FarOPV - Proverbs

Chapter 1

1:1  امثال سلیمان بن داود پادشاه اسرائیل

1:2  به جهت دانستن حکمت و عدل، و برای فهمیدن کلمات فطانت.

1:3  به جهت اکتساب ادب معرفت آمیز، و عدالت و انصاف و استقامت.

1:4  تاساده دلان را زیرکی بخشد، و جوانان را معرفت وتمیز.

1:5  تا مرد حکیم بشنود و علم را بیفزاید. ومرد فهیم تدابیر را تحصیل نماید.

1:6  تا امثال وکنایات را بفهمند، کلمات حکیمان و غوامض ایشان را.

1:7  ترس یهوه آغاز علم است. لیکن جاهلان حکمت و ادب را خوار می‌شمارند.

1:8  ‌ای پسر من تادیب پدر خود را بشنو، و تعلیم مادر خویش را ترک منما.

1:9  زیرا که آنها تاج زیبایی برای سر تو، و جواهر برای گردن توخواهد بود.

1:10  ‌ای پسر من اگر گناهکاران تو رافریفته سازند، قبول منما.

1:11  اگر گویند: «همراه مابیا تا برای خون در کمین بنشینیم، و برای بی‌گناهان بی‌جهت پنهان شویم،

1:12  مثل هاویه ایشان را زنده خواهیم بلعید، و تندرست مانندآنانی که به گور فرو می‌روند.

1:13  هر گونه اموال نفیسه را پیدا خواهیم نمود. و خانه های خود را ازغنیمت مملو خواهیم ساخت.

1:14  قرعه خود رادر میان ما بینداز. و جمیع ما را یک کیسه خواهدبود.»

1:15  ‌ای پسر من با ایشان در راه مرو. و پای خودرا از طریقهای ایشان باز دار

1:16  زیرا که پایهای ایشان برای شرارت می‌دود و به جهت ریختن خون می‌شتابد.

1:17  به تحقیق، گستردن دام در نظرهر بالداری بی‌فایده است.

1:18  لیکن ایشان به جهت خون خود کمین می‌سازند، و برای جان خویش پنهان می‌شوند.

1:19  همچنین است راههای هر کس که طماع سود باشد، که آن جان مالک خود را هلاک می‌سازد.

1:20  حکمت در بیرون ندا می‌دهد و در شوارع عام آواز خود را بلند می‌کند.

1:21  در سرچهارراهها در دهنه دروازه‌ها می‌خواند و در شهربه سخنان خود متکلم می‌شود

1:22  که «ای جاهلان تا به کی جهالت را دوست خواهید داشت؟ و تا به کی مستهزئین از استهزا شادی می‌کنند و احمقان از معرفت نفرت می‌نمایند؟

1:23  به‌سبب عتاب من بازگشت نمایید. اینک روح خود را بر شما افاضه خواهم نمود و کلمات خود را بر شما اعلام خواهم کرد.

1:24  زیرا که چون خواندم، شما ابانمودید و دستهای خود را افراشتم و کسی اعتنانکرد.

1:25  بلکه تمامی نصیحت مرا ترک نمودید وتوبیخ مرا نخواستید.

1:26  پس من نیز در حین مصیبت شما خواهم خندید و چون ترس بر شمامستولی شود استهزا خواهم نمود.

1:27  چون خوف مثل باد تند بر شما عارض شود، و مصیبت مثل گردباد به شما دررسد، حینی که تنگی وضیق بر شما آید.

1:28  آنگاه مرا خواهند خواندلیکن اجابت نخواهم کرد، و صبحگاهان مراجستجو خواهند نمود اما مرا نخواهند یافت.

1:29  چونکه معرفت را مکروه داشتند، و ترس خداوند را اختیار ننمودند،

1:30  و نصیحت مراپسند نکردند، و تمامی توبیخ مرا خوار شمردند،

1:31  بنابراین، از میوه طریق خود خواهند خورد، واز تدابیر خویش سیر خواهند شد.

1:32  زیرا که ارتداد جاهلان، ایشان را خواهد کشت و راحت غافلانه احمقان، ایشان را هلاک خواهد ساخت.

1:33  اما هر‌که مرا بشنود در امنیت ساکن خواهدبود، و از ترس بلا مستریح خواهد ماند.»

Chapter 2

2:1  ای پسر من اگر سخنان مرا قبول می‌نمودی و اوامر مرا نزد خود نگاه می‌داشتی،

2:2  تاگوش خود را به حکمت فرا گیری و دل خود را به فطانت مایل گردانی،

2:3  اگر فهم را دعوت می‌کردی و آواز خود را به فطانت بلندمی نمودی،

2:4  اگر آن را مثل نقره می‌طلبیدی ومانند خزانه های مخفی جستجو می‌کردی،

2:5  آنگاه ترس خداوند را می‌فهمیدی، و معرفت خدا را حاصل می‌نمودی.

2:6  زیرا خداوندحکمت را می‌بخشد، و از دهان وی معرفت وفطانت صادر می‌شود.

2:7  به جهت مستقیمان، حکمت کامل را ذخیره می‌کند و برای آنانی که درکاملیت سلوک می‌نمایند، سپر می‌باشد،

2:8  تاطریقهای انصاف را محافظت نماید و طریق مقدسان خویش را نگاه دارد.

2:9  پس آنگاه عدالت و انصاف را می‌فهمیدی، و استقامت و هر طریق نیکو را.

2:10  زیرا که حکمت به دل تو داخل می‌شد و معرفت نزد جان تو عزیزمی گشت.

2:11  تمیز، تو را محافظت می‌نمود، وفطانت، تو را نگاه می‌داشت،

2:12  تا تو را از راه شریر رهایی بخشد، و از کسانی که به سخنان کج متکلم می‌شوند.

2:13  که راههای راستی را ترک می‌کنند، و به طریقهای تاریکی سالک می‌شوند.

2:14  از عمل بد خشنودند، و از دروغهای شریرخرسندند.

2:15  که در راههای خود معوجند، و درطریقهای خویش کج رو می‌باشند.

2:16  تا تو را اززن اجنبی رهایی بخشد، و از زن بیگانه‌ای که سخنان تملق‌آمیز می‌گوید؛

2:17  که مصاحب جوانی خود را ترک کرده، و عهد خدای خویش را فراموش نموده است.

2:18  زیرا خانه او به موت فرو می‌رود و طریقهای او به مردگان.

2:19  کسانی که نزد وی روند برنخواهند گشت، و به طریقهای حیات نخواهند رسید.

2:20  تا به راه صالحان سلوک نمایی و طریقهای عادلان را نگاه داری.

2:21  زیراکه راستان در زمین ساکن خواهند شد، و کاملان در آن باقی خواهند ماند.

2:22  لیکن شریران از زمین منقطع خواهند شد، و ریشه خیانتکاران از آن کنده خواهد گشت.

Chapter 3

3:1  ای پسر من، تعلیم مرا فراموش مکن و دل تو اوامر مرا نگاه دارد،

3:2  زیرا که طول ایام وسالهای حیات و سلامتی را برای تو خواهدافزود.

3:3  زنهار که رحمت و راستی تو را ترک نکند. آنها را بر گردن خود ببند و بر لوح دل خودمرقوم دار.

3:4  آنگاه نعمت و رضامندی نیکو، درنظر خدا و انسان خواهی یافت.

3:5  به تمامی دل خود بر خداوند توکل نما و بر عقل خود تکیه مکن.

3:6  در همه راههای خود او را بشناس، و اوطریقهایت را راست خواهد گردانید.

3:7  خویشتن را حکیم مپندار، از خداوند بترس و از بدی اجتناب نما.

3:8  این برای ناف تو شفا، وبرای استخوانهایت مغز خواهد بود.

3:9  از مایملک خود خداوند را تکریم نما و از نوبرهای همه محصول خویش.

3:10  آنگاه انبارهای تو به وفورنعمت پر خواهد شد، و چرخشتهای تو از شیره انگور لبریز خواهد گشت.

3:11  ‌ای پسر من، تادیب خداوند را خوار مشمار، و توبیخ او را مکروه مدار.

3:12  زیرا خداوند هر‌که را دوست داردتادیب می‌نماید، مثل پدر پسر خویش را که از اومسرور می‌باشد.

3:13  خوشابحال کسی‌که حکمت را پیدا کند، و شخصی که فطانت را تحصیل نماید.

3:14  زیرا که تجارت آن از تجارت نقره ومحصولش از طلای خالص نیکوتر است.

3:15  ازلعلها گرانبهاتر است و جمیع نفایس تو با آن برابری نتواند کرد.

3:16  به‌دست راست وی طول ایام است، و به‌دست چپش دولت و جلال.

3:17  طریقهای وی طریقهای شادمانی است و همه راههای وی سلامتی می‌باشد.

3:18  به جهت آنانی که او را به‌دست گیرند، درخت حیات‌است وکسی‌که به او متمسک می‌باشد خجسته است.

3:19  خداوند به حکمت خود زمین را بنیاد نهاد، و به عقل خویش آسمان را استوار نمود.

3:20  به علم او لجه‌ها منشق گردید، و افلاک شبنم رامی چکانید.

3:21  ‌ای پسر من، این چیزها از نظر تودور نشود. حکمت کامل و تمیز را نگاه دار.

3:22  پس برای جان تو حیات، و برای گردنت زینت خواهد بود.

3:23  آنگاه در راه خود به امنیت سالک خواهی شد، و پایت نخواهد لغزید.

3:24  هنگامی که بخوابی، نخواهی ترسید و چون دراز شوی خوابت شیرین خواهد شد.

3:25  از خوف ناگهان نخواهی ترسید، و نه از خرابی شریران چون واقع شود.

3:26  زیرا خداوند اعتماد تو خواهد بود و پای تو را از دام حفظ خواهد نمود.

3:27  احسان را ازاهلش باز مدار، هنگامی که بجا آوردنش در قوت دست توست.

3:28  به همسایه خود مگو برو وبازگرد، و فردا به تو خواهم داد، با آنکه نزد توحاضر است.

3:29  بر همسایه ات قصد بدی مکن، هنگامی که او نزد تو در امنیت ساکن است.

3:30  باکسی‌که به تو بدی نکرده است، بی‌سبب مخاصمه منما.

3:31  بر مرد ظالم حسد مبر وهیچکدام از راههایش را اختیار مکن.

3:32  زیراکج خلقان نزد خداوند مکروهند، لیکن سر او نزدراستان است،

3:33  لعنت خداوند بر خانه شریران است. اما مسکن عادلان را برکت می‌دهد.

3:34  یقین که مستهزئین را استهزا می‌نماید، اما متواضعان رافیض می‌بخشد.

3:35  حکیمان وارث جلال خواهند شد، اما احمقان خجالت را خواهند برد.

Chapter 4

4:1  ای پسران، تادیب پدر را بشنوید و گوش دهید تا فطانت را بفهمید،

4:2  چونکه تعلیم نیکو به شما می‌دهم. پس شریعت مرا ترک منمایید.

4:3  زیرا که من برای پدر خود پسر بودم، ودر نظر مادرم عزیز و یگانه.

4:4  و او مرا تعلیم داده، می‌گفت: «دل تو به سخنان من متمسک شود، واوامر مرا نگاه دار تا زنده بمانی.

4:5  حکمت راتحصیل نما و فهم را پیدا کن. فراموش مکن و از کلمات دهانم انحراف مورز.

4:6  آن را ترک منما که تو را محافظت خواهد نمود. آن را دوست دار که تو را نگاه خواهد داشت.

4:7  حکمت از همه‌چیزافضل است. پس حکمت را تحصیل نما و به هرآنچه تحصیل نموده باشی، فهم را تحصیل کن.

4:8  آن را محترم دار، و تو را بلند خواهد ساخت. واگر او را در آغوش بکشی تو را معظم خواهدگردانید.

4:9  بر سر تو تاج زیبایی خواهد نهاد. وافسر جلال به تو عطا خواهد نمود.»

4:10  ‌ای پسر من بشنو و سخنان مرا قبول نما، که سالهای عمرت بسیار خواهد شد.

4:11  راه حکمت را به تو تعلیم دادم، و به طریقهای راستی تو راهدایت نمودم.

4:12  چون در راه بروی قدمهای توتنگ نخواهد شد، و چون بدوی لغزش نخواهی خورد.

4:13  ادب را به چنگ آور و آن را فرو مگذار. آن را نگاه دار زیرا که حیات تو است.

4:14  به راه شریران داخل مشو، و در طریق گناهکاران سالک مباش.

4:15  آن را ترک کن و به آن گذر منما، و از آن اجتناب کرده، بگذر.

4:16  زیرا که ایشان تا بدی نکرده باشند، نمی خوابند و اگر کسی را نلغزانیده باشند، خواب از ایشان منقطع می‌شود.

4:17  چونکه نان شرارت را می‌خورند، و شراب ظلم رامی نوشند.

4:18  لیکن طریق عادلان مثل نور مشرق است که تا نهار کامل روشنایی آن در تزایدمی باشد.

4:19  و اما طریق شریران مثل ظلمت غلیظاست، و نمی دانند که از چه چیز می‌لغزند.

4:20  ‌ای پسر من، به سخنان من توجه نما و گوش خود را به کلمات من فرا گیر.

4:21  آنها از نظر تو دورنشود. آنها را در اندرون دل خود نگاه دار.

4:22  زیراهر‌که آنها را بیابد برای او حیات‌است، و برای تمامی جسد او شفا می‌باشد.

4:23  دل خود را به حفظ تمام نگاه دار، زیرا که مخرج های حیات ازآن است.

4:24  دهان دروغگو را از خود بینداز، ولبهای کج را از خویشتن دور نما.

4:25  چشمانت به استقامت نگران باشد، و مژگانت پیش روی توراست باشد.

4:26  طریق پایهای خود را همواربساز، تا همه طریقهای تو مستقیم باشد.

4:27  به طرف راست یا چپ منحرف مشو، و پای خود رااز بدی نگاه دار.

Chapter 5

5:1  ای پسر من، به حکمت من توجه نما، و گوش خود را به فطانت من فراگیر،

5:2  تاتدابیر را محافظت نمایی، و لبهایت معرفت رانگاه دارد.

5:3  زیرا که لبهای زن اجنبی عسل رامی چکاند، و دهان او از روغن ملایم تر است.

5:4  لیکن آخر او مثل افسنتین تلخ است و برنده مثل شمشیر دودم.

5:5  پایهایش به موت فرو می‌رود، وقدمهایش به هاویه متمسک می‌باشد.

5:6  به طریق حیات هرگز سالک نخواهد شد. قدمهایش آواره شده است و او نمی داند.

5:7  و الان‌ای پسرانم مرابشنوید، و از سخنان دهانم انحراف مورزید.

5:8  طریق خود را از او دور ساز، و به در خانه اونزدیک مشو.

5:9  مبادا عنفوان جوانی خود را به دیگران بدهی، و سالهای خویش را به ستم کیشان.

5:10  و غریبان از اموال تو سیر شوند، و ثمره محنت تو به خانه بیگانه رود.

5:11  که در عاقبت خودنوحه گری نمایی، هنگامی که گوشت و بدنت فانی شده باشد،

5:12  و گویی چرا ادب را مکروه داشتم، و دل من تنبیه را خوار شمرد،

5:13  و آواز مرشدان خود را نشنیدم، و به معلمان خود گوش ندادم.

5:14  نزدیک بود که هر گونه بدی را مرتکب شوم، در میان قوم و جماعت.

5:15  آب را از منبع خود بنوش، و نهرهای جاری را از چشمه خویش.

5:16  جویهای تو بیرون خواهد ریخت، و نهرهای آب در شوارع عام،

5:17  و از آن خودت به تنهایی خواهد بود، و نه از آن غریبان با تو.

5:18  چشمه تو مبارک باشد، و از زن جوانی خویش مسرور باش،

5:19  مثل غزال محبوب و آهوی جمیل. پستانهایش تو را همیشه خرم سازد، و از محبت او دائم محفوظ باش.

5:20  لیکن‌ای پسر من، چرا از زن بیگانه فریفته شوی؟ و سینه زن غریب را در بر‌گیری؟

5:21  زیراکه راههای انسان در مدنظر خداوند است، وتمامی طریقهای وی را می‌سنجد.

5:22  تقصیرهای شریر او را گرفتار می‌سازد، و به بندهای گناهان خود بسته می‌شود.

5:23  او بدون ادب خواهد مرد، و به کثرت حماقت خویش تلف خواهد گردید.

Chapter 6

6:1  ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

6:2  و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

6:3  پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

6:4  خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

6:5  مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

6:6  ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

6:7  که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

6:8  اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

6:9  ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

6:10  اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

6:11  پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

6:12  مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

6:13  با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

6:14  در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

6:15  بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

6:16  شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

6:17  چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

6:18  دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

6:19  شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

6:20  ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

6:21  آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

6:22  حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

6:23  زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

6:24  تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

6:25  در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

6:26  زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

6:27  آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

6:28  یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

6:29  همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

6:30  دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

6:31  لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

6:32  اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

6:33  او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

6:34  زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

6:35  بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.

Chapter 7

7:1  ای پسر من سخنان مرا نگاه دار، و اوامر مرانزد خود ذخیره نما.

7:2  اوامر مرا نگاه دار تازنده بمانی، و تعلیم مرا مثل مردمک چشم خویش.

7:3  آنها را بر انگشتهای خود ببند و آنها رابر لوح قلب خود مرقوم دار.

7:4  به حکمت بگو که تو خواهر من هستی و فهم را دوست خویش بخوان

7:5  تا تو را از زن اجنبی نگاه دارد، و از زن غریبی که سخنان تملق‌آمیز می‌گوید.

7:6  زیرا که از دریچه خانه خود نگاه کردم، و ازپشت شبکه خویش.

7:7  در میان جاهلان دیدم، ودر میان جوانان، جوانی ناقص العقل مشاهده نمودم،

7:8  که در کوچه بسوی گوشه او می‌گذشت. و به راه خانه وی می‌رفت،

7:9  در شام در حین زوال روز، در سیاهی شب و در ظلمت غلیظ،

7:10  که اینک زنی به استقبال وی می‌آمد، در لباس زانیه ودر خباثت دل.

7:11  زنی یاوه‌گو و سرکش که پایهایش در خانه‌اش قرار نمی گیرد.

7:12  گاهی درکوچه‌ها و گاهی در شوارع عام، و نزد هر گوشه‌ای در کمین می‌باشد.

7:13  پس او را بگرفت و بوسید وچهره خود را بی‌حیا ساخته، او را گفت:

7:14  «نزدمن ذبایح سلامتی است، زیرا که امروز نذرهای خود را وفا نمودم.

7:15  از این جهت به استقبال توبیرون آمدم، تا روی تو را به سعی تمام بطلبم وحال تو را یافتم.

7:16  بر بستر خود دوشکهاگسترانیده‌ام، با دیباها از کتان مصری.

7:17  بسترخود را با مر و عود و سلیخه معطر ساخته‌ام.

7:18  بیاتا صبح از عشق سیر شویم، و خویشتن را ازمحبت خرم سازیم.

7:19  زیرا صاحبخانه در خانه نیست، و سفر دور رفته است.

7:20  کیسه نقره‌ای به‌دست گرفته و تا روز بدر تمام مراجعت نخواهدنمود.»

7:21  پس او را از زیادتی سخنانش فریفته کرد، واز تملق لبهایش او را اغوا نمود.

7:22  در ساعت ازعقب او مثل گاوی که به سلاخ خانه می‌رود، روانه شد و مانند احمق به زنجیرهای قصاص.

7:23  تا تیر به جگرش فرو رود، مثل گنجشکی که به دام می‌شتابد و نمی داند که به خطر جان خود می‌رود.

7:24  پس حال‌ای پسران مرا بشنوید، و به سخنان دهانم توجه نمایید.

7:25  دل تو به راههایش مایل نشود، و به طریقهایش گمراه مشو،

7:26  زیراکه او بسیاری را مجروح‌انداخته است، و جمیع کشتگانش زورآورانند.

7:27  خانه او طریق هاویه است و به حجره های موت مودی می‌باشد.

Chapter 8

8:1  آیا حکمت ندا نمی کند، و فطانت آوازخود را بلند نمی نماید؟

8:2  به‌سر مکان های بلند، به کناره راه، در میان طریقها می‌ایستد.

8:3  به‌جانب دروازه‌ها به دهنه شهر، نزد مدخل دروازه‌ها صدا می‌زند.

8:4  که شما را‌ای مردان می‌خوانم و آواز من به بنی آدم است.

8:5  ‌ای جاهلان زیرکی را بفهمید و‌ای احمقان عقل رادرک نمایید.

8:6  بشنوید زیرا که به امور عالیه تکلم می‌نمایم و گشادن لبهایم استقامت است.

8:7  دهانم به راستی تنطق می‌کند و لبهایم شرارت را مکروه می‌دارد.

8:8  همه سخنان دهانم بر‌حق است و درآنها هیچ‌چیز کج یا معوج نیست.

8:9  تمامی آنهانزد مرد فهیم واضح است و نزد یابندگان معرفت مستقیم است.

8:10  تادیب مرا قبول کنید و نه نقره را، و معرفت را بیشتر از طلای خالص.

8:11  زیرا که حکمت از لعلها بهتر است، و جمیع نفایس را به او برابر نتوان کرد.

8:12  من حکمتم و در زیرکی سکونت دارم، و معرفت تدبیر را یافته‌ام.

8:13  ترس خداوند، مکروه داشتن بدی است. غرور و تکبر وراه بد و دهان دروغگو را مکروه می‌دارم.

8:14  مشورت و حکمت کامل از آن من است. من فهم هستم و قوت از آن من است.

8:15  به من پادشاهان سلطنت می‌کنند، و داوران به عدالت فتوا می‌دهند.

8:16  به من سروران حکمرانی می‌نمایند و شریفان و جمیع داوران جهان.

8:17  من دوست می‌دارم آنانی را که مرا دوست می‌دارند. وهر‌که مرا به جد و جهد بطلبد مرا خواهد یافت.

8:18  دولت و جلال با من است. توانگری جاودانی وعدالت.

8:19  ثمره من از طلا و زر ناب بهتر است، وحاصل من از نقره خالص.

8:20  در طریق عدالت می‌خرامم، در میان راههای انصاف،

8:21  تا مال حقیقی را نصیب محبان خود گردانم، وخزینه های ایشان را مملو سازم.

8:22  خداوند مرا مبداء طریق خود داشت، قبل از اعمال خویش از ازل.

8:23  من از ازل برقرار بودم، از ابتدا پیش از بودن جهان.

8:24  هنگامی که لجه هانبود من مولود شدم، وقتی که چشمه های پر ازآب وجود نداشت.

8:25  قبل از آنگاه کوهها برپاشود، پیش از تلها مولود گردیدم.

8:26  چون زمین وصحراها را هنوز نساخته بود، و نه اول غبار ربع مسکون را.

8:27  وقتی که او آسمان را مستحکم ساخت من آنجا بودم، و هنگامی که دایره را برسطح لجه قرار داد.

8:28  وقتی که افلاک را بالااستوار کرد، و چشمه های لجه را استوار گردانید.

8:29  چون به دریا حد قرار داد، تا آبها از فرمان اوتجاوز نکنند، و زمانی که بنیاد زمین را نهاد.

8:30  آنگاه نزد او معمار بودم، و روزبروز شادی می‌نمودم، و همیشه به حضور او اهتزاز می‌کردم.

8:31  و اهتزاز من در آبادی زمین وی، و شادی من بابنی آدم می‌بود.

8:32  پس الان‌ای پسران مرا بشنوید، وخوشابحال آنانی که طریقهای مرا نگاه دارند.

8:33  تادیب را بشنوید و حکیم باشید، و آن را ردمنمایید.

8:34  خوشابحال کسی‌که مرا بشنود، و هرروز نزد درهای من دیده بانی کند، و باهوهای دروازه های مرا محافظت نماید.

8:35  زیرا هر‌که مرایابد حیات را تحصیل کند، و رضامندی خداوندرا حاصل نماید.

8:36  و اما کسی‌که مرا خطا کند، به‌جان خود ضرر رساند، و هر‌که مرا دشمن دارد، موت را دوست دارد.

Chapter 9

9:1  حکمت، خانه خود را بنا کرده، و هفت ستونهای خویش را تراشیده است.

9:2  ذبایح خود را ذبح نموده و شراب خود را ممزوج ساخته و سفره خود را نیز آراسته است.

9:3  کنیزان خود را فرستاده، ندا کرده است، بر پشتهای بلندشهر.

9:4  هر‌که جاهل باشد به اینجا بیاید، و هر‌که ناقص العقل است او را می‌گوید.

9:5  بیایید از غذای من بخورید، و از شرابی که ممزوج ساخته‌ام بنوشید.

9:6  جهالت را ترک کرده، زنده بمانید، و به طریق فهم سلوک نمایید.

9:7  هر‌که استهزاکننده راتادیب نماید، برای خویشتن رسوایی را تحصیل کند، و هر‌که شریر را تنبیه نماید برای او عیب می‌باشد.

9:8  استهزاکننده را تنبیه منما مبادا از تونفرت کند، اما مرد حکیم را تنبیه نما که تو رادوست خواهد داشت.

9:9  مرد حکیم را پند ده که زیاده حکیم خواهد شد. مرد عادل را تعلیم ده که علمش خواهد افزود.

9:10  ابتدای حکمت ترس خداوند است، و معرفت قدوس فطانت می‌باشد.

9:11  زیرا که به واسطه من روزهای تو کثیر خواهدشد، و سالهای عمر از برایت زیاده خواهدگردید.

9:12  اگر حکیم هستی، برای خویشتن حکیم هستی. و اگر استهزا نمایی به تنهایی متحمل آن خواهی بود.

9:13  زن احمق یاوه‌گو است، جاهل است و هیچ نمی داند،

9:14  و نزد در خانه خود می‌نشیند، درمکانهای بلند شهر بر کرسی،

9:15  تا راه روندگان رابخواند، و آنانی را که به راههای خود براستی می‌روند.

9:16  هر‌که جاهل باشد به اینجا برگردد، وبه ناقص العقل می‌گوید:

9:17  «آبهای دزدیده شده شیرین است، و نان خفیه لذیذ می‌باشد.»

9:18  و اونمی داند که مردگان در آنجا هستند، ودعوت‌شدگانش در عمقهای هاویه می‌باشند.

Chapter 10

10:1  امثال سلیمان: پسر حکیم پدر خود رامسرور می‌سازد، اما پسر احمق باعث حزن مادرش می‌شود.

10:2  گنجهای شرارت منفعت ندارد، اما عدالت از موت رهایی می‌دهد.

10:3  خداوند جان مرد عادل را نمی گذارد گرسنه بشود، اما آرزوی شریران را باطل می‌سازد.

10:4  کسی‌که به‌دست سست کار می‌کند فقیرمی گردد، اما دست چابک غنی می‌سازد.

10:5  کسی‌که در تابستان جمع کند پسر عاقل است، اما کسی‌که در موسم حصاد می‌خوابد، پسر شرم‌آورنده است.

10:6  بر سر عادلان برکت‌ها است، اما ظلم دهان شریران را می‌پوشاند.

10:7  یادگار عادلان مبارک است، اما اسم شریران خواهد گندید.

10:8  دانادل، احکام را قبول می‌کند، اما احمق پرگو تلف خواهد شد.

10:9  کسی‌که به راستی راه رود، در امنیت سالک گردد، و کسی‌که راه خود را کج می‌سازد آشکارخواهد شد.

10:10  هر‌که چشمک می‌زند الم می‌رساند، امااحمق پرگو تلف می‌شود.

10:11  دهان عادلان چشمه حیات‌است، اما ظلم دهان شریران را می‌پوشاند.

10:12  بغض نزاعها می‌انگیزاند، اما محبت هر گناه را مستور می‌سازد.

10:13  در لبهای فطانت پیشگان حکمت یافت می‌شود، اما چوب به جهت پشت مردناقص العقل است.

10:14  حکیمان علم را ذخیره می‌کنند، اما دهان احمق نزدیک به هلاکت است.

10:15  اموال دولتمندان شهر حصاردار ایشان می‌باشد، اما بینوایی فقیران هلاکت ایشان است.

10:16  عمل مرد عادل مودی به حیات‌است، امامحصول شریر به گناه می‌انجامد.

10:17  کسی‌که تادیب را نگاه دارد در طریق حیات‌است، اما کسی‌که تنبیه را ترک نماید گمراه می‌شود.

10:18  کسی‌که بغض را می‌پوشاند دروغگومی باشد. کسی‌که بهتان را شیوع دهد احمق است.

10:19  کثرت کلام از گناه خالی نمی باشد، اما آنکه لبهایش را ضبط نماید عاقل است.

10:20  زبان عادلان نقره خالص است، اما دل شریران لاشی ء می‌باشد.

10:21  لبهای عادلان بسیاری را رعایت می‌کند، اما احمقان از بی‌عقلی می‌میرند.

10:22  برکت خداوند دولتمند می‌سازد، و هیچ زحمت بر آن نمی افزاید.

10:23  جاهل در عمل بد اهتزاز دارد، و صاحب فطانت در حکمت.

10:24  خوف شریران به ایشان می‌رسد، و آرزوی عادلان به ایشان عطا خواهد شد.

10:25  مثل گذشتن گردباد، شریر نابود می‌شود، امامرد عادل بنیاد جاودانی است.

10:26  چنانکه سرکه برای دندان و دود برای چشمان است، همچنین است مرد کاهل برای آنانی که او را می‌فرستند.

10:27  ترس خداوند عمر را طویل می‌سازد، اماسالهای شریران کوتاه خواهد شد.

10:28  انتظار عادلان شادمانی است، اما امیدشریران ضایع خواهد شد.

10:29  طریق خداوند به جهت کاملان قلعه است، اما به جهت عاملان شر هلاکت می‌باشد.

10:30  مرد عادل هرگز متحرک نخواهد شد، اماشریران در زمین ساکن نخواهند گشت.

10:31  دهان صدیقان حکمت را می‌رویاند، امازبان دروغگویان از ریشه‌کنده خواهد شد.

10:32  لبهای عادلان به امور مرضیه عارف است، اما دهان شریران پر از دروغ‌ها است.

Chapter 11

11:1  ترازوی با تقلب نزد خداوند مکروه است، اما سنگ تمام پسندیده او است.

11:2  چون تکبر می‌آید خجالت می‌آید، اما حکمت با متواضعان است.

11:3  کاملیت راستان ایشان را هدایت می‌کند، اماکجی خیانتکاران ایشان را هلاک می‌سازد.

11:4  توانگری در روز غضب منفعت ندارد، اماعدالت از موت رهایی می‌بخشد.

11:5  عدالت مرد کامل طریق او را راست می‌سازد، اما شریر از شرارت خود هلاک می‌گردد.

11:6  عدالت راستان ایشان را خلاصی می‌بخشد، اما خیانتکاران در خیانت خود گرفتار می‌شوند.

11:7  چون مرد شریر بمیرد امید او نابود می‌گردد، و انتظار زورآوران تلف می‌شود.

11:8  مرد عادل از تنگی خلاص می‌شود و شریربه‌جای او می‌آید.

11:9  مرد منافق به دهانش همسایه خود را هلاک می‌سازد، و عادلان به معرفت خویش نجات می‌یابند.

11:10  از سعادتمندی عادلان، شهر شادی می‌کند، و از هلاکت شریران ابتهاج می‌نماید.

11:11  از برکت راستان، شهر مرتفع می‌شود، اما ازدهان شریران منهدم می‌گردد.

11:12  کسی‌که همسایه خود را حقیر شماردناقص العقل می‌باشد، اما صاحب فطانت ساکت می‌ماند.

11:13  کسی‌که به نمامی گردش می‌کند، سرها رافاش می‌سازد، اما شخص امین دل، امر را مخفی می‌دارد.

11:14  جایی که تدبیر نیست مردم می‌افتند، اماسلامتی از کثرت مشیران است.

11:15  کسی‌که برای غریب ضامن شود البته ضررخواهد یافت، و کسی‌که ضمانت را مکروه داردایمن می‌باشد.

11:16  زن نیکوسیرت عزت را نگاه می‌دارد، چنانکه زورآوران دولت را محافظت می‌نمایند.

11:17  مرد رحیم به خویشتن احسان می‌نماید، امامرد ستم کیش جسد خود را می‌رنجاند.

11:18  شریر اجرت فریبنده تحصیل می‌کند، اماکارنده عدالت مزد حقیقی را.

11:19  چنانکه عدالت مودی به حیات‌است، همچنین هر‌که شرارت را پیروی نماید او را به موت می‌رساند.

11:20  کج خلقان نزد خداوند مکروهند، اماکاملان طریق پسندیده او می‌باشند.

11:21  یقین شریر مبرا نخواهد شد، اما ذریت عادلان نجات خواهند یافت.

11:22  زن جمیله بی‌عقل حلقه زرین است در بینی گراز.

11:23  آرزوی عادلان نیکویی محض است، اماانتظار شریران، غضب می‌باشد.

11:24  هستند که می‌پاشند و بیشتر می‌اندوزند وهستند که زیاده از آنچه شاید نگاه می‌دارند اما به نیازمندی می‌انجامد.

11:25  شخص سخی فربه می‌شود، و هر‌که سیراب می‌کند خود نیز سیراب خواهد گشت.

11:26  هر‌که غله را نگاه دارد مردم او را لعنت خواهند کرد، اما بر سر فروشنده آن برکت خواهدبود.

11:27  کسی‌که نیکویی را بطلبد رضامندی رامی جوید، و هر‌که بدی را بطلبد بر او عارض خواهد شد.

11:28  کسی‌که بر توانگری خود توکل کند، خواهد افتاد، اما عادلان مثل برگ سبز شکوفه خواهند‌آورد.

11:29  هر‌که اهل خانه خود را برنجاند نصیب او باد خواهد بود، و احمق بنده حکیم دلان خواهدشد.

11:30  ثمره مرد عادل درخت حیات‌است، وکسی‌که جانها را صید کند حکیم است.

11:31  اینک مرد عادل بر زمین جزا خواهد یافت، پس چند مرتبه زیاده مرد شریر و گناهکار.

Chapter 12

12:1  هر‌که تادیب را دوست می‌دارد معرفت را دوست می‌دارد، اما هر‌که از تنبیه نفرت کند وحشی است.

12:2  مرد نیکو رضامندی خداوند را تحصیل می‌نماید، اما او صاحب تدبیر فاسد را ملزم خواهد ساخت.

12:3  انسان از بدی استوار نمی شود، اما ریشه عادلان جنبش نخواهد خورد.

12:4  زن صالحه تاج شوهر خود می‌باشد، اما زنی که خجل سازد مثل پوسیدگی در استخوانهایش می‌باشد.

12:5  فکرهای عادلان انصاف است، اما تدابیرشریران فریب است.

12:6  سخنان شریران برای خون در کمین است، اما دهان راستان ایشان را رهایی می‌دهد.

12:7  شریران واژگون شده، نیست می‌شوند، اماخانه عادلان برقرار می‌ماند.

12:8  انسان برحسب عقلش ممدوح می‌شود، اماکج دلان خجل خواهند گشت.

12:9  کسی‌که حقیر باشد و خادم داشته باشد، بهتراست از کسی‌که خویشتن را برافرازد و محتاج نان باشد.

12:10  مرد عادل برای جان حیوان خود تفکرمی کند، اما رحمتهای شریران ستم کیشی است.

12:11  کسی‌که زمین خود را زرع کند از نان سیرخواهد شد، اما هر‌که اباطیل را پیروی نمایدناقص العقل است.

12:12  مرد شریر به شکار بدکاران طمع می‌ورزد، اما ریشه عادلان میوه می‌آورد.

12:13  در تقصیر لبها دام مهلک است، اما مردعادل از تنگی بیرون می‌آید.

12:14  انسان از ثمره دهان خود از نیکویی سیرمی شود، و مکافات دست انسان به او رد خواهدشد.

12:15  راه احمق در نظر خودش راست است، اماهر‌که نصیحت را بشنود حکیم است.

12:16  غضب احمق فور آشکار می‌شود، اماخردمند خجالت را می‌پوشاند.

12:17  هر‌که به راستی تنطق نماید عدالت را ظاهرمی کند، و شاهد دروغ، فریب را.

12:18  هستند که مثل ضرب شمشیر حرفهای باطل می‌زنند، اما زبان حکیمان شفا می‌بخشد.

12:19  لب راستگو تا به ابد استوار می‌ماند، اما زبان دروغگو طرفه العینی است.

12:20  در دل هر‌که تدبیر فاسد کند فریب است، اما مشورت دهندگان صلح را شادمانی است.

12:21  هیچ بدی به مرد صالح واقع نمی شود، اماشریران از بلا پر خواهند شد.

12:22  لبهای دروغگو نزد خداوند مکروه است، اما عاملان راستی پسندیده او هستند.

12:23  مرد زیرک علم را مخفی می‌دارد، اما دل احمقان حماقت را شایع می‌سازد.

12:24  دست شخص زرنگ سلطنت خواهدنمود، اما مرد کاهل بندگی خواهد کرد.

12:25  کدورت دل انسان، او را منحنی می‌سازد، اما سخن نیکو او را شادمان خواهد گردانید.

12:26  مرد عادل برای همسایه خود هادی می‌شود، اما راه شریران ایشان را گمراه می‌کند.

12:27  مرد کاهل شکار خود را بریان نمی کند، امازرنگی، توانگری گرانبهای انسان است.

12:28  در طریق عدالت حیات‌است، و درگذرگاههایش موت نیست.

Chapter 13

13:1  پسر حکیم تادیب پدر خود را اطاعت می کند، اما استهزاکننده تهدید رانمی شنود.

13:2  مرد از میوه دهانش نیکویی را می‌خورد، اماجان خیانتکاران، ظلم را خواهد خورد.

13:3  هر‌که دهان خود را نگاه دارد جان خویش رامحافظت نماید، اما کسی‌که لبهای خود رابگشاید هلاک خواهد شد.

13:4  شخص کاهل آرزو می‌کند و چیزی پیدانمی کند. اما شخص زرنگ فربه خواهد شد.

13:5  مرد عادل از دروغ گفتن نفرت دارد، اما شریررسوا و خجل خواهد شد.

13:6  عدالت کسی را که در طریق خود کامل است محافظت می‌کند، اما شرارت، گناهکاران را هلاک می‌سازد.

13:7  هستند که خود را دولتمند می‌شمارند وهیچ ندارند، و هستند که خویشتن را فقیرمی انگارند و دولت بسیار دارند.

13:8  دولت شخص فدیه جان او خواهد بود، امافقیر تهدید را نخواهد شنید.

13:9  نور عادلان شادمان خواهد شد، اما چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

13:10  از تکبر جز نزاع چیزی پیدا نمی شود، اما باآنانی که پند می‌پذیرند حکمت است.

13:11  دولتی که از بطالت پیدا شود در تناقص می‌باشد، اما هر‌که به‌دست خود اندوزد در تزایدخواهد بود.

13:12  امیدی که در آن تعویق باشد باعث بیماری دل است، اما حصول مراد درخت حیات می‌باشد.

13:13  هر‌که کلام را خوار شمارد خویشتن راهلاک می‌سازد، اما هر‌که از حکم می‌ترسد ثواب خواهد یافت.

13:14  تعلیم مرد حکیم چشمه حیات‌است، تا ازدامهای مرگ رهایی دهد.

13:15  عقل نیکو نعمت را می‌بخشد، اما راه خیانتکاران، سخت است.

13:16  هر شخص زیرک با علم عمل می‌کند. امااحمق حماقت را منتشر می‌سازد.

13:17  قاصد شریر در بلا گرفتار می‌شود، امارسول امین شفا می‌بخشد.

13:18  فقر و اهانت برای کسی است که تادیب راترک نماید، اما هر‌که تنبیه را قبول کند محترم خواهد شد.

13:19  آرزویی که حاصل شود برای جان شیرین است، اما اجتناب از بدی، مکروه احمقان می‌باشد.

13:20  با حکیمان رفتار کن و حکیم خواهی شد، اما رفیق جاهلان ضرر خواهد یافت.

13:21  بلا گناهکاران را تعاقب می‌کند، اما عادلان، جزای نیکو خواهند یافت.

13:22  مرد صالح پسران پسران را ارث خواهدداد، و دولت گناهکاران برای عادلان ذخیره خواهد شد.

13:23  در مزرعه فقیران خوراک بسیار است، اماهستند که از بی‌انصافی هلاک می‌شوند.

13:24  کسی‌که چوب را باز‌دارد، از پسر خویش نفرت می‌کند، اما کسی‌که او را دوست می‌دارد اورا به سعی تمام تادیب می‌نماید.

13:25  مرد عادل برای سیری جان خود می‌خورد، اما شکم شریران محتاج خواهد بود.

Chapter 14

14:1  هر زن حکیم خانه خود را بنا می‌کند، اما زن جاهل آن را با دست خود خراب می‌نماید.

14:2  کسی‌که به راستی خود سلوک می‌نماید ازخداوند می‌ترسد، اما کسی‌که در طریق خودکج رفتار است او را تحقیر می‌نماید.

14:3  در دهان احمق چوب تکبر است، اما لبهای حکیمان ایشان را محافظت خواهد نمود.

14:4  جایی که گاو نیست، آخور پاک است، اما ازقوت گاو، محصول زیاد می‌شود.

14:5  شاهد امین دروغ نمی گوید، اما شاهد دروغ به کذب تنطق می‌کند.

14:6  استهزاکننده حکمت را می‌طلبد و نمی یابد. اما به جهت مرد فهیم علم آسان است.

14:7  از حضور مرد احمق دور شو، زیرا لبهای معرفت را در او نخواهی یافت.

14:8  حکمت مرد زیرک این است که راه خود رادرک نماید، اما حماقت احمقان فریب است.

14:9  احمقان به گناه استهزا می‌کنند، اما در میان راستان رضامندی است.

14:10  دل شخص تلخی خویشتن را می‌داند، وغریب در خوشی آن مشارکت ندارد.

14:11  خانه شریران منهدم خواهد شد، اما خیمه راستان شکوفه خواهد آورد.

14:12  راهی هست که به نظر آدمی مستقیم می‌نماید، اما عاقبت آن، طرق موت است.

14:13  هم در لهو و لعب دل غمگین می‌باشد، وعاقبت این خوشی حزن است.

14:14  کسی‌که در دل مرتد است از راههای خودسیر می‌شود، و مرد صالح به خود سیر است.

14:15  مرد جاهل هر سخن را باور می‌کند، اما مردزیرک در رفتار خود تامل می‌نماید.

14:16  مرد حکیم می‌ترسد و از بدی اجتناب می‌نماید، اما احمق از غرور خود ایمن می‌باشد.

14:17  مرد کج خلق، احمقانه رفتار می‌نماید، و(مردم ) از صاحب سوظن نفرت دارند.

14:18  نصیب جاهلان حماقت است، اما معرفت، تاج زیرکان خواهد بود.

14:19  بدکاران در حضور نیکان خم می‌شوند، وشریران نزد دروازه های عادلان می‌ایستند.

14:20  همسایه فقیر نیز از او نفرت دارد، امادوستان شخص دولتمند بسیارند.

14:21  هر‌که همسایه خود را حقیر شمارد گناه می‌ورزد، اما خوشابحال کسی‌که بر فقیران ترحم نماید.

14:22  آیا صاحبان تدبیر فاسد گمراه نمی شوند، اما برای کسانی که تدبیر نیکو می‌نمایند، رحمت و راستی خواهد بود.

14:23  از هر مشقتی منفعت است، اما کلام لبها به فقر محض می‌انجامد.

14:24  تاج حکیمان دولت ایشان است، اماحماقت احمقان حماقت محض است.

14:25  شاهد امین جانها را نجات می‌بخشد، اما هرکه به دروغ تنطق می‌کند فریب محض است.

14:26  در ترس خداوند اعتماد قوی است، وفرزندان او را ملجا خواهد بود.

14:27  ترس خداوند چشمه حیات‌است، تا ازدامهای موت اجتناب نمایند.

14:28  جلال پادشاه از کثرت مخلوق است، وشکستگی سلطان از کمی مردم است.

14:29  کسی‌که دیرغضب باشد کثیرالفهم است، وکج خلق حماقت را به نصیب خود می‌برد.

14:30  دل آرام حیات بدن است، اما حسدپوسیدگی استخوانها است.

14:31  هر‌که بر فقیر ظلم کند آفریننده خود راحقیر می‌شمارد، و هر‌که بر مسکین ترحم کند اورا تمجید می‌نماید.

14:32  شریر از شرارت خود به زیر افکنده می‌شود، اما مرد عادل چون بمیرد اعتماد دارد.

14:33  حکمت در دل مرد فهیم ساکن می‌شود، امادر اندرون جاهلان آشکار می‌گردد.

14:34  عدالت قوم را رفیع می‌گرداند، اما گناه برای قوم، عار است.

14:35  رضامندی پادشاه بر خادم عاقل است، اماغضب او بر پست فطرتان.

Chapter 15

15:1  جواب نرم خشم را برمی گرداند، اماسخن تلخ غیظ را به هیجان می‌آورد.

15:2  زبان حکیمان علم را زینت می‌بخشد، امادهان احمقان به حماقت تنطق می‌نماید.

15:3  چشمان خداوند در همه جاست، و بر بدان ونیکان می‌نگرد.

15:4  زبان ملایم، درخت حیات‌است و کجی آن، شکستگی روح است.

15:5  احمق تادیب پدر خود را خوار می‌شمارد، اما هر‌که تنبیه را نگاه دارد زیرک می‌باشد.

15:6  در خانه مرد عادل گنج عظیم است، امامحصول شریران، کدورت است.

15:7  لبهای حکیمان معرفت را منتشر می‌سازد، اما دل احمقان، مستحکم نیست.

15:8  قربانی شریران نزد خداوند مکروه است، امادعای راستان پسندیده اوست.

15:9  راه شریران نزد خداوند مکروه است، اماپیروان عدالت را دوست می‌دارد.

15:10  برای هر‌که طریق را ترک نماید تادیب سخت است، و هر‌که از تنبیه نفرت کند خواهدمرد.

15:11  هاویه و ابدون در حضور خداوند است، پس چند مرتبه زیاده دلهای بنی آدم.

15:12  استهزاکننده تنبیه را دوست ندارد، و نزدحکیمان نخواهد رفت.

15:13  دل‌شادمان چهره را زینت می‌دهد، اما ازتلخی دل روح منکسر می‌شود.

15:14  دل مرد فهیم معرفت را می‌طلبد، اما دهان احمقان حماقت را می‌چرد.

15:15  تمامی روزهای مصیبت کشان بد است، اماخوشی دل ضیافت دائمی است.

15:16  اموال اندک با ترس خداوند بهتر است ازگنج عظیم با اضطراب.

15:17  خوان بقول در جایی که محبت باشد بهتراست، از گاو پرواری که با آن عداوت باشد.

15:18  مرد تندخو نزاع را برمی انگیزد، اما شخص دیرغضب خصومت را ساکن می‌گرداند.

15:19  راه کاهلان مثل خاربست است، اما طریق راستان شاهراه است.

15:20  پسر حکیم پدر را شادمان می‌سازد، اما مرداحمق مادر خویش را حقیر می‌شمارد.

15:21  حماقت در نظر شخص ناقص العقل خوشی است، اما مرد فهیم به راستی سلوک می‌نماید.

15:22  از عدم مشورت، تدبیرها باطل می‌شود، اما از کثرت مشورت دهندگان برقرار می‌ماند.

15:23  برای انسان از جواب دهانش شادی حاصل می‌شود، و سخنی که در محلش گفته شودچه بسیار نیکو است.

15:24  طریق حیات برای عاقلان به سوی بالااست، تا از هاویه اسفل دور شود.

15:25  خداوند خانه متکبران را منهدم می‌سازد، اما حدود بیوه‌زن را استوار می‌نماید.

15:26  تدبیرهای فاسد نزد خداوند مکروه است، اما سخنان پسندیده برای طاهران است.

15:27  کسی‌که حریص سود باشد خانه خود رامکدر می‌سازد، اما هر‌که از هدیه‌ها نفرت داردخواهد زیست.

15:28  دل مرد عادل در جواب دادن تفکر می‌کند، اما دهان شریران، چیزهای بد را جاری می‌سازد.

15:29  خداوند از شریران دور است، اما دعای عادلان را می‌شنود.

15:30  نور چشمان دل را شادمان می‌سازد، و خبرنیکو استخوانها را پر مغز می‌نماید.

15:31  گوشی که تنبیه حیات را بشنود، در میان حکیمان ساکن خواهد شد.

15:32  هر‌که تادیب را ترک نماید، جان خود راحقیر می‌شمارد، اما هر‌که تنبیه را بشنود عقل راتحصیل می‌نماید.

15:33  ترس خداوند ادیب حکمت است، وتواضع پیشرو حرمت می‌باشد.

Chapter 16

16:1  تدبیرهای دل از آن انسان است، اماتنطق زبان از جانب خداوند می‌باشد.

16:2  همه راههای انسان در نظر خودش پاک است، اما خداوند روحها را ثابت می‌سازد.

16:3  اعمال خود را به خداوند تفویض کن، تافکرهای تو استوار شود.

16:4  خداوند هر چیز را برای غایت آن ساخته است، و شریران را نیز برای روز بلا.

16:5  هر‌که دل مغرور دارد نزد خداوند مکروه است، و او هرگز مبرا نخواهد شد.

16:6  از رحمت و راستی، گناه کفاره می‌شود، و به ترس خداوند، از بدی اجتناب می‌شود.

16:7  چون راههای شخص پسندیده خداوندباشد، دشمنانش را نیز با وی به مصالحه می‌آورد.

16:8  اموال اندک که با انصاف باشد بهتر است، ازدخل فراوان بدون انصاف.

16:9  دل انسان در طریقش تفکر می‌کند، اماخداوند قدمهایش را استوار می‌سازد.

16:10  وحی بر لبهای پادشاه است، و دهان او درداوری تجاوز نمی نماید.

16:11  ترازو و سنگهای راست از آن خداونداست و تمامی سنگهای کیسه صنعت وی می‌باشد.

16:12  عمل بد نزد پادشاهان مکروه است، زیرا که کرسی ایشان از عدالت برقرار می‌ماند.

16:13  لبهای راستگو پسندیده پادشاهان است، وراستگویان را دوست می‌دارند.

16:14  غضب پادشاهان، رسولان موت است امامرد حکیم آن را فرو می‌نشاند.

16:15  در نور چهره پادشاه حیات‌است، ورضامندی او مثل ابر نوبهاری است.

16:16  تحصیل حکمت از زر خالص چه بسیاربهتر است، و تحصیل فهم از نقره برگزیده تر.

16:17  طریق راستان، اجتناب نمودن از بدی است، و هر‌که راه خود را نگاه دارد جان خویش را محافظت می‌نماید.

16:18  تکبر پیش رو هلاکت است، و دل مغرورپیش رو خرابی.

16:19  با تواضع نزد حلیمان بودن بهتر است، ازتقسیم نمودن غنیمت با متکبران.

16:20  هر‌که در کلام تعقل کند سعادتمندی خواهد یافت، و هر‌که به خداوند توکل نمایدخوشابحال او.

16:21  هر‌که دل حکیم دارد فهیم خوانده می‌شود، و شیرینی لبها علم را می‌افزاید.

16:22  عقل برای صاحبش چشمه حیات‌است، اما تادیب احمقان، حماقت است.

16:23  دل مرد حکیم دهان او را عاقل می‌گرداند، و علم را بر لبهایش می‌افزاید.

16:24  سخنان پسندیده مثل‌شان عسل است، برای جان شیرین است و برای استخوانهاشفادهنده.

16:25  راهی هست که در نظر انسان راست است، اما عاقبت آن راه، موت می‌باشد.

16:26  اشتهای کارگر برایش کار می‌کند، زیرا که دهانش او را بر آن تحریض می‌نماید.

16:27  مرد لئیم شرارت را می‌اندیشد، و برلبهایش مثل آتش سوزنده است.

16:28  مرد دروغگو نزاع می‌پاشد، و نمام دوستان خالص را از همدیگر جدا می‌کند.

16:29  مرد ظالم همسایه خود را اغوا می‌نماید، واو را به راه غیر نیکو هدایت می‌کند.

16:30  چشمان خود را بر هم می‌زند تا دروغ رااختراع نماید، و لبهایش را می‌خاید و بدی را به انجام می‌رساند.

16:31  سفیدمویی تاج جمال است، هنگامی که درراه عدالت یافت شود.

16:32  کسی‌که دیرغضب باشد از جبار بهتر است، و هر‌که بر روح خود مالک باشد از تسخیرکننده شهر افضل است.

16:33  قرعه در دامن‌انداخته می‌شود، لیکن تمامی حکم آن از خداوند است.

Chapter 17

17:1  لقمه خشک با سلامتی، بهتر است ازخانه پر از ضیافت با مخاصمت.

17:2  بنده عاقل بر پسر پست فطرت مسلط خواهدبود، و میراث را با برادران تقسیم خواهد نمود.

17:3  بوته برای نقره و کوره به جهت طلا است، اماخداوند امتحان کننده دلها است.

17:4  شریر به لبهای دروغگو اصغا می‌کند، و مردکاذب به زبان فتنه انگیز گوش می‌دهد.

17:5  هر‌که فقیر را استهزا کند آفریننده خویش رامذمت می‌کند، و هر‌که از بلا خوش می‌شودبی سزا نخواهد ماند.

17:6  تاج پیران، پسران پسرانند، و جلال فرزندان، پدران ایشانند.

17:7  کلام کبرآمیز احمق را نمی شاید، و چندمرتبه زیاده لبهای دروغگو نجبا را.

17:8  هدیه در نظر اهل آن سنگ گرانبها است که هر کجا توجه نماید برخوردار می‌شود.

17:9  هر‌که گناهی را مستور کند طالب محبت می‌باشد، اما هر‌که امری را تکرار کند دوستان خالص را از هم جدا می‌سازد.

17:10  یک ملامت به مرد فهیم اثر می‌کند، بیشتراز صد تازیانه به مرد جاهل.

17:11  مرد شریر طالب فتنه است و بس. لهذاقاصد ستمکیش نزد او فرستاده می‌شود.

17:12  اگر خرسی که بچه هایش کشته شود به انسان برخورد، بهتر است از مرد احمق در حماقت خود.

17:13  کسی‌که به عوض نیکویی بدی می‌کند بلااز خانه او دور نخواهد شد.

17:14  ابتدای نزاع مثل رخنه کردن آب است، پس مخاصمه را ترک کن قبل از آنکه به مجادله برسد.

17:15  هر‌که شریر را عادل شمارد و هر‌که عادل را ملزم سازد، هر دوی ایشان نزد خداوندمکروهند.

17:16  قیمت به جهت خریدن حکمت چرا به‌دست احمق باشد؟ و حال آنکه هیچ فهم ندارد.

17:17  دوست خالص در همه اوقات محبت می‌نماید، و برادر به جهت تنگی مولود شده است.

17:18  مرد ناقص العقل دست می‌دهد و در حضورهمسایه خود ضامن می‌شود.

17:19  هر‌که معصیت را دوست دارد منازعه رادوست می‌دارد، و هر‌که در خود را بلند سازدخرابی را می‌طلبد.

17:20  کسی‌که دل کج دارد نیکویی را نخواهدیافت. و هر‌که زبان دروغگو دارد در بلا گرفتارخواهد شد.

17:21  هر‌که فرزند احمق آورد برای خویشتن غم پیدا می‌کند، و پدر فرزند ابله شادی نخواهد دید.

17:22  دل‌شادمان شفای نیکو می‌بخشد، اما روح شکسته استخوانها را خشک می‌کند.

17:23  مرد شریر رشوه را از بغل می‌گیرد، تاراههای انصاف را منحرف سازد.

17:24  حکمت در مد نظر مرد فهیم است، اماچشمان احمق در اقصای زمین می‌باشد.

17:25  پسر احمق برای پدر خویش حزن است، وبه جهت مادر خویش تلخی است.

17:26  عادلان را نیز سرزنش نمودن خوب نیست، و نه ضرب زدن به نجبا به‌سبب راستی ایشان.

17:27  صاحب معرفت سخنان خود را بازمی دارد، و هر‌که روح حلیم دارد مرد فطانت پیشه است.

17:28  مرد احمق نیز چون خاموش باشد او راحکیم می‌شمارند، و هر‌که لبهای خود را می‌بنددفهیم است.

Chapter 18

18:1  می باشد، و به هر حکمت صحیح مجادله می‌کند.

18:2  احمق از فطانت مسرور نمی شود، مگر تاآنکه عقل خود را ظاهر سازد.

18:3  هنگامی که شریر می‌آید، حقارت هم می‌آید، و با اهانت، خجالت می‌رسد.

18:4  سخنان دهان انسان آب عمیق است، وچشمه حکمت، نهر جاری است.

18:5  طرفداری شریران برای منحرف ساختن داوری عادلان نیکو نیست.

18:6  لبهای احمق به منازعه داخل می‌شود، ودهانش برای ضربها صدا می‌زند.

18:7  دهان احمق هلاکت وی است، و لبهایش برای جان خودش دام است.

18:8  سخنان نمام مثل لقمه های شیرین است، و به عمق شکم فرو می‌رود.

18:9  او نیز که در کار خود اهمال می‌کند برادرهلاک کننده است.

18:10  اسم خداوند برج حصین است که مرد عادل در آن می‌دود و ایمن می‌باشد.

18:11  توانگری شخص دولتمند شهر محکم اواست، و در تصور وی مثل حصار بلند است.

18:12  پیش از شکستگی، دل انسان متکبرمی گردد، و تواضع مقدمه عزت است.

18:13  هر‌که سخنی را قبل از شنیدنش جواب دهد برای وی حماقت و عار می‌باشد.

18:14  روح انسان بیماری او را متحمل می‌شود، اما روح شکسته را کیست که متحمل آن بشود.

18:15  دل مرد فهیم معرفت را تحصیل می‌کند، وگوش حکیمان معرفت را می‌طلبد.

18:16  هدیه شخص، از برایش وسعت پیدامی کند و او را به حضور بزرگان می‌رساند.

18:17  هر‌که در دعوی خود اول آید صادق می‌نماید، اما حریفش می‌آید و او را می‌آزماید.

18:18  قرعه نزاعها را ساکت می‌نماید و زورآوران را از هم جدا می‌کند.

18:19  برادر رنجیده از شهر قوی سختتر است، ومنازعت با او مثل پشت بندهای قصر است.

18:20  دل آدمی از میوه دهانش پر می‌شود و ازمحصول لبهایش، سیر می‌گردد.

18:21  موت و حیات در قدرت زبان است، و آنانی که آن را دوست می‌دارند میوه‌اش را خواهندخورد.

18:22  هر‌که زوجه‌ای یابد چیز نیکو یافته است، ورضامندی خداوند را تحصیل کرده است.

18:23  مرد فقیر به تضرع تکلم می‌کند، اما شخص دولتمند به سختی جواب می‌دهد.

18:24  کسی‌که دوستان بسیار دارد خویشتن راهلاک می‌کند، اما دوستی هست که از برادرچسبنده تر می‌باشد.

Chapter 19

19:1  فقیری که در کاملیت خود سالک است، از دروغگویی که احمق باشد بهتر است.

19:2  دلی نیز که معرفت ندارد نیکو نیست و هر‌که به پایهای خویش می‌شتابد گناه می‌کند.

19:3  حماقت انسان، راه او را کج می‌سازد، و دلش از خداوند خشمناک می‌شود.

19:4  توانگری دوستان بسیار پیدا می‌کند، اما فقیراز دوستان خود جدا می‌شود.

19:5  شاهد دروغگو بی‌سزا نخواهد ماند، و کسی‌که به دروغ تنطق کند رهایی نخواهد یافت.

19:6  بسیاری پیش امیران تذلل می‌نمایند، و همه کس دوست بذل کننده است.

19:7  جمیع برادران مرد فقیر از او نفرت دارند، وبه طریق اولی دوستانش از او دور می‌شوند، ایشان را به سخنان، تعاقب می‌کند و نیستند.

19:8  هر‌که حکمت را تحصیل کند جان خود رادوست دارد. و هر‌که فطانت را نگاه دارد، سعادتمندی خواهد یافت.

19:9  شاهد دروغگو بی‌سزا نخواهد ماند، و هر‌که به کذب تنطق نماید هلاک خواهد گردید.

19:10  عیش و عشرت احمق را نمی شاید، تا چه رسد به غلامی که بر نجبا حکمرانی می‌کند.

19:11  عقل انسان خشم او را نگاه می‌دارد، وگذشتن از تقصیر جلال او است.

19:12  خشم پادشاه مثل غرش شیر است، ورضامندی او مثل شبنم بر گیاه است.

19:13  پسر جاهل باعث الم پدرش است، ونزاعهای زن مثل آبی است که دائم در چکیدن باشد.

19:14  خانه و دولت ارث اجدادی است، امازوجه عاقله از جانب خداوند است.

19:15  کاهلی خواب سنگین می‌آورد، و شخص اهمال کار، گرسنه خواهد ماند.

19:16  هر‌که حکم را نگاه دارد جان خویش رامحافظت می‌نماید، اما هر‌که طریق خود را سبک گیرد، خواهد مرد.

19:17  هر‌که بر فقیر ترحم نماید به خداوند قرض می‌دهد، و احسان او را به او رد خواهد نمود.

19:18  پسر خود را تادیب نما زیرا که امید هست، اما خود را به کشتن او وامدار.

19:19  شخص تندخو متحمل عقوبت خواهدشد، زیرا اگر او را خلاصی دهی آن را باید مکرربجا آوری.

19:20  پند را بشنو و تادیب را قبول نما، تا درعاقبت خود حکیم بشوی.

19:21  فکرهای بسیار در دل انسان است، اما آنچه ثابت ماند مشورت خداوند است.

19:22  زینت انسان احسان او است، و فقیر ازدروغگو بهتر است.

19:23  ترس خداوند مودی به حیات‌است، و هرکه آن را دارد در سیری ساکن می‌ماند، و به هیچ بلاگرفتار نخواهد شد.

19:24  مرد کاهل دست خود را در بغلش پنهان می‌کند، و آن را هم به دهان خود برنمی آورد.

19:25  استهزاکننده را تادیب کن تا جاهلان زیرک شوند، و شخص فهیم را تنبیه نما و معرفت رادرک خواهد نمود.

19:26  هر‌که بر پدر خود ستم کند و مادرش رابراند، پسری است که رسوایی و خجالت می‌آورد.

19:27  ‌ای پسر من شنیدن تعلیمی را ترک نما، که تو را از کلام معرفت گمراه می‌سازد.

19:28  شاهد لئیم انصاف را استهزا می‌کند، و دهان شریران گناه را می‌بلعد.

19:29  قصاص به جهت استهزاکنندگان مهیااست، و تازیانه‌ها برای پشت احمقان.

Chapter 20

20:1  شراب استهزا می‌کند و مسکرات عربده می‌آورد، و هر‌که به آن فریفته شود حکیم نیست.

20:2  هیبت پادشاه مثل غرش شیر است، و هر‌که خشم او را به هیجان آورد، به‌جان خود خطامی ورزد.

20:3  از نزاع دور شدن برای انسان عزت است، اماهر مرد احمق مجادله می‌کند.

20:4  مرد کاهل به‌سبب زمستان شیار نمی کند، لهذا در موسم حصاد گدایی می‌کند و نمی یابد.

20:5  مشورت در دل انسان آب عمیق است، امامرد فهیم آن را می‌کشد.

20:6  بسا کسانند که هر یک احسان خویش رااعلام می‌کنند، اما مرد امین را کیست که پیدا کند.

20:7  مرد عادل که به کاملیت خود سلوک نماید، پسرانش بعد از او خجسته خواهند شد.

20:8  پادشاهی که بر کرسی داوری نشیند، تمامی بدی را از چشمان خود پراکنده می‌سازد.

20:9  کیست که تواند گوید: «دل خود را طاهرساختم، و از گناه خویش پاک شدم.»

20:10  سنگهای مختلف و پیمانه های مختلف، هر دوی آنها نزد خداوند مکروه است.

20:11  طفل نیز از افعالش شناخته می‌شود، که آیااعمالش پاک و راست است یا نه.

20:12  گوش شنوا و چشم بینا، خداوند هر دو آنهارا آفریده است.

20:13  خواب را دوست مدار مبادا فقیر شوی. چشمان خود را باز کن تا از نان سیر گردی.

20:14  مشتری می‌گوید بد است، بد است، اماچون رفت آنگاه فخر می‌کند.

20:15  طلا هست و لعلها بسیار، اما لبهای معرفت جواهر گرانبها است.

20:16  جامه آنکس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

20:17  نان فریب برای انسان لذیذ است، اما بعد دهانش از سنگ ریزه‌ها پر خواهد شد.

20:18  فکرها به مشورت محکم می‌شود، و باحسن تدبیر جنگ نما.

20:19  کسی‌که به نمامی گردش کند اسرار را فاش می‌نماید، لهذا با کسی‌که لبهای خود را می‌گشایدمعاشرت منما.

20:20  هر‌که پدر و مادر خود را لعنت کندچراغش در ظلمت غلیظ خاموش خواهد شد.

20:21  اموالی که اولا به تعجیل حاصل می‌شود، عاقبتش مبارک نخواهد شد.

20:22  مگو که از بدی انتقام خواهم کشید، بلکه برخداوند توکل نما و تو را نجات خواهد داد.

20:23  سنگهای مختلف نزد خداوند مکروه است، و ترازوهای متقلب نیکو نیست.

20:24  قدمهای انسان از خداوند است، پس مردراه خود را چگونه بفهمد؟

20:25  شخصی که چیزی را به تعجیل مقدس می‌گوید، و بعد از نذر کردن استفسار می‌کند، دردام می‌افتد.

20:26  پادشاه حکیم شریران را پراکنده می‌سازد وچوم را بر ایشان می‌گرداند.

20:27  روح انسان، چراغ خداوند است که تمامی عمقهای دل را تفتیش می‌نماید.

20:28  رحمت و راستی پادشاه را محافظت می‌کند، و کرسی او به رحمت پایدار خواهد ماند.

20:29  جلال جوانان قوت ایشان است، و عزت پیران موی سفید.

20:30  ضربهای سخت از بدی طاهر می‌کند وتازیانه‌ها به عمق دل فرو می‌رود.

Chapter 21

21:1  دل پادشاه مثل نهرهای آب در دست خداوند است، آن را به هر سو که بخواهد برمی گرداند.

21:2  هر راه انسان در نظر خودش راست است، اماخداوند دلها را می‌آزماید.

21:3  عدالت و انصاف را بجا آوردن، نزد خداونداز قربانی‌ها پسندیده تر است.

21:4  چشمان بلند و دل متکبر و چراغ شریران، گناه است.

21:5  فکرهای مرد زرنگ تمام به فراخی می‌انجامد، اما هر‌که عجول باشد برای احتیاج تعجیل می‌کند.

21:6  تحصیل گنجها به زبان دروغگو، بخاری است بر هوا شده برای جویندگان موت.

21:7  ظلم شریران ایشان را به هلاکت می‌اندازد، زیرا که از بجا آوردن انصاف ابا می‌نمایند.

21:8  طریق مردی که زیر بار (گناه ) باشد بسیار کج است، اما اعمال مرد طاهر، مستقیم است.

21:9  در زاویه پشت بام ساکن شدن بهتر است، ازساکن بودن با زن ستیزه گر در خانه مشترک.

21:10  جان شریر مشتاق شرارت است، و برهمسایه خود ترحم نمی کند.

21:11  چون استهزاکننده سیاست یابد جاهلان حکمت می‌آموزند، و چون مرد حکیم تربیت یابد معرفت را تحصیل می‌نماید.

21:12  مرد عادل در خانه شریر تامل می‌کند که چگونه اشرار به تباهی واژگون می‌شوند.

21:13  هر‌که گوش خود را از فریاد فقیر می‌بندد، او نیز فریاد خواهد کرد و مستجاب نخواهد شد.

21:14  هدیه‌ای در خفا خشم را فرو می‌نشاند، ورشوه‌ای در بغل، غضب سخت را.

21:15  انصاف کردن خرمی عادلان است، اما باعث پریشانی بدکاران می‌باشد.

21:16  هر‌که از طریق تعقل گمراه شود، درجماعت مردگان ساکن خواهد گشت.

21:17  هر‌که عیش را دوست دارد محتاج خواهدشد، و هر‌که شراب و روغن را دوست دارددولتمند نخواهد گردید.

21:18  شریران فدیه عادلان می‌شوند وخیانتکاران به عوض راستان.

21:19  در زمین بایر ساکن بودن بهتر است از بودن با زن ستیزه گر و جنگجوی.

21:20  در منزل حکیمان خزانه مرغوب و روغن است، اما مرد احمق آنها را تلف می‌کند.

21:21  هر‌که عدالت و رحمت را متابعت کند، حیات و عدالت و جلال خواهد یافت.

21:22  مرد حکیم به شهر جباران برخواهد آمد، وقلعه اعتماد ایشان را به زیر می‌اندازد.

21:23  هر‌که دهان و زبان خویش را نگاه دارد، جان خود را از تنگیها محافظت می‌نماید.

21:24  مرد متکبر و مغرور مسمی به استهزاکننده می‌شود، و به افزونی تکبر عمل می‌کند.

21:25  شهوت مرد کاهل او را می‌کشد، زیرا که دستهایش از کار کردن ابا می‌نماید.

21:26  هستند که همه اوقات به شدت حریص می‌باشند، اما مرد عادل بذل می‌کند و امساک نمی نماید.

21:27  قربانی های شریران مکروه است، پس چندمرتبه زیاده هنگامی که به عوض بدی آنها رامی گذرانند.

21:28  شاهد دروغگو هلاک می‌شود، اما کسی‌که استماع نماید به راستی تکلم خواهد کرد.

21:29  مرد شریر روی خود را بی‌حیا می‌سازد، ومرد راست، طریق خویش را مستحکم می‌کند.

21:30  حکمتی نیست و نه فطانتی و نه مشورتی که به ضد خداوند به‌کار آید.

21:31  اسب برای روز جنگ مهیا است، اما نصرت از جانب خداوند است.

Chapter 22

22:1  نیک نامی از کثرت دولتمندی افضل است، و فیض از نقره و طلا بهتر.

22:2  دولتمند و فقیر با هم ملاقات می‌کنند، آفریننده هر دوی ایشان خداوند است.

22:3  مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد و جاهلان می‌گذرند و در عقوبت گرفتار می‌شوند.

22:4  جزای تواضع و خداترسی، دولت و جلال وحیات‌است.

22:5  خارها و دامها در راه کجروان است، اما هرکه جان خود را نگاه دارد از آنها دور می‌شود.

22:6  طفل را در راهی که باید برود تربیت نما، وچون پیر هم شود از آن انحراف نخواهد ورزید.

22:7  توانگر بر فقیر تسلط دارد، و مدیون غلام طلب کار می‌باشد.

22:8  هر‌که ظلم بکارد بلا خواهد دروید، وعصای غضبش زایل خواهد شد.

22:9  شخصی که نظر او باز باشد مبارک خواهدبود، زیرا که از نان خود به فقرا می‌دهد.

22:10  استهزاکننده را دور نما و نزاع رفع خواهدشد، و مجادله و خجالت ساکت خواهد گردید.

22:11  هر‌که طهارت دل را دوست دارد، و لبهای ظریف دارد پادشاه دوست او می‌باشد.

22:12  چشمان خداوند معرفت را نگاه می‌دارد وسخنان خیانتکاران را باطل می‌سازد.

22:13  مرد کاهل می‌گوید شیر بیرون است، و درکوچه‌ها کشته می‌شوم.

22:14  دهان زنان بیگانه چاه عمیق است، و هر‌که مغضوب خداوند باشد در آن خواهد افتاد.

22:15  حماقت در دل طفل بسته شده است، اماچوب تادیب آن را از او دور خواهد کرد.

22:16  هر‌که بر فقیر برای فایده خویش ظلم نماید، و هر‌که به دولتمندان ببخشد البته محتاج خواهد شد.

22:17  گوش خود را فرا داشته، کلام حکما رابشنو، و دل خود را به تعلیم من مایل گردان،

22:18  زیرا پسندیده است که آنها را در دل خودنگاه داری، و بر لبهایت جمیع ثابت ماند،

22:19  تا اعتماد تو بر خداوند باشد. امروز تو راتعلیم دادم،

22:20  آیا امور شریف را برای تو ننوشتم؟ شامل بر مشورت معرفت،

22:21  تا قانون کلام راستی را اعلام نمایم، و توکلام راستی را نزد فرستندگان خود پس ببری؟

22:22  فقیر را از آن جهت که ذلیل است تاراج منما، و مسکین را در دربار، ستم مرسان،

22:23  زیرا خداوند دعوی ایشان را فیصل خواهدنمود، و جان تاراج کنندگان ایشان را به تاراج خواهد داد.

22:24  با مرد تندخو معاشرت مکن، و با شخص کج خلق همراه مباش،

22:25  مبادا راههای او را آموخته شوی و جان خود را در دام گرفتار سازی.

22:26  از‌جمله آنانی که دست می‌دهند مباش و نه از آنانی که برای قرضها ضامن می‌شوند.

22:27  اگر چیزی نداری که ادا نمایی پس چرابستر تو را از زیرت بردارد.

22:28  حد قدیمی را که پدرانت قرار داده اندمنتقل مساز.

22:29  آیا مردی را که در شغل خویش ماهر باشدمی بینی؟ او در حضور پادشاهان خواهد ایستاد، پیش پست فطرتان نخواهد ایستاد.

Chapter 23

23:1  چون با حاکم به غذا خوردن نشینی، درآنچه پیش روی تو است تامل نما.

23:2  و اگر مرد اکول هستی کارد بر گلوی خودبگذار.

23:3  به خوراکهای لطیف او حریص مباش، زیراکه غذای فریبنده است.

23:4  برای دولتمند شدن خود را زحمت مرسان واز عقل خود باز ایست.

23:5  آیا چشمان خود را بر آن خواهی دوخت که نیست می‌باشد؟ زیرا که دولت البته برای خودبالها می‌سازد، و مثل عقاب در آسمان می‌پرد.

23:6  نان مرد تنگ نظر را مخور، و به جهت خوراکهای لطیف او حریص مباش.

23:7  زیرا چنانکه در دل خود فکر می‌کند خود اوهمچنان است. تو را می‌گوید: بخور و بنوش، امادلش با تو نیست.

23:8  لقمه‌ای را که خورده‌ای قی خواهی کرد، وسخنان شیرین خود را بر باد خواهی داد.

23:9  به گوش احمق سخن مگو، زیرا حکمت کلامت را خوار خواهد شمرد.

23:10  حد قدیم را منتقل مساز، و به مزرعه یتیمان داخل مشو،

23:11  زیرا که ولی ایشان زورآور است، و با تو دردعوی ایشان مقاومت خواهد کرد.

23:12  دل خود را به ادب مایل گردان، و گوش خود را به کلام معرفت.

23:13  از طفل خود تادیب را باز مدار که اگر او رابا چوب بزنی نخواهد مرد،

23:14  پس او را با چوب بزن، و جان او را از هاویه نجات خواهی داد.

23:15  ‌ای پسر من اگر دل تو حکیم باشد، دل من (بلی دل ) من شادمان خواهد شد.

23:16  و گرده هایم وجد خواهد نمود، هنگامی که لبهای تو به راستی متکلم شود.

23:17  دل تو به جهت گناهکاران غیور نباشد، امابه جهت ترس خداوند تمامی روز غیور باش،

23:18  زیرا که البته آخرت هست، و امید تومنقطع نخواهد شد.

23:19  پس تو‌ای پسرم بشنو و حکیم باش، و دل خود را در طریق مستقیم گردان.

23:20  از زمره میگساران مباش، و از آنانی که بدنهای خود را تلف می‌کنند.

23:21  زیرا که میگسار و مسرف، فقیر می‌شود وصاحب خواب به خرقه‌ها ملبس خواهد شد.

23:22  پدر خویش را که تو را تولید نمود گوش گیر، و مادر خود را چون پیر شود خوار مشمار.

23:23  راستی را بخر و آن را مفروش، و حکمت وادب و فهم را.

23:24  پدر فرزند عادل به غایت شادمان می‌شود، و والد پسر حکیم از او مسرور خواهد گشت.

23:25  پدرت و مادرت شادمان خواهند شد، ووالده تو مسرور خواهد گردید.

23:26  ‌ای پسرم دل خود را به من بده، و چشمان تو به راههای من شاد باشد،

23:27  چونکه زن زانیه حفره‌ای عمیق است، و زن بیگانه چاه تنگ.

23:28  او نیز مثل راهزن در کمین می‌باشد، وخیانتکاران را در میان مردم می‌افزاید.

23:29  وای از آن کیست و شقاوت از آن که ونزاعها از آن کدام و زاری از آن کیست وجراحت های بی‌سبب از آن که و سرخی چشمان از آن کدام؟

23:30  آنانی را است که شرب مدام می‌نمایند، و برای چشیدن شراب ممزوج داخل می‌شوند.

23:31  به شراب نگاه مکن وقتی که سرخ‌فام است، حینی که حبابهای خود را در جام ظاهر می‌سازد، و به ملایمت فرو می‌رود.

23:32  اما در آخر مثل مار خواهد گزید، و مانندافعی نیش خواهد زد.

23:33  چشمان تو چیزهای غریب را خواهد دید، و دل تو به چیزهای کج تنطق خواهد نمود،

23:34  و مثل کسی‌که در میان دریا می‌خوابدخواهی شد، یا مانند کسی‌که بر سر دکل کشتی می‌خسبد،

23:35  و خواهی گفت: مرا زدند لیکن درد رااحساس نکردم، مرا زجر نمودند لیکن نفهمیدم. پس کی بیدار خواهم شد؟ همچنین معاودت می‌کنم و بار دیگر آن را می‌طلبم.

Chapter 24

24:1  بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

24:2  زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

24:3  خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

24:4  و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

24:5  مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

24:6  زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

24:7  حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

24:8  هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

24:9  فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

24:10  اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

24:11  آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

24:12  اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

24:13  ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

24:14  همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

24:15  ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

24:16  زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

24:17  چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

24:18  مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

24:19  خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

24:20  زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

24:21  ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

24:22  زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

24:23  اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

24:24  کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

24:25  اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

24:26  آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

24:27  کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

24:28  بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

24:29  و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

24:30  از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

24:31  و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

24:32  پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

24:33  اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

24:34  پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.

Chapter 25

25:1  اینها نیز از امثال سلیمان است که مردان حزقیا، پادشاه یهودا آنها را نقل نمودند.

25:2  مخفی داشتن امر جلال خدا است، و تفحص نمودن امر جلال پادشاهان است.

25:3  آسمان را در بلندیش و زمین را در عمقش، ودل پادشاهان را تفتیش نتوان نمود.

25:4  درد را از نقره دور کن، تا ظرفی برای زرگربیرون آید.

25:5  شریران را از حضور پادشاه دور کن، تاکرسی او در عدالت پایدار بماند.

25:6  در حضور پادشاه خویشتن را برمیفراز، و درجای بزرگان مایست،

25:7  زیرا بهتر است تو را گفته شود که اینجا بالابیا، از آنکه به حضور سروری که چشمانت او رادیده است تو را پایین برند.

25:8  برای نزاع به تعجیل بیرون مرو، مبادا درآخرش چون همسایه ات تو را خجل سازد، ندانی که چه باید کرد.

25:9  دعوی خود را با همسایه ات بکن، اما رازدیگری را فاش مساز،

25:10  مبادا هر‌که بشنود تو را ملامت کند، وبدنامی تو رفع نشود.

25:11  سخنی که در محلش گفته شود، مثل سیبهای طلا در مرصعکاری نقره است.

25:12  مودب حکیم برای گوش شنوا، مثل حلقه طلا و زیور زر خالص است.

25:13  رسول امین برای فرستندگان خود، چون خنکی یخ در موسم حصاد می‌باشد، زیرا که جان آقایان خود را تازه می‌کند.

25:14  کسی‌که از بخششهای فریبنده خود فخرمی کند، مثل ابرها و باد بی‌باران است.

25:15  با تحمل داور را به رای خود توان آورد، وزبان ملایم، استخوان را می‌شکند.

25:16  اگر عسل یافتی بقدر کفایت بخور، مبادا ازآن پر شده، قی کنی.

25:17  پای خود را از زیاد رفتن به خانه همسایه ات باز دار، مبادا از تو سیر شده، از تونفرت نماید.

25:18  کسی‌که درباره همسایه خود شهادت دروغ دهد، مثل تبرزین و شمشیر و تیر تیز است.

25:19  اعتماد بر خیانتکار در روز تنگی، مثل دندان کرم زده و پای مرتعش می‌باشد.

25:20  سراییدن سرودها برای دلتنگ، مثل کندن جامه در وقت سرما و ریختن سرکه بر شوره است.

25:21  اگر دشمن تو گرسنه باشد او را نان بخوران، و اگر تشنه باشد او را آب بنوشان،

25:22  زیرا اخگرها بر سرش خواهی انباشت، وخداوند تو را پاداش خواهد داد.

25:23  چنانکه باد شمال باران می‌آورد، همچنان زبان غیبتگو چهره را خشمناک می‌سازد.

25:24  ساکن بودن در گوشه پشت بام بهتر است ازبودن با زن جنگجو در خانه مشترک.

25:25  خبر خوش از ولایت دور، مثل آب سردبرای جان تشنه است.

25:26  مرد عادل که پیش شریر خم شود، مثل چشمه گل آلود و منبع فاسد است.

25:27  زیاد عسل خوردن خوب نیست، همچنان طلبیدن جلال خود جلال نیست.

25:28  کسی‌که بر روح خود تسلط ندارد، مثل شهر منهدم و بی‌حصار است.

Chapter 26

26:1  چنانکه برف در تابستان و باران درحصاد، همچنین حرمت برای احمق شایسته نیست.

26:2  لعنت، بی‌سبب نمی آید، چنانکه گنجشک در طیران و پرستوک در پریدن.

26:3  شلاق به جهت اسب و لگام برای الاغ، وچوب از برای پشت احمقان است.

26:4  احمق را موافق حماقتش جواب مده، مباداتو نیز مانند او بشوی.

26:5  احمق را موافق حماقتش جواب بده، مباداخویشتن را حکیم بشمارد.

26:6  هر‌که پیغامی به‌دست احمق بفرستد، پایهای خود را می‌برد و ضرر خود را می‌نوشد.

26:7  ساقهای شخص لنگ بی‌تمکین است، ومثلی که از دهان احمق برآید همچنان است.

26:8  هر‌که احمق را حرمت کند، مثل کیسه جواهر در توده سنگها است.

26:9  مثلی که از دهان احمق برآید، مثل خاری است که در دست شخص مست رفته باشد.

26:10  تیرانداز همه را مجروح می‌کند، همچنان است هر‌که احمق را به مزد گیرد و خطاکاران رااجیر نماید.

26:11  چنانکه سگ به قی خود برمی گردد، همچنان احمق حماقت خود را تکرار می‌کند.

26:12  آیا شخصی را می‌بینی که در نظر خودحکیم است، امید داشتن بر احمق از امید بر اوبیشتر است.

26:13  کاهل می‌گوید که شیر در راه است، و اسددر میان کوچه‌ها است.

26:14  چنانکه در بر پاشنه‌اش می‌گردد، همچنان کاهل بر بستر خویش.

26:15  کاهل دست خود را در قاب فرو می‌برد و ازبرآوردن آن به دهانش خسته می‌شود.

26:16  کاهل در نظر خود حکیمتر است از هفت مرد که جواب عاقلانه می‌دهند.

26:17  کسی‌که برود و در نزاعی که به او تعلق ندارد متعرض شود، مثل کسی است که گوشهای سگ را بگیرد.

26:18  آدم دیوانه‌ای که مشعلها و تیرها و موت رامی اندازد،

26:19  مثل کسی است که همسایه خود را فریب دهد، و می‌گوید آیا شوخی نمی کردم؟

26:20  از نبودن هیزم آتش خاموش می‌شود، و ازنبودن نمام منازعه ساکت می‌گردد.

26:21  زغال برای اخگرها و هیزم برای آتش است، و مرد فتنه انگیز به جهت برانگیختن نزاع.

26:22  سخنان نمام مثل خوراک لذیذ است، که به عمقهای دل فرو می‌رود.

26:23  لبهای پرمحبت با دل شریر، مثل نقره‌ای پردرد است که بر ظرف سفالین اندوده شود.

26:24  هر‌که بغض دارد با لبهای خود نیرنگ می‌نماید، و در دل خود فریب را ذخیره می‌کند.

26:25  هنگامی که سخن نیکو گوید، او را باور مکن زیرا که در قلبش هفت چیز مکروه است.

26:26  هر‌چند بغض او به حیله مخفی شود، اماخباثت او در میان جماعت ظاهر خواهد گشت.

26:27  هر‌که حفره‌ای بکند در آن خواهد افتاد، وهر‌که سنگی بغلطاند بر او خواهد برگشت.

26:28  زبان دروغگو از مجروح شدگان خود نفرت دارد، و دهان چاپلوس هلاکت را ایجاد می‌کند.

Chapter 27

27:1  درباره فردا فخر منما، زیرا نمی دانی که روز چه خواهد زایید.

27:2  دیگری تو را بستاید و نه دهان خودت، غریبی و نه لبهای تو.

27:3  سنگ سنگین است و ریگ ثقیل، اما خشم احمق از هر دوی آنها سنگینتر است.

27:4  غضب ستم کیش است و خشم سیل، اماکیست که در برابر حسد تواند ایستاد.

27:5  تنبیه آشکار از محبت پنهان بهتر است.

27:6  جراحات دوست وفادار است، اما بوسه های دشمن افراط است.

27:7  شکم سیر از‌شان عسل کراهت دارد، امابرای شکم گرسنه هر تلخی شیرین است.

27:8  کسی‌که از مکان خود آواره بشود، مثل گنجشکی است که از آشیانه‌اش آواره گردد.

27:9  روغن و عطر دل را شاد می‌کند، همچنان حلاوت دوست از مشورت دل.

27:10  دوست خود و دوست پدرت را ترک منما، و در روز مصیبت خود به خانه برادرت داخل مشو، زیرا که همسایه نزدیک از برادر دور بهتراست.

27:11  ‌ای پسر من حکمت بیاموز و دل مرا شادکن، تا ملامت کنندگان خود را مجاب سازم.

27:12  مرد زیرک، بلا را می‌بیند و خویشتن رامخفی می‌سازد، اما جاهلان می‌گذرند و درعقوبت گرفتار می‌شوند.

27:13  جامه آن کس را بگیر که به جهت غریب ضامن است، و او را به رهن بگیر که ضامن بیگانگان است.

27:14  کسی‌که صبح زود برخاسته، دوست خودرا به آواز بلند برکت دهد، از برایش لعنت محسوب می‌شود.

27:15  چکیدن دائمی آب در روز باران، و زن ستیزه‌جو مشابه‌اند.

27:16  هرکه او را باز‌دارد مثل کسی است که باد رانگاه دارد، یا روغن را که در دست راست خودگرفته باشد.

27:17  آهن، آهن را تیز می‌کند، همچنین مرد روی دوست خود را تیز می‌سازد.

27:18  هر‌که درخت انجیر را نگاه دارد میوه‌اش راخواهد خورد، و هر‌که آقای خود را ملازمت نماید محترم خواهد شد،

27:19  چنانکه در آب صورت به صورت است، همچنان دل انسان به انسان.

27:20  هاویه و ابدون سیر نمی شوند، همچنان چشمان انسان سیر نخواهند شد.

27:21  بوته برای نقره و کوره به جهت طلاست، همچنان انسان از دهان ستایش کنندگان خود(آزموده می‌شود).

27:22  احمق را میان بلغور در هاون با دسته بکوب، و حماقتش از آن بیرون نخواهد رفت.

27:23  به حالت گله خود نیکو توجه نما، و دل خود را به رمه خود مشغول ساز،

27:24  زیرا که دولت دائمی نیست، و تاج هم نسلابعد نسل (پایدار) نی.

27:25  علف را می‌برند و گیاه سبز می‌روید، وعلوفه کوهها جمع می‌شود،

27:26  بره‌ها برای لباس تو، و بزها به جهت اجاره زمین به‌کار می‌آیند،

27:27  و شیر بزها برای خوراک تو و خوراک خاندانت، و معیشت کنیزانت کفایت خواهد کرد.

Chapter 28

28:1  تعاقب کننده‌ای نیست، اما عادلان مثل شیر شجاعند.

28:2  از معصیت اهل زمین حاکمانش بسیارمی شوند، اما مرد فهیم و دانا استقامتش برقرارخواهد ماند.

28:3  مرد رئیس که بر مسکینان ظلم می‌کند مثل باران است که سیلان کرده، خوراک باقی نگذارد.

28:4  هر‌که شریعت را ترک می‌کند شریران رامی ستاید، اما هر‌که شریعت را نگاه دارد از ایشان نفرت دارد.

28:5  مردمان شریر انصاف را درک نمی نمایند، اماطالبان خداوند همه‌چیز را می‌فهمند.

28:6  فقیری که در کاملیت خود سلوک نماید بهتراست از کج رونده دو راه اگر‌چه دولتمند باشد.

28:7  هر‌که شریعت را نگاه دارد پسری حکیم است، اما مصاحب مسرفان، پدر خویش را رسوامی سازد.

28:8  هر‌که مال خود را به ربا و سود بیفزاید، آن رابرای کسی‌که بر فقیران ترحم نماید، جمع می‌نماید.

28:9  هر‌که گوش خود را از شنیدن شریعت برگرداند، دعای او هم مکروه می‌شود.

28:10  هر‌که راستان را به راه بد گمراه کند به حفره خود خواهد افتاد، اما صالحان نصیب نیکوخواهند یافت.

28:11  مرد دولتمند در نظر خود حکیم است، امافقیر خردمند او را تفتیش خواهد نمود.

28:12  چون عادلان شادمان شوند فخر عظیم است، اما چون شریران برافراشته شوند مردمان خود را مخفی می‌سازند.

28:13  هر‌که گناه خود را بپوشاند برخوردارنخواهد شد، اما هر‌که آن را اعتراف کند و ترک نماید رحمت خواهد یافت.

28:14  خوشابحال کسی‌که دائم می‌ترسد، اما هرکه دل خود را سخت سازد به بلا گرفتار خواهدشد.

28:15  حاکم شریر بر قوم مسکین، مثل شیر غرنده و خرس گردنده است.

28:16  حاکم ناقص العقل بسیار ظلم می‌کند، اماهر‌که از رشوه نفرت کند عمر خود را درازخواهد ساخت.

28:17  کسی‌که متحمل بار خون شخصی شود، به هاویه می‌شتابد. زنهار کسی او را باز ندارد.

28:18  هر‌که به استقامت سلوک نماید رستگارخواهد شد، اما هر‌که در دو راه کج رو باشد دریکی از آنها خواهد افتاد.

28:19  هر‌که زمین خود را زرع نماید از نان سیرخواهد شد، اما هر‌که پیروی باطلان کند از فقرسیر خواهد شد.

28:20  مرد امین برکت بسیار خواهد یافت، اماآنکه در‌پی دولت می‌شتابد بی‌سزا نخواهد ماند.

28:21  طرفداری نیکو نیست، و به جهت لقمه‌ای نان، آدمی خطاکار می‌شود.

28:22  مرد تنگ نظر در‌پی دولت می‌شتابد ونمی داند که نیازمندی او را درخواهد یافت.

28:23  کسی‌که آدمی را تنبیه نماید، آخر شکرخواهد یافت، بیشتر از آنکه به زبان خودچاپلوسی می‌کند.

28:24  کسی‌که پدر و مادر خود را غارت نماید وگوید گناه نیست، مصاحب هلاک کنندگان خواهدشد.

28:25  مرد حریص نزاع را برمی انگیزاند، اما هر‌که بر خداوند توکل نماید قوی خواهد شد.

28:26  آنکه بر دل خود توکل نماید احمق می‌باشد، اما کسی‌که به حکمت سلوک نمایدنجات خواهد یافت.

28:27  هر‌که به فقرا بذل نماید محتاج نخواهدشد، اما آنکه چشمان خود را بپوشاند لعنت بسیارخواهد یافت.

28:28  وقتی که شریران برافراشته شوند مردم خویشتن را پنهان می‌کنند، اما چون ایشان هلاک شوند عادلان افزوده خواهند شد.

Chapter 29

29:1  کسی‌که بعد از تنبیه بسیار گردنکشی می کند، ناگهان منکسر خواهد شد وعلاجی نخواهد بود.

29:2  چون عادلان افزوده گردند قوم شادی می‌کنند، اما چون شریران تسلط یابند مردم ناله می‌نمایند.

29:3  کسی‌که حکمت را دوست دارد پدر خویش را مسرور می‌سازد، اما کسی‌که با فاحشه هامعاشرت کند اموال را تلف می‌نماید.

29:4  پادشاه ولایت را به انصاف پایدار می‌کند، امامرد رشوه خوار آن را ویران می‌سازد.

29:5  شخصی که همسایه خود را چاپلوسی می‌کند دام برای پایهایش می‌گستراند.

29:6  در معصیت مرد شریر دامی است، اما عادل ترنم و شادی خواهد نمود.

29:7  مرد عادل دعوی فقیر را درک می‌کند، اماشریر برای دانستن آن فهم ندارد.

29:8  استهزاکنندگان شهر را به آشوب می‌آورند، اما حکیمان خشم را فرومی نشانند.

29:9  اگر مرد حکیم با احمق دعوی دارد، خواه غضبناک شود خواه بخندد او را راحت نخواهد بود.

29:10  مردان خون ریز از مرد کامل نفرت دارند، اما راستان سلامتی جان او را طالبند.

29:11  احمق تمامی خشم خود را ظاهر می‌سازد، اما مرد حکیم به تاخیر آن را فرومی نشاند.

29:12  حاکمی که به سخنان دروغ گوش گیرد، جمیع خادمانش شریر خواهند شد.

29:13  فقیر و ظالم با هم جمع خواهند شد، وخداوند چشمان هر دوی ایشان را روشن خواهدساخت.

29:14  پادشاهی که مسکینان را به راستی داوری نماید، کرسی وی تا به ابد پایدار خواهد ماند.

29:15  چوب و تنبیه، حکمت می‌بخشد، اماپسری که بی‌لگام باشد، مادر خود را خجل خواهد ساخت.

29:16  چون شریران افزوده شوند تقصیر زیاده می‌گردد، اما عادلان، افتادن ایشان را خواهند دید.

29:17  پسر خود را تادیب نما که تو را راحت خواهد رسانید، و به‌جان تو لذات خواهدبخشید.

29:18  جایی که رویا نیست قوم گردنکش می‌شوند، اما خوشابحال کسی‌که شریعت را نگاه می‌دارد.

29:19  خادم، محض سخن متنبه نمی شود، زیرااگر‌چه بفهمد اجابت نمی نماید.

29:20  آیا کسی را می‌بینی که در سخن‌گفتن عجول است، امید بر احمق زیاده است از امید براو.

29:21  هر‌که خادم خود را از طفولیت به نازمی پرورد، آخر پسر او خواهد شد.

29:22  مرد تندخو نزاع برمی انگیزاند، و شخص کج خلق در تقصیر می‌افزاید.

29:23  تکبر شخص او را پست می‌کند، اما مردحلیم دل، به جلال خواهد رسید.

29:24  هر‌که با دزد معاشرت کند خویشتن رادشمن دارد، زیرا که لعنت می‌شنود و اعتراف نمی نماید.

29:25  ترس از انسان دام می‌گستراند، اما هر‌که برخداوند توکل نماید سرافراز خواهد شد.

29:26  بسیاری لطف حاکم را می‌طلبند، اماداوری انسان از جانب خداوند است.

29:27  مرد ظالم نزد عادلان مکروه است، و هر‌که در طریق، مستقیم است نزد شریران مکروه می‌باشد.

Chapter 30

30:1  کلمات و پیغام آکور بن یاقه. وحی آن مرد به ایتیئیل یعنی به ایتیئیل و اکال.

30:2  یقین من از هر آدمی وحشی تر هستم، و فهم انسان را ندارم.

30:3  من حکمت را نیاموخته‌ام و معرفت قدوس را ندانسته‌ام.

30:4  کیست که به آسمان صعود نمود و از آنجانزول کرد؟ کیست که باد را در مشت خود جمع نمود؟ و کیست که آب را در جامه بند نمود؟ کیست که تمامی اقصای زمین را استوار ساخت؟ نام او چیست و پسر او چه اسم دارد؟ بگو اگراطلاع داری.

30:5  تمامی کلمات خدا مصفی است. او به جهت متوکلان خود سپر است.

30:6  به سخنان او چیزی میفزا، مبادا تو را توبیخ نماید و تکذیب شوی.

30:7  دو چیز از تو درخواست نمودم، آنها را قبل از آنکه بمیرم از من بازمدار:

30:8  بطالت و دروغ را از من دور کن، مرا نه فقر ده و نه دولت. به خوراکی که نصیب من باشد مرابپرور،

30:9  مبادا سیر شده، تو را انکار نمایم و بگویم که خداوند کیست. و مبادا فقیر شده، دزدی نمایم، واسم خدای خود را به باطل برم.

30:10  بنده را نزد آقایش متهم مساز، مبادا تو رالعنت کند و مجرم شوی.

30:11  گروهی می‌باشند که پدر خود را لعنت می‌نمایند، و مادر خویش را برکت نمی دهند.

30:12  گروهی می‌باشند که در نظر خود پاک‌اند، اما از نجاست خود غسل نیافته‌اند.

30:13  گروهی می‌باشند که چشمانشان چه قدربلند است، و مژگانشان چه قدر برافراشته.

30:14  گروهی می‌باشند که دندانهایشان شمشیرها است، و دندانهای آسیای ایشان کاردهاتا فقیران را از روی زمین و مسکینان را از میان مردمان بخورند.

30:15  زالو را دو دختر است که بده بده می‌گویند. سه چیز است که سیر نمی شود، بلکه چهار چیزکه نمی گوید که کافی است:

30:16  هاویه و رحم نازاد، و زمینی که از آب سیرنمی شود، و آتش که نمی گوید که کافی است.

30:17  چشمی که پدر را استهزا می‌کند و اطاعت مادر را خوار می‌شمارد، غرابهای وادی آن راخواهند کند و بچه های عقاب آن را خواهندخورد.

30:18  سه چیز است که برای من زیاده عجیب است، بلکه چهار چیز که آنها را نتوانم فهمید:

30:19  طریق عقاب در هوا و طریق مار بر صخره، و راه کشتی در میان دریا و راه مرد با دخترباکره.

30:20  همچنان است طریق زن زانیه، می‌خورد ودهان خود را پاک می‌کند و می‌گوید گناه نکردم.

30:21  به‌سبب سه چیز زمین متزلزل می‌شود، و به‌سبب چهار که آنها را تحمل نتواند کرد:

30:22  به‌سبب غلامی که سلطنت می‌کند، واحمقی که از غذا سیر شده باشد،

30:23  به‌سبب زن مکروهه چون منکوحه شود، وکنیز وقتی که وارث خاتون خود گردد.

30:24  چهار چیز است که در زمین بسیار کوچک است، لیکن بسیار حکیم می‌باشد:

30:25  مورچه‌ها طایفه بی‌قوتند، لیکن خوراک خود را در تابستان ذخیره می‌کنند.

30:26  ونکها طایفه ناتوانند، اما خانه های خود رادر صخره می‌گذارند.

30:27  ملخها را پادشاهی نیست، اما جمیع آنهادسته دسته بیرون می‌روند.

30:28  چلپاسه‌ها به‌دستهای خود می‌گیرند و درقصرهای پادشاهان می‌باشند.

30:29  سه چیز است که خوش خرام است، بلکه چهار چیز که خوش قدم می‌باشد:

30:30  شیر که در میان حیوانات تواناتر است، و ازهیچکدام روگردان نیست.

30:31  تازی و بز نر، و پادشاه که با او مقاومت نتوان کرد.

30:32  اگر از روی حماقت خویشتن رابرافراشته‌ای و اگر بد اندیشیده‌ای، پس دست بردهان خود بگذار،

30:33  زیرا چنانکه از فشردن شیر، پنیر بیرون می‌آید، و از فشردن بینی، خون بیرون می‌آید، همچنان از فشردن غضب نزاع بیرون می‌آید.

Chapter 31

31:1  کلام لموئیل پادشاه، پیغامی که مادرش به او تعلیم داد.

31:2  چه گویم‌ای پسر من، چه گویم‌ای پسر رحم من! و چه گویم‌ای پسر نذرهای من!

31:3  قوت خود را به زنان مده، و نه طریقهای خویش را به آنچه باعث هلاکت پادشاهان است.

31:4  پادشاهان را نمی شاید‌ای لموئیل، پادشاهان را نمی شاید که شراب بنوشند، و نه امیران را که مسکرات را بخواهند.

31:5  مبادا بنوشند و فرایض را فراموش کنند، وداوری جمیع ذلیلان را منحرف سازند.

31:6  مسکرات را به آنانی که مشرف به هلاکتندبده. و شراب را به تلخ جانان،

31:7  تا بنوشند و فقر خود را فراموش کنند، ومشقت خویش را دیگر بیاد نیاورند.

31:8  دهان خود را برای گنگان باز کن، و برای دادرسی جمیع بیچارگان.

31:9  دهان خود را باز کرده، به انصاف داوری نما، و فقیر و مسکین را دادرسی فرما.

31:10  زن صالحه را کیست که پیدا تواند کرد؟ قیمت او از لعلها گرانتر است.

31:11  دل شوهرش بر او اعتماد دارد، و محتاج منفعت نخواهد بود.

31:12  برایش تمامی روزهای عمر خود، خوبی خواهد کرد و نه بدی.

31:13  پشم و کتان را می‌جوید. و به‌دستهای خودبا رغبت کار می‌کند.

31:14  او مثل کشتیهای تجار است، که خوراک خود را از دور می‌آورد.

31:15  وقتی که هنوز شب است برمی خیزد، و به اهل خانه‌اش خوراک و به کنیزانش حصه ایشان را می دهد.

31:16  درباره مزرعه فکر کرده، آن را می‌خرد، و ازکسب دستهای خود تاکستان غرس می‌نماید.

31:17  کمر خود را با قوت می‌بندد، و بازوهای خویش را قوی می‌سازد.

31:18  تجارت خود را می‌بیند که نیکو است، وچراغش در شب خاموش نمی شود.

31:19  دستهای خود را به دوک دراز می‌کند، وانگشتهایش چرخ را می‌گیرد.

31:20  کفهای خود را برای فقیران مبسوطمی سازد، و دستهای خویش را برای مسکینان دراز می‌نماید.

31:21  به جهت اهل خانه‌اش از برف نمی ترسد، زیرا که جمیع اهل خانه او به اطلس ملبس هستند.

31:22  برای خود اسبابهای زینت می‌سازد. لباسش از کتان نازک و ارغوان می‌باشد.

31:23  شوهرش در دربارها معروف می‌باشد، و در میان مشایخ ولایت می‌نشیند.

31:24  جامه های کتان ساخته آنها را می‌فروشد، وکمربندها به تاجران می‌دهد.

31:25  قوت و عزت، لباس او است، و درباره وقت آینده می‌خندد.

31:26  دهان خود را به حکمت می‌گشاید، و تعلیم محبت‌آمیز بر زبان وی است.

31:27  به رفتار اهل خانه خود متوجه می‌شود، وخوراک کاهلی نمی خورد.

31:28  پسرانش برخاسته، او را خوشحال می‌گویند، و شوهرش نیز او را می‌ستاید.

31:29  دختران بسیار اعمال صالحه نمودند، اما توبر جمیع ایشان برتری داری.

31:30  جمال، فریبنده و زیبایی، باطل است، اما زنی که از خداوند می‌ترسد ممدوح خواهدشد.

31:31  وی را از ثمره دستهایش بدهید و اعمالش او را نزد دروازه‌ها بستاید.