشيب اونا دِه کي، رب بله ديئر: «آدام اؤلدوروب اؤزونه مولک ده گؤتورورسن؟» سونرا اونا دِه کي، رب بله ديئر: «نابوتون قانيني ائتلر هارادا يالاديلار، سنئن قانيني دا اورادا يالاياجاقلار.»"

21:20  اَخاب ائليادان سوروشدو: "ای دوشمنئم، نهايت منی ده تاپدين؟" او جاواب وردی: "سني ده تاپديم، چونکي سن ربّئن گؤزونده اؤزونو شرارت اتمه‌يه ساتيبسان.

21:21  «باخ، سنئن اوستونه بلا گتئره‌جيم، سني يانديريب محو اده‌جيم. ائسرايئلده اَخابين نسلئندن هر اِرکَک جئنسئني ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام.

21:22  من سنئن اِوئني نِباط اوغلو يَروبعامين اِوي کئمي، اَخئيا اوغلو بَعشانين اِوي کئمي اده‌جيم. چونکي سن ائسرايئله گوناه اتدئرمکله منی قضبلَندئردئن.»"

21:23  رب ائزِبِل باره‌ده دانيشيب ددي: "يئزرِعِل دووارينين ائچه‌رئسئنده، ائزِبِلي ائتلر يئيه‌جکلر.

21:24  اَخابين نسلئندن شهرده اؤله‌ني ائتلر، چؤلده اؤله‌ني ده گؤيلرئن قوشلاري يئيه‌جک."

21:25  حقئقتن، اَخاب کئمي ربّئن گؤزونده شرارت اتمه‌يه اؤزونو ساتان حله اولماميشدي. چونکي آروادي ائزِبِل اونو بونا تحرئک ادئردي.

21:26  اَخاب اِمورلولارين اتدئيي کئمي بوتلره پِيرَو اولماقدا چوخ ائيرنج ائشلر اتدي. رب اِمورلولاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.

21:27  اَخاب بو سؤزلري اشئدنده پالتاريني جيريب اَينئنه چول گِيدي. او، اوروج توتوب چولدا ياتدي و ياواش قدملرله گتدي.

21:28  او واخت تئشبه‌لي ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:

21:29  "گؤرورسن اَخاب منئم حوضورومدا نجه اؤزونو آلچالديب؟ قاباغيمدا اؤزونو آلچالتديغي اوچون من بو بلاني اونون دؤورونده گؤندرميه‌جيم، آمّا اوغلونون دؤورونده بو بلاني اونون اِوئنه گؤندره‌جيم."

Chapter 22

22:1  اوچ ائل کچدي. بو مودّتده اَراملا ائسرايئل آراسيندا موحارئبه گتمئردي.

22:2  اوچونجو ائلده يهودا پادشاهي يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهينين يانينا گلدي.

22:3  ائسرايئل پادشاهي اعيانلارينا ددي: "آيا بئلئرسئنئز کي، راموت گئلعاد بئزئمدئر و بئز هچ نه اتمئرئک کی، اونو اَرام پادشاهينين اَلئندن گری آلاق؟"

22:4  سونرا او، يِهوشافاطدان سوروشدو: "آيا سن منئمله بئرلئکده راموت گئلعادا گِدَرسن کی، اونلارلا شاواشاق؟" يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهينا جاواب وردی: "منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي، آتلاريمي آتلارين کئمي حساب ات."

22:5  يِهوشافاط گئنه ائسرايئل پادشاهينا ددي: "اوّلجه گؤرَک ربّئن سؤزو ندئر؟"

22:6  ائسرايئل پادشاهي دؤرد يوزه قدر پيغمبري ييغدي و اونلاردان سوروشدو: "ووروشماق اوچون راموت گئلعادا گدئم يا گتمه‌يئم؟» اونلار ددئلر: "گت، رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."

22:7  يِهوشافاط سوروشدو: "بورادا اولانلاردان باشقا، ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اوندان سوروشاق؟"

22:8  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "ربدن سوروشماق اوچون بئر نفر ده وار: يئملا اوغلو مئکايا. آنجاق منئم اوندان زَهلَم گدئر، چونکي ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک ادئر." يِهوشافاط ددي: "قوي پادشاه بله دِمه‌سئن."

22:9  ائسرايئل پادشاهي بئر ساراي خئدمتچئسئني چاغيريب ددي: "تِز يئملا اوغلو مئکاياني بورايا گتئر."

22:10  ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط سامئره دروازاسينين گئره‌جيئنده‌کي خرمن يرئنده، شاهليق لئباسي گِيمئش حالدا، هر بئري اؤز تختئنده اوتورموشدو و بوتون پيغمبرلر اونلارين قاباغيندا پيغمبرلئک ادئردئلر.

22:11  کِنَعَنا اوغلو صئدقئيا اؤزونه دمئر بوينوزلار دوزَلدئب ددي: "رب بله ديئر: «اَراملي‌لاري قيريب قورتارانا قدر، اونلاري بونلارلا بوينوزلاياجاقسان.»"

22:12  بوتون پيغمبرلر ده پيغمبرلئک ادئب ديئردئلر: "راموت- گئلعادا گت، قالئب گله‌جکسن، چونکي رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."

22:13  او قاصئد کي، مئکاياني چاغيرماق اوچون گتمئشدي، اونونلا دانيشيب اونا ددي: "باخ، پيغمبرلر پادشاها بئرلئکده خوش سؤزلر ديئرلر. قوي سنئن سؤزون ده اونلاردان بئرئنئن سؤزو کئمي اولسون و خوش دانيش."

22:14  مئکايا ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون کي، رب منه نه دِسه، اونو دئيه‌جيم."

22:15  او، پادشاهين يانينا گلدئکده پادشاه اونا ددي: "مئکايا، ووروشماق اوچون راموت گئلعادا گِدَک، يوخسا گتمه‌يک؟" مئکايا اونا ددي: "گت، قاليب گله‌جکسن، رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."

22:16  پادشاه اونا ددي: "سنه نچه دفه گرک آند ائچدئرئم کي، منه ربّئن آديندا حقئقتدن باشقا بئر شي دِمَيه‌سن؟"

22:17  مئکايا ددي: "من گؤردوم کی، بوتون ائسرايئللی‌لر داغلار اوستونده، چوباني اولمايان سورو کئمي سَپَله‌نئبلر. رب ددي: «اونلارين آغاسي يوخدور. قوي هر بئري سالامات اؤز اِوئنه قاييتسين.»"

22:18  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "مگر سنه دِمه‌دئم کي، او منئم ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک اده‌جک؟"

22:19  مئکايا ددي: "او واخت ربّئن سؤزونو اشئت. من ربّی گؤردوم کي، اؤز تختئنده اوتوروب و بوتون گؤيلر قوشونو اونون ساغيندا و سولوندا دوروبلار.

22:20  رب سوروشدو: «اَخابي کئم توولاياجاق کي، راموت- گئلعادا گدئب هلاک اولسون؟» بئري اله ددی، او بئري بله.

22:21  او واخت بئر روح ائره‌لي گلئب ربّئن قاباغيندا داياندي و ددي: «من اونو توولايارام.» رب اونا ددي: «نجه؟»

22:22  او جاواب وردی: «من گدئب بوتون پيغمبرلرئن آغزيندا يالانچي بئر روح اولارام.» رب ددي: «سن اونو توولاياجاقسان و بونو باجاريرسان، گت و بله ات.»

22:23  بس ائندي، باخ، رب سنئن بوتون بو پيغمبرلرئنئن آغزينا يالانچي بئر روح قويوب. رب سنئن باشينا بلا گتئرمه‌يي اعلان ادئب."

22:24  او واخت کِنَعَنا اوغلو صئدقئيا ياخينلاشدي و مئکايانين ياناغينا ووروب سوروشدو: "ربّئن روحو مندن سنه نجه کچدي کي، سنه دانيشسين؟"

22:25  مئکايا جاواب وردی: "باخ، سن بونو او گون گؤره‌جکسن کي، گئزلَنمک اوچون ائچَري اوتاغا گئرئرسن."

22:26  ائسرايئل پادشاهي امر اتدي: "مئکاياني گؤتورون، اونو شهر ريئسي آمونون و پادشاهين اوغلو يوآشين يانينا گؤندرئن.

22:27  اونلارا ديئن کي، پادشاه بله ديئر: «بو آدامي زئندانا آتين و من سالامات قاييدانا قدر اونا آنجاق او قدر چؤرک و سو ورئن کي، اؤلمه‌سئن.»"

22:28  مئکايا ددي: "اگر سن سالامات قاييداسان، رب منئم واسئطَمله دانيشماييبدير." سونرا ددي: "ای جاماعات، هامينيز اشئدئن!"

22:29  ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط راموت-گئلعادين ضئدّئنه گتدئلر.

22:30  ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "من قئيافه‌مي دَيئشئب دؤيوشه گئره‌جيم، لاکئن سن اؤز شاهليق پالتاريني گِي." بلجه ائسرايئل پادشاهي قئيافه‌سئني دَيئشئب دؤيوشه گئردي.

22:31  اَرام پادشاهي اؤز دؤيوش عارابالارينين اوتوز ائکي باشچيسينا امر ادئب دمئشدي: "نه کئچئکله، نه ده بؤيوکله ووروشون، فقط ائسرايئل پادشاهي ائله دؤيوشه گئرئن."

22:32  دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري يِهوشافاطي گؤرنده ددئلر: "يقئن ائسرايئل پادشاهي بودور." دؤنوب اونونلا ووروشماغا گتدئلر. او واخت يِهوشافاط چيغيردي.

22:33  دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري اونون ائسرايئل پادشاهي اولماديغيني گؤرنده دالينجا گتمه‌يئب گری قاييتديلار.

22:34  بئر آدام نئشان آلمادان کامان چکئب ائسرايئل پادشاهيني زئرِ‌هئنئن بئرلَشدئيي يردن ووردو. پادشاه عاراباچيسينا ددي: "دؤندَر و منی دؤيوشدن چيخارت، چونکي آغير يارالانميشام."

22:35  او گون دؤيوش قيزيشدي. پادشاه اؤز دؤيوش عاراباسيندا اَراملي‌لارين قاباغيندا داياندي و آخشام او اؤلدو. دؤيوش عاراباسي اونون ياراسينين قانينا بولاشدي.

22:36  گونش باتماقدا ائکن اوردوگاهين ائچئنده جار چکئلدي: "هر کس اؤز شهرئنه! هر کس اؤز اؤلکه‌سئنه!"

22:37  بلجه پادشاه اؤلدو و اونو سامئره‌يه گتئرئب اورادا باسديرديلار.

22:38  عاراباني سامئره حوووضونون سويوندا يودولار، و ربّئن ددئيي سؤزونه گؤره، ائتلر اونون قانيني يالاديلار. بو حوووضدا فاحئشه‌لر يويوناردي.

22:39  اَخابين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي، فئل دئشئندن بَزه‌دئيي ساراي و تئکدئيي بوتون شهرلر باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

22:40  بلجه اَخاب اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.

22:41  ائسرايئل پادشاهي اَخابين پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، آسا اوغلو يِهوشافاط يهودا اوستونده پادشاهليق اتدي.

22:42  يِهوشافاط، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز بش ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده ائيئرمي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي شئلخي قيزي عَزوبا ائدي.

22:43  او، آتاسي آسانين يولو ائله گتدي و اوندان آزماييب ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي. آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.

22:44  يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهي ائله صولح ائچئنده ياشادي.

22:45  يِهوشافاطين قالان ائشلري، اونون گؤرستدئيي قووّت و نجه دؤيوشدويو باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟

22:46  او، کئشی فاحئشه‌لری کی، آتاسي آسانين زامانيندان قالميشدي، اؤلکه‌دن قوودو.

22:47  اِدومدا پادشاه يوخ ائدي، بئر جانئشئن اورادا حؤکمرانليق ادئردي.

22:48  يِهوشافاط تَرشئش گَمئلري دوزلتدي کي، قيزيل دالينجا اوفئره گتسئنلر. آمّا گده بئلمه‌دئلر، چونکي گَمئلر عِصيون‌گِبِرده سيندي.

22:49  او واخت اَخاب اوغلو اَخَزيا يِهوشافاطا ددي: "قوي گَمئلرده سنئن آداملارينلا بئرلئکده، منئم آداملاريم دا گتسئنلر." لاکئن يِهوشافاط راضي اولمادي.

22:50  يِهوشافاط اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهورام پادشاه اولدو.

22:51  يهودا پادشاهي يِهوشافاطين پادشاهليغينين اون يدّئنجی ائلئنده، اَخاب اوغلو اَخَزيا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو. او، ائکي ائل ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدي.

22:52  اَخَزيا ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آتا-آناسينين و ائسرايئله گوناه اتدئرمئش نِباط اوغلو يَروبعامين يولو ائله گتدي.

22:53  اَخَزيا، آتاسينين اتدئيي کئمي، بَعَله قوللوق و اونا پرستئش اتدي و ائسرايئلئن تاريسي ربّی قضبلَندئردي.