Azeri - Deuteronomy

Chapter 1

1:1  بونلار موسانين بوتون ائسرايئله ددئيي سؤزلردئلر کي، اونلاري اوردون چايينين شرق طرفئنده، صحرادا پارانلا توفِل، لابان، خَصِروت و دي‌ذاهاب آراسيندا، سوفون موقابئلئنده اولان عَرابا دره‌سئنده ددی.

1:2  سِعئر داغينين يولو ائله خورِبدن قِدِش‌بَرنِعه‌يه گتمک اوچون اون بئر گون يول چکر.

1:3  لاکئن مئصئردن چيخديقلارينين قيرخينجي ائلئنده، اون بئرئنجي آيين بئرئنده، موسا ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينا ورمک اوچون اونا امر اتدئيي هر شيي ددی.

1:4  بونو او زامان اتدي کي، خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخونو، عَشتاروت و اِدرِه‌عي‌ده ده ياشايان باشان پادشاهي عوگو مغلوب اتدي.

1:5  اوردون چايينين شرق طرفئنده يِرلَشَن موآب تورپاغيندا، موسا بو قانوني تشرئح اتمه‌يه باشلادي.

1:6  "خورِبده اولاندا تاريميز رب بئزئمله دانيشيب بله ددي: «بَسدئر بو داغدا قالديغينيز!

1:7  بورادان کؤچون و سفره داوام ورئب، اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه گدئن، عَرابا دره‌سئنده، داغلاردا، هامار بؤلگه‌ده، نِگِبده و دهنز کناريندا ياشايان بوتون قونشو خالقلارين آراسينا گدئن، کَنَعان تورپاغينا و لوبنانا گدئن کي، بؤيوک فَرات چايينا قدر اوزانير.

1:8  باخين، بو تورپاقلاري سئزه وردئم؛ گدئن و بو تورپاغا کي، رب اونو آتالارينيزا، يعني ائبراهئمه، ائسحاقا، يعقوبا و اونلاردان سونرا گلن اؤولادلارينا ورمه‌سئني آند ائچئب، مالئک اولون.»

1:9  او واخت من سئزئنله دانيشيب بله ددئم: تک‌باشينا سئزئن يوکونوزو داشيماغا قادئر ديئلم.

1:10  تارينيز رب سئزي چوخالديب و باخ، بو گون سئز گؤيون اولدوزلاري قدر چوخسونوز.

1:11  قوي آتالارينيزين تاريسي ربّ، وعده وردئيي کئمي، سئزي اولدوغونوزدان مئن قات آرتيق چوخالتسين و سئزه برکت ورسئن.

1:12  من سئزئن زحمتئنئزه، يوکونوزه، و داعوالارينيزا تک باشينا نجه تاب گتئره بئله‌رم؟

1:13  اؤزونوز اوچون هر قبئله‌دن حئکمتلي، بصئرتلي، و تجروبه‌لي کئشئلر سچئن. من اونلاري سئزه باشچي تعيئن اده‌جيم.

1:14  سئز ده جاواب ورئب دِدئنئز: اتمه‌يئمئز اوچون سن دئيَن ياخشي‌دير.

1:15  بلجه من قبئله‌لرئنئزئن حئکمتلي و تجروبه‌لي باشچيلاريني گؤتوروب سئزه مئنباشي، يوزباشي، اَلّي‌باشي، اونباشي و قبئله مأمورلاري تعيئن اتدئم.

1:16  او واخت حاکئملرئنئزه امر ادئب ددئم: آرالاريندا موناقئشه‌سي اولان هموطنلرئنئزي اشئدئن. موناقئشه ائستر ائسرايئللي هموطنلرئنئز آراسيندا اولسون، ائستر بئر ائسرايئللي ائله ياداِلّي آراسيندا اولسون، حؤکم چيخاردارکَن عدالتلي اولون.

1:17  هچ کئمه طرفدارليق اتمه‌يئن؛ کئچئيي ده بؤيوک کئمي اشئدئب حؤکم چيخاردين. ائنساندان قورخمايين، چونکي حؤکم تارينين‌دير. سئزئن اوچون چتئن اولان موناقئشه‌لي مَسَله‌‌ني منئم يانيما گتئرئن. من اونلارا قولاق آسارام.

1:18  او واخت اده‌جَيئنئز شيلرئن هاميسيني سئزه امر اتدئم.

1:19  سونرا بئز خورِبدن کؤچدوک. تاريميز ربّئن بئزه امر اتدئيي کئمي گؤردويونوز بؤيوک و قورخولي صحراني کچئب، اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه طرف کؤچدوک و قِدِش‌بَرنِعه‌يه چاتديق.

1:20  من سئزه ددئم: تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه چاتيبسينيز.

1:21  گؤرون، تارينيز رب بو تورپاغي سئزه ورئب. قالخين و آتالارينيزين تاريسي ربّئن سئزه ددئيي کئمي اورايا مالئک اولون. هچ نَدن قورخوب چکئنمه‌يئن.

1:22  او زامان هامينيز يانيما گلئب دِدئنئز: قوي اؤزوموزدن قاباق آداملار گؤنده‌رک کي، تورپاغي بئزئم اوچون نظردن کچئرتسئنلر. قوي گده‌جيئمئز يول و چاتاجاغيميز شهرلر باره‌ده اونلار بئزه معلومات گتئرسئنلر.

1:23  بو فئکئر خوشوما گلدي. اون ائکي نفر گؤتوردوم يعني هر قبئله‌دن بئر نفر.

1:24  اونلار داغليق بؤلگه‌سئنه دؤنوب اورايا گتدئلر. اِشکول دره‌سئنه قدر گلئب اوراني گؤزدن کچئرتدئلر.

1:25  سونرا بو تورپاغين ثمرئندن اَللرئنه گؤتوروب، يانيميزا اِنئب قاييتديلار و بله معلومات وردئلر: تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي تورپاق، ياخشي تورپاقدير

1:26  آمّا سئز تارينيز ربّئن امرئنه عاصي چيخيب، اورايا گتمک ائستمه‌دئنئز.

1:27  اؤز چاديرلارينيزدا ديئنئب دِدئنئز: رب بئزدن نئفرت اتدئيي اوچون، بئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتدي کي، اِمورلولارين الئنه تسلئم ادئب بئزي هلاک اتسئن.

1:28  آخي بئز هارا گِدئرئک؟ قارداشلاريميز اوره‌يئمئزي اوزدولر. ديئرلر: ‹او خالق ساييجا بئزدن چوخ و اوجابويدور؛ شهرلري بؤيوکدور و گؤيه چاتان دووارلاري وار. بوندان علاوه، عَناقلي‌لاري دا اورادا گؤردوک.›

1:29  او واخت من سئزه ددئم: اونلاردان قورخمايين، چکئنمه‌يئن.

1:30  قاباغينيزدا گِدن تارينيز رب اؤزو سئزئن اوچون دؤيوشه‌جک، نجه کي، گؤزلرئنئزئن قاباغيندا مئصئرده اتدي.

1:31  صحرادا، يِرئدئيئنئز بوتون يولدان بو يره چاتانا قدر، گؤردونوز کي، ائنسان اؤز بالاسيني آپارديغي کئمي، تارينيز رب ده سئزي اِله آپاردي.

1:32  بوتون بونلاري نظرده آلماييب تارينيز ربّه اعتئماد اتمه‌دئنئز،

1:33  اونا کي، قاباغينيزجا يول گِدئر و سئزئن دوشَرگه سالماغينيز اوچون ير آختارير؛ گجه اودلا، گوندوز ده بولودلا گده‌جَيئنئز يولو سئزه گؤرسدئر.

1:34  رب بو دانيشاجاغينيزي اشئدئب قضبلَندي و آند ائچئب ددی:

1:35  بو آداملارين هچ بئري، بو پئس نسئل، آتالارينيزا ورمک اوچون آند ائچدئيئم بو ياخشي تورپاغي گؤرمَيه‌جک،

1:36  مگر يِفونّه اوغلو کالئب؛ کالئب اوراني گؤره‌جک. آياق باسديغي تورپاغي اونا و اونون اؤولادلارينا وره‌جيم، چونکي کامئل بئر شکئلده ربّئن دالينجا گدئب.

1:37  سئزه گؤره رب منه ده قضبلَندي و بله ددي: سن ده اورايا گئرمَيه‌جکسن‌.

1:38  اورايا سنئن کؤمکچئن نون اوغلو يوشَع گئره‌جک. اونو تشوئق ات، چونکي ائسرايئلئن اورايا مالئک اولاجاغينا او باعئث اولاجاق.

1:39  بالالارينيز کي، ديئردئنئز ‹اسئر اولاجاقلار›، و اؤولادلارينيز کي، ياخشيني پئسدن حله آييرا بئلمئرلر، اورايا گئره‌جکلر. اؤلکه‌ني اونلارا وره‌جيم و اونلار اورايا مالئک اولاجاقلار.

1:40  آمّا سئز دؤنون و قيرميزي دهنز يولوندان صحرايا کؤچون.

1:41  سونرا سئز منه بله جاواب ورئب دِدئنئز: ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشئک. دوغرودان دا چيخيب تاريميز ربّئن بئزه امر اتدئيي کئمي دؤيوشه‌جيئک. هامينيز دؤيوش سئلاحلاريني گِيئندئنئز و داغليغا چيخماغين آسان اولدوغونو دوشوندونوز.

1:42  رب منه ددي: اونلارا دِه: ‹دؤيوشه چيخمايين، من سئزئن آرانيزدا يوخام. مبادا دوشمنلرئنئزه مغلوب اولاسينيز.›

1:43  من ده سئزه بله ددئم، آمّا سئز منئم سؤزومه قولاق آسمادينيز. ربّئن امرئنه عاصي اولوب، اؤزباشليق ادئب داغليق بؤلگه‌يه چيخدينيز.

1:44  بو داغليق بؤلگه‌سئنده ياشايان اِمورلولار موقاوئمَت گؤرسدئب، سئزه آري کئمي هوجوم اتدئلر و سئزي سِعئردن خورمايا قدر قيرديلار.

1:45  او واخت قاييديب ربّئن حوضوروندا آغلادينيز، لاکئن رب سئزئن سَسئنئزي اشئتمه‌دي و سئزه قولاق آسمادي.

1:46  بلجه اوزون بئر زامان اورادا، قِدِشده قالدينيز.

Chapter 2

2:1  ربّئن منه امر اتدئيي کئمي قاييديب، قيرميزي دهنز يولو ائله صحرايا کؤچدوک. چوخ گونلر سِعئر داغيني گَزئب دولانديق.

2:2  رب منئمله بله دانيشيب، ددي:

2:3  بَسدئر بو قدر بو داغي گَزئب دولانماغينيز. ائندي شئمالا طرف دؤنون.

2:4  خالقا بله امر ات: ‹عئسو اؤولادلارينين تورپاغيندان کی، سِعئرده ياشايان قوحوملارينيزدير، کچه‌جکسئنئز. اونلار سئزدن قورخاجاقلار، بونا گؤره چوخ دئقّتلي اولون.

2:5  اونلارلا موناقئشه ياراتمايين، چونکي تورپاقلاريندان بئر قاريش دا سئزه ورمَيه‌جيم. چونکي من سِعئر داغيني عئسونون نسلئنه ورمئشم کي، اونلارا مولک اولسون.

2:6  اونلاردان يِمه‌يي ده، سويو دا پوللا آلين، قوی يِيئب- ائچمه‌يئنئز بله اولسون.›

2:7  چونکي تارينيز رب اَلئنئزده اولان هر ائشه برکت ورئب. بو گِنئش چؤلده گَزئب-دولانديغينيز ربّئن نظرئنده‌دئر. بو قيرخ ائل عرضئنده سئزئنله اولوب؛ هچ نَيه اِحتئياجينيز اولماييب.

2:8  بئز سِعئر داغيندا ياشايان قارداشلاريميز عئسو اؤولادلاريندان، عَرابا يولوندان، اِيلَت و عِصيون‌گِبِردن گتدئک. دؤنوب موآب صحراسي يولوندان کچدئک.

2:9  رب منه ددي: موآبلي‌لاري ائنجئتمه و اونلارلا دؤيوشه گئرمه. من اونلارين تورپاغيندان سئزه هچ مولک ورميه‌جيم، چونکي عار شهرئني لوط اؤولادلاري اولان موآبلي‌لارا ورمئشم کي، اونلارا مولک اولسون.

2:10  اورادا اَوّل اِملي‌لر ياشاييرديلار؛ اونلار عَناقلي‌لار کئمي گوجلو، چوخ سايلي و اوجابوي بئر خالقديرلار.

2:11  اونلار دا عَناقلي‌لار کئمي رِفالي‌لار ساييلير، لاکئن موآبلي‌لار اونلاري اِملي‌لر چاغيريرلار.

2:12  سِعئرده ده اوّل‌لر خورلولار ياشاييردي. لاکئن عئسو اؤولادلاري اونلاري قوودولار و اونلاري قيريب، تورپاقلاريندا ساکئن اولدولار، نجه کي، ائسرايئللی‌لر، ربّئن اونلارا مولک وردئيي تورپاغين اهالئسئنه اتدئلر.

2:13  ‹ائندي دورون و زِرِد چاييني کِچئن.› بئز ده زِرِد چاييني کچدئک.

2:14  قِدِش‌بَرنِعه‌دن کؤچوب زِرِد چاييني کچنه‌جک اوتوز سکّئز ائل چکدي. اله کي، ربّئن آند ائچدئيي کئمي دوشَرگه‌ده اولان او دؤورده‌کي نسلئن دؤيوشچولرئنئن هاميسي اؤلدولر.

2:15  دوغرودان دا، ربّئن اَلي اونلارين ضئدّئنه ائدي کي، اونلاري اوردوگاهدان هلاک ادئب هاميسيني يوخ اتسئن.

2:16  خالقين بوتون دؤيوش آداملاري اؤلوب-قورتاراندان سونرا،

2:17  رب منئمله دانيشيب بله ددي:

2:18  سئز بو گون موآب سرحدئندن يعني عار شهرئندن کچه‌جکسئنئز.

2:19  عَمّون اؤولادلارينا ياخينلاشاندا، اونلاري ائنجئتمه‌يئن و موناقئشه ياراتمايين، چونکي عَمّون اؤولادلارينين تورپاغيندان سئزه هچ مولک ورميه‌جيم، اونا گؤره کي اوراني دا لوط اؤولادلاري اولان عَمّونلولارا مولک ورمئشم.

2:20  (اورا رِفالي‌لارين تورپاغي دا ساييلير، چونکي اَوّللر اورادا رِفالي‌لار ياشاييردي. عَمّونلولار اونلاري زَمزوملولار چاغيريرلار.

2:21  اونلار عَناقلي‌لار کئمي گوجلو، چوخ سايلي و اوجابوي بئر خالق ائدي، آمّا رب اونلاري عَمّونلولارين قاباغيندان يوخ اتمئشدي. عَمّونلولار اونلاري قوووب، يرلرئنده ساکئن اولموشدولار.

2:22  رب سِعئرده ياشايان عئسو اؤولادلاري اوچون ده همئن ائشي گؤروب، خورلولاري اونلارين قاباغيندان يوخ اتمئشدي. عئسو اؤولادلاري خورلولاري قوووب، يرلرئنده بو گونه قدر ساکئندئرلر.

2:23  کَفتوردان چيخان کَفتورلولار دا، کَندلرده ياشايان عَوّئلی‌لري، غَزّه‌يه قدر، قيرديلار و اونلارين يرئنده ساکئن اولدولار.)

2:24  رب ددي: قالخين، کؤچون، و اَرنون دره‌سئندن کچئن. باخين! خِشبون پادشاهي اِمورلو سئخونو و اونون اؤلکه‌سئني سئزئن اَلئنئزه ورمئشم. اوراني آلماغا باشلايين و اونلارلا دؤيوشه گئرئن.

2:25  بو گوندن من باشلاييرام کي، سئزئن قورخو و دهشتئنئزي گؤي آلتيندا اولان بوتون خالقلارين اوره‌يئنه ساليم. سئزئن سوراغينيزي اشئدنلر قاباغينيزدا تئتره‌يئب بوزوشه‌جکلر.

2:26  قِدِموت صحراسيندان خِشبون پادشاهي سئخونون يانينا قاصئدلر گؤندردئم کي، باريش باره‌ده دانيشسينلار. اونا ددئم:

2:27  ائجازه ور، سنئن تورپاغيندان کِچک. فقط گِنئش يولدان کچه‌جيئک، اورادان نه صاغا، نه ده سولا دؤنه‌جيئک.

2:28  يِمه‌يئمئز اوچون بئزه يمک ساتارسينيز، ائچمه‌يئمئز اوچون بئزه سو ساتارسينيز. بئزه اؤلکه‌ني پئيادا کچمک کئفايتدئر.

2:29  سِعئرده ياشايان عئسو اؤولادلاري و عاردا ياشايان موآبلي‌لار اتدئيي کئمي، سن ده ائجازه ور کي، اوردون چاييندان تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي تورپاغا کِچک.

2:30  لاکئن خِشبون پادشاهي سئخون بئزي تورپاغيندان کچمه‌يه قويمادي. چونکي تارينيز رب، سئزه تسلئم اتمک اوچون، اونون روحونو عئنادکار و اوره‌يئني داش اتدي، نجه کي، بو گون اِله اولوب.

2:31  رب منه ددي: باخ، سئخونو و اونون اؤلکه‌سئني سنه تسلئم اتمه‌يه باشلاميشام. اوراني تصرّوف اتميه باشلا کي، اونون مولکونه مالئک اولاسان.

2:32  سئخون بوتون خالقي ائله دؤيوشمَک اوچون ياهَصده بئزئم قاباغيميزا چيخدي.

2:33  تاريميز رب اونو بئزه تسلئم اتدي. بئز ده سئخونو، اوغوللاريني و بوتون قوشونونو قيرديق.

2:34  او واخت اونون بوتون شهرلرئني آلديق. هر بئر شهري کئشي، آرواد و اوشاقلاري ائله بئرلئکده کامئل محو اتدئک. هچ کسي صاغ قويماديق.

2:35  آنجاق حيوانلاريني گؤتوروب، آلديغيميز شهرلري تالان اتدئک.

2:36  اَرنون دره‌سئنئن کَناريندا عَروعِردن و دره‌ده اولان شهردن گئلعاداجاق قاباغيميزا بئزدن گوجلو بئر شهر چيخمادي. تاريميز رب اونلارين هاميسيني بئزه تسلئم اتدي.

2:37  آنجاق عَمّون اؤولادلارينين اؤلکه‌سئنه، بوتون يَبّوق چايي کنارينا و داغليق بؤلگه‌سئنده‌کي شهرلره و تاريميز ربّئن قدغن اتدئيي هچ يره ياخينلاشمادينيز.

Chapter 3

3:1  سونرا دؤنوب باشانا طرف يولا دوشدوک. باشان پادشاهي عوگ بوتون خالقي ائله برابر اِدرِه‌عي‌ده بئزئمله دؤيوشه چيخدي.

3:2  آمّا رب منه ددي: اوندان قورخما، چونکي من اونو، بوتون خالقيني و تورپاغيني سنئن الئنه تسلئم اتمئشم. خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخونون باشينا نه گتئردئنئز، اونون دا باشينا اله گتئرئن.

3:3  بلجه تاريميز رب باشان پادشاهي عوگو و بوتون خالقي بئزئم اَلئمئزه تسلئم اتدي. بئز ده هچ کسي صاغ بوراخمادان اونلاري قيرديق.

3:4  او واخت بوتون شهرلرئني آلديق، اونلاردان آلماديغيميز بئر شهر بله قالمادي؛ آلتميش شهر، بوتون اَرگوب دئياريني، يعني عوگون باشاندا اولان مملکتئني.

3:5  شهرلرئن هاميسي قالالي و اوجا دووارلي ائدي، دروازالاري و چَفته‌لري وار ائدي. بوندان علاوه چوخلو دووارسيز کَندلر ده وار ائدي.

3:6  خِشبون پادشاهي سئخونون باشينا گتئردئيئمئز کئمي، اونلاري دا قيريب، کئشي، آرواد و اوشاقلاري ائله برابر شهرلرئن هاميسيني کامئل محو اتدئک.

3:7  آنجاق بوتون حيوانلاري گؤتوروب، شهرلري تالان اتدئک.

3:8  بلجه او واختلار اِمورلولارين ائکي پادشاهينين اَلئندن اوردون چايينين شرقئنده‌کي اؤلکه‌ني کي، اَرنون دره‌سئندن خِرمون داغينا قدر اوزانيردي، آلديق.

3:9  صئدونلولار خِرمونو سئريون چاغيريرلار. اِمورلولار دا اورايا سِنئر ديئرلر.

3:10  دره‌ده اولان بوتون شهرلري، بوتون گئلعادي، سَلکا و اِدرِعي‌يه قدر بوتون باشان تورپاغيني، باشان پادشاهي عوگون مملکتئني آلديق.

3:11  رِفالي‌لاردان آنجاق باشان پادشاهي عوگ صاغ قالميشدي. اونون ياتاغي دمئر تخت ائدي. عَمّون اؤولادلارينين رَبّا شهرئنده‌دئر. بو ياتاغين اؤلچوسو، او گون ائشله‌دئلَن قول‌آچ اؤلچوسونه گؤره، اوزونلوغوندا دوقّوز، اِنئنده ده دؤرد قول‌آچ ائدي.

3:12  او واخت بو تورپاقلاري اؤز مالئکئيّتئمئزه گؤتوردوک: اَرنون دره‌سئنئن يانيندا اولان عَروعِردن باشلانان اؤلکه‌ني، گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنئن ياريسيني، شهرلري ائله برابر رِعوبئنلی‌لره و جادلي‌لارا وردئم.

3:13  گئلعادين قالان حئصّه‌سئني، عوگون اؤلکه‌سي اولان بوتون باشاني مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردئم. يعني باشان اولان بوتون اَرگوب دئياريني کي، رِفالي‌لار اؤلکه‌سي چاغيريلير.

3:14  مِنَسّه اوغلو ياعئر گِشورلولار و مَعَکاتلي‌لارين سرحدئنه قدر بوتون اَرگوب دئياريني آلدي. اورايا يعني باشانا اؤز آدي اوچون خَوّوت‌ياعئر آديني وردی کي، بو گونه قدر ده بله آدلانير.

3:15  گئلعادي ماکئره وردئم.

3:16  رِعوبئنلی‌لرله جادلي‌لارا گئلعاددان اَرنون دره‌سئنه قدر اوزانان تورپاقلاري وردئم. دره‌نئن اورتاسي اونلارين سرحدي يَبّوق چايينا قدر کي، عَمّونلولارين سرحدي ائدي.

3:17  عَرابادا سرحد اوردون چايي ائدي: کئنّرِتدن عَرابا دهنزئنه، يعني دوز دهنزئنه، شرق طرفده‌کي پئسگا ياماجلارينين آلتينا قدر اوزانيردي.

3:18  او واختلار سئزه امر ادئب ددئم: رب تارينيز بو تورپاغي سئزه مولک اولماق اوچون ورئب؛ سئزئن بوتون جنگ‌آورلرئنئز سئلاحلانيب قارداشلارينيز ائسرايئل اؤولادلارينين موقابئلئنده گدئن.

3:19  لاکئن آروادلارينيز، اوشاقلارينيز، و حيوانلارينيز (بئلئرم کي، چوخ حيوانلارينيز وار) سئزه وردئيئم شهرلرده قالمالي‌ديرلار.

3:20  او زاماناجاق کي، رب سئزئن کئمي، هموطنلرئزه ده راحاتليق ورسئن، و اونلار دا ربّئن اوردون چايينين او تاييندا، اونلارا وره‌جيي تورپاغي مالئکئيّته کچئرتسئنلر. او واخت سئز هر بئرئنئز سئزه مولک وردئيئم يره قاييدا بئلرسئنئز.

3:21  او واختلار يوشَعه امر ادئب ددئم: گؤزلرئن گؤروب کي، تارين رب بو ائکي پادشاهين باشينا نه گتئرئب! رب کچه‌جيئنئز بوتون اؤلکه‌لره ده بله اده‌جک.

3:22  اونلاردان قورخمايين، چونکي سئزئن اوچون دؤيوشَن، تارينيز رب اؤزودور!

3:23  او زامان ربّه يالواريب ددئم:

3:24  ای پروردئگار رَب، سن اؤز بؤيوکلويونو و قودرتلي اَلئني بو قولونا گؤرسدميه باشلايبسان. گؤيده و يرده هانسي تاري وار کي، سنئن اتدئيئن بله ائشلري، قووّتلي عمللري اده بئلسئن؟

3:25  خاهئش ادئرم، قوي اوردون چاييني کچئب، اونون قرب طرفئنده اولان گؤزل تورپاغي يعني او ياخشي داغليق بؤلگه‌سئني و لوبناني گؤروم.

3:26  لاکئن سئزئن اوزونوزدن منه قضبلي ائدي و منه قولاق آسميردي؛ و رب منه ددي: بَسدئر! بو باره‌ده بئر داها منئمله دانيشما!

3:27  پئسگاه تپه‌سئنه چيخيب قربه، شئمالا، جنوبا و شرقه گؤز گَزدئر و اؤز گؤزلرئنله گؤر، چونکي سن اوردون چاييني کچميه‌جکسن.

3:28  يوشَعي وظئفه‌يه قوي، اونا اورک ور و اونو قووّتلَندئر، چونکي بو خالقين قاباغيندا او بو چايي کچه‌جک و گؤره‌جيئن تورپاغي اونلارا مئراث وره‌جکدئر.

3:29  بونا گؤره ده بِيت‌پِعور موقابئلئنده اولان دره‌ده دايانديق.

Chapter 4

4:1  ائندي، ای ائسرايئل، سئزه اؤيرده‌جيئم قايدالارا و حؤکملره قولاق آسين. اونلارا عمل اده‌سئنئز، ياشاياجاقسينيز، آتالارينيزين تاريسي ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئرئب، اورايا مالئک اولاجاقسينيز.

4:2  سئزه وره‌جيئم سؤزه هچ نه آرتيب-اَسکئلتمه‌يئن. فقط سئزه امر اده‌جيم تارينيز ربّئن فرمانلاريني ساخلايين.

4:3  ربّئن بَعَل‌پِعور مَسَله‌سئنده نَلر اتدئيئني اؤز گؤزونوزله گؤردونوز. تارينيز رب بَعَل‌پِعورون دالينجا گدنلرئن هاميسيني آرانيزدان محو اتدي.

4:4  آمّا سئز هامينيز تارينيز ربّه باغلي قالديغينيز اوچون بو گون صاغسينيز.

4:5  باخين، تاريم ربّئن منه امر اتدئيي قايدالار و حؤکملري سئزه اؤيرتمئشم کي، مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاقدا بونلارا عمل اده‌سئنئز.

4:6  اونلاري ساخلايين و اونلارا عمل ادئن، بو، آيري خالقلارا نه قدر حئکمتلي و عاغيلّي اولدوغونوزو گؤرسدر. اونلار بوتون بو قايدالاري اشئدنده دئيه‌جکلر کي، ‹بو بؤيوک مئلّت، حقئقتن، حئکمَتلي و عاغيلّي بئر خالقدير.›

4:7  تاريميز رب، هر دفه دوعا ادنده بئزه ياخينلاشار. هانسي مئلّت بله بؤيوکدور کي، تاريسي اونا بو جور ياخين اولسون؟

4:8  هانسي مئلّت بله بؤيوکدور کي، بو گون قاباغينيزا گتئردئيئم بو شرئعت کئمي عدالتلي قايدالارا و حؤکملره مالئک اولسون؟

4:9  آنجاق عاغلينيزي باشينيزا ييغين و دئقّتله چاليشين کي، گؤزلرئنئزلهگؤردوکلرئنئزي ياددان چيخارتماياسينيز و اونلار عؤمرونوزون بوتون گونلرئنده اوره‌يئنئزدن آيريلماسين؛ اونلاري اوغوللارينيزا و نوه‌لرئنئزه اؤيره‌دئن.

4:10  خورِبده تارينيز ربّئن قاباغيندا دايانديغينيز گونو خاطيرلايين. او زامان رب منه ددي: خالقي منئم حوضوروما بئر يره ييغ. من اؤز سؤزلرئمي اونلارا اشئتدئره‌جيم، بله کي ير اوستونده ياشاديقلاري بوتون زاماندا آنجاق مندن قورخماغي اؤيرنسئنلر و اؤولادلارينا دا اؤيرتسئنلر.

4:11  سئز ياخينلاشيب داغين اَته‌يئنده داياندينيز. داغ ياندي، آلووو گؤيون درئنلئکلرئنه چاتدي؛ گؤيون هر ياني قارانليق، بولود، و قالين ظولمت ائچئنده ائدي.

4:12  او واخت رب سئزئنله بو آلووون ائچَرئسئندن دانيشدي. سئز اونون دانيشيق سَسئني اشئتدئنئز، لاکئن هچ بئر شي گؤرمه‌دئنئز. فقط بئر سَس وار ائدي.

4:13  او سئزه عهدئني، يعني عمل اتمه‌يئنئز اوچون امر اتدئيي اون فرماني اعلان اتدي. بونلاري ائکي داش لؤوحه اوستونه يازدي.

4:14  اله او واخت رب منه امر اتدي کي، قايدالار و حؤکملري سئزه اؤيره‌دئم، اله کي، مالئک اولماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاقدا اونلارا عمل اده‌سئنئز.

4:15  بونا گؤره چوخ دئقّتلي اولون، چونکي رب خورِبده آلووون ائچَرئسئندن سئزئنله دانيشان گون هچ بئر صورت گؤرمه‌دئنئز،

4:16  اله کي، فاسئد اولماييب، اؤزونوز اوچون هر هانسي بئر جئسمه بَنزَر، کئشي و يا آروادا بَنزَر،

4:17  يرده اولان هر هانسي بئر حيوانا بَنزَر، گؤيده اوچان هر هانسي بئر قانادلي قوشا بَنزَر،

4:18  تورپاقدا سورونن هر هانسي بئر مخلوقا بَنزَر، يِرئن درئنلئکلرئنده اولان سودا ياشايان هر هانسي بئر باليغا بَنزَر، اويما بوت دوزلتمَيه‌سئنئز.

4:19  مبادا گؤزلرئنئزي گؤيه قالديريب گونو، آيي، اولدوزلاري و بوتون گؤي جئسئملرئني گؤرنده آزاسينيز و اونلاري پرستئش ادئب، اونلارا خئدمت اده‌سئنئز، او شيلره کي، تارينيز رب اونلاري بوتون گؤي آلتينداکي خالقلارا ورئبدئر.

4:20  آمّا رب سئزي گؤتوروب دمئر ارئدن کوره‌‌نئن ائچئندن يعني مئصئردن چيخارديب کي، بوگونکي کئمي اونا مخصوص خالق اولاسينيز.

4:21  سئزئن اوزوزدن رب منه قضبلَندي و آند ائچدي کي، من اوردون چاييني کچميه‌جيم و ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی او ياخشي تورپاغا گئرميه‌جيم.

4:22  چونکي من اوردون چاييني کچه بئلمه‌يئب بو تورپاقدا اؤله‌جيم. آمّا سئز او ياخشي تورپاغا کچه‌جکسئنئز و اورايا مالئک اولاجاقسينيز.

4:23  احتئياطلي اولون کي، تارينيز ربّئن سئزئنله باغلاديغي عهدي ياددان چيخارتماياسينيز و تارينيز ربّئن قدغن اتدئيي هر هانسي بئر شيه بَنزَر اويما بوت دوزلتمَيه‌سئنئز.

4:24  چونکي تارينيز رب هر شيي يانديريب ياخان آلوودور. او، قيرتلي بئر تاري‌دير.

4:25  سئز اؤلکه‌ده اوزون زامان ياشاديقدان و اؤولادلارينيز، نوه‌لرئنئز دوغولاندان سونرا، اؤزونوزه هر هانسي بئر شيئن صورتئنده بوت ياراداراق اؤلکه‌ده ياشلانديقدان سونرا يولدان آزاسينيز، تارينيز ربّئن گؤزونده پئس اولاني ادئب اونو آجيقلانديراسينيز،

4:26  سئزئن قاباغينيزدا بو گون گؤي و يري شاهئد توتورام کي، مالئک اولماق اوچون اوردون چاييني کچئب گتدئيئنئز تورپاق اوستوندن تِزلئکله يوخ اولاجاقسينيز. او تورپاقدا اوزون عؤمور سورميه‌جکسئنئز، کامئل محو اولاجاقسينيز.

4:27  رب سئزي خالقلار آراسينا داغيداجاق و آپاراجاغي يرده مئلّتلر آراسيندا ساييدا چوخ آز قالاجاقسينيز.

4:28  اورادا دا سئز ائنسانين اَل ائشي اولان آللاهلارا يعني گؤرمه‌يَن، اشئتمه‌يَن، يمه‌يَن، ائي بئلمه‌يَن آغاجدان و يا داشدان اولان آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز.

4:29  آمّا او يرده تارينيز ربّي آختاراجاقسينيز. اگر اونو بوتون قَلبئنئزله، بوتون جانينيزلا آختاراسينيز، تاپاجاقسينيز.

4:30  عذابدا اولان واخت، بوتون بو شيلر باشينيزا گلن واخت، آخير گونلرده تارينيز ربّه دؤنوب اونا قولاق آساجاقسينيز.

4:31  چونکي تارينيز رب رَحملي تاري‌دير؛ او سئزي آتماز، محو اتمز. آتالارينيزا آندلا تصدئق اتدئيي عهدي ياددان چيخارتماز.

4:32  ائندي تارينيزين ير اوستونده ائنسان ياراتديغي گوندن بَري سئزدن اَوّلکي دؤورون گونلري باره‌ده گؤيلرئن بئر باشيندان او بئري باشينا قدر هاميدان سوروشون. بله بؤيوک حادئثه مگر اولوب؟ بله بئر شي مگر اشئدئلئب؟

4:33  هانسي بئر خالق سئزئن کئمي آلوو ائچَرئسئندن دانيشان تارينين سَسئني اشئدئب و صاغ قاليب؟

4:34  يا دا هانسي تاري، سئزئن تارينيز رب کئمي، مئصئرده، گؤزلرئنئز قاباغيندا، سئزئن خِيِرئنئزه ائشله‌يئب، ائمتاحانلارلا، علامتلرله، مؤجوزه‌لرله، دؤيوشلرله، قووّتلي اَلي ائله، اوزانان قولو ائله، بؤيوک زَهملري ائله آيري مئلّتدن اؤز مئلّتئني آلماغا چاليشيب؟

4:35  بوتون بونلار سئزه گؤرسدئلدي کي، ربّي تاني‌ياسينيز، رب تاري‌دير؛ اوندان باشقا يوخدور.

4:36  سئزي تَربئيه اتمک اوچون گؤيلردن سَسئني سئزه اشئتدئردي. ير اوستونده اؤز بؤيوک آلووونو سئزه گؤرستدي و آلووون ائچَرئسئندن اونون سؤزلرئني اشئتدئنئز.

4:37  آتالارينيزي سِودئيئندن، اونلاردان سونرا، اؤولادلاريني سچدي. و اؤزو شخصن سئزي بؤيوک قودرتي ائله مئصئردن چيخارتدي کي،

4:38  سئزدن بؤيوک و قووّتلي مئلّتلري قاباغينيزدان قووسون و سئزي اورايا گتئرسئن کي، بو گونکي کئمي، اونلارين تورپاغيني ائرث آلاسينيز.

4:39  بونا گؤره، بو گون بئلئن و اوره‌يئنئزده ساخلايين کي، يوخاريدا اولان گؤيده و آشاغيدا اولان يرده رب تاري‌دير. اوندان باشقا يوخدور.

4:40  بلجه بو گون سئزه وردئيئم ربّئن قايدالار و امرلرئني ساخلايين کي، سئزه و سئزدن سونرا گلن اؤولادلارينيزا خيئر گتئرسئن و تارينيز ربّئن ابدی اولاراق وردئيي بو تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز."

4:41  او زامان موسا اوردون چايينين شرق طرفئنده اوچ شهر آييردي

4:42  کي، قونشوسو ائله کچمئشدن عداوتي اولمايان و بئلمه‌دن اونو اؤلدورَن آدام اورايا قاچسين و بو شهرلردن بئرئنه قاچماقلا صاغ قالسين.

4:43  بونلار رِعوبئن قبئله‌سي اوچون هامار بؤلگه‌ده يِرلَشَن صحراداکي بِصِر شهري، جادلي‌لار اوچون گئلعادداکي راموت شهري، مِنَسّه قبئله‌سي اوچون ده باشانداکي گولان شهري ائدي.

4:44  بودور او شرئعت کي، موسا ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغينا قويدو.

4:45  بونلار او شهادتلر، قايدالار و حؤکملردئر کي، موسا مئصئردن چيخان زامان ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشدي.

4:46  بونلاري موسا اوردون چايينين شرقئنده ددی، او زامان کي، مئصئردن چيخيب بِيت‌پِعورون موقابئلئنده‌کي دره‌ده ائدئلر. بِيت‌پعور خِشبوندا ياشايان اِمورلولار پادشاهي سئخونون اؤلکه‌سي ائدي. موسا و ائسرايئل اؤولادلاري سئخونو مئصئردن چيخان زامان شئکست وردئلر.

4:47  اونون اؤلکه‌سئني و باشان پادشاهي عوگون اؤلکه‌سئني يعني اوردون چايينين شرق طرفئنده اِمورلولارين ائکي پادشاهينين اؤلکه‌سئني اَله کچئرتدئلر،

4:48  اَرنون دره‌سي کناريندا اولان عَروعِردن حتّا سئيون داغينا قدر يعني خِرمونا قدر،

4:49  اوردون چايينين شرقئنده اولان بوتون عَراباني حتّا عَرابا دهنزئنه قدر اولان پئسگاه ياماجلارينين آلتيناجاق آلديلار.

Chapter 5

5:1  او واخت موسا بوتون ائسرايئللی‌لري چاغيريب ددي: "اشئت، ای ائسرايئل! بو گون سنه ددئيئم قايدالار و حؤکملري اؤيره‌نئب، اونلارا دئقّتله عمل ات!

5:2  تاريميز رب بئزئمله خورِبده عهد باغلادي.

5:3  رب بو عهدي آتالاريميزلا يوخ، بئزئمله، بوتون بورادا بو گون دئري قالانلاريميزلا باغلادي.

5:4  رب داغداکي آلووون ائچَرئسئندن سئزئنله اوزبه اوز دانيشدي.

5:5  او زامان ربّئن سؤزونو اعلان اتمک اوچون، سئزئنله ربّئن آراسيندا من دايانميشديم. چونکي سئز آلوودان قورخدوغونوزا گؤره داغا چيخمادينيز. رب ددی:

5:6  «تارين رب منم کي، سني مئصئر تورپاغيندان، نؤکرچئلئک دئياريندان چيخارتديم.

5:7  مندن باشقا هچ آللاهلارين اولماسين.

5:8  اؤزون اوچون هچ بئر اويما بوت، نه يوخاريداکي گؤيده يا دا آشاغيداکي يرده، نه ده يرئن آلتينداکي سولاردا اولان شيلرئن هچ بئرئنئن اوخشاري دوزلتمه.

5:9  بله شيلري پرستئش اتمه، اونلارا خئدمت ده اتمه. چونکي من، سنئن تارين رب، قيرتلي تاري‌يام. مندن نئفرت ادن آتالارين جزاسيني اوچ-دؤرد نسله قدر اؤولادلارينا چکدئره‌رم.

5:10  لاکئن منی سِوئب امرلرئمه عمل ادنلرئن مئنلر نسلئنه قدر مهرئبانليق گؤرسده‌رم.

5:11  تارين ربّئن آديني بوش يره دئلئنه گتئرمه، چونکي رب اؤز آديني بوش يره دئلئنه گتئره‌ني جزاسيز قويماز.

5:12  سَبّت گونونو ساخلا و اونو موقدّس توت. ‌نجه کي، تارين رب سنه امر ادئب.

5:13  آلتي گون چاليشيب بوتون ائشلرئني گؤر.

5:14  لاکئن يدّئنجی گون تارين ربّئن سَبّت گونودور. بو گون سن، اوغلون، قيزين، قولون، کنئزئن، اؤکوزون، اِششه‌يئن، هچ بئر حيوانين، يانيندا قالان ياد اِلّئن ده هچ بئر ائش گؤرمه‌سئن، اِله کي، قول-کنئزئن ده سنئن کئمي ائستئراحت اتسئن.

5:15  ياديندا ساخلا کي، مئصئر تورپاغيندا قول ائدئن، و تارين رب سني اورادان قووّتلي اَلي ائله، اوزانان قولو ائلهچيخارتدي؛ بونا گؤره تارين رب سنه امر اتدي کي، سَبّت گونونو ساخلاياسان.

5:16  تارين ربّئن امر اتدئيي کئمي آتا-آنانا حؤرمت ات کي، عؤمرون اوزون اولسون و تارين ربّئن سنه وره‌جيي تورپاقدا حياتين خوش کچسئن.

5:17  قتل اتمه.

5:18  زئنا اتمه.

5:19  اوغورلوق اتمه.

5:20  قونشونون ضئدّئنه يالاندان شهادت ورمه.

5:21  قونشونون آروادينا طاماح سالما. قونشونون اِوئنه، زمئسئنه، قولونا، کنئزئنه، اؤکوزونه، اِششه‌يئنه و يا هچ بئر شيئنه طاماح سالما.»

5:22  رب بو سؤزلري بوتون جاماعاتينيزا داغدا آلووون، بولودون و قالين ظولمَتئن ائچَرئسئندن اوجادان ددی و آيري بئر سؤز دِمه‌دي. سونرا بونلاري ائکي داش لؤوحه‌سي اوستونه يازيب منه وردی.

5:23  داغ آلوولانيب يانارکَن، ظولمت ائچئندن سئز اونون سَسئني اشئدنده، بوتون قبئله باشچيلارينيز و آغساقّاللارينيز منه ياخينلاشدي.

5:24  سئز بله دِدئنئز: «باخ، تاريميز رب بئزه احتئشاميني و عظمتئني گؤرسه‌دئب، بئز ده اونون سَسئني آلووون ائچَرئسئندن اشئتمئشئک. بو گون گؤردوک کي، تاري ائنسانلا دانيشير و ائنسان حله ده صاغ قالير.

5:25  ائندي نئيه اؤلَک؟ چونکي بو بؤيوک آلوو بئزي کوله دؤندره‌جک. اگر تاريميز ربّئن سَسئني داها آرتيق اشئدک، اؤله‌جَيئک.

5:26  بوتون بشرئيّت آراسيندا کئم وار کي، وار اولان تارينين سَسئني بئزئم کئمي آلوو ائچَرئسئندن اشئتسئن و صاغ قالسين؟

5:27  سن اونا ياخينلاش و تاريميز ربّئن دئيه‌جيي هر شيه قولاق آس. سونرا تاريميز ربّئن ددئيي هر شيي بئزه دِه! بئز ده اونا قولاق آسيب عمل اده‌‌رئک.»

5:28  سئز منه بونلاري دئيَنده، رب سئزئن بو سؤزلرئنئزي اشئتدي، و رب منه ددي: «بو خالقين سنه ددئکلرئني اشئتدئم. ددئيي هر شيي ياخشي ادئبلر.

5:29  کاشکي بله اورَکلري اولسايدي، کاشکي مندن قورخسايديلار و بوتون امرلرئمي هر زامان ساخلاسايديلار. او زامان هم اؤزلرئنئن، هم ده اؤولادلارينين حياتي ابده کئمي خوش کچردي.

5:30  گت، اونلارا دِه: ‹چاديرلاريزا قاييدين.›

5:31  آمّا سن بورادا يانيمدا دايان. بوتون امرلري، قايدالار و حؤکملري سنه دئيه‌جيم. سن خالقا اؤيرت کي، مولک اوچون اونلارا وره‌جيئم تورپاقدا بونلاري يرئنه يتئرسئنلر.»

5:32  بلجه تارينيز ربّئن سئزه امر اتدئکلرئني دئقّتله ساخلايين، اونلاردان نه صاغا، نه ده سولا دؤنون.

5:33  تارينيز ربّئن سئزه امر اتدئيي بوتون يولدا گَزئن کي، صاغ قالاسينيز و حياتينيز خوش کچسئن. و مولک اوچون آلاجاغينيز تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز.

Chapter 6

6:1  بودور او امر، قايدالار، و حؤکملر کي، تارينيز رب سئزه اؤيرَتمَک اوچون منه بويورموشدو. اونا گؤره ده مالئک اولماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاقدا بونلارا عمل ادئن.

6:2  اِله کي، سئز، اؤولادلارينيز، و نوه‌لرئنئز عؤمور بويو تارينيز ربدن قورخاسينيز و اونون سئزه ددئيئم بوتون قايدالار و حؤکملرئني ساخلاياسينيز و عؤمرونوز اوزون اولسون.

6:3  اشئت، ای ائسرايئل! بونلارا دئقّتله عمل ات کي، آتالارينين تاريسي ربّئن سنه وعده وردئيي کئمي، سود و بال آخان تورپاقدا حياتين خوش کچسئن و چوخاليب آرتاسان.

6:4  اشئت، ای ائسرايئل! تاريميز رب يگانه ربدئر.

6:5  تارين ربّي بوتون اوره‌يئنله، بوتون جانينلا، و بوتون وار گوجونله سِو.

6:6  بو گون سنه امر اتدئيئم بو سؤزلر اوره‌يئنده کؤک سالسين.

6:7  بونلاري سعي‌له اؤولادلارينا اؤيرت. اِوئنده اوتوراندا، يول گدنده، ياتاندا، دوراندا بونلار باره‌ده دانيش.

6:8  اونلاري يازيب قولونا بئر نئشان کئمي، گؤزلرئنئن آراسينا دا آلين باغي کئمي باغلا،

6:9  اِولرئنئن قاپي چَرچئوه‌لرئنه و دروازالارينا ياز.

6:10  او واخت تارين رب سني آتالارينا، يعني ائبراهئمه، ائسحاقا، و يعقوبا ائچدئيي آندا گؤره، وره‌جيي تورپاغا آپاراجاق؛ اورادا سنه بئنا اتمه‌دئيئن بؤيوک و گؤزل شهرلر وره‌جک،

6:11  ييغماديغين گؤزل شيلرله دولو اِولر، زحمتئني چکمه‌دئيئن قازيلميش سو آنبارلاري، سالماديغين اوزوملوکلر و زيتونلوقلار وره‌جک، و سن يِيئب دوياجاقسان.

6:12  او زامان دئقّتلي اول کي، سني مئصئر تورپاغيندان، نؤکرچئلئک دئياريندان چيخاردان ربّي ياددان چيخارتماياسان.

6:13  آنجاق تارين ربدن قورخ و اونو پرستئش ادئب، آندلاريني اونون آديندا ائچ.

6:14  ياد آللاهلارين يعني سنئن اطرافيني توتان آيري خالقلارين آللاهلاري دالينجا گتمه،

6:15  چونکي آرانيزدا اولان تارين رب قيرتلي بئر تاري‌دير؛ مبادا تارين ربّئن قضبي سنئن ضئدّئنه آلوولانسين و سني ير اوزوندن محو اتسئن.

6:16  تارينيز ربّي مَسّادا ائمتاحان اتدئيئنئز کئمي ائمتاحان اتمه‌يئن.

6:17  تارينيز ربّئن سئزه وردئيي امرلره، شهادتلرئنه و قايدالارا سعي‌له عمل ادئن.

6:18  ربّئن گؤزونده دوز و ياخشي ساييلانا عمل ادئن کي، حياتينيز خوش کچسئن و گدئب ربّئن آتالارينيزا ورمه‌سئني آند ائچدئيي ياخشي تورپاغا مالئک اولاسينيز.

6:19  رب ده وعده وردئيي کئمي بوتون دوشمنلري قاباغينيزدان قوواجاق.

6:20  اگر گله‌جکده اؤولادينيز سئزه گلئب سوروشالار: «تاريميز ربّئن سئزه وردئيي شهادتلردن، قايدالار و حؤکملردن آماج ندئر؟»

6:21  اونا بله ديئن: «بئز مئصئرده فئرعونون نؤکري ائدئک. رب بئزي اورادان قووّتلي اَلي ائله چيخارتدي.

6:22  بوندان علاوه، رب گؤزلرئمئزئن قاباغيندا، مئصئرئن، فئرعونون و اونون بوتون عايئله‌سئنئن ضئدّئنه بؤيوک و دهشتلي علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤرستدي.

6:23  او بئزي مئصئردن چيخارتدي کي، آتالاريميزا ورمه‌سئني آند ائچدئيي بو تورپاغا گتئرسئن و اوراني بئزه ورسئن.

6:24  بلجه رب بوتون بو قايدالارا عمل اتمه‌يي، اؤز خيئرئمئز و صاغ قالماغيميز اوچون تاريميز ربدن قورخماغي بئزه امر اتدي، نجه کي، بو گون گؤرورسونوز.

6:25  اگر تاريميز ربّئن حوضوروندا بئزه بويوردوغو بوتون بو امرلره دئقّتله عمل اِتسَک، بونو بئزه صالحلئک ساياجاق.»

Chapter 7

7:1  تارينيز رب مالئک اولاجاغينيز اؤلکه‌يه سئزي گتئرنده، قاباغينيزدان بئر چوخ مئلّتي قوواجاق؛ خئتلئلري، گئرگاشلي‌لاري، اِمورلولاري، کَنَعانليلاري، پِرئزلی‌لري، خئولی‌لري، يِبوسلولاري. سئزدن داها چوخ و داها قووّتلي يدّي مئلّتي قوواجاق.

7:2  تارينيز رب اونلاري سئزه تسلئم ادنده، سئز ده اونلارا قالئب گلنده، اونلاري کامئل محو ادئن. اونلارلا عهد باغلامايين و اونلارا رحم اتمه‌يئن.

7:3  بوندان علاوه، اونلارلا اِولَنمه‌يئن، اوغوللارينا قيزلارينيزي ورمه‌يئن، اوغوللارينيزا اونلارين قيزلاريني آلمايين.

7:4  چونکي اونلار اؤولادلارينيزي منئم داليمجا گتمکدن دؤنده‌رئب، آيري آللاهلارا قوللوق اتدئره‌جکلر. او واخت ربّئن قضبي سئزئن ضئدّئنئزه آلوولاناجاق و تِزلئکله سئزي محو اده‌جک.

7:5  اونلارلا بله رفتار ادئن: قوربانگاهلاريني داغيديب، موقدّس سوتونلاريني سينديرين، اَشِرا بوتلرئني بالتالاييب، اويما تئمثاللاريني اوددا يانديرين.

7:6  چونکي سئز تارينيز ربّئن موقدّس خالقيسينيز؛ تارينيز رب سئزي يِر اوزونده‌کي بوتون خالقلار ائچئندن اؤزونه مخصوص خالق سچدي.

7:7  ربّئن سئزي سِومه‌سي، سئزي سچمه‌سي او بئري خالقلاردان داها چوخ اولدوغونوز اوچون ديئلدي. حقئقتن، سئز اونلاردان داها آز ائدئنئز.

7:8  رب سئزي سِودئيي اوچون و آتالارينيزا آند ائچه‌رک وردئيي سؤزو يرئنه يتئرمَک اوچون، سئزي قووّتلي اَلي ائله مئصئردن چيخارتدي. او سئزي نؤکرچئلئک دئياريندان، مئصئر پادشاهي فئرعوندان ساتين آلدي.

7:9  بئلئن کي، تارينيز رب تاري‌دير. او، وفالي تاري‌دير. عهدئنه صادئق قاليب اونو سِوَنلرئن، امرلرئني يرئنه يتئرنلرئن بئر مئن نسلئنه محبّتئني گؤرسدَر.

7:10  آمّا اوندان نئفرت ادنلردن قئصاص آليب اونلاري محو اده‌جک. اوندان نئفرت ادندن قئصاصيني آلماغي يوباتماياجاق، عوضئني وره‌جکدئر.

7:11  اونا گؤره سئزه بو گون وردئيئم امري، قايدالاري و حؤکملري ساخلاييب يرئنه يتئرئن.

7:12  بو حؤکملره قولاق آسيب دئقّتله عمل اده‌جَيئنئز اوچون، تارينيز رب ده آتالارينيزا ائچدئيي آندا صادئق قاليب، عهدئنه عمل اده‌جک و محبّتئني گؤرسده‌جک.

7:13  او سئزي سِوه‌جک، سئزه برکت ورئب سئزي چوخالداجاق. سئزه ورمک اوچون آتالارينيزا آند ائچدئيي تورپاقدا، بَطنئنئزدن دوغولانلارينيزي، تورپاغينيزين بَهره‌سئني، بوغدانيزي، تزه شرابينيزي، زيتون ياغينيزي، مال- حيوانينيزين و قويون-کِچئلرئنئزئن بالالاريني برکتلي اده‌جک.

7:14  سئز او بئري خالقلاردان داها چوخ برکت آلاجاقسينيز. آرانيزدا هچ بئر کئشي و آرواد سونسوز، هچ بئر حيوانينيز دا قيصير اولماياجاق.

7:15  رب اوستونوزدن بوتون ناخوشلوقلاري گؤتوره‌جک. سئزي مئصئرده گؤردويونوز دهشتلي ناخوشلوقلارين هچ بئرئنه دوچار اتمه‌يه‌جک. بو بلالاري سئزدن نئفرت ادنلرئن باشينا گتئره‌جک.

7:16  تارينيز ربّئن سئزه تسلئم اده‌جَيي بوتون خالقلاري محو اده‌جکسئنئز. اونلارا رحم اتمه‌يئن، آللاهلارينا قوللوق اتمه‌يئن. اگر بله اده‌سئنئز، بو سئزه تله اولار.

7:17  اگر اوره‌يئنئزده دوشونه‌سئنئز کي، «بو مئلّتلر بئزدن گوجلودورلر، اونلاري نجه قووا بئله‌رئک؟»

7:18  اونلاردان قورخمايين. تارينيز ربّئن فئرعونا و بوتون مئصئره نه اتدئيئني همئشه خاطيرلايين.

7:19  گؤزونوزله گؤردويونوز بؤيوک ائمتاحانلاري، سئزي مئصئردن چيخاردان زامان تارينيز ربّئن گؤرستدئيي علامتلري، مؤجوزه‌لري، قودرتلي اَلئني، اوزانان قولونو خاطيرلايين. تارينيز رب قورخدوغونوز خالقلارين هاميسيني بو حالا سالاجاق.

7:20  تارينيز رب يرده قاليب سئزدن گئزلَنَن‌لرئن اوستونه ده اِششَک‌چئبئني گؤنده‌رئب هاميسيني يوخ اده‌جک.

7:21  اونلاردان هچ دهشت اتمه‌يئن، چونکي آرانيزدا اولان تارينيز رب عظمتلي و زَهملي تاري‌دير.

7:22  تارينيز رب ياواش-ياواش او مئلّتلري قاباغينيزدان قوواجاق. اونلاري تِزلئکله محو اده بئلمَيه‌جکسئنئز، يوخسا وحشي حيوانلار ساييدا حَددن آرتيق چوخاليب اوستونوزه داراشارلار.

7:23  لاکئن تارينيز رب اونلاري سئزه تسلئم اده‌جک و محو اولونانا قدر اونلاري بؤيوک واهئمه‌يه سالاجاقدير.

7:24  اونلارين پادشاهلاريني دا سئزئن اَلئنئزه تسلئم اده‌جک، اِله کي، سئز اونلارين آدلاريني گؤي آلتيندان سئله‌جکسئنئز؛ سئز اونلاري قيرارکَن، هچ کس قاباغينيزدا دورا بئلميه‌جک.

7:25  اونلارين تاري سايديقلاري اويما بوتلري اوددا يانديرين. اونلارين اوستونده اولان قيزيل- گوموشه نه طاماح سالين، نه ده اؤزونوز اوچون گؤتورون، يوخسا تَله‌يه دوشَرسئنئز، چونکي اونلار تارينيز ربّئن گؤزونده ائيرنجدئر.

7:26  ائيرنج بئر شيي اِوئنئزه گتئرمه‌يئن، يوخسا سئز ده اونون کئمي حارام اولارسينيز. ائيرنج بئر شيدن کامئل ائکراه و نئفرت اتمه‌لي‌سئنئز، چونکي بله شي حارامدير.

Chapter 8

8:1  بو گون سئزه بويوردوغوم بوتون امرلري يرئنه يتئرمَيه چاليشين کي، ياشاييب چوخالاسينيز و ربّئن آتالارينيزا ورمه‌سئني آند ائچدئيي تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولاسينيز.

8:2  تارينيز ربّئن سئزه قيرخ ائل صحرادا يول گؤرستدئيئني يادا سالين. بونو اونا گؤره اتدي کي، کئبئرئنئزي قيرسين و سئزي ائمتاحان ادئب، اوره‌يئنئزده‌ اولاني بئلسئن؛ گؤرسون کي، آيا اونون امرلرئنه عمل اده‌جکسئنئز يا يوخ.

8:3  تَکَبّورونوزو سينديردي و سئزي آج قويدو، سونرا دا نه سئزئن، نه ده آتالارينيزين گؤردويو مانّا ائله سئزي يِدئرتدي. بونونلا سئزه آنلاتماق ائسته‌دي کي، ائنسان آنجاق چؤرکله يوخ، ربّئن آغزيندان چيخان هر بئر سؤزله ياشايا بئلر.

8:4  بو قيرخ ائل عرضئنده پالتارينيز ييرتيليب داغيلمادي، آياقلارينيز شئشمه‌دي.

8:5  بونو اورَکدن درک اتمه‌لئسئنئز کي، تارينيز رب ده، آتا ورن کئمي، اؤز اوغلونا تربئيه ورئر.

8:6  بلجه تارينيز ربّئن امرلرئني ساخلاييب، اونون يوللاري ائله گدئن و اوندان قورخون.

8:7  چونکي تارينيز رب سئزي ياخشي تورپاغا، چاي و گؤللري اولان، دره و تپه‌لرئنده بولاقلار آخان يرلره آپارير؛

8:8  بوغدا، آرپا، اوزوم، انجئر، نار، زيتون ياغي و بال اولان اؤلکه‌يه.

8:9  اِله بئر اؤلکه‌يه کي، اورادا قيتليق اولمادان چؤرک يئيه‌‌جکسئنئز، هچ نَيه ده مؤحتاج اولماياجاقسينيز؛ داشلاريندان دمئر، تپه‌لرئندن ده مئس چيخاردا بئله‌جکسئنئز.

8:10  يِيئب-دوياندا سئزه وردئيي ياخشي تورپاغا گؤره تارينيز ربّي موبارک چاغيراجاقسينيز.

8:11  احتئياطلي اولون کي، تارينيز ربّئن امرلرئني، حؤکملرئني و قايدالاريني يرئنه يتئرمه‌مکله اونو ياددان چيخارتماياسينيز، اونلاري کي، بو گون سئزه امر ادئرم.

8:12  يوخسا يِيئب دوياندا، گؤزل اِولر تئکئب ائچه‌رئسئنده اوتوراندا،

8:13  ناخيرينيز و سورونوز چوخالاندا، قيزيل-گوموشوز و هر شيئنئز آرتاندا،

8:14  اوره‌يئنئز کئبئرله دولار و سئزي مئصئر تورپاغيندان، نؤکرچئلئک دئياريندان چيخاردان تارينيز ربّي ياددان چيخاردارسينيز.

8:15  رب سئزي او بؤيوک و قورخولو صحرادا، زَهَرلي ائلان و عَقرَبلرله دولو اولان او سوسوز شوران تورپاقلاردا گَزدئردي؛ سئزه داش قايادان سو چيخارتدي.

8:16  صحرادا سئزي آتالارينيزا معلوم اولمايان مانّا ائله يدئرتدي کي، کئبئرئنئزي سينديرسين و سئزي ائمتاحان ادئب، نهايت سئزه خيئر يتئرسئن.

8:17  مبادا اوره‌يئنئزده دئيه‌سئنئز: «بئز اؤز قابئلئيّتئمئزله، اَلئمئزئن قودرتي ائله بو ثروتي قازانديق.»

8:18  آمّا سئز تارينيز ربّي خاطيرلايين، چونکي اودور کي، سئزه بو ثروتي قازانماق قابئلئيّتئني ورئر. او بونو ادئر کي، آتالارينيزا آند ائچدئيي عهدئني تصدئق اتسئن. نجه کي، بو گون گؤرورسونوز.

8:19  اگر تارينيز ربّی ياددان چيخارديب، آيري آللاهلارين دالينجا گده‌سئنئز، اونلارا قوللوق ادئب اونلاري پرستئش اده‌سئنئز، بو گون ضئدّئنئزه شهادت ورئرم کي، حقئقتن محو اولاجاقسينيز!

8:20  رب سئزئن قاباغينيزدان مئلّتلري يوخ اتدئيي کئمي، سئزي ده يوخ اِدَر، چونکي تارينيز ربّئن سؤزونه قولاق آسمادينيز.

Chapter 9

9:1  ای ائسرايئللی‌لر، قولاق آسين! بو گون اوردون چاييني کچئرسئنئز کي، سئزدن داها بؤيوک، داها قودرتلي مئلّتلرئن تورپاقلارينا مالئک اولاسينيز. اونلارين شهرلري بؤيوک، قالالاري دا گؤيلره چاتير.

9:2  بو گوجلو، اوجابوي خالق عَناقلي‌لاردير. اونلاري تاني‌ييرسينيز و حاقلاريندا بله اشئدئبسئنئز: «عَناقلي‌لارين قاباغيندا کئم دايانا بئلر؟»

9:3  اونا گؤره بو گون بئلئن کي، سئزئن قاباغينيزدا گدن تارينيز رب، هر شيي يانديريب ياخان آلوودور. رب اونلاري قيراجاق، قاباغينيزدا بويون اَيدئره‌جک، اله کي، ربّئن سئزه ددئيي کئمي اونلاري قوووب تزلئکله محو اده‌سئنئز.

9:4  تارينيز رب اونلاري قاباغينيزدان قوواندا اوره‌يئنئزده دمه‌يئن: «رب بئزي بورايا صالحلئيئمئزه گؤره گتئردي کي، بو اؤلکه‌ني آليب اونا صاحئب اولاق.» رب بو مئلّتلري اونلارين شرارتلرئنه گؤره قاباغينيزدان قووور.

9:5  تورپاقلارينا گئرئب اورايا مالئک اولماغينيز سئزئن صالحلئيئنئزه گؤره، اوره‌يئنئزئن دوزلويونه گؤره ديئل. آنجاق تارينيز رب بو مئلّتلري پئس عمل‌لرئنه گؤره سئزئن قاباغينيزدان قووور کي، آتالارينيز ائبراهئمه، ائسحاقا، و يعقوبا ائچدئيي آندي تصدئق اتسئن.

9:6  بئلئن کي، تارينيز رب صالحلئيئنئزه گؤره بو گؤزل تورپاغي مولک آلماق اوچون سئزه ورمئر، چونکي سئز دئکباش بئر خالقسينيز.

9:7  خاطيرلايين و بونو ياددان چيخارتمايين کي، تارينيز ربّي صحرادا نجه قضبلَندئردئنئز؛ مئصئر تورپاغيندان چيخديغينيز گوندن بو يره گلنه‌جک ربّئن ضئدّئنه نه قدر عوصيان اتدئنئز.

9:8  سئز ربّي حتّا خورِبده قضبلَندئردئنئز و رب او قدر قضبلَنمئشدي کي، سئزي محو اده‌جک ائدي.

9:9  او زامان کي، ربّئن سئزئنله اتدئيي عهدئن داش لؤوحه‌لرئني آلماق اوچون داغا چيخديم، اورادا قيرخ گون-قيرخ گجه قالديم: نه چؤرک يدئم، نه ده سو ائچدئم.

9:10  رب تاري منه اؤز بارماغي ائله يازديغي ائکي داش لؤوحه وردی. ييغيلديغينيز گون داغدا ربّئن سئزه آلووون ائچئندن بئلدئردئيي بوتون سؤزلر اونلارين اوستونده يازيلميشدي.

9:11  رب ائکي داش لؤوحه‌ني يعني عهد لؤوحه‌لرئني قيرخ گون-قيرخ گجه‌نئن آخيريندا منه وردی.

9:12  سونرا رب منه ددي: «قالخ، بورادان تز آشاغي اِن، چونکي مئصئردن چيخارتديغين خالق عئفّتسئزلئک ادئر. اونلار بويوردوغوم يولدان يامان تز آزيبلار؛ اؤزلرئنه تؤکمه بوت ياراديبلار.»

9:13  رب منه بونو دا ددي: «گؤرورم کي، بو خالق حقئقتن دئکباش خالقدير.

9:14  قوي اونلاري محو ادئم. آدلاريني گؤيلرئن آلتيندان سئلئم. سندن اونلاردان داها گوجلو، داها بؤيوک مئلّت تؤرده‌رم.»

9:15  داغ آلوولانيب يانارکَن، من دؤنوب آشاغي اِندئم. عهدئن يازيلديغي ائکي لؤوحه الئمده ائدي.

9:16  گؤردوم کي، حقئقتن تارينيز ربّئن ضئدّئنه گوناه ادئبسئنئز. اؤزونوز اوچون دانايا بَنزَر بئر تؤکمه بوت دوزَلدئبسئنئز و ربّئن سئزه بويوردوغو يولدان يامان تز آزيبسينيز.

9:17  بونا گؤره ده الئمده توتدوغوم ائکي لؤوحه‌ني آتديم و گؤزونوز قاباغيندا اونلاري پارچا-پارچا اتدئم.

9:18  گئنه ربّئن حوضوروندا قيرخ گون-قيرخ گجه يره سَرئلئب قالديم، نه چؤرک يدئم، نه ده سو ائچدئم؛ چونکي گوناه اتمئشدئنئز و ربّئن گؤزونده پئس ساييلان ائشلر گؤروب اونو قضبلَندئرمئشدئنئز.

9:19  ربّئن آلوولانان قضبي قاباغيندا قورخدوم. قضبي او قدر آلوولانميشدي کي، سئزي محو اتمک ائسته‌يئردي. آمّا رب گئنه ده يالواريشيمي اشئتدي.

9:20  ربّئن قضبي هارونا دا قالخميشدي. ائسته‌يئردی اونو دا محو اتسئن. او آن هارون اوچون ده يالوارديم.

9:21  اتدئيئنئز گوناه اسبابيني يعني او دانايا بَنزَر تؤکمه بوتو گؤتوروب اودا آتديم و سينديرديم، اَزئب توزا دؤنده‌ردئم. سونرا توزو داغدان آخان سويا تؤکدوم.

9:22  سئز تَبعِرادا، مَسّادا، قئبروت‌هَتّعه‌وادا دا ربّي قضبلَندئردئنئز.

9:23  رب سئزي قِدِش‌بَرنِعه‌دن يولا سالارکَن بله بويورموشدو: «گدئن، سئزه وره‌جيئم تورپاغي اؤزونوز اوچون مولک ادئن.» سئز آمّا تارينيز ربّئن امرئنه عاصي چيخدينيز؛ ربّه اعتئماد اتمه‌دئنئز، سؤزونه ده قولاق آسمادينيز.

9:24  سئزي تانيديغيم گوندن ربّه عاصي اولدونوز.

9:25  رب سئزي محو اده‌جيئني ددئيي اوچون، قيرخ گون-قيرخ گجه اونون حوضوروندا يره دؤشه‌نئب قالديم.

9:26  ربّه يالواريب ددئم: «يا پروردئگار رب، خالقيني، اؤز ائرثئني، عظمتئنله خئلاص اتدئيئن، قودرتلي اَلئنله مئصئردن چيخارتديغيني محو اتمه.

9:27  قوللارين ائبراهئمي، ائسحاقي، يعقوبو يادا سال. بو خالقين دئکباشليغينا، پئسلئيئنه، گوناهينا نظر سالما.

9:28  يوخسا بئزي چيخارتديغين اؤلکه‌نئن خالقي دئيه‌جک کي، رب اونلاري وعده وردئيي تورپاغا آپارا بئلمه‌دي و بو خالقا نئفرت اتدئيي اوچون اونلاري صحرادا محو اتمک مقصدي ائله مئصئردن چيخارتدي.

9:29  حال بوکي، اونلار سنئن خالقين، سنئن ائرثئندئر. سن اونلاري بؤيوک قودرتله، اوزانان قولونلا مئصئردن چيخارديبسان.»

Chapter 10

10:1  او واخت رب منه ددي: «اَوّلکي کئمي اؤزون اوچون ائکي داش لؤوحه يون و يانيما داغا چيخ. آغاجدان بئر سانديق دا اؤزون اوچون دوزلت.

10:2  قيرديغين اوّلکي لؤوحه‌لرده يازيلان سؤزلري تزه لؤوحه‌لرئن اوستونه يازاجاغام. اونلاري سانديغا قوي.»

10:3  اَقاقئيا آغاجيندان بئر سانديق دوزه‌لدئب، اوّلکي کئمي ائکي داش لؤوحه‌ني يوندوم. سونرا بو ائکي داش لؤوحه‌ني الئمه گؤتوروب داغا چيخديم.

10:4  رب، ييغين اولان گون، داغدا آلووون ائچئندن سئزه دانيشديغي اون فرماني بو لؤوحه‌لرئن اوستونه گئنه ده اوّلکي کئمي يازدي و منه وردی.

10:5  من دؤنوب داغدان اِندئم و ربّئن منه امر اتدئيي کئمي بو لؤوحه‌لري دوزلتدئيئم سانديغا قويدوم کي، حله ده اوراداديرلار.

10:6  ائسرايئل اؤولادلاري بِعِروت‌بِنِه‌يَعه‌قاندان موسِرا‌يا کؤچدولر. هارون اورادا اؤلوب دَفن اولوندو. اونون يرئنه اوغلو اِلعازار کاهئن اولدو.

10:7  اورادان گودگودايا و گودگودادان دا آخار سولار دئياري اولان يوطباتايا کؤچدولر.

10:8  او زامان رب لاوي قبئله‌سئني آييردي کي، ربّئن عهد سانديغيني داشيسينلار، ربّه خئدمت ادئب اونون آدي ائله برکت وره‌رک حوضوروندا دايانسينلار. اونلار بو گونه‌جک همن ائشي گؤرورلر.

10:9  بونا گؤره ده لاوئلی‌لره قارداشلاري ائله بئرلئکده پاي و تورپاق مئراثي دوشمه‌دي. رب اونلارين مئراثي ائدي، نجه کي، تارينيز رب اونلارا دمئشدي.

10:10  اوّلکي کئمي گئنه ده قيرخ گون-قيرخ گجه داغدا قالديم. رب بو دفه ده منی اشئتدي و اونا گؤره ائستمه‌دي کی، سئزي قيرسين.

10:11  سونرا رب منه ددي: «قالخ، کؤچَن خالقين قاباغيندا گت کي، آتالارينا ورمه‌سئني آند ائچدئيئم تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولسونلار.»

10:12  ائندي، ای ائسرايئل، تارين رب سندن نه ائسته‌يئر؟ مگر بونو ائسته‌مئر کي، تارين ربدن قورخاسان، اونون بوتون يوللاريني توتاسان، اونو سِوه‌سن، و تارين ربّه بوتون اوره‌يئنله و بوتون جانينلا خئدمت اده‌سن،

10:13  و بو گون سنئن خيئرئنه دِدئيئم ربّئن امرلرئني و قايدالاريني ساخلاياسان.

10:14  باخ، گؤيلر، گؤيلرئن لاپ اوجالاري بِله، ير اوزو و ير اوستونده اولان هر شي تارين ربّئندئر.

10:15  لاکئن رب آتالارينيزا شفقتلي اولدو. اونلاري سِوئب سونراکي نسئل اولان سئزي، بوگونکي کئمي، بوتون خالقلار آراسيندان سچدي.

10:16  بونا گؤره ده اورَکلرئنئزي ختنه ادئن و بئر داها دئکباش اولمايين.

10:17  چونکي تارينيز رب آللاهلارين تاريسي، حؤکمدارلارين حؤکمراني‌دير. او طرفدارليق اتمه‌يَن، روشوت آلمايان، عظمتلي، قودرتلي، و زَهملي تاري‌دير.

10:18  او، يِتئمئن و دولون دادينا چاتير. قرئبي سِوئر، اونا چؤرک و پالتار ورئر.

10:19  سئز ده قرئبي سِوئن، چونکي اؤزونوز ده مئصئر اؤلکه‌سئنده قرئب ائدئنئز.

10:20  تارينيز ربدن قورخون، اونا خئدمت ادئب باغلي قالين و آندلارينيزي آنجاق اونون آدينا ائچئن.

10:21  سئزئن فَخرئنئز اودور. بو عظمتلي و زَهملي عمللري تاري ادئر کي، گؤزلرئنئزله گؤرورسونوز.

10:22  آتالارينيز يتمئش نفر اولاراق مئصئره گتدئلر. آمّا ائندي تارينيز رب سئزي چوخالديب گؤيده‌کي اولدوزلار قدر ادئبدئر.

Chapter 11

11:1  تارينيز ربّي سِوئن. همئشه اونون بويوردوقلارينا، قايدالارينا، حؤکملرئنه، و امرلرئنه عمل ادئن.

11:2  بو گون بئلئن کي، سئزئن بئلمه‌يَن و تارينيز ربّئن تَنبِهئني گؤرمه‌يَن اؤولادلارينيزلا دانيشميرام، سئزئنله دانيشيرام. اونون عظمتئني، قودرتلي الئني، و اوزانان قولونو گؤروبسونوز.

11:3  مئصئرده، مئصئر پادشاهي فئرعونا و بوتون اؤلکه‌سئنه اتدئيي علامتلري، اتدئيي ائشلري گؤروبسونوز.

11:4  گؤروبسونوز کي، رب مئصئر قوشونونا، اونلارين آتلارينا، دؤيوش عارابالارينا نه اتدي؛ نجه اونلاري، دالينيزجا دوشَرکَن، قيرميزي دهنزئن سولاريندا قرق اتدي. نجه اونلاري بوسبوتون محو اتدي.

11:5  گؤروبسونوز کي، صحرادا، بو يره چاتاناجاق سئزئن اوچون نه ادئب.

11:6  گؤردونوز کي، رِعوبئنلي اِلئيابين اوغوللارينا يعني داتانا و اَبئراما نه اتدي؛ بوتون ائسرايئللی‌لرئن آراسيندا يري ياردي، اونلاري و اِو اهلئني چاديرلار و اونلارا عاييد اولان بوتون جانلي‌لاري ائله برابر اودّو.

11:7  گؤزلرئنئز ربّئن اتدئيي بو عظمتلي ائشلرئن هاميسيني گؤروب.

11:8  بو گون سئزه بويوردوغوم امرلرئن هاميسينا عمل ادئن کي، قووّتلي اولاسينيز و مالئک اولماغينيز اوچون اوردون چاييني کچه‌جيئنئز تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولاسينيز.

11:9  ربّئن آتالارينيزا و اونلارين اؤولادلارينا وره‌جه‌يئني آند ائچدئيي تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز؛ سود و بال آخان تورپاقدا.

11:10  چونکي مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاق، چيخميش اولدوغونوز مئصئر اؤلکه‌سئنه بنزه‌مئر. اورادا توخوموزونو اَکئردئنئز، بوستان کئمي آياغيزلا سولاييردينيز.

11:11  آمّا مالئک اولماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاق داغلي-دره‌لي بئر دئياردير. بو تورپاق گؤيون ياغيش سويونو ائچئر.

11:12  اورا تارينيز ربّئن لوطف گؤرستدئيي اله بئر تورپاقدير کي، ائلئن اوّلئندن آخيرينا قدر تارينيز ربّئن نظري آلتيندادير.

11:13  رب ديئر: "اگر بو گون سئزه بويوردوغوم امرلره ياخشي قولاق آساسينيز، تارينيز ربّي سِوئب، بوتون اوره‌يئنئزله و بوتون جانينيزلا اونا خئدمت اده‌سئنئز،

11:14  او زامان تورپاغينيزا ياغيشي يعني ياز ياغيشلا پاييز ياغيشي واختلي-واختيندا وره‌جيم. او واخت تاخيلينيزي، تزه شرابينيزي و زيتون ياغينيزي ييغاجاقسينيز.

11:15  زَمئلرئنئزده حيوانلارينيزا اوت وره‌جيم. سئز دويونجا يئيه‌جکسئنئز."

11:16  آييق اولون مبادا اوره‌يئنئز آلدانسين. آزمايين، آيري آللاهلارا قوللوق ادئب، اونلارا پرستئش اتمه‌يئن.

11:17  يوخسا ربّئن قضبي سئزئن ضئدّئنئزه آلوولانار. او، گؤيلري باغلاييب ياغيش ياغديرماز، تورپاق محصولونو ورمز و تِزلئکله ربّئن سئزه وردئيي او ياخشي تورپاقدان محو اولارسينيز.

11:18  بونا گؤره ده منئم بو سؤزلرئمي اوره‌يئنئزده و جانينيزدا ساخلايين؛ اَلئنئزه بئر نئشان کئمي، گؤزلرئنئزئن آراسينا آلين باغي کئمي باغلايين.

11:19  اونلاري اؤولادلارينيزا اؤيره‌دئن. اِوئنئزده اوتوراندا، يولدا گِدنده، ياتاندا، دوراندا بونلار باره‌ده دانيشين.

11:20  اونلاري اِولرئنئزئن قاپي چَرچئوه‌لرئنه، شهرلرئنئزئن دروازالارينا يازين.

11:21  بله اده‌سئنئز، ربّئن آتالارينيزا وره‌جه‌يئني آند ائچدئيي تورپاقلاردا سئزئن ده، اؤولادلارينيزين دا عؤمرو اوزون اولار و گؤي يِر اوستونده دوردوقجا اورادا ياشايارسينيز.

11:22  اگر عمل اتمه‌يئنئز اوچون سئزه بويوردوغوم بوتون بو امري دئقّتله يرئنه يتئره‌سئنئز، تارينيز ربّي سِوئب اونون بوتون يوللاري ائله گده‌سئنئز و فقط اونا باغلي قالاسينيز،

11:23  اوندا رب قاباغينيزدان بوتون بو مئلّتلري قوواجاق و سئزدن داها بؤيوک، داها گوجلو مئلّتلرئن تورپاقلارينا مالئک اولاجاقسينيز.

11:24  آياق باساجاغينيز هر ير سئزئن اولاجاق؛ سرحدئنئز صحرادان لوبنانا، فَرات چاييندان قرب دهنزئنه قدر اوزاناجاق.

11:25  سئزئن قاباغينيزدا هچ کئم دايانا بئلميه‌جک؛ تارينيز رب، سئزه وعده وردئيي کئمي، آياق باساجاغينيز هر يره واهئمه و قورخونوزو ياياجاق.

11:26  باخ، بو گون قاباغينيزا برکت و لعنت قويورام.

11:27  تارينيز ربّئن امرلرئنه، بو گون سئزه بويوردوغوم امرلره قولاق آساسينيز، برکت تاپاجاقسينيز.

11:28  اگر تارينيز ربّئن امرلرئني اشئتمَيه‌سئنئز، تانيماديغينيز آيري آللاهلارين دالينجا گده‌رک، بو گون سئزه امر اتدئيئم يولدان آزاسينيز، لعنته دوچار اولاجاقسينيز.

11:29  تارينيز رب مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاغا سئزي آپاراندا، گِرئزئم داغيندا برکت، عِيبال داغيندا دا لعنت قوياجاقسينيز.

11:30  مگر بو ائکي داغ اوردون چايينين او بئري تاييندا، يولون شرقئنده يعني عَرابادا ياشايان کَنَعانليلار اؤلکه‌سئنده، گئلگال موقابئلئنده، مورِه پاليدلارينين يانيندا ديئل؟

11:31  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا مالئک اولماق اوچون اوردون چاييني عنقرئب کچه‌جکسئنئز. اوراني اَله کچئردئب اورادا يِرلَشَنده

11:32  دئقّتلي اولون کي، بو گون قاباغينيزا قويدوغوم بوتون قايدالار و حؤکملري يرئنه يتئره‌سئنئز.

Chapter 12

12:1  بونلار او قايدالار و حؤکملردئر کي، سئز گرک اونلاري عؤمور بويو او اؤلکه‌ده رئعايت اده‌سئنئز کي، آتالارينيزين تاريسي رب اوراني سئزه مولک وره‌جک.

12:2  هانسي مئلّتلرئن تورپاغيني آلاسينيز، آللاهلارينا قوللوق اتدئکلري اوجا داغلاردا، تپه‌لرده، بول يارپاقلي هر آغاجين آلتيندا اولان بوتون يرلري حتمن وئران ادئن.

12:3  قوربانگاهلاريني داغيديب، موقدّس سوتونلاري سينديرين، اَشِرا بوتلرئني اوددا يانديريب، تاري سايديقلاري اويما بوتلري بالتالايين و آدلاريني او يردن سئلئن.

12:4  سئز تارينيز ربّي اونلار کئمي گرک پرستئش اتميه‌سئنئز.

12:5  ربّی او يرده آختارين کي، تارينيز رب بوتون قبئله‌لرئنئز آراسيندان اوراني سچئر و اورايا آديني قويور اورادا ساکئن اولور. سئز اورايا گلمه‌لي‌سئنئز.

12:6  يانديرما قوربانلارينيزي، قوربانلارينيزي، قازانجينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، اَلئنئزئن ائعانه‌لرئني، نَذر اتدئيئنئز تقدئملري، اؤز ائختئيارينيزلا تقدئم اتدئکلرئنئزي، مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني اورايا گتئرئن.

12:7  اورادا تارينيز ربّئن قاباغيندا عايئله‌لرئنئزله بئرلئکده يمک يئيه‌جکسئنئز، و اَل آتديغينيز هر شيده کي، تارينيز رب سئزه برکت ورئب، شادليق اده‌جکسئنئز.

12:8  بو گون بورادا اتدئکلرئنئزي اورادا اصلا اتمه‌يئن. بورادا هر کس اؤز نظرئنده نه‌يي دوز ساييرسا، اونو دا ادئر.

12:9  چونکي حله تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي راحاتليق و ائرث تورپاغا چاتماييبسينيز.

12:10  اوردون چاييني کچئب تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيي تورپاقدا ساکئن اولاندا، رب سئزي اطرافينيزداکي بوتون دوشمنلردن قورتاريب راحاتليق وره‌جک و اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاقسينيز.

12:11  او زامان سئزه امر اتدئيئم هر شيي تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يره گتئره‌جکسئنئز؛ يعني ائعانه‌لرئنئزي، قوربانلارينيزي، قازانجينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، اَلئنئزئن قالديرما تقدئملرئني و ربّه نذر اتدئيئنئز بوتون سچمه تقدئملرئنئزي.

12:12  تارينيز ربّئن قاباغيندا شادليق ادئن؛ قوي سئز، اوغوللارينيز، قيزلارينيز، قوللارينيز، کنئزلرئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان سئزئنله بئرلئکده پايي و مئراث تورپاغي اولمايان لاوئلی‌لر سِوئنسئن.

12:13  دئقّت ادئن کي، يانديرما قوربانلارينيزي گؤردويونوز هر يرده تقدئم اتميه‌سئنئز.

12:14  يانديرما قوربانلارينيزي او يرده تقدئم ادئن کي، رب سئزئن قبئله‌لرئنئزئن بئرئنده سچئر. سئزه امر اتدئيئم هر شيي اورادا يرئنه يتئرئن.

12:15  آنجاق تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره، ياشاديغينيز شهرلرده اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر حيوان کسئب اَتئندن يئيه بئلرسئنئز. پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتي جِيران و يا مارال اَتي يِدئيئنئز کئمي يئيه بئلر.

12:16  آنجاق قانيني يميه‌جکسئنئز. اونو يره سو کئمي تؤکه‌جکسئنئز.

12:17  تاخيلينيزين، تزه شرابلارينيزين، زيتون ياغينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، مال-حيوان و قويون-کِچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني، نَذر اتدئکلرئنئزئن هاميسيني، اؤز ائختئيارينيزلا تقدئم اتدئکلرئنئزي، و يا اَلئنئزئن ائعانه‌لرئني ياشاديغينيز شهرلرده يمه‌يئن.

12:18  سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قوللارينيز و کنئزلرئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر بونلاري تارينيز ربّئن حوضوروندا، اونون سچه‌جيي يرده يئيه‌جکسئنئز. تارينيز ربّئن حوضوروندا اَل آتديغينيز هر ائشده شادليق تاپاجاقسينيز.

12:19  دئقّت ادئن کي، بو تورپاقدا ياشاديغينيز مودّتده لاوئلی‌لره سايماماقليق اتميه‌سئنئز.

12:20  تارينيز ربّئن سئزه وعده وردئيي کئمي سرحدئنئزي گِنئشلَندئرَنده اَت يمک ائستيه‌رک "گلئن اَت يئيَک" دئيه‌سئنئز، اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر اَت يئيه بئلرسئنئز.

12:21  اگر تارينيز ربّئن آديني قويماق اوچون سچه‌جيي ير سئزدن اوزاق اولسا، امر اتدئيئم کئمي ربّئن وردئيي مال-حيوانلارينيزدان، سورولرئنئزدن حيوان کسئب اؤز شهرلرئنئزده اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر اَت يئيه بئلرسئنئز.

12:22  پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتي جيران و يا مارال اَتي کئمي يئيه بئلر.

12:23  لاکئن احتئياطلي اولون کي، اَتي قانلي-قانلي يميه‌سئنئز، چونکي قان، حياتدير. حياتي اَتله بئرلئکده يمه‌يئن.

12:24  اونو يمه‌يئن، اونو سو کئمي يِره تؤکون.

12:25  قان يمه‌يئن. اله کي، سن و سندن سونرا گلن اوغوللارينيز اوچون حيات خوش کچسئن، چونکي ربّئن گؤزلرئنده دوز اولاني اتمئش اولارسينيز.

12:26  آنجاق موقدّس تقدئملرئنئزي و نَذر اتدئيئنئز تقدئملري گؤتوروب ربّئن سچه‌جيي يره گدئن.

12:27  يانديرما قوربانلارينيزي، اَتي و قاني، تارينيز ربّئن قوربانگاهيندا تقدئم ادئن. قوربانلارينيزين قاني، تارينيز ربّئن قوربانگاهيندا تؤکولسون و اَتئني ييئن.

12:28  دئقّتلي اولون کي، سئزه ددئيئم بوتون بو امرلره قولاق آساسينيز، اله کي، تارينيز ربّئن گؤزلرئنده ياخشي و دوز ائشلر گؤردويونوز اوچون سئزئن و سئزدن سونرا گلن اؤولادلارينيزين خوش بئر حياتي اولسون.

12:29  تارينيز رب تورپاقلاريني آلماغا گده‌جيئنئز مئلّتلري قاباغينيزدان محو ادنده، اونلاري قوووب تورپاقلاريندا ساکئن اولاندا،

12:30  اونلاري محو ادنده احتئياطلي اولون کي، اونلارين تَله‌لرئنه دوشمه‌يئب اونلارين عمل‌لرئني اتميه‌سئنئز. اونلارين آللاهلارينا طالئب اولوب دميه‌سئز کي، «بو مئلّتلر آللاهلارينا نجه قوللوق ادئردئلر، قوي من ده اله ادئم.»

12:31  تارينيز رَبله بله رفتار اتمه‌يئن. اونلار اؤز آللاهلاري اوچون ربّئن نئفرت اتدئيي هر ائيرنج ائشي گؤروبلر؛ بله کي حتّا اوغوللاريني، قيزلاريني اوددا يانديراراق آللاهلارينا قوربان ادئرلر.

12:32  سئزه بويوردوغوم بوتون امرلره دئقّتله عمل ادئن. اونلارا هچ نه آرتيرماييب، اونلاردان هچ نه ده اَسکئلتمه‌يئن.

Chapter 13

13:1  اگر آرانيزدان بئر پيغمبر و يا بئر رؤيا گؤرن چيخيب سئزه بئر علامت يا دا مؤجوزه اولاجاغيني دسه،

13:2  سونرا «تانيماديغينيز باشقا آللاهلارين دالينجا گدک و اونلارا سئتايئش ادک» دسه، بحث اتدئيي علامت و يا مؤجوزه حياتا کچسه ده،

13:3  بله پيغمبرئن و يا رؤيا گؤره‌نئن سؤزلرئنه قولاق آسمايين. چونکي تارينيز رب سئزي ائمتاحان ادئر کي، سئزئن تارينيز ربّی بوتون قَلبئنئزله و بوتون جانينيزلا سِوئب سِومه‌دئيئنئزي گؤرسون.

13:4  سئز تارينيز ربّئن دالينجا گدئن و اوندان قورخون. اونون امرلرئنه عمل ادئب سؤزلرئنه قولاق آسين، اونا خئدمت ادئن و اونا باغلي قالين.

13:5  لاکئن او پيغمبر و يا رؤيا گؤرن اؤلدورولسون، چونکي سئزي چکئردي کي، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخاردان و نؤکرچئلئک اِوئندن قورتاران تارينيز ربّئن ضئدّئنه گده‌سئنئز و سئزي آلداديردي کي، تارينيز ربّئن امر اتدئيي يولدان آزاسينيز. بو جور پئسلئيي آرانيزدان محو ادئن.

13:6  اگر قارداشينيز، آنانيزين اوغلو، اؤز اوغلونوز و يا قيزينيز، سِودئيئنئز آروادينيز يا دا جاندان عَزئز دوستونوز سئزي گئزلئجه توولاديب دِسه کي، «گل گدک و سنه و آتالارينيزا نامعلوم اولان باشقا آللاهلارا قوللوق ادک»

13:7  اطراف خالقلارين آللاهلاري کي، دونيانين بو باشيندان او بئري باشينا قدر سئزه ياخين و يا اوزاقديرلار،

13:8  اونا تسلئم اولمايين، سؤزونه ده قولاق آسمايين. اونا رحمئنئز گلمه‌سئن، اونو قورومايين، اونا پناه ورمه‌يئن.

13:9  آمّا حتمن اونو اؤلدورون؛ اوّلجه سنئن اَلئن، سونرا دا بوتون خالقين اَلي اونون اؤلومونه اوزانسين.

13:10  بلجه اونو داشا باسمالي‌سان، چونکي چاليشدي کي، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن، نؤکرچئلئک اِوئندن چيخاردان تارينيز ربدن آزديرسين.

13:11  او واخت بونون سوراغيني آلان بوتون ائسرايئللی‌لر قورخاجاقلار و بئر ده آرانيزدا بونا بَنزَر بئر پئس ائش اتميه‌جکلر.

13:12  اگر تارينيز ربّئن سئزه ياشاماق اوچون وره‌جيي شهرلرئن بئرئنده اشئده‌سئنئز کي،

13:13  سئزئن آرانيزدان ياراماز آداملار چيخيب شهرلرئنده ياشايان آداملاري آزديريبلار و اونلارا ديئبلر کي، «گلئن تانيماديغينيز باشقا آللاهلارين دالينجا گدک و اونلارا قوللوق ادک.»

13:14  بونو آراشديرين و آختاريب کامئل بئر شکئلده تفتئش ادئن. اگر اشئتدئکلرئنئز دوغرودور و آرانيزدان بئرئسئنئن بله ائيرنج ائش گؤردويو ثابئت اولونوب،

13:15  او شهرده ياشايانلاري حتمن قيلينجدان کچئردئن. شهري کامئل محو ادئب، اوراداکي بوتون خالقي و حيوانلاري قيلينجدان کچئردئن.

13:16  تالان ماللارينين هاميسيني ييغيب، ميدانين اورتاسينا قالايين. شهري و ماللارين هاميسيني تارينيز رب اوچون يانديرما تقدئمي اولاراق کامئل يانديرين. قوي بو شهر ابده کئمي وئرانه قالسين. بو شهر هچ واخت تزه‌دن بئنا اولماسين.

13:17  محو ادئلمه‌يه وقف ادئلن ماللاردان هچ نه‌يي اَلئنئزه گؤتورمه‌يئن. او واخت ربّئن آلوولانان قضبي ياتار و آتالارينيزا آند ائچئب سؤز وردئيي کئمي سئزه رحم ادر، و سئزه مرحمت گؤرسدئب سئزي چوخالدار؛

13:18  اگر تارينيز ربّئن سؤزونو اشئده‌سئنئز، بو گون سئزه ددئيئم امرلره عمل ادئب، تارينيز ربّئن گؤزونده دوز اولاني اده‌سئنئز.

Chapter 14

14:1  سئز تارينيز ربّئن اؤولاديسينيز. اؤلَن اوچون بدنئنئزي يارالامايين و ساچينيزين قاباق طرفئني قيرخمايين.

14:2  چونکي سئز تارينيز ربّئن موقدّس خالقيسينيز. رب ير اوستونده اولان بوتون خالقلار آراسيندان سئزي سچئب کي، اونا مخصوص خالق اولاسينيز.

14:3  ائيرنج بئر شي يمه‌يئن.

14:4  بو حيوانلارين اَتئني يئيه بئلرسئنئز: اؤکوز، قويون، کچي،

14:5  مارال، جيران، خاللي مارال، داغ کچئسي، غزال، آهو، داغ قويونو.

14:6  حيوانلاردان کامئل قوشا ديرناقلي اولان و گؤوشه‌يَن حيوانلارين هاميسينين اَتئندن يئيه بئلرسئنئز.

14:7  لاکئن گؤوشه‌يَن و يا قوشا ديرناقلي اولان بو حيوانلارين اَتئني يِمه‌يئن: دَوه، دووشان، و قايا دووشاني. چونکي اونلار گرچي گؤوشه‌يئرلر، لاکئن قوشا ديرناقلي ديئل‌لر. بونا گؤره سئزئن اوچون حارامديرلار.

14:8  لاکئن دونگوز قوشا ديرناقلي اولسا دا، گؤوشه‌مئر، او سئزئن اوچون حارامدير. اونلارين نه اَتئني ييئن، نه ده لِشئنه توخونون.

14:9  سولاردا ياشايان حيوانلاردان اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولانلارين هاميسيني يئيه بئلرسئنئز.

14:10  آمّا اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولمايانلارين هچ بئرئني يمه‌يئن؛ اونلار سئزه حارامدير.

14:11  بوتون تمئز قوشلارين اَتئندن يئيه بئلرسئنئز.

14:12  لاکئن بو قوشلارين اَتئني يمه‌مه‌لي‌سئنئز: قارتال، کِچَله کرکس، قارا کرکس،

14:13  چالاغان، شاهئن، چالاغان جئنسئندن اولانلار،

14:14  بوتون قارغا جئنسئندن اولانلار،

14:15  بايقوش، قارتال بايقوشو، دهنز قوشو، قيرغي جئنسئندن اولانلار،

14:16  بالا بايقوش، بؤيوک بايقوش، آغ بايقوش،

14:17  چؤل بايقوشو، لِش کرکسي، قاراباتداق،

14:18  لِيلَک، بوتون باليق‌اودان جئنسئندن اولانلار، شاناپئپئک، خوفّاش.

14:19  قانادلي قايناشان حيوانلار سئزئن اوچون حارامدير، يمه‌يئن.

14:20  قانادي اولان تمئز حيوانلارين هاميسيني يئيه بئلرسئنئز.

14:21  اؤلو حالدا تاپيلان حيوان اَتئندن يمه‌يئن. شهرئنئزده اولان اَجنَبئيه وره بئلرسئنئز کي، يسئن، يا دا ياد اِللی‌لره ساتا بئلرسئنئز. لاکئن سئز تارين ربّئن موقدّس خالقيسينيز. کچي بالاسيني آناسينين سودونده پئشئرمه‌يئن.

14:22  ائل به ائل زمئلرئنئزده بئتَن بوتون محصوللارين اوندا بئر حئصّه‌سئني گرک آييراسينيز.

14:23  همئشه تارينيز ربدن قورخماغي اؤيرنمَک اوچون تاخيلينيزين، تزه شرابينيزين، زيتون ياغينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، مال- حيوانينيزين، قويون- کچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني تارينيز ربّئن حوضوروندا، اؤز آدينا مسکن سچدئيي يرده ييئن.

14:24  اگر تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي ير سئزدن چوخ اوزاقدادير و يولون اوزاقليغيندان سئز تارينيز ربّئن سئزه برکت وردئيي محصوللارين اوندا بئر حئصّه‌سئني اورايا آپارا بئلمئرسئنئز،

14:25  او زامان بونلاري ساتيب پولا چِوئرئن، و بو پولو گؤتوروب تارينيز ربّئن سچه‌چيي يره گدئن.

14:26  بو پوللا اوره‌يئنئز ائسته‌دئيئني آلين: مال-حيوان، سورو، شراب، کفلَندئرئجي ائچکي، و يا اوره‌يئنئزئن ائسته‌دئيئني؛ سئز و اِوئنئزئن اهلي اورادا تارينيز ربّئن قاباغيندا يِيئب شادليق ادئن.

14:27  شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لري ياددان چيخارتمايين، چونکي اونلارين سئزئنله بئرلئکده پايي و ائرثي تورپاغي يوخدور.

14:28  هر اوچ ائلئن آخيريندا، اوچونجو ائلده بئتَن بوتون محصولونوزون اوندا بئر حئصّه‌سئني چيخارديب شهرلرئنئزده آنبار ادئن.

14:29  سئزئنله بئرلئکده پايي و ائرثي تورپاغي اولمايان لاوئلی‌لر، شهرلرئنئزده اولان قرئبلر، يِتئملر و دول‌لار قوي گلئب بوندان دويونجا يسئنلر. بله ادئن کي، تارينيز رب سئزه اَلئنئزئن بوتون زحمتئنده برکت ورسئن.

Chapter 15

15:1  هر يدّي ائلئن آخيريندا بورجلو اولانلاري باغيشلايين.

15:2  بورجلارين باغيشلانما ائشئني بله ادئن: طلبکار اولان شخص قونشوسونون بورجونو باغيشلاسين؛ قونشوسونو و يا هموطنئني مجبور اتمه‌سئن کی، بورجونو گری قايتارسين، چونکي رب طرفئندن بورجلارين باغيشلانما ائلي اعلان اولوبدور.

15:3  ياد اِللي‌لردن بورجلارينيزي گری آلا بئلرسئنئز، لاکئن هموطنلرئنئزئن بورجلاريني باغيشلامالي‌سينيز.

15:4  او واخت آرانيزدا کاسيب اولماز، چونکي تارينيز رب سئزه مئراث آلماق اوچون وره‌جيي تورپاقدا سئزه البتّه برکت وره‌جک،

15:5  اگر تارين ربّئن سؤزوندن ائطاعت اده‌سئنئز، بو گون سئزه ددئيئم امرلرئن هاميسينا دئقّتله عمل اده‌سئنئز،

15:6  تارينيز رب سئزه وعده وردئيي کئمي برکت وره‌جک. سئز بئر چوخ مئلّتلره بورج وره‌جکسئنئز، لاکئن اونلاردان بورج آلماياجاقسينيز. سئز بئر چوخ مئلّتلره حؤکمرانليق اده‌جکسئنئز، لاکئن اونلار سئزه حؤکمرانليق اتميه‌جکلر.

15:7  اگر تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغين هر هانسي بئر شهرئنده ياشايان هموطنلرئنئزدن بئري کاسيبدير، داش اورکلي اولمايين. کاسيب هموطنلرئنئزئن قاباغيندا اَلئنئز باغلي اولماسين.

15:8  عکسئنه، اَلي‌آچيق اولون، نَيه احتئياجي وارسا، اونا لازيمي اولدوغو قدر بورج ورئن.

15:9  مبادا دئيه‌سئنئز: «يدّئنجی ائل يعني بورجلارين باغيشلانما ائلي ياخيندير» و اوره‌يئنئزه پئس فئکئرلر گتئره‌سئنئز. کاسيب هموطنئنئز اوچون خَسئسلئک اتمه‌يئن، اونا کؤمک اتمکدن بويون قاچيرتمايين. يوخسا او سئزدن ربّه شئکايت ادر، و گوناه قازانارسينيز.

15:10  کاسيبا سخاوتله، اؤز گؤيلونوزله کؤمک ادئن، چونکي بونا گؤره تارينيز رب بوتون بويونا آلديقلارينيزا، اَل آتديغينيز هر ائشه برکت وره‌جکدئر.

15:11  اؤلکه‌ده همئشه کاسيبلار اولاجاقلار، بونا گؤره من سئزه بله امر ادئرم: اؤز اؤلکه‌نئزده‌کي کاسيب و مؤحتاج هموطنلرئنئزه اَلي‌آچيق اولون.

15:12  اگر عئبراني هموطنلرئنئزدن بئر کئشي و يا آرواد سئزه قول اولاراق ساتيليبسا، بو قول آلتي ائل سئزه قوللوق ادندن سونرا، يدّئنجی ائل اونو آزاد ادئن.

15:13  آزاد ادنده اونو اَلي‌بوش يولا سالمايين.

15:14  سخاوت گؤرسدئب سورونوزدن، تاخيلينيزدان، شرابينيزدان اونا ورئن. تارينيز رب سئزه نجه برکت ورئبسه، سئز ده اونلارا اله ورئن.

15:15  مئصئرده قول اولدوغونوزو، تارينيز ربّئن سئزي قورتارديغيني يادا سالين. بو گون اونا گؤره بو امري ورئرم.

15:16  اگر قولونوز سئزي و سئزئن اِو اهلئنئزي سِوئر و سئزئنله خوش بئر حياتي وار و «سئزدن آيريلماق ائسته‌مئرم» ديئر،

15:17  اوندا بئر بئز گؤتورون و قولونوزون قولاق مَمه‌سئني دِشئب قاپييا باغلايين. بوندان سونرا او عؤمرو بويو قولونوز قالاجاق. کنئزئنئزله ده بو جور رفتار ادئن.

15:18  قولونوزو آزاد اتمک سئزه چتئن گلمه‌سئن. او، سئزه قوللوق اتدئيي آلتي ائل عرضئنده، موزدلو ائشچئدن ائکي قات آرتيق ائش گؤروبدور. سئزه تارينيز رب هر ائشده برکت وره‌جک.

15:19  مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن ائلک دوغولان بالالاريندان هر اِرکَک حيواني تارينيز رب اوچون تقدئس ادئن. مال-حيوانينيزين ائلک بالالاريني ائشلَتمه‌يئن، قويون-کچئلرئنئزئن ائلک بالالارينين يونونو قيرخمايين.

15:20  سئز عايئله‌لرئنئزله بئرلئکده هر ائل تارينيز ربّئن حوضوروندا، اونون سچه‌جيي يرده بو حيوانلارين اَتئني ييئن.

15:21  لاکئن اگر بئر حيوانين عيبي وارسا، آخساق و يا کوردور، يا دا شئکَستي وار، اونو تارينيز ربّه قوربان اتمه‌يئن.

15:22  بله حيوانلاري کسئب شهرلرئنئزده يئيه بئلرسئنئز. پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتدن جيران و يا مارال اَتي يدئيي کئمي يئيه بئلر.

15:23  آنجاق قانيني يمه‌يئن؛ اونو سو کئمي تورپاغا تؤکون.

Chapter 16

16:1  آبئب آييني رئعايت ادئن و تارينيز ربّئن پاسخا بايراميني توتون. چونکي تارينيز رب سئزي مئصئردن آبئب آييندا گجه ائکن چيخارتدي.

16:2  تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يرده قويون- کچئلرئنئزدن، مال- حيوانينيزدان پاسخا قورباني کسئن.

16:3  قوربان اَتي ائله بئرلئکده مايالي چؤرک يمه‌يئن؛ اونونلا يدّي گون ماياسيز چؤرک، يعني اذئيّت چؤره‌يي ييئن. چونکي مئصئر اؤلکه‌سئندن تَلَسئک چيخدينيز. اله کي، عؤمور بويو مئصئردن چيخديغينيز گونو ياددا ساخلاياسينيز.

16:4  اؤلکه‌نئزئن هچ بئر يرئنده يدّي گون مايا گؤرونمه‌سئن. قوربان کَسدئيئنئز حيوانلارين اَتي بئرئنجي گونون آخشاميندان صاباحا قالماسين.

16:5  پاسخا قوربانلاريني تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرئن هچ بئرئنده کسمه‌يئن،

16:6  آنجاق تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يرده کسئن. پاسخا قوربانيني آخشام، گون باتاندا، مئصئردن چيخديغينيز ساعاتلاردا کسئن.

16:7  اَتي تارينيز ربّئن سچه‌جيي يرده پئشئرئب ييئن. سحر آچيلاندا اورادان چيخيب چاديرلارينيزا قاييدين.

16:8  آلتي گون ماياسيز چؤرک ييئن. يدّئنجی گون تارينيز رب اوچون طَنطَنه‌لي ييغين کچئردئن و هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن.

16:9  يدّي هفته اؤزونوز اوچون سايين، اَکئنه اوراق ووردوغونوز ائلک گوندن يدّي هفته سايين.

16:10  تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره، اؤز گؤيلو ائله تقدئم ورمکله تارينيز رب اوچون هفته‌لر بايرامي کچئردئن.

16:11  تارينيز ربّئن حوضوروندا يعني اونون اؤز آدينا مسکن سچه‌جيی يرده سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قولونوز، کنئزئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر، آرانيزدا ياشايان قرئبلر، يتئملر و دول‌لار بئرلئکده شادليق اده‌جکسئنئز.

16:12  مئصئرده قول اولدوغونوزو يادا سالين و بو قايدالارا دئقّت ائله عمل ادئن.

16:13  خَرمَنئنئزدن، اوزوم سيخانينيزدان محصول گؤتورندن سونرا، اؤزونوز اوچون يدّي گون چارداقلار بايرامي توتون.

16:14  بو بايرامدا سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قولونوز، کنئزئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر، قرئبلر، يتئملر و دول‌لارلا بئرلئکده شادليق اده‌جکسئنئز.

16:15  تارينيز ربّئن سچه‌جيی يرده رب اوچون يدّي گون بو بايرامي توتون، چونکي تارينيز رب بوتون محصول‌لارينيزا، اَللرئنئزئن هر ائشئنه برکت ورئب و سئز هامينيز شادليق ائچئنده ياشاياجاقسينيز.

16:16  بوتون کئشئلرئنئز ائلده اوچ دفه ماياسيز چؤرک بايراميندا، هفته‌لر بايراميندا، و چارداقلار بايراميندا تارينيز ربّئن حوضوروندا اولماق اوچون اونون سچه‌جيی يره گتسئنلر. ربّئن حوضورونا هچ کئم اَلي‌بوش گتمه‌سئن.

16:17  هر کس تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره گوجو چاتديغي قدر ورمه‌لي‌دئر.

16:18  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرده هر قبئله‌نئز اوچون قاضيلار و مأمورلار تعيئن ادئن. قوي اونلار خالقا عدالتله قضاوت اتسئنلر.

16:19  حؤکم اِدَرکَن حاقسيزليق اتمه‌يئن، هچ کئمئن طرفئني ساخلامايين. روشوت آلمايين، چونکي روشوت حئکمتلي ائنسانين گؤزلرئني کور ادئر و صالح آدامين سؤزلرئني اَيری ادئر.

16:20  عدالتئن، آنجاق عدالتئن دالينجا گدئن کي، ياشاياجاقسينيز و تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا مالئک اولاسينيز.

16:21  تارينيز رب اوچون قوراجاغينيز قوربانگاهين يانينا اَشِرانين هچ بئر آغاج سوتونونو قويمايين.

16:22  تارينيز ربّئن نئفرت اتدئيي موقدّس بئر سوتون قويمايين.

Chapter 17

17:1  هر هانسي بئر عِيب و يا شئکستي اولان اؤکوزو يا دا قويونو تارينيز ربّه قوربان اتمه‌يئن. بله اتمک تارينيز رب اوچون ائيرنجدئر.

17:2  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرئن بئرئنده، اگر آرانيزدان هر هانسي بئر کئشي يا دا آرواد چيخسا کي، اونون عهدئني پوزوب و تارينيز ربّئن گؤزونده پئس اولاني ادئب،

17:3  و گدئب منئم امرئمئن ضئدّئنه آيري آللاهلارا، گونه، آيا و يا گؤي جئسئملرئندن هر هانسي بئرئنه قوللوق ادئب پرستئش اتسه،

17:4  اگر بو حادئثه‌دن خبردار اولاسينيز، اشئتدئکلرئنئزي دئقّتله آراشديرين. اگر بو خبر دوغرودور و بله ائيرنج شيئن ائسرايئلده باش وردئيي ثابئت اولسا،

17:5  او واخت بله پئس حرکت ادن کئشئني و يا آروادي شهرئن دروازاسينا گتئرئن و داشا باسيب اؤلدورون.

17:6  اؤلومه محکوم اولان آدام ائکي و يا اوچ نفرئن شاهئدلئيي ائله اؤلدورولمه‌لي‌دئر. تک بئر نفرئن شاهئدلئيي ائله اؤلدورولمه‌سئن.

17:7  او آدامي اوّلجه شاهئدلر، سونرا ده بوتون خالق داشا باسسين. بلجه، بو پئسلئک آرانيزدان آتيلسين.

17:8  اگر شهرلرئنئزده آدام اؤلدورمک، موناقئشه و يا يوگوروب يارالاماق داعوالاري وار کي، محکمه‌لرئنئزده اونلار باره‌ده قرار چيخارتماقدا چتئنلئکلره راست گلئرسئنئز، اوندا قالخين و تارينيز ربّئن سچه‌جيی يره گدئن.

17:9  او دؤورده خئدمت ادن لاوئلي کاهئنلرئن يا دا قاضينين يانينا گدئب اونلاردان بو باره‌ده نظر آلين. داعوانين قراريني اونلار سئزه اعلان اده‌جکلر.

17:10  ربّئن سچه‌جيی يردن سئزه ديئلن قرارا عمل ادئن. دئقّت ادئن کي، سئزه اؤيرتدئکلرئنئن هاميسينا عمل اده‌سئنئز.

17:11  اؤيره‌دئلن قانونا و ديئلن قرارا گؤره رفتار ادئن. امر ادئلنلردن نه صاغا، نه ده سولا دؤنون.

17:12  هر کس کي، اهانت ادئب تارينيز ربّئن حوضوروندا دوران قاضييا و يا کاهئنه قولاق آسماسا، گرک اؤلدورولسون؛ بلجه بو پئسلئيي ائسرايئلدن سئلرسن.

17:13  بوتون خالق بو خبري اشئدئب قورخار و بئر داها بو اهانت اولماز.

17:14  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئرنده، اورايا مالئک اولوب اوراني مسکن ادنده، اگر دئيه‌سئنئز: «بوتون اطراف اؤلکه‌لرده‌کي کئمي بئر پادشاه تعيئن ادک.»

17:15  آرخايين اولون کي، تارينيز ربّئن سچه‌جيی آدامي پادشاه قوياسينيز. پادشاه تعيئن اتدئيئنئز آدام اؤز هموطنلرئنئزدن اولمالي‌دير. هموطنئنئز اولمايان ياداِلّي بئر آدامي پادشاه اده بئلمزسئنئز.

17:16  قوي پادشاه اؤزو اوچون آت چوخالتماسين. آتلاريني آرتيرماق اوچون خالقي مئصئره دؤنمه‌يه چکمه‌سئن، چونکي رب سئزه بله ديئب: «بئر ده بو يولدان گری قاييتمايين.»

17:17  پادشاه چوخ آرواد آلماسين، يوخسا اوره‌يي آزار؛ اؤزو اوچون چوخلو قيزيل-گوموش ده ييغماسين.

17:18  پادشاهليق تختئنه چيخاندا، لاوئلي کاهئنلرئن نظارتي آلتيندا بو قانوندان بئر صورتئني اؤزو اوچون طومارا يازسين.

17:19  بو قانونون صورتي اونون يانيندا اولسون و عؤمرونون بوتون گونلرئنده اونو اوخوسون کي، بو قانونون بوتون سؤزلرئنه و بو قايدالارا عمل اتمکله تارينيز ربدن قورخماغي اؤيرنسئن.

17:20  اله کي، اؤزونو هموطنلرئندن اوستون توتماسين و امردن نه صاغا، نه ده سولا دؤنسون. او واخت ائسرايئلده اؤزونون و نسلئنئن پادشاهليغي اوزون اولار.

Chapter 18

18:1  لاوئلي کاهئنلرئن، بوتون لاوي قبئله‌سئنئن او بئري ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده پايي و ائرثي اولماياجاق. اونلار ربّه اودلا تقدئم ادئلَنلرله و ربّئن پايي ائله دوياجاقلار.

18:2  لاوئلی‌لرئن هموطنلري آراسيندا ائرثي تورپاقلاري اولماياجاق؛ اونلارين ائرثي رب اؤزودور، نجه کي، سؤز ورئب.

18:3  خالق آراسيندا اؤکوز و يا قويون قورباني تقدئم ادنلرئن کاهئنلره وره‌جيي پاي بو اولاجاق: قول، چَنه و ائچ‌آلات.

18:4  تاخيلينيزين، تزه شرابينيزين، زيتون ياغينيزين نوباريني و قويونلارينيزدان قيرخديغينيز ائلک يونو کاهئنلره ورئن.

18:5  چونکي تارينيز رب اونلاري و اؤولادلاريني بوتون قبئله‌لرئنئز آراسيندان سچئب کي، دائم ربّئن آدينا خئدمتده دايانسينلار.

18:6  اگر بئر لاوئلي ياشاديغي ائسرايئل شهرلرئنئن بئرئندن اؤز گؤيلو ائله ربّئن سچه‌جيی يره گلسه،

18:7  اورادا تاريسي ربّئن حوضوروندا دايانان لاوئلي هموطنلري کئمي، ربّئن آدينا خئدمت اتسئن.

18:8  اونلارين پايي بئر اولاجاق مگر نه کي، آتا مولکونون ساتيشيندان اَله گتئرئر.

18:9  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئردئيئنئز زامان، او مئلّتلرئن ائيرنج رسم-روسوملاريني اؤيره‌نئب تقلئد اتمه‌يئن.

18:10  آرانيزدا اوغول و قيزيني اوددا قوربان ادن، فالچي، گله‌جيي دئيَن، باخيجي، جادوگر،

18:11  اووسونچو، جئنلرله رابئطه ساخلايان، روحلار و يا اؤلولري چاغيران اولماسين.

18:12  بله ائش گؤرَنلر ربّه ائيرنجدئرلر؛ و اله بو ائيرنج ائشلره گؤره تارينيز رب اونلاري سئزئن قاباغينيزدان قوواجاق.

18:13  تارينيز ربّئن گؤزو قاباغيندا کامئل اولون.

18:14  چونکي تورپاقلاريني آلاجاغينيز بو مئلّتلرئن گله‌جيي دئيَنلرئن و فالچيلارين سؤزلرئنه قولاق آسيرلار. آمّا سنه گلئنجه؛ تارينيز رب سئزئن اوچون بونا ائجازه ورمئر.

18:15  تارينيز رب سئزئن اوچون آرانيزدان، اؤز هموطنلرئنئز ائچئندن منئم کئمي بئر پيغمبر يتئره‌جک. اونا قولاق آسين.

18:16  چونکي خورِبده ييغيلديغينيز گون، تارينيز ربدن بونو آرزو اتمئشدئنئز: «قوي بئر ده تاريم ربّئن سَسئني اشئتمه‌يئم و بئر داها بو بؤيوک آلووو گؤرمه‌يئم، يوخسا اؤله‌رَم.»

18:17  او واخت رب منه ددي: «ددئکلري دوغرودور.

18:18  اونلار اوچون هموطنلري آراسيندان سنئن کئمي بئر پيغمبر يتئره‌جيم و سؤزلرئمي اونون آغزينا قوياجاغام. او امر اتدئيئم هر شيي اونلارا دئيه‌جک.

18:19  منئم آديمدا دئيه‌جيي سؤزلره قولاق آسمايان آدامي من اؤزوم جزالانديراجاغام.

18:20  لاکئن هانسي بئر پيغمبر اونا امر اتمه‌دئيئم سؤزو منئم آديمدا دِمَيه جورعت اتسه، و يا آيري آللاهلارين آديندا دانيشسا، او پيغمبر گرک اؤلدورولسون.»

18:21  مومکوندور اوره‌يئنئزده دئيه‌سئنئز: «بو سؤزون رَبدن اولوب-اولماديغيني نجه بئلَک؟»

18:22  اگر بئر پيغمبر ربّئن آديندا دانيشاندا، ددئيي سؤز باش ورمَزسه، و يا دوز چيخمازسا، اونو رب دمه‌مئشدئر. او پيغمبر گوستاخليقلا دانيشيب. اوندان قورخمايين.

Chapter 19

19:1  تارينيز رب، تورپاقلاريني سئزه وره‌جيی مئلّتلري محو ادنده، و سئز اونلارين مولکونو آليب شهرلرئنده و اِولرئنده ساکئن اولاندا،

19:2  تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون سئزه وره‌جيی تورپاغين مرکزئنده اؤزونوز اوچون اوچ شهر آييرين.

19:3  اؤزون اوچون يوللار چکئب، تارينيز ربّئن سئزه مولک وره‌جيی اؤلکه‌ني اوچ بؤلگه‌يه آييرين. بله کي، آدام اؤلدورن بو شهرلردن بئرئنه قاچسين.

19:4  صاغ قالماق اوچون اورايا قاچان قاتئل حاقّيندا، يعني قونشوسو ائله اوّلجه‌دن عداوتي اولمادان و بئلمه‌دن اونو اؤلدورن آدام باره‌ده قايدا بودور.

19:5  مثلن، اودون کَسمَک اوچون قونشوسو ائله مِشه‌يه گدئب آغاج دوغراماق اوچون بالتا ووراندا، بالتانين دمئري ساپيندان چيخيب قونشوسونا دَيسه و قونشوسو اؤلسه، اؤلومه باعئث آدام بو شهرلردن بئرئنه قاچيب جا‌نيني قورتارسين.

19:6  يوخسا قان قئصاصيني آلان قضبئنئن حئدّتئنده قاتئلئن دالينا دوشه بئلر. يول اوزاق اولسا، چاتيب اونو اؤلدوره بئلر، گرچي اونونلا قاباقدان عداوتي اولماديغينا گؤره اؤلوم جزاسينا لايئق ديئل.

19:7  بونون اوچون سئزه امر ادئرم: اؤزوزه اوچ شهر آييرين.

19:8  اگر تارينيز رب، آتالارينيزا آند ائچدئيي کئمي، سئزئن سرحدئنئزي گِنئشلَندئرسه و آتالارينيزا وعده وردئيي بوتون اؤلکه‌ني سئزه ورسه،

19:9  اگر بو گون سئزه ددئيئم بو امري دئقّتله رئعايت اده‌سئنئز، يعني تارينيز ربّی سِوه‌سئز و همئشه اونون يوللاريندا يِرئيه‌سئنئز، او زامان اؤزونوز اوچون بو اوچ شهردن علاوه، اوچ شهر ده سِچئن.

19:10  بلجه تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاقدا گوناهسيز قان تؤکولميه‌جک؛ و هم ده قان تؤکمَکده تقصئرکار اولمازسينيز.

19:11  لاکئن اگر بئرئنئن قونشوسو ائله عداوتي وار، و کمئنده دوروب اونو گؤزله‌سه و هوجوم اده‌رک اونو ووروب اؤلدورسه، و بو شهرلردن بئرئنه قاچسا،

19:12  بو آدامين شهرئنئن آغساقّاللاري آدام گؤندرئب، اونو اورادان آليب، اؤلمَک اوچون قان قئصاصي آلانا تسلئم اتسئنلر.

19:13  اونا رحم اتمه‌يئن. گوناهسيز قاني ائسرايئلدن تمئزله‌يئن کي، حياتينيز خوش کچسئن.

19:14  تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون مئراث آلاجاغينيز ائرثئنئزده، قونشونوزون اجدادلار طرفئندن قويولان سرحدئني ديئشدئرمه‌يئن.

19:15  هر هانسي بئر تقصئر و يا گوناه باره‌ده تک بئر شاهئدئن شهادتي کئفايت ديئل؛ هر ائدّئعا ائکي و يا اوچ شاهئدئن سؤزو ائله تصدئق ادئلسئن.

19:16  اگر بئر يالانچي شاهئد پئس مقصدله بئرئني تقصئرلَندئرسه،

19:17  آرالاريندا موناقئشه اولان ائکي آدام ربّئن حوضوروندا، او دؤورده خئدمت ادن کاهئنلرئن و قاضي‌لارين قاباغيندا دايانسينلار.

19:18  حاکئملر داعواني ياخشي آراشديرسينلار. اگر شاهئد يالانچي‌دير و هموطنئنه يالاندان ائتّئهام ووروب،

19:19  اوندا هموطنئنه اتمک ائسته‌دئيئني، اونون اؤز باشينا گتئرئن. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي سئلرسئنئز.

19:20  قالانلاري دا بونو اشئدئب قورخاجاقلار و بئر داها سئزئن آرانيزدا بو جور پئسلئک اتميه‌جکلر.

19:21  بله آداما رحم اتمه‌يئن: جان عوضئنه جان، گؤز عوضئنه گؤز، دئش عوضئنه دئش، اَل عوضئنه اَل، آياق عوضئنه آياق.

Chapter 20

20:1  دوشمنلرئنئزئن ضئدّئنه دؤيوشه چيخاندا، آتلاري، دؤيوش عارابالاريني و سئزدن بؤيوک بئر قوشونو گؤرنده قورخمايين، چونکي سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان تارينيز رب سئزئنله‌دئر.

20:2  کاهئن دؤيوشدن قاباق قوشونون يانينا گلئب خالقلا دانيشسين.

20:3  اونلارا بله دسئن: «ای ائسرايئللی‌لر، قولاق آسين! بو گون دوشمنلرئنئزله دؤيوشه چيخيرسينيز. اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن. اونلاردان قورخوب اورکمه‌يئن، اونلارين قاباغيندا دا اَسمه‌يئن،

20:4  چونکي تارينيز رب سئزئنله گدئر کي، دوشمنلرئنئزله دؤيوشسون و سئزه نئجات ورسئن.»

20:5  افسرلر ده خالقا بله دسئنلر: «کئم وار کي، تزه اِو تئکئب و ائچئنده حله اوتورماييب؟ قوي اِوئنه قاييتسين. اولماسين کي، دؤيوشده اؤلسون و اِوئنده آيري آدام ياشاسين.

20:6  کئم وار کي، اوزوم باغي ساليب، محصولونو حله ييغماييب؟ قوي او دا اِوئنه قاييتسين. اولماسين دؤيوشده اؤلسون و محصولونو آيريسي ييغسين.

20:7  کئم وار کي، بئر قيزا نئشانلي اولوب، آمّا حله اِولَنمه‌يئب؟ او دا دؤنوب اِوئنه قاييتسين. اولماسين کي، دؤيوشده اؤلسون و نئشانليسيني آيري بئري آلسين.»

20:8  افسرلر خالقلا دانيشماغا داوام ورئب بله دسئنلر: «کئم وار کي، قورخوسوندان اوره‌يئني ييئر؟ او آدام دؤنوب اِوئنه قاييتسين اِله کي، هموطنلرئنئن ده اوره‌يئني اؤز اوره‌يي کئمي اوزمه‌سئن.»

20:9  افسرلر قوشونلا دانيشماقلاريني قورتاراندان سونرا خالقا قوشون رهبرلري تعيئن اتسئنلر.

20:10  دؤيوشمَک اوچون هانسي شهرئن ضئدّئنه يوروش اده‌سئنئز، اوّل اونون خالقيني باريشا چاغيرين.

20:11  اگر حاضير اولوب سئزئنله صولح اتسه‌لر و دروازالاريني سئزه آچسالار، او واخت اورانين بوتون اهالئسي سئزه ائجباري چاليشيب خئدمت اتسئنلر.

20:12  يوخ، اگر سئزئن باريش دعوتئنئزي ردّ ادئب، دؤيوشه باشلاسالار، اوندا شهري موحاصئره‌يه آلين.

20:13  تارينيز رب شهري سئزه تسلئم ادنده، اورانين بوتون کئشئلرئني قيلينجدان کچئردئن.

20:14  آروادلاريني، اوشاقلاري، حيوانلاري و شهرده اولان بوتون ماللاري دا تالان ادئن. تارينيز ربّئن سئزه وردئيي دوشمن ماليني اؤزونوزه صرف اده بئلرسئنئز.

20:15  سئزدن اوزاقلاردا يِرلَشَن شهرلرئن هاميسينا دا کي، ياخينينيزدا اولان مئلّتلرئن ديئللر، بله رفتار ادئن!

20:16  آنجاق تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی بو مئلّتلرئن شهرلرئنده نَفَسي اولان هچ بئر جانليني بِله، صاغ بوراخمايين.

20:17  خئتلئلري، اِمورلولاري، کَنَعانليلاري، پِرئزلی‌لري، خئولی‌لري، يِبوسلولاري تارينيز ربّئن سئزه امر اتدئيي کئمي کامئل محو ادئن کي،

20:18  آللاهلارينا اتدئکلري بوتون ائيرنج شيلرئن اتمه‌يئني سئزه اؤيرتمه‌سئنلر و سئز تارينيز ربّئن ضئدّئنه گوناه اتميه‌سئنئز.

20:19  هر هانسي بئر شهرله دؤيوشَنده، اگر اورانين موحاصئره‌‌سي اوزون چکسه، آغاجلاري بالتالاييب محو اتمه‌يئن. بو آغاجلارين محصولوندان يئيه بئلرسئنئز، آمّا اونلاري قيرمايين. مگر چؤلده‌کي آغاجلار ائنساندير کي، اونلاري موحاصئره‌يه آلاسينيز؟

20:20  آنجاق او آغاجلاري کَسئب محو اده‌بئلرسئنئز کي، اونلارين بار ورمه‌مکلرئني بئلئرسئنئز. سئزئنله دؤيوشه چيخان شهري آلاناجاق، موحاصئره عملئيّاتيندا بو آغاجلاردان ائستئفاده اده بئلرسئنئز.

Chapter 21

21:1  تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون سئزه وره‌جيی تورپاقدا، اگر چؤلده، يره سَرئلمئش اله بئر ميئت تاپاسينيز کي، اونون کئمئن طرفئندن اؤلدورولدويو بئلئنمئر،

21:2  آغساقّاللارينيز و حاکئملرئنئز گدئب مِيئتئن اولدوغو يرله اطراف شهرلر آراسينداکي مسافه‌ني اؤلچسونلر.

21:3  مِيئته لاپ ياخين شهر هانسي‌دير، اورانين آغساقّاللاري ائشه قوشولماميش، يوغ تاخيلمايان بئر دئشي بوزوو گؤتورسونلر.

21:4  دئشي بوزوو شوخوملانماميش، اَکئلمه‌مئش تورپاقداکي آخار سولو دره‌يه گتئرسئنلر و اورادا بوزووون بوينونو سينديرسينلار.

21:5  سونرا لاوئلي کاهئنلر ده اورايا گلسئنلر، چونکي تارينيز رب اونلاري اؤزونه خئدمتچي سچئب کي، ربّئن آديندا برکت ورسئنلر؛ آرانيزداکي هر موناقئشه و دؤيوشمه داعوايا باخسينلار.

21:6  ميئته لاپ ياخين شهرئن بوتون آغساقّاللاري دره‌ده بوينو سينديريلميش دئشي بوزووون اوستونده اَللرئني يوسونلار؛

21:7  و جاواب ورئب دسئنلر: «بئزئم اَللرئمئز بو قان تؤکمه‌يئب. کئمئن اتدئيئني ده گؤزلرئمئز گؤرمه‌يئب.

21:8  يارب، قورتارديغين خالقين ائسرايئلي باغيشلا. سنئن خالقين ائسرايئلي ناحاق تؤکولَن قان اوچون تقصئرکار توتما.» بلجه، قان تؤکمَک گوناهي باغيشلانار.

21:9  ربّئن گؤزونده دوز اولاني اتدئيئنئز اوچون، ناحاق قان بوينونوزدان گؤتوروله‌جک.

21:10  دوشمنلرئنئزله دؤيوشه چيخاندا، و تارينيز رب اونلاري سئزئن اَلئنئزه تسلئم ادنده، و سئز اونلاري اسئر گؤتورنده،

21:11  اگر اسئرلرئن آراسيندا گؤزل آرواد گؤروب اونا وورولاسينيز، اونو اؤزونوزه آرواد آلماق ائستَيه‌سئنئز،

21:12  او واخت او آروادي اؤز اِوئنئزه گتئرئن، و او، باشيني قيرخيب ديرناقلاريني توتسون،

21:13  اسئر آليناندا گئيَن پالتارلاري چيخارتسين و اِوئنئزده قاليب آتا-آناسي اوچون بئر آي کامئل ياس توتسون؛ بوندان سونرا آروادي اونون يانينا گئرئب، اونون اَري اولا بئلرسئنئز و او سئزئن آروادينيز اولار.

21:14  اگر او سونرادان سنئن خوشونا گلمه‌سه، گؤيلو ائسته‌دئيي کئمي اونو آزاد بوراخ. لاکئن آروادي اصلا پولا ساتا بئلمزسن، اونونلا پئس رفتار اده‌ بئلمزسن، چونکي اونو ذلئل ادئبسن.

21:15  اگر بئر کئشئنئن ائکي آروادي وارسا، بئرئني سِوئب آيريسيني سِومئرسه، و هر ائکي آرواد دا اونا اوغوللار دوغموشسا، اگر ائلک اوغول سِومه‌دئيي آرواددان‌دير،

21:16  بو کئشي اَملاکيني ائرث اولاراق اوغوللاري آراسيندا بؤلَنده، ائلک اوغوللوق حاقّيني سِودئيي آروادينين اوغلونا وره بئلمز.

21:17  سِومه‌دئيي آروادينين اوغلونو ائلک اوغول اولاراق تانيسين و بؤلونَن مالين ائکي قات پاييني اونا ورسئن، چونکي گوجونون ائلک يادئگاري‌دير؛ ائلک اوغوللوق حاقّي اونوندور.

21:18  اگر بئر آدامين دئکباش، عاصي، والئدِينئنه قولاق آسمايان، آتا-آنا تربئيه‌سئنه محل قويمايان بئر اوغلو وارسا،

21:19  آتا-آناسي اونو توتوب، شهرئن دروازاسينا، شهرئن آغساقّاللارينين يانينا گتئرسئنلر.

21:20  شهر آغساقّاللارينا بله دسئنلر: «بئزئم اوغلوموز دئکباش و عاصي‌دئر. سؤزوموزه هچ باخمير، قارينقولو و عيّاشدير.»

21:21  او واخت شهرئن اهالئسي اونو داشا باسيب اؤلدورسونلر؛ بلجه بو پئسلئيي آرانيزدان تمئزله‌يئن. بوتون ائسرايئللی‌لر بو خبري اشئدئب قورخاجاقلار.

21:22  اگر بئر آدام اؤلوم جزاسينا لايئق بئر گوناهدان اؤتري اؤلومه ورئلئب و اونو آغاجدان آسيرسينيز،

21:23  ميئتي گجه آغاجدا آسيلي قويمايين. گرک اونو همئن گون باسديراسينيز، چونکي آسيلان آدام تارينين لعنتئنه دوچار اولوب. بلجه تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاغي نجئسلَمَزسئنئز.

Chapter 22

22:1  اگر هموطنئنئن آزميش اؤکوز و يا قويونونو گؤره‌سن، اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما. اؤکوزو و يا قويونو هموطنئنه گری قايتارماليسان.

22:2  اگر هموطنئن سندن اوزاقدادير يا دا حيوانين کئمه عاييد اولدوغونو بئلمئرسن، اوندا اونو اؤز اِوئنه آپار. هموطنئن اونو آختاراناجاق بو حيوان اِوئنده قالسين. سونرا اونو گری قايتار.

22:3  هموطنئنئن اِششه‌يئني، پالتاريني و يا ائتئردئيي آيري شيلري تاپاندا دا بو جور اتمه‌لي‌سن. اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما.

22:4  گؤرنده کي، هموطنئنئن اِششه‌يي و يا اؤکوزو يولدا ييخيليب، اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما. گرک کؤمک ادئب حيواني آياغا قالديراسان.

22:5  آرواد کئشي پالتاري، کئشي ده آرواد پالتاريني گيئنمه‌سئن؛ چونکي بله شيلري ادن هر کس تارينيز ربّه ائيرنج گؤرونور.

22:6  اگر تصادوفن يولدا، آغاجدا و يا تورپاق اوستونده بئر قوش يوواسي گؤره‌سن و آنا قوش بالالارينين يا دا يومورتالارينين اوستونده اوتورموشسا، آنا قوشو بالالاري ائله بئرلئکده گؤتورمه.

22:7  اؤزون اوچون بالالاريني گؤتوره بئلرسن، آمّا آناسيني گرک بوراخاسان. بله اده‌سن، حياتين خوش، عؤمرون اوزون اولار.

22:8  تزه تئکدئيئن اِوئن دامينين کنارينا قيسا دووار چک کي، کئمسه داميندان ييخيليب اؤلسه، قاني اِوئنئن اوستونه دوشمه‌سئن.

22:9  باغيندا ائکي جور توخومو قاريشديريب اَکمه. بله اده‌سن، اَکدئيئن توخومون دا، باغين محصولو دا نجئسدئر.

22:10  شوخوملاماق اوچون اِششَکله اؤکوزو ياناشي قوشما.

22:11  يونلا کتاندان توخونموش قاريشيق پارچادان پالتار گيئنمه.

22:12  بوروندويون عبانين دؤرد طرفئنه قوتاز سال.

22:13  اگر بئر نفر آرواد آليب ياخينليق ادندن سونرا اونو بَيَنمسه،

22:14  و اونا شر آتيب آديني لَکه‌لَسه و دسه: «بو قيزي آلديم، اونونلا ياخينليق ادندن سونرا گؤردوم کي، باکئره ديئل.»

22:15  اوندا آتا-آناسي قيزين «اوز آغليق مَلَفه‌سئني» دروازايا، شهر آغساقّاللارينين يانينا گتئرسئنلر.

22:16  قيزين آتاسي شهر آغساقّاللارينا بله دسئن: «بو آداما قيزيمي آرواد وردئم. ائندي قيزيمي بَيَنمئر.

22:17  باخين، بو آدام قيزيمين آديني لَکه‌له‌يئب ديئر: «سنئن قيزيني باکئره تاپماديم.» لاکئن بو، قيزيمين اوز آغليق مَلَفه‌سي‌دئر. مَلَفه‌ني شهرئن آغساقّاللارينين قاباغينا سَرسئنلر.

22:18  شهرئن آغساقّاللاري او آدامي توتوب جزالانديرسينلار.

22:19  اونو يوز گوموش شِکِل جزاسينا محکوم ادئب، قيزين آتاسينا ورسئنلر، چونکي او آدام ائسرايئلده بئر قيزين آديني لَکه‌له‌يئب. بو آرواد همئن آدامين آروادي اولاجاق و عؤمرو بويو اونو بوشايا بئلمز.

22:20  آمّا اگر ائدّئعا دوغرودور و قيز باکئره تاپيلماسا،

22:21  اوندا جاوان آروادي، آتاسينين اِوئنئن قاپيسينا چيخارتسينلار. شهرئن کئشئلري اونو داشا باسيب اؤلدورسونلر، چونکي آتا اِوئنده زئنا اتمکله ائسرايئلده ناموسسوزلوق ادئب. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.

22:22  کئم آيريسينين آروادي ائله ياتاقدا توتولسا، او زامان هر ائکئسي ده اؤلدورولسون؛ آرواد و آروادلا ياتان کئشي. بلجه ائسرايئلدن بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.

22:23  اگر بئر قيز بئر کئشئيه نئشانليديرسا، و شهرده کئمسه اونو تاپيب اونونلا ياخينليق اتسه،

22:24  او زامان اونلارين ائکئسئني ده او شهرئن دروازاسينا گتئرئن و داشا باسيب اؤلدورون؛ چونکي قيز شهرده اولدوغو حالدا قيشقيرماييب، کئشي ده هموطنئنئن آروادينين ناموسونا توخونوب. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي آتين.

22:25  اگر بئر کئشي نئشانلي قيزا چؤلده راست گلسه، اونو زورلاييب اونونلا ياخينليق اتسه، او زامان فقط اونونلا ياخينليق ادن کئشي اؤلدورولسون.

22:26  جاوان آروادا هچ نه اتمه‌يئن؛ اوندا اؤلومه لايئق بئر گوناه يوخدور. اونا گؤره کي، بئر آدام قونشوسونا نجه هوجوم ادئب اؤلدورَرسه، بو ائش ده اله‌دئر.

22:27  چونکي کئشي قيزا چؤلده راست گلئب. نئشانلي قيز قيشقيريب، آمّا کؤمه‌يئنه چاتان اولماييب.

22:28  اگر کئمسه نئشانلانماميش باکئره بئر قيزا راست گلسه، و اونو توتوب اونونلا زورلا ياتسا و توتولسالار،

22:29  او زامان اونونلا ياخينليق ادن آدام قيزين آتاسينا اَلّي شِکِل گوموش ورسئن و همئن قيز اونون آروادي اولسون، چونکي اونو ذلئل ادئبدئر؛ او، آروادي عؤمرو بويو بوشايا بئلمز.

22:30  هچ کئم آتاسينين آرواديني آلماسين و آتاسينين اِولئلئک ياتاغيني لَکه‌لَمه‌سئن.

Chapter 23

23:1  جئنسئيّت عوضوو اَزئلمئش يا دا کَسئلمئش شخص ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمز.

23:2  نامشروع دوغولان ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمز. اونون اؤولادلاري، حتّا اونونجو نسله قدر ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمزلر.

23:3  ربّئن جاماعاتينا هچ بئر عَمّونلو و يا موآبلي داخئل اولا بئلمز. اونلارين هچ بئر اؤولادي، حتّا اونونجو نسله قدر ده ربّئن جاماعاتينا اصلا داخئل اولا بئلمز،

23:4  چونکي اونلار مئصئردن چيخديغينيز زامان، يولدا سئزي چؤرک و سو ائله پئشواز اتمه‌دئلر. سئزه لعنت اتمک اوچون اَرام‌نَخه‌ره‌يئمده‌کي پِتور شهرئندن بِعور اوغلو بَلعامي اوجرتله توتدولار.

23:5  آمّا تارينيز رب بَلعامي اشئتمک ائستمه‌دي. تارينيز رب بو لعنتي سئزئن اوچون برکته چِوئردي، چونکي او سئزي سِوئر.

23:6  نه قدر عؤمرونوز وارسا، اونلارين صولحو و يا رئفاهي اوچون چاليشمايين.

23:7  آمّا اِدوملولاردان ائيرَنمه‌يئن، چونکي اونلار سئزئن قوحوملارينيزدير. مئصئرلی‌لردن ده ائيرَنمه‌يئن، چونکي تورپاقلاريندا قرئب ائدئنئز.

23:8  اونلاردان دوغولانلارين اوچونجو نسلی ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلر.

23:9  دوشمنلرئنئزله دؤيوشمَک اوچون چيخاندا، اؤزونوزو هر جور پئسلئکدن حئفظ ادئن.

23:10  اگر گجه ياتارکن آرانيزدا توخومو تؤکولَن شخص اولسا، او، اوردوگاهدان کنارا چيخسين و اورايا تکرار گئرمه‌سئن.

23:11  آخشاماجاق سو ائله يويونسون و گون باتان واخت اوردوگاها قاييتسين.

23:12  اوردوگاهينيزدان کناردا آياق يولو اوچون ير تعيئن ادئن.

23:13  اسبابلارينيز آراسيندا ير قازماق اوچون بِل ده اولسون کي، آياق يولونا گدنده ائفرازاتين اوستونو باسديرا بئله‌سئنئز.

23:14  تارينيز رب سئزي قورتارماق و دوشمنلرئنئزي سئزه تسلئم اتمک اوچون اوردوگاهينيزين ائچئنده گَزئر. اونا گؤره اوردوگاهينيز موقدّس اولسون کي، رب نانَجئب بئر شي گؤروب سئزدن اوز دؤندَرمه‌سئن.

23:15  آغاسينين يانيندان سئزئن يانينيزا قاچان قولو آغاسينا قايتارمايين.

23:16  قوي اؤزو سچه‌جيی يرده، بَيَندئيي بئر شهرده آرانيزدا ياشاسين. اونونلا پئس رفتار اتمه‌يئن.

23:17  ائسرايئللي آرواد و يا کئشي هچ بئر معبده فاحئشه‌لئک اتمه‌سئن.

23:18  آروادين و يا کئشئنئن فاحئشه‌لئکله قازانديغي قازانجي تارينيز ربّئن معبدئنه تقدئم اتمه‌يئن. هر ائکئسي تارينيز ربّه ائيرنجدئر.

23:19  هموطنئنئزه پولو ، ارزاقي، يا دا فايض گتئرن آيري بئر شيي سَلَمه بورج ورمه‌يئن.

23:20  ياد اِللئدن فايض آلا بئلرسئنئز، آمّا هموطنئنئزدن آلمايين کي، تارينيز رب مالئک اولماق اوچون گده‌جيئز تورپاقدا اَل آتديغيز هر ائشه برکت ورسئن.

23:21  تارينيز ربّه بئر نذر ادنده، نذئري يوباتمايين، چونکي اونو يرئنه يتئرمه‌مه‌يئنئز گوناه ساييلير و تارينيز رب بونو سئزدن طلب اده‌جک.

23:22  آمّا اگر نذر اتمکدن چکئنئرسئنئز، بو، سئزه گوناه ساييلماز.

23:23  دئقّت ادئن کي، آغزينيزدان چيخاني يرئنه يتئره‌سئنئز، چونکي تارينيز ربّه اؤز ائختئيارينيزلا اورَکدن نذر ادئبسئنئز.

23:24  قونشونوزون باغينا گئرنده دويونجا اوزوم يئيه بئلرسئنئز، آمّا سبدئنئزه ييغمايين.

23:25  قونشونوزون زمئسئنه گئرنده اَلئنئزله باشاق ييغا بئلرسئنئز، آمّا زمئيه اوراق وورمايين.

Chapter 24

24:1  کئمسه بئر آروادي آليب، اِولئلئک زاماني اوندا اوتانديريجي بئر شي تاپديغي اوچون آروادي بَيَنمَسه، بوشانما کاغيذي يازيب اَلئنه ورسئن و اِوئندن گؤندرسئن.

24:2  آرواد او اِوي ترک ادئب گدر و آيري کئشئيه اَره گده بئلر.

24:3  اگر او بئري کئشي ده اونو بَيَنمَسه، اونا بوشانما کاغيذي يازيب اَلئنه ورسئن و اِوئندن گؤندرسئن. و يا اگر اونو آلان کئشي اؤلسه،

24:4  اونو اِودن چيخارتميش اوّلکي اَري اونو تکرار اؤزونه آرواد آلا بئلمز، چونکي آروادي لَکه‌له‌مئشدئر؛ بو، ربّئن حوضوروندا ائيرنجدئر. تارينيز ربّئن سئزه ائرث اولاراق وره‌جيی اؤلکه‌ده بله گوناها يول ورمه‌يئن.

24:5  تزه اِولَنَن آدام دؤيوشه گتمه‌سئن. هچ وظئفه‌يه قويولماسين. قوي بئر ائل اِوئنده آزاد قاليب، آلديغي آروادي سِوئندئرسئن.

24:6  دَيئرماني و يا اوست داشيني کئمسه گئروو گؤتورمه‌سئن، چونکي او آدامين حياتيني گئروو گؤتورموش اولور.

24:7  اگر ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا کئمسه هموطنئني اوغورلاييب اونونلا ياوا رفتار ادئب و يا اونو ساتارسا، بو اوغرو اؤلدورولمه‌لي‌دئر. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.

24:8  جوزام ناخوشلوغو باره‌ده دئقّتلي اولون و لاوئلي کاهئنلرئن امر اتدئيي کئمي سئزه اؤيرده‌جکلري هر شيه دئقّتله عمل ادئن؛ اونلارا امر اتدئيئم کئمي دئقّتله عمل ادئن.

24:9  خاطرلايين کي، مئصئردن چيخاندان سونرا تارينيز رب يولدا مريمه نه اتدي.

24:10  قونشونوزا بئر شي بورج ورنده، گئروو گؤتورمک اوچون اونون اِوئنه گئرمه‌يئن.

24:11  باييردا دايانين، قوي بورج وردئيئنئز آدام اؤزو گئرووو باييرا چيخارتسين.

24:12  اگر او آدام کاسيبدير، اونون گئرووو سئزده اولا-اولا ياتمايين.

24:13  گئروو گؤتوردويونوزون اوست پالتاريني گرک گون باتاندا گری قايتاراسينيز کي، او اؤز اوست پالتاريندا ياتيب سئزه خيئر-دوعا اتسئن؛ و بو، تارينيز ربّئن حوضوروندا سئزئن اوچون صالحلئک ساييلار.

24:14  کاسيب و مؤحتاج بئر اوجرتله ائشلَيه‌نه ظولم اتمه‌يئن؛ ائستر بئر هموطنئنئز اولسون، ائستر اؤلکه‌نئزده‌کي شهرلرده ياشايان هر هانسي بئر قرئب.

24:15  اوجرتئني هر گون، گون باتمادان قاباق ورئن، چونکي کاسيبدير و اونا اومئد باغلاييب. يوخسا سئزدن ربّه فرياد ادر و سئزه گوناه ساييلار.

24:16  اوغولا گؤره آتا، آتايا گؤره اوغول اؤلدورولمه‌سئن؛ هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلدورولسون.

24:17  قرئبي و يِتئمي عدالتدن محروم اتمه‌يئن و دول آروادين پالتاريني دا گئروو گؤتورمه‌يئن.

24:18  خاطيرلايين کي، سئز ده مئصئرده قول ائدئنئز و تارينيز رب سئزي اورادان قورتاردي. بونون اوچون بله رفتار اتمه‌يي سئزه امر ادئرم.

24:19  زَمئنئزده اَکئني بئچن زامان، اگر بئر دَرز ياددان چيخارديبسينيز، اونو گؤتورمک اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون. او واخت تارينيز رب اَله گؤتوردويونوز هر ائشده سئزه برکت ورر.

24:20  زيتون آغاجلارينيزي دؤيوب زيتون ييغان زامان، بوداقلاردا قالاني دنله‌مک اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون.

24:21  باغينيزين اوزوملرئني ييغان زامان، تَنَکلرده قالاني اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون.

24:22  مئصئر تورپاغيندا قول اولدوغونوزو خاطيرلايين. بونون اوچون بله رفتار اتمه‌يي سئزه امر ادئرم.

Chapter 25

25:1  ائنسانلار آراسيندا موناقئشه اولسا، قوي اونلار محکمه‌يه گتسئنلر. حاکئملر بو ائشه باخيب حاقلي آداما برائت، آمّا حاقسيزا جزا ورسئنلر.

25:2  اگر تقصئرکار آدام کؤتَکلَنمه‌يه لايئقدئر، قوي حاکئم اونو يره اوزانديريب کؤته‌يي گوناهينين آغيرليغينا گؤره ووردورسون.

25:3  تقصئرکارا قيرخ ضربدن آرتيق وورولماسين. اگر قيرخدان چوخ ضربه ووراسينيز، هموطنئنئز گؤزونوز قاباغيندا ذلئل اولا بئلر.

25:4  خرمن دؤيَن اؤکوزون آغزيني باغلامايين.

25:5  قارداشلار بئر يرده ياشايان زامان، اگر اونلاردان بئري اؤلسه و اؤله‌نئن اوغلو اولماسا، دول آرواد آيري عايئله‌دن اولان بئر آداما اَره گتمه‌سئن. اَرئنئن قارداشي گلئب اونو آرواد آلسين و قايين-قَيّوملوق وظئفه‌سئني يرئنه يتئرسئن.

25:6  آروادين دوغاجاغي ائلک اوغول، اؤلَن قارداشينين آديني ياشاتسين. قوي ائسرايئلده مرحومون آدي باتماسين.

25:7  کئم مرحوم قارداشينين دول آرواديني آلماق ائستَمه‌سه، دول آرواد دروازادا يِرلَشَن آغساقّاللارين يانينا گتسئن و بله دسئن: «قاينيم ائمتئناع ادئر کی، ائسرايئلده قارداشينين آديني ياشاتسين. ائسته‌مئر کی، منئم اوچون قايين-قَيّوملوق وظئفه‌سئني ائجرا اتسئن.»

25:8  او واخت شهر آغساقّاللاري اونون قاينيني چاغيريب دانيشاجاقلار. اگر او عئناد ادئب گئنه ده «اونو آلميرام» دِسه،

25:9  او زامان همئن آرواد آغساقّاللار قاباغيندا گلئب قاينينين چاريغيني آياغيندان چيخارتسين و اوزونه توپوروب دسئن؛ «قارداشينين نسلئني ياشاتمايانا بله ادئلئر.»

25:10  ائسرايئلده اونون نسلی «چاريغي چيخارديلانين نسلي» آدلاناجاق.

25:11  اگر ائکي کئشي بئربئري ائله ساواشيرلار و اونلارين بئرئنئن آروادي ياخين گلئر کي، اَرئني دؤيَن کئشئنئن اَلئندن قورتارسين، و اَلئني اوزاديب او بئري کئشئنئن جئنسئيّت عوضووندن ياپيشير،

25:12  بله آروادين اَلئني کَسئن و رحم گؤرسدمه‌يئن.

25:13  توربانيزدا ائکي جور چکي داشي، بئري آغير، او بئري يونگول اولماسين.

25:14  اِوئنئزده سئزئن اوچون ائکي جور اؤلچو، بئري بؤيوک، او بئري کئچئک اؤلچَن اولماسين.

25:15  چکي داشينيز، اؤلچونوز دوز و دقئق اولسون کي، تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيی تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز.

25:16  چونکي تارينيز رب بله پئس ائشلر گؤرن و حاقسيزليق ادنلردن ائيره‌نئر.

25:17  مئصئردن چيخاندان سونرا عَمالِقلي‌لرئن يولدا سئزه نه اتدئيئني يادا سالين.

25:18  سئز يورولوب اَلدن دوشَرکَن، اونلار يولدا سئزه هوجوم اتدئلر، آرخادا قالان بوتون گوجسوزلري قيرديلار؛ و تاريدان قورخماديلار.

25:19  تارينيز رب مولک اتمک اوچون ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاقدا و اطرافينيزدا اولان دوشمنلرئن هاميسيندان راحاتليق ورنده، گؤيلرئن آلتيندان عَمالِقلي‌لرئن خاطئره‌سئني سئلئن؛ بونو گرک ياددان چيخارتماياسينيز.

Chapter 26

26:1  تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاغا گئرئب اورادا اونا مالئک اولوب ساکئن اولاندا

26:2  تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيی اؤلکه‌نئن تورپاقلاريندان ييغديغينيز بوتون محصوللارين نوباريني گؤتوروب، بئر سبده ييغين. سونرا تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيی يره گدئن.

26:3  او دؤورده خئدمت ادن کاهئنئن يانينا گدئب ديئن: «تاريم ربّه بو گون اعلان ادئرم کي، ربّئن آتالاريميزا ورميه آند ائچدئيي اؤلکه‌يه داخئل اولموشام.»

26:4  کاهئن اَلئنئزدن سبدي آليب اونو تارينيز ربّئن قوربانگاهي قاباغيندا يره قويسون.

26:5  تارينيز ربّئن قاباغيندا جاواب ورئب ديئن: «آتام کؤچَري اَرَملي ائدي، مئصئره گدئب اورادا ساکئن اولدو، سايدا چوخ آز ائدي؛ لاکئن بؤيوک، گوجلو و چوخ‌سايلي بئر مئلّت اولدو.

26:6  مئصئرلی‌لر بئزئمله پئس رفتار اتدئلر. بئزي ذلئل ادئب اوستوموزه آغير ائش يوکله‌دئلر.

26:7  او واخت آتالاريميزين تاريسي ربّه فرياد اتدئک و رب سَسئمئزي اشئتدي. عذابيميزي، اَذئيّتئمئزي و ذلالتئمئزي گؤردو.

26:8  رب قووّتلي اَلي، اوزانان قولو، بؤيوک زَهمي، علامت و مؤجوزه‌لري ائله بئزي مئصئردن چيخارتدي.

26:9  او بئزي بو يره گتئرئب سود و بال آخان بو تورپاغي بئزه وردی.

26:10  ائندي، يارب، منه وردئيئن تورپاغين محصول نوباريني سنه گتئرمئشَم.» سونرا سبدي تارينيز ربّئن قاباغينا قويوب اونون حوضوروندا سجده ادئن.

26:11  سئز، لاوئلی‌لر، آرانيزدا ياشايان قرئبلر تارينيز ربّئن سئزه و عايئله‌نئزه وردئيي بوتون ياخشي شيلر اوچون شادليق اده‌جکسئنئز.

26:12  اوچونجو ائل، اوندا بئر حئصّه‌سئني تقدئم اتمه ائلي، محصولونوزون بوتون اوندا-بئرئني بئر يانا ييغين. آييرما ائشئني قورتاراندان سونرا، اوندا-بئر حئصّه‌سئني لاوئلی‌لره، قرئبلره، يِتئملره و دول آروادلارا ورئن کي، شهرلرئنئزده اونلار دا يِيئب دويسونلار.

26:13  تارينيز ربّه ديئن: «منه امر اتدئيئن بوتون امرلره موطابئق، من موقدّس پايي اِودن چيخارديب لاوئلی‌لره، قرئبلره، يِتئملره و دوللارا وردئم. امرلرئندن چيخماديم، هچ بئرئني ياددان چيخارماديم.

26:14  بو پايدان ياس توتارکَن يمه‌دئم، اونو اِودن چيخارداندا نجئس ديئلدئم و اونو اؤلولره تقدئم اتمه‌دئم. تاريم ربّئن سؤزونه قولاق آسديم؛ منه امر اتدئکلرئنئن هاميسيني يرئنه يتئردئم.

26:15  موقدّس مسکنئندن، گؤيلردن آشاغي‌يا باخ. خالقين ائسرايئله، آتالاريميزا ائچدئيئن آندا گؤره بئزه وردئيئن تورپاغا، سود و بال آخان تورپاغا برکت ور.»

26:16  بو گون تارينيز رب سئزه امر ادئر کي، بو قايدالارا، حؤکملره عمل اده‌سئنئز. اونلارا بوتون قلبئنئزله، بوتون جانينيزلا عمل اتمک اوچون دئقّتلي اولون.

26:17  بو گون ربّئن تارينيز اولدوغونو، اونون يوللاري ائله گده‌جَيئنئزي، قانونلارينا، امرلرئنه، حؤکملرئنه رئعايت اده‌جَيئنئزي، اونون سؤزونه قولاق آساجاغينيزي بيان اتدئنئز.

26:18  بو گون رب سئزه وردئيي سؤزه گؤره بيان اتدي کي، اونا مخصوص خالق اولاسينيز. اونا گؤره ده بوتون امرلرئنه رئعايت اتمه‌لي‌سئنئز.

26:19  او زامان ددئيي کئمي رب، ياراتديغي بوتون مئلّتلردن تعرئفده، شؤهرتده و حؤرمتده سئزي اوستون اده‌جک کي، تارينيز رب اوچون تقدئس ادئلمئش خالق اولاسينيز."

Chapter 27

27:1  موسا ائله ائسرايئلئن آغساقّاللاري خالقا بله امر اتدئلر: "بو گون سئزه بويوردوغوم بوتون امرلري ساخلايين.

27:2  اوردون چاييني کچئب، تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيی تورپاغا گدن گونده بؤيوک داشلاري دئک قويوب اَهَنگله‌يئن.

27:3  آتالارينيزين تاريسي ربّئن وعده وردئيي کئمي اونون سئزه وره‌جيی اؤلکه‌يه، سود و بال آخان تورپاغا گئرنده بو قانونون بوتون سؤزلرئني بو داشلارا يازين.

27:4  بو داشلاري بو گون سئزه امر اتدئيئم کئمي اوردون چاييني کچندن سونرا عِيبال داغيندا دئکله‌دئب اَهَنگله‌يئن.

27:5  اورادا تارينيز ربّه دمئر آلت وورولماميش داشلاردان بئر قوربانگاه دوزَلدئن.

27:6  تارينيز ربّئن قوربانگاهيني يونولماميش داشلاردان دوزَلدئب، اوستونده تارينيز ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم ادئن.

27:7  باريش قوربانلاريني اورادا کسئب ييئن، و تارينيز ربّئن قاباغيندا سِوئنئن.

27:8  بو قانونون بوتون سؤزلرئني بو داشلارا چوخ آيدين يازين."

27:9  سونرا موسا ائله لاوئلي کاهئنلر بوتون ائسرايئللی‌لره بله ددئلر: "ای ائسرايئللی‌لر، ساکئتجه قولاق آسين! بو گون سئز تارينيز ربّئن خالقي اولوبسونوز.

27:10  بو گون سئزه بويوردوغوم کئمي تارينيز ربّئن سؤزلرئنه قولاق آسيب اونون امرلرئنه و قايدالارينا عمل ادئن."

27:11  او گون موسا خالقا امر ادئب بله ده ددي:

27:12  "اوردون چاييني کچنده خالقا برکت ورمک اوچون بو قبئله‌لر گِرئزئم داغيندا دورسونلار: شَمعون، لاوي، يهودا، يئسّاکار، يوسئف، بِنيامئن.

27:13  لعنتله‌مَک اوچون بو قبئله‌لر عِيبال داغيندا دورسونلار: رِعوبئن، جاد، آشِر، زِبولون، دان، نَفتالي.

27:14  لاوئلی‌لر بوتون ائسرايئل خالقينا اوجادان جاواب ورئب بله دسئنلر:

27:15  "لعنت اولسون او آداما کي، ربّئن ائيرَندئيي، بئر صَنَتکارين اَل ائشي اولان اويما و يا تؤکمه بوت يارادير و گئزلئجه بله شيلر برپا ادئر!" و بوتون خالق جاواب ورسئن: "آمئن!"

27:16  "لعنت اولسون او آداما کي، آتا-آناسي ائله حؤرمتسئز رفتار ادئر!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:17  "لعنت اولسون او آداما کي، قونشوسونون سرحدئني ديئشدئرئر!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:18  "لعنت اولسون او آداما کي، کور اولاني يولدان آزديرير!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:19  "لعنت اولسون او آداما کي، قرئبه، يِتئمه، دول آروادا حاقسيزليق ادئر." بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:20  "لعنت اولسون او آداما کي، آتاسينين آروادي ائله ياتير! چونکي او، آتاسينين ناموسونا توخونوب". بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:21  "لعنت اولسون او آداما کي، هر هانسي بئر حيوانلا جئنسي رابئطه قورور!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:22  "لعنت اولسون او آداما کي، آتادان و يا آنادان بئر اولان باجيسي ائله ياتير!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:23  "لعنت اولسون او آداما کي، قاييناناسي ائله ياتير!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:24  "لعنت اولسون او آداما کي، گئزلئجه قونشوسونو اؤلدورور!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:25  "لعنت اولسون او آداما کي، گوناهسيز قاني تؤکمَک اوچون روشوت آلير!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

27:26  "لعنت اولسون او آداما کي، بو قانونون سؤزلرئنه رئعايت اتمه‌يئر، اونو تصدئق اتمه‌يئر!" بوتون خالق دسئن: "آمئن!"

Chapter 28

28:1  اگر تارينيز ربدن دئقّتله ائطاعت ادئب بو گون سئزه بويوردوغوم بوتون امرلرئنه عمل اده‌سئنئز، تارينيز رب سئزي ير اوزونده‌کي بوتون مئلّتلردن اوستون اده‌جک.

28:2  اگر تارينيز ربدن ائطاعت اده‌سئنئز، بوتون بو برکتلر سئزه گله‌جک و اوستونوزده قالاجاق.

28:3  شهرده و چؤلده خيئر-دوعالي اولاجاقسينيز.

28:4  دوغولان اؤولادلارينيز، تورپاغينيزين محصولو، حيوانلارينيزين، مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن بالالاري برکتلي اولاجاق.

28:5  سبد و خمئر تاغارينيز برکتلي اولاجاق.

28:6  هر گئرئشئنئز، هر چيخيشينيز برکتلي اولاجاق.

28:7  رب سئزه هوجوم ادن دوشمنلرئنئزي قاباغينيزدا مغلوب اده‌جک. اونلار سئزه بئر يولدان هوجوم اِنَنده قاباغينيزدان يدّي يوللا قاچاجاقلار.

28:8  رب آنبارلارينيزا، اَل آتديغينيز هر ائشه برکت امر وره‌جک، و تارينيز رب سئزه وره‌جيی تورپاغا برکت ياغديراجاق.

28:9  اگر تارينيز ربّئن امرلرئني ساخلاياسينيز و اونون يوللاري ائله گده‌سئنئز، رب، آند ائچدئيي کئمي، سئزي اؤزو اوچون موقدّس بئر خالق کئمي برقرار اده‌جک.

28:10  ير اوستونده‌کي بوتون خالقلار ربّئن آدي ائله چاغيريلديغينيزي گؤروب سئزدن قورخاجاقلار.

28:11  رب سئزه ورميه آتالارينيزا آند ائچدئيي تورپاقدا سئزي بوللوق ائچئنده ياشاداجاق. دوغولان اؤولادلارينيزين نسلئني چوخالداجاق، حيوانلارينيزين بالالاريني، تورپاغينيزين محصولونو آرتيملي اده‌جک.

28:12  رب تورپاغينيزا ياغيشي واختلي-واختيندا ياغديراجاق و اَلئنئزئن بوتون زحمتئنه برکت ورمک اوچون گؤيلردن وارلي خزئنه‌سئني آچاجاق. سئز بئر چوخ مئلّتلره بورج وره‌جکسئنئز، لاکئن هچ کئمدن بورج آلماياجاقسينيز.

28:13  رب سئزي قويروق يوخ، باش اده‌جک. اگر بو گون سئزه امر اتدئيئم تارينيز ربّئن امرلرئنه قولاق آساسينيز، اونلارا دقئق عمل اده‌سئنئز، آشاغيدا يوخ، آنجاق يوخاريدا اولاجاقسينيز.

28:14  بو گون سئزه امر اتدئيئم سؤزلردن کنارا، صاغا-سولا چيخمايين، آيري آللاهلارين دالينجا گتمه‌يئن، اونلارا قوللوق اتمه‌يئن.

28:15  آمّا اگر تارينيز ربدن ائطاعت اتميه‌سئنئز، بو گون سئزه امر اتدئيئم امرلرئن و قايدالارين هاميسيني يرئنه يتئرميه‌سئنئز، بوتون بو لعنتلر سئزي ياخالاياجاقدير.

28:16  شهرده و چؤلده ملعون اولاجاقسينيز.

28:17  سبد و خمئر تاغارينيز لعنت آلتيندا اولاجاق.

28:18  دوغولان اؤولادلارينيز، تورپاقلارينيزين محصولو، مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن بالالاري لعنت آلتيندا اولاجاق.

28:19  هر گئرئشئنئز، هر چيخيشينيز لعنتلي اولاجاق.

28:20  رب اَل آتديغينيز هر ائشده اوستونوزه لعنت گؤندره‌جک، سئزي واهئمه‌يه ساليب چاره‌سئز قوياجاق، اله کي، محو اولوب تزلئکله آرادان گده‌سئنئز، چونکي ربدن اوز دؤنده‌رئب پئس عمللر ادئبسئنئز.

28:21  رب سئزي وبايا دوچار اده‌جک، اله کي، مولک آلماق اوچون گده‌جَيئنئز تورپاقدان يوخ اولاسينيز.

28:22  او سئزي وَرَم، قيزديرما، ائلتئهاب، قوووران ائستئلئک، قوراقليق، سَموم کوله‌يي و کوفله جزالانديراجاق. سئز يوخ اولونجايا قدر بونلار سئزدن اَل چکميه‌جک.

28:23  باشينيز اوستونده اولان گؤيلر بورونج، آياغينيز آلتينداکي ير ده دمئر اولاجاق.

28:24  رب تورپاغينيزا ياغيش عوضئنه توز-تورپاق ياغديراجاق. سئز هلاک اولونجايا قدر گؤيدن اوستونوزه بونلار ياغاجاق.

28:25  رب سئزي دوشمنلرئنئزئن قاباغيندا مغلوب اده‌جک؛ اونلارا بئر يولدان هوجوم اِنَنده، قاباقلاريندان يدّي يوللا قاچاجاقسينيز. دونيانين بوتون اؤلکه‌لرئنه دهشتلي عئبرت اولاجاقسينيز.

28:26  جَسَدلرئنئز گؤيده‌کي بوتون قوشلارا، يرده‌کي حيوانلارا يِم اولاجاق، اونلاري اورکودوب قووان اولماياجاق.

28:27  رب سئزي صاغالماز مئصئر چئبانلاري، شئشلر، خورالار و قوتورلارلا جزالانديراجاق.

28:28  او سئزي جزالانديريب، دَلي و کور اده‌جک، اوره‌يئنئزي ده قوبارلاداجاق.

28:29  گون اورتا کور بئر آدامين اَل توخوندورا-توخوندورا قارانليقدا گَزدئيي کئمي گَزه‌جکسئز. يوللارينيز اوغورسوز اولاجاق، ائضطئراب چکئب دائم تالان اولاجاقسينيز. سئزي قورتاران دا اولماياجاق.

28:30  نئشانلانديغينيز قيزلا آيريسي ياتاجاق. تئکدئيئنئز اِوده ياشاماياجاقسينيز. سالديغينيز باغين محصولونو دَرمَيه‌جکسئنئز.

28:31  اؤکوزونوز گؤزونوز قاباغيندا کَسئله‌جک، اَتئندن يِميه‌جکسئنئز. اِششه‌يئنئز سئزدن زورلا آليناجاق و گری قايتاريلماياجاق. قويونونوز دوشمنلرئنئزه ورئله‌جک و سئزي قورتاران اولماياجاق.

28:32  اوغوللارينيز و قيزلارينيز گؤزونوز قاباغيندا آيري بئر خالقا تسلئم ادئله‌جک و اونلارين حسرتئندن گون‌به‌گون گؤزلرئنئزئن نورو سؤنه‌جک. اَلئنئزدن ده هچ نه گلميه‌جک.

28:33  تورپاغينيزين و بوتون زحمتئنئزئن محصولونو تانيماديغينيز بئر خالق يئيه‌جک، لاکئن سئز همئشه ائضطئراب چکئب اَزئله‌جکسئنئز.

28:34  گؤزلرئنئزله گؤردوکلرئنئز سئزي دَلي اده‌جک.

28:35  رب دئزلرئنئزه، باجاقلارينيزا تپه‌دن ديرناغا قدر صاغالماز آغريلي چيبانلار چيخارداجاق.

28:36  رب سئزي، اؤز اوستونوزه تعيئن اده‌جيئنئز پادشاهلا بئرلئکده اله بئر مئلّته اسئر آپارتديراجاق کي، نه اؤزونوز اونلاري تاني‌ييرسينيز نه ده آتالارينيز. اورادا آغاجدان، داشدان دوزَلدئلمئش باشقا آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز.

28:37  ربّئن سئزي اسئر اده‌جيي خالقلار آراسيندا، حيرت، مثل و کئنايه هدفئنه چِورئله‌جکسئنئز.

28:38  زَمئيه چوخ توخوم سَپئب، آز ييغاجاقسينيز، چونکي اونو چَيئرتکه يِيئب قورتاراجاق.

28:39  اوزوم باغلاري ساليب بِجَره‌جکسئنئز، لاکئن اوزوموندن دَرمه‌يئب شرابيندان ائچميه‌جکسئنئز، چونکي اونلاري قورد يئيه‌جک.

28:40  تورپاغينيزين هر طرفئنده زيتون آغاجلاري بئتسه ده، اونلاردان ياغ چکه بئلميه‌جکسئنئز، چونکي زيتون آغاجلارينيز اؤز مئيوه‌سئني تؤکه‌جک.

28:41  اوغوللارينيز، قيزلارينيز اولاجاق، لاکئن يانينيزدا قالماياجاق، چونکي اسئرلئيه آپاريلاجاقلار.

28:42  بوتون آغاجلارينيزين و اَکئن ساحه‌لرئنئزئن بَهَرئنه چَيئرتکه‌لر داراشاجاق.

28:43  آرانيزدا ياشايان ياد اِللي‌ سئزدن اولدوقجا اوستون اولاجاق، و سئز اِندئکجه آشاغي اِنه‌جکسئنئز.

28:44  سئزه او بورج وره‌جک، سئز اونا بورج وره بئلميه‌جکسئنئز، او باش، سئز آمّا قويروق اولاجاقسينيز.

28:45  بو لعنتلرئن هاميسي سئزئن اوستونوزه تؤکوله‌جک. سئزي هلاک اولاناجاق قوووب ياخالاياجاقلار، چونکي تارينيز ربدن ائطاعت اتمه‌دئنئز و سئزه بويوردوغو امرلره و قايدالارا عمل اتمه‌دئنئز.

28:46  بونلار سئزه و اؤولادلارينيزا ابدی بئر علامت و حيرت اولاجاق.

28:47  مادام کي بوللوق واختيندا تارينيز ربّه شادليقلا، سِوئنَن اورکله ائطاعت اتمه‌دئنئز،

28:48  ربّئن سئزه ضئدّ گؤندره‌جيي دوشمنلره آج-سوسوز، چيلپاق و هر جور احتئياج ائچئنده قوللوق اده‌جکسئنئز. رب سئزي هلاک ادنه قدر بوينونوزا دمئر يوغ سالاجاق.

28:49  رب اوزاقدان، دونيانين او بئري باشيندان بئر مئلّتي، دئلئني باشا دوشمه‌دئيئنئز بئر مئلّتي چوللانانان قارتال کئمي باشينيزا گتئره‌جک.

28:50  بو اله رحمسئز بئر مئلّتدئر کي، نه قوجالارا حؤرمتي وار، نه ده اوشاقلارا رحمي گلئر.

28:51  بو مئلّت سئزي هلاک ادئنجه‌يه قدر حيوانلارينيزين بالالاريني، تورپاغينيزين محصولونو يِيئب بئتئره‌جک، سئزي محو اده‌نه قدر، سئزئن اوچون نه تاخيل، نه تزه شراب، نه زيتون ياغي، نه مال-حيوانينيزين، نه ده قويون-کچئلرئنئزئن بالالاريني قوياجاق.

28:52  بوتون شهرلرئنئزي موحاصئره‌يه آليب اؤلکه‌نئزده‌کي بِل باغلاديغينيز اوجا و مؤحکم دووارلارينيزي کامئل يرله يکسان اده‌جکلر. تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيی اؤلکه‌نئن بوتون شهرلرئني موحاصئره‌يه آلاجاقلار.

28:53  موحاصئره‌يه دوشنده دوشمنلرئنئزئن سئزه وره‌جيی آجليقدان، دوغولان اؤولادلارينيزين، تارين ربّئن سئزه وردئيي اوغوللارينيزين و قيزلارينيزين اَتئني يئيه‌جکسئنئز.

28:54  آرانيزدا اوره‌يي نازئک و لاپ حسّاس آدام بِله، اؤز قارداشينا، سِودئيي آروادينا، صاغ قالان اؤولادلارينا دوشمن اولاجاق.

28:55  يئيه‌جيي اوشاقلارين اَتئندن اونلارين هچ بئرئنه ورميه‌جک، چونکي موحاصئره اولوناندا دوشمنلرئنئزئن ياراتديغي دارليغا گؤره بوتون شهرلرئنئزده يميه هچ نه قالماياجاق.

28:56  آرانيزدا اوره‌يي نازئک و حسّاس آرواد، ظرئفلئيئندن و نازئکلئيئندن آياغيني يره باسماق ائستَمه‌يَن آرواد بِله، سِودئيي اَرئنه، اؤز اوغلونا و قيزينا رحم اتميه‌جک.

28:57  بطنئندن چيخان جوفتو و دوغدوغو اوشاقلاري دوشمن اولاجاق، هچ بئر شي قالماديغي اوچون گئزلي يئيه‌جک، چونکي شهرلرئنئز موحاصئره‌يه دوشَنده دارليق اولاجاق.

28:58  اگر بو کئتابا يازيلميش بو قانونون بوتون سؤزلرئنه دئقّتله عمل اتميه‌سئنئز، تارينيز ربّئن عظمتلي و زَهملي آديندان قورخماياسينيز،

28:59  رب سئزي و نسلئنئزي دهشتلي بلالارا، بؤيوک و قورتارمايان موصئبتلره، صاغالماز، آغير ناخوشلوقلارا دوچار اده‌جک.

28:60  قورخدوغونوز بوتون مئصئر ناخوشلوقلاريني گئنه باشينيزا گتئره‌جک، بو ناخوشلوقلارا توتولاجاقسينيز.

28:61  بو شرئعت کئتابيندا يازيلماميش هر جور ناخوشلوق و بلاني، رب سئزي يوخ ادنه‌جک باشينيزا گتئره‌جک.

28:62  گؤيده‌کي اولدوزلار قدر چوخالماق عوضئنه ساييجا چوخ آز قالاجاقسينيز، چونکي تارينيز ربدن ائطاعت اتمه‌دئنئز.

28:63  سئزه ياخشيليق اتمک و آرتيرماقدان رب نجه راضي قاليرديسا، سئزي هلاک اتدئيي و يوخ اتدئيي اوچون ده اله راضي قالاجاق. مولک آلماق اوچون گده‌جيئنئز اؤلکه‌دن قوپاريلاجاقسينيز.

28:64  رب سئزي دونيانين بو باشيندان او بئري باشيناجاق بوتون خالقلارين آراسينا داغيداجاق. اورادا سئزئن ده، آتالارينيزين دا تانيماديغي، آغاجدان و يا داشدان دوزَلدئلمئش باشقا آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز.

28:65  بو مئلّتلر آراسيندا نه راحاتينيز اولاجاق، نه ده آياغينيز اوچون دئنجَلمَک يري. رب سئزه اورادا اورَک تئتره‌مه‌سي، گؤزلَمَکدن يورولان گؤزلر و اومئدسئزلئک وره‌جک.

28:66  جانينيزين قيدئني چکه‌جکسئنئز، گجه-گوندوز واهئمه ائچئنده ياشاياجاقسينيز. حياتينيزين آسايئشي اولماياجاق.

28:67  اوره‌يئنئزه دولان واهئمه‌دن و گؤزلرئنئزله گؤردويونوز حادئثه‌لر اوزوندن سحر اولاندا «کاشکي آخشام اولايدي»، آخشام اولاندا دا «کاشکي سحر اولايدي» دئيه‌جکسئنئز.

28:68  من سئزه دمئشدئم کي، گلدئيئنئز يولو تکرار گؤرميه‌جکسئنئز. رب سئزي گَمئلرله مئصئره گری قايتاراجاق. اورادا قول و کنئز کئمي دوشمنلرئنئزه اؤزونوزو ساتاجاقسينيز، لاکئن سئزي پوللا آلان اولماياجاق."

Chapter 29

29:1  رب ائسرايئل اؤولادلاري ائله خورِب داغيندا عهد باغلاميشدي. موآبدا دا موسايا امر اتدي کي، تزه‌دن عهد باغلاسين. عهدئن سؤزلري بونلاردير:

29:2  موسا بوتون ائسرايئللی‌لري بئر يره ييغيب اونلارا بله ددي: "ربّئن مئصئرده گؤزلرئنئز قاباغيندا فئرعونا، بوتون اعيانلارينا و بوتون اؤلکه‌سئنه نه اتدئيئني گؤردونوز.

29:3  بؤيوک ائمتاحانلاري، او بؤيوک علامتلري و مؤجوزه‌لري اؤز گؤزونوزله گؤردونوز.

29:4  لاکئن رب بو گونه‌جک سئزه آنلاماق اوچون اورَک، گؤرمک اوچون ائکي گؤز، اشئتمک اوچون ائکي قولاق ورمه‌يئب.

29:5  رب ديئر: «سئزي قيرخ ائل صحرادا گزدئردئم. اَينئنئزده‌کي پالتار، آياغينيزداکي چاريق ييرتيلمادي.

29:6  چؤرک يِمه‌دئنئز، شراب يا دا کِفلَندئرن ائچکي ائچمه‌دئنئز. بونلاري اونا گؤره اتمئشم کي، منئم تارينيز رب اولدوغومو بئله‌سئنئز.»

29:7  بورايا چاتاندا خِشبون پادشاهي سئخونلا باشان پادشاهي عوگ بئزئمله دؤيوشه باشلاديلار. آمّا اونلاري مغلوب اتدئک.

29:8  تورپاقلاريني اَله کچئردئب ائرث اولاراق رِعوبئنلی‌لره، جادلي‌لارا، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردئک.

29:9  اَله گؤتوردويونوز هر ائشده اوغور قازانماق اوچون بو عهدئن هر سؤزونه دئقّتله عمل ادئن.

29:10  بو گون سئز هامينيز، قبئله باشچيلارينيز، آغساقّاللارينيز، مأمورلارينيز، ائسرايئللی‌لرئن هاميسي،

29:11  اوشاقلارينيز، آروادلارينيز، اوردوگاهينيزدا ياشاييب اودونوزو دوغرايان و سويونوزو داشييان ياد اِللی‌لر تارينيز ربّئن قاباغيندا دايانيبسينيز کي،

29:12  بو گون تارينيز ربّئن آند ائچه‌رک سئزئنله باغلاديغي بو عهدي حياتا کچئرده‌سئنئز،

29:13  اِله کي، بو گون او سئزي اؤز خالقي اولاراق برقرار اتسئن، سئزه سؤز وردئيي کئمي آتالارينيز ائبراهئمه، ائسحاقا، يعقوبا ائچدئيي آندا گؤره سئزئن تارينيز اولسون.

29:14  من بو عهدي و آندي فقط سئزئنله يوخ،

29:15  تاريميز ربّئن حوضوروندا بئزئمله برابر دورانلارلا و بو گون يانيميزدا اولمايانلارلا دا باغلاييرام.

29:16  مئصئرده نجه ياشاديغيميز، او بئري مئلّتلرئن آراسيندان کچئب بورايا نجه گلدئيئمئزي اؤزونوز ده بئلئرسئنئز.

29:17  اونلارين آراسيندا ائيرنج شيلري، آغاجدان، داشدان، قيزيلدان، و گوموشدن دوزَلدئلَن بوتلري گؤردونوز.

29:18  مبادا بو گون آرانيزدا بو مئلّتلرئن آللاهلارينا گدئب سئتايئش اتمک اوچون تارينيز ربدن اوره‌يي دؤنَن نه کئشي، نه آرواد، نه نسئل، نه ده قبئله اولسون. مبادا آرانيزدا بله زَهَرلي و آجي کؤک اولسون.

29:19  بو آندين سؤزلرئني اشئدن زامان کئمسه اؤز-اؤزونه گؤز آيدينليغي ورئب بله بئر فئکره دوشمه‌سئن: «سالامات قالاجاغام، اوره‌يئمئن عئناديندا يرئدئيئم حالدا ياشاييم.» بو فئکئر سولو تورپاغا قورولوق گتئرَر.

29:20  بله آدامي رب باغيشلاماق ائسته‌مز. او آدامين ضئدّئنه ربّئن قضبي قالخار و قيرتي او آدامين ضئدّئنه آلوولانار. بو کئتابدا يازيلان بوتون لعنتلر باشينا تؤکولر و رب اونون آديني گؤيون آلتيندان سئلر.

29:21  رب بو شرئعت کئتابيندا يازيلان عهدئن ائچئنده‌کي لعنتلرئن هاميسينا گؤره اونو ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لري ائچئندن چيخاردار کي، فلاکته دوشسون.

29:22  گله‌جک نسئل، سئزدن سونرا گلن اؤولادلارينيز و اوزاق دئياردان گلن ياد اِللی‌لر بو اؤلکه‌نئن بلالاريني، ربّئن اورايا گؤندردئيي ناخوشلوقلاري گؤروب دئيه‌جکلر.

29:23  بوتون اؤلکه ياناجاق، گوگورد و دوزلا اؤرتوله‌جک، توخوم اَکئلميه‌جک، گؤيَرتي گؤرونميه‌جک، اوت بئتميه‌جک. اؤلکه ربّئن آلوولانان قضبي ائله وئران اولاجاق، نجه کي، سودوم، گومورا، اَدما و صِبويئم يِرله بئر اولموشدو.

29:24  بوتون مئلّتلر دئيه‌جکلر: «رب بو اؤلکه‌يه نئيه بله اتدي؟ بو بؤيوک قضب نئيه آلوولاندي؟»

29:25  او زامان جاواب وره‌جکلر: «چونکي اونلاري مئصئر دئياريندان چيخاردارکن آتالارينين تاريسي ربّئن اونلارلا باغلاديغي عهدي آتديلار.

29:26  گدئب تانيماديقلاري آللاهلارا، ربّئن اونلارا بخش اتمه‌دئيي باشقا آللاهلارا قوللوق و پرستئش اتدئلر.

29:27  اونا گؤره ربّئن قضبي بو اؤلکه‌نئن ضئدّئنه آلوولاندي، اوراني بو کئتابدا يازيلان بوتون لعنتلره دوچار اتدي.

29:28  رب قضب، حئرص و بؤيوک حئدّتله اونلاري اؤلکه‌لرئندن قوپارتدي و بو گون اولدوغو کئمي اونلاري آيري بئر تورپاغا آتدي.»

29:29  سئرّلر تاريميز ربّئندئر، لاکئن آشکار ادئلَن شيلر بئزه و اؤولادلاريميزا ابدئلئک عاييددير، اله کي، بو قانونون بوتون سؤزلرئنه عمل ادک.

Chapter 30

30:1  بوتون بو حادئثه‌لر، قاباغينيزا قويدوغوم برکت و لعنت باشينيزا گلنده، تارينيز ربّئن سئزي داغيتديغي مئلّتلر آراسيندا بونلاري خاطيرلاياجاقسينيز.

30:2  سئز و اؤولادلارينيز تارينيز ربّه طرف دؤنوب بو گون سئزه امر اتدئيئم هر ائشده اونون سؤزونو بوتون قلبئنئزله و بوتون جانينيزلا قولاغينيزدا ساخلاياسينيز،

30:3  تارينيز رب سئزي اسئرلئکدن گری قايتاراجاق، سئزه رحم ادئب داغيتديغي بوتون خالقلارين آراسيندان ييغاجاق.

30:4  داغيليب گؤيون آلتينداکي لاپ اوزاق اؤلکه‌يه دوشه‌سئنئز بِله، تارينيز رب سئزي اورادان ييغيب گری قايتاراجاق.

30:5  سئزي آتالارينيزا مولک وردئيي تورپاغا گتئره‌جک. اورايا مالئک اولاجاقسينيز، تارينيز رب حياتينيزي خوش اده‌جک و سئزي آتالارينيزدان دا آرتيق چوخالداجاق.

30:6  تارينيز رب سئزئن و اؤولادلارينيزين اوره‌يئني ختنه اده‌جک اِله کي، تارينيز ربّی بوتون قَلبئنئزله، بوتون جانينيزلا سِوه‌سئنئز و ياشاياسينيز.

30:7  تارينيز رب بوتون بو لعنتلري ده سئزدن نئفرت و ظولم ادن دوشمنلرئنئزئن اوستونه تؤکه‌جک.

30:8  سئز گئنه ربّئن سؤزونه قولاق آسيب بو گون سئزه ددئيئم بوتون امرلرئني يرئنه يتئره‌جکسئنئز.

30:9  او واخت تارينيز رب اَلئنئزده اولان هر ائشئنئزي اوغورلو اده‌جک، سئزه چوخلو اؤولاد، حيوانلارينيزا چوخلو بالا، تورپاقلارينيزا بول محصول وره‌جک. رب آتالارينيزا ياخشيليق اتمکدن نجه راضي قاليرديسا، سئزه ده ياخشيليق اتمکدن اله راضي قالاجاق.

30:10  اگر تارينيز ربدن ائطاعت ادئب اونون بو شرئعت کئتابيندا يازيلان امرلرئنه و قايدالارينا عمل اده‌سئنئز، اگر بوتون قلبئنئزله، بوتون جانينيزلا تارينيز ربّه طرف دؤنه‌سئنئز.

30:11  بو گون سئزه وردئيئم بو امر سئزئن اوچون چَتئن و اَلچاتماز ديئل.

30:12  گؤيلرده ديئل کي، دئيه‌سئنئز: «کئم بئزئم اوچون گؤيلره چيخاجاق و اونو اورادان گؤتوروب بئزه اشئتدئره‌جک کي، بئز بونا عمل ادک؟»

30:13  او، دهنزئن او تاييندا ديئل کي، دئيه‌سئنئز: «کئم بئزئم اوچون دهنزئن او تايينا گده‌جک و اونو بئزئم اوچون گؤتوروب بئزه اشئتدئره‌جک کي، اونا عمل ادک؟»

30:14  يوخ، بو کلام سئزه عمل اتمک اوچون چوخ ياخيندير، او، دئلئنئزده و اوره‌يئنئزده‌دئر.

30:15  باخ بو گون سئزئن قاباغينيزدا حياتلا خوشبختلئيي، اؤلومله بدبختلئيي قويموشام.

30:16  و سئزه بو گون امر ادئرم کي، تارينيز ربّی سِوه‌سئنئز، و يوللارينيزدا اونون امرلرئني، قايدالاريني، و حؤکملرئني رئعايت اده‌سئنئز. بله اده‌سئنئز، ياشاييب آرتاجاقسينيز و مولک آلماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاقدا رب سئزه برکت وره‌جک.

30:17  اگر اوره‌يئنئز بو يولدان آزا و اوندان ائطاعت اتميه‌سئنئز، لاکئن آزيب، باشقا آللاهلارا پرستئش ادئب اونلارا قوللوق اده‌سئنئز،

30:18  بو گون سئزه اعلان ادئرم کي، محو اولاجاقسينيز. اوردون چاييني کچئب مولک آلماق اوچون گده‌جيئنئز اؤلکه‌ده اوزون عؤمور سورميه‌جکسئنئز.

30:19  قاباغينيزدا حياتلا اؤلومو، برکتله لعنتي قويدوغوم اوچون بو گون گؤيو و يري سئزه شاهئد توتورام. حياتي سچئن کي، سئز و اؤولادلارينيز ياشايا بئله‌سئنئز.

30:20  تارينيز ربّی سِوئن، سؤزوندن ائطاعت ادئن، و اونو مؤحکم توتون؛ چونکي سئزئن حياتينيز و عؤمرونوزون اوزونلوغو اودور. بله اده‌سئنئز، ربّئن آتالارينيز ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا ورمه‌يئني آند ائچدئيي تورپاقدا ياشاياسينيز."

Chapter 31

31:1  موسا چيخيب بو سؤزلري بوتون ائسرايئل‌لی‌لرله دانيشدي.

31:2  و اونلارا بله ددي: "آرتيق من يوز ائيئرمي ياشيندايام، داها سئزه باشچيليق اتمه‌يه طاقَتئم يوخدور. رب منه ديئبدئر کي؛ «بو اوردون چايينين او تايينا کچميه‌جکسن.»

31:3  تارينيز ربدئر کي، سئزدن قاباق او تايا کچه‌جک؛ او، بو مئلّتلري قاباغينيزدان محو اده‌جک، سئز ده اوراني آلاجاقسينيز. يوشَعدئر کي، سئزئن قاباغينيزدا گدئب کچه‌جک، نجه کي، رب ديئبدئر.

31:4  رب اِمورلو پادشاهلاري سئخونو و عوگو هلاک اده‌رک اؤلکه‌لرئنئن باشينا نه گتئردئيئني، بو مئلّتلرئن ده باشينا گتئره‌جک.

31:5  رب اونلاري سئزه تسلئم اده‌جک و سئز اونلارلا بوتون امر اتدئيئم کئمي رفتار اتمه‌لی‌سئنئز.

31:6  گوجلو و اورَکلي اولون! اونلاردان قورخوب تئتره‌مه‌يئن! چونکي تارينيز رب سئزئنله گدئر. او سئزي آتماز، ترک اتمَز!"

31:7  سونرا موسا يوشَعي چاغيريب بوتون ائسرايئللی‌لرئن گؤزلري قاباغيندا اونا بله ددي: "گوجلو و اورَکلي اول، چونکي ربّئن آتالارينا ورمه‌يه ائچدئيي اؤلکه‌يه بو خالقلا بئرلئکده سن گده‌جکسن. اؤلکه‌ني ائرث اولاراق اونلارا سن وره‌جکسن.

31:8  سندن قاباق گدن ربدئر؛ او سنئنله اولاجاق، سني آتماياجاق، ترک اتميه‌جک. قورخوب چکئنمه!"

31:9  موسا بو قانونو يازيب سونرا ربّئن عهد سانديغيني آپاران لاوئلي کاهئنلره و بوتون ائسرايئل آغساقّاللارينا وردی.

31:10  سونرا اونلارا بله بويوردو: "هر يدّي ائلئن آخيريندا، بورجلارين باغيشلانما زامانيندا، چارداقلار بايراميندا،

31:11  بوتون ائسرايئل تارينيز ربّئن حوضوروندا اولماق اوچون اونون سچه‌جيی يره گلنده، بو قانونو بوتون ائسرايئله اوخويوب اشئتدئرئن.

31:12  خالقين کئشي، آرواد و اوشاقلاريني، همچئنئن شهرئنئزده ياشايان ياد اِللی‌لري ييغين. قوي هامي اِشئدئب اؤيرَنسئن و تارينيز ربدن قورخوب بو قانونون بوتون سؤزلرئنه دقئق عمل اتسئن.

31:13  قوي قانونو بئلمه‌يَن اوشاقلاري دا اشئتسئنلر و مولک آلماق اوچون اوردون چاييندان کچئب گده‌جيئنئز اؤلکه‌ده عؤمور بويو تارينيز ربدن قورخماغي اؤيرَنسئنلر."

31:14  سونرا رب موسايا ددي: "اؤلومونه آز قاليب. يوشَعي چاغير. حوضور چاديريندا حاضير دايانين کي، اونا امرلرئمي بئلدئرئم.» بلجه، موسا ائله يوشَع گدئب حوضور چاديريندا گؤزله‌دئلر.

31:15  رب چاديردا بئر بولود دئره‌يي ائچئنده گؤروندو. بولود سوتونو چاديرين قاپيسي اوستونده داياندي.

31:16  رب موسايا بله ددي: "عنقرئب اؤلوب آتالارينا قوشولاجاقسان؛ بو خالق دا قالخيب گده‌جيي اؤلکه‌نئن آللاهلارينا باغلانيب، منه خيانت اده‌جک. منی آتيب، اونلارلا باغلاديغيم عهدي پوزاجاقلار.

31:17  او واخت اونلارا قضبلَنه‌جيم، اونلاري آتيب اونلاردان اوز دؤندره‌جيم. اونلار آيريلارينا يِم اولاجاقلار، باشلارينا چوخ بلالار و موصئبتلر گله‌جک. اله کي، همئن گون دئيه‌جکلر: «مگر بو پئسلئکلر تاريميزين بئزئمله اولماديغي اوچون باشيميزا گلمئر؟»

31:18  آمّا من، اونلارين اده‌جيي پئسلئکلر اوچون، آيري آللاهلارا طرف دؤنمک اوچون، اوزومو اونلاردان گئزلَده‌جيم.

31:19  ائندي اؤزونوز اوچون بو نغمه‌ني يازين و اونو ائسرايئل اؤولادلارينا اؤيره‌دئن. اونو دوداقلارينين اوستونه قويون. بله کي بو نغمه ائسرايئل اؤولادلارينين ضئدّئنه منئم شاهئدئم اولسون.

31:20  چونکي اونلاري آتالارينا آند ائچدئيئم سود و بال آخان تورپاغا گتئرنده، يِيئب دويوب کؤکه‌لَنده باشقا آللاهلارا طرف دؤنوب اونلارا قوللوق اده‌جکلر، منی ردّ ادئب عهدئمي پوزاجاقلار.

31:21  اونلارا چوخ پئسلئکلر و بلالار يتئشنده، بو نغمه اونلارين ضئدّئنه شاهئد کئمي سَسلَنه‌جک، چونکي بو نغمه نسئللرئن دئلئندن دوشميه‌جک؛ اونا گؤره کي، من اونلارا آند ائچدئيئم تورپاغا گتئرمَزدن اوّل، بو گون بِله، فئکئرلرئندن کچنلري بئلئرم."

31:22  همئن گون موسا بو نغمه‌ني يازيب ائسرايئل اؤولادلارينا اؤيرَتدي.

31:23  رب او گون نون اوغلو يوشَعي ائش باشينا قويوب ددي: "گوجلو و اورَکلي اول، چونکي ائسرايئل اؤولادلاريني اونلارا آند ائچدئيئم اؤلکه‌يه سن آپاراجاقسان و من سنئنله اولاجاغام."

31:24  موسا بو شرئعتئن سؤزلرئني اوّلدن آخيرا کئمي کئتابا يازيب قورتاراندا،

31:25  ربّئن عهد سانديغيني داشي‌يان لاوئلی‌لره بو امري وردی:

31:26  "بو شرئعت کئتابيني گؤتوروب تارينيز ربّئن عهد سانديغينين يانينا قويون. قوي سئزئن ضئدّئنئزه بئر شاهئد کئمي اورادا قالسين.

31:27  چونکي سئزئن عاصي و دئکباش اولدوغونوزو بئلئرم. بو گون من صاغ اولاراق آرانيزدا ائکَن بِله، ربّه عاصي اولدونوز، گؤر من اؤلَندن سونرا نجه اولاجاقسينيز؟

31:28  قبئله‌لرئنئزئن بوتون آغساقّال‌لاريني و سرکرده‌لرئني يانيما ييغين کي، بو سؤزلري اونلارا اشئتدئرئم، گؤيو و يِري اونلارين ضئدّئنه شاهئد توتوم.

31:29  اؤلومومدن سونرا بوسبوتون فاسئد اولدوغونوزو، سئزه امر اتدئيئم يولدان آزاجاغينيزي بئلئرم. آخير گونلرده موصئبتلرله راست گله‌جکسئنئز. چونکي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلري يرئنه يتئرئب، اَللرئنئزئن عمل‌لري ائله اونو قضبلَندئره‌جکسئنئز."

31:30  موسا بو نغمه‌نئن سؤزلرئني آخيراجاق اوخودو کي، بوتون ائسرايئل جاماعاتي بو نغمه‌نئن سؤزلرئني اشئتسئن.

Chapter 32

32:1  "ای گؤيلر، قولاق آسين، قويون دانيشيم، قوي ير اوزو آغزيمدان چيخان سؤزلري اشئتسئن.

32:2  قوي تعلئمئم باهار ياغيشلاري کئمي تؤکولسون، سؤزوم شح کئمي دوشسون، چمن اوستونه دوشَن نارين ياغيش کئمي اولسون، اوت اوستونه تؤکولَن سولارا اوخشاسين.

32:3  چونکي ربّئن آديني اعلان ادئرم! تاريميزين عظمتئني مدح ادئن!

32:4  او، قايادير، ائشلري کامئلدئر، چونکي بوتون يوللاري حاقدير، وفالي تاريدير، حاقسيزليق اوندا تاپيلماز، صالح و دوز اولان اودور.

32:5  اونون ضئدّئنه خيانت اتدئلر، فاسئد اولدوقلارينا گؤره، اونون اؤولادلاري ديئل‌لر اَيري و تَرسه بئر نسئلدئرلر.

32:6  ربّه بله عوض ورئرسئنئز، ای آغيلسيز، آخماق خالق؟ مگر سئزي ساتين آلان او آتانيز ديئل؟ سئزي يارادان، سئزي برقرار ادن اودور.

32:7  کچن گونلري يادينيزا سالين، کچمئش نسئل‌لرئن ائللرئنه باخين، آتانيزدان سوروشون، او سئزه دئيَر، آغساقّاللارينيزدان سوروشون، اونلار سئزه دانيشارلار.

32:8  اوجالاردا اولان مئلّتلره ائرثي تورپاق بؤلرکَن، بشر اؤولادلاريني آييرارکَن، ائسرايئل اؤولادلارينين سايينا گؤره خالقلارا سرحد قويدو.

32:9  چونکي ربّئن پايي اؤز خالقي‌دير! يعقوب اونون پايينا دوشَن ائرثئدئر.

32:10  اونو کؤشَنده، اولويان، بوش بئر صحرادا تاپدي. اونو دؤوره‌لَدي، اونون قيدئنه قالدي، گؤز بَبه‌يي کئمي اونو حئفظ اتدي.

32:11  يوواسيندا بالالاريني اوچورماغا قيشقيرتيب، اونلار اوستونده قاناد چالان قارتال کئمي، او قانادلاريني آچدي و اونلاري توتدو، اونلاري پَرلرئنئن اوستونده آپاردي.

32:12  اونا يول گؤرسدن فقط رب ائدي. يانيندا اؤزگه بئر تاري يوخ ائدي.

32:13  اونو ير اوزونون اوجالارينا مئندئردي، زَمئنئن محصولوندان يِدئرتدي. اونو قايادان سوزولَن باللا، چاخماق داشيندان چکئلَن ياغلا اَمئزدئردي.

32:14  اونو ائنَکلرئن قاتيغي ائله، سورونون سودي ائله، قوزولارين پئيي ائله، باشانداکي قوچلارلا، تَکه‌لرله، لاپ ياخشي بوغدا ائله کؤکَلتدي. اوزومون قاني ائله شراب ائچدئن،

32:15  لاکئن يِشورون کؤکه‌‌لئب تَپئک آتدي، کؤکَه‌لئبسن، يوغونلاشيبسان، پئيله‌شئبسن! سونرا اونو يارادان تاريني ترک اتدي، خئلاصکاري اولان قايايا گوستاخليق اتدي.

32:16  باشقا آللاهلارلا تاريني قيرته گتئردئلر، ائيرنج عمل‌لرله اونو قضبلَندئردئلر.

32:17  تاري اولمايان ائبلئسلره، تانيماديقلاري آللاهلارا، آتالارينين قورخماديقلاري، آخير زامانلار تزه گلن آللاهلارا قوربان کسدئلر.

32:18  سئز، سئزي حياتا گتئرن قاياني آتدينيز. سئزي يارادان تاريني ياددان چيخارتدينيز.

32:19  رب بونو گؤروب اونلاري ردّ اتدي، چونکي اوغوللاري و قيزلاري اونو قضبه گتئردئلر.

32:20  او واخت رب ددي: «اونلاردان اوزومو گئزلَده‌جيم، اونلارين عاقئبتئنئن نه اولاجاغيني گؤره‌جيم. چونکي اونلار تَرسه بئر نسئل، وَفاسيز اؤولادلارديلار.

32:21  منی تاري اولمايانلارلا قيرته گتئرئبلر، بوش بوتلري ائله منی قضبلَندئرئبلر. من ده اونلاري خالق اولمايان بئر خالقلا پاخيل‌ليغا سالاجاغام، آخماق بئر مئلّتله قضبلَندئره‌جيم.

32:22  چونکي قضبئمدن بئر اود آلوولانيب، اؤلولر دئيارينين دئبئنه‌جک يانير. دونياني و نعمتلرئني اودوب قورتارير، داغلارين بونؤوره‌لري اودلايير.

32:23  من اونلارين اوستونه بلالار ييغاجاغام، اوخلاريمي اونلارين طرفئنه آتاجاغام.

32:24  قيتليقدان تلف اولاجاقلار، وبادان قيريلاجاقلار، آجي هلاکتدن يوخ اولاجاقلار. وحشي حيوانلارين دئشلرئني، تورپاقدا سورونن ائلانلارين زَهَرئني اونلارا ساري دؤندره‌جيم.

32:25  اِشئکده قيلينج اونلاري اؤولادسيز اده‌جک، اِولرئنده دهشت حؤکم سوره‌جک، جاوان اوغلاني، باکئره قيزي، سود اَمن کؤرپه‌ني، آغساچلي کئشئني محو اده‌جک.

32:26  دِمئش اولايديم: «اونلاري پارچالاياجاغام، اونلاري ائنسانلارين خاطئره‌سئندن پوزاجاغام»

32:27  مگر دوشمنئن ائستِهزاسيندان قورخماديم کي، مبادا اونلارلا ساواشانلار سَهو آنلاييب دسئنلر: «اؤز اَللرئمئز بئزه ظفر قازانيب، بوتون بو ائشلري گؤرن رب ديئل.»

32:28  چونکي اونلار دوشونجه‌سئز بئر مئلّتدئر، اونلاردا فهم يوخدور.

32:29  کاشکي، حئکمتلي اولوب بونو درک اتسَيدئلر، کاشکي، عاقئبتلرئني دوشونسَيدئلر.

32:30  اگر اونلارين قاياسي اونلاري ساتماسايدي، اگر رب اونلاري تسلئم اتمه‌سَيدي، بئر آدام مئن نفري نجه قووا بئلردي؟ ائکي کئشي اون مئن نفري نجه قاچيردا بئلردي؟

32:31  حقئقتن، اونلارين قاياسي بئزئم قاياميز کئمي ديئل، حتّا دوشمنلرئمئز بونو قبول ادئر.

32:32  تَنَکلري سودومداکي اوزوم آغاجلاريندان‌دير، گومورا باغلاريندان‌دير. اوزوملري زهرلي‌دئر، سالخيملاري آجي‌دير.

32:33  شرابلاري ائلانلار زهري‌دئر، اَفعئلرئن اؤلدوروجو زهري‌دئر.

32:34  «مگر بونلارين هاميسي يانيمدا ساخلانمادي؟ بونلار مگر خزئنه‌لرئمده مؤهورلَنمه‌دئلر؟

32:35  قئصاص منئمدئر، عوضئني من وره‌جيم. واختي چاتارکَن آياقلاري سوروشه‌جک، چونکي اونلارين هلاک گونو ياخيندير، اجل‌لري تز چاتار.»

32:36  رب اؤز خالقينين حاقيني آلاجاق. قوللارينين گوجونون قورتارديغيني گؤرنده، نه قولدان، نه آزاددان کئمسه قالماياندا، اونلارا رحم اده‌جک.

32:37  دئيه‌جک: «هاني اونلارين آللاهلاري، هاني اونلارين سيغيناجاقلاري قايا؟

32:38  قوربانلارينين پئيئني يئيَن کئم ائدي؟ مايع تقدئملرئنئن شرابيني ائچَن کئم ائدي؟ قوي سئزه کؤمک اتمک اوچون قالخسينلار، پناهگاهينيز اولسونلار.

32:39  ائندي گؤرون کي، تاري فقط منم. باشقاسي يوخدور. منم اؤلدورَن و حيات ورن، منم يارالايان و شفا ورن، هچ کئم الئمدن قورتارا بئلمز.

32:40  دوغوردان دا الئمي گؤيلره قالديريب ديئرَم: ‹ابدی وارليغيما آند اولسون کي،

32:41  اگر شئمشک چيخان قيلينجيمي ائتئلدئب عدالتي الئمه آلسام، دوشمنلرئمدن قئصاص آلاجاغام، مندن نئفرت ادنلردن عوض چيخاجاغام.

32:42  اونلارين قاني ائله اوخلاريمي کِفلَندئره‌جيم، قيلينجيم اَتي، قيريلانلارين، اسئر ادنلرئن قانيني، دوشمن رهبرلرئنئن باشيني اوداجاق.›»

32:43  ای مئلّتلر، اونون خالقي ائله برابر سِوئنئن! چونکي او، قوللارينين قان قئصاصيني آلاجاق، دوشمنلرئندن عوض چيخاجاق، اؤلکه‌سي و خالقي اوچون کفّاره اده‌جک."

32:44  موسا نون اوغلو يوشَعله برابر گلئب، بو نغمه‌نئن بوتون سؤزلرئني خالقين قاباغيندا ددی.

32:45  موسا بوتون ائسرايئله‌ بو سؤزلرئن هاميسيني ديئب قورتاراندا،

32:46  اونلارا بله ددي: "بو گون سئزه بيان اتدئيئم سؤزلرئن هاميسينا اورَکدن باغلانين کي، اؤولادلارينيزا بو قانونون بوتون سؤزلرئنه دئقّتله عمل اتمه‌يي امر اده‌سئنئز.

32:47  چونکي بو سئزئن اوچون بوش بئر سؤز ديئل؛ حقئقتن کي، بو سؤزلر حياتينيزدير. بو سؤزلر مولک آلماق اوچون اوردون چاييني کچئب گده‌جيئنئز تورپاقدا سئزه اوزون عؤمور وره‌جکدئر"

32:48  رب اله همئن گون موسا ائله دانيشيب اونا ددي:

32:49  "اَرئحانين موقابئلئنده، موآب تورپاغيندا اولان بو عَبارئم داغينا، نِبو داغينا چيخ. ائسرايئل اؤولادلارينا مولک وره‌جيئم کَنَعان تورپاغيني گؤر.

32:50  قارداشين هارون حور داغيندا اؤلوب اجدادلارينا قوشولدوغو کئمي، سن ده چيخاجاغين داغدا اؤلوب خالقينا قوشولاجاقسان.

32:51  چونکي سئن صحراسيندا، مِرئبا-قِدِش سولاريندا، ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا منئمله موقدّس کئمي رفتار اتمه‌دئن.

32:52  اونا گؤره اؤلکه‌ني اوزاقدان گؤره‌جکسن، لاکئن ائسرايئل اؤولادلارينا وره‌جيئم تورپاغا گئرميه‌جکسن.‌"

Chapter 33

33:1  تاري آدامي موسا، اؤلوموندن قاباق، ائسرايئل اؤولادلارينا بو خيئر- دوعاني وردی.

33:2  موسا ددي: «رب سئنا داغيندان گلدي، اونلارا سِعئردن ظوهور اتدي، پاران داغيندان شفق ساچدي، اون مئنلر موقدّسلر آراسيندا گلدي. صاغ الئنده اونلار اوچون آلوو ساچان شئمشک وار ائدي.

33:3  دوغوردان دا، او خالقي سِوئر! بوتون موقدّسلرئن سنئن الئنده‌دئر! اونلار سنئن آياغينين ائزلرَئنده گتدئلر؛ سؤزلرئني اشئدئرلر.

33:4  موسا بئزه شرئعته عمل اتمه‌يي تاپشيردي، بو، يعقوبون جاماعاتي اوچون بئر ائرثدئر.

33:5  ائسرايئل قبئله‌لري، خالقين رهبرلري بئر يره ييغيلاندا، رب يِشوروندا پادشاه ائدي.

33:6  قوي رِعوبئن اؤلمه‌سئن، ياشاسين! کئشئلرئنئن سايي آزالماسين!"

33:7  موسا يهودا اوچون بله ددي: "يارب، يهودانين سَسئني اشئت، اونو اؤز خالقينا گتئر. او، اونلار اوچون اؤز اللري ائله دؤيوشدو، دوشمنلرئنئن قاباغيندا اونا کؤمک ات!"

33:8  لاوي اوچون بله ددي: "تومّئمئن و اورئمئن سنئن صادئق قولون اوچون اولسون. اونو مَسّادا ائمتاحاندان کچئردئن، اونونلا مِرئبا سولاريندا موباحئثه اتدئن.

33:9  او، آتا- آناسي اوچون ددي: «اونلارا نظر سالماديم.» قارداشلاريني تانيمادي، اؤولادلاريني ياددان چيخارتدي، چونکي سنئن سؤزونو ساخلاديلار، سنئن عهدئني حئفظ اتدئلر.

33:10  حؤکملرئني يعقوب نسلئنه، قانونونو ائسرايئله اؤيرَده‌جکلر. اونلار حوضوروندا بوخورو، قوربانگاهيندا بوتؤو يانديرما قوربانلاريني تقدئم اده‌جکلر.

33:11  يارب، اونلارين مالينا برکت ور، اَللرئنئن ائشلرئني قبول ات. اونلارين ضئدّئنه قالخانلارين، اونلاردان نئفرت ادنلرئن بِلئني قير کي، بئر داها قالخماسينلار!"

33:12  بِنيامئن اوچون بله ددي: "ربّئن عزئزي اونون يانيندا اَمئن-آمانليقدا ياشاسين! رب گون بويو اونو قورويور، او دا ربّئن قوجاغيندا ساکئندئر."

33:13  يوسئف اوچون بله ددي: "اونون تورپاغي ربدن برکت آلسين، گؤيون سچئلمئش شيلري ائله، شِحله، ير آلتيندا ياتان درئنلئکلرله،

33:14  گونشئن يِتئشدئردئيي لاپ گؤزل بارلارلا، هر آي يِتئشَن لاپ گؤزل بَهَرلرله،

33:15  قدئم داغلارين اَعلا نعمتلري ائله، ابدی تپه‌لرئن سچئلمئش شيلري ائله،

33:16  يِرئن لاپ قئيمتلي محصولو و بوللوغي ائله، بوتادا مسکن سالانين لوطفو ائله قوي برکت آلسين! يوسئفئن باشي اوستونه، قارداشلاريندان مومتاز اولانين باشي اوستونه قوي برکت ياغسين!

33:17  او، ائلک دوغولان اؤکوز قدر هيبتلئ‌دئر، بوينوزلاري چؤل اؤکوزونون بوينوزلاري‌دير. بو بوينوزلارلا خالقلاري، بئردن ير اوزونون او بئري اوجلارينا قدر ووراجاق. باخ، بونلار اِفرايئمئن اون مئنلري، باخ، بونلار مِنَسّه‌نئن مئنلري."

33:18  زِبولون اوچون بله ددي: "ای زِبولون، يولا دوشَنده سِوئن، ای يئسّاکار، چاديرلاريندا سِوئن!

33:19  اونلار خالقلاري داغا چاغيراجاقلار؛ اورادا صالح قوربانلاري کَسه‌جکلر. دهنز نعمتلرئنئن بوللوغو ائله، قوملاردا گئزلَنَن خزئنه‌لرله دوياجاقلار."

33:20  جاد اوچون بله ددي: "جادين اَراضئسئني آرتيرانا شوکور اولسون! جاد آصلان تَک ياشايير، قولو، باشي قوپاردير.

33:21  او اؤزو اوچون ائلک حئصّه‌ني ساخلادي. چونکي اورادا سردارين پايي ساخلانيلدي. خالق رهبرلري ييغيلاندا ربّئن عدالتئني ائسرايئللی‌لره گتئردئيي حؤکملري ائجرا اتدي."

33:22  دان اوچون بله ددي: "دان باشاندان سيچرايان آصلان بالاسي‌دير."

33:23  نَفتالي اوچون بله ددي: "ای ربّئن لوطفو و برکتي ائله دولو اولان نَفتالي، قربي و جنوبو مولک اده‌جکسن."

33:24  آشِر اوچون بله ددي: "اوغوللار آراسيندا آشِر لاپ چوخ برکت آلسين! قارداشلارينين لاپ چوخ بَيَندئيي او اولسون! آياغيني ياغا باتيرسين.

33:25  دروازالارينين چفته‌لري دمئردن و بورونجدن اولاجاق، قووّتئن عؤمرون بويو قورتارماياجاق!

33:26  يِشورونون تاريسي کئمي يوخدور، او کي، سنه کؤمک اتمک اوچون، گؤيلر و بولودلارا عظمتي ائله مئنئر.

33:27  سيغيناغين ابدی تاري‌دير، سني داشييان اونون ابدی قوللاري‌دير. دوشمنئني سنئن قاباغيندان قوودو، «يوخ ات اونلاري!» ددی.

33:28  اونا گؤره ائسرايئل اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاق. تاخيل و تزه شراب تورپاغيندا يعقوبون چشمه‌سي اَمئن-آمانليقدا قالاجاق، گؤيلري شِح داميزديرير.

33:29  ای ائسرايئل! نجه موبارکسن، سنئن کئمي بئري مگر وار؟ ربّئن قورتارديغي خالقسان! رب قالخاندير، کؤمه‌يئنه چاتاندير، عظمتئنئن قيلينجي‌دير. سنه دوشمنلر يالتاقلاناجاق، سن اونلارين پرستئشگاهلاريني تاپدالاياجاقسان."

Chapter 34

34:1  موسا موآب اووالاريندان نِبو داغينا گدئب، اَرئحانين موقابئلئنده اولان پئسگا تپه‌سئنه چيخدي. رب اونا بوتون اؤلکه‌ني گؤرستدي. دانا قدر اوزانان گئلعادي،

34:2  بوتون نَفتالئني، اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريني، قرب دهنزئنه قدر اوزانان بوتون يهودا تورپاغيني،

34:3  نِگِبي، خورمالار شهري اَرئحا دره‌سئنئن صوعَره قدر اوزانان اوواني گؤرستدي.

34:4  سونرا رب اونا ددي: "ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا ورميه آند ائچدئيئم تورپاق بودور کي، دِمئشدئم: «اوراني سئزئن اؤولادلارينيزا وره‌جيم.» من ائجازه وردئم کي، اوراني اؤز گؤزلرئنله گؤره‌سن. لاکئن اورايا گئرميه‌جکسن‌."

34:5  ربّئن سؤزونه گؤره قولو موسا اله اورادا، موآب تورپاغيندا اؤلدو.

34:6  رب اونو موآب تورپاغيندا اولان بِيت‌‌پِعورون موقابئلئنده‌کی دره‌ده دفن اتدي. بو گونه قدر هچ کئم اونون قبرئنئن يرئني بئلمئر.

34:7  گرچي موسا اؤلَنده يوز ائيئرمي ياشيندا ائدي، لاکئن گؤزو نوردان دوشمه‌مئش، طاقتي ده چکئلمه‌مئشدي.

34:8  ائسرايئل اؤولادلاري موسا اوچون موآب اووالاريندا اوتوز گون ياس توتدولار. موسا اوچون اولان ماتم گونلري قورتاردي.

34:9  نون اوغلو يوشَع حئکمت روحو ائله دولموشدو، چونکي موسا اونون اوستونه اللرئني قويموشدو؛ ائسرايئل اؤولادلاري دا اونا قولاق آسديلار و ربّئن موسايا امر اتدئيي هر شيه عمل اتدئلر.

34:10  ائسرايئلده موسا کئمي بئر پيغمبر داها چيخماييب کی، رَبله اوز-اوزه گؤروشسون.

34:11  رب اونو گؤندرمئشدي کي، مئصئر تورپاغيندا فئرعونا، اونون بوتون اعيانلارينا، و بوتون اؤلکه‌سئنه چوخلو علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤرسدسئن.

34:12  موسانين عمل‌لري بوتون ائسرايئلئن گؤزلري قاباغيندا چوخ قودرتلي و بؤيوک زَهملي ائدي.