FarTPV - Proverbs

Chapter 1

1:1  امثال سلیمان، پسر داوود، پادشاه ‌اسرائیل.

1:2  این مثلها به شما کمک می‌کنند تا حکمت و نصیحت مفید را تشخیص داده و سخنان پر معنی را بفهمید.

1:3  آنها می‌توانند به شما یاد دهند که چگونه عاقلانه و با عدالت و انصاف زندگی کنید.

1:4  آنها می‌توانند به اشخاص بی‌تجربه، ذکاوت ببخشند و به جوانان، کاردانی.

1:5  این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

1:6  این مثلها حتّی می‌توانند حکمت دانایان را افزون نموده و تحصیل‌کردگان را راهنمایی نمایند تا بتوانند اسرار پیچیدهٔ مثلها و معماهای دانایان را درک نمایند.

1:7  ترس از خداوند، ابتدای حکمت است. امّا مردم احمق توجهی به آن نمی‌نمایند و علم را رد می‌کنند.

1:8  ای فرزند من، نصیحت پدر خود را بشنو و تعالیم مادرت را فراموش مکن.

1:9  تعالیم و نصایح آنها مانند تاج عزّت و جلال بر سرت و گردنبند زیبایی و شکوه بر گردنت خواهند بود.

1:10  ای فرزند من، وقتی گناهکاران کوشش می‌کنند تو را فریب دهند، تسلیم نشو.

1:11  اگر بگویند: «بیا با هم متّحد شویم تا یک نفر را بکشیم و کمین کنیم تا خون بی‌گناهان را بریزیم،

1:12  بیا تا مثل قبر آنها را زنده‌زنده ببلعیم و مانند مرگ بر سر آنها نازل شویم،

1:13  هرگونه اموال گرانبها به دست می‌آوریم و خانه‌های خود را از اموال دزدی پر می‌کنیم.

1:14  بیا جزو دستهٔ ما باش تا هرچه بدزدیم با هم قسمت کنیم.»

1:15  ای فرزند من، با آنها همراه مشو و از ایشان دوری کن.

1:16  چون پاهای ایشان به سوی شرارت می‌دود و برای ریختن خون می‌شتابند.

1:17  گذاشتن دام در مقابل چشمان پرنده کار بیهوده‌ای است.

1:18  امّا این قبیل افراد، برای خود دام می‌گسترانند، دامی که در آن هلاک خواهند شد.

1:19  دزدی، عاقبت باعث هلاکت دزد می‌شود. عاقبت کسانی‌که با قتل و غارت زندگی می‌کنند، مرگ و نابودی است.

1:20  حکمت در کوچه‌ها و در خیابانها با صدای بلند، همه را صدا می‌زند.

1:21  در دروازهٔ شهرها و هر جایی که مردم دور هم جمع می‌شوند فریاد می‌کند:

1:22  «ای مردم احمق تا کی می‌خواهید احمق باشید؟ تا کی می‌خواهید از مسخره کردن دانایی لذّت ببرید؟ آیا شما هرگز خواهید آموخت؟

1:23  وقتی شما را صدا می‌‌زنم، گوش دهید. پندهای خوبی می‌دهم و آنچه می‌دانم به شما می‌آموزم.

1:24  چندین بار شما را صدا کردم ولی نیامدید. دستهای خود را به طرف شما دراز کردم، اعتنا نکردید.

1:25  نصایح مرا قبول نکردید و نخواستید که شما را اصلاح کنم.

1:26  پس وقتی گرفتار شوید، به شما می‌خندم و هنگامی‌که دچار ترس و وحشت شوید، شما را مسخره می‌کنم.

1:27  وقتی ترس مثل توفان به شما حمله کند و مصیبت مانند گردباد دور شما را بگیرد، وقتی‌که به تنگدستی و پریشانی دچار شوید.

1:28  آنگاه مرا صدا خواهید کرد، ولی جواب نخواهم داد. همه‌جا به دنبال من خواهید گشت ولی مرا پیدا نخواهید کرد.

1:29  زیرا شما هرگز به حکمت توجّه نکردید و از خداوند اطاعت ننمودید.

1:30  هرگز با من مشورت نکردید و به نصیحتهای من توجّه ننمودید.

1:31  بنابراین، آنچه کاشته‌اید درو خواهید کرد و کارهای شما، شما را گرفتار می‌سازد.

1:32  مردم نادان که حکمت را قبول نمی‌کنند، نابود می‌شوند و بی‌توجّهی ایشان، آنها را هلاک خواهد کرد.

1:33  امّا کسانی‌که به من گوش دهند در آرامش زندگی خواهند کرد و از هیچ چیزی نخواهند ترسید.»

Chapter 2

2:1  ای پسر من، هرچه به تو تعلیم می‌دهم یاد بگیر و آنچه به تو دستور می‌دهم، فراموش مکن.

2:2  به سخنان حکیمانه گوش بده و کوشش کن تا آنها را یاد بگیری.

2:3  بینش را طلب نما و دانایی را جستجو کن.

2:4  همان‌طور که برای به ‌دست آوردن پول و پیدا کردن گنج زحمت می‌کشی، برای تحصیل حکمت تلاش نما.

2:5  اگر چنین کنی، معنی ترس از خداوند را می‌فهمی و در شناختن خدا موفّق می‌شوی.

2:6  خداوند بخشندهٔ حکمت است و عقل و دانایی از جانب اوست.

2:7  او نیکوکاران را پیروزی می‌بخشد و از آنها پشتیبانی می‌کند.

2:8  او کسانی را که با دیگران با عدل و انصاف رفتار می‌کنند، محافظت ‌نموده و از کسانی‌که خود را وقف او نموده‌اند، حمایت می‌کند.

2:9  اگر به من گوش بدهی، راستی و عدالت و انصاف را خواهی شناخت و راه زندگی را پیدا خواهی کرد.

2:10  شخص حکیمی می‌شوی و از عقل خود شادمان می‌گردی.

2:11  عقل و دانایی تو، از تو محافظت خواهد کرد

2:12  و تو را از دست شریر و آنهایی که می‌خواهند با سخنان خود تو را فریب بدهند، نجات خواهد داد؛

2:13  یعنی کسانی‌که راه راست را ترک می‌کنند تا در ظلمت گناه زندگی نمایند.

2:14  از کارهای زشت خود خوشحالند و از دروغهای شرارت‌آمیز خود لذّت می‌برند.

2:15  این افراد ناپایدارند و راه کج را در پیش گرفته‌اند.

2:16  حکمت، تو را از زنا و سخنان فریبندهٔ زنان بدکاره محافظت می‌کند.

2:17  زنانی که به شوهران خود خیانت کرده و پیمان مقدّس خود را فراموش نموده‌اند.

2:18  اگر به خانهٔ آنها داخل شوی، به جادهٔ مرگ قدم گذاشته‌ای. رفتن به آنجا، وارد شدن به دنیای مردگان است.

2:19  کسانی‌که نزد چنین زنانی می‌روند، هیچ‌وقت باز نمی‌گردند و هرگز به راه حیات بازگشت نمی‌کنند.

2:20  بنابراین، باید از مردم نیکوکار پیروی کنی و زندگی مردم عادل را انتخاب نمایی.

2:21  مردم نیک و کامل، در این زمین باقی خواهند ماند.

2:22  امّا مردمان شریر نابود خواهند گردید. ریشهٔ خیانت‌کاران از زمین کنده خواهد شد.

Chapter 3

3:1  ای فرزند من، هرچه به تو یاد می‌دهم فراموش مکن و آنچه را به تو می‌گویم به‌خاطر بسپار.

3:2  تعالیم من، کامیابی و عمر دراز به تو می‌بخشد.

3:3  هرگز صداقت و وفاداری را از خود دور مکن، آنها را به گردنت ببند و بر قلبت بنویس.

3:4  اگر چنین کنی، خدا و مردم از تو راضی خواهند شد.

3:5  با دل و جان بر خداوند توکّل کن. بر عقل خود تکیه مکن.

3:6  در تمام کارهایت خداوند را به‌خاطر داشته‌ باش. او راه راست را به تو نشان خواهد داد.

3:7  خیال نکن که خیلی عاقل هستی. از خدا بترس و از بدی دوری کن.

3:8  اگر چنین کنی، مانند داروی شفا بخش، به تو سلامتی و قوّت می‌بخشد.

3:9  خداوند را احترام نما و از دارایی خود و از نوبر محصول زمین خود قسمتی را به او تقدیم کن.

3:10  اگر چنین کنی انبارهایت پر از نعمت و خمره‌هایت پر از شیرهٔ انگور خواهد شد.

3:11  ای فرزند من وقتی خداوند تو را تنبیه می‌کند، خوب توجّه کن و وقتی تو را سرزنش می‌کند، دلگیر نشو.

3:12  چون خداوند کسانی را که دوست دارد، تربیت می‌نماید؛ مانند والدینی که فرزند عزیز خود را تربیت می‌کنند.

3:13  خوشا به حال کسی‌که حکمت و دانایی پیدا می‌کند.

3:14  زیرا ارزش آن از طلا و نقره بیشتر است.

3:15  حکمت از جواهرات گرانبهاتر و از هرچه آرزو کنی باارزشتر است.

3:16  حکمت به تو عمر دراز و ثروت و احترام می‌بخشد.

3:17  حکمت در زندگی تو را کامیاب کرده و به راه امنیّت و شادمانی هدایت می‌کند.

3:18  کسانی‌که حکیم می‌شوند، شادمان خواهند بود. جان و حیات را خدا می‌بخشد.

3:19  خداوند زمین با از روی حکمت خود آفرید، و آسمانها را با دانایی خود بنیان نهاد.

3:20  عقل او رودخانه‌ها را روان نمود، و باران را از ابرها بر زمین بارانید.

3:21  ای فرزند من، دانایی و فهم خود را حفظ کن و نگذار از تو دور شوند.

3:22  اینها به تو زندگی می‌بخشند و آن را پر از خوشی می‌کنند.

3:23  آنگاه به سلامتی، راه خود را طی می‌‌کنی و شکست نمی‌خوری.

3:24  بدون ترس می‌خوابی و تمام شب به راحتی استراحت می‌‌کنی.

3:25  از بلاهای ناگهانی -‌مثل آنچه که توفان بر سر شریران می‌آورد- نخواهی ترسید.

3:26  خداوند از تو محافظت می‌کند و نمی‌گذارد که در دام گرفتار شوی.

3:27  هرگاه که از دستت برمی‌آید، از احسان کردن به محتاجان کوتاهی مکن.

3:28  اگر می‌توانی اکنون به همسایه‌ات کمک کنی، به او نگو برو و فردا بیا.

3:29  در مورد همسایه‌ات که نزدیک تو زندگی می‌کند و به تو اعتماد دارد، قصد بدی مکن.

3:30  با کسی‌که به تو بدی نکرده است، بی‌سبب جدل مکن.

3:31  به مردمان زورگو حسادت نورز و از آنها تقلید مکن.

3:32  چون خداوند از مردم ظالم متنفّر است، امّا درستکاران از اسرار الهی آگاهند.

3:33  لعنت خداوند بر خانهٔ شریران است امّا خانهٔ عادلان را برکت می‌دهد.

3:34  خداوند به مردم از خود راضی توجّهی ندارد امّا فروتنان را سرافراز می‌نماید.

3:35  خردمندان عزّت و جلال به ‌دست می‌آورند، امّا نادانان رسوایی خود را بیشتر خواهند کرد.

Chapter 4

4:1  ای فرزندان من، به آنچه من، پدرتان به شما تعلیم می‌دهم گوش کنید. توجّه کنید تا معرفت پیدا کنید.

4:2  زیرا چیزهای خوبی به شما یاد می‌دهم، پس آنها را فراموش نکنید.

4:3  وقتی در خانهٔ والدین خود پسر بچّه کوچکی بودم و تنها فرزند مادرم،

4:4  پدرم مرا تعلیم داده می‌گفت: «سخنان مرا با دل و جان بشنو و دستورات مرا انجام بده تا رستگار شوی.

4:5  به دنبال کسب حکمت برو و عقل و بینش پیدا کن. آنچه را می‌گویم فراموش مکن و از آنها سرپیچی منما.

4:6  خردمندی را ترک مکن تا تو را محافظت نماید. آن را دوست بدار تا از تو مواظبت کند.

4:7  تحصیل حکمت از هر کاری ارزنده‌تر است، پس علاوه بر همهٔ چیزهایی که به‌‌ دست می‌آوری، بینش را هم بیاموز.

4:8  حکمت را دوست بدار تا تو را بزرگ و محترم سازد. آن را با اشتیاق طلب نما تا به تو عزّت و شکوه ببخشد.

4:9  حکمت برای تو تاج افتخار خواهد بود.»

4:10  ای فرزند من، به آنچه می‌گویم خوب گوش کن و آن را جدّی بگیر تا عمری طولانی داشته باشی.

4:11  حکمت را به تو آموختم و راه راست را به تو نشان دادم.

4:12  پس، در سفر زندگی خسته نخواهی شد و اگر بدوی، به زمین نخواهی خورد.

4:13  آنچه را که یاد گرفته‌ای، پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش. آنها را فراموش مکن، چون آنها زندگی تو را می‌سازند.

4:14  از مردم شریر پیروی مکن و از راه مردمان ظالم دوری کن.

4:15  کارهای آنها را انجام نده، از آنها دوری نما و راه خود را ادامه بده.

4:16  آنها تا کار خلافی نکرده باشند نمی‌خوابند و تا به کسی صدمه نزده باشند، آرام نمی‌گیرند.

4:17  چون ظلم و شرارت برای آنها مثل نان و آبی است که می‌خورند و می‌‌نوشند.

4:18  راه مردم نیکوکار مانند سپیده‌دَم است که هر لحظه روشنایی آن بیشتر می‌شود تا روز برسد.

4:19  امّا راه مردم شریر مثل شب، تاریک است. آنها به زمین می‌خورند امّا علّت آن را نمی‌دانند.

4:20  ای فرزند من، به سخنان من گوش بده و به آنچه می‌گویم توجّه داشته باش.

4:21  آنها را در قلب خود حفظ کن و هرگز از یاد مبر.

4:22  کسی‌که آنها را بفهمد دارای سلامتی و زندگی بهتری خواهد شد.

4:23  توجّه داشته باش که چطور فکر می‌‌کنی، زیرا افکار تو سرچشمهٔ زندگی توست.

4:24  سخنان دروغ و بیهوده را از دهان خود دور کن

4:25  با جرأت و اطمینان به جلو نگاه کن و سرافکنده مباش.

4:26  برای هر کاری که می‌‌کنی، خوب نقشه بکش تا کارهایت به خوبی انجام شود.

4:27  حتّی یک قدم از راه راست منحرف مشو و از بدی دوری نما.

Chapter 5

5:1  ای فرزند من، به حکمت من توجّه داشته‌ باش و پند و نصیحت مرا گوش کن.

5:2  آنگاه خواهی دانست که چگونه درست رفتار کنی و سخنان تو نشان خواهند داد که عاقل و دانا هستی.

5:3  لبهای زن زناکار شاید از عسل شیرین‌تر و بوسه‌هایش از روغن زیتون ملایمتر باشد.

5:4  امّا در پایان کار غیراز تلخی و درد و رنج چیزی برایت باقی نمی‌گذارد.

5:5  چنین زنی، انسان را به طرف مرگ می‌کشاند و به انتهای دنیای مردگان می‌اندازد.

5:6  هرگز در راه راست قدم نمی‌گذارد، بلکه آواره و سرگردان است و خودش این را نمی‌داند.

5:7  پس ای پسران من، به من گوش کنید و آنچه را که می‌گویم هرگز فراموش نکنید.

5:8  از این قبیل زنان دوری کنید و حتّی نزدیک خانهٔ آنها هم نروید.

5:9  مبادا عزّت و احترام خود را از دست داده و در جوانی به دست ظالمان هلاک شوید.

5:10  مبادا اموال شما نصیب بیگانگان شده و نتیجهٔ یک عمر زحمتتان به هدر رود،

5:11  گوشت و استخوانهایتان فاسد شوند و در آخر عمر برای خودتان ماتم بگیرید،

5:12  و به خود بگویید که چرا به پند و نصیحت دیگران گوش ندادم و نخواستم عبرت بگیرم،

5:13  به سخنان معلّمان خود گوش ندادم و به آنها توجّه نکردم.

5:14  ناگهان متوجّه شدم که در پیش چشمان مردم رسوا شده‌ام.

5:15  به زن خود وفادار باش و فقط او را دوست بدار.

5:16  تا به تو وفادار بماند و به دنبال مردهای دیگر نرود.

5:17  او فقط مال توست و نباید با مردهای دیگر رابطه داشته باشد.

5:18  بنابراین، از زن خود که در جوانی با او ازدواج کرده‌ای، لذّت ببر.

5:19  بگذار او مانند آهوی زیبا و خوش اندام، تو را با عشق و خوشی در آغوش بکشد.

5:20  ای پسرم، چرا باید عشق خود را به زن دیگری ابراز کنی و چشمانت دنبال زنان شوهردار باشد؟

5:21  هر جا بروی و هر کاری که انجام دهی، خداوند می‌بیند.

5:22  گناهان شخص شریر مانند دامی است که خودش در آن گرفتار می‌شود.

5:23  چون نمی‌تواند جلوی خود را بگیرد، هلاک می‌گردد و نادانی او، او را به گور می‌فرستد.

Chapter 6

6:1  ای فرزندم، آیا ضامن همسایه‌ات شده‌ای و به‌خاطر شخص غریبه‌ای قول داد‌ه‌ای؟

6:2  آیا با دست خود، خودت را به دام انداخته‌ای و به‌خاطر قولی که داد‌ه‌ای گرفتار شده‌ای؟

6:3  ای فرزندم، در این صورت اسیر شده‌ای. پس هرچه می‌گویم انجام بده تا خود را آزاد کنی. فوراً نزد او برو خواهش کن و ضمانت خود را پس بگیر.

6:4  تا این کار را نکرده‌ای نخواب و حتّی لحظه‌ای آرام ننشین.

6:5  خودت را مثل آهو از کمند و مثل گنجشک از دام صیاد آزاد کن.

6:6  مردم تنبل باید از زندگی مورچه‌ها عبرت بگیرند.

6:7  آنها نه رهبر دارند و نه فرمانده،

6:8  امّا آذوقهٔ زمستان خود را هنگام تابستان ذخیره می‌کنند.

6:9  شخص تنبل تا چه هنگام می‌خوابد و چه وقت بیدار خواهد شد؟

6:10  او می‌گوید: «اندکی بیشتر می‌خوابم و کمی استراحت می‌کنم!»

6:11  امّا وقتی‌که خواب است، فقر و هلاکت مانند راهزن بر او حمله می‌کنند.

6:12  مردمان پست و بی‌ارزش همیشه و همه‌جا دروغ می‌گویند.

6:13  چشمک می‌زنند و حرکاتی می‌کنند که تو را فریب بدهند.

6:14  همیشه فکرشان پر از نقشه‌های پلید و زشت است تا دردسر ایجاد کنند.

6:15  به همین دلیل، بلا و مصیبت ناگهانی بر آنها حمله می‌کند و آنها را طوری شکست می‌دهد که دیگر چاره‌ای نداشته باشند.

6:16  شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

6:17  شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

6:18  شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

6:19  شش، بلکه هفت چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد و نمی‌تواند تحمّل کند: نگاه متکبّرانه، زبان دروغگو، دستی که خون بی‌گناهی را بریزد، فکری که نقشه‌های پلید بکشد، پایی که برای انجام کارهای زشت عجله کند، شاهدی که شهادت دروغ بدهد و کسی‌که رابطهٔ دوستان و خویشاوندان را به هم بزند.

6:20  ای فرزند من هرچه پدرت می‌گوید انجام بده و آنچه مادرت می‌گوید فراموش مکن.

6:21  سخنان آنها را پیوسته به‌خاطر داشته‌ باش و آنها را در قلبت حفظ کن.

6:22  تعالیم آنها هنگام سفر راهنما، شبها محافظ و روزها مشاور تو خواهند بود.

6:23  اوامر آنها مانند چراغی روشن است و سرزنش‌های ایشان طریق زندگی را به تو می‌آموزد.

6:24  آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان فریبندهٔ او دور می‌کنند.

6:25  زیبایی آنان تو را تحریک ننماید و چشمان افسونگرشان تو را وسوسه نکند.

6:26  زنا کردن با زن فاحشه، به قیمت یک قرص نان تمام می‌شود، امّا زنا کردن با زن شوهردار به قیمت هستی و زندگی انسان تمام می‌شود.

6:27  آیا می‌توانی آتش را در آغوش بگیری و نسوزی؟

6:28  آیا کسی می‌تواند روی آتش راه برود و پایش نسوزد؟

6:29  همینطور کسی‌که با زن شوهردار همخواب شود، از مجازات در امان نخواهد بود.

6:30  مردم دزدی را که به‌خاطر گرسنگی دزدی کرده است، سرزنش نمی‌کنند؛

6:31  امّا اگر دستگیر شود، باید هفت برابر آن چه دزدیده جریمه بدهد. باید هرچه دارد بدهد.

6:32  امّا مردی که با زن شوهردار زنا می‌کند، کاملاً بی‌شعور است. زیرا او جان خود را از بین می‌برد.

6:33  رسوایی و کتک نصیب او خواهد شد و ننگ او از بین نخواهد رفت.

6:34  زیرا حسادت خشم شوهر را برمی‌انگیزد و در موقع انتقام هیچ رحم و شفقتی نخواهد کرد.

6:35  هیچ چیز او را راضی نمی‌کند و به هیچ قیمتی نمی‌توان رضایت او را به ‌دست آورد.

Chapter 7

7:1  ای فرزندم، هرچه می‌گویم به‌خاطر بسپار و هرگز فراموش نکن

7:2  هرچه می‌گویم انجام بده تا زنده بمانی. تعالیم مرا مانند چشم خودت محافظت کن.

7:3  آنها را حفظ کن و بر قلبت بنویس.

7:4  حکمت را خواهر خود محسوب کن و بینش را مانند نزدیکترین دوست خود بدان.

7:5  آنها تو را از زن شوهردار و از سخنان تملّق‌آمیز آنها دور می‌کنند.

7:6  یک روز از پنجرهٔ اتاقم به بیرون نگاه می‌کردم.

7:7  در بین جوانان بی‌تجربه، جوان احمقی را دیدم که در موقع تاریک شدن هوا، در کوچه‌ای به طرف خانهٔ زنی می‌رفت.

7:8  در بین جوانان بی‌تجربه، جوان احمقی را دیدم که در موقع تاریک شدن هوا، در کوچه‌ای به طرف خانهٔ زنی می‌رفت.

7:9  در بین جوانان بی‌تجربه، جوان احمقی را دیدم که در موقع تاریک شدن هوا، در کوچه‌ای به طرف خانهٔ زنی می‌رفت.

7:10  آن زن به طرف او آمد. لباس زنان هرزه را پوشیده بود و نقشه‌های پلیدی در سر داشت.

7:11  زنِ گستاخ و بی‌حیایی بود، از آن زنهایی که همیشه در خیابانها گردش می‌کنند و یا در گوشهٔ خیابانها و کوچه و بازارها می‌ایستند.

7:12  زنِ گستاخ و بی‌حیایی بود، از آن زنهایی که همیشه در خیابانها گردش می‌کنند و یا در گوشهٔ خیابانها و کوچه و بازارها می‌ایستند.

7:13  دستهایش را به گردن آن جوان انداخت او را بوسید و با نگاهی شرم آور گفت:

7:14  «امروز نذر خود را ادا کرده، قربانی نموده‌ام و از گوشت آن غذا پخته‌ام.

7:15  پس بیرون آمده دنبال تو می‌گشتم. خواستم تو را پیدا کنم و حالا پیدایت کردم.

7:16  رختخواب خود را با پارچه‌های ابریشمی رنگارنگ مصری پوشانیده‌ام

7:17  و با بهترین عطرهای خوشبو آن را معطّر کرده‌ام.

7:18  بیا برویم تا صبح عشق‌بازی کنیم و در آغوش هم لذّت ببریم،

7:19  شوهرم در خانه نیست و به سفر درازی رفته‌است.

7:20  پول زیادی با خود برده و تا دو هفته دیگر برنمی‌گردد.»

7:21  سرانجام با زبان چرب و نرم و با چاپلوسی او را فریب داد.

7:22  ناگهان او مثل گاوی که به کشتارگاه می‌رود

7:23  و مانند آهویی که خرامان به سوی تله پیش می‌رود تا تیری به قلبش زده شود و مانند پرنده‌ای که به طرف دام می‌رود، به دنبال آن زن به راه افتاد و نمی‌دانست که زندگی او در خطر است.

7:24  پس ای پسران من توجّه کنید و به سخنان من گوش بدهید:

7:25  نگذارید چنین زنی قلب شما را اسیر کند. به دنبال او نروید.

7:26  او مردان زیادی را بیچاره کرده و عدّهٔ بی‌شماری را به مرگ کشانده است.

7:27  اگر به خانهٔ چنین زنانی بروی در راه دنیای مردگان هستی و این راه، کوتاهترین راه مرگ و نابودی است.

Chapter 8

8:1  حکمت شما را دعوت می‌کند و دانایی شما را به سوی خود می‌خواند.

8:2  در جاهای بلند، در کنار جاده‌‌ها و سر چهار راهها ایستاده است.

8:3  او کنار دروازهٔ شهرها و در جلوی در خانه‌ها فریاد می‌زند.

8:4  ای تمام مردم روی زمین، من همهٔ شما را فرا می‌خوانم.

8:5  اگر جاهل هستید، یاد بگیرید تا عاقل شوید. اگر نادان هستید، یاد بگیرید تا دانا شوید.

8:6  گوش بدهید چون سخنانم بسیار عالی و آنچه می‌گویم کاملاً درست است.

8:7  آنچه می‌گویم حقیقت دارد، زیرا از دروغ نفرت دارم.

8:8  هرچه می‌گویم حقیقت است و هیچ ناراستی و فریب در آن نیست.

8:9  برای مردم دانا و فهمیده، کاملاً روشن و آشکار است.

8:10  به جای پول، نصایح مرا انتخاب کنید و در عوض طلای ناب، عقل به ‌دست آورید.

8:11  من حکمت هستم. ارزش من از جواهرات بیشتر است و هیچ چیزی در دنیا نیست که بتوانی آن را با من مقایسه کنی.

8:12  من حکمت هستم، عاقل و دانا می‌باشم.

8:13  احترام به خداوند یعنی نفرت کردن از بدی. من از غرور و تکبّر، از راههای بد و زبان دروغگو نفرت دارم.

8:14  حکمت و مشورت کامل نزد من است. من عاقل هستم؛ و قوی و استوار می‌باشم.

8:15  پادشاهان را کمک می‌کنم تا سلطنت نمایند و فرمانروایان با کمک من، عادلانه فرمان می‌دهند.

8:16  تمام حکمرانان جهان با کمک من حکمرانی می‌کنند. مردمان شریف و فرمانداران از من کمک می‌گیرند.

8:17  کسانی‌که مرا دوست دارند، دوست می‌دارم و هر که مرا بجوید، مرا به ‌دست خواهد آورد.

8:18  ثروت و عزّت، سعادت و موفقیّت نزد من است

8:19  هر چیزی که به ‌وسیلهٔ من به دست آوری، از طلای ناب بهتر و از نقرهٔ خالص گرانبهاتر است.

8:20  راههای من عدالت و حقیقت است.

8:21  به کسانی‌که مرا دوست می‌دارند، ثروت می‌بخشم و انبارهای آنها را پر می‌کنم.

8:22  خداوند، در زمانهای خیلی قدیم، قبل از هر چیز مرا آفرید و من، اولین مخلوق خداوند هستم.

8:23  من از روز اول آفریده شدم. در ابتدا، پیش از آن که جهان آفریده شود.

8:24  قبل از اقیانوسها به دنیا آمدم، قبل از آنکه چشمه‌های آب به وجود آیند.

8:25  قبل از کوهها متولّد شدم؛ پیش از اینکه تپّه‌ها به وجود آیند.

8:26  قبل از اینکه خداوند، زمین و صحراها و حتّی ذرات خاک زمین را خلق کند، من وجود داشتم.

8:27  وقتی‌که او آسمان را خلق می‌کرد، و افق را در اطراف اقیانوسها می‌گسترانید، من آنجا بودم.

8:28  وقتی‌که او ابرها را در آسمان، و چشمه‌ها را در اعماق زمین قرار می‌داد،

8:29  زمانی که حدود دریاها را معیّن می‌کرد تا آبها از حدود خود تجاوز نکنند و زمانی که زمین را بنیاد می‌نهاد، من نزد او بودم.

8:30  من مانند یک معمار در حضور او و منبع شادی روزانه‌اش بودم. پیوسته در نزد او شادی می‌کردم،

8:31  و از جهان و از مردمش خشنود بودم.

8:32  حال ای جوانان گوش کنید: آنچه می‌گویم انجام دهید تا شادمان باشید.

8:33  به آنچه آموختید توجّه داشته باشید. عاقل باشید و از آنها سرپیچی منمایید.

8:34  کسانی‌که به سخنان من گوش می‌دهند، و کسانی‌که هر روز در مقابل خانهٔ من می‌ایستند و بیرون در انتظار می‌کشند، خوشحال خواهند شد.

8:35  کسی‌که مرا به دست می‌آورد، زندگی حقیقی را پیدا می‌کند و خداوند از او خشنود خواهد شد.

8:36  کسی‌که مرا به دست نمی‌آورد، به خودش صدمه می‌زند. کسی‌که از من نفرت دارد، مرگ را دوست می‌دارد.

Chapter 9

9:1  حکمت خانه‌ای برای خود ساخته و هفت ستون در آن برپا نموده است.

9:2  حیوانی را برای مهمانی سر بریده، شراب را با ادویه‌جات مخلوط نموده و سفرهٔ خود را پهن کرده است.

9:3  کنیزان خود را به مکانهای بلند شهر فرستاده است تا با صدای بلند فریاد کنند:

9:4  ای کسانی‌که ساده لوح هستید و ای کسانی‌که عقل شما ناقص است،

9:5  بیایید و از غذای من بخورید و از شرابی که با ادویه مخلوط نموده‌ام، بنوشید.

9:6  نادانی را ترک کنید و با بینش زندگی نمایید.

9:7  اگر آدم ایرادگیر و از خود راضی را سرزنش کنی، به خودت توهین خواهد شد. و هر که شخص شریری را تنبیه کند، به خودش صدمه خواهد زد.

9:8  هرگز شخص خودخواه را سرزنش مکن، زیرا که او از تو نفرت خواهد کرد. امّا اگر شخص دانایی را سرزنش کنی، به تو علاقه‌مند خواهد شد.

9:9  هرچه به شخص دانا بگویی، داناتر می‌شود و هرچه به شخص درستکار بگویی، دانش و دانایی او بیشتر خواهد شد.

9:10  برای اینکه دانا شوی، ابتدا باید به خداوند احترام بگذاری. اگر آن قدّوس را بشناسی حکیم خواهی گردید.

9:11  حکمت، عمر تو را طولانی می‌کند.

9:12  اگر دانا هستی خودت منفعت خواهی برد و اگر حکمت را رد کنی، فقط خودت زیان خواهی کرد.

9:13  حماقت، مانند زن بی‌حیا و نادانی است که خیلی زیاد و با صدایی بلند حرف می‌زند.

9:14  او جلوی در خانه‌اش می‌نشیند و یا بر صندلی در بلندترین مکان شهر می‌نشیند.

9:15  رهگذرانی را که در فکر کار خودشان هستند دعوت می‌کند.

9:16  که ای مردم ساده لوح، به اینجا بیایید و به مردم نادان می‌گوید:

9:17  «آبِ دزدی شیرین‌تر و نانی که در پنهانی خورده شود، خوشمزه‌تر است.»

9:18  مردمی که فریب می‌خورند، نمی‌دانند که اگر به خانهٔ آن زن بروند، زندگی خود را از دست می‌دهند و کسانی‌که به خانهٔ او رفته‌اند، اکنون در قعر دنیای مردگان می‌باشند.

Chapter 10

10:1  اینها از سخنان سلیمان است: فرزند عاقل، پدر خود را خوشحال می‌سازد امّا فرزند احمق مادر خویش را غمگین می‌نماید.

10:2  ثروتی را که از راههای نادرست به دست آورده باشی، برایت مفید نخواهد بود امّا امانت و درستکاری زندگی تو را از نابودی نجات می‌دهد.

10:3  خداوند نمی‌گذارد که شخص درستکار گرسنه بماند، ولی خواهش‌های مردم شریر را بر‌آورده نمی‌کند.

10:4  تنبلی تو را فقیر می‌سازد، امّا کار و کوشش تو را ثروتمند می‌نماید.

10:5  شخص عاقل هنگام تابستان آذوقه خود را ذخیره می‌کند ولی کسی‌که در موقع درو بخوابد، شرمنده خواهد شد.

10:6  شخص نیکوکار برکت خواهد یافت ولی سخنان شخص زورگو، ظلم و شرارت را می‌‌پوشاند.

10:7  خاطرهٔ مردم نیک موجب برکت است، امّا مردم شریر خیلی زود فراموش می‌شوند.

10:8  شخص عاقل به نصیحت دیگران گوش می‌دهد، امّا احمق پرگو تلف خواهد شد.

10:9  مردم درستکار در امن و امان خواهند بود، ولی مردم نادرست رسوا خواهند شد.

10:10  کسی‌که حقیقت را پنهان کند، موجب بدبختی می‌شود، ولی کسی‌که آشکارا انتقاد کند، وسیلهٔ صلح و آرامش می‌گردد.

10:11  سخنان شخص نیک چشمهٔ حیات است. امّا سخنان شخص زورگو، ظلم و شرارت را پنهان می‌کند.

10:12  کینه و نفرت موجب زحمت و دردسر می‌شود، امّا محبّت تقصیرات دیگران را نادیده می‌گیرد.

10:13  مردم فهمیده از روی شعور حرف می‌زنند، ولی مردم نادان باید تنبیه شوند.

10:14  مردم حکیم همیشه دنبال کسب علم و دانش هستند، امّا سخنان مردم نادان موجب هلاکت است.

10:15  اموال دولتمندان ایشان را محافظت می‌کند، امّا تهی‌دستی فقیران، سبب نابودی آنها می‌گردد.

10:16  پاداش نیکوکاری رستگاری و عاقبت شرارت گمراهی است.

10:17  آنهایی که به پند و اندرز دیگران گوش می‌دهند، رستگار می‌شوند. امّا کسانی‌که اشتباهات خود را قبول نمی‌کنند، گمراه می‌گردند.

10:18  کسی‌که کینه و نفرت خود را مخفی می‌کند دروغگو و کسی‌که شایعات بی‌اساس را منتشر می‌کند، احمق است.

10:19  پر حرفی موجب گناه می‌شود، امّا شخص عاقل بیشتر سکوت می‌کند.

10:20  سخنان شخص نیکو، مانند نقره خالص است، ولی افکار شریران هیچ ارزش ندارد.

10:21  سخنان شخص نیکو به عدّهٔ زیادی منفعت می‌رساند، امّا سخنان احمق موجب نابودی خودش می‌شود.

10:22  این برکت خداوند است که تو را ثروتمند می‌سازد و زحمت زیاد نمی‌تواند آن را زیادتر کند.

10:23  لذّت بردن از کارهای بد، کار احمقانه‌ای است. مردم دانا از حکمت لذّت می‌برند.

10:24  مردم درستکار به آروزهای خود می‌رسند، ولی مردم شریر دچار همان چیزی می‌شوند که از آن وحشت دارند.

10:25  وقتی توفان بیاید مردم شریر نابود می‌شوند، امّا مردم درستکار همیشه در امان هستند.

10:26  هرگز کار خود را به مردم تنبل مسپار، آنها مثل سرکه برای دندان و مانند دود برای چشم زیان‌بخش هستند.

10:27  خداوند را احترام کن تا عمرت دراز شود. مردم شریر قبل از اینکه موقع مرگشان برسد هلاک می‌شوند.

10:28  امیدهای شخص نیک او را خوشحال می‌سازد، ولی مردم شریر هیچ امیدی ندارند.

10:29  خداوند از مردم درستکار حمایت می‌کند، ولی شریران را نابود می‌سازد.

10:30  مردم نیک همیشه در امنیّت به سر می‌برند، امّا مردم شریر بر زمین باقی نخواهند ماند.

10:31  مردم نیکوکار از روی حکمت صحبت می‌کنند، امّا زبان شریران بریده خواهد شد.

10:32  مردم نیکوکار با مهربانی صحبت می‌کنند، امّا سخنان شریران همیشه موجب رنجش است.

Chapter 11

11:1  خداوند از ترازوی نادرست نفرت دارد. امّا از وزنهٔ درست خشنود می‌گردد.

11:2  مردم متکبّر خیلی زود شرمنده خواهند شد، امّا مردم حکیم فروتن هستند.

11:3  صداقت مردم درستکار آنها را هدایت می‌کند، ولی شخص خیانتکار به وسیلهٔ ناراستی خود هلاک می‌شود.

11:4  ثروت در هنگام مرگ هیچ فایده‌ای برای تو ندارد، ولی درستکاری موجب رستگاری تو خواهد شد.

11:5  درستکاری، زندگی شخص درستکار را آسانتر می‌سازد، امّا شخص شریر از شرارت خود هلاک می‌شود.

11:6  درستکاری، مردم امین را نجات می‌دهد، ولی خیانتکار در طمع خود گرفتار می‌شود.

11:7  وقتی‌که شخص شریر می‌میرد، امیدها و آرزوهایش هم با او می‌میرند. اعتماد به ثروت نتیجه‌ای نخواهد داشت.

11:8  مردم درستکار از مشکلات آزاد می‌شوند و مردم شریر به جای آنها گرفتار می‌گردند.

11:9  سخنان مردم بی‌خدا موجب هلاکت تو می‌گردد، ولی دانش مردم عاقل می‌تواند تو را نجات دهد.

11:10  وقتی مردم درستکار موفّق می‌شوند، تمام مردم شهر شادمان می‌گردند و وقتی‌که شریران می‌میرند، مردم از خوشحالی فریاد می‌زنند.

11:11  دعای خیر مردم درستکار، سبب رونق شهر می‌شود، ولی سخنان شریران موجب نابودی شهر می‌گردد.

11:12  کوچک کردن دیگران، کار احمقانه‌ای است. کسی‌که داناست، ساکت می‌ماند.

11:13  سخن‌چین نمی‌تواند رازی را پیش خود نگه دارد، ولی می‌توانی به کسی‌که امین است، اعتماد کنی.

11:14  ملّت بدون رهبر سقوط می‌کند، ولی زیادی مشاوران موجب امنیّت است.

11:15  ضمانت وام شخص غریب پشیمانی می‌آورد. بهتر است خودت را در چنین کارهایی گرفتار نکنی.

11:16  زن شریف محترم شمرده می‌شود، امّا زن بی‌عفّت باعث شرمساری است. مردمان تنبل هرگز پول نخواهند داشت، امّا مردمان پرتلاش ثروتمند خواهند شد.

11:17  اگر مهربان باشی خود را عزیز می‌‌کنی و اگر ستمگر باشی به خودت صدمه می‌زنی.

11:18  مردم شریر چیز با ارزشی به دست نمی‌آورند ولی اگر درستکار باشی حتماً پاداش آن را خواهی گرفت.

11:19  کسی‌که تصمیم بگیرد درستکار باشد، رستگار خواهد شد، ولی کسی‌که از شرارت پیروی کند، نابود خواهد گردید.

11:20  خداوند از اشخاص کجرو نفرت دارد، امّا نیکوکاران را دوست می‌دارد.

11:21  مطمئن باش که مردم شریر مجازات می‌شوند، ولی درستکاران نجات خواهند یافت.

11:22  زیبایی زن نادان، مثل حلقهٔ طلا در پوزهٔ خوک است.

11:23  آرزوی مردم نیک همیشه خیر است، امّا نتیجهٔ آرزوی شریران خشم و غضب خداست.

11:24  برخی از مردم، پول خود را سخاوتمندانه خرج می‌کنند ولی دارایی آنها بیشتر می‌شود. برخی خیلی خسیس هستند و هر روز فقیرتر می‌شوند.

11:25  سخاوتمند باش تا کامیاب شوی. کسی‌که دیگران را سیراب می‌کند، خودش هم سیراب می‌شود.

11:26  مردم کسی ‌را که غلّه خود را انبار می‌کند تا گرانتر بفروشد، لعنت می‌کنند. امّا برای کسی‌که آن را می‌فروشد، دعای خیر می‌کنند.

11:27  اگر نیّت تو خیر است، مردم به تو احترام می‌گذارند. ولی اگر دنبال شر می‌گردی، خودت به آن دچار می‌شوی.

11:28  کسانی‌که بر ثروت خود توکّل دارند، مانند برگهای پاییزی سقوط می‌کنند، امّا مردمان درستکار، مانند برگهای بهاری سبز و خرّم خواهند بود.

11:29  کسی‌که اهل خانهٔ خود را ناراحت کند، عاقبت به جایی نمی‌رسد. مردم نادان همیشه غلام مردم حکیم خواهند بود.

11:30  نیکویی حیات می‌بخشد، امّا شرارت آن را دور می‌کند.

11:31  مردم نیک در این دنیا به نتیجهٔ کارهای خود خواهند رسید، پس اطمینان داشته باشید که مردم شریر و گناهکار مجازات خواهند شد.

Chapter 12

12:1  اگر اشتباهات شخص عاقل را به او بگویی، خوشحال می‌شود؛ امّا احمق از انتقاد نفرت دارد.

12:2  خداوند از مردم خیرخواه خشنود است، امّا کسانی را که نقشه‌های شیطانی می‌کشند، محکوم می‌کند.

12:3  انسان از بدی به جایی نمی‌رسد، امّا مردم درستکار ثابت و استوار خواهند بود.

12:4  زن پاکدامن مایهٔ سرافرازی و شادی شوهرش می‌باشد. امّا زنی که موجب شرمندگی شوهرش می‌شود، مانند سرطان استخوان است.

12:5  راستگویان، با انصاف با تو برخورد می‌کنند، امّا نیّت شریران این است که تو را گول بزنند.

12:6  سخنان شخص شریر کشنده است، امّا سخنان شخص نیکو تهدید شدگان را رهایی می‌بخشد.

12:7  مردم شریر هلاک می‌شوند و نسل آنها باقی نمی‌ماند، ولی نسل مردم نیک پایدار خواهند بود.

12:8  شخص عاقل مورد احترام همه است، امّا مردم احمق خوار می‌شوند.

12:9  اگر انسان یک شخص معمولی باشد و به اندازهٔ احتیاجش داشته باشد، بهتر از این است که خود را آدم بزرگی نشان بدهد ولی نان شب نداشته باشد.

12:10  شخص نیکو برای جان حیوانات خود هم فکر می‌کند، امّا مردم شریر به آنها ظلم می‌کنند.

12:11  زارع پرکار آذوقه فراوان خواهد داشت، امّا کسی‌که وقت خود را بیهوده تلف می‌کند، احمق است.

12:12  تنها چیزی که مردم شریر می‌خواهند، این است که کارهای ظالمانه انجام دهند، امّا کارهای مردم نیک نتایج خوبی خواهد داشت.

12:13  مردم شریر به وسیلهٔ حرفهای خود گرفتار می‌شوند، امّا شخص عادل از گرفتاری نجات پیدا می‌کند.

12:14  اجرت و پاداش هرکس مربوط به حرفهایی است که می‌زند و کارهایی که انجام می‌دهد. هرچه بکاری همان را درو می‌‌کنی.

12:15  مردم احمق خیال می‌کنند که همه‌چیز را خوب می‌دانند، امّا مردم عاقل به نصایح دیگران توجّه می‌کنند.

12:16  احمق خشم خود را فوراً ظاهر می‌کند، امّا مردم عاقل بی‌احترامی و توهین را نادیده می‌گیرند.

12:17  وقتی‌که حقیقت را می‌گویید، عدالت انجام می‌شود؛ ولی دروغ، عدالت را زیر پا می‌گذارد.

12:18  سخنی که از روی نادانی گفته شود مثل شمشیر تیز قلب انسان را جریحه‌دار می‌کند، امّا سخنان عاقلان دل را التیام می‌بخشد.

12:19  عمر دروغ کوتاه است، امّا راستی تا ابد استوار می‌ماند.

12:20  کسانی‌که افکار شیطانی دارند، دلشان پر از فریب است، امّا آنانی‌که کارهای نیکو می‌کنند، خوشحال می‌شوند.

12:21  برای مردم درستکار واقعهٔ بد رخ نمی‌دهد، امّا شریران همیشه در زحمت هستند.

12:22  خداوند از دروغگویان متنفّر است، امّا از مردم درستکار خشنود است.

12:23  شخص حکیم، دانش خود را آشکار نمی‌کند، امّا احمق فوراً نادانی خود را ظاهر می‌سازد.

12:24  سعی و کوشش به تو قدرت و توانایی می‌بخشد، امّا تنبلی تو را به بردگی می‌اندازد.

12:25  نگرانی، شادی را از بین می‌برد، ولی سخنان خوب دل را شاد می‌سازد.

12:26  مردم درستکار، راهنمای دوستان خود هستند، امّا راه شریران گمراه کننده است.

12:27  مردم تنبل حتّی شکار خود را هم کباب نمی‌کنند، امّا مردم زرنگ از هر فرصتی استفاده می‌کنند.

12:28  عدالت و راستی، راه زندگی و نادرستی، راه مرگ و نابودی است.

Chapter 13

13:1  فرزند عاقل تأدیب والدین خود را می‌پذیرد، امّا شخص خودخواه از پذیرفتن آن خودداری می‌کند.

13:2  شخص نیک به‌خاطر کارهای نیک خود پاداش می‌گیرد، ولی شخص بداندیش فقط تشنهٔ ظلم است.

13:3  هر که زبان خود را نگه دارد، جان خود را حفظ می‌کند، امّا کسی‌که نسنجیده سخن بگوید، خود را هلاک می‌کند.

13:4  آدم تنبل آنچه را که آرزو می‌کند به دست نمی‌آورد، امّا شخص زحمتکش کامیاب می‌شود.

13:5  شخص درستکار از دروغ گفتن نفرت دارد، امّا آدم شریر رسوا و خوار می‌شود.

13:6  صداقتِ مردم درستکار، آنان را حفظ می‌کند، ولی شرارتِ اشخاص بدکار، آنها را به نابودی می‌کشاند.

13:7  بعضی اشخاص، درحالی‌که چیزی ندارند، وانمود می‌کنند که ثروتمند هستند، کسانی هم هستند که خود را فقیر نشان می‌دهند، امّا صاحب ثروت هنگفتی می‌باشند.

13:8  ثروت شخص دولتمند صرف حفظ جان او می‌شود، امّا کسی فقیر را تهدید نمی‌کند.

13:9  زندگی شخص نیک مانند چراغ نورانی می‌درخشد، امّا زندگی گناهکاران مثل چراغی است که در حال خاموشی می‌باشد.

13:10  تکبّر باعث نزاع می‌شود، ولی شخص دانا نصیحت را می‌پذیرد.

13:11  ثروتی که به آسانی به دست بیاید، بزودی از بین می‌رود، امّا دارایی‌ای که با کار و کوشش جمع می‌شود، به تدریج زیاد می‌گردد.

13:12  آرزویی که انجام آن به تعویق افتاده باشد، دل را بیمار می‌کند، امّا مرادی که برآورده می‌شود، خوشی و حیات می‌بخشد.

13:13  هر که نصیحت را خوار شمارد، بی‌سزا نمی‌ماند؛ امّا کسی‌که از آن پیروی می‌کند، پاداش می‌یابد.

13:14  تعلیم شخص دانا چشمه حیات است و انسان را از دام مرگ می‌رهاند.

13:15  دانایی انسان را محترم می‌سازد، ولی نتیجهٔ خیانت هلاکت است.

13:16  آدم دانا سنجیده عمل می‌کند، امّا شخص نادان حماقت خود را نشان می‌دهد.

13:17  قاصدی که مورد اعتماد نباشد، باعث گرفتاری می‌شود، امّا پیک امین موجب آرامش می‌گردد.

13:18  فقر و رسوایی دامنگیر کسی می‌شود که تأدیب را نمی‌پذیرد، ولی شخصی که آن را قبول می‌کند، محترم شمرده می‌شود.

13:19  رسیدن به آرزو لذّت بخش است، امّا اشخاص نادان در پی آرزوهای پلید خود هستند و نمی‌خواهند از آنها دست بردارند.

13:20  با اشخاص دانا معاشرت کن و دانا خواهی شد، با مردم نادان همنشین شو و زیان خواهی دید.

13:21  بلا دامنگیر گناهکاران می‌شود، امّا چیزهای خوب نصیب مردم نیک می‌گردد.

13:22  شخص نیک حتّی برای نوه‌های خود میراث بجا می‌گذارد، امّا ثروتی که گناهکاران اندوخته‌اند، به مردم درستکار می‌رسد.

13:23  زمین شخص فقیر ممکن است محصول فراوان بدهد، ولی مردم ظالم آن را از او می‌ربایند.

13:24  کسی‌که فرزند خود را تنبیه نمی‌کند، او را دوست ندارد؛ امّا کسی‌که فرزند خود را دوست دارد، از تأدیب او کوتاهی نمی‌کند.

13:25  شخص درستکار از خوراکی که دارد می‌خورد و سیر می‌شود، ولی آدم بدکار گرسنگی می‌کشد.

Chapter 14

14:1  زن دانا خانهٔ خود را آباد می‌کند، امّا زن نادان با دست خود خانهٔ خود را خراب می‌سازد.

14:2  کسانی‌که با صداقت رفتار می‌نمایند، از خداوند می‌ترسند، ولی اشخاص بدکار او را تحقیر می‌کنند.

14:3  پُر حرفی شخص نادان را به زحمت می‌اندازد، امّا سخنان شخص دانا او را محافظت می‌کند.

14:4  اگر گاو نباشد، انبار از غلّه خالی می‌ماند، با نیرو و قوّت گاو محصول فراوان به دست می‌آید.

14:5  شاهد امین دروغ نمی‌گوید، امّا از دهان شاهد نادرست دروغ می‌بارد.

14:6  کسی‌که همه‌چیز را مسخره می‌کند، هرگز نمی‌تواند حکمت را بیابد، ولی شخص عاقل به آسانی آن را به دست می‌آورد.

14:7  از مردم نادان دوری کن، زیرا چیزی ندارند که به تو یاد بدهند.

14:8  حکمتِ شخص عاقل راهنمای اوست، امّا حماقتِ افراد نادان باعث گمراهی آنها می‌شود.

14:9  آدمهای نادان از گناه کردن دست نمی‌کشند، امّا درستکاران رضامندی خدا را می‌خواهند.

14:10  تنها دل انسان است که تلخی او را احساس می‌کند و در خوشی او نیز کسی جز خودش نمی‌تواند شریک باشد.

14:11  خانهٔ مردم بدکار خراب می‌شود، امّا خانهٔ راستان وسعت می‌یابد.

14:12  راهی که فکر می‌‌کنی راست است، ممکن است به مرگ منتهی شود.

14:13  خنده می‌تواند اندوه را پنهان کند، امّا هنگامی‌که خنده تمام شود، درد و اندوه بر جای خود باقی می‌ماند.

14:14  آدم خدا نشناس نتیجهٔ کار خود را می‌بیند و شخص نیکو از ثمرهٔ کارهای خود بهره می‌گیرد.

14:15  آدم نادان هر حرفی را باور می‌کند، امّا شخص عاقل سنجیده رفتار می‌نماید.

14:16  شخص دانا محتاط است و از خطر دوری می‌کند، ولی آدم نادان از روی غرور، خود را به خطر می‌اندازد.

14:17  شخص تندخو کارهای احمقانه می‌کند و آدم حیله‌گر مورد نفرت قرار می‌گیرد.

14:18  حماقت نصیب نادانان می‌شود و حکمت نصیب عاقلان.

14:19  مردم بدکار عاقبت در برابر اشخاص نیک سر تعظیم فرود می‌آورند و محتاج آنها می‌شوند.

14:20  ثروتمندان دوستان زیاد دارند، امّا شخص فقیر را حتّی همسایه‌هایش نیز تحقیر می‌کنند.

14:21  تحقیر کردن اشخاص فقیر گناه است، خوشا به حال کسی‌که بر آنها ترحّم کند.

14:22  کسانی‌که نقشه‌های پلید در سر می‌پرورانند، گمراه می‌شوند؛ امّا آنهایی که نیّت خوب دارند، مورد محبّت و اعتماد قرار می‌گیرند.

14:23  کسی‌که زحمت می‌کشد، منفعت عایدش می‌شود؛ امّا شخصی که فقط حرف می‌زند، فقیر می‌گردد.

14:24  ثروت نصیب مردم دانا می‌شود، امّا پاداش اشخاص نادان حماقت آنهاست.

14:25  شاهد امین جان مردم را نجات می‌دهد، امّا شاهد دروغگو به مردم خیانت می‌کند.

14:26  کسی‌که از خدا می‌ترسد، تکیه‌گاه مستحکمی ‌دارد و فرزندانش در امان می‌باشند.

14:27  خدا‌ترسی چشمهٔ حیات است و انسان را از دامهای مرگ دور نگاه می‌دارد.

14:28  عظمت یک پادشاه به تعداد مردمی است که بر آنها حکومت می‌کند. پادشاه بدون رعیت نابود می‌شود.

14:29  کسی‌که صبر و حوصله دارد، شخص بسیار دانایی است، امّا از آدم تندخو حماقت سرمی‌زند.

14:30  آرامش فکری به بدن سلامتی می‌بخشد، ولی حسادت استخوان را می‌پوساند.

14:31  کسی‌که به فقرا ظلم می‌کند به آفرینندهٔ آنها اهانت کرده است و هر که به مردم مسکین ترحّم می‌نماید، خدا را احترام نموده است.

14:32  مردم خداشناس وقتی بمیرند، پناهگاهی خواهند داشت، امّا گناهکاران به وسیلهٔ گناهانشان تباه می‌شوند.

14:33  اشخاص فهمیده حکمت را در دل خود حفظ می‌کنند، ولی آدمهای نادان از حکمت بهره‌ای ندارند.

14:34  صداقت مایهٔ سرفرازی یک قوم است و گناه باعث رسوایی آن.

14:35  پادشاه از خدمتگزاران دانا خشنود می‌شود، امّا کسانی‌که شرارت می‌کنند، مورد غضب او قرار می‌گیرند.

Chapter 15

15:1  پاسخ ملایم خشم را فرو می‌نشاند، امّا پاسخ سخت، خشم را برمی‌انگیزاند.

15:2  از زبان شخص دانا حکمت می‌چکد، ولی از دهان شخص نادان حماقت بیرون می‌آید.

15:3  خدا همه‌جا را زیر نظر دارد و ناظر کارهای مردمان نیک و بد می‌باشد.

15:4  سخنان خوب حیات می‌بخشند، امّا حرفهای بد باعث دلشکستگی می‌شود.

15:5  شخص نادان نصیحت والدین خود را بی‌اهمیّت می‌شمارد، ولی فرزند عاقل تأدیب آنها خود را می‌پذیرد.

15:6  خانهٔ شخص صادق از ثروت پُر است، امّا دسترنج مردم بدکار برای آنها تلخکامی به بار می‌آورد.

15:7  دانش توسط اشخاص دانا منتشر می‌شود نه به وسیلهٔ مردم نادان که در آنها راستی نیست.

15:8  خداوند از قربانی‌های مردم بدکار متنفّر است، امّا از دعای درستکاران خشنود می‌گردد.

15:9  خدا از کارهای بدکاران متنفّر است، امّا پیروان راستی را دوست می‌دارد.

15:10  کسانی‌که راه راست را ترک کرده‌اند، مجازات سختی در انتظار آنهاست، و اگر نخواهند که تأدیب و اصلاح شوند، خواهند مرد.

15:11  حتّی دنیای مردگان از نظر خدا پنهان نیست، پس آیا انسان می‌تواند افکار خود را از او پنهان کند؟

15:12  کسی‌که کارش مسخره کردن است، از نزدیک شدن به اشخاص دانا خودداری می‌کند، زیرا دوست ندارد که سرزنش آنها را بشنود.

15:13  دلِ شاد، چهره را شاداب می‌سازد، امّا دلِ غمگین، روح را افسرده می‌کند.

15:14  شخص عاقل تشنهٔ معرفت است، امّا شخص نادان خود را با حماقت سیر می‌کند.

15:15  زندگی برای شخص فقیر سراسر زحمت است، همه‌چیز به نظرش بد می‌آید، امّا اگر دلش شاد باشد، از زندگی لذّت می‌برد.

15:16  دارایی کم همراه با خداترسی بهتر است از ثروت هنگفتِ با اضطراب.

15:17  خوردن نان و سبزی در جایی که محبّت هست بهتر است از خوردن کباب در جایی که نفرت وجود دارد.

15:18  شخص تندخو نزاع برپا می‌کند، ولی شخص صبور دعوا را فرو می‌نشاند.

15:19  راه شخص تنبل با خار پوشیده است، امّا راه آدم درستکار هموار است.

15:20  فرزندان دانا پدران خود را خوشحال می‌سازند، امّا فرزندان احمق مادران خود را تحقیر می‌کنند.

15:21  آدم احمق از کارهای احمقانه لذّت می‌برد، امّا شخص دانا از راه راست منحرف نمی‌شود.

15:22  نقشه‌ای که بدون مشورت کشیده شود، با شکست مواجه می‌گردد؛ امّا مشورت زیاد باعث موفّقیّت می‌شود.

15:23  جواب درست لذّت‌بخش است و سخنی که به جا گفته شود چه نیکوست.

15:24  راه مردم دانا به سوی حیات بالا می‌رود و آنها را از سقوط در دنیای مردگان باز می‌دارد.

15:25  خداوند خانهٔ مردم متکبّر را ویران می‌کند، امّا از دارایی بیوه زنان حفاظت می‌نماید.

15:26  خداوند از نقشه‌های پلید متنفّر است، ولی افکار پاک را می‌پسندد.

15:27  کسی‌که دنبال سود نامشروع می‌رود، به خانوادهٔ خود لطمه می‌زند؛ امّا کسی‌که از رشوه نفرت دارد، زندگی خوبی خواهد داشت.

15:28  آدم خوب پیش از جواب دادن فکر می‌کند، امّا شخص بد زود جواب می‌دهد و مشکلات به بار می‌آورد.

15:29  خداوند از مردم بدکار دور است، ولی دعای اشخاص نیک را می‌شنود.

15:30  دیدن روی شاد و خندان و شنیدن خبر خوش به انسان خوشی و سلامتی می‌بخشد.

15:31  کسی‌که انتقادهای اصلاح کننده را قبول کند، داناست.

15:32  کسی‌که تأدیب را نپذیرد، خود را حقیر می‌سازد؛ ولی هر که آن را بپذیرد، دانایی کسب می‌کند.

15:33  خداترسی به انسان حکمت می‌آموزد و فروتنی برای او عزّت و احترام به بار می‌آورد.

Chapter 16

16:1  انسان نقشه‌های زیادی می‌کشد، امّا نتیجهٔ نهایی آنها در دست خداست.

16:2  تمام کارهای انسان به نظر خودش درست است، ولی خداوند انگیزه‌ها را می‌بیند.

16:3  نقشه‌های خود را به دست خداوند بسپار، آنگاه در کارهایت موفّق خواهی شد.

16:4  خداوند هر چیز را برای هدفی آفریده است، حتّی شریران را برای روز بلا خلق کرده است.

16:5  خداوند از اشخاص متکبّر نفرت دارد و هرگز اجازه نمی‌دهد که آنها از مجازات فرار کنند.

16:6  درستکار و با وفا باش که خدا گناهت را می‌بخشد. از خداوند بترس تا به بدی گرفتار نگردی.

16:7  وقتی کسی خدا را خشنود می‌سازد، خدا کاری می‌کند که حتّی دشمنان آن شخص هم با او آشتی و مصالحه نمایند.

16:8  مال کم که از راه درست به دست آمده باشد، بهتر است از ثروت هنگفتی که از راه غلط جمع شده باشد.

16:9  انسان در فکر خود نقشه‌ها می‌کشد، امّا خداوند او را در انجام آنها هدایت می‌کند.

16:10  فرمان پادشاه مانند وحی قاطع است، پس او نباید در قضاوت اشتباه کند.

16:11  ترازو و سنگهای درست از آن خداوند است، هر معامله‌ای باید با انصاف باشد.

16:12  پادشاهان نباید ظلم کنند، زیرا تخت سلطنت بر اساس عدالت استوار می‌ماند.

16:13  پادشاهان اشخاص راستگو را دوست دارند و از وجود آنها خشنود می‌شوند.

16:14  خشم پادشاه پیک مرگ است، امّا شخص عاقل آن را فرو می‌نشاند.

16:15  خوشی و رضایت پادشاه مانند ابر بهاری است که حیات به ارمغان می‌آورد.

16:16  کسب حکمت بهتر است از اندوختن طلا و نقره.

16:17  راه مردم نیک از بدی به دور است و هر که در این راه قدم بردارد، جان خود را حفظ خواهد کرد.

16:18  نتیجهٔ غرور، هلاکت است و تکبّر به سقوط می‌انجامد.

16:19  بهتر است انسان متواضع باشد و با مردم ستمدیده بنشیند از اینکه با اشخاص متکبّر باشد و در غنایم آنها شریک شود.

16:20  آنهایی که از کلام خدا اطاعت می‌کنند، سعادتمند می‌شوند و کسانی‌که بر او توکّل نمایند، برکت می‌یابند.

16:21  شخص دانا از روی فهمش شناخته می‌شود و سخنان دلنشین او تأثیر زیادی دارد.

16:22  حکمت برای کسانی‌که از آن برخوردارند، چشمهٔ حیات است؛ ولی حماقت برای مردم نادان مجازات به بار می‌آورد.

16:23  دل شخص دانا، لبهای او را هدایت می‌کند و سخنان او تشویق‌آمیز است.

16:24  سخنان محبّت‌آمیز مانند عسل شیرین است و جان انسان را شفا می‌دهد.

16:25  راههایی هستند که به نظر انسان راست می‌آیند، امّا عاقبت به مرگ منتهی می‌شوند.

16:26  اشتهای کارگر، او را به کار وادار می‌کند، زیرا او می‌خواهد شکم خود را سیر کند.

16:27  آدم بدکار نقشه‌های پلید می‌کشد و سخنانش مانند آتش می‌سوزاند.

16:28  شخص گمراه، جنگ و ستیز برپا می‌کند و آدم سخن‌چین، دوستان خوب را از هم جدا می‌سازد.

16:29  شخص ظالم، همسایهٔ خود را فریب می‌دهد و او را به راه غلط می‌کشاند.

16:30  مواظب آنانی باش که با لبخند به تو چشمک می‌زنند، آنها در دلشان برای تو نقشه‌های پلیدی دارند.

16:31  عمر طولانی هدیه‌ای است که به مردم نیک داده می‌شود و موی سفید تاج جمال آنهاست.

16:32  صبر از قدرت بهتر است و شخصی که بر نفس خود تسلّط دارد از کسی‌که شهر را تسخیر نماید برتر است.

16:33  انسان قرعه می‌اندازد تا ارادهٔ خدا را بداند، امّا پاسخ را خدا تعیین می‌کند.

Chapter 17

17:1  خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذاهای رنگین در خانه‌ای که در آن جنگ و دعوا باشد.

17:2  غلام دانا بر پسر شرور آقای خود تسلّط خواهد یافت و در ارثی که به او می‌رسد، شریک خواهد شد.

17:3  طلا و نقره را آتش آزمایش می‌کند و دل انسان را خدا.

17:4  آدم شریر به سخن شریرانه گوش می‌کند و آدم دروغگو به حرف دروغ.

17:5  مسخره کردن مردم فقیر به معنی مسخره کردن خدایی است که آنها را آفریده است. کسانی‌که از غم و بدبختی دیگران خوشحال می‌شوند، بی‌سزا نخواهند ماند.

17:6  تاج افتخار اشخاص پیر، نوه‌‌های ایشان می‌باشند و تاج افتخار فرزندان، والدین ایشان.

17:7  شخص محترم هرگز دروغ نمی‌گوید و نادان حرف باارزشی برای گفتن ندارد.

17:8  بعضی مردم به این فکر هستند که رشوه معجزه می‌کند و آنها را در هر کاری موفّق می‌سازد.

17:9  کسی‌که عیب‌های دیگران را می‌پوشاند، محبّت ایجاد می‌کند؛ امّا شخصی که افشاگری می‌کند، باعث جدایی دوستان می‌گردد.

17:10  تأثیر یک سرزنش به شخص دانا بیشتر است از اثر صد ضربه شلاّق به آدم احمق.

17:11  مردم بدکار فقط در فکر سرکشی هستند، بنابراین به سختی مجازات خواهند شد.

17:12  روبه‌رو شدن با ماده خرسی که توله‌هایش را از او گرفته‌اند بهتر است از روبه‌رو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.

17:13  اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه‌ات دور نخواهد شد.

17:14  شروع کردن دعوا مانند ایجاد رخنه در سدّ آب است. به جر و بحث خاتمه بده پیش از آن که به دعوا بیانجامد.

17:15  خداوند از کسانی‌که بی‌گناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می‌کنند، متنفّر است.

17:16  صرف پول برای آموزش شخص احمق بی‌فایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.

17:17  دوست واقعی در هر موقعیّتی محبّت می‌کند و خویشاوند برای کمک در هنگام سختی، متولّد شده است.

17:18  تنها شخص نادان است که ضامن شخص دیگری می‌شود.

17:19  شخص ستیزه‌جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار می‌آورد.

17:20  شخص بداندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار به بلا گرفتار خواهد شد.

17:21  فرزند احمق مایهٔ غم و غصّهٔ والدین خود می‌باشد.

17:22  شادمانی مانند دارو شفابخش است، امّا روح پژمرده انسان را بیمار می‌کند.

17:23  آدم بدکار، پنهانی رشوه می‌گیرد و مانع اجرای عدالت می‌شود.

17:24  هدف مردم عاقل تحصیل حکمت است، امّا شخص نادان در زندگی هیچ هدفی ندارد.

17:25  فرزند احمق مایهٔ غم و اندوه پدر و تلخکامی مادر است.

17:26  مجازات کردن اشخاص بی‌گناه و تنبیه مردم نجیب به‌خاطر صداقت ایشان کار درستی نیست.

17:27  شخص دانا کم حرف می‌زند و آدم عاقل آرام و صبور است.

17:28  اگر شخص احمق خاموش باشد و حرف نزند، او را دانا می‌شمارند.

Chapter 18

18:1  آدم خود‌خواه با دیگران معاشرت نمی‌کند و با عقاید درست آنها مخالفت می‌ورزد.

18:2  شخص احمق برای حکمت ارزش قایل نیست و فقط دوست دارد که خود را دانا نشان بدهد.

18:3  گناه، ننگ و رسوایی به بار می‌آورد.

18:4  سخنان شخص دانا مانند دریا، عمیق است و مانند چشمه، گوارا.

18:5  طرفداری از شخص مجرمی که حقّ بی‌گناهی را پایمال می‌کند، کار درستی نیست.

18:6  حرفهای آدم احمق او را به مشاجره و کتک خوردن می‌کشاند.

18:7  سخنان شخص احمق مانند دامی است که او را به هلاکت می‌کشاند.

18:8  حرفهای آدم سخن‌چین، مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذّت فروبرده می‌شود.

18:9  کسی‌که در کار خود تنبلی می‌کند، مانند یک خرابکار است.

18:10  نام خداوند قلعه‌ای است مستحکم که شخص درستکار به آن پناه می‌برد و در امان می‌ماند.

18:11  امّا پناهگاه ثروتمندان، ثروتشان است که گمان می‌کنند آنها را محافظت خواهد کرد.

18:12  تکبّر به سقوط منجر می‌شود و فروتنی به سرفرازی.

18:13  چقدر زشت و احمقانه است اگر انسان پیش از گوش دادن به سخنی، به آن جواب بدهد.

18:14  اگر انسان روحیهٔ قوی داشته باشد، بیماری را تحمّل می‌کند، امّا روحیهٔ شکسته را چه کسی می‌تواند تحمّل کند؟

18:15  اشخاص دانا همیشه مشتاق و آمادهٔ یاد گیری هستند.

18:16  هدیه دادن، راه را برای انسان باز می‌کند و او را به حضور اشخاص مهم می‌رساند.

18:17  کسی‌که اول در دادگاه صحبت می‌کند، دلایلش درست به نظر می‌آید، امّا این تا زمانی است که طرف مقابل هنوز دلایل خود را نگفته باشد.

18:18  قرعه‌کشی، به دعوا خاتمه می‌دهد و مشاجرهٔ بین حریفان زورمند را خاموش می‌سازد.

18:19  به دست آوردن دلِ خویشاوندی که رنجیده، سخت‌تر است از تصرّف یک شهر مستحکم. مشاجرهٔ خویشاوندان دیوار جدایی بین آنها ایجاد می‌کند.

18:20  انسان نتیجهٔ حرفهایی را که می‌زند، خواهد دید.

18:21  حرف زبانت می‌تواند حیات تو را حفظ کند یا آن را برباد دهد، بنابراین نتیجهٔ حرفهای خود را خواهی دید.

18:22  وقتی مردی همسری پیدا می‌کند، نعمتی را به دست می‌آورد. آن زن برای او برکتی است از جانب خداوند.

18:23  درخواست فقرا با التماس توأم است و جواب ثروتمندان با خشونت.

18:24  بسیاری از دوستی‌ها پایدار نمی‌مانند، امّا دوستانی هم هستند که از برادر نزدیکترند.

Chapter 19

19:1  بهتر است انسان فقیر باشد و با صداقت زندگی کند، تا اینکه دروغگویی احمق باشد.

19:2  داشتن دل و جرأت بدون حکمت بی‌فایده است و عجله باعث اشتباه می‌شود.

19:3  انسان با حماقت خود زندگی خود را تباه می‌کند و بعد گناه را به گردن خداوند می‌اندازد.

19:4  شخص ثروتمند دوستان بسیار پیدا می‌کند، امّا دوستان آدم فقیر از او جدا می‌شوند.

19:5  شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی‌که همیشه دروغ می‌گوید، جان سالم به در نخواهد برد.

19:6  مردم دوست دارند که پیش بزرگان شیرین زبانی کنند و با کسانی دوست شوند که سخاوتمند هستند.

19:7  وقتی انسان فقیر شود، حتّی خویشاوندانش او را ترک می‌کنند، چه رسد به دوستانش، و کوشش او برای بازیافتن آنها به جایی نمی‌رسد.

19:8  هر که در بدنبال حکمت است، جان خود را دوست دارد و کسی‌که برای حکمت ارزش قایل شود، سعادتمند خواهد شد.

19:9  شاهد دروغگو بی‌سزا نمی‌ماند و کسی‌که همیشه دروغ می‌گوید، هلاک خواهد شد.

19:10  شایسته نیست که شخص احمق در ناز و نعمت به سر ببرد و یا یک غلام بر امیران حکومت کند.

19:11  کسی‌که خشم خود را فرومی‌نشاند، عاقل است و کسی‌که از گناهان دیگران چشم می‌پوشد، سرفراز خواهد شد.

19:12  غضب پادشاه مانند غرّش شیر است، امّا خشنودی او مثل شبنمی است که بر سبزه می‌نشیند.

19:13  فرزند نادان، بلای جان والدین خود است و نق زدنهای زن بهانه‌گیر، مانند قطره‌های آبی است که دایم در حال چکیدن می‌باشد.

19:14  خانه و ثروت از اجداد به ارث می‌رسد، امّا زن عاقل هدیهٔ خداوند است.

19:15  کسی‌که تنبل است و زیاد می‌خوابد، گرسنه می‌ماند.

19:16  از احکام خدا پیروی کن تا زنده بمانی، زیرا هرکسی که آنها را ناچیز شمارد، خواهد مرد.

19:17  وقتی به یک فقیر کمک می‌‌کنی، مثل این است که به خداوند قرض می‌دهی و خداوند است که قرض تو را ادا می‌کند.

19:18  فرزند خود را وقتی هنوز جوان است تربیت کن؛ اگر غفلت نمایی، زندگی او را تباه خواهی کرد.

19:19  اگر کسی تندخویی کند، بگذار مجازاتش را ببیند. اگر او را کمک کنی، باید همیشه کار خود را تکرار نمایی.

19:20  اگر به پند و نصیحت گوش دهی تا آخر عمر از حکمت برخوردار خواهی بود.

19:21  انسان نقشه‌های زیادی در سر می‌پروراند، امّا نقشه‌هایی که مطابق با خواست خداوند باشد، انجام خواهند شد.

19:22  مهر و وفا زینت انسان است. بهتر است که انسان فقیر باشد نه دروغگو.

19:23  خداترسی به انسان حیات می‌بخشد و او را کامیاب ساخته از هر بلایی محفوظ می‌دارد.

19:24  آدم تنبل دست خود را به سوی بشقاب دراز می‌کند، امّا از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

19:25  شخص مسخره کننده را سرزنش کن تا وسیلهٔ عبرت جاهلان گردد. اشتباهات شخص فهمیده را به او نشان بده تا فهمیده‌تر گردد.

19:26  هر که با پدر خود بد رفتاری کند و مادر خود از خانه بیرون کند، ننگ و رسوایی به بار می‌آورد.

19:27  فرزندم، از تعلیمی که تو را از عقل دور سازد، خودداری کن.

19:28  شاهد فرومایه عدالت را مسخره می‌کند و شریران از گناه کردن لذّت می‌برند.

19:29  مسخره کنندگان و اشخاص احمق مجازات خواهند شد.

Chapter 20

20:1  شراب انسان را به کارهای احمقانه وادار می‌کند و مشروب باعث جنگ و دعوا می‌شود. کسانی‌که معتاد به مشروب می‌شوند، احمقند.

20:2  خشم پادشاه مانند غرّش شیر است. هرکسی که خشم او را برانگیزاند، جان خود را به خطر می‌اندازد.

20:3  دوری از نزاع برای انسان عزّت می‌آورد. فقط آدمهای احمق هستند که نزاع برپا می‌کنند.

20:4  شخص تنبل به موقع زمین خود را شخم نمی‌زند، بنابراین هنگام برداشت محصول هرچه می‌گردد، چیزی نمی‌یابد.

20:5  افکار شخص مانند آب در ته چاه است و شخص دانا آن را بیرون می‌کشد.

20:6  اشخاص زیادی ادّعا می‌کنند که باوفا هستند، امّا چه کسی می‌تواند شخصی را پیدا کند که واقعاً باوفا باشد؟

20:7  فرزندان شخص صادق و درستکار در زندگی سعادتمند خواهند شد.

20:8  پادشاهی که برمسند قضاوت می‌نشیند، به دقّت جوانب امر را می‌سنجد و حق را از باطل تشخیص می‌دهد.

20:9  چه کسی می‌تواند بگوید که دل خود را پاک نگاه داشته‌ام و بی‌گناه هستم؟

20:10  خداوند از کسانی‌که در معامله از وزنه و پیمانه‌های تقلّبی استفاده می‌کنند، متنفّر است.

20:11  حتّی کودک را می‌توان از طرز رفتارش شناخت و فهمید که آنچه را انجام می‌دهد، پاک و راست است یا نه.

20:12  گوش شنوا و چشم بینا، هر دو هدیهٔ خداوند هستند.

20:13  اگر خواب را دوست داشته باشی، فقیر می‌گردی پس بیدار باش تا سیر شوی.

20:14  خریدار به جنس می‌نگرد و می‌گوید: «بد است!» امّا وقتی آن را خرید، از آن تعریف می‌کند.

20:15  سخنان حکیمانه گرانبهاتر از طلا و کمیاب‌تر از جواهر است.

20:16  از کسی‌که ضامن شخص بیگانه می‌شود، گرو بگیر.

20:17  نانی که از راه فریبکاری به دست می‌آید؛ لذیذ است، امّا سرانجام کام را تلخ می‌کند.

20:18  نقشه‌هایت را بدون مشورت با دیگران عملی نکن و بدون تدبیر به جنگ نرو.

20:19  شخص سخن‌چین رازها را فاش می‌کند، پس با چنین شخصی معاشرت نکن.

20:20  چراغ زندگی کسی‌که والدین خود را لعنت کند، خاموش خواهد شد.

20:21  مالی که به آسانی به دست آمده باشد، برکتی نخواهد داشت.

20:22  مگو که خودم انتقام خواهم گرفت، بلکه بر خداوند توکّل نما و او تو را یاری خواهد کرد.

20:23  خداوند از اشخاصی که در معامله از ترازو و وزنه‌های تقلّبی استفاده می‌کنند، نفرت دارد.

20:24  خداوند راه زندگی ما را تعیین می‌کند، پس انسان چگونه می‌تواند بفهمد که راه زندگی او به کجا ختم می‌گردد؟

20:25  هرگز نسنجیده نذر نکن، زیرا ممکن است گرفتار شوی.

20:26  پادشاه دانا مردم بدکار را تشخیص می‌دهد و آنها را شدیداً مجازات می‌کند.

20:27  وجدان انسان، چراغ خداوند است که تمام رازهای پنهانی او را آشکار می‌سازد.

20:28  اگر پادشاه مهربان و درستکار باشد، سلطنتش پایدار می‌ماند.

20:29  جلال و شکوه جوانان، قوّت آنهاست و عزّت پیران موی سفید آنها.

20:30  تازیانه و تنبیه سخت، دلها را از بدی پاک می‌کنند.

Chapter 21

21:1  دل پادشاه در دست خداوند است و او آن را مانند آب جوی، به هر سو که بخواهد، هدایت می‌کند.

21:2  تمام کارهای انسان در نظر خودش درست است، امّا انگیزه‌ها را خداوند می‌بیند.

21:3  عدالت و انصاف بیشتر از تقدیم قربانی‌ها خداوند را خشنود می‌سازد.

21:4  چشم مغرور و دل متکبّر، چراغ شرارت است و گناه محسوب می‌گردد.

21:5  نقشهٔ با دقّت، انسان را توانگر می‌کند، امّا عجله باعث فقر می‌شود.

21:6  ثروتی که از راه دروغگویی به دست می‌آید، همچون بخار به هوا می‌رود و باعث هلاکت می‌گردد.

21:7  ظلم اشخاص بدکار آنها را نابود می‌کند، چون نمی‌خواهند از راستی پیروی کنند.

21:8  راه شخص گناهکار کج است، امّا آدم پاک در راه راست قدم برمی‌دارد.

21:9  سکونت در گوشهٔ بام بهتر است از زندگی با زن ستیزه جو، در یک خانهٔ مشترک.

21:10  شخص بدکار ظلم را دوست دارد و حتّی همسایه‌اش از دست او در امان نیست.

21:11  وقتی مسخره‌کنندگان تنبیه می‌شوند، نادانان درس عبرت می‌گیرند، چون شخص دانا را نصیحت کنی، از آن پند می‌گیرد.

21:12  خدای عادل کارهای خانهٔ مردم بدکار را می‌بیند و آنها را واژگون کرده هلاک می‌سازد.

21:13  کسی‌که فریاد فقیران را نشنیده می‌گیرد، فریاد او نیز در روز تنگدستی شنیده نخواهد شد.

21:14  آتش خشم را می‌توان با هدیهٔ پنهانی خاموش کرد، رشوه در خفا نیز غضب را فرو می‌نشاند.

21:15  اجرای عدالت، درستکاران را شاد می‌سازد، امّا شریران را پریشان می‌گرداند.

21:16  مرگ در انتظار کسانی است که از راه راست منحرف می‌شوند.

21:17  کسی‌که عیاشی را دوست دارد، فقیر می‌شود و شخص میگسار و عیاش هرگز ثروتمند نخواهد شد.

21:18  مردم بدکار در همان دامی که برای اشخاص درستکار نهاده‌اند، گرفتار می‌شوند.

21:19  سکونت در بیابان بی‌آب و علف بهتر است از زندگی کردن با زن ستیزه جو.

21:20  خانهٔ شخص دانا پر از ناز و نعمت است، امّا نادان هرچه به دست می‌آورد، برباد می‌دهد.

21:21  درستکار و مهربان باش تا عمر طولانی و با عزّت داشته باشی.

21:22  یک شخص دانا می‌تواند شهر مردان قوی را تسخیر کند و قلعهٔ اعتمادشان را فروریزد.

21:23  هر که مواظب سخنان خود باشد، جان خود را از مصیبت نجات می‌دهد.

21:24  کسانی‌که دیگران را مسخره می‌کنند، مغرور و متکبّرند.

21:25  آرزوی شخص تنبل که از کار کردن خودداری می‌کند باعث هلاکت او می‌شود.

21:26  او تمام روز در خواب و خیال به سر می‌برد، امّا شخص درستکار سخاوتمند است و از بخشیدن به دیگران دریغ نمی‌کند.

21:27  خداوند از قربانی‌های مردم بدکار نفرت دارد، مخصوصاً اگر با نیّت بد تقدیم کنند.

21:28  شاهد دروغگو نابود خواهد شد، امّا سخنان شخص راستگو پذیرفته می‌شود.

21:29  آدم بدکار بی‌پروا عمل می‌کند، امّا شخص درستکار جوانب امر را می‌سنجد.

21:30  هیچ حکمت و بصیرت و نقشه‌ای نمی‌تواند برضد خداوند عمل کند.

21:31  انسان اسب را برای روز جنگ آماده می‌کند، امّا پیروزی را خداوند می‌بخشد.

Chapter 22

22:1  نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.

22:2  فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.

22:3  شخص باهوش خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم نادان به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

22:4  نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.

22:5  راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.

22:6  کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.

22:7  فقیر، اسیر ثروتمند است و کسی‌که قرض می‌گیرد، غلام قرض‌دهنده.

22:8  هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.

22:9  شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم می‌کند.

22:10  شخص مسخره‌کننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.

22:11  کسی‌که قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.

22:12  خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل می‌سازد.

22:13  آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»

22:14  سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار می‌شود.

22:15  حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون می‌کند.

22:16  کسی‌که به‌خاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.

22:17  به سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،

22:18  زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان می‌سازد.

22:19  این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.

22:20  من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشته‌ام

22:21  تا حقیقت را همان‌طور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانی‌که از تو می‌پرسند، تعلیم دهی.

22:22  به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.

22:23  زیرا خداوند به داد آنها می‌رسد و کسانی را که به آنها ظلم کرده‌اند، به سزای کارهایشان می‌رساند.

22:24  با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،

22:25  مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.

22:26  ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،

22:27  زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.

22:28  حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.

22:29  آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، می‌بینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.

Chapter 23

23:1  وقتی با حاکم غذا می‌خوری، به‌خاطر داشته باش که با چه کسی نشسته‌ای.

23:2  اگر شخص پُرخوری هستی، خودت را کنترل کن

23:3  و حریص غذاهای لذیذ او نباش، زیرا ممکن است تو را فریب بدهد.

23:4  عاقل باش و برای کسب ثروت، خود را خسته نکن،

23:5  زیرا ثروت پایدار نیست و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود.

23:6  از سفرهٔ شخص خسیس غذا نخور و برای خوراکهای لذیذ او حریص نباش،

23:7  زیرا او حساب هرچه را که بخوری در فکر خود نگاه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، امّا این را از صمیم دل نمی‌گوید.

23:8  لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکّرات تو برباد خواهد رفت.

23:9  آدم احمق را نصیحت نکن، زیرا او سخنان حکیمانهٔ تو را بی‌اهمیّت می‌شمارد.

23:10  حدود زمین خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را بزور نگیر،

23:11  زیرا پشتیبان ایشان قوی است و به داد آنها می‌رسد.

23:12  وقتی معلّم تو را تعلیم می‌دهد، از صمیم دل به سخنان آموزندهٔ او گوش بده.

23:13  از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن، زیرا تنبیه او را نمی‌کشد،

23:14  بلکه جان او را از هلاکت نجات می‌دهد.

23:15  فرزندم، اگر حکمت بیاموزی، دل من شاد می‌شود،

23:16  و هنگامی‌که سخن راست بگویی، تمام وجودم شادمان می‌گردد.

23:17  به شریران حسادت نورز، بلکه آرزوی تو اطاعت از خداوند باشد؛

23:18  زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو برباد نخواهد رفت.

23:19  فرزندم، عاقل باش و به سخنانم گوش بده. در راه راست قدم بردار

23:20  و با میگساران و شکم‌پرستان معاشرت نکن،

23:21  زیرا کسانی‌که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج می‌شوند.

23:22  به نصیحت پدرت که تو را به وجود آورده است، گوش بده و مادرت را هنگامی‌که پیر می‌شود، خوار نشمار.

23:23  در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و دانش را کسب کن و به هیچ قیمتی آنها را از دست نده.

23:24  فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

23:25  فرزندی درستکار و دانا باش تا باعث خوشی و خشنودی پدر و مادرت شوی.

23:26  فرزندم، سخنان مرا بشنو و زندگی مرا سرمشق خود قرار ده.

23:27  بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است.

23:28  او مانند راهزن در کمین قربانی‌های خود می‌نشیند و به تعداد مردم خیانتکار می‌افزاید.

23:29  مصیبت و بدبختی نصیب چه کسی می‌شود؟ چه کسی همیشه جنگ و دعوا برپا می‌کند؟ چه کسی بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟

23:30  کسی‌که دایم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود.

23:31  پس فریفتهٔ شراب سرخ‌فام نشو که در جام به تو چشمک می‌زند و بعد آهسته از گلویت پایین می‌رود.

23:32  در آخر، همچون مار، تو را خواهد گزید و مانند افعی تو را نیش خواهد زد.

23:33  چشمانت چیزهای عجیب و غریب می‌بینند و گرفتار وهم و خیال می‌گردی.

23:34  مانند کسی می‌شوی که در دریا خوابیده و با امواج آن دست و پنجه نرم می‌کند.

23:35  می‌گویی: «مرا زدند، امّا دردی را احساس نمی‌کنم. چه وقت به هوش می‌آیم تا یک پیالهٔ دیگر بنوشم؟»

Chapter 24

24:1  بر اشخاص شریر حسادت نورز و آرزوی دوستی با آنها را نداشته باش،

24:2  زیرا تمام فکر آنها این است که به مردم ظلم کنند، و هرگاه که دهان باز می‌کنند، دربارهٔ شرارت گفت‌وگو می‌کنند.

24:3  خانه بر اساس حکمت و عقل آباد می‌گردد و

24:4  با دانایی اتاقهای آن از اسباب نفیس و گران‌قیمت پُر می‌شوند.

24:5  شخص دانا و فهمیده، از قدرت زیاد برخوردار است و همیشه به قدرت خود می‌افزاید.

24:6  پیروزی در جنگ بستگی به تدبیر خوب و مشورت زیاد دارد.

24:7  شخص احمق نمی‌تواند به حکمت دست یابد. وقتی موضوع مهمی مورد بحث قرار می‌گیرد، او حرفی برای گفتن ندارد.

24:8  کسی‌که دایم نقشه‌های پلید در سر می‌پروراند، دردسرآفرین خوانده خواهد شد.

24:9  نقشه‌های آدم احمق، گناه‌آلودند و کسی‌که دیگران را مسخره می‌کند، مورد نفرت همهٔ مردم می‌باشد.

24:10  اگر نتوانی سختی‌های زندگی را تحمّل کنی، شخص ضعیفی هستی.

24:11  از نجات دادن کسی‌که به ناحق محکوم شده است، کوتاهی نکن.

24:12  نگو که از ماجرا بی‌خبر بوده‌ای، زیرا خدایی که جان تو را در دست دارد و از دل تو آگاه است، می‌داند که تو از همه‌چیز باخبر بوده‌ای. او هرکسی را مطابق کارهایش جزا می‌دهد.

24:13  فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

24:14  فرزندم، همان‌طور که خوردن عسل دهان تو را شیرین می‌کند، کسب حکمت نیز برای جان تو شیرین خواهد بود. کسی‌که حکمت می‌آموزد، آیندهٔ خوبی در انتظارش می‌باشد و امیدهایش برباد نمی‌رود.

24:15  مانند بدکاران نباش که منتظر هستند تا خانهٔ مردم درستکار را غارت و ویران کنند،

24:16  زیرا شخص درستکار حتّی اگر هفت بار هم بیفتد، باز برمی‌خیزد، ولی اشخاص بدکار، گرفتار بلا شده سرنگون می‌گردند.

24:17  وقتی دشمنانت دچار مصیبت می‌شوند، خوشحال نشو و هنگامی‌که می‌افتند خوشی نکن،

24:18  زیرا خداوند، این کار تو را می‌بیند و نمی‌پسندد و آنگاه از مجازات آنها دست برمی‌دارد.

24:19  به‌خاطر مردم بدکار، تشویش نداشته باش و به آنها حسادت نورز،

24:20  زیرا شخص بدکار، آینده‌ای ندارد و چراغش خاموش می‌شود.

24:21  فرزندم از خداوند و پادشاه بترس و با کسانی‌که علیه آنها شورش می‌‌کنند، همدست نشو.

24:22  زیرا نابودی آنها ناگهانی است و کسی نمی‌داند که خداوند و پادشاه چه بلایی بر سر آنها می‌آورند.

24:23  مردان حکیم این سخنان را نیز گفته‌اند: قاضی نباید در داوری از کسی طرفداری کند.

24:24  هرکسی که به مجرم بگوید: «تو بی‌گناه هستی»، مورد لعنت و نفرت مردم قرار می‌گیرد.

24:25  امّا شخصی که گناهکار را محکوم کند، کامیابی و خوشی نصیبش می‌شود.

24:26  پاسخ صادقانه نشانهٔ دوستی حقیقی می‌باشد.

24:27  اول کسب و کار خود سر و سامان بده، آنگاه خانه و خانواده تشکیل بده.

24:28  برضد همسایه‌ات شهادت دروغ مده و سخنان غلط درباره‌اش بر زبان نیاور.

24:29  نگو: «همان بلایی را که بر سر من آورده، بر سر خودش می‌آورم.»

24:30  از کنار مزرعهٔ آدم تنبل و تاکستان شخص نادان گذشتم.

24:31  در همه‌جا خار روییده بود. علفهای هرزه زمین را پوشانده و دیوار مزرعه فروریخته بود.

24:32  با دیدن این منظره به فکر فرورفتم و این درس را آموختم:

24:33  کسی‌که دست بر روی دست می‌گذارد و پیوسته می‌خوابد،

24:34  عاقبت تنگدستی همچون راهزن مسلّحی به سراغش می‌آید.

Chapter 25

25:1  اینها نیز از امثال سلیمان است که کاتبان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نوشته‌اند:

25:2  عظمت خدا در پوشاندن اسرار اوست، امّا عظمت پادشاه در جستجو کردن امور.

25:3  پی بردن به افکار پادشاه مانند پی بردن به بلندی آسمان و عمق زمین، غیر ممکن است.

25:4  ناخالصی را از نقره جدا کن تا زرگر بتواند از آن ظرفی بسازد.

25:5  مأموران شریر پادشاه را از او دور کن تا تخت او در عدالت پایدار بماند.

25:6  وقتی به حضور پادشاه می‌روی، خود را شخص بزرگی مپندار و در جای بزرگان منشین،

25:7  چون بهتر است به تو گفته شود: «بالاتر بنشین»، تا اینکه تو را در برابر چشمان بزرگان در جای پایین‌تر بنشانند.

25:8  وقتی با همسایه‌ات اختلاف داری، با شتاب به دادگاه نرو، زیرا اگر در آخر ثابت شود که حق با او بوده است، تو چه خواهی کرد؟

25:9  وقتی با همسایه‌ات دعوا می‌کنی، رازی را که از دیگران شنیده‌ای فاش نکن،

25:10  زیرا در این صورت دیگر کسی به تو اطمینان نخواهد کرد و بدنام خواهی شد.

25:11  سخنی که بجا گفته شود، مانند نگین طلاست که در ظرف نقره‌ای نشانده شده باشد.

25:12  نصیحت شخص دانا برای گوش شنوا، مانند حلقهٔ طلا و جواهر، با ارزش است.

25:13  خدمتکار امین همچون آب سرد در گرمای تابستان، روح آقای خود را تازه می‌کند.

25:14  کسی‌که دَم از سخاوت می‌زند، امّا چیزی به کسی نمی‌بخشد، مانند ابر و بادی است که باران نمی‌آورد.

25:15  شخص صبور می‌تواند حتّی حاکم را قانع سازد و زبان نرم می‌تواند هر مانع قوی را از بین بردارد.

25:16  اگر به عسل دست یافتی، به اندازهٔ کافی بخور، وگرنه آن را استفراغ خواهی کرد.

25:17  بیش از حد به خانهٔ همسایه‌ات نرو، مبادا از تو متنفّر شود.

25:18  شهادت دروغ برضد همسایه، مانند تبر و شمشیر و تیرِ تیز، صدمه می‌زند.

25:19  اعتماد کردن به شخص خائن در زمان سختی، مانند جویدن غذا با دندان لق و دویدن با پای شکسته است.

25:20  آواز خواندن برای شخص غمگین، مانند لخت شدن در هوای سرد و پاشیدن نمک بر زخم است.

25:21  اگر دشمنت گرسنه باشد، به او غذا بده و اگر تشنه باشد، او را آب بنوشان.

25:22  این کار تو او را شرمنده می‌سازد و خداوند به تو پاداش می‌دهد.

25:23  همان‌طور که باد شمال باران می‌آورد، بدگویی هم خشم و عصبانیّت به بار می‌آورد.

25:24  سکونت در گوشهٔ بام، بهتر است از زندگی کردن با زن غرغرو در یک خانه.

25:25  خبر خوشی که از دیار دور می‌رسد، همچون آب سردی برای آدم تشنه است.

25:26  سازش آدم درستکار با شخص شریر مانند آلوده کردن منبع آب و گِل آلود ساختن چشمه است.

25:27  همان‌طور که زیاده روی در خوردن عسل ضرر دارد، انتظار شنیدن تعریف و تمجید از مردم نیز ناپسند است.

25:28  کسی‌که بر نفس خویش تسلّط ندارد، مثل شهر بی‌دیوار، ناامن است.

Chapter 26

26:1  احترام گذاشتن به افراد نادان، مانند بارش برف در تابستان یا باران در فصل درو است.

26:2  نفرین، اگر مستحق آن نباشی، صدمه‌ای به تو نمی‌رساند؛ بلکه مانند پرنده‌ای است که به هر طرف پرواز می‌کند و در جایی نمی‌نشیند.

26:3  شلاّق برای اسب، افسار برای الاغ و چوب برای تنبیه احمق است.

26:4  کسی‌که به سؤال احمقانه جواب بدهد، مانند سؤال کنندهٔ آن احمق است.

26:5  به سؤال احمقانه، باید جواب احمقانه داد تا سؤال کننده فکر نکند که عاقل است.

26:6  کسی‌که توسط آدم احمق پیام می‌فرستد، مانند شخصی است که پای خود را قطع می‌کند و یا زهر می‌خورد.

26:7  مَثَلی که از دهان شخص نادان بیرون می‌آید، مانند پای لنگ، سُست است.

26:8  احترام گذاشتن به آدم احمق، مانند بستن سنگ به فلاخن کاری احمقانه است.

26:9  مَثَلی که از دهان آدم احمق بیرون می‌آید، همچون خاری که به دست شخص احمق فرو می‌رود و او حس نمی‌کند، بی‌اثر است.

26:10  کسی‌که آدم احمق را استخدام می‌کند، مانند تیراندازی است که هر رهگذری را مجروح می‌سازد.

26:11  شخص احمقی که حماقت خود را تکرار می‌کند، مانند سگی است که آن چه استفراغ کرده است، می‌خورد.

26:12  کسی‌که خودش را عاقل می‌پندارد، از یک احمق هم نادان‌تر است.

26:13  آدم تنبل پای خود را از خانه بیرون نمی‌گذارد و می‌گوید: «شیر درّنده در کوچه هست!»

26:14  او مانند دری که بر پاشنهٔ خود می‌چرخد، در رخت خواب می‌غلتد و از آن جدا نمی‌شود.

26:15  دست خود را به طرف بشقاب دراز می‌‌کند، امّا از فرط تنبلی لقمه را به دهان خود نمی‌گذارد.

26:16  با این‌همه او خود را داناتر از هفت شخص عاقل می‌داند.

26:17  کسی‌که در دعوایی دخالت می‌کند که مربوط به او نیست، مانند شخصی است که گوشهای سگ ولگردی را می‌گیرد.

26:18  شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد به او بگوید که شوخی کرده است، مانند دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرتاب می‌کند.

26:19  شخصی که همسایهٔ خود را فریب بدهد و بعد به او بگوید که شوخی کرده است، مانند دیوانه‌ای است که به هر طرف آتش و تیرهای مرگبار پرتاب می‌کند.

26:20  اگر هیزم نباشد آتش خاموش می‌شود. اگر سخن‌چین نباشد، نزاع فرومی‌نشیند.

26:21  همان‌طور که زغال و هیزم آتش را شعله‌ور می‌سازد، شخص ستیزه‌جو هم جنگ و دعوا بپا می‌کند.

26:22  حرفهای آدم سخن‌چین مانند لقمه‌های لذیذی است که با لذّت بلعیده می‌شوند.

26:23  سخنان شیرین و فریبنده، شرارت دل را پنهان می‌کند، درست مانند لعابی که ظرف گِلی را می‌پوشاند.

26:24  شخص کینه‌توز با حرفهای خود، کینهٔ دل خود را مخفی می‌کند،

26:25  امّا تو فریب حرفهای فریبندهٔ او را نخور، زیرا دلش پر از نفرت است.

26:26  اگرچه نفرت خود را با حیله پنهان می‌کند، سرانجام خوی پلید او بر همه‌کس آشکار می‌گردد.

26:27  هرکسی که برای دیگران چاه بکند، خودش در آن می‌افتد. هر که سنگی را به طرف دیگران بغلتاند، آن سنگ برگشته و روی خود او می‌افتد.

26:28  زبان درغگو از مخاطبانش نفرت دارد و می‌خواهد به آنها آسیب برساند. سخنان ریاکار چیزی جز خرابی به بار نمی‌آورد.

Chapter 27

27:1  دربارهٔ فردا، با غرور صحبت نکن، زیرا نمی‌دانی که فردا چه پیش خواهد آمد.

27:2  هرگز از خودت تعریف نکن، بگذار دیگران از تو تعریف کنند.

27:3  حمل بار سنگ و ریگ سخت است، امّا تحمّل سختی‌هایی که یک شخص احمق ایجاد می‌کند، از آن هم سخت‌تر است.

27:4  حسادت، خطرناکتر و بی‌رحمتر از خشم و غضب است.

27:5  سرزنش آشکار از محبّت پنهان بهتر است.

27:6  زخم دوست بهتر از بوسهٔ دشمن است.

27:7  شکم سیر حتّی از عسل کراهت دارد، امّا برای شکم گرسنه هر چیزِ تلخ، شیرین است.

27:8  کسی‌که از خانهٔ خود دور می‌شود، همچون پرنده‌ای است که از آشیانهٔ خود، آواره شده باشد.

27:9  مشورت صمیمانهٔ یک دوست همچون عطری خوشبو، دلپذیر است.

27:10  دوست خود و دوست والدینت را هرگز ترک نکن، و وقتی‌که در سختی هستی، به سراغ خویشاوندت نرو. همسایهٔ نزدیک بهتر از خویشاوندی که از تو دور است، می‌تواند به تو کمک کند.

27:11  فرزندم، حکمت بیاموز و دل مرا شاد کن تا بتوانم جواب کسانی را که سرزنشم می‌کنند، بدهم.

27:12  شخص زیرک، خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم جاهل به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.

27:13  از شخص احمقی که برای قرض بیگانه‌ای ضامن می‌شود، از اموالش چیزی را به گرو بگیر.

27:14  اگر صبح زود با دعای خیر دوستت را از خواب بیدار کنی، دعای تو همچون لعنت خواهد بود.

27:15  غرغرهای زن بهانه‌گیر مثل چک‌چک آب در روز بارانی است.

27:16  همان‌طور که نمی‌توان از وزیدن باد جلوگیری کرد و یا با دستهای چرب چیزی را نگه داشت، جلوگیری از غرغر چنین زنی هم محال است.

27:17  همان‌طور که آهن، آهن را تیز می‌کند، دوست نیز شخصیّت دوست خود را اصلاح می‌کند.

27:18  هر که از درخت انجیر نگهداری کند، از میوه‌اش هم خواهد خورد، و هرکسی که به آقای خود خدمت کند، پاداش خدمت خود را خواهد گرفت.

27:19  همان‌طور که انسان در آب، روی خود را می‌بیند، در وجود دیگران نیز وجود خویش را مشاهده می‌کند.

27:20  همان‌طور که دنیای مردگان از بلعیدن زندگان سیر نمی‌شود، خواسته‌های انسان هم هرگز تمام شدنی نیست.

27:21  طلا و نقره را به وسیلهٔ آتش می‌آزمایند، امّا انسان را از عکس‌العملش در برابر تعریف و تمجید دیگران می‌توان شناخت.

27:22  اگر شخص احمق را در هاون هم بکوبی، حماقتش از او جدا نمی‌شود.

27:23  مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

27:24  مال و دارایی زود از بین می‌رود و تاج و تخت پادشاه تا ابد برای فرزندان او باقی نمی‌ماند. پس تو با دقّت از گلّه و رمه‌ات مواظبت کن.

27:25  علف را درو کن و سپس علوفهٔ کوهستان را جمع‌آوری نما تا زمانی که محصول تازه به بار می‌آید

27:26  آنگاه می‌توانی از پشم گوسفندانت لباس تهیّه کنی، از فروش بُزهایت زمین بخری

27:27  و از شیر بقیّهٔ بُزهایت تو و خانواده و کنیزانت سیر خواهید شد.

Chapter 28

28:1  مردم بدکار می‌گریزند، درحالی‌که کسی آنها را تعقیب نمی‌کند، امّا اشخاص درستکار مثل شیر، شجاع هستند.

28:2  وقتی ملّتی گرفتار شورش می‌شود، دولتش به آسانی سرنگون می‌گردد، امّا رهبران درستکار و عاقل مایهٔ ثبات مملکت هستند.

28:3  حاکمی که بر فقرا ظلم می‌کند، مانند باران شدیدی است که محصول را از بین می‌برد.

28:4  قانون شکنی، ستایش شریران است؛ امّا اطاعت از قانون، مبارزه با آنها می‌باشد.

28:5  عدالت برای مردم بدکار بی‌معنی است، امّا پیروان خداوند اهمیّت آن را به خوبی می‌دانند.

28:6  انسان بهتر است فقیر و درستکار باشد، از اینکه ثروتمند و فریبکار.

28:7  جوانی که از قانون الهی اطاعت می‌کند، عاقل است؛ امّا کسی‌که همنشین مردم شریر می‌شود، باعث ننگ والدین خود می‌شود.

28:8  مالی که از راه ربا و سودجویی از فقرا حاصل شود، عاقبت به دست کسی می‌افتد که بر فقرا رحم می‌کند.

28:9  خدا از دعای کسانی‌که احکام او را اطاعت نمی‌کنند، نفرت دارد.

28:10  هر که دام در راه شخص درستکار بنهد و او را به راه بد بکشاند، عاقبت به دام خود گرفتار می‌شود، امّا اشخاص نیک پاداش خوبی می‌گیرند.

28:11  ثروتمندان خود را عاقل می‌پندارند، امّا فقیر خردمند از باطن آنها باخبر است.

28:12  وقتی مردمان نیک پیروز می‌شوند، همه خوشی می‌کنند؛ امّا هنگامی‌که شریران به قدرت می‌رسند، مردم پنهان می‌شوند.

28:13  هر که گناه خود را بپوشاند، هرگز کامیاب نمی‌شود؛ امّا کسی‌که به گناه خود اعتراف کند و از آن دست بکشد، خدا بر او رحم می‌کند.

28:14  خوشا به حال کسی‌که از خداوند می‌ترسد، زیرا هر که در برابر خدا سرسختی نشان بدهد، گرفتار بلا و بدبختی می‌شود.

28:15  مردم بیچاره‌ای که زیر سلطهٔ حاکم ظالمی زندگی می‌کنند، مانند کسانی می‌باشند که گرفتار شیر غرّان و یا خرس گرسنه هستند.

28:16  پادشاه نادان بر مردم ظلم می‌کند، امّا آن پادشاهی که از بی‌عدالتی و رشوه‌خواری نفرت داشته باشد، سلطنتش طولانی خواهد بود.

28:17  عذابِ وجدان شخص قاتل، او را به سوی مجازات می‌برد، پس تو سعی نکن که او را از عذابش برهانی.

28:18  هر که در راه راست ثابت قدم باشد، در امان می‌ماند؛ امّا کسی‌که به راههای کج برود، به زمین می‌خورد.

28:19  هر که در زمین خود زراعت کند، نان کافی خواهد داشت، امّا کسی‌که وقت خود را به تنبلی بگذراند، فقیر می‌شود.

28:20  اشخاص درستکار کامیاب می‌شوند، ولی کسانی‌که برای ثروتمند شدن عجله می‌کنند، بی‌سزا نمی‌مانند.

28:21  طرفداری کار درستی نیست، امّا قضاتی هم هستند که به‌خاطر یک لقمه نان بی‌عدالتی می‌کنند.

28:22  آدم خسیس فقط به فکر جمع‌آوری ثروت است، غافل از اینکه فقر در انتظار اوست.

28:23  اگر اشتباه کسی را به او گوشزد کنی، در آخر بیشتر از کسی‌که پیش او چاپلوسی کرده است، از تو قدردانی خواهد کرد.

28:24  کسی‌که از والدین خود دزدی می‌کند و می‌گوید: «کار بدی نکرده‌ام»، از یک راهزن کمتر نیست.

28:25  حرص و طمع باعث جنگ و جدال می‌شود، امّا توکّل نمودن بر خداوند، انسان را کامیاب می‌سازد.

28:26  کسی‌که از عقاید خود پیروی می‌کند، احمق است، امّا هر که پیرو تعالیم دانایان باشد، در امان می‌ماند.

28:27  اگر به فقرا کمک کنی، هرگز محتاج نمی‌شوی، امّا اگر روی خود را از آنها برگردانی، مورد لعنت قرار می‌گیری.

28:28  هنگامی‌که شریران به قدرت می‌رسند، مردم پنهان می‌شوند، امّا وقتی آنها سقوط می‌کنند، اشخاص درستکار قدرت را به دست می‌گیرند.

Chapter 29

29:1  کسی‌که بعد از سرزنش زیاد بازهم سرسختی کند، ناگهان شکسته خواهد شد و علاجی نخواهد داشت.

29:2  تا وقتی‌که قدرت در دست اشخاص نیک است، مردم خوشحال هستند، ولی اگر قدرت به دست افراد بد بیفتد، مردم ناله خواهند کرد.

29:3  پسر عاقل والدین خود را خوشحال می‌سازد، امّا پسری که به دنبال زنان بدکار می‌رود، دارایی آنها را برباد می‌دهد.

29:4  پادشاه عادل به کشور خود ثبات می‌بخشد، ولی آن که مالیات زیاد می‌گیرد، مملکت خود را نابود می‌سازد.

29:5  شخص متملّق با چاپلوسی به دوست خود صدمه می‌زند.

29:6  شریران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، امّا شادکامی نصیب مردم درستکار می‌گردد.

29:7  شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، امّا شریر به فکر آنها نیست.

29:8  شخص احمقی که دیگران را مسخره می‌کند، شهری را به آشوب می‌کشد، امّا آدم دانا خشم را فرو می‌نشاند.

29:9  وقتی یک آدم عاقل با یک شخص احمق به دادگاه می‌رود، شخص احمق خشمگین می‌شود و او را مسخره می‌کند و صلحی نخواهد بود.

29:10  کسانی‌که تشنهٔ خون هستند از افراد نیکو نفرت دارند و به فکر هلاکت آنان می‌باشند.

29:11  آدم احمق، بزودی خشم خود را ظاهر می‌سازد، امّا شخص عاقل از خشم خود جلوگیری می‌کند.

29:12  اگر حاکم به سخنان دروغ گوش بدهد، تمام خادمانش دروغگو می‌شوند.

29:13  فقیر و ثروتمند در یک چیز مانند هم هستند: خداوند به هردوی آنها چشم بینا داده است.

29:14  پادشاهی که نسبت به مردم مسکین با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پایدار می‌ماند.

29:15  برای تربیت کودکان چوب و تأدیب لازم است، اگر او را آزاد بگذاری و سرزنش نکنی، باعث شرمندگی مادر خود می‌شود.

29:16  وقتی شریران به قدرت می‌رسند، جرم زیاد می‌شود. امّا مردم درستکار سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

29:17  فرزندت را تأدیب کن تا باعث خوشی و آرامش تو گردد.

29:18  مردمی که خدا راهنمایشان نباشد، سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که از دستورات الهی پیروی می‌کنند.

29:19  نوکران، تنها با نصیحت اصلاح نمی‌شوند، زیرا آنها هرچند سخنان تو را بفهمند، امّا به آنها توجّه نمی‌کنند.

29:20  شخصی که بدون فکر کردن و با عجله حرف می‌زند، از یک احمق هم بدتر است.

29:21  نوکری که آقایش او را از کودکی به ناز پرورده باشد، سرانجام تمام دارایی آقای خود را غصب می‌کند.

29:22  شخص تندخو کشمکش برپا می‌کند و آدم بدخُلق فتنه‌انگیز است.

29:23  تکبّر، انسان را به زمین می‌زند؛ امّا فروتنی باعث سرفرازی می‌شود.

29:24  کسی‌که با دزد همدست می‌شود، به جان خود دشمنی می‌کند. اگر در دادگاه حقیقت را بگوید، مجازات خواهد شد و اگر را نگوید، خدا او را لعنت می‌کند.

29:25  کسی‌که از انسان می‌ترسد در دام می‌افتد، امّا هرکه بر خداوند توکّل می‌کند، در امان می‌ماند.

29:26  بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند، امّا داوری فقط به دست خداوند است.

29:27  درستکاران از شریران نفرت دارند و شریران از درستکاران.

Chapter 30

30:1  اینها سخنان آکور، پسر یاقه است، خطاب به ایتیئیل و اوکال: خدایا، خسته و درمانده‌ام، چه چاره کنم؟

30:2  من شعور یک انسان را ندارم.

30:3  من بیشتر شبیه حیوان هستم؛ من شعور یک انسان را ندارم، و دربارهٔ خدا چیزی نمی‌دانم.

30:4  کیست که به آسمان صعود کرد و بر زمین فرود آمد؟ کیست که باد را در مشت خود جمع کرد و آبها را در لباس خود پیچید؟ کیست که حدود زمین را تعیین کرد؟ نام او چیست و پسرش چه نام دارد؟ اگر می‌دانی بگو.

30:5  «خدا به وعدهٔ خود وفا می‌کند. او مانند سپر از کسانی‌که به او توکّل دارند، حمایت می‌کند.

30:6  به کلام او چیزی میافزا، مبادا تو را تنبیه کند و دروغگو شمرده شوی.»

30:7  ای خدا، پیش از اینکه بمیرم، دو چیز از تو می‌خواهم:

30:8  زبان مرا از دروغ گفتن بازدار، و مرا نه فقیر ساز و نه ثروتمند، بلکه روزی مرا به اندازهٔ احتیاجم بده.

30:9  زیرا اگر ثروتمند شوم ممکن است تو را انکار کنم و بگویم: «خداوند کیست؟» و اگر فقیر شوم، شاید دزدی کنم و نام تو را بی‌حرمت سازم.

30:10  هیچ‌وقت از کسی پیش کارفرمایش بدگویی نکن، مبادا تو را لعنت کند و مجرم شوی.

30:11  کسانی هستند که پدر و مادر خود را نفرین می‌کنند.

30:12  اشخاصی هستند که خود را پاک می‌دانند، درحالی‌که آلوده به گناه می‌باشند.

30:13  بسیار کسانی هستند که از چشمانشان کبر و غرور می‌بارد.

30:14  گروهی هستند که دندانهای خود را تیز می‌کنند تا به جان مردم فقیر و محتاج افتاده، آنها را ببلعند.

30:15  در دنیا چهار چیز مانند «زالو» هستند که هرقدر بخورند سیر نمی‌شوند:

30:16  دنیای مردگان، رحم نازا، زمین خشک و بی‌آب، و آتش شعله‌ور.

30:17  کسی‌که پدر خود را مسخره و مادر خود را تحقیر کند، زاغها چشمانش را از کاسه بیرون می‌آوردند و لاشخورها بدنش را می‌خورند.

30:18  چهار چیز است که برای من بسیار عجیب است و من آنها را نمی‌فهمم:

30:19  پرواز عقاب در آسمان، خزیدن مار بر صخره، عبور کشتی از دریا، به وجود آمدن عشق بین زن و مرد.

30:20  زن بدکار زنا می‌کند و با بی‌شرمی می‌گوید: «گناهی نکرده‌ام.»

30:21  چهار چیز است که زمین تاب تحمّل آنها را ندارد:

30:22  غلامی که به سلطنت می‌رسد، احمقی که سیر و توانگر شود،

30:23  زن بداخلاقی که شوهر کرده باشد، و کنیزی که جای خانم خانه را می‌گیرد.

30:24  در دنیا چهار حیوان هستند که کوچک می‌باشند، امّا شعورِ بسیار دارند:

30:25  مورچه‌ها: اگر چه ضعیف هستند، امّا در تابستان برای زمستان خوراک ذخیره می‌کنند،

30:26  گورکنها: با آن که ناتوانند، امّا در بین صخره‌ها برای خود لانه می‌سازند،

30:27  ملخها: هر چند رهبری ندارند، ولی در دسته‌های منظّم حرکت می‌کنند،

30:28  و مارمولکها: که می‌توان آنها را با دست گرفت، امّا در قصرهای پادشاهان هم راه دارند.

30:29  چهار موجود هستند که با وقار راه می‌روند:

30:30  شیر که پادشاه حیوانات است و از چیزی نمی‌ترسد،

30:31  طاووس، بُز نر، و پادشاهی که سپاهیانش همراه او هستند.

30:32  اگر از روی حماقت مغرور شده و نقشه‌های پلیدی کشیده‌ای، از این کارهایت دست بکش.

30:33  همچنان‌که از زدن شیر کره به دست می‌آید و از ضربه زدن به بینی خون جاری می‌شود، از برانگیختن خشم نیز نزاع برپا می‌گردد.

Chapter 31

31:1  اینها سخنانی است که مادر لموئیل پادشاه به او تعلیم داد:

31:2  ای پسر من، ای پسری که تو را با نذر و نیاز به دنیا آورده‌ام.

31:3  نیروی جوانی‌ات را صرف زنان مکن، زیرا آنها باعث نابودی پادشاهان شده‌اند.

31:4  ای لموئیل، برای پادشاهان شایسته نیست که شرابخوار باشند،

31:5  زیرا ممکن است قوانین را فراموش کرده نتوانند به داد مظلومان برسند.

31:6  شراب را به کسانی بده که در انتظار مرگ هستند و به کام کسانی بریز که در بدبختی و تلخکامی به سر می‌برند،

31:7  تا بنوشند و بدبختی و ناکامی خود را فراموش کنند.

31:8  دهان بگشا و از حق کسانی‌که بی‌زبان و بیچاره هستند، دفاع کن.

31:9  دهان خود را بازکن و با عدالت داوری کن و به کمک مردم فقیر و مسکین بشتاب.

31:10  زن لایق را چه کسی می‌تواند پیدا کند؟ ارزش او از جواهرات هم زیادتر است.

31:11  او مورد اعتماد شوهر خود می‌باشد و نمی‌گذارد که شوهرش به چیزی محتاج شود.

31:12  سراسر عمرش به شوهر خود خوبی می‌کند نه بدی.

31:13  پشم و کتان را می‌گیرد و با دستهای خود آنها را می‌ریسد.

31:14  او برای تهیهٔ خوراک مانند کشتیهای تاجران به راههای دور می‌رود.

31:15  پیش از آن که هوا روشن شود از خواب برمی‌خیزد و برای خانوادهٔ خود خوراک آماده می‌کند و دستورات لازم را به کنیزان خود می‌دهد.

31:16  مزرعه‌ای را انتخاب می‌کند و بعد از فکر و بررسی آن را می‌خرد و با دسترنج خود تاکستانی را آباد می‌کند.

31:17  او نیرومند و پرکار است.

31:18  ارزش چیزهایی را که درست می‌کند، می‌داند و شبها تا دیر وقت کار می‌کند.

31:19  با دستهای خود نخ می‌ریسد و پارچه می‌بافد.

31:20  از روی سخاوت به مردم فقیر کمک می‌کند.

31:21  از برف و سرما نمی‌ترسد، زیرا برای اهل خانهٔ خود لباس گرم دوخته است.

31:22  برای خود نیز لباسهای زیبا از پارچه‌های کتان ارغوانی می‌دوزد.

31:23  شوهرش از مردان با نفوذ و محترم شهر است.

31:24  او لباس و کمربند تهیّه می‌کند و به تاجران می‌فروشد.

31:25  او زنی است قوی و باوقار و از آینده بیم ندارد.

31:26  تمام سخنانش پر از حکمت و نصایحش محبّت‌آمیز است.

31:27  تنبلی نمی‌کند و احتیاجات خانوادهٔ خود را فراهم می‌نماید.

31:28  فرزندانش از او راضی هستند و شوهرش او را ستایش می‌کند و می‌گوید:

31:29  «تو بر همهٔ زنان خوب و صالح برتری داری.»

31:30  جمال و زیبایی فریبنده و ناپایدار است، امّا زنی که از خداوند می‌‌ترسد، قابل تحسین است.

31:31  پاداش کارهایش را به او بدهید و همگی او را تحسین کنید.