WelBeiblNet - Deuteronomy

Chapter 1

1:1  Dyma beth ddwedodd Moses wrth bobl Israel i gyd pan oedden nhw yn yr anialwch yr ochr draw i afon Iorddonen – y tir anial sydd gyferbyn â Swff, rhwng Paran a Toffel, Laban, Chatseroth a Di-sahab.

1:2  Fel arfer mae'n cymryd un deg un diwrnod i deithio o Fynydd Sinai i Cadesh-barnea ar draws bryniau Seir.

1:3  Ond roedd pedwar deg mlynedd wedi mynd heibio. Roedd hi'r diwrnod cyntaf o fis un deg un y flwyddyn honno pan wnaeth Moses annerch pobl Israel, a dweud popeth roedd yr ARGLWYDD wedi'i orchymyn iddo.

1:4  Digwyddodd hyn ar ôl iddo ennill y frwydr yn erbyn Sihon, brenin yr Amoriaid, oedd yn byw yn Cheshbon, ac Og, brenin Bashan, oedd yn byw yn Ashtaroth ac Edrei.

1:5  Yr ochr draw i afon Iorddonen, ar dir Moab, dyma Moses yn mynd ati i esbonio cyfarwyddiadau Duw iddyn nhw:

1:6  “Pan oedden ni wrth Fynydd Sinai, dyma'r ARGLWYDD ein Duw yn dweud wrthon ni, ‘Dych chi wedi aros wrth y mynydd yma ddigon hir.

1:7  Mae'n bryd i chi symud yn eich blaenau. Ewch i gyfeiriad bryniau'r Amoriaid, a'r ardaloedd cyfagos – y tir anial, y bryniau, yr iseldir i'r gorllewin, y Negef a'r arfordir – sef gwlad Canaan i gyd, ac o Libanus yr holl ffordd i afon Ewffrates fawr.

1:8  Mae'r tir yma i gyd i chi. Dyma'r tir wnes i addo ei roi i'ch hynafiaid chi – Abraham, Isaac a Jacob. Ewch, a'i gymryd drosodd.’

1:9  “Dyna'r adeg hefyd pan ddwedais wrthoch chi, ‘Alla i ddim gwneud hyn ar fy mhen fy hun – mae'n ormod o faich.

1:10  Mae'r ARGLWYDD wedi gwneud i'ch niferoedd chi dyfu, a bellach mae yna gymaint ohonoch chi ag sydd o sêr yn yr awyr!

1:11  A boed i'r ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, ddal ati i'ch lluosi chi fil gwaith drosodd eto, a'ch bendithio chi fel gwnaeth e addo gwneud!

1:12  Ond sut alla i ddelio gyda'ch holl broblemau chi, a godde'ch cwynion chi i gyd?

1:13  Dewiswch ddynion doeth, deallus, o bob llwyth, i mi eu comisiynu nhw'n arweinwyr arnoch chi.’

1:14  A dyma chi'n cytuno ei fod yn syniad da.

1:15  Felly dyma fi'n cymryd y dynion doeth, deallus yma, a'u gwneud nhw'n arweinwyr y llwythau – yn swyddogion dros grwpiau o fil, cant, hanner cant, a deg o bobl.

1:16  “Cafodd rhai eraill eu penodi'n farnwyr, a dyma fi'n eu siarsio nhw i gymryd eu cyfrifoldebau o ddifrif, a delio'n deg gyda'r achosion fyddai'n codi rhwng pobl – nid yn unig rhwng pobl Israel a'i gilydd, ond hefyd rhwng pobl Israel a'r rhai o'r tu allan oedd yn byw gyda nhw.

1:17  Dwedais wrthyn nhw am beidio dangos ffafriaeth wrth farnu achos, ond i wrando ar bawb, beth bynnag fo'i statws. A ddylen nhw ddim ofni pobl. Duw sy'n gwneud y barnu. Ac os oedd achos yn rhy gymhleth iddyn nhw, gallen nhw ofyn i mi ddelio gydag e.

1:18  “Rôn i wedi dweud wrthoch chi am bopeth roedd disgwyl i chi ei wneud.

1:19  “Yna, fel roedd yr ARGLWYDD wedi gorchymyn i ni, dyma ni'n gadael Mynydd Sinai, a dechrau teithio drwy'r anialwch mawr peryglus yna, i gyfeiriad bryniau'r Amoriaid. A dyma ni'n cyrraedd Cadesh-barnea.

1:20  Ac yno dwedais wrthoch chi, ‘Dŷn ni wedi cyrraedd y bryniau lle mae'r Amoriaid yn byw. Mae'r ARGLWYDD yn mynd i roi'r tir yma i ni nawr.

1:21  Edrychwch, mae'r tir yna i chi ei gymryd. Ewch, a'i gymryd, fel mae'r ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, wedi dweud wrthoch chi. Peidiwch bod ag ofn na phanicio.’

1:22  “Ond daethoch ata i a dweud, ‘Beth am anfon dynion i edrych dros y wlad gyntaf? Gallen nhw awgrymu pa ffordd fyddai orau i fynd, a rhoi gwybodaeth i ni am y trefi sydd yno.’

1:23  “Rôn i'n meddwl ei fod yn syniad da, felly dyma fi'n anfon un deg dau o ddynion o'n blaenau ni, un o bob llwyth.

1:24  Aethon nhw drosodd i'r bryniau, a chyrraedd Wadi Eshcol. Ar ôl edrych dros y wlad,

1:25  dyma nhw'n dod yn ôl gyda pheth o gynnyrch y tir. Roedden nhw'n dweud, ‘Mae'r tir mae'r ARGLWYDD ein Duw yn ei roi i ni yn dir da!’

1:26  “Ond dyma chi'n gwrthod mynd yn eich blaenau. Yn lle hynny dyma chi'n gwrthryfela yn erbyn yr ARGLWYDD,

1:27  aros yn eich pebyll, a dechrau cwyno ymhlith eich gilydd, a dweud pethau fel, ‘Daeth yr ARGLWYDD â ni allan o'r Aifft am ei fod yn ein casáu ni, ac er mwyn i ni gael ein lladd gan yr Amoriaid!

1:28  I ble awn ni? Mae'r dynion aeth i chwilio'r tir wedi'n gwneud ni'n hollol ddigalon wrth sôn am bobl sy'n dalach ac yn gryfach na ni. Mae waliau amddiffynnol eu trefi nhw yn codi'n uchel i'r awyr. Ac yn waeth na hynny, maen nhw'n dweud eu bod nhw wedi gweld cewri yno – disgynyddion Anac.’

1:29  “Gwnes i drio dweud wrthoch chi, ‘Does dim rhaid i chi fod ag ofn!

1:30  Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn mynd o'ch blaenau chi! Bydd e'n ymladd drosoch chi, yn union fel y gwelsoch chi e'n gwneud yn yr Aifft!

1:31  Meddyliwch sut wnaeth e ofalu amdanoch chi yn yr anialwch! Mae wedi'ch cario chi yr holl ffordd yma, fel mae dyn yn cario'i fab!’

1:32  “Ond doedd dim ots beth roeddwn i'n ddweud, roeddech chi'n dal i wrthod trystio'r ARGLWYDD eich Duw,

1:33  yr un oedd yn mynd o'ch blaen chi, ac yn dod o hyd i leoedd i chi godi gwersyll. Roedd yn eich arwain chi mewn colofn dân yn y nos a cholofn niwl yn y dydd, ac yn dangos i chi pa ffordd i fynd.

1:34  “Pan glywodd yr ARGLWYDD beth roeddech chi'n ei ddweud, roedd wedi digio go iawn hefo chi, a dyma fe'n addo ar lw:

1:35  ‘Fydd neb o'r genhedlaeth yma yn cael gweld y tir da wnes i addo ei roi i'ch hynafiaid chi!

1:36  Caleb fab Jeffwnne fydd yr unig eithriad. Bydd e'n cael mynd yno, a bydda i'n rhoi iddo fe a'i ddisgynyddion y tir y buodd e'n cerdded arno, am ei fod wedi bod yn gwbl ffyddlon i mi.’

1:37  “Ac roedd yr ARGLWYDD wedi digio hefo fi hefyd o'ch achos chi. Dwedodd, ‘Fyddi di ddim yn cael mynd yno chwaith.

1:38  Ond bydd Josua fab Nwn, dy was di, yn cael mynd. Dw i eisiau i ti ei annog e. Fe ydy'r un fydd yn arwain Israel i gymryd y tir.

1:39  Ond bydd y plant bach hefyd, y rhai oedd gynnoch chi ofn iddyn nhw gael eu dal, yn cael mynd – y rhai sy'n rhy ifanc eto i wybod y gwahaniaeth rhwng drwg a da. Bydda i'n rhoi'r tir iddyn nhw, a nhw fydd piau e.

1:40  Ond nawr rhaid i chi droi'n ôl, a mynd drwy'r anialwch yn ôl i gyfeiriad y Môr Coch.’

1:41  “Roeddech chi'n cyfaddef wedyn eich bod ar fai, a dyma chi'n dweud, ‘Dŷn ni wedi pechu yn erbyn yr ARGLWYDD. Gwnawn ni fynd i ymladd, fel roedd yr ARGLWYDD wedi dweud wrthon ni.’ “A dyma chi i gyd yn gwisgo'ch arfau, yn barod i fynd i ymladd yn y bryniau.

1:42  Ond dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i, ‘Dwed wrthyn nhw am beidio mynd i ymladd. Dw i ddim gyda nhw. Byddan nhw'n cael eu curo gan eu gelynion.’

1:43  “Rôn i wedi dweud wrthoch chi, ond roeddech chi'n gwrthod gwrando. Dyma chi'n gwrthryfela yn erbyn yr ARGLWYDD eto. I ffwrdd â chi, yn llawn ohonoch chi'ch hunain.

1:44  Dyma'r Amoriaid oedd yn byw yno yn dod allan fel haid o wenyn i ymladd gyda chi, a'ch gyrru chi i ffwrdd! Dyma nhw'n eich taro chi i lawr yr holl ffordd o dir Seir i dref Horma.

1:45  Pan gyrhaeddoch chi'n ôl, dyma chi'n mynd i ofyn i'r ARGLWYDD am help, ond wnaeth e ddim cymryd sylw ohonoch chi.

1:46  Felly dyma chi'n aros yn Cadesh am amser hir iawn.

Chapter 2

2:1  “A dyma ni'n troi'n ôl i gyfeiriad yr anialwch a'r Môr Coch, fel roedd yr ARGLWYDD wedi dweud wrthon ni. Buon ni'n crwydro o gwmpas cyrion bryniau Seir am amser hir iawn.

2:2  “Yna dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i,

2:3  ‘Dych chi wedi bod yn crwydro o gwmpas y mynyddoedd yma yn llawer rhy hir. Trowch am y gogledd.

2:4  A dywed hyn wrth y bobl, “Dych chi ar fin croesi'r ffin i diriogaeth pobl Edom, sy'n perthyn i chi (sef disgynyddion Esau). Ond bydd ganddyn nhw'ch ofn chi, felly byddwch yn ofalus.

2:5  Peidiwch bygwth nhw. Dw i ddim yn mynd i roi modfedd sgwâr o'u tir nhw i chi. Dw i wedi rhoi bryniau Seir i ddisgynyddion Esau.

2:6  Felly talwch iddyn nhw am eich bwyd a'ch diod.

2:7  Mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi bendithio popeth dych chi wedi'i wneud. Mae wedi gofalu amdanoch chi tra dych chi wedi bod yn crwydro yn yr anialwch yma ers pedwar deg o flynyddoedd. Mae e wedi bod gyda chi drwy'r amser, ac wedi rhoi i chi bopeth oedd arnoch chi ei angen.”’

2:8  “Felly dyma ni'n pasio heibio'n perthnasau, disgynyddion Esau, oedd yn byw yn Seir. Troi oddi ar ffordd yr Araba ac osgoi trefi Elat ac Etsion-geber, a theithio ymlaen i gyfeiriad tiroedd anial Moab.

2:9  Yna dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i, ‘Peidiwch tarfu ar bobl Moab na dechrau ymladd gyda nhw. Dw i ddim am roi eu tir nhw i chi o gwbl. Dw i wedi rhoi Moab iddyn nhw, sy'n ddisgynyddion i Lot.’”

2:10  (Yr Emiaid oedd yn byw yno ar un adeg – tyrfa o gewri cryfion fel yr Anaciaid.

2:11  Enw pobl Moab arnyn nhw oedd Emiaid. Roedd pobl eraill yn eu galw nhw a'r Anaciaid yn Reffaiaid.

2:12  A'r Horiaid oedd yn arfer byw yn Seir, ond roedd disgynyddion Esau wedi'u concro nhw a setlo i lawr ar eu tiroedd. A dyna'n union wnaeth Israel yn y tir y daethon nhw i'w gymryd, sef y tir roddodd yr ARGLWYDD iddyn nhw.)

2:13  “Wedyn dyma'r ARGLWYDD yn dweud, ‘Ewch yn eich blaenau, a chroesi Wadi Sered.’ A dyna wnaethon ni.

2:14  “Felly roedd tri deg wyth mlynedd wedi mynd heibio rhwng cyrraedd Cadesh-barnea y tro cyntaf, a chroesi'r Wadi Sered. Erbyn hynny, roedd y genhedlaeth gyfan o filwyr oedd yn Cadesh wedi marw, fel roedd yr ARGLWYDD wedi addo ar lw.

2:15  Yn wir, yr ARGLWYDD ei hun oedd wedi cael gwared â nhw, a gwneud yn siŵr eu bod nhw i gyd wedi mynd.

2:16  Felly, pan oedd yr olaf o'r milwyr hynny wedi marw,

2:17  dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i,

2:18  ‘Heddiw dych chi'n mynd i groesi tir Moab, wrth Ar.

2:19  Pan ddewch chi at dir pobl Ammon, peidiwch tarfu arnyn nhw chwaith, na dechrau ymladd gyda nhw. Dw i ddim am roi eu tir nhw i chi o gwbl. Dw i wedi'i roi e iddyn nhw, sy'n ddisgynyddion i Lot.’”

2:20  (Roedd y tir yma hefyd yn arfer perthyn i'r Reffaiaid. Nhw oedd yn byw yno'n wreiddiol. Enw pobl Ammon arnyn nhw oedd Samswmiaid –

2:21  tyrfa fawr arall o gewri cryfion fel yr Anaciaid. Ond roedd yr ARGLWYDD wedi'u dinistrio nhw, ac roedd pobl Ammon wedi setlo i lawr ar eu tiroedd.

2:22  A dyna'n union oedd wedi digwydd gyda disgynyddion Esau, sy'n dal i fyw hyd heddiw yn ardal Seir. Roedd yr ARGLWYDD wedi dinistrio'r Horiaid oedd yn byw yno o'u blaenau nhw.

2:23  A'r un fath gyda'r Afiaid oedd yn byw mewn pentrefi mor bell â Gasa yn y de. Y Philistiaid o ynys Creta wnaeth eu dinistrio nhw a setlo i lawr ar eu tiroedd.)

2:24  “Wedyn dyma'r ARGLWYDD yn dweud, ‘Ewch yn eich blaenau, a chroesi Dyffryn Arnon. Dw i'n mynd i roi buddugoliaeth i chi dros Sihon yr Amoriad, brenin Cheshbon. Ewch i goncro'i dir! Ewch i ryfel yn ei erbyn!

2:25  O heddiw ymlaen bydd pobl ym mhobman yn dychryn ac yn ofni pan fyddan nhw'n clywed amdanoch chi. Byddan nhw'n crynu mewn ofn wrth i chi ddod yn agos.’”

2:26  “Pan oedden ni yn anialwch Cedemoth, dyma fi'n anfon negeswyr at y Brenin Sihon yn Cheshbon, yn cynnig telerau heddwch.

2:27  ‘Wnei di roi caniatâd i ni groesi dy dir di? Gwnawn ni aros ar y briffordd, a mynd yn syth trwodd.

2:28  Gwnawn ni dalu am unrhyw fwyd neu ddŵr fyddwn ni ei angen. Dŷn ni ond am i ti adael i ni basio drwy'r wlad –

2:29  fel gwnaeth disgynyddion Esau yn Seir a'r Moabiaid yn Ar. Yna byddwn ni'n croesi afon Iorddonen i'r tir mae'r ARGLWYDD ein Duw yn ei roi i ni.’

2:30  “Ond doedd y Brenin Sihon o Cheshbon ddim yn fodlon gadael i ni groesi ei dir. Roedd yr ARGLWYDD wedi'i wneud yn galed ac ystyfnig, er mwyn i chi ei goncro.

2:31  Dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i, ‘Dw i'n rhoi Sihon a'i dir i chi. Ewch ati i gymryd y wlad drosodd.’

2:32  “Pan ddaeth Sihon a'i fyddin allan i ymladd yn ein herbyn yn Iahats,

2:33  dyma'r ARGLWYDD ein Duw yn ein helpu ni i'w drechu. Cafodd Sihon, ei feibion, a'i fyddin i gyd eu lladd.

2:34  Dyma ni'n concro a dinistrio'r trefi i gyd, a lladd pawb oedd yn byw ynddyn nhw – hyd yn oed gwragedd a phlant.

2:35  Dim ond yr anifeiliaid, ac unrhyw beth arall oedd yn werthfawr, wnaethon ni ei gadw.

2:36  Dyma'r ARGLWYDD ein Duw yn ein helpu i goncro pob tref o Aroer, ger Dyffryn Arnon, a'r dref sydd yn y dyffryn ei hun, yr holl ffordd i Gilead yn y gogledd.

2:37  Ond fel roedd yr ARGLWYDD wedi gorchymyn, wnaethon ni ddim cymryd tir pobl Ammon, wrth ymyl afon Jabboc, na'r trefi yn y bryniau.

Chapter 3

3:1  “Yna dyma ni'n troi i'r gogledd, ac yn mynd i gyfeiriad Bashan. A dyma Og brenin Bashan, yn dod â'i fyddin gyfan i ymladd yn ein herbyn ni yn Edrei.

3:2  Ond dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i, ‘Paid bod â'i ofn. Dw i'n mynd i roi Og a'i fyddin a'i dir i gyd i ti. Byddi'n gwneud yr un fath iddo fe ag a wnest ti i Sihon brenin yr Amoriaid oedd yn byw yn Cheshbon.’

3:3  “A dyna wnaeth yr ARGLWYDD. Dyma ni'n taro Og, brenin Bashan a'i fyddin i gyd – cawson nhw i gyd eu lladd.

3:4  Dyma ni'n concro pob un o'i drefi – chwe deg ohonyn nhw – i gyd yn ardal Argob.

3:5  Roedden nhw i gyd yn gaerau amddiffynnol, gyda waliau uchel a giatiau dwbl hefo barrau i'w cloi. Ac roedd llawer iawn o bentrefi agored yno hefyd.

3:6  Dyma ni'n gwneud yn union yr un fath ag a wnaethon ni i drefi Sihon, brenin Cheshbon – eu dinistrio nhw i gyd, a lladd pawb oedd yn byw ynddyn nhw, hyd yn oed gwragedd a phlant.

3:7  Ond dyma ni'n cadw'r anifeiliaid ac unrhyw beth arall oedd yn werthfawr.

3:8  “Dyna pryd gwnaethon ni gymryd tir dau frenin yr Amoriaid, yr ochr draw i'r Iorddonen – o Ddyffryn Arnon yn y de yr holl ffordd i Fynydd Hermon yn y gogledd.

3:9  (Sirion ydy enw pobl Sidon ar Hermon, ac mae'r Amoriaid yn ei alw yn Senir.)

3:10  Roedden ni wedi concro trefi'r byrdd-dir, Gilead i gyd a Bashan, yr holl ffordd i drefi Salca ac Edrei, oedd yn perthyn i deyrnas Og.

3:11  (Og, brenin Bashan, oedd yr unig un o'r Reffaiaid oedd yn dal ar ôl. Roedd ei arch yn bedwar metr o hyd, a bron dau fetr o led, ac wedi'i gwneud o garreg basalt du. Gellir ei gweld yn Rabba, prif dref yr Ammoniaid.)

3:12  “Felly, dyma'r tir wnaethon ni ei gymryd i'r dwyrain o afon Iorddonen: dyma fi'n rhoi'r tir sydd i'r gogledd o Aroer, ger Dyffryn Arnon, a hanner bryniau Gilead, i lwythau Reuben a Gad.

3:13  Wedyn dyma fi'n rhoi gweddill Gilead a theyrnas Og, sef Bashan, i hanner llwyth Manasse. (Roedd ardal Argob i gyd, sef Bashan, yn arfer cael ei galw yn Wlad y Reffaiaid.

3:14  Dyma Jair, o lwyth Manasse, yn cymryd ardal Argob, sef Bashan. Mae'r ardal yn ymestyn at y ffin gyda Geshwr a Maacha. Rhoddodd ei enw ei hun ar yr ardal – Hafoth-jair – a dyna'r enw ar yr ardal hyd heddiw.)

3:15  “Dyma fi'n rhoi Gilead i ddisgynyddion Machir, mab Manasse.

3:16  “Yna i lwythau Reuben a Gad dyma fi'n rhoi'r tir sy'n ymestyn o Gilead i Ddyffryn Arnon (Dyffryn Arnon oedd y ffin), ac ymlaen at Afon Jabboc a ffin Ammon.

3:17  “Y ffin i'r gorllewin oedd afon Iorddonen, o Lyn Galilea i lawr i'r Môr Marw, gyda llethrau Pisga i'r dwyrain.

3:18  Dwedais wrthoch chi bryd hynny, ‘Mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi rhoi'r tir yma i chi. Ond rhaid i'ch milwyr chi groesi o flaen gweddill pobl Israel, yn barod i ymladd.

3:19  Bydd eich gwragedd a'ch plant yn cael aros yn y trefi dw i wedi'u rhoi i chi. A'r holl anifeiliaid sydd gynnoch chi hefyd – mae gynnoch chi lawer iawn o wartheg.

3:20  Wedyn bydd eich dynion yn cael dod yn ôl pan fydd yr ARGLWYDD wedi rhoi buddugoliaeth i weddill pobl Israel, fel y gwnaeth gyda chi; hynny ydy, pan fyddan nhw wedi cymryd drosodd y tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei roi iddyn nhw yr ochr draw i afon Iorddonen.’

3:21  “A dyma fi'n dweud wrth Josua, ‘Dych chi wedi gweld beth wnaeth yr ARGLWYDD i'r ddau frenin yna. Bydd yn gwneud yr un fath i'r teyrnasoedd lle dych chi'n mynd.

3:22  Peidiwch bod ag ofn. Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn ymladd drosoch chi.’

3:23  “A dyma fi'n pledio ar yr ARGLWYDD,

3:24  ‘O Feistr, ARGLWYDD, dw i'n dechrau gweld mor fawr ac mor gryf wyt ti! Oes yna dduw arall yn y nefoedd neu ar y ddaear sy'n gallu gwneud pethau mor anhygoel?

3:25  Plîs, wnei di adael i mi groesi dros afon Iorddonen i weld y tir da sydd yr ochr arall? – Y bryniau hyfryd a mynyddoedd Libanus.’

3:26  “Ond roedd yr ARGLWYDD yn wyllt hefo fi o'ch achos chi. Doedd e ddim yn fodlon gwrando. Dyma fe'n dweud, ‘Dyna ddigon! Dw i eisiau clywed dim mwy am y peth.

3:27  Cei ddringo i ben Mynydd Pisga, ac edrych ar y wlad i bob cyfeiriad, ond ti ddim yn mynd i gael croesi dros yr Iorddonen.

3:28  Dw i eisiau i ti gomisiynu Josua, a'i annog a rhoi hyder iddo. Fe ydy'r un sy'n mynd i arwain y bobl yma drosodd i gymryd y wlad fyddi di'n ei gweld o dy flaen di.’

3:29  “Felly dyma ni'n aros yn y dyffryn gyferbyn â Beth-peor.

Chapter 4

4:1  “Bobl Israel, dw i eisiau i chi wrando'n ofalus ar y rheolau a'r canllawiau dw i'n eu gosod i chi, er mwyn i chi gael byw a mynd i mewn i gymryd y wlad mae'r ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, yn ei rhoi i chi.

4:2  Peidiwch ychwanegu dim, na chymryd dim i ffwrdd. Gorchmynion yr ARGLWYDD eich Duw ydyn nhw, felly cadwch nhw!

4:3  Gwelsoch beth wnaeth yr ARGLWYDD yn Baal-peor. Lladdodd yr ARGLWYDD bawb wnaeth addoli duw Baal-peor.

4:4  Ond mae pawb ohonoch chi wnaeth aros yn ffyddlon i'r ARGLWYDD eu Duw, yn dal yn fyw.

4:5  Gwrandwch, dw i'n dysgu i chi'r rheolau a'r canllawiau mae Duw wedi'u rhoi i mi, er mwyn i chi eu cadw nhw yn y wlad dych chi'n mynd iddi i'w chymryd drosodd.

4:6  Felly, cadwch nhw. Dilynwch nhw. A phan fydd pobl yn dysgu amdanyn nhw, byddan nhw'n dweud, ‘Mae'n wir, mae pobl y wlad yma yn ddoeth a deallus.’

4:7  “Pa genedl arall sydd â duw sydd mor agos atyn nhw? Mae'r ARGLWYDD ein Duw yna bob tro dŷn ni'n galw arno.

4:8  A pha wlad arall sydd â rheolau a chanllawiau mor deg â'r casgliad yma o gyfreithiau dw i'n ei rannu gyda chi heddiw?

4:9  “Ond dw i'n dweud eto, dw i eisiau i chi wrando'n ofalus. Peidiwch anghofio beth dych chi wedi'i weld. Peidiwch anghofio nhw tra byddwch chi byw. Dysgwch nhw i'ch plant a'ch wyrion a'ch wyresau.

4:10  Pan oeddech chi'n sefyll o flaen yr ARGLWYDD eich Duw wrth droed Mynydd Sinai, dyma fe'n dweud wrtho i, ‘Casgla'r bobl at ei gilydd, i mi rannu gyda nhw beth dw i eisiau'i ddweud. Wedyn byddan nhw'n dangos parch ata i tra byddan nhw'n byw yn y wlad, ac yn dysgu eu plant i wneud yr un fath.’

4:11  “Dyma chi'n dod i sefyll wrth droed y mynydd oedd yn llosgi'n dân. Roedd fflamau'n codi i fyny i'r awyr, a chymylau o fwg tywyll, trwchus.

4:12  Yna dyma'r ARGLWYDD yn siarad â chi o ganol y tân. Roeddech chi'n clywed y llais yn siarad, ond yn gweld neb na dim.

4:13  A dyma fe'n dweud wrthoch chi beth oedd yr ymrwymiad roedd e am i chi ei wneud – y Deg Gorchymyn. A dyma fe'n eu hysgrifennu nhw ar ddwy lechen garreg.

4:14  Dyna hefyd pryd wnaeth yr ARGLWYDD orchymyn i mi ddysgu rheolau a chanllawiau eraill i chi eu dilyn yn y wlad dych chi'n mynd drosodd i'w chymryd.

4:15  Ond byddwch yn ofalus! Wnaethoch chi ddim gweld neb pan oedd yr ARGLWYDD yn siarad â chi o ganol y tân ar Fynydd Sinai.

4:16  Felly peidiwch sbwylio popeth drwy gerfio rhyw fath o ddelw – o ddyn neu ferch,

4:17  anifail, aderyn,

4:18  ymlusgiad, neu bysgodyn.

4:19  Wrth edrych i'r awyr ar yr haul, y lleuad a'r sêr i gyd, peidiwch cael eich temtio i'w haddoli nhw. Mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi'u rhoi nhw i bawb drwy'r byd i gyd.

4:20  Ond mae wedi'ch dewis chi, a'ch arwain chi allan o ffwrnais haearn gwlad yr Aifft, i fod yn bobl sbesial iddo – a dyna ydych chi!

4:21  “Ond wedyn roedd yr ARGLWYDD wedi digio hefo fi o'ch achos chi. Dwedodd wrtho i na fyddwn i byth yn cael croesi afon Iorddonen a mynd i mewn i'r wlad dda mae e ar fin ei rhoi i chi.

4:22  Dyma ble bydda i'n marw. Ond dych chi'n mynd i groesi'r Iorddonen a chymryd y tir da yna.

4:23  Gwnewch yn siŵr na fyddwch chi'n anghofio'r ymrwymiad mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi'i wneud gyda chi. Peidiwch cerfio delw o unrhyw fath – mae e wedi dweud yn glir na ddylech chi wneud peth felly.

4:24  Tân sy'n difa ydy Duw! Mae'n Dduw eiddigeddus!

4:25  Pan fyddwch chi wedi bod yn y wlad am amser hir, ac wedi cael plant ac wyrion ac wyresau, peidiwch gwneud drwg i'ch hunain drwy gerfio delw o unrhyw fath. A pheidiwch gwneud pethau drwg eraill sy'n pryfocio'r ARGLWYDD eich Duw.

4:26  Dw i'n galw'r nefoedd a'r ddaear yn dystion yn eich erbyn chi – os gwnewch chi hynny, byddwch chi'n cael eich taflu allan o'r tir yna dych chi ar fin croesi afon Iorddonen i'w gymryd drosodd. Fyddwch chi ddim yn para'n hir yna, achos byddwch yn cael eich dinistrio'n llwyr!

4:27  Bydd yr ARGLWYDD yn eich gyrru chi ar chwâl drwy'r gwledydd i gyd, a dim ond criw bach ohonoch chi fydd ar ôl.

4:28  A byddwch chi'n addoli duwiau wedi'u gwneud gan bobl – delwau o bren a charreg sydd ddim yn gallu gweld, clywed, bwyta nac arogli!

4:29  “Ond os gwnewch chi droi at yr ARGLWYDD yno, a hynny o ddifrif – â'ch holl galon, ac â'ch holl enaid – byddwch yn dod o hyd iddo.

4:30  Yng nghanol eich holl drybini, pan fydd y pethau yma'n digwydd rywbryd yn y dyfodol, os gwnewch chi droi'n ôl at yr ARGLWYDD eich Duw a bod yn ufudd iddo,

4:31  fydd e ddim yn eich siomi chi. Mae e'n Dduw trugarog. Fydd e ddim yn eich dinistrio chi, am ei fod yn gwrthod anghofio'r ymrwymiad hwnnw wnaeth e gyda'ch hynafiaid chi. Gwnaeth e addo ar lw iddyn nhw.

4:32  “Edrychwch yn ôl dros hanes, o'r dechrau cyntaf pan wnaeth Duw greu pobl ar y ddaear yma. Holwch am unrhyw le drwy'r byd i gyd. Oes unrhyw beth fel yma wedi digwydd o'r blaen? Oes unrhyw un wedi clywed si am y fath beth?

4:33  Oes unrhyw genedl arall wedi clywed llais Duw yn siarad â nhw o ganol y tân, fel gwnaethoch chi, ac wedi byw i adrodd yr hanes?

4:34  Neu oes duw arall wedi mentro cymryd pobl iddo'i hun o ganol gwlad arall, gan gosbi, cyflawni gwyrthiau rhyfeddol, ymladd drostyn nhw gyda'i nerth rhyfeddol, a gwneud yr holl bethau dychrynllyd eraill welsoch chi'r ARGLWYDD eich Duw yn eu gwneud drosoch chi yn yr Aifft?

4:35  Mae wedi dangos i chi mai Un Duw sydd, a does dim un arall yn bod.

4:36  Gadawodd i chi glywed ei lais o'r nefoedd, i'ch dysgu chi. Ac ar y ddaear dangosodd i chi'r tân mawr, a siarad â chi o ganol hwnnw.

4:37  Ac am ei fod wedi caru'ch hynafiaid chi, dewisodd fendithio'u disgynyddion. Defnyddiodd ei nerth ei hun i ddod â chi allan o'r Aifft,

4:38  i chi gymryd tir pobloedd cryfach na chi oddi arnyn nhw. Daeth â chi yma heddiw i roi eu tir nhw i chi ei gadw.

4:39  “Felly dw i eisiau i hyn i gyd gael ei argraffu ar eich meddwl chi – dw i eisiau i chi sylweddoli fod Duw yn Dduw yn y nefoedd uchod ac i lawr yma ar y ddaear. Does dim un arall yn bod!

4:40  Rhaid i chi gadw'r gorchmynion a'r arweiniad dw i'n ei basio ymlaen i chi ganddo heddiw. Wedyn bydd pethau'n mynd yn dda i chi a'ch plant. A byddwch chi'n cael byw am amser hir iawn yn y tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei roi i chi i'w gadw.”

4:41  Yna dyma Moses yn dewis tair tref i'r dwyrain o afon Iorddonen yn drefi lloches.

4:42  Byddai unrhyw un fyddai'n lladd person arall yn ddamweiniol, heb fwriadu unrhyw ddrwg iddo, yn gallu dianc am loches i un o'r trefi yma.

4:43  Y tair tref oedd Betser, yn anialwch y byrdd-dir, i lwyth Reuben; Ramoth yn Gilead i lwyth Gad; a Golan yn Bashan i lwyth Manasse.

4:44  Dyma'r gyfraith wnaeth Moses ei chyflwyno i bobl Israel –

4:45  y gofynion, y rheolau a'r canllawiau roddodd e i bobl Israel ar ôl dod â nhw allan o wlad yr Aifft,

4:46  pan oedden nhw'n dal ar ochr ddwyreiniol afon Iorddonen. Roedden nhw yn y dyffryn gyferbyn â Beth-peor – sef yr ardal oedd yn arfer cael ei rheoli gan Sihon, brenin yr Amoriaid, oedd yn byw yn Cheshbon. Nhw wnaeth Moses a phobl Israel ymosod arnyn nhw pan ddaethon nhw allan o'r Aifft.

4:47  Dyma nhw'n cymryd ei dir e, a thir Og, brenin Bashan – y ddau ohonyn nhw'n teyrnasu ar yr ardaloedd i'r dwyrain o'r Iorddonen.

4:48  Roedd eu tiriogaeth yn ymestyn o dref Aroer, ger Dyffryn Arnon, yr holl ffordd i Fynydd Hermon yn y gogledd.

4:49  Roedd yn cynnwys y tir i'r dwyrain o Ddyffryn Iorddonen, yr holl ffordd i'r Môr Marw o dan lethrau Mynydd Pisga.

Chapter 5

5:1  Dyma Moses yn galw pobl Israel at ei gilydd ac yn dweud wrthyn nhw: “Israel, gwrandwch ar y rheolau a'r canllawiau dw i'n eu rhoi i chi heddiw. Dw i eisiau i chi eu dysgu nhw, a'u cadw nhw.

5:2  “Roedd yr ARGLWYDD ein Duw wedi gwneud ymrwymiad gyda ni wrth fynydd Sinai.

5:3  Gwnaeth hynny nid yn unig gyda'n rhieni, ond gyda ni sy'n fyw yma heddiw.

5:4  Siaradodd Duw gyda ni wyneb yn wyneb, o ganol y tân ar y mynydd.

5:5  (Fi oedd yn sefyll yn y canol rhyngoch chi a'r ARGLWYDD, am fod gynnoch chi ofn, a ddim eisiau mynd yn agos at y mynydd. Fi oedd yn dweud wrthoch chi beth oedd neges yr ARGLWYDD.) A dyma ddwedodd e:

5:6  ‘Fi ydy'r ARGLWYDD eich Duw chi. Fi wnaeth eich achub chi o wlad yr Aifft, lle roeddech chi'n gaethweision.

5:7  Does dim duwiau eraill i fod gen ti, dim ond fi.

5:8  Paid cerfio eilun i'w addoli – dim byd sy'n edrych fel unrhyw aderyn, anifail na physgodyn.

5:9  Paid plygu i lawr a'u haddoli nhw. Dw i, yr ARGLWYDD dy Dduw di, yn Dduw eiddigeddus. Dw i'n cosbi pechodau'r rhieni sy'n fy nghasáu i, ac mae'r canlyniadau'n gadael eu hôl ar y plant am dair i bedair cenhedlaeth.

5:10  Ond dw i'n dangos cariad di-droi'n-ôl, am fil o genedlaethau, at y rhai sy'n fy ngharu i ac yn gwneud beth dw i'n ddweud.

5:11  Paid camddefnyddio enw'r ARGLWYDD dy Dduw. Fydda i ddim yn gadael i rywun sy'n camddefnyddio fy enw ddianc rhag cael ei gosbi.

5:12  Cadw'r dydd Saboth yn sbesial, yn ddiwrnod cysegredig, gwahanol i'r lleill, fel mae'r ARGLWYDD dy Dduw wedi gorchymyn i ti.

5:13  Gelli weithio ar y chwe diwrnod arall, a gwneud popeth sydd angen ei wneud.

5:14  Mae'r seithfed diwrnod i'w gadw yn Saboth i'r ARGLWYDD. Does neb i fod i weithio ar y diwrnod yma – ti na dy feibion a dy ferched, dy weision na dy forynion chwaith; dim hyd yn oed dy ych a dy asyn, nac unrhyw anifail arall; nac unrhyw fewnfudwr sy'n aros gyda ti. Mae'r gwas a'r forwyn i gael gorffwys fel ti dy hun.

5:15  Cofia dy fod ti wedi bod yn gaethwas yn yr Aifft, a bod yr ARGLWYDD dy Dduw wedi defnyddio'i nerth rhyfeddol i dy achub di oddi yno; Dyna pam mae'r ARGLWYDD dy Dduw wedi gorchymyn i ti gadw'r dydd Saboth yn sbesial.

5:16  Rhaid i ti barchu dy dad a dy fam, a byddi'n byw yn hir yn y wlad mae'r ARGLWYDD dy Dduw yn ei rhoi i ti.

5:17  Paid llofruddio.

5:18  Paid godinebu.

5:19  Paid dwyn.

5:20  Paid rhoi tystiolaeth ffals yn erbyn rhywun.

5:21  Paid chwennych gwraig rhywun arall. Paid chwennych ei dŷ na'i dir, na'i was, na'i forwyn, na'i darw, na'i asyn, na dim byd sydd gan rywun arall.’

5:22  “Dwedodd yr ARGLWYDD hyn i gyd wrth y bobl o ganol y tân, y cwmwl a'r tywyllwch ar y mynydd. A dyna'r cwbl wnaeth e ddweud. A dyma fe'n ysgrifennu'r geiriau ar ddwy lechen garreg, a'u rhoi nhw i mi.”

5:23  “Yna pan glywsoch chi sŵn y llais yn dod o'r tywyllwch, a'r mynydd yn llosgi'n dân, dyma arweinwyr eich llwythau a'ch henuriaid yn dod ata i.

5:24  Dyma nhw'n dweud, ‘Mae'r ARGLWYDD ein Duw wedi dangos ei ysblander rhyfeddol i ni, a dŷn ni wedi'i glywed e'n siarad o ganol y tân. Dŷn ni wedi gweld bod pobl ddim yn marw'n syth pan mae Duw yn siarad â nhw.

5:25  Ond mae gynnon ni ofn i'r tân ofnadwy yma ein llosgi ni. Does gynnon ni ddim eisiau marw. Os byddwn ni'n dal i glywed llais yr ARGLWYDD ein Duw yn siarad gyda ni, byddwn ni'n siŵr o farw.

5:26  Oes yna unrhyw un erioed wedi clywed llais y Duw byw yn siarad o ganol y tân, fel dŷn ni wedi gwneud, ac wedi byw wedyn?

5:27  Dos di i wrando ar bopeth mae'r ARGLWYDD ein Duw yn ei ddweud, ac wedyn cei ddod yn ôl i ddweud wrthon ni. A byddwn ni'n gwneud popeth mae e'n ddweud.’

5:28  “Roedd yr ARGLWYDD wedi'ch clywed chi'n siarad hefo fi, a dyma fe'n dweud wrtho i, ‘Dw i wedi clywed beth mae'r bobl wedi'i ddweud wrthot ti. Maen nhw'n iawn.

5:29  Piti na fydden nhw'n dangos yr un parch ata i bob amser, ac eisiau gwneud beth dw i'n ddweud. Byddai pethau'n mynd yn dda iddyn nhw wedyn ar hyd y cenedlaethau.

5:30  Dos i ddweud wrthyn nhw am fynd yn ôl i'w pebyll.

5:31  Ond aros di yma, i mi gael dweud wrthot ti beth ydy'r gorchmynion, y rheolau a'r canllawiau dw i am i ti eu dysgu iddyn nhw. Wedyn, byddan nhw'n gallu byw felly yn y wlad dw i'n ei rhoi iddyn nhw.’

5:32  “Felly, gwnewch yn union fel mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ddweud. Peidiwch crwydro oddi wrth hynny o gwbl.

5:33  Dych chi i fyw fel mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi gorchymyn i chi, er mwyn i bethau fynd yn dda i chi, ac i chi gael byw yn hir yn y wlad dych chi'n mynd i'w chymryd.

Chapter 6

6:1  “Dyma'r gorchmynion, y rheolau a'r canllawiau roddodd yr ARGLWYDD eich Duw i mi i'w dysgu i chi, er mwyn i chi eu cadw nhw yn y wlad lle dych chi'n mynd.

6:2  Byddwch chi'n dangos parch at yr ARGLWYDD eich Duw drwy gadw'i reolau a'i orchmynion – chi, eich plant, a'ch wyrion a'ch wyresau. Cadwch nhw tra byddwch chi byw, a chewch fyw yn hir.

6:3  Gwrandwch yn ofalus, bobl Israel! Os gwnewch chi hyn, bydd pethau'n mynd yn dda i chi. Bydd eich niferoedd chi'n tyfu'n aruthrol, ac fel gwnaeth yr ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, addo i chi, bydd gynnoch chi wlad ffrwythlon lle mae llaeth a mêl yn llifo.

6:4  “Gwranda Israel! Yr ARGLWYDD ein Duw ydy'r unig ARGLWYDD.

6:5  Rwyt i garu'r ARGLWYDD dy Dduw â'th holl galon, ac â'th holl enaid ac â'th holl nerth.

6:6  “Paid anghofio'r pethau dw i'n eu gorchymyn i ti heddiw.

6:7  Rwyt i'w dysgu'n gyson i dy blant, a'u trafod nhw pan fyddi adre yn y tŷ ac i ffwrdd oddi cartref, pan fyddi'n mynd i gysgu ac yn codi yn y bore.

6:8  Rhwyma nhw ar dy freichiau i dy atgoffa di, a gwisga nhw ar dy dalcen i'w cofio.

6:9  Ysgrifenna nhw ar ffrâm drws dy dŷ, ac ar giatiau'r dref.

6:10  “Roedd yr ARGLWYDD wedi addo rhoi gwlad i'ch hynafiaid, Abraham, Isaac a Jacob – lle mae dinasoedd mawr hardd wnaethoch chi ddim eu hadeiladu;

6:11  tai yn llawn pethau wnaethoch chi mo'u casglu; pydewau wnaethoch chi ddim eu cloddio; gwinllannoedd a choed olewydd wnaethoch chi mo'u plannu. Digon i'w fwyta!

6:12  Pan fydd yr ARGLWYDD yn dod â chi i'r wlad yna, peidiwch anghofio'r ARGLWYDD wnaeth eich achub chi o wlad yr Aifft, lle roeddech chi'n gaethweision.

6:13  Rhaid i chi barchu'r ARGLWYDD eich Duw, a'i wasanaethu e, a defnyddio'i enw e'n unig i dyngu llw.

6:14  Peidiwch addoli duwiau'r bobl o'ch cwmpas chi.

6:15  Cofiwch fod yr ARGLWYDD eich Duw, sydd gyda chi, yn Dduw eiddigeddus. Bydd e'n digio gyda chi ac yn eich gyrru chi allan o'r wlad.

6:16  “Paid rhoi'r ARGLWYDD dy Dduw ar brawf, fel y gwnest ti yn Massa.

6:17  Gwnewch yn union beth mae'n ei orchymyn i chi, cadw ei ofynion a dilyn ei ganllawiau.

6:18  Gwnewch beth sy'n iawn yn ei olwg, a bydd pethau'n mynd yn dda i chi. Bydd yr ARGLWYDD yn gyrru'ch gelynion chi allan, a byddwch yn cymryd drosodd y wlad dda wnaeth Duw addo i'ch hynafiaid y byddai'n ei rhoi i chi.

6:19  Gwnewch beth sy'n iawn yn ei olwg, a bydd pethau'n mynd yn dda i chi. Bydd yr ARGLWYDD yn gyrru'ch gelynion chi allan, a byddwch yn cymryd drosodd y wlad dda wnaeth Duw addo i'ch hynafiaid y byddai'n ei rhoi i chi.

6:20  Yna pan fydd eich plant yn gofyn i chi, ‘Pam wnaeth Duw roi'r gofynion a'r rheolau a'r canllawiau yma i ni?’

6:21  atebwch, ‘Roedden ni'n gaethweision y Pharo yn yr Aifft, ond dyma'r ARGLWYDD yn defnyddio ei nerth rhyfeddol i ddod â ni allan o'r Aifft.

6:22  Gwelon ni e'n gwneud pethau ofnadwy i wlad yr Aifft ac i'r Pharo a'i deulu – gwyrthiau rhyfeddol.

6:23  Gollyngodd ni'n rhydd er mwyn rhoi i ni'r wlad roedd e wedi'i haddo i'n hynafiaid.

6:24  Dwedodd wrthon ni am gadw'r rheolau yma i gyd, a'i barchu e, er mwyn i bethau fynd yn dda i ni, ac iddo'n cadw ni'n fyw fel mae wedi gwneud hyd heddiw.

6:25  Bydd pethau'n iawn gyda ni os gwnawn ni gadw'r gorchmynion yma, fel mae'r ARGLWYDD wedi gofyn i ni wneud.’

Chapter 7

7:1  “Bydd yr ARGLWYDD yn eich helpu chi i gymryd y tir oddi ar saith grŵp o bobl sy'n gryfach na chi – yr Hethiaid, Girgasiaid, Amoriaid, Canaaneaid, Peresiaid, Hefiaid a'r Jebwsiaid. Bydd e'n eu gyrru nhw i gyd allan o'ch blaen chi.

7:2  Bydd e'n rhoi'r gallu i chi i'w concro nhw, ac mae'n rhaid i chi eu dinistrio nhw'n llwyr. Peidiwch gwneud cytundeb heddwch â nhw, a pheidiwch dangos unrhyw drugaredd.

7:3  Peidiwch gadael i'ch plant eu priodi nhw,

7:4  rhag i'ch plant droi cefn ar yr ARGLWYDD, ac addoli duwiau eraill. Wedyn byddai'r ARGLWYDD yn gwylltio gyda chi, ac yn eich dinistrio chi'n llwyr!

7:5  Na, rhaid i chi chwalu eu hallorau paganaidd nhw, malu'r colofnau cysegredig, torri polion y dduwies Ashera i lawr, a llosgi eu delwau nhw.

7:6  Dych chi'n bobl sydd wedi'ch cysegru i'r ARGLWYDD eich Duw. O bob cenedl ar wyneb y ddaear, mae wedi'ch dewis chi yn drysor sbesial iddo'i hun.

7:7  Wnaeth e ddim eich dewis chi am fod mwy ohonoch chi na'r bobloedd eraill i gyd – roedd llai ohonoch chi os rhywbeth!

7:8  Na, dewisodd yr ARGLWYDD chi am ei fod wedi'ch caru chi, ac am gadw'r addewid wnaeth e i'ch hynafiaid chi. Dyna pam wnaeth e ddefnyddio'i rym i'ch gollwng chi'n rhydd o fod yn gaethweision i'r Pharo, brenin yr Aifft.

7:9  Felly peidiwch anghofio mai'r ARGLWYDD eich Duw chi ydy'r unig dduw go iawn. Mae e'n Dduw ffyddlon, a bydd e bob amser yn cadw'r ymrwymiad mae wedi'i wneud i'r rhai sy'n ei garu ac yn gwneud beth mae e'n ddweud.

7:10  Ond mae'n talu'n ôl i'r bobl hynny sy'n ei gasáu, drwy roi iddyn nhw beth maen nhw'n ei haeddu.

7:11  Felly gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cadw'r gorchmynion, y canllawiau a'r rheolau dw i'n eu rhoi i chi heddiw.

7:12  “Os gwrandwch chi ar y canllawiau yma, bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn cadw'r ymrwymiad hael wnaeth gyda chi, fel gwnaeth e addo i'ch hynafiaid.

7:13  Bydd e'n eich caru a'ch bendithio chi, ac yn rhoi lot o blant i chi. Bydd eich cnydau'n llwyddo, yr ŷd, y sudd grawnwin a'r olewydd; bydd eich gwartheg yn cael lloi, a'ch preiddiau yn cael lot o rai bach.

7:14  Byddwch yn cael eich bendithio fwy nag unrhyw wlad arall – bydd eich teuluoedd yn tyfu, a bydd nifer eich anifeiliaid yn cynyddu.

7:15  Bydd yr ARGLWYDD yn eich amddiffyn rhag salwch, a fyddwch chi ddim yn dioddef o'r heintiau wnaeth daro'r Aifft. Eich gelynion fydd yn dioddef o'r pethau yna.

7:16  “Rhaid i chi ddinistrio'r bobl fydd yr ARGLWYDD yn eich galluogi chi i'w concro nhw. Peidiwch teimlo trueni drostyn nhw, a pheidiwch addoli eu duwiau, neu bydd hi ar ben arnoch chi.

7:17  Falle dy fod yn gofyn, ‘Sut ydyn ni'n mynd i lwyddo i gymryd tir y bobloedd yma? Mae mwy ohonyn nhw nag sydd ohonon ni!’

7:18  Peidiwch poeni! Cofiwch beth wnaeth yr ARGLWYDD i'r Pharo ac i wlad yr Aifft.

7:19  Defnyddiodd ei rym a'i nerth, a gwneud gwyrthiau rhyfeddol i ddod â chi allan o'r Aifft. A bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn gwneud yr un fath eto i'r bobl yma dych chi'n eu hofni.

7:20  Bydd e'n achosi panig llwyr yn eu plith nhw. Bydd rhai yn ceisio cuddio oddi wrthoch chi, ond byddan nhw i gyd yn cael eu lladd yn y diwedd.

7:21  “Peidiwch bod ag ofn. Mae'r ARGLWYDD eich Duw gyda chi, ac mae e'n Dduw mawr a rhyfeddol.

7:22  Bydd e, y Duw sy'n eich arwain chi, yn eu gyrru nhw i ffwrdd o dipyn i beth. Fydd e ddim yn gadael i chi gael gwared â nhw i gyd ar unwaith, neu fydd dim digon o bobl yno i gadw niferoedd yr anifeiliaid gwyllt i lawr.

7:23  Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich galluogi chi i'w concro nhw. Bydd e'n achosi iddyn nhw banicio, nes byddan nhw i gyd wedi'u lladd.

7:24  Byddwch chi'n dal eu brenhinoedd nhw, ac yn eu lladd. Fydd neb yn cofio eu bod nhw wedi byw erioed!

7:25  Llosgwch y delwau o'u duwiau nhw. Peidiwch hyd yn oed cadw'r aur sy'n eu gorchuddio nhw, rhag i chi gael eich trapio ganddo. Mae'r pethau yma yn hollol ffiaidd gan yr ARGLWYDD eich Duw.

7:26  Peidiwch mynd â dim byd felly i'ch tai, neu byddwch chi dan felltith fel y peth ffiaidd ei hun! Rhaid i chi ei ffieiddio a'i wrthod fel rhywbeth mae'r ARGLWYDD eisiau ei ddinistrio.

Chapter 8

8:1  “Rhaid i chi gadw'r gorchmynion yma dw i'n eu rhoi i chi heddiw. Os gwnewch chi hynny, cewch fyw, bydd eich niferoedd chi'n tyfu, a chewch fynd i mewn i'r wlad wnaeth yr ARGLWYDD addo ei rhoi i'ch hynafiaid chi.

8:2  “Peidiwch anghofio'r blynyddoedd dych chi wedi'u treulio yn yr anialwch. Roedd yr ARGLWYDD yn eich dysgu chi a'ch profi chi, i weld a oeddech chi wir yn mynd i wneud beth roedd e'n ddweud.

8:3  Profodd chi drwy wneud i chi fynd heb fwyd, ac wedyn eich bwydo chi gyda'r manna (oedd yn brofiad dieithr iawn). Roedd e eisiau i chi ddeall mai nid bwyd ydy'r unig beth mae pobl angen i fyw. Maen nhw angen gwrando ar bopeth mae'r ARGLWYDD yn ei ddweud.

8:4  Am bedwar deg o flynyddoedd, wnaeth eich dillad chi ddim treulio, a wnaeth eich traed chi ddim chwyddo.

8:5  “Dw i eisiau i chi ddeall fod yr ARGLWYDD eich Duw yn eich disgyblu chi fel mae rhieni'n disgyblu eu plentyn.

8:6  Felly gwnewch beth mae e'n ddweud, byw fel mae e eisiau i chi fyw, a'i barchu.

8:7  Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn mynd â chi i wlad dda, sy'n llawn nentydd, ffynhonnau a ffrydiau o ddŵr yn llifo rhwng y bryniau.

8:8  Gwlad lle mae digon o ŷd a haidd, gwinwydd, coed ffigys, pomgranadau, ac olewydd, a mêl hefyd.

8:9  Felly fyddwch chi byth yn brin o fwyd yno. Ac mae digon o fwynau i'w cloddio o'r tir – haearn a chopr.

8:10  Bydd gynnoch chi fwy na digon i'w fwyta, a byddwch yn moli'r ARGLWYDD eich Duw am roi gwlad mor dda i chi.

8:11  “Gwnewch yn siŵr na fyddwch chi'n anghofio'r ARGLWYDD, nac yn peidio cadw'r gorchmynion, y canllawiau a'r rheolau dw i'n eu rhoi i chi heddiw.

8:12  Pan fydd gynnoch chi fwy na digon i'w fwyta, tai braf i fyw ynddyn nhw,

8:13  mwy o wartheg, defaid a geifr, digon o arian ac aur – yn wir, digon o bopeth –

8:14  gwyliwch rhag i chi droi'n rhy hunanfodlon, ac anghofio'r ARGLWYDD eich Duw, wnaeth eich achub chi o wlad yr Aifft, lle roeddech chi'n gaethweision.

8:15  Daeth yr ARGLWYDD â chi drwy'r anialwch mawr peryglus yna, oedd yn llawn nadroedd gwenwynig a sgorpionau. Roedd yn dir sych, lle doedd dim dŵr, ond dyma'r ARGLWYDD yn hollti craig, a gwneud i ddŵr bistyllio allan i chi ei yfed.

8:16  Rhoddodd fanna i chi ei fwyta (profiad dieithr i'ch hynafiaid chi) er mwyn eich dysgu chi a'ch profi chi, a gwneud lles i chi yn y diwedd.

8:17  Gwyliwch rhag i chi ddechrau meddwl, ‘Fi fy hun sydd wedi ennill y cyfoeth yma i gyd.’

8:18  Cofiwch mai'r ARGLWYDD eich Duw ydy'r un sy'n rhoi'r gallu yma i chi. Os cofiwch chi hynny, bydd e'n cadarnhau'r ymrwymiad wnaeth e ar lw i'ch hynafiaid chi. Mae wedi gwneud hynny hyd heddiw.

8:19  “Ond rhaid i mi eich rhybuddio chi – os gwnewch chi anghofio'r ARGLWYDD, a mynd ar ôl duwiau eraill i'w haddoli nhw, bydd e'n eich dinistrio chi!

8:20  Bydd yr un peth yn digwydd i chi ag sy'n mynd i ddigwydd i'r gwledydd dych chi ar fin ymladd yn eu herbyn nhw.

Chapter 9

9:1  “Gwranda Israel! Rwyt ti ar fin croesi afon Iorddonen i gymryd tir y bobloedd sy'n byw yno oddi arnyn nhw – pobloedd sy'n gryfach na chi, ac yn byw mewn trefi mawr gyda waliau amddiffynnol uchel iawn.

9:2  Mae'n cynnwys disgynyddion Anac – maen nhw'n bobl anferth ac mae tyrfa fawr ohonyn nhw, a dych chi'n gwybod beth sy'n cael ei ddweud amdanyn nhw, ‘Pa obaith sydd gan unrhyw un yn erbyn yr Anaciaid!’

9:3  Wel, dw i eisiau i chi ddeall fod yr ARGLWYDD eich Duw fel tân sy'n difa popeth o'i flaen. Bydd e'n eu trechu nhw. Byddwch chi'n cymryd eu tir nhw, ac yn eu dinistrio nhw yn gyflym iawn, fel mae wedi dweud.

9:4  “Ond ar ôl i'r ARGLWYDD eu gyrru nhw allan o'ch blaenau chi, peidiwch meddwl am funud ei fod e'n rhoi'r tir i chi am eich bod chi'n bobl mor dda! Na, mae e'n gyrru'r bobloedd yma allan o'ch blaenau chi am eu bod nhw'n gwneud pethau mor ddrwg.

9:5  Does gan y peth ddim byd i'w wneud â'ch daioni chi a'ch moesoldeb chi. Na, y ffaith fod y bobl sy'n byw yno mor ddrwg, sy'n cymell yr ARGLWYDD eich Duw i'w gyrru nhw allan o'ch blaenau chi, a hefyd achos ei fod am gadw'r addewid wnaeth e i'ch hynafiaid chi, i Abraham, Isaac a Jacob.

9:6  Felly dw i eisiau i chi ddeall fod yr ARGLWYDD ddim yn rhoi'r tir da yma i chi am eich bod chi'n bobl dda. Dych chi'n bobl benstiff!

9:7  “Cofiwch – peidiwch byth anghofio – sut wnaethoch chi ddigio'r ARGLWYDD eich Duw pan oeddech chi'n yr anialwch. Dych chi ddim wedi stopio gwrthryfela yn ei erbyn ers y diwrnod daethoch chi allan o'r Aifft.

9:8  Roeddech wedi'i ddigio yn Sinai, ac roedd yn mynd i'ch dinistrio chi.

9:9  Pan es i i fyny'r mynydd i dderbyn y llechi carreg, sef llechi ymrwymiad yr ARGLWYDD i chi, dyma fi'n aros yno nos a dydd am bedwar deg diwrnod, heb fwyta nac yfed o gwbl.

9:10  A dyma'r ARGLWYDD yn rhoi'r ddwy lechen garreg i mi, gydag ysgrifen Duw ei hun arnyn nhw; y Deg Gorchymyn roedd e wedi'u rhoi i chi o ganol y tân ar y mynydd, pan oeddech chi wedi casglu at eich gilydd.

9:11  “Ar ddiwedd y cyfnod o bedwar deg diwrnod, dyma'r ARGLWYDD yn rhoi'r ddwy lechen garreg i mi, llechi'r ymrwymiad.

9:12  Yna dwedodd, ‘Dos yn ôl i lawr ar unwaith; mae'r bobl wnest ti eu harwain allan o'r Aifft wedi pechu! Maen nhw wedi troi cefn yn barod ar y ffordd wnes i ei rhoi iddyn nhw, ac wedi gwneud delw o fetel tawdd.’

9:13  “Yna dyma fe'n dweud wrtho i, ‘Dw i wedi bod yn gwylio'r bobl yma – maen nhw'n griw penstiff!

9:14  Gad lonydd i mi, i mi gael gwared â nhw'n llwyr! Fydd neb yn cofio pwy oedden nhw! A bydda i'n dy wneud di yn genedl gryfach a mwy na nhw.’

9:15  “Felly dyma fi'n mynd yn ôl i lawr y mynydd tra oedd yn llosgi'n dân, gyda'r ddwy lechen yn fy nwylo.

9:16  A dyma fi'n gweld eich bod chi wedi pechu go iawn yn erbyn yr ARGLWYDD, a gwneud eilun ar siâp tarw ifanc. Roeddech chi wedi troi i ffwrdd mor sydyn oddi wrth beth roedd e'n ei ofyn gynnoch chi!

9:17  Felly dyma fi'n codi'r ddwy lechen, a'u taflu nhw ar lawr, a dyma nhw'n torri'n ddarnau yno o flaen eich llygaid chi.

9:18  “Yna dyma fi'n mynd ar lawr o flaen yr ARGLWYDD nos a dydd am bedwar deg diwrnod arall. Wnes i fwyta nac yfed dim byd o achos eich pechod chi, yn gwneud peth mor ofnadwy i bryfocio'r ARGLWYDD.

9:19  Roedd gen i wir ofn fod yr ARGLWYDD wedi digio mor ofnadwy hefo chi y byddai e'n eich dinistrio chi'n llwyr. Ond dyma fe'n gwrando arna i unwaith eto.

9:20  “Roedd yr ARGLWYDD wedi gwylltio gydag Aaron hefyd, ac yn mynd i'w ladd, ond dyma fi'n gweddïo drosto fe hefyd.

9:21  Yna dyma fi'n cymryd y tarw ifanc roeddech chi wedi pechu drwy ei wneud, ei doddi yn y tân, ac yna ei falu nes ei fod yn fân fel llwch, cyn taflu'r llwch i'r nant oedd yn rhedeg i lawr y mynydd.

9:22  “A dyma chi'n digio'r ARGLWYDD eto, yn Tabera, Massa a Cibroth-hattaäfa.

9:23  A phan wnaeth e'ch anfon chi o Cadesh-barnea, a dweud wrthoch chi, ‘Ewch, a chymryd y tir dw i wedi'i roi i chi,’ dyma chi'n tynnu'n groes i'r ARGLWYDD eto, a gwrthod ei gredu na gwneud beth roedd e'n ddweud.

9:24  Dych chi wedi bod yn gwrthryfela yn erbyn yr ARGLWYDD o'r diwrnod cyntaf i mi eich nabod chi!

9:25  “Bues i'n gorwedd ar fy wyneb ar lawr o flaen yr ARGLWYDD nos a dydd am bedwar deg diwrnod, am ei fod wedi dweud y byddai'n eich dinistrio chi.

9:26  A dyma fi'n gweddïo, ‘O Feistr, ARGLWYDD, paid dinistrio dy bobl. Ti wedi defnyddio dy nerth rhyfeddol i'w gollwng nhw'n rhydd, a dod â nhw allan o'r Aifft.

9:27  Cofia dy weision – Abraham, Isaac a Jacob. Paid cymryd sylw o'r bobl ystyfnig, ddrwg yma sy'n pechu yn dy erbyn.

9:28  Does gen ti ddim eisiau i bobl yr Aifft ddweud, “Doedd yr ARGLWYDD ddim yn gallu mynd â'r bobl yma i'r wlad roedd e wedi'i haddo iddyn nhw. Aeth â nhw allan o'r Aifft am ei fod yn eu casáu nhw, ac am eu lladd nhw yn yr anialwch.”

9:29  Dy bobl di ydyn nhw; dy eiddo sbesial di. Ti wedi defnyddio dy rym a dy nerth rhyfeddol i'w gollwng nhw'n rhydd.’

Chapter 10

10:1  “Dyna pryd y dwedodd yr ARGLWYDD wrtho i, ‘Cerfia ddwy lechen garreg, fel y rhai cyntaf, a hefyd gwna gist o bren; yna tyrd i fyny'r mynydd ata i.

10:2  Gwna i ysgrifennu ar y ddwy lechen yr union eiriau oedd ar y llechi cyntaf, y rhai wnest ti eu torri. Yna rhaid i ti eu rhoi nhw yn y gist.’

10:3  “Felly dyma fi'n gwneud cist o goed acasia, a cherfio dwy lechen garreg oedd yr un fath â'r rhai cyntaf. Wedyn dyma fi'n mynd i fyny'r mynydd yn cario'r ddwy lechen.

10:4  A dyma'r ARGLWYDD yn ysgrifennu'r un geiriau ag o'r blaen ar y ddwy lechen, sef y Deg Gorchymyn (beth roedd e wedi'i ddweud wrthoch chi o ganol y tân ar y mynydd, pan oeddech chi wedi casglu at eich gilydd). Yna dyma fe'n eu rhoi nhw i mi,

10:5  a dyma fi'n mynd yn ôl i lawr o'r mynydd, a'u rhoi nhw yn y gist roeddwn i wedi'i gwneud. Maen nhw'n dal tu mewn i'r gist hyd heddiw. Dyna roedd yr ARGLWYDD wedi'i orchymyn.

10:6  “Teithiodd pobl Israel o ffynhonnau Bene-iacân i Mosera. Dyna pryd fuodd Aaron farw, a chael ei gladdu, a dyma'i fab Eleasar yn dod yn offeiriad yn ei le.

10:7  Wedyn dyma nhw'n mynd ymlaen i Gwdgoda, ac yna i Iotbatha, lle roedd lot fawr o nentydd.

10:8  A dyna pryd wnaeth yr ARGLWYDD ddewis llwyth Lefi i gario Arch ymrwymiad yr ARGLWYDD, ac i'w wasanaethu fel offeiriaid a bendithio'r bobl ar ei ran. Ac maen nhw'n dal i wneud hynny hyd heddiw.

10:9  A dyna pam nad oes gan lwyth Lefi dir, fel y llwythau eraill. Yr ARGLWYDD ei hun ydy eu siâr nhw, fel roedd yr ARGLWYDD wedi addo i Lefi.

10:10  “Dyma fi'n aros ar y mynydd fel y gwnes i y tro cyntaf, ddydd a nos am bedwar deg diwrnod. A dyma'r ARGLWYDD yn gwrando arna i eto, a phenderfynu peidio'ch dinistrio chi.

10:11  Dyma fe'n dweud wrtho i, ‘Dos, ac arwain y bobl yma i gymryd y tir wnes i ei addo i'w hynafiaid.’

10:12  “Nawr, bobl Israel, beth mae'r ARGLWYDD eich Duw eisiau i chi ei wneud? Mae e eisiau i chi ei barchu, byw fel mae e wedi gorchymyn i chi, ei garu, ei wasanaethu â'ch holl galon ac â'ch holl enaid,

10:13  a chadw'r gorchmynion a'r arweiniad dw i'n eu pasio ymlaen i chi heddiw. Wedyn bydd pethau'n mynd yn dda i chi.

10:14  Yr ARGLWYDD sydd biau popeth sy'n bodoli – y ddaear a'r cwbl sydd arni, a'r awyr, a hyd yn oed y nefoedd uchod.

10:15  Ac eto, eich hynafiaid chi wnaeth e eu caru, a chi, eu disgynyddion, wnaeth e eu dewis.

10:16  Felly newidiwch eich agwedd, a pheidio bod mor benstiff!

10:17  Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn fwy pwerus na'r duwiau eraill i gyd, ac yn Feistr ar bob meistr arall. Fe ydy'r Duw mawr, cryf a rhyfeddol, sy'n ddiduedd, a byth yn derbyn breib.

10:18  Mae e'n gwneud yn siŵr fod plant amddifad a gweddwon yn cael cyfiawnder, ac mae e'n caru'r mewnfudwyr, ac yn rhoi bwyd a dillad iddyn nhw.

10:19  Felly dylech chithau hefyd ddangos cariad at fewnfudwyr, achos pobl o'r tu allan oeddech chi yng ngwlad yr Aifft.

10:20  Rhaid i chi barchu'r ARGLWYDD eich Duw, ei wasanaethu, aros yn ffyddlon iddo, a defnyddio'i enw e'n unig i dyngu llw.

10:21  Fe ydy'r un i'w foli. Fe ydy'ch Duw chi, yr un dych chi wedi'i weld yn gwneud pethau rhyfeddol ar eich rhan chi.

10:22  Pan aeth eich hynafiaid i lawr i'r Aifft, dim ond saith deg ohonyn nhw oedd yna, ond bellach mae cymaint ohonoch chi ag sydd o sêr yn y nefoedd!

Chapter 11

11:1  “Rhaid i chi garu'r ARGLWYDD eich Duw, a gwneud beth mae e eisiau – cadw ei ganllawiau, ei reolau a'i orchmynion bob amser.

11:2  Cofiwch mai nid gyda'ch plant chi dw i'n siarad, ond gyda chi sydd wedi gweld yr ARGLWYDD yn cosbi. Dych chi wedi gweld mor fawr a chryf a nerthol ydy e.

11:3  Wnaeth eich plant ddim gweld y pethau ofnadwy wnaeth Duw i'r Pharo a'i bobl yn yr Aifft.

11:4  Wnaethon nhw ddim gweld beth wnaeth e i fyddin yr Aifft, a'u ceffylau a'u cerbydau. Gwnaeth i'r Môr Coch lifo drostyn nhw a'u boddi nhw pan oedden nhw'n ceisio'ch dal chi.

11:5  Wnaethon nhw ddim gweld beth wnaeth e i chi yn yr anialwch cyn i chi gyrraedd yma.

11:6  Gwnaeth yr ARGLWYDD i'r ddaear agor yng nghanol y gwersyll, a dyma Dathan ac Abiram (meibion Eliab o lwyth Reuben), a'u teuluoedd a'u pebyll a'u hanifeiliaid i gyd, yn cael eu llyncu gan y ddaear.

11:7  Gyda chi dw i'n siarad, am mai chi welodd y pethau mawr yma wnaeth yr ARGLWYDD.

11:8  “Felly gwrandwch yn ofalus ar y gorchmynion dw i'n eu rhoi i chi heddiw. Wedyn byddwch chi'n gallu mynd i mewn a chymryd y tir

11:9  wnaeth yr ARGLWYDD ei addo i'ch hynafiaid chi. Mae'n dir ffrwythlon – tir lle mae llaeth a mêl yn llifo.

11:10  Dydy e ddim yr un fath â'r tir yn yr Aifft, o'r lle daethoch chi. Yno roeddech chi'n hau'r had ac yn gorfod gweithio'n galed i'w ddyfrio, fel gardd lysiau.

11:11  Na, mae'r wlad dych chi'n croesi afon Iorddonen i'w chymryd, yn wlad o fryniau a dyffrynnoedd, a'r tir yn cael ei ddyfrio gan y glaw sy'n disgyn o'r awyr.

11:12  Tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn gofalu amdano, o ddechrau'r flwyddyn i'w diwedd.

11:13  “Os gwrandwch chi'n ofalus ar y gorchmynion dw i'n eu rhoi i chi heddiw, a charu'r ARGLWYDD eich Duw â'ch holl galon ac â'ch holl enaid,

11:14  mae e'n addo ‘Bydda i'n anfon glaw ar y tir ar yr amser iawn, sef yn yr hydref a'r gwanwyn, er mwyn i chi gasglu'ch cnydau o ŷd a grawnwin ac olewydd.

11:15  Bydda i'n rhoi porfa i'ch anifeiliaid, a digonedd o fwyd i chi ei fwyta.’

11:16  “Gwnewch yn siŵr eich bod chi ddim yn troi cefn arno a dechrau addoli duwiau eraill!

11:17  Os gwnewch chi hynny, bydd yr ARGLWYDD yn digio'n lân hefo chi, ac yn gwneud iddi stopio glawio. Fydd dim cnydau'n tyfu, a byddwch chi'n cael eich symud o'r tir da mae'r ARGLWYDD ar fin ei roi i chi.

11:18  “Felly dysga'r gorchmynion yma ar dy gof. Rhwyma nhw ar dy freichiau i dy atgoffa di, a gwisga nhw ar dy dalcen i'w cofio.

11:19  Dysga nhw'n gyson i dy blant, a'u trafod nhw pan fyddi adre yn y tŷ, ac i ffwrdd oddi cartref, pan fyddi'n mynd i gysgu, ac yn codi yn y bore.

11:20  Ysgrifenna nhw ar ffrâm drws dy dŷ, ac ar giatiau'r dref.

11:21  Os gwnei di hynny, byddi di a dy ddisgynyddion yn aros yn y wlad wnaeth yr ARGLWYDD ei haddo i dy hynafiaid am byth.

11:22  “Os gwnewch chi'n union fel dw i'n dweud, caru'r ARGLWYDD eich Duw, byw fel mae e eisiau i chi fyw ac aros yn ffyddlon iddo,

11:23  byddwch chi'n gyrru allan y bobloedd sydd o'ch blaenau chi, ac yn cymryd tir oddi ar genhedloedd mwy a chryfach na chi.

11:24  Byddwch chi'n cael pob modfedd sgwâr o dir fyddwch chi'n cerdded arno. Bydd eich ffiniau'n mynd o'r anialwch yn y de i Libanus yn y gogledd, ac o afon Ewffrates yr holl ffordd at Fôr y Canoldir.

11:25  Fydd neb yn gallu'ch rhwystro chi. Fel gwnaeth e addo i chi, bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn gwneud i chi godi ofn ar bawb, lle bynnag dych chi'n mynd.

11:26  “Gwrandwch yn ofalus – dw i'n rhoi dewis i chi, rhwng bendith a melltith.

11:27  Bendith gewch chi os byddwch chi'n ufudd i orchmynion yr ARGLWYDD.

11:28  Ond melltith gewch chi os byddwch chi'n cymryd dim sylw o'i orchmynion, yn troi cefn ar y ffordd dw i'n ei gosod o'ch blaen chi, ac yn addoli eilun-dduwiau dych chi'n gwybod dim amdanyn nhw.

11:29  Pan fydd yr ARGLWYDD eich Duw yn mynd â chi i mewn i'r wlad dych chi i'w chymryd, rhaid i chi gyhoeddi'r fendith ar Fynydd Gerisim, a'r felltith ar Fynydd Ebal.

11:30  Maen nhw'r ochr draw i afon Iorddonen, ar dir y Canaaneaid sy'n byw yn Nyffryn Iorddonen, wrth ymyl Gilgal, heb fod yn bell o dderwen More.

11:31  “Dych chi ar fin croesi afon Iorddonen i gymryd y tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei roi i chi. Dyna lle byddwch chi'n byw.

11:32  Gwnewch yn siŵr eich bod yn cadw'r rheolau a'r canllawiau dw i wedi'u rhoi i chi heddiw.

Chapter 12

12:1  “Dyma'r rheolau a'r canllawiau dw i eisiau i chi eu cadw pan fyddwch chi'n byw yn y wlad mae'r ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, wedi'i rhoi i chi.

12:2  “Mae'n rhaid i chi ddinistrio'n llwyr y mannau hynny lle mae'r bobl fyddwch chi'n cymryd y tir oddi arnyn nhw yn addoli eu duwiau – ar y mynyddoedd a'r bryniau, a than bob coeden ddeiliog.

12:3  Chwalu eu hallorau paganaidd nhw, malu'r colofnau cysegredig, llosgi polion y dduwies Ashera i lawr, a bwrw'r delwau o'u duwiau nhw i lawr.

12:4  “Peidiwch addoli'r ARGLWYDD eich Duw yn y ffordd maen nhw'n addoli eu duwiau.

12:5  Ewch i'r lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis iddo'i hun, a'i addoli yno.

12:6  Dyna lle byddwch chi'n mynd i gyflwyno offrymau i'w llosgi ac aberthau eraill, eich rhoddion a'ch degymau, eich offrymau i wneud addewid, eich offrymau gwirfoddol, a'r anifeiliaid cyntaf-anedig – yn wartheg, defaid a geifr.

12:7  Byddwch chi a'ch teuluoedd yn mynd yno i fwyta a gwledda, ac i ddathlu'r ffaith fod yr ARGLWYDD wedi bendithio'ch gwaith caled chi a rhoi cnydau da i chi.

12:8  “Rhaid i chi beidio gwneud beth dŷn ni'n ei wneud yma heddiw – pawb yn gwneud beth maen nhw eisiau.

12:9  Dych chi ddim eto wedi cyrraedd pen y daith, a derbyn yr etifeddiaeth mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi.

12:10  Ar ôl i chi groesi afon Iorddonen, a setlo yn y wlad mae'n ei rhoi i chi, a pan fyddwch chi'n cael llonydd gan yr holl elynion o'ch cwmpas chi, byddwch chi'n saff.

12:11  Byddwch chi'n mynd i'r lle fydd yr ARGLWYDD wedi'i ddewis iddo'i hun, ac yn mynd â'r pethau dw i'n eu gorchymyn i gyd iddo – offrymau i'w llosgi, aberthau, degymau, eich rhoddion personol, a'r offrymau i wneud adduned dych chi am eu rhoi iddo.

12:12  “Byddwch yn dathlu o flaen yr ARGLWYDD eich Duw, gyda'ch meibion a'ch merched, eich gweision a'ch morynion, a'r Lefiaid sy'n byw yn eich pentrefi (gan na chawson nhw dir fel y gweddill ohonoch chi).

12:13  Peidiwch cyflwyno offrymau i'w llosgi lle bynnag dych chi eisiau.

12:14  Gwnewch y cwbl dw i'n ei orchymyn i chi, ond dim ond yn y lle fydd yr ARGLWYDD wedi'i ddewis.

12:15  “Ond cewch ladd anifeiliaid i fwyta'u cig lle bynnag dych chi eisiau – cig y gasél a'r carw. Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich bendithio, a bydd pawb yn cael ei fwyta – y bobl sy'n lân yn seremonïol a'r rhai sydd ddim.

12:16  Ond rhaid i chi beidio bwyta'r gwaed – mae'r gwaed i gael ei dywallt ar lawr fel dŵr.

12:17  “A dych chi ddim i fwyta'ch offrymau yn eich pentrefi – y degwm o'r ŷd, y sudd grawnwin a'r olew olewydd, yr anifeiliaid cyntaf-anedig, eich offrymau i wneud adduned a'ch offrymau personol gwirfoddol.

12:18  Mae'r rhain i gael eu bwyta o flaen yr ARGLWYDD yn y lle mae e wedi'i ddewis. Dych chi, a'ch meibion a'ch merched, eich gweision a'ch morynion, a'r Lefiaid sy'n byw yn eich pentrefi, i fynd yno i ddathlu'r ffaith fod yr ARGLWYDD wedi bendithio'ch gwaith caled chi drwy roi cnydau mor dda i chi.

12:19  Gwnewch yn siŵr eich bod chi byth yn esgeuluso'ch cyfrifoldeb tuag at y bobl o lwyth Lefi.

12:20  “Mae'r ARGLWYDD wedi addo y bydd yn rhoi mwy o dir i chi. Pan fydd yn gwneud hynny, cewch fwyta faint bynnag o gig dych chi eisiau, lle bynnag dych chi eisiau.

12:21  Os bydd y lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis iddo'i hun yn rhy bell i chi deithio iddo, cewch ladd yr anifeiliaid fel dw i wedi dweud wrthoch chi, a'u bwyta nhw yn eich pentrefi.

12:22  Caiff pawb eu bwyta nhw – y bobl sy'n lân yn seremonïol a'r rhai sydd ddim. Cewch fwyta fel petai'n gig gasél neu garw.

12:23  Ond peidiwch bwyta gwaed ar unrhyw gyfri! Mae'r bywyd yn y gwaed, a rhaid i chi beidio bwyta'r bywyd gyda'r cig.

12:24  Peidiwch â'i fwyta! Rhaid i chi ei dywallt ar lawr fel dŵr.

12:25  Peidiwch â'i fwyta, er mwyn i bethau fynd yn dda i chi a'ch plant ar eich ôl. Byddwch yn gwneud beth sy'n iawn yng ngolwg yr ARGLWYDD.

12:26  “Dim ond y pethau sanctaidd, a'r offrymau i wneud adduned, fydd rhaid i chi fynd â nhw i'r lle fydd yr ARGLWYDD yn ei ddewis.

12:27  Rhaid i chi gyflwyno'r offrymau sydd i'w llosgi, y cig a'r gwaed, ar allor yr ARGLWYDD eich Duw. Ac mae gwaed yr aberthau eraill i'w dywallt ar yr allor pan fyddwch chi'n bwyta'r cig.

12:28  Gwnewch yn siŵr eich bod chi'n gwneud beth dw i'n ei orchymyn i chi, er mwyn i bethau fynd yn dda i chi ac i'ch disgynyddion ar eich ôl. Byddwch chi'n gwneud beth sy'n dda ac yn iawn yng ngolwg yr ARGLWYDD eich Duw.

12:29  “Pan fydd yr ARGLWYDD eich Duw yn cael gwared â'r bobloedd sydd yn y wlad dych chi'n mynd i'w chymryd, byddwch chi'n setlo i lawr yno yn eu lle nhw.

12:30  Pan fyddan nhw wedi cael eu dinistrio o'ch blaen chi, gwyliwch rhag i chi gael eich trapio, yr un fath â nhw. Peidiwch addoli eu duwiau nhw, na cheisio darganfod sut roedden nhw'n addoli, a meddwl gwneud yr un fath â nhw.

12:31  Dych chi ddim i addoli'r ARGLWYDD eich Duw yn y ffyrdd roedden nhw'n addoli. Roedden nhw'n gwneud pethau sy'n hollol ffiaidd gan yr ARGLWYDD wrth addoli – pethau mae e'n eu casáu! Roedden nhw hyd yn oed yn llosgi eu plant yn aberth i'w duwiau!

12:32  “Gwnewch yn siŵr eich bod yn gwneud popeth dw i'n ei orchymyn i chi – peidiwch ychwanegu dim na chymryd dim i ffwrdd!

Chapter 13

13:1  “Falle bydd proffwyd neu rywun sy'n cael gweledigaethau drwy freuddwydion yn dod atoch chi ac yn dweud fod gwyrth ryfeddol yn mynd i ddigwydd.

13:2  Hyd yn oed os ydy'r wyrth yn digwydd, a'r proffwyd yn ceisio'ch cael chi i addoli duwiau eraill (eilun-dduwiau oeddech chi'n gwybod dim amdanyn nhw o'r blaen),

13:3  peidiwch gwrando arno. Mae'r ARGLWYDD yn eich rhoi chi ar brawf, i weld os ydych chi wir yn ei garu â'ch holl galon ac â'ch holl enaid.

13:4  Dych chi i fod i ddilyn yr ARGLWYDD eich Duw, a'i barchu e yn unig. Bod yn ufudd i'w orchmynion, gwneud beth mae e'n ddweud, ei wasanaethu ac aros yn ffyddlon iddo.

13:5  “Os ydy proffwyd neu rywun sy'n cael gweledigaethau drwy freuddwydion, yn ceisio'ch arwain chi i droi cefn ar yr ARGLWYDD, dylai gael ei ddienyddio. Yr ARGLWYDD eich Duw wnaeth eich achub chi o wlad yr Aifft, a'ch rhyddhau chi o fod yn gaethweision. Rhaid i chi gael gwared â'r drwg sydd yn eich plith chi.

13:6  “Os ydy un o'ch teulu agosaf, neu'ch ffrind gorau, yn ceisio'ch denu chi i addoli duwiau eraill

13:7  (sdim ots o lle – eilun-dduwiau'r bobl o'ch cwmpas chi, neu unrhyw le drwy'r byd i gyd),

13:8  peidiwch gwrando na chymryd unrhyw sylw. Peidiwch teimlo trueni drosto, na gwneud esgusion, na chadw'i ran.

13:9  Rhaid iddo gael ei ladd, drwy daflu cerrig ato. A chi ddylai daflu'r garreg gyntaf ato, ac wedyn pawb arall gyda chi.

13:10  Rhaid iddo gael ei ladd, drwy daflu cerrig ato. A chi ddylai daflu'r garreg gyntaf ato, ac wedyn pawb arall gyda chi.

13:11  Bydd pobl Israel yn clywed am y peth, ac yn dychryn, ac wedyn fydd neb yn gwneud y drwg byth eto.

13:12  “Tasech chi'n clywed yn un o'r trefi mae'r ARGLWYDD eich Duw yn eu rhoi i chi, fod

13:13  rhyw bobl ddrwg wedi mynd ati i annog pobl y dre i addoli duwiau eraill (eilun-dduwiau oeddech chi'n gwybod dim amdanyn nhw o'r blaen),

13:14  rhaid i chi ymchwilio i'r mater a holi pobl yn fanwl i ddarganfod os ydy'r stori'n wir. Ac os ydy'n wir fod peth mor ofnadwy wedi digwydd,

13:15  rhaid i bobl y dref honno gael eu lladd – rhaid i bawb a phopeth byw gael eu lladd, gan gynnwys yr anifeiliaid.

13:16  Yna rhaid i chi gasglu'r pethau gwerthfawr i ganol sgwâr y dref, a llosgi'r dref a'r cwbl yn offrwm i'r ARGLWYDD eich Duw. Bydd y dref yn cael ei gadael yn domen o adfeilion, a byth i gael ei hadeiladu eto.

13:17  Peidiwch cadw dim byd sydd i fod i gael ei ddinistrio. Wedyn bydd yr ARGLWYDD yn stopio bod yn ddig, yn teimlo trueni, a bod yn garedig atoch chi, ac yn rhoi lot o blant i chi fel gwnaeth e addo i'ch hynafiaid.

13:18  “Felly rhaid i chi wneud beth mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei ddweud, cadw'r gorchmynion dw i'n eu pasio ymlaen i chi heddiw, a gwneud beth sy'n iawn yn ei olwg e.

Chapter 14

14:1  “Bobl Israel, chi ydy plant yr ARGLWYDD eich Duw. Felly peidiwch torri'ch hunain â chyllyll na siafio'ch talcen pan dych chi'n galaru am rywun sydd wedi marw.

14:2  Dych chi'n bobl sydd wedi'ch cysegru i'r ARGLWYDD eich Duw. O bob cenedl ar wyneb y ddaear, mae e wedi'ch dewis chi yn drysor sbesial iddo'i hun.

14:3  “Peidiwch bwyta unrhyw beth sy'n ffiaidd.

14:4  Dyma'r anifeiliaid sy'n iawn i'w bwyta: bustach, dafad, gafr,

14:5  hydd, gasél, carw, gafr wyllt, orycs, antelop, a'r ddafad fynydd.

14:6  “Gallwch fwyta unrhyw anifail sydd â charn fforchog ac sy'n cnoi cil.

14:7  Ond peidiwch bwyta camel, ysgyfarnog, a broch y creigiau. (Er eu bod nhw'n cnoi cil, does ganddyn nhw ddim carn fforchog, felly maen nhw i'w hystyried yn aflan.)

14:8  Peidiwch bwyta cig moch. (Er fod gan fochyn garn fforchog, dydy e ddim yn cnoi cil. Peidiwch hyd yn oed cyffwrdd mochyn sydd wedi marw!)

14:9  “Gallwch fwyta unrhyw greaduriaid sy'n byw yn y dŵr sydd ag esgyll a chennau arnyn nhw,

14:10  ond dim byd sydd heb esgyll a chennau – mae'r rheiny i'w hystyried yn aflan.

14:11  “Gallwch fwyta unrhyw aderyn sy'n lân yn seremonïol.

14:12  Ond peidiwch bwyta'r rhain: eryr, fwltur, fwltur du,

14:13  barcud, hebog, bwncath,

14:14  gwahanol fathau o frain,

14:15  estrys, tylluan, gwylan, a hebog o unrhyw fath,

14:16  tylluan fach, tylluan gorniog, tylluan wen,

14:17  y pelican, eryr y môr, bilidowcar,

14:18  storc, gwahanol fathau o grëyr, copog, na'r ystlum chwaith.

14:19  “Mae pryfed sy'n hedfan yn aflan hefyd. Peidiwch bwyta nhw.

14:20  Gallwch fwyta unrhyw aderyn sy'n lân yn seremonïol.

14:21  Peidiwch bwyta corff unrhyw anifail neu aderyn sydd wedi marw ohono'i hun. Gallwch ei roi i'r bobl o'r tu allan sy'n byw yn eich pentrefi chi, neu ei werthu i estroniaid. Ond dych chi'n bobl wedi'u cysegru i'r ARGLWYDD eich Duw. “Peidiwch berwi cig gafr ifanc yn llaeth ei fam.

14:22  “Rhaid i chi wneud yn siŵr eich bod chi'n rhoi heibio ddeg y cant o gynnyrch eich tir bob blwyddyn.

14:23  Ac mae hwn i gael ei fwyta o flaen yr ARGLWYDD eich Duw yn y lle bydd e'n ei ddewis – deg y cant o'r ŷd, y sudd grawnwin, yr olew olewydd, a phob anifail cyntaf-anedig – yn wartheg, defaid a geifr. Rhaid i chi ddysgu dangos parch at yr ARGLWYDD eich Duw bob amser.

14:24  “Pan fydd e'n eich bendithio, os ydy'r lle mae e wedi'i ddewis yn rhy bell,

14:25  gallwch werthu'r deg y cant o'ch cynnyrch, a mynd â'r arian gyda chi yn ei le.

14:26  Wedyn yno gallwch brynu cig eidion, cig oen, gwin, cwrw, ac unrhyw fwyd arall dych chi eisiau.

14:27  Ond cofiwch ofalu am y rhai o lwyth Lefi sy'n byw yn eich pentrefi, gan nad oes ganddyn nhw dir fel y gweddill ohonoch chi.

14:28  “Bob tair blynedd, rhaid i chi gymryd deg y cant o gynnyrch y flwyddyn honno a'i storio yn eich pentrefi.

14:29  Bydd yno i'w ddefnyddio gan y rhai sydd o lwyth Lefi, a'r mewnfudwyr, y plant amddifad, a'r gweddwon yn y pentref. Wedyn bydd yr ARGLWYDD yn bendithio popeth fyddwch chi'n ei wneud.

Chapter 15

15:1  “Ar ddiwedd pob saith mlynedd, rhaid cyhoeddi fod dyledion yn cael eu canslo.

15:2  Dyma beth sydd i ddigwydd: Rhaid i'r credydwr ddileu unrhyw ddyledion sydd gan bobl eraill iddo. Ddylai e ddim gorfodi run o'i gydwladwyr yn Israel i dalu'r ddyled. Mae'r amser i ganslo dyledion wedi dechrau.

15:3  Gallwch hawlio ad-daliad gan bobl o'r tu allan, ond mae dyledion eich cyd-Israeliaid i gael eu canslo.

15:4  “Ddylai neb fod mewn angen yn eich plith chi, am fod yr ARGLWYDD yn mynd i'ch bendithio chi yn y wlad mae'n ei rhoi i chi,

15:5  os byddwch chi'n ufudd ac yn cadw'r holl orchmynion dw i'n eu rhoi i chi heddiw.

15:6  Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich bendithio, fel gwnaeth e addo. Bydd pobl Israel yn benthyg i wledydd eraill, ond ddim yn gorfod benthyca gan unrhyw un. Bydd Israel yn rheoli gwledydd eraill, ond fyddan nhw ddim yn eich rheoli chi.

15:7  “Os bydd un o bobl Israel, sy'n byw yn un o'ch pentrefi chi, mewn angen, peidiwch bod yn galon-galed ac yn grintachlyd.

15:8  Yn lle hynny, byddwch yn garedig ac yn hael, a benthyg beth bynnag sydd arno'i angen.

15:9  Gwnewch yn siŵr eich bod chi ddim yn meddwl pethau drwg pan mae'r seithfed flwyddyn (sef blwyddyn canslo dyledion) yn agosáu. Peidiwch meithrin agwedd anghywir tuag at eich cyd-Israeliad sydd mewn angen, a gwrthod benthyg iddo. Bydd e'n cwyno i'r ARGLWYDD amdanoch chi, a byddwch chi wedi pechu.

15:10  Dylech chi fod yn frwd i'w helpu, a pheidio bod yn flin eich bod wedi gwneud hynny. Bydd yr ARGLWYDD yn talu'n ôl i chi, ac yn bendithio popeth wnewch chi.

15:11  Bydd yna bobl dlawd yn y wlad bob amser, a dyna pam dw i'n dweud wrthoch chi am fod yn hael tuag at eich cydwladwyr tlawd.

15:12  “Os ydy un o'ch pobl, Hebrëwr neu Hebraes, yn gwerthu'i hun i chi, dylai weithio i chi am chwe mlynedd, ond yna ar ddechrau'r seithfed flwyddyn rhaid i chi ei ollwng yn rhydd.

15:13  A pheidiwch ei anfon i ffwrdd yn waglaw –

15:14  dylech roi defaid a geifr iddo, a digon o ŷd a gwin. Fel mae'r ARGLWYDD wedi bod yn hael atoch chi, rhaid i chi fod yn hael atyn nhw.

15:15  Cofiwch eich bod chi wedi bod yn gaethion yn yr Aifft, a bod yr ARGLWYDD wedi'ch gollwng chi'n rhydd. Dyna pam dw i'n gorchymyn i chi wneud hyn heddiw.

15:16  “Ond os ydy'r gwas yn dweud, ‘Dw i ddim eisiau dy adael di,’ am ei fod yn hapus gyda ti a dy deulu, a bod bywyd yn dda arno,

15:17  cymer fynawyd a gwneud twll drwy ei glust i'r drws. Wedyn bydd yn was i ti am weddill ei oes (ac mae'r un peth i'w wneud gyda dy forwyn).

15:18  “Paid cwyno os ydy'r gwas neu'r forwyn am gael mynd yn rhydd. Wedi'r cwbl, byddi wedi cael chwe blynedd o wasanaeth am hanner y gost o gadw gwas cyflog. Bydd yr ARGLWYDD dy Dduw yn bendithio popeth wnei di os byddi di'n ufudd.

15:19  “Rhaid i bob anifail gwryw cyntaf i gael ei eni o'r gwartheg, defaid a geifr gael ei gadw i'w gyflwyno i'r ARGLWYDD. Peidiwch gwneud i'r ych cyntaf i gael ei eni weithio, na cneifio'r ddafad neu'r afr gyntaf i gael ei geni.

15:20  Bob blwyddyn, dych chi a'ch teulu i'w bwyta o flaen yr ARGLWYDD yn y lle mae e wedi'i ddewis.

15:21  Ond peidiwch aberthu anifail sydd â rhywbeth o'i le arno i'r ARGLWYDD – anifail sy'n gloff, yn ddall, neu gydag unrhyw beth arall o'i le arno.

15:22  Cewch fwyta'r anifeiliaid hynny yn eich pentrefi, fel petai'n gig gasél neu garw. A gall pawb eu bwyta – y bobl sy'n lân yn seremonïol a'r rhai sydd ddim.

15:23  Ond rhaid i chi beidio bwyta'r gwaed. Mae'r gwaed i gael ei dywallt ar lawr fel dŵr.

Chapter 16

16:1  “Cadwch Ŵyl y Pasg yn mis Abib, am mai dyna pryd wnaeth yr ARGLWYDD eich Duw eich achub chi o'r Aifft yn ystod y nos.

16:2  Rhaid i anifail gael ei aberthu i'r ARGLWYDD eich Duw yn y lle mae e wedi'i ddewis – un o'r gwartheg, y defaid neu'r geifr.

16:3  A pheidiwch bwyta bara gyda burum ynddo. Fel symbol o galedi, rhaid i chi fwyta bara heb furum ynddo am saith diwrnod, am eich bod wedi gadael yr Aifft ar frys. Dych chi i wneud hyn er mwyn cofio, am weddill eich bywydau, y diwrnod hwnnw y daethoch chi allan o'r Aifft.

16:4  Ddylai fod dim mymryn o furum yn y wlad am saith diwrnod. A ddylai dim o gig yr anifail gafodd ei aberthu gyda'r nos ar y diwrnod cyntaf fod wedi'i adael tan y bore wedyn.

16:5  “Dydy aberth y Pasg ddim i gael ei ladd yn unrhyw bentref mae'r ARGLWYDD wedi'i roi i chi.

16:6  Rhaid iddo gael ei aberthu yn y lle mae e wedi'i ddewis iddo'i hun, gyda'r nos, pan mae'r haul yn machlud – sef yr adeg o'r dydd y daethoch chi allan o'r Aifft.

16:7  Rhaid ei goginio a'i fwyta yn y lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis, yna'r bore wedyn cewch fynd yn ôl i'ch pebyll.

16:8  Bara heb furum ynddo sydd i gael ei fwyta am chwe diwrnod. Yna bydd cyfarfod arbennig i addoli'r ARGLWYDD eich Duw yn cael ei gynnal ar y seithfed diwrnod. Rhaid i chi beidio gweithio ar y diwrnod hwnnw.

16:9  “Saith wythnos ar ôl dechrau'r cynhaeaf ŷd,

16:10  dych chi i ddathlu Gŵyl y Cynhaeaf o flaen yr ARGLWYDD eich Duw. A rhaid i chi ddod â pheth o'r cynhaeaf mae'r ARGLWYDD wedi'i roi i chi, yn offrwm sy'n cael ei roi'n wirfoddol.

16:11  Byddwch yn dathlu o'i flaen – gyda'ch meibion a'ch merched, eich gweision a'ch morynion, y rhai o lwyth Lefi sy'n byw yn eich pentrefi, y mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon.

16:12  Cofiwch eich bod chi wedi bod yn gaethion yn yr Aifft, felly gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cadw'r canllawiau yma dw i'n eu rhoi i chi.

16:13  “Rhaid i chi gadw Gŵyl y Pebyll am saith diwrnod ar ôl i chi orffen casglu'r grawn o'r llawr dyrnu a gwasgu'r grawnwin.

16:14  Byddwch yn dathlu'r Ŵyl gyda'ch meibion a'ch merched, eich gweision a'ch morynion, y rhai o lwyth Lefi sy'n byw yn eich pentrefi, y mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon.

16:15  Byddwch yn dathlu o flaen yr ARGLWYDD eich Duw am saith diwrnod, yn y lle mae e wedi'i ddewis, am ei fod e wedi bendithio'ch holl waith chi. Felly bydd gynnoch chi le i ddathlu go iawn!

16:16  “Felly dair gwaith bob blwyddyn, mae'r dynion i gyd i fynd o flaen yr ARGLWYDD eich Duw yn y lle mae e wedi'i ddewis – ar Ŵyl y Bara Croyw, Gŵyl y Cynhaeaf, a Gŵyl y Pebyll. A rhaid iddyn nhw fynd â rhywbeth i'w offrymu bob tro.

16:17  Dylai pob un roi beth mae'n gallu, fel mae'r ARGLWYDD wedi'i fendithio.

16:18  “Rhaid i chi benodi barnwyr a swyddogion eraill i bob llwyth yn y trefi mae'r ARGLWYDD eich Duw yn eu rhoi i chi. A rhaid iddyn nhw farnu'r bobl yn deg.

16:19  Peidio gwyrdroi cyfiawnder a dangos ffafriaeth. Peidio derbyn breib. Mae breib yn dallu pobl ddoeth a throi pobl onest yn gelwyddog.

16:20  Cyfiawnder pur dw i eisiau, dim llai, er mwyn i chi lwyddo a chymryd y tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei roi i chi.

16:21  “Peidiwch codi polyn i'r dduwies Ashera wrth ymyl allor dych chi wedi'i gwneud i'r ARGLWYDD eich Duw.

16:22  A pheidiwch codi colofn gysegredig! Mae'r ARGLWYDD yn casáu pethau felly.

Chapter 17

17:1  “Peidiwch aberthu anifail sydd â rhywbeth o'i le arno. Mae gwneud peth felly yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD.

17:2  “Os ydych chi'n clywed fod dyn neu ddynes yn un o'ch trefi yn pechu yn erbyn yr ARGLWYDD eich Duw drwy dorri amodau'r ymrwymiad

17:3  – gwneud pethau dw i wedi dweud wrthoch chi am beidio'u gwneud, fel addoli duwiau eraill, neu addoli'r haul, y lleuad neu'r sêr –

17:4  rhaid i chi ymchwilio'n fanwl i'r mater. Wedyn, os ydy e'n troi allan i fod yn wir fod peth erchyll fel yna yn bendant wedi digwydd yn Israel,

17:5  rhaid i'r person sydd wedi gwneud y drwg gael ei ddedfrydu gan y llys wrth giatiau'r dref. Yna bydd yn cael ei ladd drwy daflu cerrig ato.

17:6  Ond rhaid cael dau neu dri o bobl i roi tystiolaeth yn ei erbyn. Dydy gair un tyst ddim yn ddigon i'w brofi'n euog.

17:7  A'r tystion sydd i ddechrau'r dienyddiad, a phawb arall yn eu dilyn. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith.

17:8  “Os ydy rhyw achos yn y dref yn rhy anodd i'w farnu – achos o ladd, unrhyw achos cyfreithiol neu ymosodiad – yna ewch â'r achos i'r lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis.

17:9  Ewch i weld yr offeiriaid o lwyth Lefi a'r un sy'n farnwr bryd hynny, a byddan nhw'n penderfynu beth ydy'r ddedfryd.

17:10  A rhaid i chi wneud yn union fel maen nhw'n dweud. Os na wnewch chi fel maen nhw'n dweud, bydd rhaid i chi farw. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith.

17:11  A rhaid i chi wneud yn union fel maen nhw'n dweud. Os na wnewch chi fel maen nhw'n dweud, bydd rhaid i chi farw. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith.

17:12  A rhaid i chi wneud yn union fel maen nhw'n dweud. Os na wnewch chi fel maen nhw'n dweud, bydd rhaid i chi farw. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith.

17:13  Wedyn bydd pobl yn clywed beth ddigwyddodd ac yn dychryn, a fydd neb yn meiddio gwrthryfela felly eto.

17:14  “Ar ôl i chi goncro'r tir mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei roi i chi, a setlo i lawr i fyw yno, byddwch yn penderfynu eich bod eisiau brenin, yr un fath â'r gwledydd o'ch cwmpas chi.

17:15  Dim ond yr un mae'r ARGLWYDD yn ei ddewis sydd i fod yn frenin. A rhaid iddo fod yn un o bobl Israel – peidiwch dewis rhywun o'r tu allan, sydd ddim yn Israeliad.

17:16  Rhaid iddo beidio casglu lot o geffylau rhyfel iddo'i hun, na gadael i bobl fynd i'r Aifft i nôl rhai. Mae'r ARGLWYDD wedi dweud wrthoch chi am beidio mynd yn ôl yno.

17:17  Rhaid i'r brenin beidio cymryd lot o wragedd iddo'i hun, rhag iddyn nhw ei demtio i droi cefn arna i. A rhaid iddo beidio hel cyfoeth iddo'i hun – arian ac aur.

17:18  “Yna, pan fydd e'n cael ei orseddu, bydd yn derbyn sgrôl, copi o'r Gyfraith, gan yr offeiriaid o lwyth Lefi.

17:19  Mae'n bwysig ei fod yn cadw'r sgrôl wrth law bob amser, ac yn ei darllen yn rheolaidd ar hyd ei fywyd. Wedyn bydd yn parchu'r ARGLWYDD ei Dduw, ac yn gwneud popeth mae'r gyfraith yn ei ddweud, a dilyn ei chanllawiau.

17:20  Wrth wneud hynny, fydd e ddim yn meddwl ei fod yn well na'i gyd-Israeliaid, nac yn crwydro oddi wrth y cyfarwyddiadau dw i wedi'u rhoi. A bydd e a'i ddisgynyddion yn cael teyrnasu am hir dros wlad Israel.

Chapter 18

18:1  “Fydd gan yr offeiriaid o lwyth Lefi, yn wir unrhyw un sy'n perthyn i'r llwyth, ddim tir fel pawb arall. Byddan nhw'n cael bwyta'r offrymau sy'n cael eu llosgi i'r ARGLWYDD – dyna eu siâr nhw.

18:2  Fydd ganddyn nhw ddim tir fel gweddill pobl Israel. Yr ARGLWYDD ei hun ydy eu siâr nhw, fel gwnaeth e addo iddyn nhw.

18:3  “Pan fydd pobl yn dod i aberthu anifail (o'r gwartheg neu'r defaid a geifr), mae'r ysgwydd, y bochau a'r stumog i gael eu rhoi i'r offeiriaid.

18:4  Maen nhw hefyd i gael y rhan orau o'ch ŷd, sudd grawnwin ac olew olewydd, a hefyd o'r gwlân pan fyddwch yn cneifio'ch defaid a'ch geifr.

18:5  Mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi dewis llwyth Lefi i'w wasanaethu a'i gynrychioli am byth.

18:6  Os ydy e wir eisiau, mae unrhyw un o lwyth Lefi yn gallu gadael y pentref lle mae'n byw, a gwirfoddoli i wasanaethu yn y lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis iddo'i hun (gyda'r dynion eraill o lwyth Lefi sy'n gwasanaethu yno'n barhaol).

18:7  Os ydy e wir eisiau, mae unrhyw un o lwyth Lefi yn gallu gadael y pentref lle mae'n byw, a gwirfoddoli i wasanaethu yn y lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis iddo'i hun (gyda'r dynion eraill o lwyth Lefi sy'n gwasanaethu yno'n barhaol).

18:8  Mae'r dyn hwnnw i gael yr un siâr a'r lleill, er ei fod hefyd wedi gwerthu eiddo'i deulu.

18:9  “Pan fyddwch wedi cyrraedd y tir mae'r ARGLWYDD yn ei roi i chi, peidiwch gwneud y pethau ffiaidd mae'r bobl sy'n byw yno nawr yn eu gwneud.

18:10  Ddylai neb ohonoch chi aberthu ei fab neu ei ferch drwy dân. Ddylai neb ddewino, dweud ffortiwn, darogan, consurio,

18:11  swyno, mynd ar ôl ysbrydion, chwarae gyda'r ocwlt na cheisio siarad â'r meirw.

18:12  Mae gwneud pethau fel yna yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD, a dyna pam mae e'n gyrru'r bobl sydd yno allan o'ch blaen chi.

18:13  Rhaid i chi wneud yn union beth mae'r ARGLWYDD eich Duw eisiau.

18:14  Mae'r bobloedd dych chi ar fin cymryd eu tir nhw yn gwrando ar bobl sy'n dweud ffortiwn ac yn dewino. Ond mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi dweud wrthoch chi am beidio gwneud pethau felly.

18:15  “Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn codi proffwyd arall fel fi o'ch plith chi. Rhaid i chi wrando'n ofalus arno fe.

18:16  Pan oeddech chi wedi casglu at eich gilydd wrth droed Mynydd Sinai, dyma chi'n dweud wrth yr ARGLWYDD: ‘Paid gwneud i ni wrando ar lais yr ARGLWYDD ein Duw, na gorfod edrych ar y tân mawr yma, rhag i ni farw.’

18:17  A dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrtho i, ‘Maen nhw'n iawn.

18:18  Bydda i'n codi proffwyd arall fel ti o'u plith nhw. Bydda i'n rhoi neges iddo'i chyhoeddi, a bydd e'n dweud beth dw i'n ei orchymyn.

18:19  Bydd e'n siarad drosto i, a bydd pwy bynnag sy'n gwrthod gwrando ar beth mae e'n ddweud yn atebol i mi.’

18:20  Ond os bydd unrhyw broffwyd yn honni siarad drosto i heb i mi ddweud wrtho am wneud hynny, neu'n siarad ar ran duwiau eraill, rhaid i'r proffwyd hwnnw farw.

18:21  “‘Ond sut mae gwybod mai nid yr ARGLWYDD sydd wedi rhoi'r neges?’ meddech chi.

18:22  Wel, os ydy proffwyd yn honni siarad drosto i, a beth mae e'n ddweud ddim yn dod yn wir, nid fi sydd wedi siarad. Mae'r proffwyd hwnnw wedi siarad o'i ben a'i bastwn ei hun. Peidiwch cymryd sylw ohono.

Chapter 19

19:1  “Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn mynd i ddinistrio'r bobloedd yn y wlad dych chi'n mynd i mewn iddi. Byddwch yn cymryd eu tir nhw, ac yn symud i fyw i'w trefi a'u tai.

19:2  Rhaid i chi rannu'r wlad yn dair, dewis tair tref lloches ac adeiladu ffyrdd da i'r trefi hynny. Bydd pwy bynnag sy'n lladd rhywun arall yn gallu dianc am loches i'r agosaf o'r tair tref.

19:3  Rhaid i chi rannu'r wlad yn dair, dewis tair tref lloches ac adeiladu ffyrdd da i'r trefi hynny. Bydd pwy bynnag sy'n lladd rhywun arall yn gallu dianc am loches i'r agosaf o'r tair tref.

19:4  “Dyma fydd y drefn os bydd rhywun yn lladd ar ddamwain, heb fod unrhyw ddrwg wedi'i fwriadu.

19:5  Er enghraifft, lle mae dau ddyn wedi mynd i'r goedwig i dorri coed, ac wrth i un godi'i fwyell, mae blaen y fwyell yn dod i ffwrdd o'r goes ac yn taro'r llall a'i ladd. Mae'r dyn wnaeth ladd yn gallu dianc i un o'r trefi yma.

19:6  Os na fydd yn gwneud hynny, gall perthynas agosa'r dyn laddwyd ei ddal, a dial arno a'i ladd. Ond doedd e ddim wir yn haeddu hynny, am nad oedd e wedi bwriadu unrhyw ddrwg pan ddigwyddodd y ddamwain.

19:7  Dyna pam dw i'n gorchymyn i chi ddewis tair tref i'r pwrpas yma.

19:8  “Wedyn, pan fydd yr ARGLWYDD eich Duw yn rhoi mwy eto o dir i chi, (sef yr holl dir wnaeth e addo ei roi i'ch hynafiaid chi,)

19:9  a chithau'n gwneud yn siŵr eich bod chi'n cadw'r holl orchmynion dw i'n eu rhoi i chi (sef caru'r ARGLWYDD eich Duw a byw fel mae e eisiau i chi fyw), rhaid i chi ddewis tair tref arall at y tair sydd gynnoch chi eisoes.

19:10  Does dim eisiau i bobl gael eu dienyddio os ydyn nhw'n ddieuog. Ddylai peth felly ddim digwydd yn y wlad mae'r ARGLWYDD yn ei rhoi i chi.

19:11  “Ond os ydy rhywun yn casáu person arall, disgwyl amdano, ymosod arno a'i ladd, ac wedyn yn dianc i un o'r trefi yma, dyma sydd i ddigwydd:

19:12  Rhaid i arweinwyr y dref lle mae'n byw anfon dynion i'w arestio, a gadael i berthynas agosaf y sawl gafodd ei ladd ddial arno a'i ladd e.

19:13  Peidiwch teimlo trueni dros lofrudd. Ddylai pobl ddiniwed ddim cael eu lladd yn Israel.

19:14  “Peidiwch symud terfyn i ddwyn tir oddi ar rywun arall. Cafodd ffiniau dy etifeddiaeth eu gosod gan dy hynafiaid yn y wlad mae'r ARGLWYDD dy Dduw yn ei rhoi i ti ei chymryd.

19:15  “Dydy un tyst ddim yn ddigon i gael rhywun yn euog o drosedd. Rhaid cael dau neu dri tyst i gadarnhau fod rhywbeth yn wir.

19:16  Os ydy tyst yn dweud celwydd a chyhuddo rhywun o ryw drosedd,

19:17  rhaid i'r ddau fynd i sefyll o flaen yr ARGLWYDD, i'r offeiriaid a'r barnwyr benderfynu ar y ddedfryd.

19:18  Byddan nhw'n edrych yn fanwl ar yr achos, ac os byddan nhw'n darganfod fod y tyst wedi dweud celwydd,

19:19  bydd e'n cael y gosb roedd e wedi bwriadu i'r llall ei chael. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith.

19:20  Bydd gweddill y bobl yn clywed beth ddigwyddodd, a bydd ganddyn nhw ofn gwneud pethau mor ddrwg.

19:21  Peidiwch teimlo trueni. Mae'r gosb i ffitio'r drosedd – bywyd am fywyd, llygad am lygad, dant am ddant, llaw am law, troed am droed.

Chapter 20

20:1  “Pan fyddwch chi'n mynd i ryfel yn erbyn eich gelynion, ac yn gweld eu holl geffylau a'u cerbydau, a bod ganddyn nhw lawer mwy o filwyr na chi, peidiwch bod ag ofn. Mae'r ARGLWYDD Dduw, wnaeth eich achub chi o wlad yr Aifft, gyda chi.

20:2  Cyn i'r ymladd ddechrau, dylai'r offeiriad siarad â'r milwyr, a dweud,

20:3  ‘Ddynion Israel, gwrandwch! Dych chi ar fin mynd allan i ymladd yn erbyn eich gelynion. Peidiwch torri'ch calon na bod ag ofn. Peidiwch panicio.

20:4  Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn mynd gyda chi i ymladd yn erbyn eich gelynion, a'ch helpu chi i ennill y frwydr.’

20:5  “Yna mae'r swyddogion i ddweud wrth y milwyr, ‘Oes rhywun yma wedi adeiladu tŷ, a heb ei gyflwyno i Dduw? Gall fynd adre, rhag ofn iddo gael ei ladd yn y frwydr, ac i rywun arall gysegru'r tŷ.

20:6  Oes rhywun yma wedi plannu gwinllan, a heb eto gael ffrwyth ohoni? Gall fynd adre, rhag ofn iddo gael ei ladd yn y frwydr, ac i rywun arall gael y ffrwyth.

20:7  Neu oes rhywun yma sydd wedi dyweddïo gyda merch, ond heb eto'i phriodi hi? Gall fynd adre, rhag ofn iddo gael ei ladd yn y frwydr, ac i rywun arall ei phriodi hi.’

20:8  Maen nhw hyd yn oed i ddweud, ‘Oes rhywun yma sy'n nerfus ac yn ofnus? Gall fynd adre, rhag iddo wneud i'r milwyr eraill golli hyder hefyd.’

20:9  Ar ôl i'r swyddogion ddweud hyn i gyd, maen nhw i benodi capteiniaid i arwain unedau milwrol.

20:10  “Pan fydd y fyddin yn dod yn agos at dref maen nhw'n bwriadu ymosod arni, maen nhw i gynnig telerau heddwch iddi gyntaf.

20:11  Os byddan nhw'n cytuno i'r telerau ac yn ildio i chi, bydd y bobl i gyd yn gweithio fel caethweision i chi.

20:12  Os ydyn nhw'n gwrthod derbyn eich telerau chi, dych chi i warchae ar y dref.

20:13  Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich galluogi chi i'w choncro. Rhaid i chi ladd y dynion i gyd.

20:14  Ond gallwch gadw'r merched, y plant, yr anifeiliaid, ac unrhyw beth arall gwerthfawr sydd yn y dref. Cewch gadw'r holl stwff mae'r ARGLWYDD yn ei roi i chi.

20:15  “Dyna sut dych chi i ddelio gyda'r trefi sy'n bell o'ch tir chi'ch hunain (y rhai sydd ddim yn perthyn i'r bobloedd yn Canaan).

20:16  Ond gyda'r trefi sy'n perthyn i'r bobloedd mae'r ARGLWYDD eich Duw yn rhoi eu tir nhw i chi, does yr un person nac anifail i gael ei adael yn fyw.

20:17  Mae'r ARGLWYDD wedi dweud wrthoch chi. Rhaid i chi eu lladd nhw i gyd – yr Hethiaid, Amoriaid, Canaaneaid, Peresiaid, Hefiaid a'r Jebwsiaid –

20:18  rhag iddyn nhw'ch arwain chi i fynd drwy'r defodau ffiaidd maen nhw'n eu dilyn wrth addoli eu duwiau eu hunain, a gwneud i chi bechu yn erbyn yr ARGLWYDD eich Duw.

20:19  “Os byddwch chi'n gwarchae am amser hir ar dref dych chi'n ymosod arni, rhaid i chi beidio torri ei choed ffrwythau i lawr. Gallwch fwyta'r ffrwyth oddi arnyn nhw, ond peidiwch torri nhw i lawr. Dydy'r coed ffrwythau ddim yn elynion i chi!

20:20  Ond cewch dorri i lawr unrhyw goed sydd ddim yn goed ffrwythau, a defnyddio'r pren i adeiladu offer gwarchae yn erbyn y dref sy'n rhyfela'n eich erbyn chi, nes bydd y dref honno wedi cael ei choncro.

Chapter 21

21:1  “Os byddwch chi'n darganfod corff yn rhywle yn y wlad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi, a neb yn gwybod pwy sydd wedi'i ladd,

21:2  rhaid i'r arweinwyr a'r barnwyr fynd allan a phenderfynu pa dref sydd agosaf at y corff.

21:3  Yna rhaid i arweinwyr y dref agosaf gymryd heffer ifanc (un sydd erioed wedi gweithio gydag iau),

21:4  a mynd â hi i ddyffryn lle mae dŵr yn llifo, ond lle mae'r tir heb ei drin, a dim wedi'i hau yno. Wedyn maen nhw i ladd yr heffer.

21:5  Yna bydd yr offeiriaid o lwyth Lefi yn camu ymlaen (sef, y rhai sydd wedi'u dewis gan yr ARGLWYDD i'w wasanaethu ac i fendithio pobl ar ei ran, a dyfarnu achosion yn y llysoedd).

21:6  A bydd arweinwyr y dref agosaf yn golchi'u dwylo uwchben corff yr heffer gafodd ei lladd yn y dyffryn.

21:7  Yna byddan nhw'n gwneud datganiad, ‘Wnaethon ni ddim lladd y person yma, a does neb yn gwybod pwy wnaeth.

21:8  Felly, ARGLWYDD, paid rhoi'r bai ar dy bobl Israel a'u dal nhw'n gyfrifol am dywallt gwaed rhywun diniwed.’ A bydd yr ARGLWYDD yn maddau'r drosedd.

21:9  Dyna sut mae symud yr euogrwydd fod person diniwed wedi'i ladd, a sut mae gwneud beth sy'n iawn yng ngolwg yr ARGLWYDD.

21:10  “Dyma sydd i ddigwydd os byddwch yn mynd i ryfel, a'r ARGLWYDD yn gadael i chi ennill y frwydr, a chymryd pobl yn garcharorion:

21:11  Os bydd un o'r carcharorion yn ferch hardd, ac un o'ch dynion chi yn ei ffansïo hi ac eisiau ei chymryd hi'n wraig,

21:12  mae i fynd â hi adre. Rhaid iddi siafio'i phen, a thorri'i hewinedd,

21:13  a thaflu i ffwrdd y dillad roedd hi'n eu gwisgo pan gafodd ei dal. Yna rhaid iddi aros yn y tŷ am fis cyfan, yn galaru am ei thad a'i mam. Dim ond ar ôl gwneud hynny y gall y dyn ei chymryd hi'n wraig a chael rhyw gyda hi.

21:14  Os na fydd hi'n ei blesio wedyn, rhaid iddo adael iddi fynd yn rhydd. Dydy e ddim yn gallu'i gwerthu hi. Ddylai e ddim cymryd mantais ohoni, am ei fod eisoes wedi cael rhyw gyda hi.

21:15  “Cymrwch fod gan ddyn ddwy wraig, ac mae'n caru un fwy na'r llall. Mae'r ddwy yn cael meibion iddo, ond y wraig mae'n ei charu leiaf sydd wedi cael y mab hynaf.

21:16  Pan mae'r dyn yn rhannu'i eiddo rhwng ei feibion, dydy e ddim i roi siâr y mab hynaf i fab ei hoff wraig, yn lle'i roi i'r mab hynaf go iawn.

21:17  Rhaid iddo dderbyn mai mab ei wraig arall ydy'r hynaf, a rhoi'r siâr ddwbl i hwnnw. Wedi'r cwbl, fe oedd y mab cyntaf i gael ei eni.

21:18  “Os oes gan rywun fab penstiff, sy'n gwrthryfela, ac yn gwrthod gwrando ar ei dad a'i fam pan maen nhw'n ei ddisgyblu,

21:19  rhaid i'w rieni fynd ag e at yr arweinwyr hŷn i'r llys wrth giât y dre.

21:20  Yna maen nhw i wneud y datganiad yma: ‘Mae ein mab ni'n benstiff ac yn gwrthryfela. Mae e'n gwrthod gwrando ar beth dŷn ni'n ddweud – mae e'n folgi ac yn feddwyn!’

21:21  Yna rhaid i ddynion y dref ladd y bachgen drwy daflu cerrig ato. Drwy wneud hynny, byddwch chi'n cael gwared â'r drwg o'ch plith. A bydd pobl Israel yn clywed am y peth ac yn dychryn.

21:22  Os ydy rhywun yn cael ei ddienyddio am gyflawni trosedd oedd yn haeddu'r gosb eithaf, a'r corff yn cael ei hongian ar bren,

21:23  rhaid peidio gadael y corff i hongian dros nos. Rhaid i chi wneud yn siŵr eich bod yn ei gladdu yr un diwrnod. Mae rhywun sydd wedi'i grogi ar bren dan felltith Duw. Rhaid i chi beidio halogi'r wlad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi. #####

Chapter 22

22:1  Os wyt ti'n gweld buwch, dafad neu afr rhywun ar goll, paid â'i hanwybyddu. Dos â'r anifail yn ôl at y perchennog.

22:2  Os nad wyt ti'n gwybod pwy ydy'r perchennog, neu os ydy e'n byw yn rhy bell, dos â'r anifail adre a gofalu amdano. Ond pan ddaw'r perchennog i edrych amdano, rhaid i ti roi'r anifail yn ôl iddo.

22:3  Gwna'r un fath gydag unrhyw beth ti'n dod o hyd iddo – asyn, dilledyn, unrhyw beth biau rhywun arall. Paid dim ond anwybyddu'r peth.

22:4  Os wyt ti'n dod ar draws rhywun mewn trafferth am fod ei asyn neu ych wedi syrthio ac yn methu codi, paid â'i anwybyddu. Helpa fe i gael yr anifail ar ei draed unwaith eto.

22:5  Ddylai merch ddim gwisgo dillad dyn, a ddylai dyn ddim gwisgo dillad merch. Mae gwneud peth felly yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD.

22:6  Os wyt ti'n digwydd dod ar draws nyth (mewn coeden neu ar lawr) gyda cywion neu wyau ynddi, a'r iâr yn eistedd arnyn nhw, paid cymryd yr iâr oddi ar y rhai bach.

22:7  Cei gymryd y rhai bach, ond gad i'r fam fynd. Wedyn bydd pethau'n mynd yn dda i ti, a chei fyw'n hir.

22:8  Wrth adeiladu tŷ newydd, rhaid i ti adeiladu wal isel o gwmpas y to. Wedyn os bydd rhywun yn syrthio oddi ar y to, nid dy fai di fydd e.

22:9  Rhaid peidio plannu unrhyw gnwd arall mewn gwinllan. Bydd beth bynnag gafodd ei blannu, a'r grawnwin, wedi'u halogi ac yn dda i ddim.

22:10  Ddylai ych ac asyn ddim cael eu defnyddio gyda'i gilydd i aredig.

22:11  Paid gwisgo dillad wedi'u gwneud o frethyn sy'n gymysgedd o wlân a llin.

22:12  Gwna daselau i'w gosod ar bedair cornel dy fantell.

22:13  “Dyma sydd i ddigwydd os ydy dyn yn priodi merch, ac yn cymryd yn ei herbyn ar ôl cael perthynas rywiol gyda hi.

22:14  Mae'n ei chyhuddo hi o gamfihafio, ac yn dweud, ‘Dw i wedi priodi'r ferch yma, ond wrth gael rhyw gyda hi, wedi darganfod ei bod hi ddim yn wyryf!’

22:15  Pan mae hyn yn digwydd, rhaid i rieni'r ferch ifanc fynd â'r dystiolaeth ei bod hi'n wyryf i'w ddangos i arweinwyr y dref yn y llys wrth giatiau'r dref.

22:16  Yna rhaid i'r tad ddweud wrth yr arweinwyr, ‘Rôn i wedi rhoi fy merch yn wraig i'r dyn yma, ond mae e wedi troi'n ei herbyn hi,

22:17  a'i chyhuddo hi, ei bod hi ddim yn wyryf. Ond dyma'r prawf ei bod hi'n wyryf!’ Yna rhaid i rieni'r ferch ledu cynfas y gwely priodas o flaen yr arweinwyr, iddyn nhw weld y dystiolaeth.

22:18  Wedyn rhaid i arweinwyr y dref arestio'r dyn a'i gosbi.

22:19  Maen nhw i roi dirwy o gant o ddarnau arian iddo, a rhoi'r arian hwnnw i dad y ferch ifanc. Roedd ei gyhuddiad wedi rhoi enw drwg i un o ferched ifanc Israel, a hithau'n wyryf. Bydd y ferch yn aros yn wraig iddo am weddill ei fywyd, a fydd ganddo ddim hawl i'w hysgaru hi.

22:20  “Ond os ydy'r cyhuddiad yn cael ei brofi'n wir, a'r ferch ifanc ddim yn wyryf,

22:21  rhaid i ddynion y dref fynd â'r ferch at ddrws tŷ ei thad, a'i lladd drwy daflu cerrig ati. Roedd hi wedi actio fel putain pan oedd hi'n dal i fyw gyda'i rhieni – peth gwarthus i'w wneud yn Israel! Rhaid i chi gael gwared â'r drwg o'ch plith.

22:22  “Os ydy dyn yn cael ei ddal yn cael rhyw gyda gwraig rhywun arall, rhaid i'r ddau ohonyn nhw farw. Rhaid cael gwared â'r drwg o Israel.

22:23  “Os ydy merch, sy'n wyryf ac wedi'i dyweddïo, yn cyfarfod dyn arall yn y dref ac yn cael rhyw gydag e,

22:24  rhaid mynd â'r ddau ohonyn nhw i'r llys wrth giât y dref a'u lladd nhw drwy daflu cerrig atyn nhw. Mae'r ferch ifanc yn euog am ei bod hi heb weiddi am help, er fod y peth wedi digwydd yn y dref. Ac mae'r dyn i gael ei gosbi am dreisio dyweddi dyn arall. Rhaid cael gwared â'r drwg o'ch plith!

22:25  “Ond os digwyddodd y peth yng nghefn gwlad, a'r dyn wedi fforsio'i hun arni a'i threisio hi, dim ond y dyn sydd i farw.

22:26  Dydy'r ferch ifanc ddim i gael ei chosbi o gwbl. Wnaeth hi ddim byd o'i le i haeddu marw. Mae'r un fath â pan mae rhywun wedi ymosod ar berson arall a'i lofruddio –

22:27  roedd y peth wedi digwydd yng nghefn gwlad, lle doedd neb i'w hachub hi pan oedd hi'n gweiddi.

22:28  “Os ydy dyn yn cael ei ddal yn treisio merch ifanc sydd heb ei dyweddïo,

22:29  rhaid i'r dyn dalu pum deg darn arian i'w thad, ac yna priodi'r ferch. Am ei fod e wedi'i threisio hi, fydd e byth yn cael ei hysgaru hi.

22:30  “Dydy dyn ddim i briodi merch oedd ar un adeg yn wraig i'w dad. Byddai hynny'n amharchu'i dad.

Chapter 23

23:1  Dydy dyn sydd â'i geilliau wedi'u niweidio neu ei bidyn wedi'i dorri i ffwrdd ddim i gael perthyn i gynulleidfa pobl yr ARGLWYDD.

23:2  Dydy dyn gafodd ei eni tu allan i briodas ddilys ddim yn cael perthyn i gynulleidfa pobl yr ARGLWYDD. (Na disgynyddion y person hwnnw chwaith, am byth.)

23:3  Dydy pobl Ammon a Moab ddim i gael perthyn i gynulleidfa pobl yr ARGLWYDD. (Na'u disgynyddion nhw chwaith, am byth.)

23:4  Pan ddaethoch chi allan o'r Aifft, roedden nhw wedi gwrthod rhoi dŵr a bwyd i chi. A dyma nhw hefyd yn talu Balaam fab Beor o Pethor yn Mesopotamia i'ch melltithio chi.

23:5  Ond dyma'r ARGLWYDD eich Duw yn gwrthod gwrando arno, ac yn troi'r felltith yn fendith! Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn eich caru chi.

23:6  Felly peidiwch byth gwneud unrhyw beth i helpu Ammon a Moab i lwyddo a ffynnu.

23:7  “Ond mae pobl Edom yn perthyn i chi, felly rhaid i chi beidio'u ffieiddio nhw. A pheidiwch ffieiddio pobl yr Aifft, gan eich bod wedi byw fel mewnfudwr yn eu gwlad nhw.

23:8  Gall plant eu plant berthyn i gynulleidfa pobl yr ARGLWYDD.

23:9  Pan fyddwch chi'n mynd allan i ymladd yn erbyn eich gelynion, cadwch draw oddi wrth unrhyw beth sydd ddim yn lân.

23:10  Er enghraifft, os ydy dyn yn gollwng ei had yn ei gwsg, mae'n aflan, a rhaid iddo adael y gwersyll, ac aros allan drwy'r dydd.

23:11  Yna, gyda'r nos, rhaid iddo olchi'i hun â dŵr. A bydd yn gallu mynd yn ôl i'r gwersyll ar ôl i'r haul fachlud.

23:12  Rhaid trefnu lle tu allan i'r gwersyll i'r dynion fynd i'r tŷ bach.

23:13  Rhaid i ti fynd â rhaw gyda ti i wneud twll, a gorchuddio dy garthion gyda phridd.

23:14  Mae'r gwersyll i'w gadw'n lân. Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn cerdded o gwmpas y gwersyll; mae e gyda chi i'ch achub a'ch galluogi chi i ennill y frwydr. Does gynnoch chi ddim eisiau iddo fe weld rhywbeth afiach, a throi cefn arnoch chi.

23:15  Os ydy caethwas o wlad arall wedi dianc i wlad Israel, peidiwch mynd ag e'n ôl i'w feistr.

23:16  Mae i gael byw ble bynnag mae e eisiau. Caiff ddewis unrhyw un o'ch pentrefi i fynd i fyw yno. Peidiwch â'i gam-drin a chymryd mantais ohono.

23:17  Ddylai merched a dynion ifanc Israel byth wasanaethu fel puteiniaid teml.

23:18  Paid byth dod â thâl putain neu gyflog puteiniwr i deml yr ARGLWYDD dy Dduw er mwyn cadw addewid. Mae'r ddau beth yn ffiaidd gan yr ARGLWYDD.

23:19  Peidiwch codi llog ar fenthyciad i gyd-Israeliaid – llog ar arian, ar fwyd, nac unrhyw beth arall sydd wedi'i fenthyg.

23:20  Cewch godi llog ar fenthyciad i bobl sydd ddim yn Israeliaid, ond peidiwch gwneud hynny wrth fenthyg i'ch pobl eich hunain. Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn bendithio popeth wnewch chi yn y wlad dych chi ar fin ei chymryd, os byddwch chi'n ufudd.

23:21  Pan fyddwch chi'n gwneud adduned i'r ARGLWYDD eich Duw, peidiwch oedi cyn ei chyflawni, neu byddwch chi'n cael eich dal yn gyfrifol ganddo.

23:22  Mae'n well peidio gwneud adduned yn y lle cyntaf.

23:23  Gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cadw'ch adduned, beth bynnag oedd yr adduned honno. Er enghraifft, os gwnaethoch chi addo rhoi rhywbeth iddo yn offrwm gwirfoddol.

23:24  Os ydych chi'n mynd drwy winllan rhywun arall, cewch fwyta faint fynnoch chi o rawnwin, ond peidiwch mynd â dim i ffwrdd mewn basged.

23:25  Os ydych chi'n mynd drwy gae ŷd rhywun, cewch bigo'r tywysennau gyda'ch llaw, ond peidiwch defnyddio cryman i gymryd peth o'r cnwd.

Chapter 24

24:1  Os ydy dyn wedi priodi, ac yna'n darganfod rhywbeth am ei wraig sy'n codi cywilydd arno, rhaid iddo roi tystysgrif ysgariad iddi cyn ei hanfon hi i ffwrdd.

24:2  Ar ôl iddi ei adael, mae hi'n rhydd i ailbriodi.

24:3  Os ydy'r ail ŵr ddim yn hapus gyda hi, rhaid iddo yntau roi tystysgrif ysgariad iddi cyn ei hanfon hi i ffwrdd. Os bydd hynny'n digwydd, neu os bydd e'n marw,

24:4  dydy'r gŵr cyntaf ddim i gael ei chymryd hi'n ôl, am ei bod hi bellach yn aflan. Byddai peth felly yn ffiaidd yng ngolwg yr ARGLWYDD. Rhaid i chi beidio dod â phechod ar y wlad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi i'w hetifeddu.

24:5  Pan mae dyn newydd briodi, does dim rhaid iddo fynd allan i ymladd yn y fyddin na gwneud unrhyw wasanaeth cyhoeddus arall. Dylai fod yn rhydd i aros adre am flwyddyn gyfan a mwynhau bywyd gyda'i wraig.

24:6  Ddylai neb gymryd maen melin yn warant ar fenthyciad. Byddai gwneud hynny fel cymryd bywyd ei hun yn flaendal.

24:7  Os ydy rhywun yn cael ei ddal yn herwgipio un o'i gyd-Israeliaid, ac yn ei drin fel eiddo a'i werthu, y gosb ydy marwolaeth. Rhaid cael gwared â'r drwg yna o'ch plith.

24:8  Pan fydd rhyw glefyd heintus ar y croen yn dechrau lledu, gwnewch yn union beth mae'r offeiriaid o lwyth Lefi yn ei ddweud. Dylech chi wneud yn union fel dw i wedi gorchymyn iddyn nhw.

24:9  Cofiwch beth wnaeth yr ARGLWYDD eich Duw i Miriam pan oeddech chi wedi gadael yr Aifft.

24:10  Wrth fenthyg rhywbeth i rywun, paid mynd i mewn i'w dŷ i hawlio beth mae'n ei gynnig yn warant y gwnaiff ei dalu'n ôl.

24:11  Dylet ddisgwyl y tu allan, a gadael i'r sawl sy'n benthyg gen ti ddod â'i warant allan.

24:12  Os ydy e'n dlawd, ddylet ti ddim cymryd ei gôt a'i chadw dros nos fel gwystl.

24:13  Dylet roi'r gôt yn ôl iddo cyn iddi nosi, iddo gysgu ynddi a gofyn i Dduw dy fendithio. Dyna beth sy'n iawn i'w wneud yng ngolwg yr ARGLWYDD eich Duw.

24:14  Os ydy rhywun gwirioneddol dlawd yn gweithio i chi, peidiwch ei gam-drin a chymryd mantais ohono – sdim ots os ydy e'n un o bobl Israel neu'n rhywun o'r tu allan sy'n byw yn eich plith chi.

24:15  Dylech dalu'i gyflog iddo cyn diwedd y dydd, am ei fod yn dlawd ac angen yr arian i fyw. Os fyddwch chi ddim yn talu iddo, bydd e'n cwyno i'r ARGLWYDD amdanoch chi, a byddwch chi wedi pechu.

24:16  Ddylai rhieni ddim cael eu lladd am droseddau'u plant, na'r plant am droseddau'u rhieni. Dim ond y troseddwr ei hun ddylai farw.

24:17  Peidiwch gwrthod cyfiawnder i fewnfudwyr neu blant amddifad. A pheidiwch cymryd dillad gwraig weddw yn warant ar fenthyciad.

24:18  Cofiwch eich bod chi wedi bod yn gaethion yn yr Aifft, a bod yr ARGLWYDD wedi'ch gollwng chi'n rhydd. Dyna pam dw i'n gorchymyn i chi wneud hyn i gyd.

24:19  Pan fyddi'n casglu cynhaeaf dy dir, os byddi wedi gadael ysgub yn y cae, paid mynd yn ôl i'w chasglu. Gadael hi i'r bobl dlawd – mewnfudwyr, plant amddifad a gwragedd gweddwon. Wedyn bydd yr ARGLWYDD yn bendithio popeth fyddi di'n ei wneud.

24:20  Pan fyddwch chi'n ysgwyd eich coed olewydd i gasglu'r ffrwyth, peidiwch gwneud hynny ddwywaith. Gadewch beth sydd ar ôl i'r mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon.

24:21  Pan fyddwch chi'n casglu'r grawnwin yn eich gwinllan, peidiwch mynd drwyddi'r ail waith. Gadewch beth sydd ar ôl i'r mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon.

24:22  Cofiwch eich bod chi wedi bod yn gaethion yn yr Aifft. Dyna pam dw i'n gorchymyn i chi wneud hyn i gyd.

Chapter 25

25:1  Pan fydd anghydfod yn codi rhwng pobl, dylen nhw fynd i'r llys. Bydd barnwyr yn gwrando ar yr achos, ac yn penderfynu pwy sy'n euog.

25:2  Os mai chwipio fydd y gosb, mae'r barnwr i wneud iddo orwedd ar lawr o'i flaen, a bydd yn cael ei chwipio faint bynnag o weithiau mae'n ei haeddu am beth wnaeth o'i le.

25:3  Ddylai'r barnwr ddim dedfrydu neb i fwy na pedwar deg llach. Petai rhywun yn cael ei chwipio fwy na hynny, byddai'r person yn cael ei amharchu'n gyhoeddus.

25:4  Peidiwch rhwysto'r ych sy'n sathru'r ŷd rhag bwyta.

25:5  Os ydy dau frawd yn byw gyda'i gilydd, ac un ohonyn nhw'n marw heb gael mab, ddylai ei weddw ddim priodi rhywun tu allan i'r teulu. Rhaid i frawd y gŵr fuodd farw ei phriodi hi, a chael mab yn ei le.

25:6  Bydd y mab cyntaf i gael ei eni iddyn nhw yn cael ei gyfri'n fab cyfreithiol i'r brawd fuodd farw, rhag i'w enw ddiflannu o Israel.

25:7  Ond os ydy'r dyn ddim eisiau priodi gweddw ei frawd, rhaid i'r weddw fynd at yr arweinwyr hŷn i'r llys wrth giât y dref a dweud wrthyn nhw, ‘Mae brawd fy ngŵr yn gwrthod wynebu'i gyfrifoldeb fel brawd-yng-nghyfraith, a chadw enw fy ngŵr yn fyw yn Israel!’

25:8  Yna bydd rhaid i arweinwyr y dref anfon am y dyn i siarad ag e. Os ydy e'n dal i wrthod ei phriodi hi,

25:9  dyma sydd i ddigwydd: Mae'r chwaer-yng-nghyfraith i gamu ato o flaen yr arweinwyr, tynnu un o sandalau'r dyn i ffwrdd a phoeri yn ei wyneb. Yna dweud, ‘Dyna sy'n digwydd i'r dyn sy'n gwrthod cadw enw teulu'i frawd i fynd!’

25:10  O hynny ymlaen, bydd ei deulu e'n cael ei nabod fel ‛teulu'r dyn y tynnwyd ei sandal‛.

25:11  Os ydy dau ddyn yn dechrau ymladd gyda'i gilydd, a gwraig un ohonyn nhw yn ymyrryd i amddiffyn ei gŵr, ac yn gafael yn organau preifat y dyn,

25:12  rhaid torri ei llaw i ffwrdd. Peidiwch teimlo trueni drosti.

25:13  Peidiwch twyllo wrth farchnata; defnyddiwch bwysau cywir, dim un sy'n ysgafn a'r llall yn drwm. A pheidiwch defnyddio basgedi mesur o faint gwahanol. Dylai'r pwysau dych chi'n eu defnyddio, a maint y basgedi dych chi'n eu defnyddio, fod yn gywir. Wedyn cewch fyw yn hir yn y wlad dych chi'n mynd i'w chymryd.

25:14  Peidiwch twyllo wrth farchnata; defnyddiwch bwysau cywir, dim un sy'n ysgafn a'r llall yn drwm. A pheidiwch defnyddio basgedi mesur o faint gwahanol. Dylai'r pwysau dych chi'n eu defnyddio, a maint y basgedi dych chi'n eu defnyddio, fod yn gywir. Wedyn cewch fyw yn hir yn y wlad dych chi'n mynd i'w chymryd.

25:15  Peidiwch twyllo wrth farchnata; defnyddiwch bwysau cywir, dim un sy'n ysgafn a'r llall yn drwm. A pheidiwch defnyddio basgedi mesur o faint gwahanol. Dylai'r pwysau dych chi'n eu defnyddio, a maint y basgedi dych chi'n eu defnyddio, fod yn gywir. Wedyn cewch fyw yn hir yn y wlad dych chi'n mynd i'w chymryd.

25:16  Mae'r ARGLWYDD eich Dduw yn casáu gweld pobl yn bod yn anonest – mae'r peth yn ffiaidd ganddo!

25:17  “Cofiwch beth wnaeth yr Amaleciaid i chi pan oeddech chi wedi gadael yr Aifft.

25:18  Roeddech chi wedi blino'n lân, a dyma nhw'n eich dilyn chi ac ymosod ar y rhai oedd yn methu dal i fyny gyda'r gweddill. Doedd ganddyn nhw ddim parch at Dduw.

25:19  Pan fyddwch chi'n cael llonydd gan yr holl elynion o'ch cwmpas chi yn y wlad mae'r ARGLWYDD yn ei rhoi i chi, rhaid i chi ladd yr Amaleciaid i gyd – nes bydd neb yn cofio am eu bodolaeth nhw! Peidiwch chi anghofio gwneud hyn!

Chapter 26

26:1  “Pan fyddwch chi wedi cyrraedd y wlad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi, ac wedi'i choncro a setlo i lawr ynddi,

26:2  rhowch ffrwyth cyntaf pob cnwd i'r ARGLWYDD. Rhowch e mewn basged, a mynd ag e i'r lle mae'r ARGLWYDD wedi'i ddewis i gael ei addoli.

26:3  Dwedwch wrth yr offeiriad sy'n gwasanaethu bryd hynny, ‘Dw i'n datgan heddiw fy mod i'n byw yn y wlad wnaeth yr ARGLWYDD dy Dduw addo i'n hynafiaid y byddai'n ei rhoi i ni.’

26:4  “Yna bydd yr offeiriad yn cymryd y fasged a'i gosod o flaen allor yr ARGLWYDD.

26:5  Yna rhaid i ti wneud y datganiad yma: ‘Syriad yn crwydro yma ac acw oedd fy hynafiad. Aeth i lawr i'r Aifft a byw yno fel mewnfudwr. Criw bach oedd yn y teulu bryd hynny, ond dyma nhw'n tyfu i fod yn genedl fawr bwerus a niferus.

26:6  Ond dyma'r Eifftiaid yn ein cam-drin ni a'n gormesu ni, a'n gorfodi ni i wneud gwaith caled.

26:7  Felly dyma ni'n galw ar yr ARGLWYDD, Duw ein hynafiaid, am help. Clywodd ni'n galw, a gwelodd mor anodd oedd pethau arnon ni, a'r gwaith caled a'r gorthrwm.

26:8  Felly dyma'r ARGLWYDD yn defnyddio ei nerth rhyfeddol i ddod â ni allan o'r Aifft, a dychryn y bobl yno gyda'r gwyrthiau mwyaf syfrdanol.

26:9  Yna daeth â ni yma, a rhoi'r tir yma i ni. Mae'n dir ffrwythlon – tir lle mae llaeth a mêl yn llifo.

26:10  Felly, ARGLWYDD, edrych! Dw i wedi dod â ffrwyth cyntaf cynnyrch y tir rwyt ti wedi ei roi i mi.’ Yna rwyt i'w adael o flaen yr ARGLWYDD dy Dduw, a'i addoli e.

26:11  Wedyn gelli di a dy deulu, gyda'r Lefiaid a'r mewnfudwyr sydd gyda chi, ddathlu a mwynhau'r holl bethau da mae'r ARGLWYDD eich Duw wedi'u rhoi i chi.

26:12  “Ar ôl casglu un rhan o ddeg o'ch cynnyrch yn y drydedd flwyddyn (blwyddyn y degwm), dych chi i'w roi i'r Lefiaid, y mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon sy'n byw yn eich pentrefi chi, er mwyn iddyn nhw gael digon i'w fwyta.

26:13  Yna rwyt i ddweud wrth yr ARGLWYDD dy Dduw, ‘Dw i wedi casglu'r offrwm sydd i gael ei osod o'r neilltu, ac wedi'i roi i'r Lefiaid, y mewnfudwyr, y plant amddifad a'r gweddwon, yn union fel rwyt ti wedi dweud wrtho i. Dw i ddim wedi torri nac anghofio dy reolau di.

26:14  Dw i ddim wedi bwyta peth ohono pan oeddwn i'n galaru, na'i gymryd pan oeddwn i'n aflan yn seremonïol, na cyflwyno peth ohono'n offrwm i'r meirw. Dw i wedi bod yn ufudd i ti, a gwneud popeth roeddet ti'n ddweud.

26:15  Edrych i lawr arnon ni o'r nefoedd, y lle sanctaidd ti'n byw ynddo, a bendithia dy bobl Israel, a'r tir rwyt ti wedi'i roi i ni, fel gwnest ti addo i'n hynafiaid – tir lle mae llaeth a mêl yn llifo!’

26:16  “Heddiw, mae'r ARGLWYDD yn gorchymyn i chi gadw'r rheolau a'r canllawiau yma, a gwneud hynny â'ch holl galon ac â'ch holl enaid.

26:17  Heddiw, dych chi wedi datgan mai'r ARGLWYDD ydy'ch Duw chi, ac y gwnewch chi fyw fel mae e eisiau i chi fyw, cadw ei reolau, ei orchmynion a'i ganllawiau, a gwrando arno.

26:18  Heddiw, mae'r ARGLWYDD wedi cyhoeddi mai chi ydy'i bobl e – ei drysor sbesial, fel gwnaeth e addo. Felly dylech gadw'i orchmynion e.

26:19  Duw sydd wedi gwneud y cenhedloedd, ond bydd e'n eich gwneud chi'n fwy enwog na nhw i gyd. Bydd pobl yn eich canmol chi a'ch anrhydeddu chi. Fel gwnaeth e addo, byddwch chi'n bobl wedi'ch cysegru i'r ARGLWYDD eich Duw.”

Chapter 27

27:1  Yna dyma Moses, ac arweinwyr Israel gydag e, yn dweud wrth y bobl, “Cadwch y gorchmynion dw i'n eu rhoi i chi heddiw.

27:2  Pan fyddwch chi'n croesi afon Iorddonen i'r wlad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei rhoi i chi, rhaid i chi godi cerrig mawr ac yna rhoi plastr drostyn nhw.

27:3  Yna ysgrifennu copi o'r gorchmynion yma arnyn nhw. Wedyn gallwch fynd i mewn i'r wlad – tir ffrwythlon lle mae llaeth a mêl yn llifo, fel gwnaeth yr ARGLWYDD, Duw eich hynafiaid, ddweud wrthoch chi.

27:4  Mae'r cerrig yma i gael eu codi ar Fynydd Ebal, a'u gorchuddio gyda phlastr.

27:5  Yna dylech adeiladu allor yno i'r ARGLWYDD eich Duw – allor o gerrig sydd heb eu naddu gydag offer haearn.

27:6  Defnyddiwch gerrig cyfan i adeiladu'r allor, yna cyflwyno offrymau arni – offrymau i'w llosgi'n llwyr i'r ARGLWYDD eich Duw.

27:7  Hefyd offrymau i gydnabod daioni'r ARGLWYDD, a gallwch wledda a dathlu o flaen yr ARGLWYDD eich Duw.

27:8  Peidiwch anghofio ysgrifennu copi o'r gorchmynion yma ar y cerrig sy'n cael eu gosod i fyny, a gwnewch yn siŵr eu bod nhw i'w gweld yn glir.”

27:9  Yna dyma Moses, gyda'r offeiriaid o lwyth Lefi, yn dweud wrth bobl Israel: “Distawrwydd! Gwrandwch arna i, bobl Israel. Heddiw, dych chi wedi'ch gwneud yn bobl i'r ARGLWYDD.

27:10  Rhaid i chi wrando arno, a chadw'r rheolau a'r canllawiau dw i'n eu rhoi i chi.”

27:11  Yr un diwrnod, dyma Moses yn gorchymyn i'r bobl:

27:12  “Ar ôl i chi groesi afon Iorddonen, mae'r llwythau canlynol i sefyll ar Fynydd Gerisim a bendithio'r bobl: Simeon, Lefi, Jwda, Issachar, Joseff a Benjamin.

27:13  Yna, mae'r llwythau eraill i sefyll ar Fynydd Ebal tra mae'r melltithion yn cael eu cyhoeddi: Reuben, Gad, Asher, Sabulon, Dan a Nafftali.

27:14  “Bydd y Lefiaid yn cyhoeddi'n uchel wrth bobl Israel:

27:15  ‘Melltith ar rywun sy'n cael crefftwr i gerfio delw neu i wneud eilun o fetel tawdd, ac yna'n ei osod i fyny i'w addoli (hyd yn oed o'r golwg) – mae peth felly yn hollol ffiaidd gan yr ARGLWYDD.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:16  ‘Melltith ar rywun sy'n dangos dim parch at ei dad a'i fam.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:17  ‘Melltith ar bwy bynnag sy'n symud terfyn i ddwyn tir oddi ar rywun arall.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:18  ‘Melltith ar bwy bynnag sy'n dweud wrth rywun dall am fynd y ffordd rong.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:19  ‘Melltith ar bwy bynnag sy'n gwrthod cyfiawnder i fewnfudwyr, plant amddifad a gweddwon.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:20  ‘Melltith ar rywun sy'n cael rhyw gyda gwraig ei dad. Byddai hynny'n amharchu ei dad.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:21  ‘Melltith ar rywun sy'n cael rhyw gydag anifail.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:22  ‘Melltith ar rywun sy'n cael rhyw gyda'i chwaer – merch i'w dad neu'i fam.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:23  ‘Melltith ar rywun sy'n cael rhyw gyda'i fam-yng-nghyfraith.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:24  ‘Melltith ar bwy bynnag sy'n llofruddio rhywun arall.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:25  ‘Melltith ar bwy bynnag sy'n derbyn tâl i lofruddio rhywun diniwed.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

27:26  ‘Melltith ar bawb sydd ddim yn gwneud pob peth mae'r gyfraith yma'n ei ddweud.’ A bydd pawb yn ymateb, ‘Amen!’

Chapter 28

28:1  “Os byddwch chi wir yn ufudd i'r ARGLWYDD eich Duw, ac yn gwneud yn siŵr eich bod chi'n cadw'r gorchmynion dw i'n eu rhoi i chi heddiw, bydd e'n eich gwneud chi'n fwy enwog na'r cenhedloedd eraill i gyd.

28:2  Byddwch yn derbyn llond gwlad o fendithion os byddwch chi'n ufudd iddo:

28:3  Cewch eich bendithio ble bynnag dych chi'n gweithio.

28:4  Bydd bendith ar eich plant, ar gynnyrch eich tir, ac ar eich anifeiliaid i gyd – bydd eich gwartheg, defaid a geifr yn cael lot o rai bach.

28:5  Bydd digon o rawn yn eich basged, a digon o fwyd ar eich bwrdd.

28:6  Cewch eich bendithio ble bynnag ewch chi.

28:7  Bydd yr ARGLWYDD yn achosi i'r gelynion sy'n ymosod arnoch chi gael eu taro i lawr o flaen eich llygaid! Byddan nhw'n ymosod arnoch chi o un cyfeiriad, ond yn dianc i bob cyfeiriad!

28:8  Bydd yr ARGLWYDD yn llenwi'ch ysguboriau chi, ac yn bendithio popeth wnewch chi – ydy, mae e'n mynd i'ch bendithio chi yn y wlad mae'n ei rhoi i chi.

28:9  Bydd yr ARGLWYDD yn cadarnhau mai chi ydy'r bobl mae e wedi'u cysegru iddo'i hun, fel gwnaeth e addo, os gwnewch chi wneud beth mae e'n ddweud a byw fel mae e eisiau.

28:10  Wedyn bydd pawb drwy'r byd i gyd yn gwybod mai chi ydy pobl yr ARGLWYDD, a byddan nhw'n eich parchu chi.

28:11  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i chi lwyddo bob ffordd – cewch lot o blant, bydd eich anifeiliaid yn cael lot o rai bach, a bydd eich cnydau'n llwyddo yn y wlad wnaeth e addo i'ch hynafiaid y byddai'n ei rhoi i chi.

28:12  Bydd yr ARGLWYDD yn agor ei stordai yn yr awyr, ac yn rhoi glaw yn ei dymor i'r tir. Bydd yn bendithio popeth wnewch chi. Bydd gynnoch chi ddigon i'w fenthyg i genhedloedd eraill, ond fydd dim angen benthyg arnoch chi o gwbl.

28:13  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i chi arwain, ac nid dilyn. Byddwch chi ar y top, dim ar y gwaelod – dim ond i chi wneud yn siŵr eich bod chi'n cadw'i orchmynion e, y rhai dw i'n eu rhoi i chi heddiw.

28:14  Ond rhaid i chi beidio crwydro o gwbl oddi wrth y gorchmynion dw i'n eu rhoi i chi, a pheidio mynd i addoli duwiau eraill.

28:15  “Ond os byddwch chi'n gwrthod gwrando ar yr ARGLWYDD eich Duw, heb wneud yn siŵr eich bod chi'n cadw'i orchmynion a'i ganllawiau e, bydd llond gwlad o felltithion yn dod arnoch chi!

28:16  Cewch eich melltithio lle bynnag dych chi'n gweithio.

28:17  Fydd dim grawn yn eich basged, a dim bwyd ar eich bwrdd.

28:18  Bydd eich plant a chynnyrch eich tir wedi'u melltithio – fydd eich gwartheg, defaid a geifr ddim yn cael rhai bach.

28:19  Cewch eich melltithio lle bynnag ewch chi.

28:20  Bydd yr ARGLWYDD yn melltithio, drysu a gwrthwynebu popeth wnewch chi, nes byddwch chi wedi'ch dinistrio ac wedi diflannu o achos yr holl ddrwg fyddwch chi'n ei wneud, ac am eich bod chi wedi troi cefn arna i.

28:21  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i chi ddal heintiau marwol, nes bydd e wedi cael gwared â chi'n llwyr o'r tir dych chi ar fin ei gymryd drosodd.

28:22  Byddwch yn dioddef o afiechydon na ellir mo'u gwella, gwres uchel, llid, heintiau, sychder, a cnydau wedi'u difetha gan ormod o wres neu ormod o law. Fyddan nhw ddim yn stopio nes byddwch chi wedi diflannu.

28:23  Bydd yr awyr uwch eich pennau fel pres, a'r ddaear dan eich traed yn galed fel haearn, am fod dim glaw.

28:24  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud iddi lawio llwch a lludw. Bydd yn disgyn arnoch chi o'r awyr nes byddwch chi wedi'ch difa.

28:25  Bydd yr ARGLWYDD yn gadael i'ch gelynion eich trechu chi. Byddwch chi'n ymosod arnyn nhw o un cyfeiriad, ond yn gorfod dianc i bob cyfeiriad! Bydd beth fydd yn digwydd i chi yn ddychryn i wledydd y byd i gyd.

28:26  Bydd eich cyrff marw yn fwyd i'r holl adar ac anifeiliaid gwyllt, a fydd yna neb ar ôl i'w dychryn nhw i ffwrdd.

28:27  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i chi ddioddef o'r chwyddau wnaeth daro pobl yr Aifft, briwiau cas, crach ar y croen, a'r cosi – a fydd dim gwella i chi.

28:28  Bydd yr ARGLWYDD yn achosi panig, a'ch gwneud yn ddall ac yn ddryslyd.

28:29  Byddwch chi'n ymbalfalu ganol dydd fel rhywun dall sydd yn y tywyllwch, a fydd dim fyddwch chi'n ei wneud yn llwyddo. Bydd pobloedd eraill yn eich cam-drin chi ac yn dwyn oddi arnoch chi o hyd, a fydd yna neb i'ch achub chi.

28:30  Bydd dyn wedi dyweddïo gyda merch, a bydd dyn arall yn ei threisio hi. Byddwch chi'n adeiladu tŷ ond ddim yn cael byw ynddo. Byddwch chi'n plannu gwinllan, ond ddim yn casglu'i ffrwyth.

28:31  Bydd eich ych yn cael ei ladd o flaen eich llygaid, ond fyddwch chi ddim yn bwyta'r cig. Byddwch chi'n gwylio'ch asyn yn cael ei ddwyn oddi arnoch chi, a fyddwch chi ddim yn ei gael yn ôl. Bydd eich praidd o ddefaid yn cael ei gymryd gan eich gelynion, a fydd yna neb i'ch achub chi.

28:32  Bydd eich meibion a'ch merched yn cael eu rhoi i bobl eraill o flaen eich llygaid. Byddwch chi'n edrych amdanyn nhw, ac yn gallu gwneud dim i ddod â nhw'n ôl.

28:33  Bydd pobl dych chi ddim yn eu nabod yn mwynhau cynnyrch eich tir a ffrwyth eich gwaith caled, a byddwch chi'n cael eich gorthrymu a'ch sathru dan draed am weddill eich bywydau.

28:34  Bydd gweld hyn yn eich gyrru chi'n wallgof!

28:35  Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i'ch gliniau a'ch coesau chwyddo – byddwch chi mewn poen drosoch, o'r corun i'r sawdl.

28:36  Bydd yr ARGLWYDD yn eich gyrru chi, a'r brenin fyddwch chi wedi'i benodi drosoch, at bobl dydych chi a'ch hynafiaid yn gwybod dim amdanyn nhw, ac yno byddwch chi'n addoli duwiau o bren a charreg.

28:37  Byddwch chi'n achos dychryn, ac wedi'ch gwneud yn esiampl ac yn destun sbort i'r bobloedd y bydd yr ARGLWYDD yn eich gyrru chi atyn nhw.

28:38  Byddwch chi'n hau lot fawr o had, ond yn medi ychydig iawn. Bydd locustiaid yn ei ddifetha.

28:39  Byddwch yn plannu gwinllannoedd a gofalu amdanyn nhw, ond gewch chi ddim yfed y gwin na chasglu'r grawnwin. Bydd pryfed yn eu bwyta nhw!

28:40  Bydd coed olewydd drwy'r wlad i gyd, ond gewch chi ddim rhoi'r olew ar eich wynebau. Bydd yr olewydd yn syrthio o'r coed cyn aeddfedu.

28:41  Byddwch yn magu plant – bechgyn a merched – ond yn eu colli nhw. Byddan nhw'n cael eu cymryd yn gaethion.

28:42  Bydd locustiaid swnllyd yn difetha'r coed a'r cnydau.

28:43  Bydd y bobl o'r tu allan sy'n byw gyda chi yn troi'n fwy cyfoethog ac yn llwyddo, a byddwch chi'n mynd yn is ac yn dlotach.

28:44  Byddan nhw'n benthyg i chi, ond fyddwch chi ddim yn benthyg iddyn nhw. Nhw fydd yn arwain a chi fydd yn dilyn!

28:45  “Bydd y melltithion yma i gyd yn dod arnoch chi. Fydd dim dianc, a byddwch yn cael eich dinistrio, am eich bod heb fod yn ufudd i'r ARGLWYDD eich Duw, a heb gadw'r gorchmynion a'r canllawiau roddodd e i chi.

28:46  Bydd y cwbl yn arwydd clir fydd yn gwneud i bobl ryfeddu atoch chi a'ch disgynyddion.

28:47  “Wnaethoch chi ddim defnyddio'r digonedd oedd gynnoch chi i wasanaethu'r ARGLWYDD eich Duw, a rhoi eich hunain yn llwyr i wneud hynny,

28:48  felly byddwch chi'n gwasanaethu'r gelynion wnaeth yr ARGLWYDD eu hanfon i ymosod arnoch chi. Byddwch chi'n dioddef o newyn a syched, yn noeth ac yn dlawd. Byddan nhw'n gosod iau haearn ar eich gwar, a gwneud i chi weithio mor galed nes bydd yn ddigon i'ch lladd chi!

28:49  “Bydd yr ARGLWYDD yn gwneud i bobl o wlad bell godi'n eich erbyn chi. Byddan nhw'n dod o ben draw'r byd ac yn plymio i lawr arnoch chi fel eryr. Fyddwch chi ddim yn deall eu hiaith nhw.

28:50  Pobl greulon, yn dangos dim parch at yr henoed, a dim trugaredd at bobl ifanc.

28:51  Byddan nhw'n dwyn eich anifeiliaid chi, a chnydau'r tir i gyd, nes byddwch chi wedi'ch dinistrio'n llwyr. Fydd gynnoch chi ddim ŷd, sudd grawnwin, olew olewydd, lloi nac ŵyn ar ôl.

28:52  Byddan nhw'n gwarchae ar giatiau'ch trefi amddiffynnol chi ac yn ymosod ar y waliau uchel nes byddan nhw wedi syrthio – a chithau'n rhoi cymaint o ffydd yn y trefi yma! Byddan nhw'n gwarchae ar drefi drwy'r wlad i gyd,

28:53  a'ch cau chi i mewn, a bydd pethau'n mynd mor ofnadwy nes byddwch chi'n bwyta'ch plant – ie, bwyta cnawd eich meibion a'ch merched!

28:54  Bydd y dyn mwyaf tyner a charedig yn bwyta cnawd ei blant (am fod dim byd arall ar ôl i'w fwyta), a bydd e'n gwrthod rhannu gyda'i frawd, neu'r wraig mae'n ei charu, a'i blant eraill. Dyna i chi pa mor ddrwg fydd pethau pan fydd y gelyn yn gwarchae arnoch chi a'ch cau chi i mewn yn y trefi!

28:55  Bydd y dyn mwyaf tyner a charedig yn bwyta cnawd ei blant (am fod dim byd arall ar ôl i'w fwyta), a bydd e'n gwrthod rhannu gyda'i frawd, neu'r wraig mae'n ei charu, a'i blant eraill. Dyna i chi pa mor ddrwg fydd pethau pan fydd y gelyn yn gwarchae arnoch chi a'ch cau chi i mewn yn y trefi!

28:56  Bydd y wraig fwyaf addfwyn a charedig (sydd wedi cael bywyd braf, ac erioed wedi gorfod cerdded heb esgidiau), yn gwrthod rhannu gyda'r gŵr mae'n ei garu, a'i meibion a'i merched. Bydd canlyniadau'r gwarchae mor ofnadwy, bydd hi'n geni plentyn, ac yna'n dawel fach yn bwyta'r brych a'r plentyn. Dyna pa mor ddrwg fydd pethau pan fydd y gelyn yn gwarchae arnoch chi a'ch cau chi i mewn yn y trefi!

28:57  Bydd y wraig fwyaf addfwyn a charedig (sydd wedi cael bywyd braf, ac erioed wedi gorfod cerdded heb esgidiau), yn gwrthod rhannu gyda'r gŵr mae'n ei garu, a'i meibion a'i merched. Bydd canlyniadau'r gwarchae mor ofnadwy, bydd hi'n geni plentyn, ac yna'n dawel fach yn bwyta'r brych a'r plentyn. Dyna pa mor ddrwg fydd pethau pan fydd y gelyn yn gwarchae arnoch chi a'ch cau chi i mewn yn y trefi!

28:58  “Rhaid i chi wneud popeth mae'r gyfraith yn ei ddweud, sef beth sydd wedi'i ysgrifennu yn y sgrôl yma. A rhaid i chi barchu enw gwych a rhyfeddol yr ARGLWYDD eich Duw.

28:59  Os na wnewch chi, bydd e'n eich cosbi chi a'ch disgynyddion yn drwm – salwch tymor hir ac afiechydon marwol.

28:60  Byddwch yn dal yr heintiau ofnadwy wnaeth daro'r Aifft, a fydd dim iachâd.

28:61  Bydd yr ARGLWYDD yn eich taro chi gyda pob math o afiechydon – rhai does dim sôn amdanyn nhw yn sgrôl y Gyfraith. Byddwch wedi'ch dinistrio'n llwyr yn y diwedd.

28:62  Ar un adeg, roedd cymaint ohonoch chi ag sydd o sêr yn yr awyr, ond fydd bron neb ar ôl, am eich bod wedi gwrthod gwrando ar yr ARGLWYDD eich Duw.

28:63  “Dyma beth fydd yn digwydd: Yn union fel roedd yr ARGLWYDD wrth ei fodd yn gwneud i chi lwyddo a lluosogi, bydd wrth ei fodd yn eich dinistrio a'ch difetha chi. Byddwch yn cael eich symud o'r wlad dych chi ar fin ei chymryd drosodd.

28:64  Bydd yr ARGLWYDD yn eich gyrru chi ar chwâl drwy'r gwledydd i gyd, a bydd rhaid i chi addoli eilun-dduwiau o bren a charreg – duwiau dych chi a'ch hynafiaid yn gwybod dim amdanyn nhw.

28:65  Fyddwch chi'n cael dim llonydd na gorffwys yn y gwledydd hynny. Bydd yr ARGLWYDD yn eich gwneud chi'n anesmwyth, yn ddigalon a diobaith.

28:66  Bydd eich bywyd yn y fantol. Nos a dydd byddwch ofn marw, heb sicrwydd y byddwch chi'n dal yn fyw y diwrnod wedyn.

28:67  Bydd amser yn llusgo, a fyddwch chi byth yn hapus – bydd y pethau gwaethaf allwch chi eu dychmygu yn digwydd i chi!

28:68  Bydd yr ARGLWYDD yn eich rhoi chi ar long, a'ch gyrru chi'n ôl i'r Aifft ar hyd llwybr roeddwn i wedi dweud fyddech chi byth yn ei weld eto. Yno byddwch yn ceisio gwerthu'ch hunain yn gaethweision a chaethferched i'ch gelynion, ond fydd neb eisiau'ch prynu chi.”

Chapter 29

29:1  Dyma amodau'r ymrwymiad wnaeth yr ARGLWYDD orchymyn i Moses ei wneud gyda phobl Israel pan oedden nhw ar dir Moab. Roedd hwn yn ychwanegol i'r ymrwymiad wnaeth e gyda nhw ar Fynydd Sinai.

29:2  Dyma Moses yn galw pobl Israel at ei gilydd, a dweud wrthyn nhw: “Dych chi wedi gweld popeth wnaeth yr ARGLWYDD yn yr Aifft i'r Pharo a'i swyddogion, a phawb arall drwy'r wlad.

29:3  Gwelsoch sut wnaeth e eu cosbi nhw, a'r gwyrthiau rhyfeddol wnaeth e.

29:4  Ond dydy'r ARGLWYDD ddim wedi rhoi'r gallu i chi ddeall y peth hyd heddiw. Does gynnoch chi ddim llygaid sy'n gweld na chlustiau sy'n clywed.

29:5  Dw i wedi'ch arwain chi drwy'r anialwch am bedwar deg mlynedd. Dydy'ch dillad chi ddim wedi difetha, na'ch sandalau chwaith.

29:6  Dych chi ddim wedi bwyta bara nac yfed gwin neu ddiod feddwol. A dw i wedi gwneud hyn i gyd er mwyn i chi ddeall mai fi ydy'r ARGLWYDD, eich Duw chi!

29:7  Pan gyrhaeddoch chi yma, dyma Sihon, brenin Cheshbon, ac Og, brenin Bashan, yn dod allan i ryfela yn ein herbyn ni, ond ni wnaeth ennill y frwydr.

29:8  Dyma ni'n cymryd eu tir nhw, a'i roi i lwythau Reuben a Gad, a hanner llwyth Manasse.

29:9  “Felly gwnewch yn siŵr eich bod chi'n cadw amodau'r ymrwymiad yma, a bydd popeth wnewch chi yn llwyddo.

29:10  Dych chi i gyd yn sefyll yma heddiw o flaen yr ARGLWYDD eich Duw – yn arweinwyr y llwythau, henuriaid, swyddogion, dynion,

29:11  plant, gwragedd, a'r bobl o'r tu allan sydd gyda chi, yn torri coed ac yn cario dŵr.

29:12  Dych chi i gyd yma i gytuno i amodau'r ymrwymiad mae'r ARGLWYDD eich Duw yn ei wneud gyda chi.

29:13  Heddiw bydd e'n cadarnhau mai chi ydy ei bobl e, ac mai fe ydy'ch Duw chi, fel gwnaeth e addo i chi ar lw i Abraham, Isaac a Jacob.

29:14  A dim chi sydd yma ydy'r unig rai dw i'n gwneud yr ymrwymiad yma gyda nhw,

29:15  ond pawb sy'n fodlon sefyll gyda ni o flaen yr ARGLWYDD ein Duw, a hefyd y rhai sydd ddim wedi'u geni eto.

29:16  “Dych chi'n gwybod sut roedden ni'n byw yn yr Aifft, a sut roedd rhaid croesi'r gwahanol wledydd wrth deithio.

29:17  Dych chi wedi gweld eu pethau ffiaidd nhw, a'u heilun-dduwiau o bren, carreg, arian ac aur.

29:18  Gwnewch yn siŵr fod neb yn troi cefn ar yr ARGLWYDD ein Duw, a dechrau addoli duwiau'r cenhedloedd hynny – gŵr, gwraig, teulu na llwyth. Byddai hynny fel gadael i wreiddyn sy'n rhoi ffrwyth gwenwynig, chwerw, dyfu yn eich plith chi.

29:19  Mae person felly yn clywed amodau'r ymrwymiad yma, ac eto'n dawel fach yn bendithio'i hun a dweud, ‘Bydd popeth yn iawn hyd yn oed os gwna i dynnu'n groes!’ Mae peth felly yn dinistrio'r tir da gyda'r tir sych.

29:20  Fydd yr ARGLWYDD ddim yn maddau i'r person hwnnw. Bydd e'n wyllt gynddeiriog gydag e, a bydd y melltithion sydd yn y sgrôl yma yn dod arno. Bydd yr ARGLWYDD yn cael gwared ag e'n llwyr!

29:21  Bydd yr ARGLWYDD yn ei bigo allan o ganol llwythau Israel i gyd, yn union fel mae'r melltithion sydd yn sgrôl y Gyfraith yn dweud.

29:22  “Bydd eich disgynyddion, a phobl sy'n teithio o wledydd pell, yn gweld fel roedd y wlad wedi dioddef o'r afiechydon a'r trasiedïau wnaeth yr ARGLWYDD eu hanfon.

29:23  Bydd y tir i gyd wedi'i ddifetha gan frwmstan a halen a rwbel yn llosgi. Fydd dim yn cael ei blannu a fydd dim yn tyfu arno. Bydd fel dinistr Sodom a Gomorra, Adma a Seboïm, gafodd eu dinistrio gan yr ARGLWYDD pan oedd e'n ddig.

29:24  A bydd y cenhedloedd i gyd yn gofyn, ‘Pam mae'r ARGLWYDD wedi gwneud hyn i'r wlad yma? Pam oedd e wedi gwylltio cymaint?’

29:25  A bydd pobl yn ateb, ‘Am eu bod nhw wedi troi cefn ar yr ymrwymiad wnaeth yr ARGLWYDD, Duw eu hynafiaid, pan ddaeth â nhw allan o wlad yr Aifft.

29:26  Roedden nhw wedi troi i addoli duwiau eraill – eilun-dduwiau doedden nhw'n gwybod dim amdanyn nhw, a ddim i fod i'w haddoli nhw.

29:27  Roedd yr ARGLWYDD wedi gwylltio'n lân gyda nhw, a dyna pam wnaethon nhw ddioddef yr holl felltithion mae'r sgrôl yma'n sôn amdanyn nhw.

29:28  Dyma'r ARGLWYDD yn eu diwreiddio nhw, a'u gyrru i wlad arall. Roedd yn flin, ac wedi digio'n lân gyda nhw.’

29:29  “Mae yna rai pethau, dim ond yr ARGLWYDD sy'n gwybod amdanyn nhw; ond mae pethau eraill sydd wedi'u datguddio i ni a'n disgynyddion, er mwyn i ni bob amser wneud beth mae'r gyfraith yn ei ddweud.

Chapter 30

30:1  “Pan fyddwch chi wedi profi'r holl fendithion a melltithion yma dw i'n eu gosod o'ch blaen chi, byddwch chi'n meddwl eto am beth ddwedais i pan fyddwch yn y gwledydd lle bydd yr ARGLWYDD eich Duw wedi'ch gyrru chi.

30:2  Wedyn, os byddwch chi a'ch disgynyddion yn troi'n ôl at yr ARGLWYDD eich Duw, ac yn bod yn ufudd iddo â'ch holl galon ac â'ch holl enaid, fel dw i'n gorchymyn i chi heddiw,

30:3  bydd yr ARGLWYDD yn teimlo trueni drosoch chi ac yn gadael i chi lwyddo eto. Bydd yn eich casglu chi oddi wrth y bobl roedd e wedi'ch gwasgaru chi i'w canol nhw.

30:4  Hyd yn oed os byddwch chi wedi cael eich gyrru i ben draw'r byd, bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn dod â chi yn ôl.

30:5  Bydd e'n dod â chi i gymryd yn ôl y wlad wnaeth eich hynafiaid ei meddiannu. Byddwch yn fwy llwyddiannus, a bydd mwy ohonoch chi nag oedd bryd hynny!

30:6  Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich newid chi o'r tu mewn, i'ch gwneud chi a'ch disgynyddion yn bobl go iawn iddo. Byddwch yn ei garu â'ch holl galon ac â'ch holl enaid, ac yn cael bywyd!

30:7  “Ond bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn melltithio'ch gelynion – y bobl hynny sy'n eich casáu chi ac yn eich erlid chi.

30:8  Bydd yn ddechrau newydd i chi! Byddwch yn gwrando ar yr ARGLWYDD, ac yn cadw'r gorchmynion dw i wedi'u rhoi i chi heddiw.

30:9  Bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn gwneud i bopeth wnewch chi lwyddo. Byddwch chi'n cael lot o blant, bydd eich anifeiliaid yn cael rhai bach, a bydd cynnyrch y tir yn llwyddo. Bydd yr ARGLWYDD eich Duw wrth ei fodd gyda chi, ac yn gwneud i chi lwyddo, fel roedd e wrth ei fodd gyda'ch hynafiaid chi,

30:10  dim ond i chi fod yn ufudd iddo, a chadw'r gorchmynion a'r rheolau sydd wedi'u hysgrifennu yn sgrôl y Gyfraith yma. Ond rhaid i chi droi ato â'ch holl galon ac â'ch holl enaid.

30:11  “Dydy beth dw i'n ei orchymyn i chi heddiw ddim yn anodd i'w ddeall, nac yn amhosib i'w gyrraedd.

30:12  Dydy e ddim yn y nefoedd, fel bod rhaid i rywun ofyn, ‘Pwy wnaiff fynd i fyny i'r nefoedd i'w gael i ni, a'i gyhoeddi er mwyn i ni wneud beth mae'n ddweud?’

30:13  A dydy e ddim ym mhen draw'r byd, fel bod rhaid gofyn, ‘Pwy wnaiff fynd dros y môr i'w gael i ni, a'i gyhoeddi er mwyn i ni wneud beth mae'n ddweud?’

30:14  Mae'r gorchmynion gen ti wrth law; ti'n eu deall ac yn gallu'u dyfynnu ar y cof. Felly gwna beth maen nhw'n ddweud.

30:15  “Edrychwch! Dw i wedi rhoi dewis i chi heddiw – bywyd a llwyddiant, neu farwolaeth a dinistr.

30:16  Beth dw i'n ei orchymyn i chi ydy i chi garu'r ARGLWYDD eich Duw, byw fel mae e eisiau i chi fyw, a chadw'i orchmynion, ei reolau, a'i ganllawiau. Wedyn byddwch chi'n byw ac yn llwyddo, a bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn eich bendithio yn y wlad dych chi ar fin ei chymryd.

30:17  “Ond os byddwch chi'n troi oddi wrtho a gwrthod gwrando arno, ac yn cael eich denu i addoli duwiau eraill,

30:18  dw i'n eich rhybuddio chi, byddwch chi'n cael eich dinistrio! Gewch chi ddim aros yn hir iawn yn y wlad dych chi'n croesi afon Iorddonen i'w chymryd.

30:19  “Dw i'n galw'r nefoedd a'r ddaear yn dystion yn eich erbyn chi. Dw i'n gosod dewis o'ch blaen chi – bywyd neu farwolaeth, bendith neu felltith. Felly dewiswch fywyd, a chewch chi a'ch disgynyddion fyw!

30:20  Rhaid i chi garu'r ARGLWYDD eich Duw, gwrando ar beth mae e'n ddweud ac aros yn ffyddlon iddo. Fe ydy'r un sy'n rhoi bywyd, a fe fydd yn eich galluogi chi i fyw yn y wlad wnaeth e addo ei rhoi i'ch hynafiaid chi, Abraham, Isaac a Jacob.”

Chapter 31

31:1  Dyma Moses yn annerch pobl Israel i gyd eto,

31:2  a dweud wrthyn nhw, “Dw i'n gant dau ddeg, a ddim yn gallu mynd a dod fel roeddwn i. Ac mae'r ARGLWYDD wedi dweud wrtho i na fydda i'n croesi afon Iorddonen.

31:3  Ond bydd yr ARGLWYDD eich Duw yn mynd drosodd o'ch blaen chi. Bydd e'n dinistrio'r cenhedloedd ac yn cymryd eu tir oddi arnyn nhw. Mae e wedi dweud mai Josua fydd yn eich arwain chi.

31:4  Bydd yr ARGLWYDD yn eu dinistrio nhw a'u gwlad, fel y gwnaeth e i Sihon ac Og, brenhinoedd yr Amoriaid.

31:5  Bydd e'n rhoi'r gallu i chi i'w concro nhw, ond rhaid i chi wedyn wneud yn union fel dw i wedi gorchymyn i chi.

31:6  Byddwch yn gryf a dewr! Peidiwch bod ag ofn, a pheidiwch panicio. Mae'r ARGLWYDD eich Duw yn mynd gyda chi. Fydd e byth yn eich siomi chi, nac yn troi'i gefn arnoch chi.”

31:7  Yna dyma Moses yn galw Josua ato o flaen pobl Israel, a dweud wrtho, “Bydd yn gryf a dewr! Ti'n mynd gyda'r bobl yma i'r wlad wnaeth yr ARGLWYDD ei addo i'w hynafiaid nhw. Ti fydd yn eu galluogi nhw i gymryd y tir.

31:8  Ond mae'r ARGLWYDD ei hun yn mynd o'ch blaen chi. Bydd e gyda chi; fydd e byth yn eich siomi chi, nac yn troi ei gefn arnoch chi. Peidiwch bod ag ofn na phanicio.”

31:9  Yna dyma Moses yn ysgrifennu'r cyfarwyddiadau yma, a'u rhoi nhw i'r offeiriaid o lwyth Lefi, sy'n cario Arch ymrwymiad yr ARGLWYDD, ac i arweinwyr Israel i gyd.

31:10  A dyma fe'n gorchymyn iddyn nhw, “Pob saith mlynedd, ar Ŵyl y Pebyll, pan mae dyledion yn cael eu canslo,

31:11  a phobl Israel i gyd yn dod o flaen yr ARGLWYDD eich Duw yn y lle mae e wedi'i ddewis, rhaid i chi ddarllen y cyfarwyddiadau yma iddyn nhw.

31:12  Galwch y bobl at ei gilydd – dynion, merched a phlant, a'r mewnfudwyr sy'n byw yn eich pentrefi chi – iddyn nhw'u clywed, dysgu dangos parch at yr ARGLWYDD eich Duw, a gwneud popeth mae'r gyfraith yn ei ddweud.

31:13  Wedyn bydd eu disgynyddion, oedd ddim yn gwybod y gyfraith, yn cael clywed am yr ARGLWYDD eich Duw, a dysgu ei barchu, tra byddwch chi'n byw yn y wlad dych chi'n croesi dros afon Iorddonen i'w meddiannu.”

31:14  Yna dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrth Moses, “Ti'n mynd i farw cyn bo hir. Galw am Josua, a dos gydag e i sefyll ym mhabell presenoldeb Duw, er mwyn i mi ei gomisiynu e.” Felly dyma Moses a Josua yn gwneud hynny.

31:15  A dyma'r ARGLWYDD yn ymddangos iddyn nhw mewn colofn o niwl uwchben drws y babell.

31:16  Yna dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrth Moses, “Ti'n mynd i farw cyn bo hir, a bydd y bobl yma'n anffyddlon i mi ac yn addoli duwiau'r wlad maen nhw'n mynd i mewn iddi. Byddan nhw'n troi cefn arna i, ac yn torri'r ymrwymiad dw i wedi'i wneud gyda nhw.

31:17  Bydda i'n digio gyda nhw, ac yn troi cefn arnyn nhw, nes byddan nhw wedi'u dinistrio. Bydd lot o drychinebau a helyntion yn dod arnyn nhw, a byddan nhw'n dweud, ‘Mae'r pethau ofnadwy yma wedi digwydd i ni am fod ein Duw wedi'n gadael ni.’

31:18  Ond fydda i'n sicr ddim yn eu helpu nhw, am eu bod nhw wedi gwneud cymaint o ddrwg drwy droi i addoli duwiau eraill.

31:19  Felly ysgrifenna eiriau'r gân yma i lawr, a dysga hi i bobl Israel ar y cof. Bydd y gân yma'n dystiolaeth gen i yn erbyn pobl Israel.

31:20  “Ar ôl i mi fynd â nhw i'r wlad wnes i addo ei rhoi i'w hynafiaid – tir ffrwythlon lle mae llaeth a mêl yn llifo – byddan nhw ar ben eu digon. Ond yna byddan nhw'n troi i addoli duwiau eraill, yn dangos dirmyg ata i ac yn torri amodau'r ymrwymiad wnes i.

31:21  Wedyn, pan fydd y trychinebau a'r helyntion yn dod arnyn nhw, bydd y gân yma'n dystiolaeth yn eu herbyn nhw (Bydd eu disgynyddion yn dal i gofio'r gân.) Dw i'n gwybod yn iawn beth sydd ar eu meddyliau nhw, hyd yn oed cyn i mi fynd â nhw i mewn i'r wlad dw i wedi addo ei rhoi iddyn nhw.”

31:22  Felly dyma Moses yn ysgrifennu'r gân i lawr, ac yn ei dysgu hi i bobl Israel.

31:23  A dyma'r ARGLWYDD yn comisiynu Josua fab Nwn, “Bydd yn gryf a dewr. Ti sy'n mynd i arwain pobl Israel i'r wlad dw i wedi addo ei rhoi iddyn nhw. Ond bydda i gyda ti.”

31:24  Pan oedd Moses wedi gorffen ysgrifennu'r cyfarwyddiadau yma i gyd mewn sgrôl,

31:25  dyma fe'n rhoi'r gorchymyn yma i'r dynion o lwyth Lefi oedd yn cario Arch ymrwymiad yr ARGLWYDD:

31:26  “Cymerwch sgrôl y Gyfraith, a'i gosod hi wrth ymyl Arch ymrwymiad yr ARGLWYDD eich Duw. Bydd yna yn dystiolaeth yn eich erbyn chi.

31:27  Dych chi'n bobl benstiff. Dych chi wedi gwrthryfela yn erbyn yr ARGLWYDD yr holl amser dw i wedi bod gyda chi, felly sut fyddwch chi ar ôl i mi farw?

31:28  Casglwch arweinwyr y llwythau a'r swyddogion at ei gilydd, i mi ddarllen y cwbl iddyn nhw, a bydda i'n galw ar y nefoedd a'r ddaear i dystio'u bod nhw'n gwybod beth maen nhw i fod i'w wneud.

31:29  Dw i'n gwybod beth sy'n mynd i ddigwydd. Ar ôl i mi farw, byddwch chi'n sbwylio popeth drwy droi cefn ar y ffordd o fyw dw i wedi'i dysgu i chi. Bydd trychineb yn dod arnoch chi yn y dyfodol o ganlyniad i'r holl ddrwg fyddwch chi'n ei wneud yn pryfocio'r ARGLWYDD i ddigio gyda chi.”

31:30  Yna dyma Moses yn adrodd geiriau'r gân i bobl Israel i gyd, o'i dechrau i'w diwedd:

Chapter 32

32:1  Nefoedd a daear, gwrandwch beth dw i'n ddweud!

32:2  Bydd beth dw i'n ddweud fel cawod o law, a'm dysgeidiaeth fel diferion o wlith; bydd fel glaw yn disgyn ar borfa, neu law mân ar laswellt.

32:3  Wrth i mi gyhoeddi enw'r ARGLWYDD, dwedwch mor fawr yw ein Duw!

32:4  Mae e fel craig, a'i waith yn berffaith; mae bob amser yn gwneud beth sy'n iawn. Bob amser yn deg ac yn onest – yn Dduw ffyddlon sydd byth yn anghyfiawn.

32:5  Ond mae ei bobl wedi bod yn anffyddlon, a heb ymddwyn fel dylai ei blant – a dyna'r drwg. Maen nhw'n genhedlaeth anonest, sy'n twyllo.

32:6  Ai dyma sut dych chi'n talu'n ôl i'r ARGLWYDD? Dych chi'n bobl mor ffôl! Onid fe ydy'ch tad chi, wnaeth eich creu chi? Fe sydd wedi'ch llunio chi, a rhoi hunaniaeth i chi!

32:7  Cofiwch y dyddiau a fu; meddyliwch beth ddigwyddodd yn y gorffennol: gofynnwch i'ch rhieni a'r genhedlaeth hŷn – byddan nhw'n gallu dweud wrthoch chi.

32:8  Pan roddodd y Goruchaf dir i'r cenhedloedd, a rhannu'r ddynoliaeth yn grwpiau, gosododd ffiniau i'r gwahanol bobloedd a rhoi angel i ofalu am bob un.

32:9  Ond cyfran yr ARGLWYDD ei hun oedd ei bobl; pobl Jacob oedd ei drysor sbesial.

32:10  Daeth o hyd iddyn nhw mewn tir anial; mewn anialwch gwag a gwyntog. Roedd yn eu cofleidio a'u dysgu, a'u hamddiffyn fel cannwyll ei lygad.

32:11  Fel eryr yn gwthio'i gywion o'r nyth, yna'n hofran a'u dal ar ei adenydd, dyma'r ARGLWYDD yn codi ei bobl ar ei adenydd e.

32:12  Yr ARGLWYDD ei hun oedd yn eu harwain, nid rhyw dduw estron oedd gyda nhw.

32:13  Gwnaeth iddyn nhw goncro'r wlad heb rwystr, a chawson nhw fwyta o gynnyrch y tir. Rhoddodd fêl iddyn nhw ei sugno o'r creigiau, olew olewydd o'r tir caregog,

32:14  caws colfran o'r gwartheg, a llaeth o'r geifr, gyda braster ŵyn, hyrddod a geifr Bashan. Cefaist fwyta'r gwenith gorau ac yfed y gwin gorau.

32:15  Ond dyma Israel onest yn pesgi, a dechrau strancio – magu bloneg a mynd yn dewach a thewach! Yna troi cefn ar y Duw a'i gwnaeth, a sarhau y Graig wnaeth ei hachub;

32:16  ei wneud yn eiddigeddus o'r duwiau paganaidd, a'i bryfocio gyda'u heilunod ffiaidd.

32:17  Aberthu i gythreuliaid, nid i Dduw – duwiau doedden nhw'n gwybod dim amdanyn nhw; y duwiau diweddaraf, duwiau doedd eich hynafiaid yn gwybod dim amdanyn nhw.

32:18  Anwybyddu'r Graig wnaeth dy genhedlu, ac anghofio'r Duw ddaeth â ti i fod.

32:19  Gwelodd yr ARGLWYDD hyn, a'u gwrthod, am fod ei feibion a'i ferched wedi'i wylltio.

32:20  Meddai, “Dw i'n mynd i droi cefn arnyn nhw, a gweld beth fydd yn digwydd iddyn nhw. Maen nhw'n genhedlaeth anonest, yn blant sydd mor anffyddlon.

32:21  Maen nhw wedi fy ngwneud i'n eiddigeddus gyda'u duwiau ffals, a'm digio gyda'u delwau diwerth. Bydda i'n gwneud i chi fod yn eiddigeddus o rai nad ydyn nhw'n genedl, a'ch gwneud yn ddig drwy fendithio pobl sy'n deall dim.

32:22  Mae tân wedi'i gynnau – dw i mor ddig! Bydd yn llosgi i ddyfnder y ddaear. Bydd yn difa'r tir a'i gynnyrch, ac yn llosgi hyd sylfeini'r mynyddoedd.

32:23  Bydd trychinebau di-baid yn eu taro; bydda i'n defnyddio fy saethau i gyd.

32:24  Byddan nhw'n marw o newyn, yn cael eu dinistrio gan haint, a brathiadau chwerw anifeiliaid gwyllt a nadroedd gwenwynig.

32:25  Bydd cleddyf yn lladd pobl y tu allan, a phawb yn cuddio yn eu dychryn y tu mewn – dynion a merched ifanc, plant bach a henoed.

32:26  Gallwn fod wedi dweud, ‘Dw i am eu torri nhw'n ddarnau, a gwneud i bobl anghofio eu bod nhw wedi bodoli.

32:27  Ond roedd gen i ofn ymateb y gelynion; y bydden nhw'n camddeall ac yn dweud, “Ni sydd wedi ennill! Ni sydd wedi gwneud hyn! Dydy'r ARGLWYDD wedi gwneud dim!”’

32:28  Does gan bobl Israel ddim sens! Dŷn nhw'n deall dim!

32:29  Petaen nhw'n ddoeth, bydden nhw'n deall, ac yn sylweddoli beth fydd yn digwydd yn y diwedd.”

32:30  Sut mae un gelyn yn gallu gwneud i fil o Israel ffoi, a dau yn gyrru deg mil ar ffo, oni bai fod eu Craig wedi'u gwerthu nhw, a'r ARGLWYDD wedi gadael iddyn nhw fynd?

32:31  Dydy ‛craig‛ ein gelynion ddim fel ein Craig ni – mae'r gelynion eu hunain yn cydnabod hynny!

32:32  Mae eu gwreiddiau'n mynd yn ôl i Sodom, a'u gwinwydden yn tyfu ar gaeau teras Gomorra. Mae eu grawnwin yn llawn gwenwyn, a'u sypiau o ffrwyth yn chwerw.

32:33  Mae'r gwin fel gwenwyn nadroedd, gwenwyn marwol gwiberod.

32:34  “Onid ydw i'n cofio'r cwbl?” meddai'r ARGLWYDD, “Onid ydw i wedi'i gadw dan glo yn fy stordai?

32:35  Fi sy'n dial, ac yn talu nôl. Byddan nhw'n llithro – mae trychineb ar fin digwydd iddyn nhw, a'r farn sydd i ddod yn rhuthro draw!”

32:36  Bydd yr ARGLWYDD yn rhyddhau ei bobl, ac yn tosturio wrth ei weision, wrth weld eu bod nhw heb nerth, a bod neb ar ôl, yn gaeth nac yn rhydd.

32:37  Bydd e'n gofyn, “Ble mae eu duwiau nhw nawr? Ble mae'r graig lle roedden nhw'n ceisio cysgodi

32:38  – y duwiau wnaeth fwyta eu haberthau gorau, ac yfed gwin yr offrymau o ddiod? Gadewch iddyn nhw'ch helpu chi; gadewch iddyn nhw edrych ar eich ôl chi!

32:39  Dw i eisiau i chi ddeall mai fi, ie fi ydy e! Does dim duw arall ar wahân i mi. Mae gen i awdurdod i ladd ac i roi bywyd, awdurdod i anafu ac i iacháu, a does neb yn gallu fy stopio!

32:40  Dw i'n addo ar fy llw, ‘Mor sicr â'm bod i yn byw am byth,

32:41  dw i'n mynd i hogi fy nghleddyf disglair, a gafael ynddo i gosbi; Dw i'n mynd i ddial ar y gelynion, a thalu'n ôl i'r rhai sy'n fy nghasáu!

32:42  Bydd fy saethau wedi meddwi ar waed, a'm cleddyf yn darnio cnawd – gwaed y rhai wedi'u lladd a'r caethion, prif arweinwyr y gelyn!’”

32:43  Llawenhewch, genhedloedd, gyda'i bobl; bydd yn dial am ladd ei weision. Mae'n mynd i ddial ar y gelynion, a gwneud iawn am beth a wnaethon i'w dir ac i'w bobl.

32:44  Yna dyma Moses yn mynd gyda Josua fab Nwn, ac yn adrodd geiriau'r gân i'r bobl i gyd.

32:45  Ar ôl gwneud hynny, dyma Moses yn dweud wrthyn nhw, “Cofiwch bopeth dw i wedi'i ddweud wrthoch chi heddiw. Dysgwch eich plant i wneud popeth mae'r gyfraith yma'n ddweud.

32:46  Ar ôl gwneud hynny, dyma Moses yn dweud wrthyn nhw, “Cofiwch bopeth dw i wedi'i ddweud wrthoch chi heddiw. Dysgwch eich plant i wneud popeth mae'r gyfraith yma'n ddweud.

32:47  Dim geiriau gwag ydyn nhw – dyma'ch bywyd chi! Os cadwch chi nhw, byddwch chi'n byw yn hir yn y tir dych chi ar fin croesi'r Iorddonen i'w gymryd drosodd.”

32:48  Yna, ar yr un diwrnod, dyma'r ARGLWYDD yn dweud wrth Moses,

32:49  “Dos i fyny bryniau Afarîm, a dringo i ben Mynydd Nebo (sydd ar dir Moab, gyferbyn â Jericho), i ti gael gweld Canaan, y wlad dw i'n ei rhoi i bobl Israel.

32:50  Byddi di'n marw ar ben y mynydd, fel buodd dy frawd Aaron farw ar ben Mynydd Hor.

32:51  Roedd y ddau ohonoch chi wedi gwrthryfela yn fy erbyn i pan oeddech chi gyda phobl Israel wrth Ffynnon Meriba yn Cadesh yn Anialwch Sin. Wnaethoch chi ddim dangos parch ata i o flaen pobl Israel.

32:52  Felly byddi'n cael gweld y tir o dy flaen di, ond fyddi di ddim yn cael mynd i mewn i'r wlad dw i'n ei rhoi i bobl Israel.”

Chapter 33

33:1  Dyma'r fendith wnaeth Moses, dyn Duw, ei chyhoeddi dros bobl Israel cyn iddo farw:

33:2  “Daeth yr ARGLWYDD o Fynydd Sinai; roedd fel y wawr yn torri o gyfeiriad Edom. Roedd yn disgleirio o Fynydd Paran, ac yn dod allan gyda deg mil o angylion, a mellt yn saethu o'i law dde.

33:3  Mae'n amlwg ei fod yn caru'r bobl, ac yn gofalu am y rhai sydd wedi'u cysegru iddo. Maen nhw'n gwrando ar ei eiriau, ac yn addoli wrth ei draed.

33:4  Rhoddodd Moses gyfraith i ni; rhodd sbesial i bobl Jacob.

33:5  Yr ARGLWYDD oedd brenin Israel onest pan ddaeth arweinwyr y bobl a llwythau Israel at ei gilydd.

33:6  Boed i Reuben gael byw, nid marw, ond fydd ei bobl ddim yn niferus.”

33:7  Yna meddai am Jwda: “Gwranda, ARGLWYDD, ar lais Jwda, ac una fe gyda'i bobl. Rho nerth rhyfeddol iddo, a helpa fe i ymladd yn erbyn ei elynion.”

33:8  Yna meddai am Lefi: “I Lefi rhoddaist y Thwmim a'r Wrim, i'r gwas oedd wedi'i gysegru. Profaist e wrth Massa, a dadlau gydag e wrth Ffynnon Meriba.

33:9  Dwedodd wrth ei rieni, ‘Dw i erioed wedi'ch gweld’, wrth ei frodyr a'i chwiorydd, ‘Pwy ydych chi?’, ac wrth ei blant, ‘Dw i ddim yn eich nabod chi,’ am fod gwneud beth rwyt ti'n ddweud, ac amddiffyn dy ymrwymiad yn bwysicach ganddo.

33:10  Nhw sy'n dysgu dy ganllawiau i Jacob, a'th gyfarwyddiadau i Israel. Nhw sy'n cyflwyno arogldarth sy'n arogli'n hyfryd, ac offrymau cyflawn ar dy allor.

33:11  O ARGLWYDD, bendithia ei eiddo, a chael pleser o'r gwaith mae'n ei wneud. Torra goesau unrhyw un sy'n ymosod arno, a'r rhai sy'n ei gasáu, nes eu bod nhw'n methu sefyll.”

33:12  Yna meddai am Benjamin: “Bydd yr un sy'n annwyl gan yr ARGLWYDD yn byw yn saff wrth ei ymyl. Bydd Duw yn ei amddiffyn bob amser; bydd yr ARGLWYDD yn ei gadw'n saff.”

33:13  Yna meddai am Joseff: “Boed i'r ARGLWYDD fendithio ei dir, a rhoi cnydau da gyda gwlith o'r awyr, a'r dŵr sy'n ddwfn dan y ddaear;

33:14  cnydau wedi tyfu dan wenau'r haul ac yn aeddfedu o fis i fis;

33:15  cnydau'n tyfu ar ben y mynyddoedd hynafol, a'r cynhaeaf sy'n aeddfedu ar y bryniau;

33:16  y cnydau gorau all y tir ei roi, a ffafr yr Un oedd yn y berth oedd ar dân. Bendith Duw ar ben Joseff – ar ben yr un oedd y blaenaf o'i frodyr.

33:17  Mae iddo anrhydedd fel y tarw cyntaf, ac mae ei gyrn fel rhai ych gwyllt, i gornio'r bobloedd i ben draw'r byd – dyma ddegau o filoedd Effraim a miloedd Manasse.”

33:18  Yna meddai am Sabulon: “Bydd lawen, Sabulon, pan fyddi'n mynd allan, ac Issachar, pan fyddi yn dy bebyll.

33:19  Byddan nhw'n galw pobloedd at eu mynydd, ac yno'n cyflwyno aberthau iawn. Byddan nhw'n derbyn cyfoeth o'r moroedd, ac yn casglu trysorau o dywod y traeth.”

33:20  Yna meddai am Gad: “Bendith ar yr Un sy'n gwneud i Gad lwyddo! Bydd yn aros fel llew, yna'n rhwygo'r fraich a'r pen.

33:21  Mae wedi dewis y rhan orau iddo'i hun – rhan un sy'n rheoli. Daeth gydag arweinwyr y bobl, yn ufudd i ofynion da yr ARGLWYDD, a'i ganllawiau i bobl Israel.”

33:22  Yna meddai am Dan: “Mae Dan fel llew ifanc; bydd yn llamu allan o Bashan.”

33:23  Yna meddai am Nafftali: “O Nafftali, sy'n gorlifo o ffafr, ac wedi dy fendithio gymaint gan yr ARGLWYDD, dos i gymryd dy dir i'r gorllewin a'r de.”

33:24  Yna meddai am Asher: “Mae Asher wedi'i fendithio fwy na'r lleill! Boed i'w frodyr ddangos ffafr ato, a boed iddo drochi ei draed mewn olew olewydd.

33:25  Bydd y bariau ar dy giatiau o haearn a phres; byddi'n saff tra byddi byw.

33:26  Does neb tebyg i dy Dduw, o Israel onest; mae'n hedfan drwy'r awyr i dy helpu, a'r cymylau yn gerbyd i'w fawrhydi.

33:27  Mae'r Duw sydd o'r dechrau'n le diogel, a'i freichiau tragwyddol oddi tanat. Mae wedi gyrru dy elynion ar ffo, ac wedi gorchymyn eu dinistrio.

33:28  Mae Israel yn cael byw yn saff, ac mae pobl Jacob yn ddiogel, mewn gwlad o ŷd a grawnwin; lle mae gwlith yn disgyn o'r awyr.

33:29  Rwyt wedi dy fendithio, Israel! Oes pobloedd eraill tebyg i ti? – Pobl sydd wedi'ch achub gan yr ARGLWYDD, Fe ydy'r darian sy'n eich amddiffyn, a'r cleddyf gwych sy'n ymladd ar eich ran. Boed i'ch gelynion grynu o'ch blaen, a chithau'n sathru ar eu cefnau!”

Chapter 34

34:1  Yna dyma Moses yn mynd o wastatir Moab i ben Mynydd Nebo, ac i gopa Pisga, sydd gyferbyn â Jericho. Dangosodd yr ARGLWYDD y wlad gyfan iddo – o Gilead i Dan,

34:2  tir Nafftali i gyd, Effraim a Manasse, tir Jwda i gyd yr holl ffordd draw i'r môr,

34:3  y Negef a'r gwastatir o ddyffryn Jericho (tref y coed palmwydd), yr holl ffordd i Soar.

34:4  Yna meddai'r ARGLWYDD wrtho, “Dyma'r wlad wnes i ei haddo i Abraham, Isaac a Jacob pan ddwedais, ‘Dw i'n mynd i'w rhoi hi i'ch disgynyddion chi.’ Dw i wedi gadael i ti ei gweld, ond dwyt ti ddim yn mynd i gael croesi drosodd yno.”

34:5  Felly dyma Moses, gwas yr ARGLWYDD, yn marw yno yn Moab, fel roedd yr ARGLWYDD wedi dweud.

34:6  Cafodd ei gladdu yng ngwlad Moab wrth ymyl Beth-peor, ond does neb yn gwybod yn union yn lle hyd heddiw.

34:7  Roedd Moses yn 120 oed pan fuodd farw, ond roedd yn dal i weld yn glir, ac mor gryf ag erioed.

34:8  Buodd pobl Israel yn galaru ar ôl Moses ar wastatir Moab am fis cyfan. Yna daeth y cyfnod o alar i ben.

34:9  Cyn i Moses farw, roedd e wedi gosod ei ddwylo ar Josua fab Nwn, ac roedd yr ARGLWYDD wedi gwneud Josua yn berson doeth iawn. Roedd pobl Israel yn gwrando arno ac yn gwneud yn union fel roedd yr ARGLWYDD wedi dweud wrth Moses.

34:10  Fuodd yna erioed broffwyd arall tebyg i Moses yn Israel – roedd Duw yn delio gydag e wyneb yn wyneb.

34:11  Gwnaeth bopeth roedd yr ARGLWYDD wedi'i anfon i'r Aifft i'w wneud. Gwnaeth wyrthiau rhyfeddol yn erbyn y Pharo a'i swyddogion, a phawb arall drwy'r wlad.

34:12  Roedd Moses wedi dangos nerth mawr a gwneud pethau rhyfeddol o flaen pobl Israel i gyd.