Azeri - Proverbs

Chapter 1

1:1  ائسرايئل پادشاهي، داوودون اوغلو سوليمانين مثل‌لري:

1:2  حئکمت و تربئيه‌ني بئلمک اوچون، آنلاقلي سؤزلري باشا دوشمک اوچون،

1:3  صالحلئک، عدالت و ائنصاف باره‌ده عاغيلّي تربئيه‌ني آلماق اوچون،

1:4  جاهئل آداملارا شوعور، جاوان اوغلانا معرئفت و دوشونجه ورمک اوچون‌؛

1:5  قوي حئکمتلي آدام قولاق آسيب علمي آرتيرسين و فهئم آدام تدبئر قازانسين.

1:6  اوندان اؤتري کي، مثل‌لر و کئنايه‌لري، حئکمتلي آداملارين سؤزلر و تاپماجالاريني آنلاسين.

1:7  ربدن قورخماق معرئفتئن باشلانيشي‌دير، آمّا سفه‌لر حئکمت و تربئيه‌ني حقئر گؤرَرلر.

1:8  اوغلوم، آتانين وردئيي تربئيه‌ني اشئت، آنانين اؤيرتدئکلرئني بوراخما.

1:9  چونکي سنئن باشينا گؤزل بئر چلنگ کئمي، بوينونا بويونباغي کئمي اولار.

1:10  اوغلوم، اگر گوناهکارلار سني آزديرماق ائسته‌سه‌لر، راضي اولما.

1:11  اگر دسه‌لر: "بئزئمله گل، قوي قان تؤکمک اوچون گئزله‌نک، ناحاق يره گوناهسيز ائنسان اوچون کمئنده گؤزله‌يک.

1:12  گل اونلاري اؤلولر دئياري کئمي دئري-دئري اوداق، دئبسئز قبئره دوشنلر کئمي تامامن اوداق.

1:13  جوربه‌جور قئيمتلي شيلر تاپاريق، قارت مالي ائله اِولرئمئزي دولدوراريق.

1:14  بئزئمله آياق اول، قوي کئسه‌مئز بئر اولسون."

1:15  اوغلوم، اونلار گدن يوللاري گتمه، آياغيني اونلارين يولوندان اوزاق ساخلا.

1:16  چونکي اونلارين آياقلاري پئسلئک اوچون قاچير، قان تؤکمه‌يه تله‌سئرلر.

1:17  دوغرودان دا، بئر قوشون گؤزو قاباغيندا تور سرمک فايداسيزدير.

1:18  لاکئن اونلار اؤز قانلاريني تؤکمک اوچون گئزله‌نئرلر، اؤز جانلاري اوچون کمئنده گؤزله‌يئرلر.

1:19  حاقسيز قازانجا طاماح ادن هر کسئن يوللاري بله‌دئر؛ طاماحي اونون جانيني آلار.

1:20  حئکمت باييردا اوجا سسله چاغيرير، سسئني ميدانلاردا اوجالدير.

1:21  سسلي-کويلو کوچه‌لرئن باشيندا چيغيرير، شهرئن دروازالاريندا بله ديئر:

1:22  "نه واختا کئمي سئز جاهئل آداملار، اؤز جهالتئنئزي سوه‌جکسئنئز؟ نه واختاجاق رئشخند ادنلر اؤز رئشخندلرئندن حظّ اده‌جکلر؟ آخماقلار دا معرئفتدن نئفرت اده‌جکلر؟

1:23  اگر منئم مذمّتئمدن دوزَلسَيدئنئز؛ روحومو اوستونوزه تؤکردئم، سؤزلرئمي ده سئزه بئلدئرَردئم.

1:24  چونکي سئزي چاغيرديم، سئز مني ردّ اتدئنئز، الئمي اوزاتديم، هچ کس دئقّت ورمه‌دي.

1:25  منئم بوتون نصئحتلرئمي هچ سايدينيز، مذمّتلرئمي قبول اتمه‌دئنئز.

1:26  بونا گؤره ده، بلا اوستونوزه گلنده من ده سئزه گوله‌جيم، دهشت سئزي بوروينده، من ده سئزي رئشخند اده‌جيم.

1:27  دهشت سئزه طوفان کئمي هوجوم ادنده، بلا سئزه فيرلانان يل کئمي گلنده، دارليق و زحمت اوستونوزه دوشنده،

1:28  اونلار مني چاغيراجاقلار، لاکئن من جاواب ورمه‌يه‌جيم. مني جهدله آختاراجاقلار، لاکئن تاپا بئلمه‌يه‌جکلر.

1:29  چونکي اونلار معرئفتدن نئفرت اتدئلر، ربّدن قورخماغي سچمه‌دئلر.

1:30  منئم نصئحتلرئمي ائسته‌مه‌يئب، بوتون مذمّتلرئمي اله سالديلار.

1:31  اونون اوچون ده، اؤز يولونون ثمره‌سئندن يئيه‌جکلر، اؤز مشورتلرئندن دوياجاقلار.

1:32  چونکي جاهئل آداملارين اؤزباشيناليق‌لاري اونلاري اؤلدوره‌جک، آخماق آداملارين لاقيدلئيي اونلاري يوخ اده‌جک؛

1:33  آمّا منه قولاق آسان هرکس امئن-آمانليقدا ياشاياجاق، پئسلئيئن دهشتئندن قورخوماييب راحات قالاجاقدير."

Chapter 2

2:1  اوغلوم، اگر منئم سؤزلرئمي قبول اده‌سن، اگر وردئيئم امرلري اوره‌يئنده ساخلاياسان،

2:2  اله کي، حئکمته قولاق آسيب، اوره‌يئني فراست الئنه وره‌سن.

2:3  هم ده اگر آنلاق اوچون باغيريب، فراست اوچون سسئني اوجالداسان.

2:4  اگر اونو گوموش کئمي، گئزله‌دئلمئش بئر خزئنه کئمي آختاراسان؛

2:5  او زامان ربدن قورخماغي آنلايارسان و تاريني تانييارسان.

2:6  چونکي حئکمتي رب ورئر، معرئفت و فراست اونون آغزيندان گلئر.

2:7  صالح ائنسانلار اوچون شوعور ساخلايير، دوغرولوقلا گزنلر اوچون سئپردئر.

2:8  عدالت يولونو قورويور، مؤمئنلرئنئن يولونو حئفظ ادئر.

2:9  او زامان صالحلئک و عدالتي، ائنصاف و هر ياخشي يولو آنلايارسان.

2:10  چونکي حئکمت اوره‌يئنه گئرر، جانين معرئفتدن خوشلانار،

2:11  دوشونجه سني حئفظ ادر، فراست سني قورويار.

2:12  اله کي، سني پئس آدامين يولوندان، ترسه دانيشان آدامين الئندن قورتارار.

2:13  او آداملاردان کي، دوز يوللاري بوراخيب، قارانليق يوللاريندا گزئرلر.

2:14  او آداملاردان کي، پئس ائشلردن سوئنئرلر، پئس آدامين ترسه سؤزلرئندن کف ادئرلر.

2:15  او آداملاردان کي، يوللاري اَيري‌دئر، يوللاري دولاشيقدير.

2:16  اله کي، سني عئفّتسئز آرواددان، اونون آلداتان يومشاق سؤزلرئندن قورتارار.

2:17  او آرواددان کي، جاوانليغيندا گدن اَري بوراخير، تارينين عهدئني ياددان چيخاردير.

2:18  چونکي اونون اِوي اؤلومه، اونون يوللاري اؤلولره گدئر.

2:19  يانينا گدنلردن هچ بئري دؤنه بئلمز، حيات طرئقلرئنه ده آرتيق چاتا بئلمز.

2:20  بلجه، ياخشي آداملارين يولوندا گزر‌سن، صالحلرئن طرئقلرئني توتارسان.

2:21  چونکي صالح ائنسانلار يرده ساکئن اولاجاقلار، کامئل ائنسانلار اوندا قالاجاقلار.

2:22  لاکئن پئس آداملار ير اوزوندن کسئله‌جک، خائنلرئن ده کؤکو قوپاريلاجاق.

Chapter 3

3:1  اوغلوم، تعلئمئمي ياددان چيخارتما، قوي اوره‌يئن سنه وردئيئم امرلره عمل اتسئن؛

3:2  اونلار سنئن عؤمرونو اوزادار، حياتينا ائللر ورر، آرامليق ورر.

3:3  قويما مهرئبانليق و وفا سني بوراخسين؛ اونلاري بوينونا باغلا، اونلاري اوره‌يئنئن لؤوحه‌سئنه ياز.

3:4  بلجه تاري و ائنسان گؤزونده لوطف و اعتئبار قازانارسان.

3:5  بوتون اوره‌يئنله ربّه توکّول ات و اؤز آنلاغينا دايانما.

3:6  بوتون يوللاريندا اونو تاني؛ او، سنئن يوللاريني دوز ادر.

3:7  اؤز گؤزونده حئکمتلي اولما؛ ربدن قورخ، پئسلئکدن دؤن.

3:8  بو سنئن بدنئنه شفا، سوموکلرئنه ائلئک اولار.

3:9  مال-دؤولتئنله، بوتون محصوللارينين نوباري ائله ربّه عئزّت ور.

3:10  بلجه آنبارلارين نعمتله دولار، شراب چَنلَرئن تزه شرابلا دولوب داشار.

3:11  اوغلوم، ربّئن تربئيه‌سئني حقئر گؤرمه. اونون تأدئبئندن نئفرت اتمه.

3:12  آتا سودئيي اوغولو نجه توبئخ ادر، رب ده سودئيئني اله توبئخ ادر.

3:13  خوش او آدامين حالينا کي، حئکمتي تاپير، فراستي قازانير.

3:14  چونکي او قازانج، گوموش قازانجيندان، قيزيل گلئرئندن داها ياخشي‌دير.

3:15  حئکمت ياقوتلاردان داها دَيَرلئدئر، جانين ائسته‌دئيي هچ بئر شي اونا برابر گلمز.

3:16  اونون صاغ اَلئنده اوزون عؤمور، سول الئنده ثروت و شرف وار،

3:17  اونون يوللاري، گؤزل‌لئک يوللاري، بوتون طرئقلري امئن-آمانليقدير.

3:18  حئکمت، اونو توتانلارا حيات آغاجي‌دير، اونا باغلانان بوتون آداملار نه بختوردئرلر!

3:19  رب حئکمت وسئله‌سي ائله يرئن بونؤره‌سئني قويدو، فراست واسئطه‌سي ائله گؤيلري برقرار اتدي.

3:20  معرئفتئنئن واسئطه‌سي ائله درئنلر ياريلدي، بولودلار شح داميزديرديلار.

3:21  اوغلوم، قويما بونلار گؤزوندن آيريلسين، شوعور و دوشونجه‌ني برک توت.

3:22  اونلار جانينا حيات اولار، بوينونا زئنت اولار.

3:23  او زامان، يولوندا امئن-آمانليقلا گدرسن، آياقلارين بودره‌مز.

3:24  ياتان زامان دهشته دوشمزسن، بلي، ياتارسان، شئرئن يوخو تاپارسان.

3:25  قفئلدن گلن دهشت، شر آداملارا گلن طوفان سني قورخوتماز.

3:26  چونکي توکّول اتديئن ربدئر، او، سنئن آياقلاريني تله‌لردن حئفظ ادر.

3:27  اگر الئندن بئر ياخشيليق گلئر، اونو، اونا مؤحتاج اولان آداملاردان کسمه.

3:28  ائمکانين وارسا، قونشونا دمه؛ "گت، سورا گل، صاباح سنه وره‌رم."

3:29  يانيندا ساکئت ياشايان قونشون اوچون، شر قورما.

3:30  سنه پئسلئک اتمه‌ين بئر آداملا سببسئز داعوالاشما.

3:31  ظالئم آداما حسد آپارما، او گدن يوللارين هچ بئرئني سچمه.

3:32  چونکي يولدان آزان آدام ربّه مکروهدور، آمّا رب عملي-‌صالحلرله دوست اولار.

3:33  ربّئن لعنتي شر آدامين اِوئنده‌دئر، لاکئن صالح ائنسانلارين اوئنه برکت ورئر.

3:34  او، رئشخند ادنلره رئشخند اده‌جک، آمّا مظلوم ائنسانلارا لوطف گؤرسده‌جکدئر.

3:35  حئکمتلي‌لرئن مئراثي شرف اولاجاق، لاکئن آخماقلارين پايي خجالتدئر.

Chapter 4

4:1  اي اوغوللار، آتا وردئيي تربئيه‌ني اشئدئن. دئقّت ادئن کي، معرئفت آنلاغيني آلاسينيز.

4:2  چونکي سئزه علم اؤيره‌دئرم؛ تعلئمئمي بوراخمايين.

4:3  آتامين اوئنده اوشاق اولاندا، آنامين گؤزونده عزئز اولاندا، بئري-بئردانه اولاندا،

4:4  آتام منه تعلئم ورئب ددي: "قوي اوره‌يئن سؤزلرئمي برک توتسون. وردئيئم امرلري يرئنه يتئر کي، عؤمرون اوزون اولسون.

4:5  حئکمت قازان، آنلاق قازان! سنه ددئيئم سؤزلري نه ياددان چيخارت، نه ده اونلاردان دؤن!

4:6  حئکمتي بوراخما، او، سني حئفظ ادر. اونو سو، سني ساخلار.

4:7  حئکمتئن باشلانيشي بودور؛ حئکمتي قازان، بوتون قازانديقلاريندا فهم قازان.

4:8  حئکمته دَيَر ور؛ سني اوجالدار. اگر اونو قوجاقلاياسان، سني شرفه چاتديرار.

4:9  سنئن باشينا فيض چلنگي قويار، عئزّت تاجيني سنه وِرَر."

4:10  اشئت، اوغلوم، سؤزلرئمي قبول ات، عؤمرونون ائل‌لري چوخالار.

4:11  من سنه حئکمت يولوندا تعلئم ورمئشم. سني دوز يوللاردا هئدايت اتمئشم.

4:12  گزنده يولونو بئر شي کسمز، قاچان زامان دا سوروشمزسن.

4:13  وردئيئم تربئيه‌ني برک توت، اونو بوراخما. اونو ساخلا، چونکي سنئن حياتيندير.

4:14  پئس آداملارين يولونا گئرمه، شر آدامين يولوندا دا گتمه.

4:15  اوندان اوزاق قال، اوندا سفره چيخما. اوندان دؤن، کچئب-گت.

4:16  چونکي شر آداملار پئسلئک اتمسه‌لر، ياتا بئلمزلر. کئمسه‌ني ييخماسالار، يوخولاري آپارماز.

4:17  چونکي شرارت چؤره‌يئني ييئرلر، قدّارليق شرابيني ائچئرلر.

4:18  آمّا صالح آدامين يولو، سحر ائشيغي کئمي‌دئر کي، گون اورتا واختينا گده-گده داها چوخ ائشيقلانير.

4:19  شر آداملارين يولو ظولمتدئر. بئلمئرلر کي، اونلاري بودره‌دن نه‌دئر.

4:20  اوغلوم، سؤزلرئمه دئقّت ات، ددئکلرئمه قولاق آس.

4:21  قويما اونلار گؤزونون قاباغيندان آيريلسين. اونلاري اوره‌يئنئن ائچئنده ساخلا.

4:22  چونکي اونلاري تاپانلار، حيات و جان‌صاغليغي تاپار.

4:23  هر شيدن چوخ، بوتون جهدله اؤز اوره‌يئني حئفظ ات، چونکي حيات چشمه‌سي اودور.

4:24  اَيري دانيشان آغيزي اؤزوندن آت، آزميش دوداقلاري اؤزوندن اوزاقلاشدير.

4:25  قوي گؤزلرئن ائره‌لئيه باخسين، کئرپئکلرئن دوپّه‌دوز قاباغينا دئکئلسئن.

4:26  آياغيني قويدوغون طرئقي ياخشي آراشدير، بوتون يوللارين برقرار اولار.

4:27  نه صاغا دؤن، نه سولا. آياغيني پئسلئکدن چک.

Chapter 5

5:1  اوغلوم، حئکمتئمه دئقّت ات. فراستئمه قولاق آس،

5:2  اوندا دوشونجه‌ني حئفظ ادرسن، دوداقلارين معرئفتي ساخلار.

5:3  چونکي عئفّتسئز آروادين دوداقلاري بال داميزديرير، دئلي شئرئن، ياغدان يومشاقدير؛

5:4  آمّا عاقئبتي يووشان اوتو کئمي آجي‌دير، ائکي آغيزلي قيلينج کئمي ائتئدئر.

5:5  اونون آياقلاري اؤلومه اِنئر، قدملري اؤلولر دئيارينا آپارير.

5:6  حيات طرئقئني آراشديرمير، يوللاري دولاشيقدير، اوزو ده بئلمئر.

5:7  ائندي، اي اوغوللار، منه قولاق آسين، آغيزيمدان چيخان سؤزلردن دؤنمه‌يئن.

5:8  بله آرواددان اوزاق اول. اونون اِوئنئن قاپيسينا ياخينلاشما.

5:9  يوخسا شرفئني اؤزگه‌لره، عؤمور ائللرئني قدّار آداما وررسن.

5:10  يادلار سنئن ماليندان وارلي اولارلار، قازانجين اؤزگه‌نئن اِوئنه گدر.

5:11  عؤمرونون آخيري چاتاندا، جانيندا طاقت قالماياندا،

5:12  ناله ادئب دئيرسن: نجه تربئيه‌دن نئفرت اتدئم! نجه اوره‌يئم تأدئبي اله سالدي!

5:13  نه موعلّئملرئمئن سسئني اشئتدئم، نه ده مني اؤيره‌دنلرئن سؤزلرئنه قولاق آسديم.

5:14  خالق آراسيندا، جاماعات گؤزونده آز قالدي کي، کامئل موصئبته دوچار اولوم.

5:15  اؤز سو آنباريندان، ائچمه‌لي اولان سويو، اؤز قويوندان ائچ.

5:16  نئيه سنئن بولاقلارين کوچه‌لره، سو آرخلارين ميدانلارا آخسين؟

5:17  قوي اونلار آنجاق سنئن اولسون، يادلارا پايلاما!

5:18  قوي سنئن چشمه‌ن برکتلي اولسون، جاوانليغينين آروادي ائله خوشبخت ياشا.

5:19  او سوئملي مارالين‌دير، گؤزل جيرانين‌دير، قوي همئشه اونون دؤشلري سني دويورسون، همئشه اونون سوگئسي ائله مست اول.

5:20  اوغلوم، نئيه عئفّتسئز آروادين مستي اولاسان؟ نئيه ياد بئر آروادي قوينونا آلاسان؟

5:21  چونکي ائنسانين يوللاري ربّئن گؤزونون قاباغيندادير، رب اونون بوتون طرئقلرئني محک وورور.

5:22  پئس آدامي اله اؤز پئسلئيي توتار، گوناهينين کمندئنه توتولار.

5:23  تربئيه‌سئزلئيي اوزوندن اؤلر، سفه‌لئيئنئن چوخلوغوندان آزار.

Chapter 6

6:1  اوغلوم، اگر قونشون اوچون ضامئن اولوبسان، اگر ياد بئر آدام اوچون اَل ورئبسن،

6:2  اگر اؤز آغزينين سؤزلري ائله تله‌يه دوشوبسن، اگر آغزيندان چيخان سؤزلرله توتولوبسان،

6:3  اوندا، اوغلوم، بونو ات و اؤزونو قورتار، چونکي قونشونون الئنه دوشوبسن: گت، اؤزونو آلچالت، قونشونا يالوار.

6:4  گؤزلرئنه يوخو گئرمه‌سئن کئرپئکلرئن يوخودان قاماشماسين.

6:5  اؤزونو اووچو الئندن جيران کئمي، قوشباز الئندن قوش کئمي قورتار.

6:6  قاريشقانين يانينا گت، اي تنبل! اونون يوللارينا دئقّت ات، حئکمت آل.

6:7  باشي اوسته نه ارباب وار، نه ناظئر، نه ده حؤکمدار.

6:8  آمّا گئنه ده اؤز چؤره‌يئنئن احتئياطيني يايدا گؤرور، بئچئن واختي يئيه‌جيئني ييغير.

6:9  نه واختا کئمي ياتاجاقسان، اي تنبل؟ نه واخت يوخوندان اوياناجاقسان؟

6:10  بئر آز يات، بئر آز يوخولا، بئر آز الي ال‌اوسته قويوب اوزان،

6:11  گؤر يوخسوللوق نجه حرامي کئمي، احتئياج نجه سئلاحلانميش بئر آدام کئمي سنه هوجوم چکر.

6:12  ياراماز آدام، شر آدام، اَيري دانيشان بئر آغيزلا گزر.

6:13  گؤزلري ائله گؤز وورار، آياقلاري ائله ائشاره ادر، بارماقلاري ائله گؤرسه‌در.

6:14  ترسه‌لئک اونون اوره‌يئنده‌دئر، دائم شر قورار، داعوا سالار.

6:15  اونا گؤره ده، بلا قفئلدن باشينا گلر، بئردن سينار، اونا علاج اولماز.

6:16  ربّئن زَهله‌سي آلتي شيدن گدئر، بلي، يدّي شي وار کي، جاني اونلاردان ائکراه ادئر:

6:17  تکبّورله باخان گؤزلر، يالان دانيشان دئل، ناحاق قاني تؤکن ال‌لر،

6:18  قَرَضله دوشونن اورک، پئس ائشلر دالينجا قاچان آياقلار،

6:19  آغزيندان آنجاق يالان چيخان يالانچي شاهئد، قارداشلار آراسينا نئفاق سالان آدام.

6:20  اوغلوم، آتانين امرئنه عمل ات، آنانين وردئيي تعلئمي بوراخما.

6:21  اونلاري دائم اوره‌يئنئن باشينا باغلا؛ اونلاري بوينونا تاخ.

6:22  گزدئيئن زامان، اونلار سنه يول گؤرسه‌در، ياتان زامان سني حئفظ ادر، اويانان زامان سنئنله دانيشار.

6:23  چونکي بو امر چيراق‌دير، بو تعلئم ائشيقدير، ائنساني ائصلاح ادن مذمّتلر حيات يولودور کي،

6:24  سني پئس آرواددان، زئناکار آروادين يومشاق دئلئندن ساخلار.

6:25  قويما اوره‌يئن اونون گؤزل‌لئيئنه چکئلسئن؛ قويما سني کئرپئکلري ائله ياخالاسين.

6:26  چونکي زانئيه بئر آرواد، آخيردا سني گئرده بئر چؤره‌يه بله مؤحتاج سالار، اَرلي بئر آرواد ائنسانين قئيمتلي جاني دالينجادير.

6:27  مگر اولار کي، کئشي اودو قوينوندا گؤتورسون و پالتاري يانماسين؟!

6:28  مگر اولار کي، بئر کئشي کؤز کؤمور اوستونده گزسئن، آمّا آياقلاري قوورولماسين؟

6:29  قونشوسونون آروادي ائله ياخينليق ادن آدامين دا حالي بله‌دئر؛ او آروادا توخونان کئشي جزاسيز قالماز.

6:30  قارنيني دويورماق اوچون آج اوغرو اگر اوغورلاسا، کئمسه اونو قيناماز.

6:31  لاکئن توتولسا، يدّي‌قات عوض ورملي‌دئر؛ بوتون اِو-اشئيئني ورملي‌دئر.

6:32  اَرلي بئر آروادلا زئنا ادن کئشي عاغيلسيزدير. بونو ادن آدام، اؤزونو محو ادئر.

6:33  يارالانيب خجالت آلتيندا اَرئيَر بو روسوايچيليق هچ واخت سئلئنمز.

6:34  چونکي قيرت اَري قضبلندئرر، اونون اوچون ده، ائنتئقام گونونده يومشالماز.

6:35  هچ بئر عوض قبول اتمز، روشوتئني نه قدر آرتيراسان، راضي اولماز.

Chapter 7

7:1  اوغلوم، سؤزلرئمي ساخلا، وردئيئم امرلري يانيندا آنبار ات.

7:2  امرلرئمي ساخلا کي، ياشاياسان. سنه وردئيئم تعلئمي گؤزونون توخومو کئمي ساخلا.

7:3  اونلاري بارماغينا تاخ، اونلاري اوره‌يئنئن لؤوحه‌سئنه ياز.

7:4  حئکمته ده: "سن منئم باجيمسان." آنلاغي اؤزونه لاپ ياخين قوحوم کئمي نظرده توت کي،

7:5  سني عئفّتسئز آرواددان، يومشاق سؤزلري ائله آلداتان زئناکار آرواددان حئفظ اتسئن.

7:6  اوئمئن پَنجره‌سئندن، چرچئوه‌نئن ائچئندن باخديم.

7:7  ساده آداملار آراسيندا، جاوانلار آراسيندا، عاغيلسيز بئر اوغلان گؤردوم؛

7:8  کوچه‌دن، او آروادين اِوئنئن تئنئندن کچئب، اونون اِوئنئن يولوندان گدئردي؛

7:9  آلا قارانليقدا، گون باتاندا، گجه دوشنده، هاوا قارالاندا،

7:10  اورادا بئر آرواد، حئيله‌لي اورکله، زانئيه پالتاريندا اونونلا گؤروشمه‌يه گلدي.

7:11  او هاي-کويچودور، بي‌حيادير، اونون آياقلاري اوده قالماز.

7:12  گاه اشئکده، گاه دا ميدانلاردا، هر تئنئن باشيندا کمئن چکر.

7:13  بلجه او اوغلاني توتوب اؤپدو؛ حياسيز اوزله اونا ددي:

7:14  "باريش قوربانلاريمي کسمه‌يه بورجلو ائدئم، بو گون نذئرلرئمي يرئنه يتئرمئشم.

7:15  اونون اوچون ده، سنئنله گؤروشمه‌يه چيخديم. سني چوخ آختارديم و تاپميشام.

7:16  ياتاغيما مئصئر کتانيندان توخونان الوان اوز چکمئشم.

7:17  يورغان-دوشه‌يئمي مورله، عؤد آغاجي و دارچينلا عطئرله‌مئشم.

7:18  گل، سحره کئمي دويونجا عشق ادک، قوي سوگئدن کف آپاراق.

7:19  چونکي اَرئم اوده ديئل، اوزون بئر سفره گدئب.

7:20  پول کئسه‌سئني گؤتوروب، آيين بدئرلنمئش واختي اِوه گله‌جک."

7:21  چوخلو يومشاق سؤزلري ائله اونو توولادي، شئرئن دئله توتوب يولدان چيخارتدي.

7:22  اوغلان بئردن اونون دالينجا گتدي؛ کسئلمه‌يه گدن بئر اؤکوز کئمي، کمنده سالينان بئر مارال کئمي کي،

7:23  بئر اوخ جئيه‌رئني دشسئن، تله طرفئنه تله‌سن بئر قوش کئمي، بئلمئردي کي، بو اوخ اونون جانيني آلاجاق.

7:24  اونا گؤره ده، اوغوللاريم، ائندي منه قولاق آسين. آغزيمدان چيخان سؤزلره دئقّت ادئن.

7:25  قويما اوره‌يئن او آروادين يوللارينا دؤنسون. اونون يولونا دؤنمه.

7:26  چونکي او چوخ کئشئلري هلاکا آپاريب، اونون الئنده اؤلن آداملارين سايي چوخدور.

7:27  اونون اِوي اؤلولر دئيارينين يولودور. اؤلوم اوتاقلارينا اِنئر.

Chapter 8

8:1  مگر حئکمت چاغيرمير؟ مگر فراست سسئني اوجالتمير؟

8:2  يولون قيراغيندا اولان اوجا يرلرده، طرئقلرئن بئرلشدئيي يرده دورور.

8:3  دروازالارين يانيندا، شهرئن قاباغيندا، قاپيلارين گئرئش يرئنده سسله‌نئر:

8:4  "سئزي چاغيريرام، اي ائنسانلار، سَسئم ائنسان اوغوللاريني خئطاب ادئر.

8:5  سئز، اي ساده‌لر، شوعور آلين؛ سئز، اي آخماقلار، عاغيل اؤيره‌نئن.

8:6  قولاق آسين، چونکي اعلا شيلردن دانيشارام، دوداقلاريمدان دوز شيلر چيخار.

8:7  آغزيم حقئقتي دئير؛ دوداقلاريم شردن ائيره‌نئر.

8:8  آغزيمدان آنجاق صالحلئک سؤزلري چيخير، سؤزلرئم مکرلي ديئل، ترسه ديئل.

8:9  آنلاقلي اولانا اونلارين هاميسي آيدين‌دير، معرئفت تاپانلارا دوزدور.

8:10  گوموش يوخ، تربئيه‌مي قبول ادئن، سچمه قيزيلدان آرتيق معرئفتي آلين.

8:11  چونکي حئکمت ياقوتلاردان ياخشي‌دير، جانين ائسته‌دئيي هچ بئر شي اونا تاي ديئل.

8:12  من، حئکمتم، شوعورلا مسکن سالميشام، معرئفتي، دوشونجه‌ني تاپميشام.

8:13  ربدن قورخماق، پئسلئکدن نئفرت اتمکدئر؛ قوروردان، تکبّوردن، پئس يولدان، ترسه دانيشان آغيزدان من نئفرت ادئرم.

8:14  نصئحت و شوعور منئمدئر؛ آنلاق منم، قووّتئم وار.

8:15  منئم واسئطمله پادشاهلار حؤکمرانليق ادئرلر، حؤکمدارلار عدالتله امر ادئرلر.

8:16  منئم واسئطمله ريئسلر و آغالار، بوتون صالح حاکئملر حؤکم ادئرلر.

8:17  مني سونلري سوئرم، مني جهدله آختارانلار مني تاپير.

8:18  ثروت و عئزّت، داوام گتئرن مال-دؤولت و صالحلئک منئم يانيمدادير؛

8:19  منئم ثمرم قيزيلدان، بلي، خالئص قيزيلدان، محصولوم دا سچمه گوموشدن ياخشي‌دير.

8:20  صالحلئک طرئقئنده، عدالت يوللارينين اورتاسيندا گزئرم کي،

8:21  مني سونلره وارليليق باغيشلاييم، اونلارين خزئنه‌لرئني دولدوروم.

8:22  رب يولونون باشلانيشيندا، قدئم ائشلرئنئن اوّلئنده مني ياراتدي.

8:23  ازلدن، او باشلانيشدان، دونيانين اوّلئندن قاباق من برقرار اولموشام.

8:24  درئنلر يوخ ائکن، سويو بول اولان چشمه‌لر حله يوخ ائکن، من دوغولدوم؛

8:25  داغلارين قورولوشوندان قاباق، تپه‌لردن قاباق من دوغولدوم.

8:26  او زامان کي، يري، يا چؤللري، يا دا دونيانين ائلک تورپاغيني ياراتماميشدي.

8:27  گؤيلري برقرار ادن زامان اورادا ائدئم، او زامان کي، درئنلئک اوزونه بئر دائره چکدي.

8:28  او زامان کي، بولودلاري يوخاريدا قوردو، او زامان کي، درئنلئيئن چشمه‌لرئني باغلادي.

8:29  او زامان کي، دهنزه حدّ تعيئن اتدي، اله کي، سولار اونون امرئندن کچمه‌سئنلر. او زامان کي، يرئن بونؤوره‌لرئني نئشانلاندي.

8:30  او زامان اونون يانيندا معمار ائدئم، هر گون اونون شادليغي ائدئم. همئشه اونون حوضوروندا سوئنئردئم؛

8:31  بوتون دونياسيندا سوئنئردئم، شادليغيم ائنسان اوغوللاري ائله ائدي.

8:32  اونا گؤره ده، اوغوللاريم، ائندي منه قولاق آسين، چونکي منئم يوللاريمي توتانلار بختوردئرلر.

8:33  وردئيئم تربئيه‌ني اشئدئن و حئکمت آلين، اونو ردّ اتمه‌يئن.

8:34  خوش او آدامين حالينا کي، منه قولاق آسير، منئم دروازالاريمدا هر گون اوياق دورور، قاپيلاريمين سوتونلاري يانيندا گؤزله‌يئر.

8:35  چونکي مني تاپان حياتي تاپير، ربّئن ريضاسيني قازانير؛

8:36  لاکئن مني الدن ورن آدام، اؤز جانيني کورلايير؛ بوتون مندن نئفرت ادنلر اؤلومو سوئرلر."

Chapter 9

9:1  حئکمت اؤز اوئني تئکئب، يدّي سوتونونو يونوب.

9:2  اَتئني کسئب، شرابيني حاضيرلاييب، سوفره‌سئني ده ساليبدير.

9:3  کنئزلرئني گؤنده‌رئب، شهرئن اوجا يرلرئندن چاغيتديرير:

9:4  "ساده اولان هر کس، قوي بورايا دؤنسون." آغيلسيز اولانا دا ديئر:

9:5  "گل چؤره‌يئمدن يه، حاضيرلاديغيم شرابدان ائچ.

9:6  ساده‌‌لئيئني بوراخ و ياشا، آنلاق يولوندا گت.

9:7  رئشخند ادن آدامي تأدئب ادن، اؤزونو روسوايچيليغا سالار، شر آدامي دانلايان اؤزونه خجالت گتئرر.

9:8  رئشخند ادن آدامي دانلاما، يوخسا سندن نئفرت ادر. حئکمتلي آدامي دانلا، سني سور.

9:9  حئکمتلي آداما نصئحت ور، داها حئکمت آلاجاقدير. صالح بئر آداما اؤيرت، علمي داها آرتاجاق.

9:10  ربدن قورخماق حئکمتئن باشلانيشي‌دير، موقدّس اولاني تانيماق آنلاق‌دير.

9:11  چونکي گونلرئن منئم واسئطمله چوخالاجاق، و عؤمرونه ائل‌لر آرتاجاق.

9:12  اگر حئکمت آلاسان، اؤزون اوچون آلارسان. اگر رئشخند اده‌سن، ضررئني آنجاق اؤزون چکرسن."

9:13  آخماق آرواد هاي-کويلودور، جاهئلدئر، هچ شي بئلمز.

9:14  اِوئنئن قاپيسي يانيندا اوتورار، کتئل اوسته شهرئن اوجا يرلرئنده اَيله‌شر کي،

9:15  يولدان کچنلري، طرئقلري دوز اولانلاري چاغيرسين:

9:16  "ساده اولان هر کس، قوي بورايا دؤنسون." عاغيلسيز اولانا دا ديئر:

9:17  "اوغورلانميش سو شئرئندئر، گئزلي ييئلن چؤره‌يئن آيري بئر لذّتي وار."

9:18  لاکئن بئلمز کي، اورادا اؤلولر وار، قوناقلاري اؤلولر دئيارينين دئبئنده‌دئر.

Chapter 10

10:1  سوليمانين مثل‌لري: حئکمتلي اوغول آتاسيني سوئندئرر، لاکئن آخماق اوغول آناسينا درددئر.

10:2  شر يوللا ييغيلان خزئنه‌نئن فايداسي يوخدور، لاکئن صالحلئک ائنساني اؤلومدن قورتارار.

10:3  رب صالح ائنساني آج قويماز، آمّا پئس آداملارين آرزولاريني ردّ ادر.

10:4  تنبل ال‌له ائشله‌ين يوخسول اولار، آمّا چاليشقان آدامين الي اونا ثروت قازانار.

10:5  عاغيلّي اوغول يايدا بئچئني ييغار، بئچئن واختي ياتان اوغول خجالت گتئرر.

10:6  صالح ائنسانين باشيندان برکت ياغار، شر آدامين دئلي زوراکيليغي اؤرتوب گئزله‌در.

10:7  صالح ائنساندان قالان يادئگار برکتدئر، لاکئن شر آدامين آدي چورويه‌جک.

10:8  اوره‌يي حئکمتلي اولان آدام امرلري قبول ادر، آمّا سفه-سفه دانيشان آدام ييخيلار.

10:9  کاماللا گزن آدام امئن-آمانليقدا گزر، لاکئن يوللاريندا اَيري اولان آدام اوزه چيخار.

10:10  گؤز ووران آدام باشينا بلا آچار، سفه-سفه دانيشان آدام ييخيلار.

10:11  صالح ائنسانين آغزي حيات بولاغي‌دير، آمّا شر آدامين دئلي زوراکيليغي اؤرتوب گئزله‌در.

10:12  نئفرت داعوالار قالديرار، لاکئن محبّت بوتون خاطالاري اؤرتر.

10:13  فهئم آدامين دوداقلاريندا حئکمت تاپيلار، آمّا دينک عاغيلسيز آدامين کوره‌يي اوچوندور.

10:14  حئکمتلي آداملار معرئفت ييغار، لاکئن سفهئن آغزي اونو ييخيلماغا ياخينلاشديرار.

10:15  مال-دؤولت وارلي آدامين قالالي شهري‌دئر، آمّا يوخسوللوق کاسيب آدامي ييخار.

10:16  صالح آدامين پاداشي حياتدير، لاکئن شر آدامين قازانجي گوناهدير.

10:17  تربئيه‌ني قبول ادن آدام حيات طرئقئنده‌دئر، آمّا تأدئبي بوراخان آدام يولونو آزار.

10:18  نئفرتي گئزله‌دن آدامين يالانچي دوداقلاري وار، بؤهتاني يايان آدام آخماق‌دير.

10:19  سؤزلرئن چوخلوغوندا خاطا اسکئک اولماز، دئلئنئن قاباغيني آلان آدام عاغيلّي‌دير.

10:20  صالح آدامين دئلي سچمه گوموشدور؛ شر آدامين اوره‌يئنئن دَيَري آزدير.

10:21  صالح ائنسانين دوداقلاري چوخ آداملاري دويورار، آمّا سفه‌لر عاغيلسيزليقدان اؤلرلر.

10:22  ربّئن برکتي ائنسانا ثروت گتئرر، اونونلا قوصّه آرتيرماز.

10:23  شر ائش گؤرمک آخماق آداما کفدئر، فراستلي اولان آدامين حئکمتي وار.

10:24  شر آدامين قورخدوغو اونون اؤز باشينا گلر، آمّا صالح آدام مورادينا چاتار.

10:25  فيرلانان يل اسئب گلنده، شر آدامي سوپوروب آپارار، لاکئن صالح آدامين ابدي بونؤوره‌سي وار.

10:26  سئرکه دئشلره، توستو گؤزلره نجه‌دئر، تنبل آدام دا اونو گؤنده‌رنلر اوچون اله‌دئر.

10:27  ربدن قورخماق عؤمور اوزادار، آمّا شر آداملارين عؤمور ائل‌لري آزالار.

10:28  صالح ائنسانلارين گؤزله‌دئيي شادليقدير، لاکئن شر آدامين اومئدي آرادان گدر.

10:29  کامئل ائنسانين پناهي ربّئن يولودور، آمّا شر قوران ائنسانلارين باشينا هلاکت گلر.

10:30  صالح آدام اصلا ترپنمز، لاکئن شر آداملار اؤلکه‌ده قالمازلار.

10:31  صالح ائنسانين آغزي حئکمتله چئچکله‌نَر، آمّا ترسه دانيشان دئل کسئلَر.

10:32  صالح آدامين دوداقلاري راضي سالماغي باجارار، لاکئن شر آدامين آغزيندان ترسه سؤزلر چيخار.

Chapter 11

11:1  آلداتان تره‌زي ربّه مکروهدور، آمّا دوز چکي داشيندان او، خوشلانار.

11:2  تکبّور گلئنجه شرفسئزلئک ده گلئر، لاکئن حئکمت تواضؤعکارين يانيندادير.

11:3  دوز آداملارين کامئل‌لئيي اولارا يول گؤرسه‌در، آمّا خائن آداملارين اَيرئلئک‌لري اونلاري هلاک ادر.

11:4  قضب گونونده مال-دؤولتئن فايداسي يوخدور، لاکئن صالحلئک ائنساني اؤلومدن قورتارار.

11:5  کامئل آدامين صالحلئيي اونون يولونو دوز ادر، آمّا پئس آدامين اؤز پئسلئيي اونو ييخار.

11:6  دوز آداملارين صالحلئيي اونلاري قورتارار، لاکئن خائنلر اؤز هوسلرئنئن واسئطه‌سي ائله توتولارلار.

11:7  شر آدام اؤلنده، اومئدي آرادان گدر، ظالئم آدامين گؤزله‌دئيي ده محو اولار.

11:8  صالح آدام دارليقدان خئلاص اولار، اونون يرئنه شر آدام دوشر.

11:9  دئنسئز آدام آغزي ائله قونشوسونو محو ادر، آمّا معرئفت وسئله‌سي ائله صالح آدام خئلاص اولار.

11:10  دونيا صالح آداملارين مورادينا گدنده، شهر شاد اولار، شر آداملار هلاک اولاندا شادليق هارايي چکئلر.

11:11  دوز آداملارين برکتي ائله شهر عئزّتله‌نر، آمّا شر آدامين آغزي اونو وئران قويار.

11:12  عاغيلسيز آدام قونشوسونو حقئر گؤرر، آمّا فراستلي آدام دئنج دايانار.

11:13  خبرچي آدام سئرّلري آچيب يايار، لاکئن اعتئبارلي آدام سؤزو گئزلي ساخلار.

11:14  دوز مصلحت ورئلمه‌ين خالق ييخيلار، لاکئن نصئحت ورنلرئن چوخلوغو خئلاص گتئرر.

11:15  ياد آداما ضامئن اولان بلايا دوشر، آمّا ضامئنلئکدن زهله‌سي گدن آدام دئنج ياشايار.

11:16  مهرئبان آرواد شرفدن، ظالئم آداملار دا ثروتدن ياپيشار.

11:17  صادئق آدام اؤزونه ياخشيليق ادئر، آمّا قدّار آدام اؤزونه ضرر وورور.

11:18  شر آدام حئيله ائله پاداش قازانار، لاکئن صالحلئک توخومو اکن، حقئقتن، اونون عوضئني آلار.

11:19  صالحلئکده داوام ادن آدام حياتا، پئسلئک دالينجا گدن آدام دا اؤز اؤلومونه گدر.

11:20  اورکلري اَيري اولان آداملار ربّه مکروهدورلار، آمّا يوللاريندا کامئل اولان ائنسانلار اونو خوشلانديرارلار.

11:21  دوغرودان دا پئس آدام جزاسيز قالماز، لاکئن صالح ائنسانين نسلي خئلاص اولار.

11:22  آغيلي اولمايان گؤزل آرواد، بورنونا قيزيل حالقا تاخيلميش دونگوزا بنزر.

11:23  صالحلرئن آرزوسو آنجاق ياخشيليق، آمّا شر آداملارين پايي قضبدئر.

11:24  آدام وار کي، پايلاييب آرتيق تاپار، آدام دا وار کي، حاقّيندان چوخ ساخلار، لاکئن احتئياجا دوشر.

11:25  الي-آچيق آدامين جاني کؤکه‌لر، سو وره‌نه، سو ورئلر.

11:26  بوغداني آنباردا گئزله‌دنه جاماعات لعنت ادر، آمّا اونو ساتانين باشينا برکت ياغار.

11:27  ياخشيليق دالينجا جهدله گزن آدام ائلتئفات آختارير، آمّا پئسلئک دالينجا گزن آدامين باشينا پئسلئک گلر.

11:28  ثروتئنه توکّول ادن آدام ييخيلار، لاکئن صالح آداملار ياشيل يارپاق کئمي گؤيَرَرلر.

11:29  اؤز اِوئني زحمته سالان آدام، يلي مئراث آلار، سفه آدام اوره‌يي حئکمتلئيه قول اولار.

11:30  صالح آدامين مئيوه‌سي حيات آغاجي‌دير، جانلاري قازانان آدام دا حئکمتلئدئر.

11:31  اگر صالح آدام ير اوزونده عوض آلير، بس نه قدر آرتيق شر و گوناهکار آدام!

Chapter 12

12:1  تربئيه‌ني سِوَن معرئفت سِوَر، آمّا تأدئبدن نئفرت ادن عاغيلسيزدير.

12:2  ياخشي آدام ربّئن ريضاسيني قازانار، آمّا شر قوران آدامي، او، محکوم ادر.

12:3  ائنسان شرارتله برقرار اولماز، لاکئن صالح آداملارين کؤکو يرئندن ترپه‌دئلمز.

12:4  فضئلتلي آرواد ارئنئن تاجي‌دير، آمّا خجالت گتئرن آرواد اونون سوموکلرئنئن چورويو کئمي‌دئر.

12:5  صالح آداملارين فئکئرلري عدالتدئر، شر آداملارين مشورتلري حئيله‌دئر.

12:6  شر آداملارين سؤزلري اؤلوم اوچون کمئن قورار، آمّا دوز ائنسانلارين آغيزي اونلاري خئلاص ادر.

12:7  شر آداملار ييخيليب يوخ اولارلار، لاکئن صالح آداملارين اِوي برقرار قالار.

12:8  ائنسان عاغيلّي سؤزلرئنه گؤره تعرئفله‌نر، آمّا اوره‌يي اَيري اولان آدام حقارت چکر.

12:9  شؤهرتسئز، لاکئن قول صاحئبي اولان آدام، اؤزونو بؤيودن، لاکئن چؤره‌يه مؤحتاج آدامدان ياخشي‌دير.

12:10  صالح آدام حيوانلارينين احتئياجيني بئلئر، لاکئن شر آدامين مرحمتئنده ده قدّارليق وار.

12:11  تورپاغيندا چاليشيب اونو بِجَرن آدام چؤرکله دويار، آمّا بوش شيلرئن دالينجا گدن آدام عاغيلسيزدير.

12:12  شر آدام پئسلرئن شئکارينا حسرت چکر، لاکئن صالح آداملارين کؤکو ثمره ورر.

12:13  پئس آدام دوداقلارينين خاطاسي ائله تله‌يه دوشر، آمّا صالح آدام دارليقدان سالامات چيخار.

12:14  ائنسان آغزينين مئيوه‌سي ائله ياخشيليقدان دويار، اللرئنئن نه اتدئکلري اونون اؤزونه قاييدار.

12:15  سفه آدامين يولو اؤز گؤزونده دوز گؤرونور، لاکئن نصئحته قولاق آسان حئکمتلئدئر.

12:16  سفه آدامين قضبي آنَن بلّي اولار، آمّا شوعورلو آدام شرفسئزلئيئن اوستونو اؤرتر.

12:17  صداقتله دانيشان آدام عدالتي اورتايا چيخاردار، آمّا يالانچي شاهئد حئيله‌ني.

12:18  فئکئرسئز دانيشان وار کي، سؤزلري قيلينج کئمي يارالايار، لاکئن حئکمتلي آدامين دئلي شفا ورر.

12:19  حقئقتي دئين دوداق همئشه‌لئک برقرار قالار، آمّا يالان دانيشان دئل آنجاق بئر آن اوچوندور.

12:20  شر قورانلارين اورکلرئنده حئيله وار، نصئحت ورئب صولحه چاغيران شادليق تاپار.

12:21  صالح آدام هچ بلايا دوشمز، آمّا شر آداملار پئسلئکله دولارلار.

12:22  يالان دانيشان دوداقلار ربّه مکروهدور، آمّا وفالي رفتار ادنلردن او، خوشلانار.

12:23  شوعورلو آدام معرئفتئن اوستونو اؤرتر، لاکئن آخماق آدامين اوره‌يي سفهلئيي جار چکر.

12:24  چاليشقان آدامين اَلي آغاليق ادر، آمّا تنبل آدام قوللوغا ورئلر.

12:25  اورکده اولان نئگرانچيليق ائنسانين بلئني اَيَر، لاکئن ياخشي سؤز اونو سوئندئرر.

12:26  صالح آدام قونشوسونا يول گؤرسه‌در، آمّا پئسلرئن يوللاري اؤزلرئني آزديرار.

12:27  تنبلئن الئنه شئکار دوشسه ده، اونو پئشئرمز، چاليشقانليق ائنسانين ديرلي مالي‌دير.

12:28  صالحلئک طرئقئنده حيات وار، او يول‌لا گتمکده اؤلوم يوخدور.

Chapter 13

13:1  حئکمتلي اوغول آتاسينين وردئيي تربئيه‌يه قولاق آسار، آمّا رئشخند ادن مذمّتي اشئتمز.

13:2  ائنسان آغزينين مئيوه‌سي ائله ياخشيليق يئير، لاکئن خائن آدامين جاني قدّارليقدان دويار.

13:3  دئلئنئن قاباغيني توتان جانيني حئفظ ادر، آمّا آغزيني گِن آچانين باشينا هلاکت گلر.

13:4  تنبل آرزولاديغينا چاتماز، لاکئن چاليشقان آدامين جاني کؤکه‌لر.

13:5  صالح آدام يالان سؤزدن نئفرت ادر، آمّا شر آدام خجالت و روسوايچيليق گتئرر.

13:6  يولو کامئل اولاني، صالحلئک حئفظ ادر، لاکئن گوناهکاري شر ييخار.

13:7  آدام وار کي، بئر شيي يوخ ائکن، اؤزونو وارلي گؤرسه‌دئر، آدام دا وار کي، چوخ مال-دؤولتي وار ائکن، اؤزونو يوخسول گؤرسه‌دئر.

13:8  آدامين جانينين قان‌باهاسي اونون ثروتئدئر. آمّا يوخسول آدام هچ مذمّتي اشئتمز

13:9  صالح آداملارين ائشيغي سِوئندئرر، لاکئن شر آداملارين چيراغي سؤنر.

13:10  تکبّوردن آنجاق داعوا چيخار، آمّا حئکمت نصئحت آلان آداملادير.

13:11  کلکله قازانميش مال-دؤولت آرادان گدر لاکئن زحمتله قازانان آدام مال-دؤولتئنه آرتيرار.

13:12  يوبانان اومئد اوره‌يي ناخوشلادار، آمّا يرئنه يتئشن آرزو حيات آغاجي‌دير.

13:13  نصئحته حقارتله باخان، اؤزونو هلاک ادر، آمّا امره حؤرمت گؤرسدن عوضئني آلار.

13:14  حئکمتلي آدامين تعلئمي حيات بولاغي‌دير، آدامي اؤلوم تله‌لرئندن دؤنده‌رر.

13:15  شوعورلو آدام لوطف قازانار، خائنئن يولو چتئندئر.

13:16  شوعورلو آدام بوتون ائشئني معرئفتله گؤرر، آمّا آخماق اؤز سفه‌لئيئني هامي‌يا گؤرسه‌در.

13:17  پئس قاصئد بلايا دوشر، لاکئن اعتئبارلي اِلچي شفا ورر.

13:18  تربئيه‌ني ردّ ادن، يوخسوللاشيب شرفدن دوشر، آمّا تأدئبه قولاق آسان عئزّت تاپار.

13:19  يرئنه يتئشن آرزو جانا شئرئن گلر، لاکئن پئسلئکدن دؤنمک آخماقلارا مکروهدور.

13:20  حئکمتلي آداملارلا گزن، حئکمتلي اولار، آمّا آخماقلارلا آياق اولان بدبختلئيه دوشر.

13:21  گوناهکار آداملاري پئسلئک قووار، آمّا صالح آداملارا ياخشي بئر عوض ورئلر.

13:22  ياخشي بئر آدام نوه‌لرئنه ده مئراث قويار، لاکئن گوناهکارين ييغديغي ثروت صالحه قالار.

13:23  يوخسوللارين اَکئني بول محصول ورسه ده، عدالت اولمايان يرده بادا گدر.

13:24  اوغلوندان کؤته‌يي اسئرگه‌ين سانکي اوندان نئفرت ادر، اوغلونو سون اونا دئقّتله تربئيه ورر.

13:25  صالح آدامين جاني دويونجاق يئير، آمّا شر آداملارين قارني آج قالار.

Chapter 14

14:1  حئکمتلي آرواد اِوئني تئکر، آمّا سفه آرواد اونو اؤز اللري ائله ييخار.

14:2  دوز يولدا گزن، ربدن قورخار، لاکئن يوللاريندان آزان، اونا خور باخار.

14:3  سفهئن آغزيندا تکبّور دَيَنَکي وار، آمّا حئکمتلي آداملارين دوداقلاري اونلاري حئفظ ادر.

14:4  اؤکوز اولمايان يرده آخور تمئز اولار، لاکئن محصولون بوللوغو اؤکوزون قووّتئندن گلئر.

14:5  حقئقي شاهئد يالان دمز، يالانچي شاهئدئن آغزيندان چيخان هر شي يالاندير.

14:6  رئشخند ادن حئکمت آختارار و اونو تاپماز، لاکئن فهئم آداما معرئفت تاپماق آسان‌دير.

14:7  آخماق آدامين قاباغيندان چيخ گت، چونکي اوندا معرئفت دوداقلاري تاپمازسان.

14:8  شوعورلو آدام حئکمتي ائله اؤز يولونو آنلايار، لاکئن آخماق سفه‌لئيي ائله اؤز-اؤزونو آلدادار.

14:9  سفه‌لر گوناها رئشخند ادرلر، آمّا ائلتئفات دوز آداملار آراسيندادير.

14:10  اورک اؤز دردئني بئلر، اونون شادليغينا ياد بئر آدام شرئک اولماز.

14:11  شر آداملارين اِوي يره ييخيلار، لاکئن دوز آداملارين يوردو چئچک آچار.

14:12  يول وار کي، آدامين قاباغيندا دوز گؤرونور، آمّا آخيري اؤلومدور.

14:13  گولرکن بله، اورک قملي اولا بئلر، شادليق بئتئنجه قوصّه گئنه گؤرونه بئلر.

14:14  اوره‌يئنده آزان اؤز يوللاري ائله دويار، لاکئن ياخشي آدام عمل‌لرئنئن عوضئني آلار.

14:15  جاهئل آدام هر سؤزه ائنانار، آمّا شوعورلو آدام قدملرئنه دئقّت ادر.

14:16  حئکمتلي آدام قورخار و پئسلئکدن دؤنر، آخماق آدام احتئياطسيز اولار و اؤزونه بل باغلار.

14:17  حؤوصله‌‌سئز سفه-سفه ائش گؤرر، حئيله‌گر آدامدان هامي نئفرت ادر.

14:18  جاهئل آداملارين مئراثي سفهلئکدئر، آمّا شوعورلو آدامين باشينا معرئفت تاجي قويولار.

14:19  پئس آداملار ياخشي آداملارين قاباغيندا، شر آداملار صالح آدامين قاپيسيندا تعظئم ادرلر.

14:20  يوخسول آدامدان قونشوسو دا نئفرت ادر، لاکئن وارلي آدامي سِوَن چوخدور.

14:21  قونشوسونو تحقئر ادن، گوناه ادئر، خوش او آدامين حالينا کي، مظلوملارا سخاوت گؤرسه‌دئر.

14:22  مگر شر قوران آداملار آزميرلار؟ لاکئن صالحلئک و وفا ياخشيليق دوشوننلرئندئر.

14:23  هر زحمتده بئر فايدا وار، آمّا بوش سؤزلر ائنساني احتئياجا سالار.

14:24  حئکمتلي آداملارين تاجي اونلارين ثروتئدئر، لاکئن آخماقلارين سفه‌لئيي آنجاق سفه‌لئکدئر.

14:25  حقئقي شاهئد جانلاري قورتارار، آمّا يالانلار دئين حئيله ائشله‌در.

14:26  ربدن قورخان تام آرخاييندير، اؤولادلارينين بئر پناهي اولاجاق.

14:27  ربدن قورخماق حيات بولاغي‌دير، آدامي اؤلوم تله‌لرئندن دؤنده‌رَر.

14:28  پادشاهين شؤوکتي خالقين چوخلوغوندادير، لاکئن مئلّتئن اولماماسينا گؤره، حؤکمدار يره ييخيلار.

14:29  گج قضبلنن آدامين بؤيوک فراستي وار، آمّا حؤوصله‌سئز آدام سفه‌لئک قالديرار.

14:30  راحات اورک بدنئن حياتي‌دير، لاکئن حسد سوموکلري چورودَر.

14:31  کاسيبا ظولم ادن آدام، اونو ياراداني حقئر گؤرر، آمّا اونا حؤرمت ادن، مؤحتاج آداما سخاوت گؤرسه‌در.

14:32  شر آدام اؤز پئسلئيي اوزوندن قووولار، صالح آدامين اؤلومونده بله، پناهي وار.

14:33  حئکمت فهئم اورکده اؤزونه راحات يووا قورار، آمّا آخماق آداملارين قلبئنده اولانلار آشکارا چيخار.

14:34  بئر مئلّتي صالحلئک اوجالدار، لاکئن گوناه هر خالق اوچون بي‌آبيرچيليق‌دير.

14:35  پادشاه عاغيلّي قولدان خوشلانار، لاکئن قضبي خجالت گتئرنه دوشر.

Chapter 15

15:1  يومشاق جاواب قضبي ياتيردار، آمّا کَدَرلندئرن سؤز حئدّتي آرتيق آلوولانديرار.

15:2  حئکمتلي آداملارين دئل‌لري معرئفتي تعرئفله‌ير، آخماقلارين آغزي سفه‌لئک آخيدار.

15:3  ربّئن گؤزلري هر يرده‌دئر، پئسلري و ياخشيلاري نظره سالار.

15:4  شفا ورن دئل حيات آغاجي‌دير، آمّا اَيري دئل اورک قيرار.

15:5  سفه آدام آتاسينين تربئيه‌سئني اله سالار، تأدئبي قبول ادن شوعورلودور.

15:6  صالح آدامين اِوئنده بؤيوک بئر خزئنه وار، آمّا شر آدامين گلئرئنده عذاب وار.

15:7  حئکمتلي‌لرئن دوداقلاري معرئفت يايار، لاکئن آخماق آدامين اوره‌يي بله اده بئلمز.

15:8  شر آداملارين قورباني ربّه مکروهدور، آمّا دوز آداملارين دوعاسيندان خوشلانار.

15:9  شر آدامين يولو ربّه مکروهدور، لاکئن صالحلئک دالينجا گده‌ني سِوَر.

15:10  شئدّتلي تنبه دوز يولو بوراخان اوچوندور، تأدئبدن نئفرت اده‌نه اؤلوم گلر.

15:11  اؤلولر دئياري و هلاکت ربّه آشکاردير، بس نه قدر چوخ ائنسان اوغوللارينين اوره‌يي!

15:12  رئشخند ادن اونو دانلاياني سِومز، حئکمتلي‌لرئن يانينا دا گتمز.

15:13  شاد اورک اوزو خوش گؤروندورَر، آمّا اوره‌يئن کدري ائنسانين روحونو سينديرار.

15:14  فهئم آدامين اوره‌يي معرئفت آختارار، آخماقلارين آغيزلاري سفه‌لئکله بسله‌نَر.

15:15  مظلوم آدامين بوتون گونلري پئسدئر، آمّا اوره‌يئن خوشلوغو داواملي ضئيافتدئر.

15:16  ربّئن قورخوسو ائله قازانيلان آز شي، زحمتله ييغيلان بؤيوک خزئنه‌دن ياخشي‌دير.

15:17  محبّت اولان يرده بئر آز سبزي، نئفرت اولان يرئن بسلَنمئش اؤکوزوندن ياخشي‌دير.

15:18  قضبلي آدام داعوا قالديرار، لاکئن صبئرلي ديئشمه‌ني ياتيردار.

15:19  تنبل آدامين طرئقي تئکانلي چپر کئمي‌دئر، آمّا دوز آدامين يولو گنئش جادّه‌دئر.

15:20  حئکمتلي اوغول آتاسيني سوئندئرر، لاکئن آخماق آدام آناسينا خور باخار.

15:21  عاغيلسيز آداما سفه‌لئک شادليقدير، آمّا آنلاغي اولان آدام دوز يولدا گزر.

15:22  مصلحتلتسئز نئيّت بوشا چيخار، مصلحت ورنلرئن چوخلوغوندان ائش باش توتار.

15:23  ائنسانين شادليغي آغزينين جاوابيندان گلر، واختيندا ديئلن سؤز نه ياخشي‌دير!

15:24  عاغيلّي آدام اوچون حيات طرئقي اوزو-يوخاري طرفدئر کي، او، آشاغيداکي اؤلولر دئياريندان دؤنسون.

15:25  رب تکبّورلو آدامين اِوئني ييخار، دول آروادين سرحدئني برقرار ادر.

15:26  پئس آداملارين فئکئرلري ربّه مکروهدور، آمّا خوش سؤزلر خالئصدئر.

15:27  طاماحکار آدام اؤز اوئني زحمته سالار، روشوتدن نئفرت اده‌نئن عؤمرو اوزون اولار.

15:28  صالح آدامين اوره‌يي جاواب ورمکدن قاباق دوشونر، آمّا شر آدامين آغزيندان پئسلئک تؤکولر.

15:29  رب پئس آدامدان اوزاقدير، لاکئن صالح آداملارين دوعالاريني اشئدر.

15:30  گؤزلرئن آيدينليغي اوره‌يي سوئندئرر، خوش بئر خبر سوموکلره پئی وِرَر.

15:31  حياتين تأدئبلرئني اشئدن، حئکمتلي‌لر آراسيندا ساکئن اولار.

15:32  تربئيه‌ني ردّ ادن آدام اؤز جانيني حقئر گؤرر، لاکئن تأدئبه قولاق آسان فهم قازانار.

15:33  ربدن قورخماق حئکمتئن تربئيه‌سي‌دئر؛ حلئملئک شرفدن اوّل گلر.

Chapter 16

16:1  اوره‌يئن ترتئباتي ائنسانينکي‌دير، آمّا دئلئن جاوابي ربدندئر.

16:2  ائنسانين بوتون يوللاري اؤز نظرئنده طاهئردئر، لاکئن روحلاري تفتئش ادن ربدئر.

16:3  ائشلرئني ربّه بوراخ، فئکئرلرئن برقرار اولار.

16:4  رب هر شيي مقصدئنه مووافئق ياراديب، بلي، حتّا شر آداملاري بلا گونو اوچون.

16:5  اوره‌يئنده مغرور اولان آدام ربّه مکروهدور؛ دوغرودان دا جزاسيز قالماز.

16:6  صالحلئک و وفا ائله فسادين اوستو اؤرتولر، ربدن قورخماقلا آدام پئسلئکدن دؤنر.

16:7  آدامين يوللاري ربّئن خوشونا گلسه، دوشمنلرئني ده اونونلا باريشديرار.

16:8  صالحلئکله قازانيلان آز شي، حاقسيز يوللا اولان بول گلئردن ياخشي‌دير.

16:9  ائنسان اوره‌يئنده اؤزو اوچون يول قورار، لاکئن رب قدملرئني هئدايت ادر.

16:10  ائلاهي قرار پادشاهين دوداقلاريندادير؛ حؤکم اتمکده اونون آغزي گرک سهو اتمه‌سئن.

16:11  دوغرو تره‌زي و چکي ربّئندئر؛ او، تورباداکي هر چکي داشيني موعيّن ادر.

16:12  شرارت اتمک پادشاهلارا مکروهدور، چونکي بئر تخت صالحلئکله برقرار اولار.

16:13  صالح دوداقلاردان پادشاهلار خوشلانارلار، اونلار دوز دانيشانلاري سِوَرلر.

16:14  پادشاهين قضبي اؤلوم الچئسئدئر، آمّا حئکمتلي آدام اونون اوستونو اؤرتر.

16:15  پادشاهين اوزونون نوروندا حيات وار، راضيليغي ياز ياغيشي گتئرن بولودا اوخشار.

16:16  حئکمت قازانماق قيزيلدان نه قدر ياخشي‌دير! بلي، آنلاق قازانماق گوموشدن داها افضلدئر.

16:17  دوز آداملارين جادّه‌سي پئسلئکدن دؤنمکدئر؛ يولونو ساخلايان آدام جانيني حئفظ ادر.

16:18  هلاکتدن قاباق تکبّور گدر، ييخيلماقدان قاباق دا مغرور اورک.

16:19  مظلوم بئر آداملا باشي آشاغي اولماق، تکبّورلو آداملارلا قارت ماليني پايلاشماقدان ياخشي‌دير.

16:20  سؤزه دئقّت ادن ياخشيليق تاپار، ربّه توکّول ادن نه بختوردئر!

16:21  اوره‌يي حئکمتلي اولان دا فهئم چاغيريلار، دوداقلارين شئرئنلئيي علمي آرتيرار.

16:22  عاغيل، صاحئبئنه حيات بولاغي‌دير، لاکئن سفه‌لرئن تربئيه‌سي سفه‌لئکدئر.

16:23  حئکمتلي آدامين اوره‌يي اونون آغزيني آغيلّي ادر، دوداقلاري اوستونه علم آرتيرار.

16:24  خوش سؤزلر شان بالي کئمي‌دئر، جانا شئرئندئر، سوموکلره شفا.

16:25  يول وار کي، آدامين قاباغيندا دوز گؤرونور، آمّا آخيري اؤلومدور.

16:26  زحمتکش آدام اؤزو اوچون زحمت چکر، چونکي آج آغزي اونو مجبور ادر.

16:27  ياراماز آدام پئسلئک قازار، دوداقلاريندا اله بئل کي، يانديران اود وار.

16:28  اَيري آدام داعوا سالار، سؤز گزدئرن آدام دا ياخين دوستلاري بئربئرئندن آييرار.

16:29  زور دئين آدام اؤز قونشوسونو آلدادار، اونو ياخشي اولمايان بئر يولا چکر.

16:30  نئيّتي حئيله‌لي اولان گؤز وورار؛ دوداق بوزَر، شر قورار.

16:31  آغارميش ساچلار شرف تاجي‌دير، صالحلئک يولونون قازانجي‌دير.

16:32  گج قضبلنمک ائگئد اولماقدان ياخشي‌دير، نفسئنه حاکئم اولماق دا بئر شهري آلماقدان ياخشي‌دير.

16:33  پوشک اَتَکده آتيلار، آمّا اونون هر حؤکمو ربدن گلر.

Chapter 17

17:1  باريشلا بئر تئکه قورو چؤرک، ديئشمه ائله ضئيافت دولو اِودن داها ياخشي‌دير.

17:2  عاغيلّي نؤکر آدباتيران اوغولون آغاسي اولار، قارداشلار آراسيندا مئراث پايي آلار.

17:3  پوتا گوموش اوچوندور و کوره قيزيل اوچون، لاکئن اورکلره محک ووران ربدئر.

17:4  پئسلئک ادن شر دوداقلارا دئقّت ورر، يالانچي آدام فئتنه سالان دئله قولاق آسار.

17:5  يوخسول آداملاري رئشخند ادن، اونو يارادانا خور باخار، اؤزگه‌نئن بلاسينا سِوئنن آدام جزاسيز قالماز.

17:6  نوه‌لر ياشلي‌لارين تاجي‌دير، اوغوللارين عئّزتي آتالاري‌دير.

17:7  فضئلتلي سؤز عاغيلسيز آداما ياراشماز، نه قدر آرتيق يالان دانيشان دوداقلار بئر آغايا!

17:8  روشوت اونو وره‌نئن گؤزونده قئيمتلي بئر داشدير، نه طرفه دؤنسه، ائش باش توتار.

17:9  خاطانين اوستونو اؤرتن آدام محبّت آختارير، آمّا سؤز گزدئرن، ياخين دوستلاري بئربئرئندن آييرير.

17:10  آنلاغي اولان آداما بئر ائراد، آخماغا وورولان يوز دَيَنَک ضربه‌سئنئن آغريسيندان داها آرتيقدير.

17:11  پئس آدام آنجاق عوصيان آختارار، اونون ضئدّئنه قدّار قاصئد گؤنده‌رئلر.

17:12  بالالاريني ائتئرمئش بئر آيي‌يا راست گلمک، سفاهته باتميش آخماقلا راستلاشماقدان ياخشي‌دير.

17:13  کئم ياخشيليق عوضئنه پئسلئک اتسه، پئسلئک اونون اِوئندن آيريلماز.

17:14  داعوانين باشلانيشي سويون بندئندن آچيلماسينا بنزر، داعوا باشلانماميش موناقئشه‌ني ترک ات.

17:15  شر آدامي گوناهسيز چيخارتماق، صالح آدامي محکوم اتمک، هر ائکئسي ده ربّه مکروهدور.

17:16  نه اوچون آخماق آدامين الئنده، حئکمتي ساتين آلماق اوچون مال وار؟! اونون کي، بونا عاغيلي يوخدور.

17:17  بئر دوست همئشه سِوَر، قارداش دارليق اوچون آنادان اولوب.

17:18  عاغيلسيز، آيري بئر آداملا ال‌بئر اولار، قونشوسونا ضامئن دورار.

17:19  خاطاکارليغي سون داعواني سِوَر، قاپيسيني اوجالدان هلاک آختارار.

17:20  اَيري اورکلي خيئر گؤرمز، ترسه دانيشان دئل ده بلايا دوشر.

17:21  آخماغين آتاسي قوصّه‌يه آتا اولور، عاغيلسيزين آتاسينين شادليغي ائتر.

17:22  شاد اورک ياخشي بئر درماندير، لاکئن سينيق بئر روح سوموکلري قورودار.

17:23  شر آدام قولتوغونون آلتيندان روشوت آلار کي، عدالتئن يوللاريني پوزسون.

17:24  حئکمت، آنلايان آدامين نظرئنده‌دئر، آخماغين گؤزلري دونيانين او تاييني آختارار.

17:25  آخماق اوغول آتاسينا قوصّه، اونو دوغان آناسينا آجيليق‌دير.

17:26  صالح بئر آدامي تنبه اتمک ياخشي ديئل، نجئبزاده‌لري ده دوزلوکلري اوچون دؤيمک ياخشي ديئل.

17:27  معرئفتي اولان آز دانيشار، فراستلي آدامين دا آرام روحو وار.

17:28  حتّا سفه بئر آدام دا ساکئت قالسا، حئکمتلي حساب ادئلر، آغزيني يومسا، فهئم گؤرونر.

Chapter 18

18:1  اؤزونو هاميدان آييران، اؤز ائسته‌يئني آختارار؛ هر شوعورلو يولا ضئدّ دورار.

18:2  آخماق آدام فراستدن خوشلانماز، اوره‌يئني اورتايا تؤکمکدن خوشلانار.

18:3  شر آدام گلئنجه، حقارت ده گلر؛ خجالتله ده روسوايچيليق گلر.

18:4  آدامين آغزينين سؤزلري درئن سولاردير؛ حئکمتئن بولاغي آخان چايدير.

18:5  محکمه‌ده صالحي حاقسيز چيخارتماق اوچون، پئس آداما طرفدارليق اتمک ياخشي ديئل.

18:6  آخماغين دئلي موناقئشه‌يه گئرئشر، آغزي دؤيولمه‌يي دعوت ادر.

18:7  آخماق آدامين آغزي اونو ييخار، دوداقلاري جانينا تله‌دئر.

18:8  قيبتچي آدامين سؤزلري شئرئن تئکه‌لر کئمی‌دئر کی،، قارنين لاپ درئن يرلرئنه اِنَر.

18:9  ائشئنده لنگئين آدام، محو ادن آداما قارداشدير.

18:10  ربّئن آدي قووّتلي بئر قالادير. صالح آدام اونا قاچيب اورادا پناه توتار.

18:11  وارلي آدامين مال-دؤولتي اونون قالالي شهرئدئر، اؤز گومانيندا اونا پناه دوواري‌دير.

18:12  اوره‌يئن تکّبورو اَجلدن اوّل گلر، عئزّتدن ده قاباق حلئملئک.

18:13  اشئتمه‌دن قاباق جاواب ورمک ائنسان اوچون سفه‌لئک و بي‌آبيرچيليقدير.

18:14  آدامين روحو ناخوشلوغا دؤزَر، لاکئن سينيق بئر روحا کئم تاب گتئره بئلر؟

18:15  فهئم اورک معرئفت قازانار، حئکمتلي آداملارين قولاغي معرئفت آختارار.

18:16  ائنسانين هدئيه‌سي اونا ير آچار، اونو بؤيوک آداملارين حوضورونا گتئرر.

18:17  ائدّئعاسيني اوّل دئين حاقلي گؤرونر، او زاماناجاق کي، قونشوسو گلر و اونون پاخيريني آچار.

18:18  پوشک آتماق داعوالاري ياتيردار، ساواشانلاري بئربئرئندن آييرار.

18:19  ائنجئمئش بئر قارداشين اوره‌يئني اله گتئرمک، قالالي بئر شهردن داها چتئندئر، بله داعوالار قاپيسي، چفته‌لي قالا کئمي‌دئر.

18:20  آدامين قارني آغزينين ميوه‌سئندن دويار، دوداقلارينين محصولوندان توخ اولار.

18:21  اؤلوم و حيات دئلئن الئنده‌دئر، اونو سِوَنلر اونون باريندان يئيرلر.

18:22  اؤزونه آرواد تاپان ياخشي بئر شي تاپار، ربّئن ريضاسيني قازانار.

18:23  يوخسول آدام يالوارا-يالوارا دانيشار، لاکئن وارلي آدام برک جاواب ورر.

18:24  دوستلاري چوخ اولان آدام بلايا دوشر، آمّا دوست وار کي، قارداشدان دا داها ياخيندير.

Chapter 19

19:1  کاماللا گزن يوخسول، اَيري دانيشان آخماقدان ياخشي‌دير.

19:2  معرئفتسئزلئک ائنسان اوچون ياخشي ديئل، آياقلاري ائله تله‌سن آدام دا يولوندان چيخار.

19:3  ائنسانين سفه‌لئيي اونون يولونو آلت-اوست ادر، اوره‌يي ربّه قيزار.

19:4  مال-دؤولت دوستلاري آرتيرار، لاکئن کاسيب آدامين دوستو اونو بوراخار.

19:5  يالانچي شاهئد جزاسيز قالماز، يالانلار دئين آدام خئلاص اولماز.

19:6  سخاوتلي آدامين ائلتئفاطيني قازانماغا چوخ آدام چاليشار، هدئيّه‌لر باغيشلايان آداما هر کس دوست اولار.

19:7  يوخسول آداملارين بوتون قارداشلاري اوندان نئفرت ادر؛ گؤر دوستلاري اوندان نه قدر چوخ اوزاقلاشار! يالوارا-يالوارا داللارينجا گتسه ده، ياخينينا گلمزلر.

19:8  معرئفت قازانان اؤز جانيني سِوَر؛ فراست ساخلايان ياخشيليق تاپار.

19:9  يالانچي شاهئد جزاسيز قالماز، يالان دئين آدام دا هلاک اولار.

19:10  آخماغا دبدبده‌لي ياشاماق ياراشماز، قولون ريئسلره آغاليق اتمه‌سي نه قدر آز ياراشاجاق!

19:11  ائنسانين عاغيلي اونون حئدّتئني گِجئکدئرَر، اؤزگه‌نئن خاطاسيني نظره آلماماق اونا شرف گتئرر.

19:12  پادشاهين قضبي شئر نعره‌سئنه بنزر، لاکئن ريضاسي اوت اوستونه دوشن شحه بنزر.

19:13  آخماق اوغول، آتاسينا بلا اولار، آروادين ديئشمه‌لري دايانمادان دامان سو دامّاسي کئمي‌دئر.

19:14  اِو و مال-دؤولت آتالار مئراثي‌دير، آمّا عاغيلّي آرواد ربدندئر.

19:15  تنبل‌لئک ائنسانا درئن يوخو گتئرر، آوارا آدام آجليق چکر.

19:16  امري يرئنه يتئرن جانيني حئفظ ادر، لاکئن يوللارينين قيدئنه قالمايان آدام اؤلر.

19:17  کاسيبا سخاوتلي اولان آدام ربّه بورج ورئر، رب اونا عوضئني وره‌جکدئر.

19:18  اومئد وار ائکن اوغلونا تربئيه ور، اؤلومونه باعئث اولما.

19:19  قضبده ائفراط ادن آدام تنبه اولار؛ اونو قورتاراسان بله، گئنه ده داوام ادر.

19:20  نصئحته قولاق آس، تربئيه‌ني قبول ات، بونون نتئجه‌سئنده حئکمتلي اولارسان.

19:21  آدامين اوره‌يئنده چوخ فئکئرلر اولار، لاکئن برقرار دوران ربّئن نئيّتي‌دئر.

19:22  ائنسانين زئنتي اونون شفقتي‌دئر، يوخسول اولماق دا يالانچي اولماقدان ياخشي‌دير.

19:23  ربدن قورخماق ائنساني حياتا آپارار، او، توخ ياتار؛ پئسلئک اونا ياخين گلمز.

19:24  تنبل آدام الئني قابا باتيرار، لاکئن اونو آغزينا گري گتئرمه‌يي بله ائسته‌مز.

19:25  رئشخند ادن آدامي دؤي، جاهئل آدام شوعورلو اولار، فهئم آدامي دانلا، معرئفتي قازانار.

19:26  آتاسيني سويان و آناسيني قووان آدام، خجالت و روسوايچيليق گتئرن اوغولدور.

19:27  اگر معرئفت سؤزلرئندن آزماغي ائسته‌يئرسن، اوغلوم، تربئيه‌ني اشئتمه‌يي بوراخ.

19:28  دَيَرسئز شاهئد عدالته رئشخند ادر، شر آداملارين آغزي شر تيخار.

19:29  رئشخند ادنلر اوچون موحاکئمه، آخماقلارين کوره‌يي اوچون کؤتک حاضيرلانار.

Chapter 20

20:1  شراب رئشخند ادندئر، کفلندئرن ائچکي هاي-کويلودور، اونونلا مست اولان هچ کس حئکمت آلماز.

20:2  پادشاهدان گلن دهشت آصلان نعره‌سئنه بنزر؛ اونو قيزديران اؤز جانيني ائتئرر.

20:3  ديئشمه‌دن گري چکئلمک ائنسانا عئزّتدئر، هر سفه داعوا باشلايا بئلر.

20:4  تنبل آدام پاييز واختي جوت سورمز؛ اونا گؤره ده بئچئن واختي آختاريب بئر شي تاپماز.

20:5  ائنسانين نئيّتلري درئن سولارا اوخشار، فراستلي آدام اونو چکئب چيخاردار.

20:6  ائنسانلارين چوخو اؤزلرئنئن صالح اولدوقلاريني جار چکر، آمّا امئن آدامي کئم تاپا بئلر؟

20:7  صالح آدام اؤز کاماليندا ياشايار، اوغوللاري اؤزوندن سورا نه بختوردئرلر!

20:8  حؤکم تختئنده اوتوران پادشاه، بوتون پئسلئيي گؤزلري ائله آييرار.

20:9  کئم دئيه بئلر: "اوره‌يئمي تمئزله‌مئشم، گوناهيمدان سئلئنمئشم؟"

20:10  فرقلي چکي داشلاري و فرقلي اؤلچولر، ائکئسي ده ربّه مکروهدور.

20:11  بئر اوغلان عمللري ائله، اتدئيي ائشلرئن تمئز و صالح اولماغي ائله اؤزونو تانيدار.

20:12  اشئدن قولاق و گؤرن گؤز، ائکئسئني ده رب ياراديب.

20:13  يوخونو سِومه، يوخسا يوخسول اولارسان؛ گؤزلرئني آچ، چؤرکله دويارسان.

20:14  ساتين آلان "دَيَري يوخدور" دئير، آمّا آليب گدندن سونرا، اؤزونه فخر ادر.

20:15  قيزيل وار، ياقوت دا چوخ وار، آمّا معرئفتلي دوداقلار دَيَرلي جواهئردئر.

20:16  ياد آروادا ضامئن اولاندان دا گِری آل، اونو قرئبلر اوچون گئروو ساخلا.

20:17  کلکله اله گلن چورک شئرئن اولار، لاکئن سورا آدامين آغزي قوملا دولار.

20:18  هر فئکئر مشورتله برقرار اولار، موحارئبه‌ني تدبئرله ات.

20:19  سؤز گزدئرن سئرّلري آچيب يايار، اونا گؤره ده، هرزه دانيشان آداملا آشناليق اتمه.

20:20  آتاسيني، يا دا آناسيني لعنت ادن آدامين چيراغي قارانليق واختي سؤنه‌جکدئر.

20:21  واختيندان اوّل اله گلن مئراث، آخيريندا برکتلي اولماز.

20:22  دمه: «پئسلئيئن عوضئني وره‌جيم»، ربّي گؤزله و او، سني خئلاص ادر.

20:23  فرقلي چکي داشلاري ربّه مکروهدور، آلداتان تره‌زي ياخشي ديئل.

20:24  کئشئنئن قدملري ربدندئر، بس نجه بئر آدام اؤز يولونو آنلايا بئلر؟

20:25  ائنسانا تله‌دئر کي، بئر شيي تعجئلله وقف اتسئن، سورا اتدئيي نذئرلري دوشونسون.

20:26  حئکمتلي بئر پادشاه شر آداملاري سووورار، ديئرمان داشيني اونلارين اوستوندن چکر.

20:27  ائنسانين روحو ربّئن چيراغي‌دير، قارنين لاپ درئن يرلرئني تفتئش ادر.

20:28  صالحلئک و وفا پادشاهي حئفظ ادر، تختئني صالحلئکله ساخلار.

20:29  جاوان آداملارين عئزّتي اونلارين قووّتلري‌دئر، قوجا آداملارين زئنتي اونلارين آغارميش ساچلاريدير.

20:30  يارالايان ووروشلار پئسلئيي تمئزله‌ير، ضربه‌لر قارنين لاپ درئن يرلرئنه اِنَر.

Chapter 21

21:1  پادشاهين اوره‌يي ربّئن الئنده‌دئر، سو آرخلاري کئمي اونو ائسته‌دئيي طرفه دؤنده‌رَر.

21:2  ائنسانين هر يولو اؤز نظرئنده دوغرو گؤرونر، لاکئن اورکلري تفتئش ادن ربدئر.

21:3  صالحلئک و عدالتي يرئنه يتئرمک، ربّه، قورباندان داها افضلدئر.

21:4  مغرور بئر باخيش، تکبّورلو بئر اورک، شر آداملارين ائشيغي و گوناهي‌دير.

21:5  چاليشقان آدامين فئکئرلري فايدا ورر، تله‌سن هر آدام احتئياجا دوشر.

21:6  يالان دانيشان دئل‌له خزئنه ييغماق هاوايا قالخان بوخاردير کي، اؤلوم آختارانلار اونون دالينا دوشورلر.

21:7  شر آداملارين قدّارليغي اونلاري سئلئب آپاراجاق، چونکي عدالتي يرئنه يتئرمکدن بويون قاچيرديرلار.

21:8  خاطايا باتميش آدامين يولو دولاشيقدير، آمّا تمئز آدامين ائشي صالحدئر.

21:9  دامين کونجونده اوتورماق، داعواچي بئر آروادلا بؤيوک بئر اِوده ساکئن اولماقدان داها ياخشي‌دير.

21:10  پئس آدامين جاني پئسلئيي آرزولايار؛ قونشوسو اونون گؤزونده مرحمت تاپماز.

21:11  رئشخند ادن تنبه اولاندا، جاهئل آدام حئکمت آلار، لاکئن حئکمتلي آداما عاغيل اؤيره‌دنده، معرئفت قازانار.

21:12  صالح ائنسان شر آدامين اِوئنه دئقّت ورر، پئس آداملار پئسلئيه ييخيلارلار.

21:13  قولاغيني کاسيب آدامين فريادينا باغلايان آدام، اؤزو ده باغيراندا جاواب آلماز.

21:14  گئزلي ورئلن هدئيه حئدّتي، قولتوقدان ورئلن روشوت قضبي ياتيردار.

21:15  عدالتي يرئنه يتئرمک صالح آدام اوچون شادليقدير، آمّا شر قورانلارين باشينا هلاکت گلر.

21:16  عاغيل يولوندان آزان آدام، اؤلولر جاماعاتيندا ساکئن اولاجاق.

21:17  کف سِوَن آدام احتئياجا دوشر؛ شراب و ياغلي يمه‌يي سِوَن، هچ واخت ثروت قازانماز.

21:18  پئس آدام صالح آدامين فئدئيه‌سي، خائن آدام دا دوز آدامين عوضي اولار.

21:19  چوللرده ياشاماق، داعواچي و قيزميش بئر آروادلا بئر يرده ياشاماقدان داها ياخشي‌دير.

21:20  حئکمتلي‌نئن اوئنده خزئنه و زيتون ياغي وار، لاکئن آخماق نه‌يي وارسا، يِيئب-قورتارار.

21:21  صالحلئک و صداقت دالينجا گدن، حيات، صالحلئک و عئزّت تاپار.

21:22  حئکمتلي بئر آدام ائگئدلرئن شهري اوستونه چيخار، شهرئن اعتئماد اتدئيي قالاسيني يره ييخار.

21:23  آغزيني، دئلئني قورويان آدام جانيني دارليقلاردان قورويار.

21:24  مغرور و تکبّورلو آدام؛ اونون آدي "رئشخند ادن" دئر. او لاپ چوخ تکبّورله رفتار ادر.

21:25  تنبلئن آرزوسو اونو اؤلدورَر، چونکي اللري ائشله‌مک ائسته‌مز.

21:26  او، بوتون گون طاماحلا آرزولايار، آمّا صالح آدام ورر و اسئرگه‌مز.

21:27  پئس آداملارين قورباني مکروهدور؛ گؤر پئس نئيّتله تقدئم اتسه، نه قدر آرتيق!

21:28  يالانچي شاهئد هلاک اولار، لاکئن قولاق آسان آدام دائم دانيشاجاق.

21:29  شر آدام، اوزونو حياسيز گؤرسه‌در، لاکئن صالح آدام يولونا دئقّت ادر.

21:30  ربّئن ضئدّئنه نه حئکمت وار، نه فراست وار، نه ده مصلحت.

21:31  آت دؤيوش گونو اوچون حاضيرلانار، آمّا خئلاص ربده‌دئر.

Chapter 22

22:1  ائنسانلار آراسيندا ياخشي بئر آد آچماق، بؤيوک ثروتدن و ائلتئفات سِومَک، گوموش و قيزيلدان داها ياخشي‌دير.

22:2  وارلي و يوخسول بوندا بئردئرلر؛ هاميلاريني يارادان ربدئر.

22:3  شوعورلو آدام شري قاباقجادان گؤرر و اؤزونو گئزله‌در، لاکئن جاهئل آداملار ائره‌لي گدئب جزالانار.

22:4  تواضؤعکارليغين و ربدن قورخماغين نتئجه‌سي وارليليق، شرف و حياتدير.

22:5  اَيري اولان آدامين يولوندا تئکانلار و تله‌لر وار؛ جانيني قورويان اونلاردان اوزاق قالار.

22:6  اوغلانا گده‌جيي يولا گؤره تعلئم ور، حتّا قوجالاندا دا اوندان دؤنمز.

22:7  وارلي آدام يوخسول آداملارا آغاليق ادر، بورجلو آدام دا بورج وره‌نئن قولودور.

22:8  حاقسيزليق اکن شر بئچر، قضبئنئن دَيه‌نَيي محو ادئلر.

22:9  گؤزو دويموش آدام برکت تاپار، چونکي چؤره‌يئندن کاسيب آداما ورر.

22:10  رئشخند ادن آدامي قوو، داعوا دا قورتارار. بلي، موباحئثه و خجالتئن ده آرخاسي کسئلر.

22:11  اورک تمئزلئيئني سِوَن، دوداقلاريندا فيض اولان، پادشاهين دوستو اولار.

22:12  ربّئن گؤزلري معرئفتي حئفظ ادر، آمّا خائن آدامين سؤزلرئني بوشا چيخاردار.

22:13  تنبل آدام دئير: "اشئکده شئر گزئر، کوچه‌لره چيخسام، مني پارچالار."

22:14  عئفّتسئز آروادين آغزي درئن چالادير؛ رب کئمه قضبلنسه، اورايا دوشر.

22:15  سفه‌لئک اوغلانين اوره‌يئنده باغلي‌دير، آمّا تنبه آغاجي اونو اوندان اوزاقلاشديرار.

22:16  وارلي اولماق اوچون کاسيبا ظولم ادئب وارلي‌يا ورن آدام دا احتئياجا دوشر.

22:17  قولاق آس و حئکمتلي آداملارين سؤزلرئني اشئت، اوره‌يئني منئم معرئفتئمه ور.

22:18  چونکي اونلاري اؤز ائچئنده ساخلاياسان، ياخشي اولار؛ اونلارين هاميسيني دئلئنه سال.

22:19  بو گون سنه خبر وردئم کي، توکّولون ربّه اولسون.

22:20  مگر سنه مشورتلر و معرئفتئن اوتوز سؤزونو يازماميشام کي،

22:21  حقئقت سؤزلرئنئن دوغرولوغونو بئله‌سن، سني گؤنده‌رَنلره حقئقتله جاواب وره‌سن؟!

22:22  کاسيب آدامي کاسيب اولدوغو اوچون سويما، دروازادا اولان مظلوما دا ظولم اتمه.

22:23  چونکي اونلارين داعواسيني رب ادر، اونلاري سويانلارين جانيني رب سويار.

22:24  تِز قضبلَنَن آداملا يولداش اولما، حئدّتلي آداملا گلئش-گدئش اتمه.

22:25  مبادا اونون طرئقلرئنه بلد اولاسان، و جانيني تله‌يه سالاسان.

22:26  ال ورنلردن، بورجلارا ضامئن اولانلاردان اولما؛

22:27  گئرو عوضئني ورمه‌يه بئر شيئن اولماسا، آلتيندان ياتاغيني آپارارلار!

22:28  آتالاريندان قالان قدئم سَرحد داشينين يرئني ديئشمه.

22:29  ائشئنده ماهئر اولان آدامي گؤرورسن؟ تانيلمايان آداملارين قاباغيندا يوخ، پادشاهلار قاباغيندا دوراجاق.

Chapter 23

23:1  بئر حؤکمدارلا يمک يمه‌يه اوتوردوغون زامان، قاباغيندا اولانا ياخشي دئقّت ات.

23:2  اگر ائشتاهالي بئر آدامسان، بوغازينا بيچاق قوي.

23:3  اونون دادلي يمکلرئنه هوسلنمه، چونکي آلداتان خورکدئر.

23:4  ثروت قازانماق اوچون اؤزونو يورما؛ بو فئکئردن دوش!

23:5  گؤزونو ثروته دئکه‌سن، يوخ اولار، اؤزونه قانادلار دوزه‌لدئب، قارتال کئمي گؤيلره اوچار.

23:6  خسئس آدامين خؤره‌يئني يمه؛ اونون دادلي يمکلرئنه ده هوسلنمه؛

23:7  چونکي اوره‌يئنده هر شيئن حسابيني ادر. سنه دئير: "يه، ائچ"، لاکئن اوره‌يي دئلي ائله بئر ديئل.

23:8  يدئيئن تئکه‌ني قوساجاقسان، ددئيئن شئرئن سؤزلر بادا گده‌جک.

23:9  آخماق آدامين قولاغينا بئر شي دمه، چونکي سؤزلرئنده اولان عاغيلا حقارتله باخاجاق.

23:10  قدئمکي سرحد داشينين يرئني ديئشمه، يتئملرئن زمئلرئنه ده گئرمه؛

23:11  چونکي اونلارين قيّومو قودرتلئدئر؛ سنئنله اولان موناقئشه‌يه، او، باخار.

23:12  اوره‌يئني تربئيه‌يه، قولاقلاريني معرئفت سؤزلرئنه ور.

23:13  تربئيه‌ني اوشاقدان کسمه، چونکي تربئيه آغاجي اونو اؤلدورمز.

23:14  سن اونو آغاجلا وور کي، جانيني اؤلولر دئياريندان قورتاريرسان.

23:15  اوغلوم، اگر اوره‌يئن حئکمت آلسا، منئم ده اوره‌يئم سوئنر.

23:16  دوداقلارين دوز دئين زامان، بلي، ائچئم ده شادلاناجاق.

23:17  اوره‌يئن گوناهکارلارا حسد آپارماسين، آنجاق ربّئن قورخوسوندا ياشا.

23:18  مادام کي، آخير-عاقئبت وار، اومئدئن کسئلمه‌يه‌جک.

23:19  اشئت اوغلوم و حئکمت آل؛ يولدا اوره‌يئني دوز ات.

23:20  شرابلا کفلي اولانلارلا، يا دا ات قارينپاسي اولانلارلا قاتيشما؛

23:21  چونکي کفلئلر و قارينپالار يوخسول‌لوغا دوشرلر، باش گئجَلمه‌سي آدامي جيرجينديرا گيئندئرر.

23:22  سني ووجودا گتئرن آتانا قولاق آس، آنانا قوجا اولدوغو زامان خور باخما.

23:23  حقئقتي آل و اونو ساتما؛ حئکمتي، تربئيه‌ني، و آنلاغي دا آل.

23:24  صالح آدامين آتاسي کف اده‌جک، حئکمتلي اوشاغي اولان دا سوئنه‌جکدئر.

23:25  قوي آتان و آنان سوئنسئن، قوي سني بو دونيايا دوغان کف اتسئن.

23:26  اوغلوم، اوره‌يئني منه ور، قوي گؤزلرئن يوللاريما باخسين.

23:27  چونکي عئفّتسئز بئر آرواد درئن بئر چالادير، توولايان آرواد دا دار قويودور.

23:28  قولدور کئمي کمئن قورار، ائنسانلار آراسيندا خائنلري آرتيرار.

23:29  کئمدئر ياسلي؟ کئمدئر دردلي؟ داعوالار کئمئن وار؟ شئکايت کئمئن وار؟ سببسئز يارالار کئمئن وار؟ قيزارميش گؤزلر کئمئن وار؟

23:30  شرابدان اؤتري اوزون مودّت اوتورانلارين، قاريشديريلميش شرابين دالينجا آختارانلارين،

23:31  شرابين قيرميزي اولماسينا، قدحده پاريلداماسينا، يومشاق آشاغي آخماسينا باخما.

23:32  آخيردا ائلان کئمي سانجار، افعي کئمي زهرله‌ير.

23:33  گؤزلرئن قرئبه شيلر گؤرر، اوره‌يئن ترسه شيلر دانيشار.

23:34  بلي، آچيق دهنزده ياتان کئمي اولارسان، حتّا گمي دئره‌يئنئن باشيندا ياتان کئمي اولارسان. دئيرسن:

23:35  "مني دؤيدولر، لاکئن آغري چکمه‌دئم؛ مني ووردولار، لاکئن آنلاماديم. نه زامان اوياناجاغام کي، شرابي گئنه آختاريم؟!"

Chapter 24

24:1  پئس آداملارا حسد آپارما، اونلارا قوشولماق ائستَمه.

24:2  چونکي اونلارين اورکلري ظولم دوشونر، دئل‌لري قدّارليقدان دانيشار.

24:3  اِو حئکمتله تئکئلر، فراستله برقرار اولار؛

24:4  اوتاقلاري معرئفتله، جوربه‌جور دَيَرلي و خوش شيلرله دولار.

24:5  حئکمتلي کئشي قودرتلئدئر، بلي، معرئفت صاحئبي قووّتئني آرتيرار؛

24:6  چونکي مشورتله موحارئبه ادرسن، مشورت ورنلرئن چوخلوغوندا سالاماتليق وار.

24:7  سفه اوچون حئکمت اَلچاتمازدير، دروازادا آغزيني آچماز.

24:8  شر قوران، فئتنه‌کار آدلانار.

24:9  سفهئن پئس ائشي گوناه ساييلار، رئشخند ادن، آداملار يانيندا مکروهدور.

24:10  دارليق گونونده اگر طاقتدن دوشه‌سن، سنئن قووّتئن نه آزدير!

24:11  اؤلومه آپاريلانلاري قورتار، اؤلدورولمه‌يه ييخيلانلاري قيريلماقدان مانع اول.

24:12  اگر "بونو بئلمئردئک" دئيه‌سن، اورکلري تفتئش ادن، مگر بونو گؤرمز؟ سنئن جانيني ساخلايان مگر بونو بئلمز؟ مگر ائنسانا عملئنه گؤره جزا ورمز؟

24:13  اوغلوم، بال يه، چونکي ياخشي‌دير، شاني بالينين شئرئن دادي داماغيندا قالار؛

24:14  بئل کي، حئکمت ده سنئن جانينا بله اولار، اگر اونو تاپيبسان، سنئن اوچون آخير-عاقئبتي وار، اومئدئن کسئلمه‌يه‌جکدئر.

24:15  اي شر آدام، صالح آدامين مسکني اوچون گئزلنمه؛ اونون او-آوادانيني سويما،

24:16  چونکي صالح آدام يدّي دفه ييخيلسا بله، گئنه قالخار. لاکئن شر آدامي شر ييخاجاق.

24:17  دوشمنئن ييخيلان زامان سوئنمه، اونون ييخيلماسينا گؤره اوره‌يئن کف اتمه‌سئن.

24:18  يوخسا ربّ اونو گؤرر و اوندان خوشلانماز، قضبئني اونون اوستوندن گؤتورر.

24:19  پئسلئک ادنلردن اؤتري قضبلنمه، شر آداملارا حسد آپارما؛

24:20  چونکي پئس آداما آخير-عاقئبت اولماياجاق؛ شر آداملارين چيراغي سؤنه‌جک.

24:21  اوغلوم، ربدن و پادشاهدان قورخ؛ خيانتکارلارلا گلئش-گدئش اتمه؛

24:22  چونکي اونلارين بلاسي قفئلدن گلر، هر ائکئسئنئن وره‌جيي جزاني کئم بئلئر؟!

24:23  بولار دا حئکمتلئنئن سؤزلري‌دئر: موحاکئمه‌ده طرفدارليق اتمک ياخشي ديئل.

24:24  شر آداما "سن صالح آدامسان" دئينه، خالقلار لعنت ادرلر و مئلّتلر اوندان ائيره‌نرلر.

24:25  آمّا اونو دانلايانلاردان خوشلانارلار، اونلارين اوستونه ياخشيليق برکتي گلر.

24:26  دوغرو بئر جاواب ورن آدام، دوداقلاري اؤپن کئمي‌دئر.

24:27  اوّلجه اشئکده‌کي ائشئني حاضيرلا، زمي سال، سورا اوئني تئک.

24:28  سببسئز قونشونون ضئدّئنه شاهئدلئک اتمه، دوداقلارينلا توولاما.

24:29  دمه: "منه اتدئتئني من ده اونا اده‌جيم، اونون عمل‌لرئنئن عوضئني وره‌جيم."

24:30  تنبل آدامين زمئسئندن و عاغيلسيز آدامين اوزوم باغيندان کچدئم؛

24:31  باخ، هر يانيني تئکان باسميش، آلاق اوتلا دولموشدو؛ داش-دوواري ييخيلميشدي.

24:32  من اونو گؤرن واخت، اونا دئقّتله باخديم؛ اونا باخديم و عئبرت آلديم:

24:33  بئر آز يات، بئر آز يوخولا، ائستئراحت اوچون بئر آز اَلي، اَل اوسته قوي؛

24:34  او زامان يوخسوللوق سنه اوغرو کئمي، احتئياج سنه سئلاحلي آدام کئمي هوجوم اده‌جک.

Chapter 25

25:1  بولار دا سوليمانين مثللري‌دئر کي، يهودا پادشاهي خئزقيانين آداملاري بئر يره ييغيب يازديلار:

25:2  بئر ائشي گئزلتمک تارينين عئزّتئدئر، لاکئن ائشي آراشديرماق پادشاهلارين عئزّتئدئر.

25:3  نجه گؤيو اوجاليغيندا، يري ده درئنلئيئنده، اله ده پادشاهلارين اوره‌يئني آراشديرماق اولماز.

25:4  گوموشدن چوروفو آيير، زرگره بئر قاب چيخار.

25:5  شرور آدامي پادشاهين يانيندان آيير، اونون تختي صالحلئکده برقرار اولار.

25:6  پادشاهين حوضوروندا اؤزونو اوجالتما، بؤيوک آداملارين يرئنده ده دورما:

25:7  چونکي "بويور يوخاري" دعوتئني آلماق، بئر اصئلزاده حوضوروندا آشاغي اندئرئلمَکدن داها ياخشي‌دير.

25:8  عجله ائله داعوايا آتيلما، سورا قونشون سني اوتانديرسا، نه ادرسن؟

25:9  داعواني قونشونلا اؤزون حل ات اؤزگه بئر آدامين سئرّئني آچما.

25:10  مبادا هر اِشئدن سنه خور باخسين، و اعتئبارين آرادان گتسئن.

25:11  يرئنده ديئلمئش سؤز، گوموش اويمالار ائچئنده قيزيل آلمالار کئمي‌دئر.

25:12  سؤزه باخان قولاغا حئکمتلي دانلاق، قيزيل حالقاسي، خالئص قيزيل کوپّه‌سي کئمي‌دئر.

25:13  بئچئن واختيندا قار کئمي سرئنلئک نجه‌دئر، اعتئبارلي الچي ده اونو گؤنده‌رنلر اوچون بله‌دئر، چونکي او، آغالارينين جانيني تزه‌له‌يئر.

25:14  ورمه‌دئيي بخشئشلرئندن فخر ادن آدام، ياغيشسيز بولودا و کولَيه بنزه‌يئر.

25:15  اوزون صبئرله بئر حؤکمداري دا قانديرماق اولار، شئرئن دئل سوموکلري بله، سينديرار.

25:16  بال تاپسان، اوندان احتئياجين قدر يه، اگر آج‌گؤزلوکله يئيه‌سن، قوسارسان.

25:17  قوشونون اوئنه آز-آز گت، يوخسا بِزَر، سندن نئفرت ادر.

25:18  قونشوسونون ضئدّئنه يالانچي شاهئدلئک ادن، توپّوز، قيلينج و ائتي اوخا بَنزه‌يئر.

25:19  دار گونده خائن آداما اعتئماد اتمک، چوروموش دئشه، بورولموش بئر آياغا بنزه‌يئر.

25:20  اوره‌يي قم دولو آداما نغمه‌لر اوخويان، سويوق گونده پالتاريني چيخاردان کئمي‌دئر، شورا اوستونه تؤکولموش سئرکه کئمي‌دئر.

25:21  اگر دوشمنئن آجدير، اونا چؤرک ور يسئن؛ اگر سوسوزدور، سو ور ائچسئن؛

25:22  بله اتمکله سانکي باشينا کؤز کؤمور تؤکورسن، بونون عوضئني ربدن آلارسان.

25:23  شئمال يلي ياغيش دوغورار، قيبت ادن دئل ده قضبلي اوز!

25:24  دامين کونجونده اوتورماق، داعواچي بئر آروادلا بؤيوک بئر اِوده ساکئن اولماقدان داها ياخشي‌دير.

25:25  سوسوز جانا سويوق سو نجه‌دئر، اوزاق مملکتدن گلن خوش خبر ده بله‌دئر.

25:26  پئس آدامين قاباغيندا صالح آدامين باش ايمه‌سي، بولانديريلميش چشمه و نجئسلنمئش قويو کئمي‌دئر.

25:27  چوخ بال يمک ياخشي ديئل؛ اله ده اؤز عئزّتئني آختارماق، آداما عئزّت ديئل.

25:28  نفسئنه حاکئم اولمايان بئر آدام، داغيلميش، حاصارسيز بئر شهر کئمي‌دئر.

Chapter 26

26:1  نجه ياي واختيندا قار ياراشماز، بئچئن واختيندا دا ياغيش، آخماق بئر آداما دا عئزّت اله ياراشماز.

26:2  سرچه نجه اوچوب کؤچر، قارانقوش نجه اوچوب گدر، سببسئز لعنت ده اله‌دئر، يرئنه يتئشمز.

26:3  آتا قامچي، اِششَيه جئلوو، آخماق آداملارين دالينا دا آغاج.

26:4  آخماق آداما سفه‌لئيئنه گؤره جاواب ورمه، يوخسا سن ده اونون کئمي اولارسان.

26:5  آخماق آداما سفه‌لئيئنه گؤره جاواب ور، يوخسا اؤز گؤزونده اؤزونو حئکمتلي سايار.

26:6  آخماق بئر آدامين الي ائله خبر گؤنده‌رن، اؤز آياقلاريني کسن و اؤز ضررئني ائچن کئمي‌دئر.

26:7  آخسايان بئر آدامين آياغي نجه لاخلار، مثل ده آخماق آداملارين آغزيندا اله‌دئر.

26:8  داشي ساپاندا قويان آدام نجه‌دئر، آخماغا حؤرمت ادن آدام دا اله‌دئر.

26:9  کفلي بئر آدامين الئنه باتميش بئر تئکان نجه‌دئر، مثل ده آخماق آداملارين آغزيندا اله‌دئر.

26:10  هدفسئز اوخ آتان آدام نجه هاميني يارالايار، آخماق آدامي، يولدان کچن هر کسي ائشه آلان دا اله‌دئر.

26:11  ائت اؤز قوسدوغونا نجه دؤنر، آخماق آدام دا تکرار سفه‌لئک ادر.

26:12  اؤز گؤزونده حئکمتلي اولان بئر آدامي گؤروبسن؟ آخماق بئر آداما اوندان آرتيق اومئد باغلاماق اولار.

26:13  تنبل آدام دئير: "يولدا آصلان وار! کوچه‌لرده شئر گزئر!"

26:14  قاپي اؤز داباني اوسته نجه دؤنر، تنبل آدام دا ياتاغيندا اله دؤنر.

26:15  تنبل آدام الئني قابا باتيرار؛ لاکئن اونو آغزينا گري گتئرمه‌يه اَرئنر.

26:16  تنبل اؤز گؤزونده، عاغيلّيجا جاواب ورن يدّي نفردن داها حئکمتلئدئر.

26:17  اؤزونه مربوط اولمايان داعوايا قاريشان، اله بئل کوچه‌ده‌کي ائتي قولاقلاريندان توتور.

26:18  اود، اوخ، و اؤلوم گتئرن دلي آدام نجه‌دئر،

26:19  قونشوسونو آلداتيب، "ظارافات ادئردئم" دئين آدام دا اله‌دئر.

26:20  اودون اولمايان يرده اود سؤنر؛ قيبتچي اولمايان يرده ده داعوا ياتار.

26:21  کؤز اوچون کؤمور و اود اوچون اودون نجه‌دئر، داعواني آلوولانديرماق اوچون داعواچي آدام دا اله‌دئر.

26:22  قيبتچي آدامين سؤزلري شئرئن تئکه‌لر کئمي‌دئر کي، قارنين لاپ درئن يرلرئنه انر.

26:23  جئلالانميش صاخسي بئر قاب نجه‌دئر، هوسلي دوداقلارلا شر دولو بئر اورک ده اله‌دئر.

26:24  دوشمن نئفرتي دوداقلاري ائله گئزله‌در، حئيله‌ني اؤز ائچئنده ساخلايار.

26:25  مهرئبان دانيشان زامان اونا ائنانما، چونکي اوره‌يئنده يدّي جور مکروه شي وار:

26:26  گرچي نئفرتي مکرله اؤرتولوب، لاکئن شرارتي جاماعاتين قاباغيندا آشکارا چيخاجاق.

26:27  چوخور قازان آدام اؤزو اونا دوشر، داش دا اونو يووارلايانين اوستونه قاييدار.

26:28  يالانچي دئل يارالاديغي آداملاردان نئفرت ادر، آلداتان آغيز دا وئرانليغا سبب اولار.

Chapter 27

27:1  صاباحکي گون اوچون فخر اتمه، چونکي گونون نه دوغاجاغيني بئلمئرسن.

27:2  اؤز آغزين يوخ، قوي ياد بئري سني تعرئفله‌سئن؛ اؤز دوداقلارين يوخ، قرئب بئر آدام.

27:3  داش آغيردير، قوم دا يوک، آمّا سفه آدامين قضبي ائکئسئندن ده آغيردير.

27:4  قضب قدّاردير و حئدّت سل، لاکئن حسدئن قاباغيندا کئم دورا بئلر؟!

27:5  آچيقجا دانلاماق اؤرتولو محبّتدن داها ياخشي‌دير.

27:6  دوست ووران يارالار وفاني گؤرسه‌در، آمّا دوشمنئن اؤپوشلری آلداتاندير.

27:7  توخ جان پتک باليندان چکئنر، لاکئن آج جانا هر آجي شي شئرئندئر.

27:8  يوواسيندان آزان قوش نجه‌دئر، يرئندن آوارا اولان آدام دا اله‌دئر.

27:9  ياغ و عطئر نجه اوره‌يي سوئندئرر، بئر دوستون شئرئنلئيي ده جانيندان گلن نصئحتدن گلر.

27:10  دوستونو و آتانين دوستونو بوراخما، بلا گونونده ده قارداشينين اوئنه گتمه؛ چونکي ياخين قونشو اوزاق قارداشدان ياخشي‌دير.

27:11  اوغلوم، حئکمت آل، اوره‌يئمي سوئندئر، اله کي، مني روسواي ادن آداما جاواب ورئم.

27:12  شوعورلو آدام شري قاباقجادان گؤرر و اؤزونو گئزله‌در، لاکئن جاهئل آداملار ائره‌لي گدئب جزالانارلار.

27:13  ياد اوچون ضامئن اولان آدامين پالتاريني آل، ياد آروادا ضامئن اولاندان دا گري آل.

27:14  سحر ارکن قالخيب، اوجا سسله قونشوسونا سالام دئين آدامين سالاملاماسي لعنت ساييلار.

27:15  ياغيشلي گونده دايانمادان دامان دامجيلار، و داعواچي بئر آرواد بئربئرئنه نه اوخشاييرلار!

27:16  اونو توتماق يلي توتماق کئمي‌دئر، ياغي اوووجدا توتماق کئمي‌دئر.

27:17  دمئر دمئري نجه ائتئلَر، آدام دا دوستونون اوزونه اله جلا ورر.

27:18  انجئر آغاجي ساخلايان اونون مئيوه‌سئني يئير؛ آغاسينين قيدئنه قالان دا عئزّتله‌نر.

27:19  سو اوزو نجه اوزو گؤرسه‌در، ائنسانين اوره‌يي ده آدامي اله گؤرسه‌در.

27:20  اؤلولر دئياري و هلاکت يري دويماديغي کئمي، ائنسانين دا گؤزو اله دويماز.

27:21  پوتا گوموش اوچون، کوره قيزيل اوچوندور، آدام دا اؤزگه آداملارين تعرئفي ائله دَيَرله‌نر.

27:22  سفه آدامي بوغدا ائله هَونگه تؤکوب توخماقلا دؤيه‌سن ده، سفه‌لئيي گئنه اوندان چيخماز.

27:23  قويون-کچئنئن حاليني بئلمه‌يه جهد ات، سورونه يتئش،

27:24  چونکي وار-دؤولت همئشه‌لئک ديئل، تاج دا نسئل‌به‌نسئل قالماز.

27:25  قورو اوت ييغيلان واخت، تزه اوت دا گؤرونن واخت، داغلارين اوتو توپلانان واخت،

27:26  قوزولارين سنئن پالتاريني گتئرر، کچئلرئن ده بئر اوتلاق قئيمتئني؛

27:27  کچئلرئن سودو سنئن يئيه‌جيئن اوچون، سنئن اِو آداملارينين خؤره‌يي اوچون، و کنئزلرئنئن کچئنه‌جيي اوچون کئفايتدئر.

Chapter 28

28:1  شر آدام قووالايان يوخ ائکن قاچار، آمّا صالح آدام آصلان کئمي جسور دايانار.

28:2  اؤلکه ده عوصيان اولان واخت، اونون ريئسلري چوخ اولار، لاکئن آنلايان و بئلن آدام اونو برقرار ادر.

28:3  کاسيب آداملارا ظولم ادن يوخسول کئشي، سل کئمي آخان ياغيش کئمي‌دئر کي، چؤرک قويماز.

28:4  تعلئمي بوراخانلار شر آدامي تعرئفله‌يرلر، آمّا اونو ساخلايانلار اونلارا ضئدّ دورارلار.

28:5  پئس آداملار عدالتي آنلامازلار، لاکئن ربّي آختارانلار هر شيي آنلايارلار.

28:6  کامئللئکده ياشايان يوخسول، يوللاريندا اَيري اولان وارليدان داها ياخشي‌دير.

28:7  تعلئمه عمل ادن هر کس آنلاقلي اوغولدور، آمّا قارينقولولارلا آياق اولان آدام آتاسيني اوتانديرار.

28:8  مال-دؤولتئني موعامئله و سلمخورلوقلا آرتيران آدام، اونو کاسيبلارا يازيغي گلن اوچون بوراخار.

28:9  قولاغيني تعلئمي اشئتمکدن دؤنده‌رن آدامين دوعاسي دا مکروهدور.

28:10  کئم صالح آداملاري پئس يولا آزديرسا، قازديغي چوخورا اؤزو دوشر؛ لاکئن کامئللر ياخشي مئراث آلارلار.

28:11  وارلي آدام اؤز نظرئنده حئکمتلئدئر، آمّا آنلايان کاسيب اونو آراشديرار.

28:12  صالح آداملار شاد اولاندا بؤيوک عئزّت اولار، لاکئن شر آداملار حاکئم اولاندا خالق اؤزونو گئزله‌در.

28:13  خاطالارينين اوستونو اؤرتن آدام مووفّق اولماز، اونلاري اعتئراف ادئب، اونلاردان ال چکن آدام مرحمت تاپار.

28:14  خوش او آدامين حالينا کي، همئشه ربدن قورخور؛ لاکئن اوره‌يئني برک ادن آدام بلايا دوشر.

28:15  کاسيب خالقين اوستونه پئس حاکئم، نرئلده‌ين آصلان و جومان آيي کئمي‌دئر.

28:16  فراستسئز آغا بؤيوک بئر ظالئم اولار، آمّا طاماحدان نئفرت ادن عؤمرونو اوزادار.

28:17  بئر کئمسه‌نئن قاني بوينوندا اولان آدام قبئره قاچار، اونا هچ کس کؤمک اتمه‌سئن.

28:18  کامئل آدام نئجات تاپار، لاکئن يوللاري اَيري اولان آدام بئردن ييخيلار.

28:19  تورپاغيندا ائشله‌ين آدام چؤرکله دويار، لاکئن بوش شيلرئن دالينجا گدن آدام يوخسوللوقلا دويار.

28:20  اعتئبارلي آدامين برکتلري چوخدور، آمّا ثروت قازانماغا تله‌سن آدام جزاسيز قالماز.

28:21  طرفدارليق اتمک ياخشي ديئل، چونکي بئر آدام بئر تئکه چؤرک اوچون خاطا ادر.

28:22  خسئس آدام مال-دؤولت دالينجا قاچار، و بئلمز کي، احتئياج اوستونه گلئر.

28:23  بئر آدامي دانلايان آخيردا، يوموشاق دئل‌له آلداتان آدامدان داها چوخ لوطف قازانار.

28:24  آتاسيني، يا دا آناسيني سويوب "خاطا ديئل" دئين آدام، محو ادنله شرئکدئر.

28:25  اوره‌يئنده تکبّورلو اولان داعوا قالديرار، آمّا ربّه توکّول ادن آدام بول دويار.

28:26  اؤز عاغلينا اعتئماد ادن، آخماغين بئري‌دئر، لاکئن حئکمتله ياشايان آدام قورتولار.

28:27  يوخسولا ورن آدام مؤحتاج قالماز، لاکئن اوندان گؤز چوئرن آداما چوخ لعنت اولار.

28:28  شر آداملار قالخاندا، خالق اؤزونو گئزله‌در، اونلار هلاک اولاندا، صالح آداملار آرتار.

Chapter 29

29:1  دفه‌لرله نصئحت اشئدئب، لاکئن بوينونو يوغون ادن آدام بئردن بئره يوخ اولاجاق و اونا چاره اولماز.

29:2  صالح آداملار آرتاندا خالق سوئنر، لاکئن شر آدامين آغاليغيندا خالق آه چکر.

29:3  حئکمتي سِوَن آدام آتاسيني سوئندئرر، آمّا عئفّتسئز آروادلارلا آياق اولان آدام ماليني تلف ادر.

29:4  پادشاه عدالتله اؤلکه‌ني برقرار ادر، آمّا روشوتخور آدام اونو ييخار.

29:5  قونشوسونا حئيله ائله يومشاق دانيشان آدام، اؤز آياقلاري اوچون تور سرر.

29:6  پئس آدامين خاطاکارليغي اؤزونه تله‌دئر، آمّا صالح آدام نغمه اوخويوب سِوئنر.

29:7  صالح آدام کاسيب آداملارين حاقلارينين قيدئنه قالار، لاکئن شر آدامين بله بئر معرئفتي يوخدور.

29:8  رئشخند ادن آداملار بئر شهري بادا وررلر، آمّا حئکمتلي آداملار قضبي ياتيردارلار.

29:9  حئکمتلي آدام سفه آدامي موحاکئمه‌يه ورسه، سفه ائستر قيزسين، ائستر گولسون، اورادا آرتيق دئنج قالماز.

29:10  قان تؤکن آداملار کامئل ائنساندان نئفرت ادرلر، و صالح آداملارين جانيني آلماغا چاليشارلار.

29:11  آخماق آدام بوتون حئسّلرئني اورتايا تؤکر، آمّا حئکمتلي آدام صبئرلي دايانار.

29:12  يالان سؤزه دئقّت ورن آغانين بوتون نؤکرلري شر اولار.

29:13  يوخسول آدام و ظالئم آدام بئر شيده بئردئرلر؛ ربدئر کي، اونلارين ائکئسئنئن ده گؤزلرئنه نور ورئر.

29:14  کاسيب آداملارا حقئقتله حؤکم ادن پادشاهين تختي همئشه‌لئک برقرار قالار.

29:15  آغاج و تأدئب حئکمت گتئرر، آمّا اؤز باشينا بوراخيلان اوغلان آناسينا خجالت گتئرر.

29:16  شر آداملار چوخالاندا خاطا چوخالار، لاکئن صالح آداملار اونلارين ييخيلديغيني گؤرر.

29:17  اوغلونا تربئيه ور، سنئن جانينا کف اولار، بلي، سنئن جانينا لذّت ورر.

29:18  وحي اولمايان يرده خالق آرادان گدر، آمّا خوش او آدامين حالينا کي، تعلئمه عمل ادر.

29:19  قول سؤزلرله تربئيه آلماز، چونکي باشا دوشسه بله، جاواب اولماز.

29:20  سؤزلرئنده تله‌سن بئر آدامي گؤروبسن؟ آخماغا اوندان داها چوخ اومئد وار.

29:21  کئم قولونو اوشاقليغيندان نازلي بؤيوتسه، آخيردا اونو درده سالار.

29:22  قضبلي آدام داعوا قالديرار، قيزقين آدام دا خاطادا قرق اولار.

29:23  ائنسانين تکبّورو اونو آلچالدار، لاکئن باشي آشاغي آدام عئزّت تاپار.

29:24  اوغرو ائله پايلاشان آدام اؤز جانيندان نئفرت ادر؛ حقئقتي دمه‌يه آند ائچدئرئلسه ده، بئر شي دمز.

29:25  ائنسان قورخوسو تله گتئرر، آمّا ربّه توکّول ادن امئن-آمانليقدا اولار.

29:26  آغانين ريضاسيني آختاران چوخدور، لاکئن ائنسان اوچون عدالت ربدن گلئر.

29:27  ائنصافسيز آدام صالح آداملارا مکروهدور، يولوندا صالح اولان آدام دا شر آداما مکروهدور.

Chapter 30

30:1  ياقِه اوغلو آگورون سؤزلري، اونون کلامي. بو آدام بله ددي: يورولموشام، اي تاري، يورولموش و تؤکنمئشم.

30:2  چونکي هر کسدن داها چوخ عاغيلسيزام، ائنسان آنلاغي منده يوخدور.

30:3  نه حئکمت اؤيره‌ندئم، نه ده موقدّس اولانين معرئفتي منده وار.

30:4  گؤيلره کئم چيخيب و انئب؟ يلي کئم اوووجونا ييغيب؟ سولاري کئم پالتارا بوکوب؟ يرئن بوتون نهايتلرئني کئم قوروب؟ آدي نه‌دئر؟ اوغلونون آدي نه‌دئر؟ اگر بئلئرسن؟

30:5  تارينين هر سؤزو خالئصدئر. اونا پناه آپاران آداملارا، او، سئپردئر.

30:6  اونون سؤزلرئنه علاوه اتمه، يوخسا سني تأدئب ادر و يالانچي چيخارسان.

30:7  سندن ائکي شي ائسته‌دئم: من اؤلمه‌دن اونلاري مندن اسئرگمه.

30:8  بوش و يالان سؤزلري مندن اوزاقلاشدير؛ منه نه يوخسوللوق ور، نه ده ثروت. آنجاق منه لازيم اولان چؤره‌يي ور؛

30:9  مبادا دويوب سني ائنکار ادئم، و ديئم: "رب کئمدئر؟!" يا دا يوخسول اولوب اوغورلوق ادئم، و تاريمين آديني باتيريم.

30:10  بئر قولا آغاسينين يانيندا بؤهتان آتما، مبادا لعنتلنه‌سن و سن تقصئرکار تاپيلاسان.

30:11  اله آدام وار کي، آتاسينا لعنت ادر، و آناسينا خيئر-دوعا اتمز.

30:12  اله آدام وار کي، اؤز نظرئنده تمئزدئر، لاکئن گئنه ده نجئسلئيئندن يويولماييب.

30:13  آدام وار کي، گؤزلري نه تکبّورلودور! کئرپئکلري نجه يوخاري قالخيب!

30:14  آدام وار کي، ير اوزوندن مظلوملاري، ائنسانلار آراسيندان مؤحتاجلاري اودماق اوچون دئشلري قيلينج کئمي‌دئر، و چنه‌لري بيچاق کئمي.

30:15  سولويون ائکي قيزي وار کي، باغيريرلار: "ور، ور." اوچ شي وار کي، دويماز، دؤرد شي ده وار کي، "بسدئر" دمز.

30:16  اؤلولر دئياري، سونسوز بطن، سودان دويمايان تورپاق، و "بسدئر" دمه‌ين اود.

30:17  آتاسيني رئشخند ادن، و آناسينا ائطاعت اتمه‌يه حقارتله باخانين گؤزونو، وادئنئن قارغالاري اويار، و کرکس بالالاري اونو يئيَر.

30:18  منئم اوچون آغليمدان کنار اوچ شي وار، بلي، دؤرد شي کي، اونلاري آنلاميرام:

30:19  هاوادا قارتالين طرزي، قايا اوستونده ائلانين طرزي، دهنزئن اورتاسيندا گمئنئن طرزي، و قيزلا اولان کئشئنئن طرزي.

30:20  زئناکار بئر آروادين يولو بودور: يئير و آغزيني سئلئب دئير: "نه پئسلئک اتمئشم؟!"

30:21  اوچ شيدن ير تئتره‌ير، بلي، دؤرد شيئن آلتيندا تاب گتئره بئلمز:

30:22  پادشاهليق ادن قولدان، يمکدن دويان آغيلسيز آدامدان،

30:23  اَره گدن سوئلمز آرواددان، و خانيمينين يرئنه اوتوران کنئزدن.

30:24  دؤرد شي وار کي، ير اوزونده کئچئکدئر، آمّا چوخ دا حئکمتلي:

30:25  قاريشقالار، قووّتلي اولمايان خالقلار، لاکئن يئيه‌جکلرئني يايدا حاضيرلايارلار،

30:26  قايا دووشانلاري قووّتسئز بئر عئدّه‌دئرلر، لاکئن اِولرئني قايا ائچئنده تئکرلر.

30:27  چيئرتگه‌لرئن پادشاهلاري اولماز، لاکئن هاميلاري دسته-دسته قاباغا گدرلر.

30:28  کرتنکله ال‌له بله توتولار، آمّا پادشاهلار سارايلاريندا تاپيلار.

30:29  اوچ شي وار کي، يرئشي ياخشي‌دير، بلي، دؤرد شي وار کي، گدئشي گؤزلدئر:

30:30  شئر کي، حيوانلار آراسيندا قودرتلئدئر، و هچ بئرئسئنئن قاباغيندان گري دؤنمز.

30:31  طمطراقلا گدن خوروز، هم ده تَکه، و قوشونونون قاباغيندا چيخان پادشاه.

30:32  اگر تربئيه‌سئزلئک ادئب اؤزونو اوجالديبسان، يا دا حئيله ائشله‌دئبسن، الئني آغزينا قوي.

30:33  چونکي نجه سودو سيخاندا قايماق بورنو سيخاندا قان چيخار، قضبي سيخاندا دا داعوا.

Chapter 31

31:1  لِمواِل پادشاهين سؤزلري، آناسينين اونا اؤيره‌تدئيي کلام:

31:2  نه ديئم، اوغلوم؟ نه ديئم، بطنئمئن اوغلو؟ نه ديئم، نذئر اتدئيئم اوغلوم؟

31:3  قووّتئني آروادلارا؛ يوللاريني بو پادشاهلاري يوخ ادنلره ورمه.

31:4  پادشاهلارا ياراشماز، اي لِمواِل؛ پادشاهلارا شراب ائچمک ياراشماز، حؤکمدارلارا دا کفلندئرن ائچکئلري سومک ياراشماز؛

31:5  مبادا شراب ائچئب شرئعتي ياددان چيخارتسينلار، بوتون ذلئلرئن حاقلاريني ترسه اتسئنلر.

31:6  کفلندئرن ائچکئني هلاکا گِده‌نه، شرابي دا آجي اورکلئيه ور.

31:7  قوي ائچئب يوخسوللوغونو ياددان چيخارتسين، و مشقّتئني آرتيق خاطيرلاماسين.

31:8  آغزيني دئلسئز اوچون، بوتون مؤحتاجلارين حاقلاري اوچون آچ.

31:9  آغزيني آچ و ائنصافلا حؤکم ات، فاغيرلارلا مؤحتاجلارين حاقلاريني ور.

31:10  فضئلتلي آروادي کئم تاپا بئلر؟ چونکي اونون دَيَري ياقوتلاردان چوخ آرتيقدير.

31:11  اَرئنئن اوره‌يي اوندان آرخاييندير؛ اونا گؤره ده قازانجي اسکئک اولماز.

31:12  بوتون عؤمور بويو ارئنه پئسلئک يوخ، ياخشيليق ادر.

31:13  يون آختارار، کتان آختارار، اللري ائله چاليشقانليقلا ائشله‌ير.

31:14  تئجارت گمئلري کئمي‌دئر؛ ارزاغيني اوزاق يرلردن گتئرر.

31:15  حله گجه ائکن يوخودان قالخار، اؤز عايئله‌سي اوچون يمک حاضيرلايار. کنئزلرئنه ده بئر پاي ورر.

31:16  زمي نظردن کچئردئب ساتين آلار، الئنئن باريندان اوزوم باغي اکر.

31:17  بلئني قووّتله باغلار، قوللارينين قودرتئني آرتيرار.

31:18  تئجارتئنئن ياخشي اولدوغونو دادار، گجه واختيندا اونون چيراغي سؤنمز.

31:19  اللرئني جهره‌يه قويار، جهره‌نئن ائيئني اللري ائله برک توتار.

31:20  مظلوملارا الي‌آچيقدير، بلي، الئني مؤحتاج آداملارين کؤمه‌يئنه اوزادار.

31:21  اِوئنئن خالقي اوچون قارين ياغماغيندان قورخماز، چونکي هاميلاري ائکئقات گيئنئبدئر.

31:22  ياتاغينا بزکلي پارچالار دوزه‌لدر؛ پالتاري خالئص کتان و ارغواندير.

31:23  اَري، شهرئن دروازالاري يانيندا تانينميشدير، مملکتئن آغساقّاللاري ائله اوتورار.

31:24  کتان پالتار دوزه‌لدئب ساتار، تاجئرلره قاييشلار ورر.

31:25  اونون پالتاري قووّت و عئزّتدئر؛ گله‌جک اوچون سوئنر.

31:26  آغزيني حئکمتله آچار، دئلي اوستونده صالحلئک تعلئمي وار.

31:27  اِوي خالقينين گدئشئنه موواظئبدئر، تنبل‌لئک چؤره‌يئني يمز.

31:28  اؤولادلاري قالخيب اونا بختور دئيرلر؛ اري ده اونو تعرئفله‌ير:

31:29  "باجاريقلي قيزلار چوخدور، لاکئن سن اونلارين هاميسيندان اعلاسان."

31:30  لطافت آلداتان، گؤيچکلئک باطئلدئر، لاکئن ربدن قورخان آرواد تعرئفه لايئقدئر.

31:31  اللرئنئن ثمره‌سئني اونا ور، قوي شهر داروازالاريندا ائشلري اونا تعرئف گتئرسئن.