VulgHetzenauer - Luke

Chapter 1

1:1  Quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem, quæ in nobis completæ sunt, rerum:

1:2  sicut tradiderunt nobis, qui ab initio ipsi viderunt, et ministri fuerunt sermonis:

1:3  visum est et mihi, assecuto omnia a principio diligenter, ex ordine tibi scribere, optime Theophile,

1:4  ut cognoscas eorum verborum, de quibus eruditus es, veritatem.

1:5  Fuit in diebus Herodis, regis Iudææ, sacerdos quidam nomine Zacharias de vice Abia, et uxor illius de filiabus Aaron, et nomen eius Elisabeth.

1:6  Erant autem iusti ambo ante Deum, incedentes in omnibus mandatis, et iustificationibus Domini sine querela,

1:7  et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis, et ambo processissent in diebus suis.

1:8  Factum est autem, cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suæ ante Deum,

1:9  secundum consuetudinem sacerdotii, sorte exiit ut incensum poneret, ingressus in templum Domini:

1:10  et omnis multitudo populi erat orans foris hora incensi.

1:11  Apparuit autem illi Angelus Domini, stans a dextris altaris incensi.

1:12  Et Zacharias turbatus est videns, et timor irruit super eum.

1:13  Ait autem ad illum Angelus: Ne timeas Zacharia, quoniam exaudita est deprecatio tua: et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium, et vocabis nomen eius Ioannem:

1:14  et erit gaudium tibi, et exultatio, et multi in nativitate eius gaudebunt:

1:15  erit enim magnus coram Domino: et vinum, et siceram non bibet, et Spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris suæ:

1:16  et multos filiorum Israel convertet ad Dominum Deum ipsorum:

1:17  et ipse præcedet ante illum in spiritu, et virtute Eliæ: ut convertat corda patrum in filios, et incredulos ad prudentiam iustorum, parare Domino plebem perfectam.

1:18  Et dixit Zacharias ad Angelum: Unde hoc sciam? ego enim sum senex, et uxor mea processit in diebus suis.

1:19  Et respondens Angelus dixit ei: Ego sum Gabriel, qui asto ante Deum: et missus sum loqui ad te, et hæc tibi evangelizare.

1:20  Et ecce eris tacens, et non poteris loqui usque in diem, quo hæc fiant, pro eo quod non credidisti verbis meis, quæ implebuntur in tempore suo.

1:21  Et erat plebs expectans Zachariam: et mirabantur quod tardaret ipse in templo.

1:22  Egressus autem non poterat loqui ad illos, et cognoverunt quod visionem vidisset in templo. Et ipse erat innuens illis, et permansit mutus.

1:23  Et factum est, ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam:

1:24  post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius, et occultabat se mensibus quinque, dicens:

1:25  Quia sic fecit mihi Dominus in diebus, quibus respexit auferre opprobrium meum inter homines.

1:26  In mense autem sexto, missus est Angelus Gabriel a Deo in civitatem Galilææ, cui nomen Nazareth,

1:27  ad Virginem desponsatam viro, cui nomen erat Ioseph, de domo David, et nomen virginis Maria.

1:28  Et ingressus Angelus ad eam dixit: Ave gratia plena: Dominus tecum: Benedicta tu in mulieribus.

1:29  Quæ cum audisset, turbata est in sermone eius, et cogitabat qualis esset ista salutatio.

1:30  Et ait Angelus ei: Ne timeas Maria, invenisti enim gratiam apud Deum.

1:31  ecce concipies in utero, et paries filium, et vocabis nomen eius IESUM.

1:32  hic erit magnus, et Filius Altissimi vocabitur, et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius: et regnabit in domo Iacob in æternum,

1:33  et regni eius non erit finis.

1:34  Dixit autem Maria ad Angelum: Quomodo fiet istud, quoniam virum non cognosco?

1:35  Et respondens Angelus dixit ei: Spiritus sanctus superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi. Ideoque et quod nascetur ex te Sanctum, vocabitur Filius Dei.

1:36  Et ecce Elisabeth cognata tua, et ipsa concepit filium in senectute sua: et hic mensis sextus est illi, quæ vocatur sterilis:

1:37  quia non erit impossibile apud Deum omne verbum.

1:38  Dixit autem Maria: Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum verbum tuum. Et discessit ab illa Angelus.

1:39  Exurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione, in civitatem Iuda:

1:40  Et intravit in domum Zachariæ, et salutavit Elisabeth.

1:41  Et factum est, ut audivit salutationem Mariæ Elisabeth, exultavit infans in utero eius: et repleta est Spiritu sancto Elisabeth:

1:42  et exclamavit voce magna, et dixit: Benedicta tu inter mulieres, et benedictus fructus ventris tui.

1:43  Et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me?

1:44  Ecce enim ut facta est vox salutationis tuæ in auribus meis, exultavit in gaudio infans in utero meo.

1:45  et beata, quæ credidisti, quoniam perficientur ea, quæ dicta sunt tibi a Domino.

1:46  Et ait Maria: Magnificat anima mea Dominum:

1:47  et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo.

1:48  Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes.

1:49  Quia fecit mihi magna qui potens est: et sanctum nomen eius.

1:50  Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.

1:51  Fecit potentiam in brachio suo: dispersit superbos mente cordis sui.

1:52  Deposuit potentes de sede, et exaltavit humiles.

1:53  Esurientes implevit bonis: et divites dimisit inanes.

1:54  Suscepit Israel puerum suum, recordatus misericordiæ suæ.

1:55  Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham, et semini eius in sæcula.

1:56  Mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus: et reversa est in domum suam.

1:57  Elisabeth autem impletum est tempus pariendi, et peperit filium.

1:58  Et audierunt vicini, et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa, et congratulabantur ei.

1:59  Et factum est in die octavo, venerunt circumcidere puerum, et vocabant eum nomine patris sui Zachariam.

1:60  Et respondens mater eius, dixit: Nequaquam, sed vocabitur Ioannes.

1:61  Et dixerunt ad illam: Quia nemo est in cognatione tua, qui vocetur hoc nomine.

1:62  Innuebant autem patri eius, quem vellet vocari eum.

1:63  Et postulans pugillarem scripsit, dicens: Ioannes est nomen eius. Et mirati sunt universi.

1:64  Apertum est autem illico os eius, et lingua eius, et loquebatur benedicens Deum.

1:65  Et factus est timor super omnes vicinos eorum: et super omnia montana Iudææ divulgabantur omnia verba hæc:

1:66  et posuerunt omnes, qui audierant in corde suo, dicentes: Quis, putas, puer iste erit? Etenim manus Domini erat cum illo.

1:67  Et Zacharias pater eius repletus est Spiritu sancto: et prophetavit, dicens:

1:68  Benedictus Dominus Deus Israel, quia visitavit, et fecit redemptionem plebis suæ:

1:69  Et erexit cornu salutis nobis: in domo David pueri sui.

1:70  Sicut locutum est per os sanctorum, qui a sæculo sunt, prophetarum eius:

1:71  Salutem ex inimicis nostris, et de manu omnium, qui oderunt nos:

1:72  Ad faciendam misericordiam cum patribus nostris: et memorari testamenti sui sancti.

1:73  Iusiurandum, quod iuravit ad Abraham patrem nostrum, daturum se nobis:

1:74  Ut sine timore, de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi.

1:75  In sanctitate, et iustitia coram ipso, omnibus diebus nostris.

1:76  Et tu puer, propheta Altissimi vocaberis: præibis enim ante faciem Domini parare vias eius:

1:77  Ad dandam scientiam salutis plebi eius: in remissionem peccatorum eorum:

1:78  Per viscera misericordiæ Dei nostri: in quibus visitavit nos, oriens ex alto:

1:79  Illuminare his, qui in tenebris, et in umbra mortis sedent: ad dirigendos pedes nostros in viam pacis.

1:80  Puer autem crescebat, et confortabatur spiritu: et erat in desertis usque in diem ostensionis suæ ad Israel.

Chapter 2

2:1  Factum est autem in diebus illis, exiit edictum a Cæsare Augusto ut describeretur universus orbis.

2:2  Hæc descriptio prima, facta est a præside Syriæ Cyrino:

2:3  et ibant omnes ut profiterentur singuli in suam civitatem.

2:4  Ascendit autem et Ioseph a Galilæa de civitate Nazareth in Iudæam in civitatem David, quæ vocatur Bethlehem: eo quod esset de domo, et familia David,

2:5  ut profiteretur cum Maria desponsata sibi uxore prægnante.

2:6  Factum est autem, cum essent ibi, impleti sunt dies ut pareret.

2:7  Et peperit filium suum primogenitum, et pannis eum involvit, et reclinavit eum in præsepio: quia non erat eis locus in diversorio.

2:8  Et pastores erant in regione eadem vigilantes, et custodientes vigilias noctis super gregem suum.

2:9  Et ecce angelus Domini stetit iuxta illos, et claritas Dei circumfulsit illos, et timuerunt timore magno.

2:10  Et dixit illis angelus: Nolite timere: ecce enim evangelizo vobis gaudium magnum, quod erit omni populo:

2:11  quia natus est vobis hodie Salvator, qui est Christus Dominus in civitate David.

2:12  Et hoc vobis signum: Invenietis infantem pannis involutum, et positum in præsepio.

2:13  Et subito facta est cum angelo multitudo militiæ cælestis laudantium Deum, et dicentium:

2:14  Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis.

2:15  Et factum est, ut discesserunt ab eis Angeli in cælum: pastores loquebantur ad invicem: Transeamus usque Bethlehem, et videamus hoc verbum, quod factum est, quod Dominus ostendit nobis.

2:16  Et venerunt festinantes: et invenerunt Mariam, et Ioseph, et infantem positum in præsepio.

2:17  Videntes autem cognoverunt de verbo, quod dictum erat illis de puero hoc.

2:18  Et omnes, qui audierunt, mirati sunt: et de his, quæ dicta erant a pastoribus ad ipsos.

2:19  Maria autem conservabat omnia verba hæc, conferens in corde suo.

2:20  Et reversi sunt pastores glorificantes, et laudantes Deum in omnibus, quæ audierant, et viderant sicut dictum est ad illos.

2:21  Et postquam consummati sunt dies octo ut circumcideretur puer: vocatum est nomen eius Iesus, quod vocatum est ab angelo prius quam in utero conciperetur.

2:22  Et postquam impleti sunt dies purgationis eius secundum legem Moysi, tulerunt illum in Ierusalem, ut sisterent eum Domino,

2:23  sicut scriptum est in lege Domini: Quia omne masculinum adaperiens vulvam, sanctum Domino vocabitur.

2:24  et ut darent hostiam secundum quod dictum est in lege Domini par turturum, aut duos pullos columbarum.

2:25  Et ecce homo erat in Ierusalem, cui nomen Simeon, et homo iste iustus, et timoratus, expectans consolationem Israel, et Spiritus sanctus erat in eo.

2:26  Et responsum acceperat a Spiritu sancto, non visurum se mortem, nisi prius videret Christum Domini.

2:27  Et venit in spiritu in templum. Et cum inducerent puerum Iesum parentes eius, ut facerent secundum consuetudinem legis pro eo:

2:28  et ipse accepit eum in ulnas suas, et benedixit Deum, et dixit:

2:29  Nunc dimittis servum tuum Domine, secundum verbum tuum in pace:

2:30  Quia viderunt oculi mei salutare tuum,

2:31  Quod parasti ante faciem omnium populorum.

2:32  Lumen ad revelationem gentium, et gloriam plebis tuæ Israel.

2:33  Et erat pater eius et mater mirantes super his, quæ dicebantur de illo.

2:34  Et benedixit illis Simeon, et dixit ad Mariam matrem eius: Ecce positus est hic in ruinam, et in resurrectionem multorum in Israel: et in signum, cui contradicetur:

2:35  et tuam ipsius animam pertransibit gladius ut revelentur ex multis cordibus cogitationes.

2:36  Et erat Anna prophetissa, filia Phanuel, de tribu Aser: hæc processerat in diebus multis, et vixerat cum viro suo annis septem a virginitate sua.

2:37  Et hæc vidua usque ad annos octoginta quattuor: quæ non discedebat de templo, ieiuniis, et obsecrationibus serviens nocte, ac die.

2:38  Et hæc, ipsa hora superveniens, confitebatur Domino: et loquebatur de illo omnibus, qui expectabant redemptionem Israel.

2:39  Et ut perfecerunt omnia secundum legem Domini, reversi sunt in Galilæam in civitatem suam Nazareth.

2:40  Puer autem crescebat, et confortabatur plenus sapientia: et gratia Dei erat in illo.

2:41  Et ibant parentes eius per omnes annos in Ierusalem, in die sollemni Paschæ.

2:42  Et cum factus esset annorum duodecim, ascendentibus illis Ierosolymam secundum consuetudinem diei festi,

2:43  consummatisque diebus, cum redirent, remansit puer Iesus in Ierusalem, et non cognoverunt parentes eius.

2:44  Existimantes autem illum esse in comitatu, venerunt iter diei, et requirebant eum inter cognatos, et notos.

2:45  Et non invenientes, regressi sunt in Ierusalem, requirentes eum.

2:46  Et factum est, post triduum invenerunt illum in templo sedentem in medio doctorum, audientem illos, et interrogantem eos.

2:47  Stupebant autem omnes, qui eum audiebant, super prudentia, et responsis eius.

2:48  Et videntes admirati sunt. Et dixit mater eius ad illum: Fili, quid fecisti nobis sic? ecce pater tuus, et ego dolentes quærebamus te.

2:49  Et ait ad illos: Quid est quod me quærebatis? nesciebatis quia in his, quæ patris mei sunt, oportet me esse?

2:50  Et ipsi non intellexerunt verbum, quod locutus est ad eos.

2:51  Et descendit cum eis, et venit Nazareth: et erat subditus illis. Et mater eius conservabat omnia verba hæc in corde suo.

2:52  Et Iesus proficiebat sapientia, et ætate, et gratia apud Deum, et homines.

Chapter 3

3:1  Anno autem quintodecimo imperii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato Iudæam, tetrarcha autem Galiææ Herode, Philippo autem fratre eius tetrarcha Iturææ, et Trachonitidis regionis, et Lysania Abilinæ tetrarcha,

3:2  sub principibus sacerdotum Anna, et Caipha: factum est verbum Domini super Ioannem, Zachariæ filium, in deserto.

3:3  Et venit in omnem regionem Iordanis, prædicans baptismum pœnitentiæ in remissionem peccatorum,

3:4  sicut scriptum est in Libro sermonum Isaiæ prophetæ: Vox clamantis in deserto: Parate viam Domini: rectas facite semitas eius:

3:5  omnis vallis implebitur: et omnis mons, et collis humiliabitur: et erunt prava in directa: et aspera in vias planas:

3:6  et videbit omnis caro salutare Dei.

3:7  Dicebat ergo ad turbas quæ exibant ut baptizarentur ab ipso: Genimina viperarum quis ostendit vobis fugere a ventura ira?

3:8  Facite ergo fructus dignos pœnitentiæ, et ne cœperitis dicere: Patrem habemus Abraham. Dico enim vobis quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahæ.

3:9  Iam enim securis ad radicem arborum posita est. Omnis ergo arbor non faciens fructum bonum, excidetur, et in ignem mittetur.

3:10  Et interrogabant eum turbæ, dicentes: Quid ergo faciemus?

3:11  Respondens autem dicebat illis: Qui habet duas tunicas, det non habenti: et qui habet escas, similiter faciat.

3:12  Venerunt autem et publicani ut baptizarentur, et dixerunt ad illum: Magister, quid faciemus?

3:13  At ille dixit ad eos: Nihil amplius, quam quod constitutum est vobis, faciatis.

3:14  Interrogabant autem eum et milites, dicentes: Quid faciemus et nos? Et ait illis: Neminem concutiatis, neque calumniam faciatis: et contenti estote stipendiis vestris.

3:15  Existimante autem populo, et cogitantibus omnibus in cordibus suis de Ioanne, ne forte ipse esset Christus:

3:16  respondit Ioannes, dicens omnibus: Ego quidem aqua baptizo vos: veniet autem fortior me, cuius non sum dignus solvere corigiam calceamentorum eius: ipse vos baptizabit in Spiritu sancto, et igni:

3:17  cuius ventilabrum in manu eius, et purgabit aream suam, et congregabit triticum in horreum suum, paleas autem comburet igni inextinguibili.

3:18  Multa quidem, et alia exhortans evangelizabat populo.

3:19  Herodes autem tetrarcha cum corriperetur ab illo de Herodiade uxore fratris sui, et de omnibus malis, quæ fecit Herodes,

3:20  adiecit et hoc super omnia, et inclusit Ioannem in carcere.

3:21  Factum est autem cum baptizaretur omnis populus, et Iesu baptizato, et orante, apertum est cælum:

3:22  et descendit Spiritus sanctus corporali specie sicut columba in ipsum: et vox de cælo facta est: Tu es filius meus dilectus, in te complacui mihi.

3:23  Et ipse Iesus erat incipiens quasi annorum triginta, ut putabatur, filius Ioseph, qui fuit Heli, qui fuit Mathat,

3:24  qui fuit Levi, qui fuit Melchi, qui fuit Ianne, qui fuit Ioseph,

3:25  qui fuit Mathathiæ, qui fuit Amos, qui fuit Nahum, qui fuit Hesli, qui fuit Nagge,

3:26  qui fuit Mahath, qui fuit Mathathiæ, qui fuit Semei, qui fuit Ioseph, qui fuit Iuda,

3:27  qui fuit Ioanna, qui fuit Resa, qui fuit Zorobabel, qui fuit Salatheil, qui fuit Neri,

3:28  qui fuit Melchi, qui fuit Addi, qui fuit Cosan, qui fuit Elmadan, qui fuit Her,

3:29  qui fuit Iesu, qui fuit Eliezer, qui fuit Iorim, qui fuit Mathat, qui fuit Levi,

3:30  qui fuit Simeon, qui fuit Iuda, qui fuit Ioseph, qui fuit Iona, qui fuit Eliakim,

3:31  qui fuit Melea, qui fuit Menna, qui fuit Mathatha, qui fuit Natham, qui fuit David,

3:32  qui fuit Iesse, qui fuit Obed, qui fuit Booz, qui fuit Salmon, qui fuit Naasson,

3:33  qui fuit Aminadab, qui fuit Aram, qui fuit Esron, qui fuit Phares, qui fuit Iudæ,

3:34  qui fuit Iacob, qui fuit Isaac, qui fuit Abrahæ, qui fuit Thare, qui fuit Nachor,

3:35  qui fuit Sarug, qui fuit Ragau, qui fuit Phaleg, qui fuit Heber, qui fuit Sale,

3:36  qui fuit Cainan, qui fuit Arphaxad, qui fuit Sem, qui fuit Noe, qui fuit Lamech,

3:37  qui fuit Methusale, qui fuit Henoch, qui fuit Iared, qui fuit Malaleel, qui fuit Cainan,

3:38  qui fuit Henos, qui fuit Seth, qui fuit Adam, qui fuit Dei.

Chapter 4

4:1  Iesus autem plenus Spiritu sancto regressus est a Iordane: et agebatur a Spiritu in desertum

4:2  diebus quadraginta, et tentabatur a diabolo. Et nihil manducavit in diebus illis: et consummatis illis esuriit.

4:3  Dixit autem illi diabolus: Si Filius Dei es, dic lapidi huic ut panis fiat.

4:4  Et respondit ad illum Iesus: Scriptum est: Quia non in solo pane vivit homo, sed in omni verbo Dei.

4:5  Et duxit illum diabolus in montem excelsum, et ostendit illi omnia regna orbis terræ in momento temporis,

4:6  et ait illi: Tibi dabo potestatem hanc universam, et gloriam illorum: quia mihi tradita sunt: et cui volo do illa.

4:7  Tu ergo si adoraveris coram me, erunt tua omnia.

4:8  Et respondens Iesus, dixit illi: Scriptum est: Dominum Deum tuum adorabis, et illi soli servies.

4:9  Et duxit illum in Ierusalem, et statuit eum super pinnam templi, et dixit illi: Si filius Dei es, mitte te hinc deorsum.

4:10  Scriptum est enim quod Angelis suis mandavit de te, ut conservent te:

4:11  et quia in manibus tollent te, ne forte offendas ad lapidem pedem tuum.

4:12  Et respondens Iesus, ait illi: Dictum est: Non tentabis Dominum Deum tuum.

4:13  Et consummata omni tentatione, diabolus recessit ab illo, usque ad tempus.

4:14  Et regressus est Iesus in virtute Spiritus in Galilæam, et fama exiit per universam regionem de illo.

4:15  Et ipse docebat in synagogis eorum, et magnificabatur ab omnibus.

4:16  Et venit Nazareth, ubi erat nutritus, et intravit secundum consuetudinem suam die sabbati in synagogam, et surrexit legere.

4:17  Et traditus est illi Liber Isaiæ prophetæ. Et ut revolvit librum, invenit locum ubi scriptum erat:

4:18  Spiritus Domini super me: propter quod unxit me, evangelizare pauperibus misit me, sanare contritos corde,

4:19  prædicare captivis remissionem, et cæcis visum, dimittere confractos in remissionem, prædicare annum Domini acceptum, et diem retributionis.

4:20  Et cum plicuisset librum, reddit ministro, et sedit. Et omnium in synagoga oculi erant intendentes in eum.

4:21  Cœpit autem dicere ad illos: Quia hodie impleta est hæc scriptura in auribus vestris.

4:22  Et omnes testimonium illi dabant: et mirabantur in verbis gratiæ, quæ procedebant de ore ipsius, et dicebant: Nonne hic est filius Ioseph?

4:23  Et ait illis: Utique dicetis mihi hanc similitudinem: Medice cura teipsum: quanta audivimus facta in Capharnaum, fac et hic in patria tua.

4:24  Ait autem: Amen dico vobis, quia nemo propheta acceptus est in patria sua.

4:25  In veritate dico vobis, multæ viduæ erant in diebus Eliæ in Israel, quando clausum est cælum annis tribus, et mensibus sex: cum facta esset fames magna in omni terra:

4:26  et ad nullam illarum missus est Elias, nisi in Sarepta Sidoniæ, ad mulierem viduam.

4:27  Et multi leprosi erant in Israel sub Elisæo propheta: et nemo eorum mundatus est nisi Naaman Syrus.

4:28  Et repleti sunt omnes in synagoga ira, hæc audientes.

4:29  Et surrexerunt, et eiecerunt illum extra civitatem: et duxerunt illum usque ad supercilium montis, super quem civitas illorum erat ædificata ut præcipitarent eum.

4:30  Ipse autem transiens per medium illorum, ibat.

4:31  Et descendit in Capharnaum civitatem Galilææ, ibique docebat illos sabbatis.

4:32  Et stupebant in doctrina eius, quia in potestate erat sermo ipsius.

4:33  Et in synagoga erat homo habens dæmonium immundum, et exclamavit voce magna,

4:34  dicens: Sine, quid nobis, et tibi Iesu Nazarene? venisti perdere nos? scio te quis sis, Sanctus Dei.

4:35  Et increpavit illum Iesus, dicens: Obmutesce, et exi ab eo. Et cum proiecisset illum dæmonium in medium, exiit ab illo, nihilque illum nocuit.

4:36  Et factus est pavor in omnibus, et colloquebantur ad invicem, dicentes: Quod est hoc verbum, quia in potestate et virtute imperat immundis spiritibus, et exeunt?

4:37  Et divulgabatur fama de illo in omnem locum regionis.

4:38  Surgens autem Iesus de synagoga, introivit in domum Simonis. Socrus autem Simonis tenebatur magnis febribus: et rogaverunt illum pro ea.

4:39  Et stans super illam imperavit febri: et dimisit illam. Et continuo surgens, ministrabat illis.

4:40  Cum autem sol occidisset: omnes, qui habebant infirmos variis languoribus, ducebant illos ad eum. At ille singulis manus imponens, curabat eos.

4:41  Exibant autem dæmonia a multis clamantia, et dicentia: Quia tu es filius Dei: et increpans non sinebat ea loqui: quia sciebant ipsum esse Christum.

4:42  Facta autem die egressus ibat in desertum locum, et turbæ requirebant eum, et venerunt usque ad ipsum: et detinebant illum ne discederet ab eis.

4:43  Quibus ille ait: Quia et aliis civitatibus oportet me evangelizare regnum Dei: quia ideo missus sum.

4:44  Et erat prædicans in synagogis Galilææ.

Chapter 5

5:1  Factum est autem, cum turbæ irruerunt in eum, ut audirent verbum Dei, et ipse stabat secus stagnum Genesareth.

5:2  Et vidit duas naves stantes secus stagnum: piscatores autem descenderant, et lavabant retia.

5:3  Ascendens autem in unam navim, quæ erat Simonis, rogavit eum a terra reducere pusillum. Et sedens docebat de navicula turbas.

5:4  Ut cessavit autem loqui, dixit ad Simonem: Duc in altum, et laxate retia vestra in capturam.

5:5  Et respondens Simon, dixit illi: Præceptor, per totam noctem laborantes, nihil cepimus: in verbo autem tuo laxabo rete.

5:6  Et cum hoc fecissent, concluserunt piscium multitudinem copiosam, rumpebatur autem rete eorum.

5:7  Et annuerunt sociis, qui erant in alia navi ut venirent, et adiuvarent eos. Et venerunt, et impleverunt ambas naviculas, ita ut pene mergerentur.

5:8  Quod cum videret Simon Petrus, procidit ad genua Iesu, dicens: Exi a me, quia homo peccator sum, Domine.

5:9  Stupor enim circumdederat eum, et omnes, qui cum illo erant, in captura piscium, quam ceperant:

5:10  Similiter autem Iacobum, et Ioannem, filios Zebedæi, qui erunt socii Simonis. Et ait ad Simonem Iesus: Noli timere: ex hoc iam homines eris capiens.

5:11  Et subductis ad terram navibus, relictis omnibus secuti sunt eum.

5:12  Et factum est, cum esset in una civitatum, et ecce vir plenus lepra, et videns Iesum, et procidens in faciem, rogavit eum, dicens: Domine, si vis, potes me mundare.

5:13  Et extendens manum, tetigit eum dicens: Volo: Mundare. Et confestim lepra discessit ab illo.

5:14  et ipse præcepit illi ut nemini diceret: sed, Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione tua, sicut præcepit Moyses, in testimonium illis.

5:15  Perambulabat autem magis sermo de illo: et conveniebant turbæ multæ ut audirent, et curarentur ab infirmitatibus suis.

5:16  Ipse autem secedebat in desertum, et orabat.

5:17  Et factum est in una dierum, et ipse sedebat docens. Et erant Pharisæi sedentes, et legis doctores, qui venerunt ex omni castello Galilææ, et Iudææ, et Ierusalem: et virtus Domini erat ad sanandum eos.

5:18  Et ecce viri portantes in lecto hominem, qui erat paralyticus: et quærebant eum inferre, et ponere ante eum.

5:19  Et non invenientes qua parte illum inferrent præ turba, ascenderunt supra tectum, et per tegulas summiserunt eum cum lecto in medium ante Iesum.

5:20  Quorum fidem ut vidit, dixit: Homo remittuntur tibi peccata tua.

5:21  Et cœperunt cogitare Scribæ, et Pharisæi, dicentes: Quis est hic, qui loquitur blasphemias? Quis potest dimittere peccata, nisi solus Deus?

5:22  Ut cognovit autem Iesus cogitationes eorum, respondens, dixit ad illos: Quid cogitatis in cordibus vestris?

5:23  Quid est facilius dicere: Dimittuntur tibi peccata: an dicere: Surge, et ambula?

5:24  Ut autem sciatis quia Filius hominis habet potestatem in terra dimittendi peccata, (ait paralytico) Tibi dico, surge, tolle lectum tuum, et vade in domum tuam.

5:25  Et confestim consurgens coram illis, tulit lectum, in quo iacebat: et abiit in domum suam, magnificans Deum.

5:26  Et stupor apprehendit omnes, et magnificabant Deum. Et repleti sunt timore, dicentes: Quia vidimus mirabilia hodie.

5:27  Et post hæc exiit, et vidit publicanum nomine Levi, sedentem ad Telonium, et ait illi: Sequere me.

5:28  Et relictis omnibus, surgens secutus est eum.

5:29  et fecit ei convivium magnum Levi in domo sua: et erat turba multa publicanorum, et aliorum, qui cum illis erant discumbentes.

5:30  Et murmurabant Pharisæi, et Scribæ eorum dicentes ad discipulos eius: Quare cum publicanis, et peccatoribus manducatis, et bibitis?

5:31  Et respondens Iesus, dixit ad illos: Non egent qui sani sunt medico, sed qui male habent.

5:32  Non veni vocare iustos, sed peccatores ad pœnitentiam.

5:33  At illi dixerunt ad eum: Quare discipuli Ioannis ieiunant frequenter, et obsecrationes faciunt, similiter et Pharisæorum: tui autem edunt, et bibunt?

5:34  Quibus ipse ait: Numquid potestis filios sponsi, dum cum illis est sponsus, facere ieiunare?

5:35  Venient autem dies: cum ablatus fuerit ab illis sponsus, tunc ieiunabunt in illis diebus.

5:36  Dicebat autem et similitudinem ad illos: Quia nemo commissuram a novo vestimento immittit in vestimentum vetus: alioquin et novum rumpit, et veteri non convenit commissura a novo.

5:37  Et nemo mittit vinum novum in utres veteres: alioquin rumpet vinum novum utres, et ipsum effundetur, et utres peribunt.

5:38  sed vinum novum in utres novos mittendum est, et utraque conservantur.

5:39  Et nemo bibens vetus, statim vult novum, dicit enim: Vetus melius est.

Chapter 6

6:1  Factum est autem in sabbato secundo, primo, cum transiret per sata, vellebant discipuli eius spicas, et manducabant confricantes manibus.

6:2  Quidam autem Pharisæorum, dicebant illis: Quid facitis quod non licet in sabbatis?

6:3  Et respondens Iesus ad eos, dixit: Nec hoc legistis quod fecit David, cum esurisset ipse, et qui cum illo erant?

6:4  quomodo intravit in domum Dei, et panes propositionis sumpsit, et manducavit, et dedit his, qui cum ipso erant: quos non licet manducare nisi tantum sacerdotibus?

6:5  Et dicebat illis: Quia Dominus est Filius hominis, etiam sabbati.

6:6  Factum est autem in alio sabbato, ut intraret in synagogam, et doceret. Et erat ibi homo, et manus eius dextra erat arida.

6:7  Observabant autem Scribæ, et Pharisæi si in sabbato curaret: ut invenirent unde accusarent eum.

6:8  Ipse vero sciebat cogitationes eorum: et ait homini, qui habebat manum aridam: Surge, et sta in medium. Et surgens stetit.

6:9  Ait autem ad illos Iesus: Interrogo vos si licet sabbatis benefacere, an male: animam salvam facere, an perdere?

6:10  Et circumspectis omnibus dixit homini: Extende manum tuam. Et extendit: et restituta est manus eius.

6:11  Ipsi autem repleti sunt insipientia, et colloquebantur ad invicem, quidnam facerent Iesu.

6:12  Factum est autem in illis diebus, exiit in montem orare, et erat pernoctans in oratione Dei.

6:13  Et cum dies factus esset, vocavit discipulos suos: et elegit duodecim ex ipsis (quos et Apostolos nominavit)

6:14  Simonem, quem cognominavit Petrum, et Andream fratrem eius, Iacobum, et Ioannem, Philippum, et Bartholomæum,

6:15  Matthæum, et Thomam, Iacobum Alphæi, et Simonem, qui vocatur zelotes,

6:16  et Iudam Iacobi, et Iudam Iscariotem, qui fuit proditor.

6:17  Et descendens cum illis, stetit in loco campestri, et turba discipulorum eius, et multitudo copiosa plebis ab omni Iudæa, et Ierusalem, et maritima, et Tyri, et Sidonis,

6:18  qui venerant ut audirent eum, et sanarentur a languoribus suis. Et qui vexabantur a spiritibus immundis, curabantur.

6:19  Et omnis turba quærebat eum tangere: quia virtus de illo exibat, et sanabat omnes.

6:20  Et ipse elevatis oculis in discipulis suis, dicebat: Beati pauperes: quia vestrum est regnum Dei.

6:21  Beati, qui nunc esuritis: quia saturabimini. Beati, qui nunc fletis: quia ridebitis.

6:22  Beati eritis cum vos oderint homines, et cum separaverint vos, et exprobraverint, et eiicerint nomen vestrum tamquam malum propter Filium hominis.

6:23  Gaudete in illa die, et exultate: ecce enim merces vestra multa est in cælo: secundum hæc enim faciebant Prophetis patres eorum.

6:24  Verumtamen væ vobis divitibus, quia habetis consolationem vestram.

6:25  Væ vobis, qui saturati estis: quia esurietis. Væ vobis, qui ridetis nunc: quia lugebitis et flebitis.

6:26  Væ cum benedixerint vobis homines: secundum hæc enim faciebant pseudoprophetis patres eorum.

6:27  Sed vobis dico, qui auditis: Diligite inimicos vestros, benefacite his, qui oderunt vos.

6:28  Benedicite maledicentibus vobis, et orate pro calumniantibus vos.

6:29  Et qui te percutit in maxillam, præbe et alteram. Et ab eo, qui aufert tibi vestimentum, etiam tunicam noli prohibere.

6:30  Omni autem petenti te, tribue: et qui aufert quæ tua sunt, ne repetas.

6:31  Et prout vultis ut faciant vobis homines, et vos facite illis similiter.

6:32  Et si diligitis eos, qui vos diligunt, quæ vobis est gratia? nam et peccatores diligentes se diligunt.

6:33  Et si benefeceritis his, qui vobis benefaciunt; quæ vobis est gratia? siquidem et peccatores hoc faciunt.

6:34  Et si mutuum dederitis his, a quibus speratis recipere; quæ gratia est vobis? nam et peccatores peccatoribus fœnerantur, ut recipiant æqualia.

6:35  Verumtamen diligite inimicos vestros: benefacite, et mutuum date, nihil inde sperantes: et erit merces vestra multa, et eritis filii Altissimi, quia ipse benignus est super ingratos et malos.

6:36  Estote ergo misericordes sicut et Pater vester misericors est.

6:37  Nolite iudicare, et non iudicabimini: nolite condemnare, et non condemnabimini. Dimitte, et dimittemini.

6:38  Date, et dabitur vobis: mensuram bonam, et confertam, et coagitatam, et supereffluentem dabunt in sinum vestrum. Eadem quippe mensura, qua mensi fueritis, remetietur vobis.

6:39  Dicebat autem illis et similitudinem: Numquid potest cæcus cæcum ducere? nonne ambo in foveam cadunt?

6:40  Non est discipulus super magistrum: perfectus autem omnis erit, si sit sicut magister eius.

6:41  Quid autem vides festucam in oculo fratris tui, trabem autem, quæ in oculo tuo est, non consideras?

6:42  Aut quomodo potes dicere fratri tuo: Frater sine eiiciam festucam de oculo tuo: ipse in oculo tuo trabem non videns? Hypocrita eiice primum trabem de oculo tuo: et tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui.

6:43  Non est enim arbor bona, quæ facit fructus malos: neque arbor mala, faciens fructum bonum.

6:44  Unaquæque enim arbor de fructu suo cognoscitur. Neque enim de spinis colligunt ficus: neque de rubo vindemiant uvam.

6:45  Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum: et malus homo de malo thesauro profert malum. Ex abundantia enim cordis os loquitur.

6:46  Quid autem vocatis me Domine, Domine: et non facitis quæ dico?

6:47  Omnis, qui venit ad me, et audit sermones meos, et facit eos: ostendam vobis cui similis sit:

6:48  similis est homini ædificanti domum, qui fodit in altum, et posuit fundamentum super petram. inundatione autem facta, illisum est flumen domui illi, et non potuit eam movere: fundata enim erat super petram.

6:49  Qui autem audit, et non facit: similis est homini ædificanti domum suam super terram sine fundamento: in quam illisus est fluvius, et continuo cecidit: et facta est ruina domus illius magna.

Chapter 7

7:1  Cum autem implesset omnia verba sua in aures plebis, intravit Capharnaum.

7:2  Centurionis autem cuiusdam servus male habens, erat moriturus: qui illi erat pretiosus.

7:3  Et cum audisset de Iesu, misit ad eum seniores Iudæorum, rogans eum ut veniret, et salvaret servum eius.

7:4  At illi cum venissent ad Iesum, rogabant eum solicite, dicentes ei: Quia dignus est ut hoc illi præstes.

7:5  diligit enim gentem nostram: et synagogam ipse ædificavit nobis.

7:6  Iesus autem ibat cum illis. Et cum iam non longe esset a domo, misit ad eum Centurio amicos, dicens: Domine noli vexari: Non enim sum dignus ut sub tectum meum intres.

7:7  propter quod et meipsum non sum dignum arbitratus ut venirem ad te: sed dic verbo, et sanabitur puer meus.

7:8  nam et ego homo sum sub potestate constitutus, habens sub me milites: et dico huic vade, et vadit: et alii veni, et venit: et servo meo, fac hoc, et facit.

7:9  Quo audito Iesus miratus est: et conversus sequentibus se turbis, dixit: Amen dico vobis, nec in Israel tantam fidem inveni.

7:10  Et reversi, qui missi fuerant domum, invenerunt servum, qui languerat, sanum.

7:11  Et factum est: deinceps ibat in civitatem, quæ vocatur Naim: et ibant cum eo discipuli eius, et turba copiosa.

7:12  Cum autem appropinquaret portæ civitatis, ecce defunctus efferebatur filius unicus matris suæ: et hæc vidua erat: et turba civitatis multa cum illa.

7:13  Quam cum vidisset Dominus, misericordia motus super eam, dixit illi: Noli flere.

7:14  Et accessit, et tetigit loculum. (Hi autem, qui portabant, steterunt) Et ait: Adolescens, tibi dico, surge.

7:15  Et resedit qui erat mortuus, et cœpit loqui. Et dedit illum matri suæ.

7:16  Accepit autem omnes timor: et magnificabant Deum, dicentes: Quia propheta magnus surrexit in nobis: et quia Deus visitavit plebem suam.

7:17  Et exiit hic sermo in universam Iudæam de eo, et in omnem circa regionem.

7:18  Et nunciaverunt Ioanni discipuli eius de omnibus his.

7:19  Et convocavit duos de discipulis suis Ioannes, et misit ad Iesum, dicens: Tu es qui venturus es, an alium expectamus?

7:20  Cum autem venissent ad eum viri, dixerunt: Ioannes Baptista misit nos ad te dicens: Tu es, qui venturus es, an alium expectamus?

7:21  (in ipsa autem hora multos curavit a languoribus, et plagis, et spiritibus malis, et cæcis multis donavit visum.)

7:22  Et respondens, dixit illis: Euntes renunciate Ioanni quæ audistis, et vidistis: Quia cæci vident, claudi ambulant, leprosi mundantur, surdi audiunt, mortui resurgunt, pauperes evangelizantur:

7:23  et beatus est quicumque non fuerit scandalizatus in me.

7:24  Et cum discessissent nuncii Ioannis, cœpit de Ioanne dicere ad turbas: Quid existis in desertum videre? arundinem vento agitatam?

7:25  Sed quid existis videre? hominem mollibus vestibus indutum? Ecce qui in veste pretiosa sunt et deliciis, in domibus regum sunt.

7:26  Sed quid existis videre? prophetam? Utique dico vobis, et plusquam Prophetam:

7:27  hic est, de quo scriptum est: Ecce mitto angelum meum ante faciem tuam, qui præparabit viam tuam ante te.

7:28  Dico enim vobis: Maior inter natos mulierum propheta Ioanne Baptista nemo est. qui autem minor est in regno Dei, maior est illo.

7:29  Et omnis populus audiens et publicani, iustificaverunt Deum, baptizati baptismo Ioannis.

7:30  Pharisæi autem, et legis periti consilium Dei spreverunt in semetipsos, non baptizati ab eo.

7:31  Ait autem Dominus: Cui ergo similes dicam homines generationis huius? et cui similes sunt?

7:32  Similes sunt pueris sedentibus in foro, et loquentibus adinvicem, et dicentibus: Cantavimus vobis tibiis, et non saltastis: lamentavimus, et non plorastis.

7:33  Venit enim Ioannes Baptista, neque manducans panem, neque bibens vinum, et dicitis: Dæmonium habet.

7:34  Venit Filius hominis manducans, et bibens, et dicitis: Ecce homo devorator, et bibens vinum, amicus publicanorum, et peccatorum.

7:35  Et iustificata est sapientia ab omnibus filiis suis.

7:36  Rogabat autem illum quidam de Pharisæis ut manducaret cum illo. Et ingressus domum Pharisæi discubuit.

7:37  Et ecce mulier, quæ erat in civitate peccatrix, ut cognovit quod accubuisset in domo Pharisæi, attulit alabastrum unguenti:

7:38  et stans retro secus pedes eius, lacrymis cœpit rigare pedes eius, et capillis capitis sui tergebat, et osculabatur pedes eius, et unguento ungebat.

7:39  Videns autem Pharisæus, qui vocaverat eum, ait intra se dicens: Hic si esset propheta, sciret utique, quæ, et qualis est mulier, quæ tangit eum: quia peccatrix est.

7:40  Et respondens Iesus, dixit ad illum: Simon, habeo tibi aliquid dicere. At ille ait: Magister, dic.

7:41  Duo debitores erant cuidam fœneratori: unus debebat denarios quingentos, et alius quinquaginta.

7:42  Non habentibus illis unde redderent, donavit utrisque. Quis ergo eum plus diligit?

7:43  Respondens Simon dixit: Æstimo quia is, cui plus donavit. At ille dixit ei: Recte iudicasti.

7:44  Et conversus ad mulierem, dixit Simoni: Vides hanc mulierem? Intravi in domum tuam, aquam pedibus meis non dedisti: hæc autem lacrymis rigavit pedes meos, et capillis suis tersit.

7:45  Osculum mihi non dedisti: hæc autem ex quo intravit, non cessavit osculari pedes meos.

7:46  Oleo caput meum non unxisti: hæc autem unguento unxit pedes meos.

7:47  Propter quod dico tibi: Remittuntur ei peccata multa, quoniam dilexit multum. Cui autem minus dimittitur, minus diligit.

7:48  Dixit autem ad illam: Remittuntur tibi peccata.

7:49  Et cœperunt qui simul accumbebant, dicere intra se: Quis est hic, qui etiam peccata dimittit?

7:50  Dixit autem ad mulierem: Fides tua te salvam fecit: vade in pace.

Chapter 8

8:1  Et factum est deinceps, et ipse iter faciebat per civitates, et castella prædicans, et evangelizans regnum Dei: et duodecim cum illo,

8:2  et mulieres aliquæ, quæ erant curatæ a spiritibus malignis, et infirmatibus: Maria, quæ vocatur Magdalene, de qua septem dæmonia exierant,

8:3  et Ioanna uxor Chusæ procuratoris Herodis, et Susanna, et aliæ multæ, quæ ministrabant ei de facultatibus suis.

8:4  Cum autem turba plurima convenirent, et de civitatibus properarent ad eum, dixit per similitudinem:

8:5  Exiit qui seminat, seminare semen suum: et dum seminat, aliud cecidit secus viam, et conculcatum est, et volucres cæli comederunt illud.

8:6  Et aliud cecidit supra petrum: et natum aruit, quia non habebat humorem.

8:7  Et aliud cecidit inter spinas, et simul exortæ spinæ suffocaverunt illud.

8:8  Et aliud cecidit in terram bonam: et ortum fecit fructum centuplum. Hæc dicens clamabat: Qui habet aures audiendi, audiat.

8:9  Interrogabant autem eum discipuli eius, quæ esset hæc parabola.

8:10  Quibus ipse dixit: Vobis datum est nosse mysterium regni Dei, ceteris autem in parabolis: ut videntes non videant, et audientes non intelligant.

8:11  Est autem hæc parabola: Semen est verbum Dei.

8:12  Qui autem secus viam, hi sunt qui audiunt: deinde venit diabolus, et tollit verbum de corde eorum, ne credentes salvi fiant.

8:13  Nam qui supra petram: qui cum audierint, cum gaudio suscipiunt verbum: et hi radices non habent: qui ad tempus credunt, et in tempore tentationis recedunt.

8:14  Quod autem in spinas cecidit: hi sunt, qui audierunt, et a solicitudinibus, et divitiis, et voluptatibus vitæ euntes, suffocantur, et non referunt fructum.

8:15  Quod autem in bonam terram: hi sunt, qui in corde bono et optimo audientes verbum retinent, et fructum afferunt in patientia.

8:16  Nemo autem lucernam accendens, operit eam vase, aut subtus lectum ponit: sed supra candelabrum ponit, ut intrantes videant lumen.

8:17  Non est enim occultum, quod non manifestetur: nec absconditum, quod non cognoscatur, et in palam veniat.

8:18  Videte ergo quomodo audiatis? Qui enim habet, dabitur illi: et quicumque non habet, etiam quod putat se habere, auferetur ab illo.

8:19  Venerunt autem ad illum mater, et fratres eius, et non poterant adire eum præ turba.

8:20  Et nunciatum est illi: Mater tua, et fratres tui stant foris, volentes te videre.

8:21  Qui respondens, dixit ad eos: Mater mea, et fratres mei hi sunt, qui verbum Dei audiunt, et faciunt.

8:22  Factum est autem in una dierum: et ipse ascendit in naviculam, et discipuli eius, et ait ad illos: Transfretemus trans stagnum. Et ascenderunt.

8:23  Et navigantibus illis, obdormivit, et descendit procella venti in stagnum, et complebantur, et periclitabantur.

8:24  Accedentes autem suscitaverunt eum, dicentes: Præceptor, perimus. At ille surgens, increpavit ventum, et tempestatem aquæ, et cessavit: et facta est tranquillitas.

8:25  Dixit autem illis: Ubi est fides vestra? Qui timentes, mirati sunt ad invicem, dicentes: Quis putas hic est, quia et ventis, et mari imperat, et obediunt ei?

8:26  Et navigaverunt ad regionem Gerasenorum, quæ est contra Galilæam.

8:27  Et cum egressus esset ad terram, occurrit illi vir quidam, qui habebat dæmonium iam temporibus multis, et vestimento non induebatur, neque in domo manebat, sed in monumentis.

8:28  Is, ut vidit Iesum, procidit ante illum: et exclamans voce magna, dixit: Quid mihi, et tibi est Iesu Fili Dei Altissimi? obsecro te, ne me torqueas.

8:29  Præcipiebat enim spiritui immundo ut exiret ab homine. Multis enim temporibus arripiebat illum, et vinciebatur catenis, et compedibus custoditus. et ruptis vinculis agebatur a dæmonio in deserta.

8:30  Interrogavit autem illum Iesus, dicens: Quod tibi nomen est? At ille dixit: Legio: quia intraverant dæmonia multa in eum.

8:31  Et rogabant illum ne imperaret illis ut in abyssum irent.

8:32  Erat autem ibi grex porcorum multorum pascentium in monte: et rogabant eum, ut permitteret eis in illos ingredi. Et permisit illis.

8:33  Exierunt ergo dæmonia ab homine, et intraverunt in porcos: et impetu abiit grex per præceps in stagnum, et suffocatus est.

8:34  Quod ut viderunt factum qui pascebant, fugerunt, et nunciaverunt in civitatem, et in villas.

8:35  Exierunt autem videre quod factum est, et venerunt ad Iesum: et invenerunt hominem sedentem, a quo dæmonia exierant, vestitum ac sana mente ad pedes eius, et timuerunt.

8:36  Nunciaverunt autem illis et qui viderant, quomodo sanus factus esset a legione:

8:37  et rogaverunt illum omnis multitudo regionis Gerasenorum ut discederet ab ipsis: quia magno timore tenebantur. Ipse autem ascendens navim, reversus est.

8:38  Et rogabat illum vir, a quo dæmonia exierant, ut cum eo esset. Dimisit autem eum Iesus, dicens:

8:39  Redi in domum tuam, et narra quanta tibi fecit Deus. Et abiit per universam civitatem, prædicans quanta illi fecisset Iesus.

8:40  Factum est autem cum rediisset Iesus, excepit illum turba. erunt enim omnes expectantes eum.

8:41  Et ecce venit vir, cui nomen Iairus, et ipse princeps synagogæ erat: et cecidit ad pedes Iesu, rogans eum ut intraret in domum eius,

8:42  quia unica filia erat ei fere annorum duodecim, et hæc moriebatur. Et contigit, dum iret, a turba comprimebatur.

8:43  Et mulier quædam erat in fluxu sanguinis ab annis duodecim, quæ in medicos erogaverat omnem substantiam suam, nec ab ullo potuit curari:

8:44  accessit retro, et tetigit fimbriam vestimenti eius: et confestim stetit fluxus sanguinis eius.

8:45  Et ait Iesus: Quis est, qui me tetigit? Negantibus autem omnibus, dixit Petrus, et qui cum illo erant: Præceptor, turbæ te comprimunt, et affligunt, et dicis: Quis me tetigit?

8:46  Et dicit Iesus: Tetigit me aliquis. nam ego novi virtutem de me exiisse.

8:47  Videns autem mulier, quia non latuit, tremens venit, et procidit ante pedes eius: et ob quam causam tetigerit eum, indicavit coram omni populo: et quemadmodum confestim sanata sit.

8:48  At ipse dixit ei: Filia, fides tua salvam te fecit: vade in pace.

8:49  Adhuc illo loquente, venit quidam ad principem synagogæ, dicens ei: Quia mortua est filia tua, noli vexare illum.

8:50  Iesus autem, audito hoc verbo, respondit patri puellæ: Noli timere, crede tantum, et salva erit.

8:51  Et cum venisset domum, non permisit intrare secum quemquam, nisi Petrum, et Iacobum, et Ioannem, et patrem, et matrem puellæ.

8:52  Flebant autem omnes, et plangebant illam. At ille dixit: Nolite flere, non est mortua puella, sed dormit.

8:53  Et deridebant eum, scientes quod mortua esset.

8:54  Ipse autem tenens manum eius clamavit, dicens: Puella, surge.

8:55  Et reversus est spiritus eius, et surrexit continuo. Et iussit illi dari manducare.

8:56  Et stupuerunt parentes eius, quibus præcepit ne alicui dicerent quod factum erat.

Chapter 9

9:1  Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem, et potestatem super omnia dæmonia, et ut languores curarent.

9:2  Et misit illos prædicare regnum Dei, et sanare infirmos.

9:3  Et ait ad illos: Nihil tuleritis in via, neque virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam, neque duas tunicas habeatis.

9:4  Et in quamcumque domum intraveritis, ibi manete, et inde ne exeatis.

9:5  Et quicumque non receperint vos: exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos.

9:6  Egressi autem circuibant per castella evangelizantes, et curantes ubique.

9:7  Audivit autem Herodes tetrarcha omnia, quæ fiebant ab eo, et hæsitabat eo quod diceretur

9:8  a quibusdam: Quia Ioannes surrexit a mortuis: a quibusdam vero: Quia Elias apparuit: ab aliis autem: Quia propheta unus de antiquis surrexit.

9:9  Et ait Herodes: Ioannem ego decollavit: Quis est autem iste, de quo ego talia audio? Et quærebat videre eum.

9:10  Et reversi Apostoli, narraverunt illi quæcumque fecerunt: et assumptis illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaidæ.

9:11  Quod cum cognovissent turbæ, secutæ sunt illum: et excepit eos, et loquebatur illis de regno Dei, et eos, qui cura indigebant, sanabat.

9:12  Dies autem cœperat declinare. Et accedentes duodecim dixerunt illi: Dimitte turbas, ut euntes in castella, villasque quæ circa sunt, divertant, et inveniant escas: quia hic in loco deserto sumus.

9:13  Ait autem ad illos: Vos date illis manducare. At illi dixerunt: Non sunt nobis plus quam quinque panes, et duo pisces: nisi forte nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas.

9:14  Erant autem fere viri quinque millia. Ait autem ad discipulos suos: Facite illos discumbere per convivia quinquagenos.

9:15  Et ita fecerunt. Et discumbere fecerunt omnes.

9:16  Acceptis autem quinque panibus, et duobus piscibus, respexit in cælum, et benedixit illis: et fregit, et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante turbas.

9:17  Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit illis, fragmentorum cophini duodecim.

9:18  Et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli: et interrogavit illos, dicens: Quem me dicunt esse turbæ?

9:19  At illi responderunt, et dixerunt: Ioannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia unus Propheta de prioribus surrexit.

9:20  Dixit autem illis: Vos autem quem me esse dicitis? Respondens Simon Petrus dixit: Christum Dei.

9:21  At ille increpans illos, præcepit ne cui dicerent hoc,

9:22  dicens: Quia oportet filium hominis multa pati, et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum, et Scribis, et occidi, et tertia die resurgere.

9:23  Dicebat autem ad omnes: Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me.

9:24  Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet illam: nam qui perdiderit animam suam propter me, salvam faciet illam.

9:25  quid enim proficit homo, si lucretur universum mundum, se autem ipsum perdat, et detrimentum sui faciat?

9:26  Nam qui me erubuerit, et meos sermones: hunc Filius hominis erubescet cum venerit in maiestate sua, et Patris, et sanctorum angelorum.

9:27  Dico autem vobis vere: sunt aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei.

9:28  Factum est autem post hæc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum, et Iacobum, et Ioannem, et ascendit in montem ut oraret.

9:29  Et facta est, dum oraret, species vultus eius altera: et vestitus eius albus et refulgens.

9:30  Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses, et Elias,

9:31  visi in maiestate: et dicebant excessum eius, quem completurus erat in Ierusalem.

9:32  Petrus vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes viderunt maiestatem eius, et duos viros, qui stabant cum illo.

9:33  Et factum est cum discederent ab illo, ait Petrus ad Iesum: Præceptor, bonum est nos hic esse: et faciamus tria tabernacula, unum Tibi, et unum Moysi, et unum Eliæ: nesciens quid diceret.

9:34  Hæc autem illo loquente, facta est nubes, et obumbravit eos: et timuerunt, intrantibus illis in nubem.

9:35  Et vox facta est de nube, dicens: Hic est Filius meus dilectus, ipsum audite.

9:36  Et dum fieret vox, inventus est Iesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex his, quæ viderant.

9:37  Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occurrit illis turba multa.

9:38  Et ecce vir de turba exclamavit, dicens: Magister, obsecro te, respice in filium meum quia unicus est mihi:

9:39  et ecce spiritus apprehendit eum, et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et vix discedit dilanians eum:

9:40  et rogavi discipulos tuos ut eiicerent illum, et non potuerunt.

9:41  Respondens autem Iesus, dixit: O generatio infidelis, et perversa, usquequo ero apud vos, et patiar vos? Adduc huc filium tuum.

9:42  Et cum accederet, elisit illum dæmonium, et dissipavit.

9:43  Et increpavit Iesus spiritum immundum, et sanavit puerum, et reddidit illum patri eius.

9:44  Stupebant autem omnes in magnitudine Dei: omnibusque mirantibus in omnibus, quæ faciebat, dixit ad discipulos suos: Ponite vos in cordibus vestris sermones istos: Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum.

9:45  At illi ignorabant verbum istud, et erat velatum ante eos ut non sentirent illud: et timebant eum interrogare de hoc verbo.

9:46  Intravit autem cogitatio in eos, quis eorum maior esset.

9:47  At Iesus videns cogitationes cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit illum secus se,

9:48  et ait illis: Quicumque susceperit puerum istum in nomine meo, me recipit: et quicumque me receperit, recipit eum, qui me misit. Nam qui minor est inter vos omnes, hic maior est.

9:49  Respondens autem Ioannes dixit: Præceptor, vidimus quemdam in nomine tuo eiicientem dæmonia, et prohibuimus eum: quia non sequitur nobiscum.

9:50  Et ait ad illum Iesus: Nolite prohibere: qui enim non est adversum vos, pro vobis est.

9:51  Factum est autem dum complerentur dies assumptionis eius, et ipse faciem suam firmavit ut iret in Ierusalem.

9:52  Et misit nuncios ante conspectum suum: et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut parerent illi.

9:53  Et non receperunt eum, quia facies eius erat euntis in Ierusalem.

9:54  Cum vidissent autem discipuli eius Iacobus, et Ioannes, dixerunt: Domine, vis dicimus ut ignis descendat de cælo, et consumat illos?

9:55  Et conversus increpavit illos, dicens: Nescitis cuius spiritus estis.

9:56  Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.

9:57  Factum est autem: ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum: Sequar te quocumque ieris.

9:58  Dixit illi Iesus: Vulpes foveas habent, et volucres cæli nidos: Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet.

9:59  Ait autem ad alterum: Sequere me. ille autem dixit: Domine permitte mihi primum ire, et sepelire patrem meum.

9:60  Dixitque ei Iesus: Sine ut mortui sepeliant mortuos suos: tu autem vade, et annuncia regnum Dei.

9:61  Et ait alter: Sequar te Domine, sed permitte mihi primum renuntiare his, quæ domi sunt.

9:62  Ait ad illum Iesus: Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei.

Chapter 10

10:1  Post hæc autem designavit Dominus et alios septuaginta duos. et misit illos binos ante faciem suam in omnem civitatem, et locum, quo erat ipse venturus.

10:2  Et dicebat illis: Messis quidem multa, operarii autem pauci. Rogate ergo dominum messis ut mittat operarios in messem suam.

10:3  Ite: ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos.

10:4  Nolite portare sacculum, neque peram, neque calceamenta, et neminem per viam salutaveritis.

10:5  In quamcumque domum intraveritis, primum dicite: Pax huic domui:

10:6  et si ibi fuerit filius pacis, requiescet super illum pax vestra: sin autem, ad vos revertetur.

10:7  In eadem autem domo manete edentes, et bibentes quæ apud illos sunt: dignus est enim operarius mercede sua. Nolite transire de domo in domum.

10:8  Et in quamcumque civitatem intraveritis, et susceperint vos, manducate quæ apponuntur vobis:

10:9  et curate infirmos, qui in illa sunt, et dicite illis: Appropinquavit in vos regnum Dei.

10:10  In quamcumque autem civitatem intraveritis, et non susceperint vos, exeuntes in plateas eius, dicite:

10:11  Etiam pulverem, qui adhæsit nobis de civitate vestra, extergimus in vos: tamen hoc scitote, quia appropinquavit regnum Dei.

10:12  Dico vobis, quia Sodomis in die illa remissius erit, quam illi civitati.

10:13  Væ tibi Corozain, væ tibi Bethsaida: quia si in Tyro, et Sidone factæ fuissent virtutes, quæ factæ sunt in vobis, olim in cilicio, et cinere sedentes pœniterent.

10:14  Verumtamen Tyro, et Sidoni remissius erit in iudicio, quam vobis.

10:15  Et tu Capharnaum usque ad cælum exaltata, usque ad infernum demergeris.

10:16  Qui vos audit, me audit: et qui vos spernit, me spernit. Qui autem me spernit, spernit eum, qui misit me.

10:17  Reversi sunt autem septuaginta duo cum gaudio, dicentes: Domine, etiam dæmonia subiiciuntur nobis in nomine tuo.

10:18  Et ait illis: Videbam satanam sicut fulgor de cælo cadentem.

10:19  Ecce dedi vobis potestatem calcandi supra serpentes, et scorpiones, et super omnem virtutem inimici: et nihil vobis nocebit.

10:20  Verumtamen in hoc nolite gaudere quia spiritus vobis subiiciuntur: gaudete autem, quod nomina vestra scripta sunt in cælis.

10:21  In ipsa hora exultavit Spiritu sancto, et dixit: Confiteor tibi pater, Domine cæli et terræ, quod abscondisti hæc a sapientibus, et prudentibus, et revelasti ea parvulis. Etiam Pater: quoniam sic placuit ante te.

10:22  Omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Et nemo scit quis sit Filius, nisi Pater: et quis sit Pater, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare.

10:23  Et conversus ad discipulos suos, dixit: Beati oculi, qui vident quæ vos videtis.

10:24  Dico enim vobis, quod multi prophetæ, et reges voluerunt videre quæ vos videtis, et non viderunt: et audire quæ auditis, et non audierunt.

10:25  Et ecce quidam Legisperitus surrexit tentans illum, et dicens: Magister, quid faciendo vitam æternam possidebo?

10:26  At ille dixit ad eum: In lege quid scriptum est? quomodo legis?

10:27  Ille respondens dixit: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex omnibus virtutibus tuis, et ex omni mente tua: et proximum tuum sicut teipsum.

10:28  Dixitque illi: Recte respondisti: hoc fac, et vives.

10:29  Ille autem volens iustificare seipsum, dixit ad Iesum: Et quis est meus proximus?

10:30  Suscipiens autem Iesus, dixit: Homo quidam descendebat ab Ierusalem in Iericho, et incidit in latrones, qui etiam despoliaverunt eum: et plagis impositis abierunt semivivo relicto.

10:31  Accidit autem ut sacerdos quidam descenderet eadem via: et viso illo præterivit.

10:32  Similiter et Levita, cum esset secus locum, et videret eum, pertransiit.

10:33  Samaritanus autem quidam iter faciens, venit secus eum: et videns eum, misericordia motus est.

10:34  Et appropians alligavit vulnera eius, infundens oleum, et vinum: et imponens illum in iumentum suum, duxit in stabulum, et curam eius egit.

10:35  Et altera die protulit duos denarios, et dedit stabulario, et ait: Curam illius habe: et quodcumque supererogaveris, ego cum rediero reddam tibi.

10:36  Quis horum trium videtur tibi proximus fuisse illi, qui incidit in latrones?

10:37  At ille dixit: Qui fecit misericordiam in illum. Et ait illi Iesus: Vade, et tu fac similiter.

10:38  Factum est autem, dum irent, et ipse intravit in quoddam castellum: et mulier quædam Martha nomine, excepit illum in domum suam,

10:39  et huic erat soror nomine Maria, quæ etiam sedens secus pedes Domini, audiebat verbum illius.

10:40  Martha autem satagebat circa frequens ministerium: quæ stetit, et ait: Domine, non est tibi curæ quod soror mea reliquit me solam ministrare? dic ergo illi, ut me adiuvet.

10:41  Et respondens dixit illis Dominus: Martha, Martha, sollicita es, et turbaris erga plurima.

10:42  Porro unum est necessarium. Maria optimam partem elegit, quæ non auferetur ab ea.

Chapter 11

11:1  Et factum est: cum esset in quodam loco orans, ut cessavit, dixit unus ex discipulis eius ad eum: Domine, doce nos orare, sicut docuit et Ioannes discipulos suos.

11:2  Et ait illis: Cum oratis, dicite: Pater, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum.

11:3  Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.

11:4  Et dimitte nobis peccata nostra, siquidem et ipsi dimittimus omni debenti nobis. Et ne nos inducas in tentationem.

11:5  Et ait ad illos: Quis vestrum habebit amicum, et ibit ad illum media nocte, et dicet illi: Amice, commoda mihi tres panes,

11:6  quoniam amicus meus venit de via ad me, et non habeo quod ponam ante illum,

11:7  et ille deintus respondens dicat: Noli mihi molestus esse, iam ostrium clausum est, et pueri mei mecum sunt in cubili: non possum surgere, et dare tibi.

11:8  Et si ille perseveraverit pulsans: dico vobis, etsi non dabit illi surgens eo quod amicus eius sit, propter improbitatem tamen eius surget, et dabit illi quotquot habet necessarios.

11:9  Et ego dico vobis: Petite, et dabitur vobis; quærite, et invenietis; pulsate, et aperietur vobis.

11:10  Omnis enim qui petit, accipit: et qui quærit, invenit: et pulsanti aperietur.

11:11  Quis autem ex vobis patrem petit panem, numquid lapidem dabit illi? Aut piscem: numquid pro pisce serpentem dabit illi?

11:12  Aut si petierit ovum: numquid porriget illi scorpionem?

11:13  Si ergo vos cum sitis mali, nostis bona data dare filiis vestris: quanto magis Pater vester de cælo dabit spiritum bonum petentibus se?

11:14  Et erat eiiciens dæmonium, et illud erat mutum. Et cum eiecisset dæmonium, locutus est mutus, et admiratæ sunt turbæ.

11:15  Quidam autem ex eis dixerunt: In Beelzebub principe dæmoniorum eiicit dæmonia.

11:16  Et alii tentantes, signum de cælo quærebant ab eo.

11:17  Ipse autem ut vidit cogitationes eorum, dixit eis: Omne regnum in seipsum divisum desolabitur, et domus supra domum cadet.

11:18  Si autem et Satanas in seipsum divisus est, quomodo stabit regnum eius? quia dicitis in Beelzebub me eiicere dæmonia.

11:19  Si autem ego in Beelzebub eiicio dæmonia: filii vestri in quo eiiciunt? Ideo ipsi iudices vestri erunt.

11:20  Porro si in digito Dei eiicio dæmonia: profecto pervenit in vos regnum Dei.

11:21  Cum fortis armatus custodit atrium suum, in pace sunt ea, quæ possidet.

11:22  Si autem fortior eo superveniens vicerit eum, universa arma eius auferet, in quibus confidebat, et spolia eius distribuet.

11:23  Qui non est mecum, contra me est: et qui non colligit mecum, dispergit.

11:24  Cum immundus spiritus exierit de homine, ambulat per loca inaquosa, quærens requiem: et non inveniens dicit: Revertar in domum meam unde exivi.

11:25  Et cum venerit, invenit eam scopis mundatam, et ornatam.

11:26  Tunc vadit, et assumit septem alios spiritus secum, nequiores se, et ingressi habitant ibi. Et fiunt novissima hominis illius peiora prioribus.

11:27  Factum est autem, cum hæc diceret: extollens vocem quædam mulier de turba dixit illi: Beatus venter, qui te portavit, et ubera, quæ suxisti.

11:28  At ille dixit: Quinimmo beati, qui audiunt verbum Dei, et custodiunt illud.

11:29  Turbis autem concurrentibus cœpit dicere: Generatio hæc, generatio nequam est: signum quærit, et signum non dabitur ei, nisi signum Ionæ prophetæ.

11:30  Nam sicut fuit Ionas signum Ninivitis: ita erit et Filius hominis generationi isti.

11:31  Regina Austri surget in iudicio cum viris generationis huius, et condemnabit illos: quia venit a finibus terræ audire sapientiam Salomonis: et ecce plus quam Salomon hic.

11:32  Viri Ninivitæ surgent in iudicio cum generatione hac, et condemnabunt illam: quia pœnitentiam egerunt ad prædicationem Ionæ, et ecce plus quam Ionas hic.

11:33  Nemo lucernam accendit, et in abscondito ponit, neque sub modio: sed supra candelabrum, ut qui ingrediuntur, lumen videant.

11:34  Lucerna corporis tui, est oculus tuus. Si oculus tuus fuerit simplex, totum corpus tuum lucidum erit: si autem nequam fuerit, etiam corpus tuum tenebrosum erit.

11:35  Vide ergo ne lumen, quod in te est, tenebræ sint.

11:36  Si ergo corpus tuum totum lucidum fuerit, non habens aliquam partem tenebrarum, erit lucidum totum, et sicut lucerna fulgoris illuminabit te.

11:37  Et cum loqueretur, rogavit illum quidam Pharisæus ut pranderet apud se. Et ingressus recubuit.

11:38  Pharisæus autem cœpit intra se reputans dicere, quare non baptizatus esset ante prandium.

11:39  Et ait Dominus ad illum: Nunc vos Pharisæi quod deforis est calicis, et catini, mundatis: quod autem intus est vestrum, plenum est rapina, et iniquitate.

11:40  Stulti nonne qui fecit quod deforis est, etiam id, quod deintus est, fecit?

11:41  Verumtamen quod superest, date eleemosynam: et ecce omnia munda sunt vobis.

11:42  Sed væ vobis Pharisæis, quia decimatis mentham, et rutam, et omne olus, et præteritis iudicium, et charitatem Dei: hæc autem oportuit facere, et illa non omittere.

11:43  Væ vobis Pharisæis, quia diligitis primas cathedras in synagogis, et salutationes in foro.

11:44  Væ vobis, quia estis ut monumenta, quæ non apparent, et homines ambulantes supra, nesciunt.

11:45  Respondens autem quidam ex Legisperitis, ait illi: Magister, hæc dicens etiam contumeliam nobis facis.

11:46  At ille ait: Et vobis Legisperitis væ: quia oneratis homines oneribus, quæ portare non possunt, et ipsi uno digito vestro non tangitis sarcinas.

11:47  Væ vobis, qui ædificatis monumenta Prophetarum: patres autem vestri occiderunt illos.

11:48  Profecto testificamini quod consentitis operibus patrum vestrorum: quoniam ipsi quidem eos occiderunt, vos autem ædificatis eorum sepulchra.

11:49  Propterea et sapientia Dei dixit: Mittam ad illos Prophetas, et Apostolos, et ex illis occident, et persequentur:

11:50  ut inquiratur sanguis omnium Prophetarum, qui effusus est a constitutione mundi a generatione ista,

11:51  a sanguine Abel, usque ad sanguinem Zachariæ, qui periit inter altare, et ædem. Ita dico vobis, requiretur ab hac generatione.

11:52  Væ vobis Legisperitis, quia tulistis clavem scientiæ, ipsi non introistis, et eos, qui introibant, prohibuistis.

11:53  Cum autem hæc ad illos diceret, cœperunt Pharisæi, et Legisperiti graviter insistere, et os eius opprimere de multis,

11:54  insidiantes ei, et quærentes aliquid capere de ore eius, ut accusarent eum.

Chapter 12

12:1  Multis autem turbis circumstantibus, ita ut se invicem conculcarent, cœpit dicere ad discipulos suos: Attendite a fermento Pharisæorum, quod est hypocrisis.

12:2  Nihil autem opertum est, quod non reveletur: neque absconditum, quod non sciatur.

12:3  Quoniam quæ in tenebris dixistis, in lumine dicentur: et quod in aurem locuti estis in cubiculis, prædicabitur in tectis.

12:4  Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his, qui occidunt corpus, et post hæc non habent amplius quid faciant.

12:5  Ostendam autem vobis quem timeatis: timete eum, qui, postquam occiderit, habet potestatem mittere in gehennam. ita dico vobis, hunc timete.

12:6  Nonne quinque passeres væneunt dipondio, et unus ex illis non est in oblivione coram Deo?

12:7  Sed et capilli capitis vestri omnes numerati sunt. Nolite ergo timere: multis passeribus pluris estis vos:

12:8  Dico autem vobis: Omnis, quicumque confessus fuerit me coram hominibus, et Filius hominis confitebitur illum coram Angelis Dei:

12:9  qui autem negaverit me coram hominibus, negabitur coram Angelis Dei.

12:10  Et omnis qui dicit verbum in Filium hominis, remittetur illi: ei autem, qui in Spiritum sanctum blasphemaverit, non remittetur.

12:11  Cum autem inducent vos in synagogas, et ad magistratus, et potestates, nolite soliciti esse qualiter, aut quid respondeatis, aut quid dicatis.

12:12  Spiritus enim sanctus docebit vos in ipsa hora quid oporteat vos dicere.

12:13  Ait autem ei quidam de turba: Magister, dic fratri meo ut dividat mecum hereditatem.

12:14  At ille dixit illi: Homo, quis me constituit iudicem, aut divisorem super vos?

12:15  Dixitque ad illos: Videte, et cavete ab omni avaritia: quia non in abundantia cuiusquam vita eius est ex his quæ possidet.

12:16  Dixit autem similitudinem ad illos, dicens: Hominis cuiusdam divitis uberes fructus ager attulit:

12:17  et cogitabat intra se dicens: Quid faciam, quia non habeo quo congregam fructus meos?

12:18  Et dixit: Hoc faciam: Destruam horrea mea, et maiora faciam: et illuc congregabo omnia, quæ nata sunt mihi, et bona mea,

12:19  et dicam animæ meæ: Anima, habes multa bona posita in annos plurimos: requiesce, comede, bibe, epulare.

12:20  Dixit autem illi Deus: Stulte, hac nocte animam tuam repetunt a te: quæ autem parasti, cuius erunt?

12:21  Sic est qui sibi thesaurizat, et non est in Deum dives.

12:22  Dixitque ad discipulos suos: Ideo dico vobis: Nolite soliciti esse animæ vestræ quid manducetis: neque corpori quid induamini.

12:23  Anima plus est quam esca, et corpus plus quam vestimentum.

12:24  Considerate corvos quia non seminant, neque metunt, quibus non est cellarium, neque horreum, et Deus pascit illos. Quanto magis vos pluris estis illis?

12:25  Quis autem vestrum cogitando potest adiicere ad staturam suam cubitum unum?

12:26  Si ergo neque quod minimum est potestis, quid de ceteris soliciti estis?

12:27  Considerate lilia quomodo crescunt: non laborant, neque nent: dico autem vobis, nec Salomon in omni gloria sua vestiebatur sicut unum ex istis.

12:28  Si autem fœnum, quod hodie est in agro, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit: quanto magis vos pusillæ fidei?

12:29  Et vos nolite quærere quid manducetis, aut quid bibatis: et nolite in sublime tolli:

12:30  hæc enim omnia gentes mundi quærunt. Pater autem vester scit quoniam his indigetis.

12:31  Verumtamen quærite primum regnum Dei, et iustitiam eius: et hæc omnia adiicientur vobis.

12:32  Nolite timere pusillus grex, quia complacuit patri vestro dare vobis regnum.

12:33  Vendite quæ possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui non veterascunt, thesaurum non deficientem in cælis: quo fur non appropriat, neque tinea corrumpit.

12:34  Ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.

12:35  Sint lumbi vestri præcincti, et lucernæ ardentes in manibus vestris,

12:36  et vos similes hominibus expectantibus dominum suum quando revertatur a nuptiis: ut, cum venerit, et pulsaverit, confestim aperiant ei.

12:37  Beati servi illi, quos cum venerit dominus, invenerit vigilantes: amen dico vobis, quod præcinget se, et faciet illos discumbere, et transiens ministrabit illis.

12:38  Et si venerit in secunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati sunt servi illi.

12:39  Hoc autem scitote, quoniam si sciret paterfamilias, qua hora fur veniret, vigilaret utique, et non sineret perfodi domum suam.

12:40  Et vos estote parati: quia qua hora non putatis, Filius hominis veniet.

12:41  Ait autem et Petrus: Domine, ad nos dicis hanc parabolam: an et ad omnes?

12:42  Dixit autem Dominus: Quis, putas, est fidelis dispensator, et prudens, quem constituit Dominus supra familiam suam, ut det illis in tempore tritici mensuram?

12:43  Beatus ille servus, quem cum venerit dominus, invenerit ita facientem.

12:44  Vere dico vobis, quoniam supra omnia, quæ possidet, constituet illum.

12:45  Quod si dixerit servus ille in corde suo: Moram facit dominus meus venire: et cœperit percutere servos, et ancillas, et edere, et bibere, et inebriari:

12:46  veniet dominus servi illius in die, qua non sperat, et hora, qua nescit, et dividet eum, partemque eius cum infidelibus ponet.

12:47  Ille autem servus, qui cognovit voluntatem domini sui, et non præparavit, et non facit secundum voluntatem eius, vapulabit multis:

12:48  qui autem non cognovit, et fecit digna plagis, vapulabit paucis. Omni autem, cui multum datum est, multum quæretur ab eo: et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.

12:49  Ignem veni mittere in terram, et quid volo nisi ut accendatur?

12:50  Baptismo autem habeo baptizari: et quomodo coarctor usquedum perficiatur?

12:51  Putatis quia pacem veni dare in terram? Non, dico vobis, sed separationem:

12:52  erunt enim ex hoc quinque in domo una divisi, tres in duos, et duo in tres

12:53  dividentur: pater in filium, et filius in patrem suum, mater in filiam, et filia in matrem, socrus in nurum suam, et nurus in socrum suam.

12:54  Dicebat autem et ad turbas: Cum videritis nubem orientem ab occasu, statim dicitis: Nimbus venit: et ita fit.

12:55  Et cum austrum flantem, dicitis: Quia æstus erit: et fit.

12:56  Hypocritæ faciem cæli, et terræ nostis probare: hoc autem tempus quomodo non probatis?

12:57  Quid autem et a vobis ipsis non iudicatis quod iustum est?

12:58  Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari ab illo, ne forte trahat te ad iudicem, et iudex tradat te exactori, et exactor mittat te in carcerem.

12:59  Dico tibi, non exies inde, donec etiam novissimum minutum reddas.

Chapter 13

13:1  Aderant autem quidam ipso in tempore, nunciantes illi de Galilæis, quorum sanguinem Pilatus miscuit cum sacrificiis eorum.

13:2  Et respondens dixit illis: Putatis quod hi Galilæi præ omnibus Galilæis peccatores fuerint, quia talia passi sunt?

13:3  Non, dico vobis: sed nisi pœnitentiam habueritis, omnes similiter peribitis.

13:4  Sicut illi decem et octo, supra quos cecidit turris in Siloe, et occidit eos: putatis quia et ipsi debitores fuerint præter omnes homines habitantes in Ierusalem?

13:5  Non, dico vobis: sed si pœnitentiam non egeritis, omnes similiter peribitis.

13:6  Dicebat autem et hanc similitudinem: Arborem fici habebat quidam plantatam in vinea sua, et venit quærens fructum in illa, et non invenit.

13:7  Dixit autem ad cultorem vineæ: Ecce anni tres sunt ex quo venio quærens fructum in ficulnea hac, et non invenio: succide ergo illam: ut quid etiam terram occupat?

13:8  At ille respondens, dicit illi: Domine dimitte illam et hoc anno, usque dum fodiam circa illam, et mittam stercora:

13:9  et siquidem fecerit fructum: sin autem, in futurum succides eam.

13:10  Erat autem docens in synagoga eorum sabbatis.

13:11  Et ecce mulier, quæ habebat spiritum infirmitatis annis decem et octo: et erat inclinata, nec omnino poterat sursum respicere.

13:12  Quam cum videret Iesus, vocavit eam ad se, et ait illi: Mulier, dimissa es ab infirmitate tua.

13:13  Et imposuit illi manus, et confestim erecta est, et glorificabat Deum.

13:14  Respondens autem archisynagogus, indignans quia sabbato curasset Iesus: dicebat turbæ: Sex dies sunt, in quibus oportet operari: in his ergo venite, et curamini, et non in die sabbati.

13:15  Respondens autem ad illum Dominus dixit: Hypocritæ, unusquisque vestrum sabbato non solvit bovem suum, aut asinum a præsepio, et ducit adaquare?

13:16  Hanc autem filiam Abrahæ, quam alligavit satanas, ecce decem et octo annis non oportuit solvi a vinculo isto die sabbati?

13:17  Et cum hæc diceret, erubescebant omnes adversarii eius: et omnis populus gaudebat in universis, quæ gloriose fiebant ab eo.

13:18  Dicebat ergo: Cui simile est regnum Dei, et cui simile æstimabo illud?

13:19  Simile est grano sinapis, quod acceptum homo misit in hortum suum, et crevit, et factum est in arborem magnam: et volucres cæli requieverunt in ramis eius.

13:20  Et iterum dixit: Cui simile æstimabo regnum Dei?

13:21  Simile est fermento, quod acceptum mulier abscondit in farinæ sata tria, donec fermentaretur totum.

13:22  Et ibat per civitates, et castella docens, et iter faciens in Ierusalem.

13:23  Ait autem illi quidam: Domine, si pauci sunt, qui salvantur? Ipse autem dixit ad illos:

13:24  Contendite intrare per angustam portam: quia multi, dico vobis, quærent intrare, et non poterunt.

13:25  Cum autem intraverit paterfamilias, et clauserit ostium, incipietis foris stare, et pulsare ostium, dicentes: Domine, aperi nobis: et respondens dicet vobis: Nescio vos unde sitis:

13:26  tunc incipietis dicere: Manducavimus coram te, et bibimus, et in plateis nostris docuisti.

13:27  Et dicet vobis: Nescio vos unde sitis: discedite a me omnes operarii iniquitatis.

13:28  Ibi erit fletus, et stridor dentium: cum videritis Abraham, et Isaac, et Iacob, et omnes Prophetas in regno Dei, vos autem expelli foras.

13:29  Et venient ab Oriente, et Occidente, et Aquilone, et Austro, et accumbent in regno Dei.

13:30  Et ecce sunt novissimi qui erunt primi, et sunt primi qui erunt novissimi.

13:31  In ipsa die accesserunt quidam Pharisæorum, dicentes illi: Exi, et vade hinc: quia Herodes vult te occidere.

13:32  Et ait illis: Ite, et dicite vulpi illi: Ecce eiicio dæmonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et tertia die consummor.

13:33  Verumtamen oportet me hodie et cras et sequenti die ambulare: quia non capit prophetam perire extra Ierusalem.

13:34  Ierusalem, Ierusalem, quæ occidis Prophetas, et lapidas eos, qui mittuntur ad te, quoties volui congregare filios tuos quemadmodum avis nidum suum sub pennis, et noluisti?

13:35  Ecce relinquetur vobis domus vestra deserta. Dico autem vobis, quia non videbitis me donec veniat cum dicetis: Benedictus, qui venit in nomine Domini.

Chapter 14

14:1  Et factum est cum intraret Iesus in domum cuiusdam principis Pharisæorum sabbato manducare panem, et ipsi observabant eum.

14:2  Et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum.

14:3  Et respondens Iesus dixit ad Legisperitos, et Pharisæos, dicens: Si licet sabbato curare?

14:4  At illi tacuerunt. Ipse vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit.

14:5  Et respondens ad illos dixit: Cuius vestrum asinus, aut bos in puteum cadet, et non continuo extrahet illum die sabbati?

14:6  Et non poterant ad hæc respondere illi.

14:7  Dicebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad illos:

14:8  Cum invitatus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo,

14:9  et veniens is, qui te et illum vocavit, dicat tibi: Da huic locum: et tunc incipias cum rubore novissimum locum tenere.

14:10  sed cum vocatus fueris, vade, recumbe in novissimo loco: ut, cum venerit qui te invitavit, dicat tibi: Amice, ascende superius. Tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus:

14:11  quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur: et qui se humiliat, exaltabitur.

14:12  Dicebat autem et ei, qui invitaverat: Cum facis prandium, aut cœnam, noli vocare amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos divites: ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat tibi retributio.

14:13  sed cum facis convivium, voca pauperes, debiles, claudos, et cæcos:

14:14  et beatus eris, quia non habent retribuere tibi: retribuetur enim tibi in resurrectione iustorum.

14:15  Hæc cum audisset quidam de simul discumbentibus, dixit illi: Beatus, qui manducabit panem in regno Dei.

14:16  At ipse dixit ei: Homo quidam fecit cœnam magnam, et vocavit multos.

14:17  Et misit servum suum hora cœnæ dicere invitatis ut venirent, quia iam parata sunt omnia.

14:18  Et cœperunt simul omnes excusare. Primus dixit ei: Villam emi, et necesse habeo exire, et videre illam: rogo te habe me excusatum.

14:19  Et alter dixit: Iuga boum emi quinque, et eo probare illa: rogo te habe me excusatum.

14:20  Et alius dixit: Uxorem duxi, et ideo non possum venire.

14:21  Et reversus servus nunciavit hæc domino suo. Tunc iratus paterfamilias, dixit servo suo: Exi cito in plateas, et vicos civitatis: et pauperes, ac debiles, et cæcos, et claudos introduc huc.

14:22  Et ait servus: Domine, factum est ut imperasti, et adhuc locus est.

14:23  Et ait dominus servo: Exi in vias, et sepes: et compelle intrare, ut impleatur domus mea.

14:24  Dico autem vobis quod nemo virorum illorum, qui vocati sunt, gustabit cœnam meam.

14:25  Ibant autem turbæ multæ cum eo: et conversus dixit ad illos:

14:26  Si quis venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc autem et animam suam, non potest meus esse discipulus.

14:27  Et qui non baiulat crucem suam, et venit post me, non potest meus esse discipulus.

14:28  Quis enim ex vobis volens turrim ædificare, non prius sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad perficiendum,

14:29  ne, posteaquam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere, omnes, qui vident, incipiant illudere ei,

14:30  dicentes: Quia hic homo cœpit ædificare, et non potuit consummare?

14:31  Aut quis rex iturus committere bellum adversus alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum decem millibus occurrere ei, qui cum viginti millibus venit ad se?

14:32  alioquin adhuc illo longe agente, legationem mittens rogat ea, quæ pacis sunt.

14:33  Sic ergo omnis ex vobis, qui non renunciat omnibus, quæ possidet, non potest meus esse discipulus.

14:34  Bonum est sal. Si autem sal evanuerit, in quo condietur?

14:35  Neque in terram, neque in sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui habet aures audiendi, audiat.

Chapter 15

15:1  Erant autem appropinquantes ei publicani, et peccatores ut audirent illum.

15:2  Et murmurabant Pharisæi, et Scribæ, dicentes: Quia hic peccatores recipit, et manducat cum illis.

15:3  Et ait ad illos parabolam istam, dicens:

15:4  Quis ex vobis homo, qui habet centum oves: et si perdiderit unam ex illis, nonne dimittit nonagintanovem in deserto, et vadit ad illam, quæ perierat, donec inveniat eam?

15:5  Et cum invenerit eam, imponit in humeros suos gaudens:

15:6  et veniens domum convocat amicos, et vicinos, dicens illis: Congratulamini mihi quia inveni ovem meam, quæ perierat.

15:7  Dico vobis quod ita gaudium erit in cælo super uno peccatore pœnitentiam agente, quam super nonagintanovem iustis, qui non indigent pœnitentia.

15:8  Aut quæ mulier habens drachmas decem, si perdiderit drachmam unam, nonne accendit lucernam, et everrit domum, et quærit diligenter, donec inveniat?

15:9  Et cum invenerit, convocat amicas, et vicinas, dicens: Congratulamini mihi, quia inveni drachmam, quam perdideram?

15:10  Ita dico vobis, gaudium erit coram angelis Dei super uno peccatore pœnitentiam agente.

15:11  Ait autem: Homo quidam habuit duos filios:

15:12  et dixit adolescentior ex illis patri: Pater, da mihi portionem substantiæ, quæ me contingit. Et divisit illis substantiam.

15:13  Et non post multos dies, congregatis omnibus, adolescentior filius peregre profectus est in regionem longinquam, et ibi dissipavit substantiam suam vivendo luxuriose.

15:14  Et postquam omnia consummasset, facta est fames valida in regione illa, et ipse cœpit egere.

15:15  Et abiit, et adhæsit uni civium regionis illius. Et misit illum in villam suam ut pasceret porcos.

15:16  Et cupiebat implere ventrem suum de siliquis, quas porci manducabant: et nemo illi dabat.

15:17  In se autem reversus, dixit: Quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus, ego autem hic fame pereo!

15:18  Surgam, et ibo ad patrem meum, et dicam ei: Pater, peccavi in cælum, et coram te:

15:19  iam non sum dignus vocari filius tuus: fac me sicut unum de mercenariis tuis.

15:20  Et surgens venit ad patrem suum. Cum autem adhuc longe esset, vidit illum pater ipsius, et misericordia motus est, et accurrens cecidit super collum eius, et osculatus est eum.

15:21  Dixitque ei filius: Pater, peccavi in cælum, et coram te, iam non sum dignus vocari filius tuus.

15:22  Dixit autem pater ad servos suos: Cito proferte stolam primam, et induite illum, et date annulum in manum eius, et calceamenta in pedes eius:

15:23  et adducite vitulum saginatum, et occidite, et manducemus, et epulemur:

15:24  quia hic filius meus mortuus erat, et revixit: perierat, et inventus est. Et cœperunt epulari.

15:25  Erat autem filius eius senior in agro: et cum veniret, et appropinquaret domui, audivit symphoniam, et chorum:

15:26  et vocavit unum de servis, et interrogavit quid hæc essent.

15:27  Isque dixit illi: Frater tuus venit, et occidit pater tuus vitulum saginatum, quia salvum illum recepit.

15:28  Indignatus est autem, et nolebat introire. Pater ergo illius egressus, cœpit rogare illum.

15:29  At ille respondens, dixit patri suo: Ecce tot annis servio tibi, et numquam mandatum tuum præterivi: et numquam dedisti mihi hœdum ut cum amicis meis epularer:

15:30  sed postquam filius tuus hic, qui devoravit substantiam suam cum meretricibus, venit, occidisti illi vitulum saginatum.

15:31  At ipse dixit illi: Fili, tu semper mecum es, et omnia mea tua sunt:

15:32  epulari autem, et gaudere oportebat, quia frater tuus hic, mortuus erat, et revixit: perierat, et inventus est.

Chapter 16

16:1  Dicebat autem et ad discipulos suos: Homo quidam erat dives, qui habebat villicum: et hic diffamatus est apud illum quasi dissipasset bona ipsius.

16:2  Et vocavit illum, et ait illi: Quid hoc audio de te? redde rationem villicationis tuæ: iam enim non poteris villicare.

16:3  Ait autem villicus intra se: Quid faciam quia dominus meus aufert a me villicationem? fodere non valeo, mendicare erubesco.

16:4  Scio quid faciam, ut, cum amotus fuero a villicatione, recipiant me in domos suas.

16:5  Convocatis itaque singulis debitoribus domini sui, dicebat primo: Quantum debes domino meo?

16:6  At ille dixit: Centum cados olei. Dixitque illi: Accipe cautionem tuam: et sede cito, scribe quinquaginta.

16:7  Deinde alii dixit: Tu vero quantum debes? Qui ait: Centum coros tritici. Ait illi: Accipe litteras tuas, et scribe octoginta.

16:8  Et laudavit dominus villicum iniquitatis, quia prudenter fecisset: quia filii huius sæculi prudentiores filiis lucis in generatione sua sunt.

16:9  Et ego vobis dico: facite vobis amicos de mammona iniquitatis: ut, cum defeceritis, recipiant vos in æterna tabernacula.

16:10  Qui fidelis est in minimo, et in maiori fidelis est: et qui in modico iniquus est, et in maiori iniquus est.

16:11  Si ergo in iniquo mammona fideles non fuistis: quod verum est, quis credet vobis?

16:12  Et si in alieno fideles non fuistis: quod vestrum est, quis dabit vobis?

16:13  Nemo servus potest duobus dominis servire: aut enim unum odiet, et alterum diliget: aut uni adhærebit, et alterum contemnet: non potestis Deo servire, et mammonæ.

16:14  Audiebant autem omnia hæc Pharisæi, qui erant avari: et deridebant illum.

16:15  Et ait illis: Vos estis, qui iustificatis vos coram hominibus: Deus autem novit corda vestra: quia quod hominibus altum est, abominatio est ante Deum.

16:16  Lex, et prophetæ usque ad Ioannem: ex eo regnum Dei evangelizatur, et omnis in illud vim facit.

16:17  Facilius est autem cælum, et terram præterire, quam de Lege unum apicem cadere.

16:18  Omnis, qui dimittit uxorem suam, et alteram ducit, mœchatur: et qui dimissam a viro ducit, mœchatur.

16:19  Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura, et bysso: et epulabatur quotidie splendide.

16:20  Et erat quidam mendicus, nomine Lazarus, qui iacebat ad ianuam eius, ulceribus plenus,

16:21  cupiens saturari de micis, quæ cadebant de mensa divitis, et nemo illi dabat: sed et canes veniebant, et lingebant ulcera eius.

16:22  Factum est autem ut moreretur mendicus, et portaretur ab Angelis in sinum Abrahæ. Mortuus est autem et dives, et sepultus est in inferno.

16:23  Elevans autem oculos suos, cum esset in tormentis, vidit Abraham a longe, et Lazarum in sinu eius:

16:24  et ipse clamans dixit: Pater Abraham, miserere mei, et mitte Lazarum ut intingat extremum digiti sui in aquam ut refrigeret linguam meam, quia crucior in hac flamma.

16:25  Et dixit illi Abraham: Fili, recordare quia recepisti bona in vita tua, et Lazarus similiter mala: nunc autem hic consolatur, tu vero cruciaris.

16:26  et in his omnibus inter nos, et vos chaos magnum firmatum est: ut hi, qui volunt hinc transire ad vos, non possint, neque inde huc transmeare.

16:27  Et ait: Rogo ergo te pater ut mittas eum in domum patris mei.

16:28  habeo enim quinque fratres, ut testetur illis, ne et ipsi veniant in hunc locum tormentorum.

16:29  Et ait illi Abraham: Habent Moysen, et prophetas: audiant illos.

16:30  At ille dixit: Non, pater Abraham: sed si quis ex mortuis ierit ad eos, pœnitentiam agent.

16:31  Ait autem illi: Si Moysen, et prophetas non audiunt, neque si quis ex mortuis resurrexerit, credent.

Chapter 17

17:1  Et ait ad discipulos suos: Impossibile est ut non veniant scandala: væ autem illi, per quem veniunt.

17:2  Utilius est illi si lapis molaris imponatur circa collum eius, et proiiciatur in mare, quam ut scandalizet unum de pusillis istis.

17:3  Attendite vobis: Si peccaverit in te frater tuus, increpa illum: et si pœnitentiam egerit, dimitte illi.

17:4  Et si septies in die peccaverit in te, et septies in die conversus fuerit ad te, dicens: Pœnitet me, dimitte illi.

17:5  Et dixerunt Apostoli Domino: Adauge nobis fidem.

17:6  Dixit autem Dominus: Si habueritis fidem, sicut granum sinapis, dicetis huic arbori moro: Eradicare, et transplantare in mare, et obediet vobis.

17:7  Quis autem vestrum habens servum arantem aut pascentem, qui regresso de agro dicat illi: Statim transi, recumbe:

17:8  et non dicat ei: Para quod cœnem, et præcinge te, et ministra mihi donec manducem et bibam, et post hæc tu manducabis, et bibes?

17:9  Numquid gratiam habet servo illi, quia fecit quæ ei imperaverat?

17:10  Non puto. Sic et vos cum feceritis omnia, quæ præcepta sunt vobis, dicite: Servi inutiles sumus: quod debuimus facere, fecimus.

17:11  Et factum est, dum iret in Ierusalem, transibat per mediam Samariam, et Galilæam.

17:12  Et cum ingrederetur quoddam castellum, occurrerunt ei decem viri leprosi, qui steterunt a longe:

17:13  et levaverunt vocem, dicentes: Iesu præceptor, miserere nostri.

17:14  Quos ut vidit, dixit: Ite, ostendite vos sacerdotibus. Et factum est, dum irent, mundati sunt.

17:15  Unus autem ex illis, ut vidit quia mundatus est, regressus est, cum magna voce magnificans Deum,

17:16  et cecidit in faciem ante pedes eius, gratias agens: et hic erat Samaritanus.

17:17  Respondens autem Iesus, dixit: Nonne decem mundati sunt? et novem ubi sunt?

17:18  Non est inventus qui rediret, et daret gloriam Deo, nisi hic alienigena.

17:19  Et ait illi: Surge, vade: quia fides tua te salvum fecit.

17:20  Interrogatus autem a Pharisæis: Quando venit regnum Dei? respondens eis, dixit: Non venit regnum Dei cum observatione:

17:21  neque dicent: Ecce hic, aut ecce illic. Ecce enim regnum Dei intra vos est.

17:22  Et ait ad discipulos suos: Venient dies quando desideretis videre unum diem Filii hominis, et non videbitis.

17:23  Et dicent vobis: Ecce hic, et ecce illic. Nolite ire, neque sectemini:

17:24  nam, sicut fulgur coruscans de sub cælo in ea, quæ sub cælo sunt, fulget: ita erit Filius hominis in die sua.

17:25  Primum autem oportet illum multa pati, et reprobari a generatione hac.

17:26  Et sicut factum est in diebus Noe, ita erit et in diebus Filii hominis.

17:27  Edebant, et bibebant: uxores ducebant, et dabantur ad nuptias, usque in diem, qua intravit Noe in arcam: et venit diluvium, et perdidit omnes.

17:28  Similiter sicut factum est in diebus Lot: Edebant, et bibebant: emebant, et vendebant: plantabant, et ædificabant:

17:29  qua die autem exiit Lot a Sodomis, pluit ignem, et sulphur de cælo, et omnes perdidit:

17:30  secundum hæc erit qua die Filius hominis revelabitur.

17:31  In illa hora qui fuerit in tecto, et vasa eius in domo, ne descendat tollere illa: et qui in agro, similiter non redeat retro.

17:32  Memores estote uxoris Lot.

17:33  Quicumque quæsierit animam suam salvam facere, perdet illam: et quicumque perdiderit illam, vivificabit eam.

17:34  Dico vobis: in illa nocte erunt duo in lecto uno: unus assumetur, et alter relinquetur:

17:35  duæ erunt molentes in unum: una assumetur, et altera relinquetur: duo in agro: unus assumetur, et alter relinquetur.

17:36  Respondentes dicunt illi: Ubi Domine?

17:37  Qui dixit illis: Ubicumque fuerit corpus, illuc congregabuntur et aquilæ.

Chapter 18

18:1  Dicebat autem et parabolam ad illos, quoniam oportet semper orare et non deficere,

18:2  dicens: Iudex quidam erat in quadam civitate, qui Deum non timebat, et hominem non reverebatur.

18:3  Vidua autem quædam erat in civitate illa, et veniebat ad eum, dicens: Vindica me de adversario meo.

18:4  Et nolebat per multum tempus. Post hæc autem dixit intra se: Etsi Deum non timeo, nec hominem revereor:

18:5  tamen quia molesta est mihi hæc vidua, vindicabo illam, ne in novissimo veniens sugillet me.

18:6  Ait autem Dominus: Audite quid iudex iniquitatis dicit:

18:7  Deus autem non faciet vindictam electorum suorum clamantium ad se die ac nocte, et patientiam habebit in illis?

18:8  Dico vobis quia cito faciet vindictam illorum. Verumtamen Filius hominis veniens, putas, inveniet fidem in terra?

18:9  Dixit autem et ad quosdam, qui in se confidebant tamquam iusti, et aspernabantur ceteros, parabolam istam:

18:10  Duo homines ascenderunt in templum ut orarent: unus Pharisæus, et alter publicanus.

18:11  Pharisæus stans, hæc apud se orabat: Deus gratias ago tibi, quia non sum sicut ceteri hominum: raptores, iniusti, adulteri: velut etiam hic publicanus.

18:12  ieiuno bis in sabbato: decimas do omnium, quæ possideo.

18:13  Et publicanus a longe stans, nolebat nec oculos ad cælum levare: sed percutiebat pectus suum, dicens: Deus propitius esto mihi peccatori.

18:14  Dico vobis, descendit hic iustificatus in domum suam ab illo, quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur: et qui se humiliat, exaltabitur.

18:15  Afferebant autem ad illum et infantes, ut eos tangeret. Quod cum viderent discipuli, increpabant illos.

18:16  Iesus autem convocans illos, dixit: Sinite pueros venire ad me, et nolite vetare eos. talium est enim regnum Dei.

18:17  Amen dico vobis: Quicumque non acceperit regnum Dei sicut puer, non intrabit in illud.

18:18  Et interrogavit eum quidam princeps, dicens: Magister bone, quid faciens vitam æternam possidebo?

18:19  Dixit autem ei Iesus: Quid me dicis bonum? nemo bonus nisi solus Deus.

18:20  Mandata nosti: Non occides: Non mœchaberis: Non furtum facies: Non falsum testimonium dices: Honora patrem tuum, et matrem.

18:21  Qui ait: Hæc omnia custodivi a iuventute mea.

18:22  Quo audito, Iesus ait ei: Adhuc unum tibi deest: omnia quæcumque habes vende, et da pauperibus, et habebis thesaurum in cælo: et veni, sequere me.

18:23  His ille auditis, contristatus est: quia dives erat valde.

18:24  Videns autem Iesus illum tristem factum, dixit: Quam difficile, qui pecunias habent, in regnum Dei intrabunt.

18:25  Facilius est enim camelum per foramen acus transire, quam divitem intrare in regnum Dei.

18:26  Et dixerunt qui audiebant: Et quis potest salvus fieri?

18:27  Ait illis: Quæ impossibilia sunt apud homines, possibilia sunt apud Deum.

18:28  Ait autem Petrus: Ecce nos dimisimus omnia et secuti sumus te.

18:29  Qui dixit eis: Amen dico vobis, nemo est, qui reliquit domum, aut parentes, aut fratres, aut uxorem, aut filios propter regnum Dei,

18:30  et non recipiat multo plura in hoc tempore, et in sæculo venturo vitam æternam.

18:31  Assumpsit autem Iesus duodecim, et ait illis: Ecce ascendimus Ierosolymam, et consummabuntur omnia, quæ scripta sunt per prophetas de Filio hominis.

18:32  tradetur enim Gentibus, et illudetur, et flagellabitur, et conspuetur:

18:33  et postquam flagellaverint, occident eum, et tertia die resurget.

18:34  Et ipsi nihil horum intellexerunt, et erat verbum istud absconditum ab eis, et non intelligebant quæ dicebantur.

18:35  Factum est autem, cum appropinquaret Iericho, cæcus quidam sedebat secus viam, mendicans.

18:36  Et cum audiret turbam prætereuntem, interrogabat quid hoc esset.

18:37  Dixerunt autem ei, quod Iesus Nazarenus transiret.

18:38  Et clamavit, dicens: Iesu fili David miserere mei.

18:39  Et qui præibant, increpabant eum ut taceret. Ipse vero multo magis clamabat: Fili David miserere mei.

18:40  Stans autem Iesus iussit illum adduci ad se. Et cum appropinquasset, interrogavit illum,

18:41  dicens: Quid tibi vis faciam? At ille dixit: Domine ut videam.

18:42  Et Iesus dixit illi: Respice, fides tua te salvum fecit.

18:43  Et confestim vidit, et sequebatur illum magnificans Deum. Et omnis plebs ut vidit, dedit laudem Deo.

Chapter 19

19:1  Et ingressus perambulabat Iericho.

19:2  Et ecce vir nomine Zachæus: et hic princeps erat publicanorum, et ipse dives:

19:3  et quærebat videre Iesum, quis esset: et non poterat præ turba, quia statura pusillus erat.

19:4  Et præcurrens ascendit in arborem sycomorum ut videret eum: quia inde erat transiturus.

19:5  Et cum venisset ad locum, suspiciens Iesus vidit illum, et dixit ad eum: Zachæe festinans descende: quia hodie in domo tua oportet me manere.

19:6  Et festinans descendit, et excepit illum gaudens.

19:7  Et cum viderent omnes, murmurabant, dicentes quod ad hominem peccatorem divertisset.

19:8  Stans autem Zachæus, dixit ad Dominum: Ecce dimidium bonorum meorum, Domine, do pauperibus: et si quid aliquem defraudavi, reddo quadruplum.

19:9  Ait Iesus ad eum: Quia hodie salus domui huic facta est: eo quod et ipse filius sit Abrahæ.

19:10  Venit enim Filius hominis quærere, et salvum facere quod perierat.

19:11  Hæc illis audientibus adiiciens, dixit parabolam, eo quod esset prope Ierusalem: et quia existimarent quod confestim regnum Dei manifestaretur.

19:12  Dixit ergo: Homo quidam nobilis abiit in regionem longinquam accipere sibi regnum, et reverti.

19:13  Vocatis autem decem servis suis, dedit eis decem mnas, et ait ad illos: Negotiamini dum venio.

19:14  Cives autem eius oderant eum: et miserunt legationem post illum, dicentes: Nolumus hunc regnare super nos.

19:15  Et factum est ut rediret accepto regno: et iussit vocari servos, quibus dedit pecuniam, ut sciret quantum quisque negotiatus esset.

19:16  Venit autem primus dicens: Domine, mna tua decem mnas acquisivit.

19:17  Et ait illi: Euge bone serve, quia in modico fuisti fidelis, eris potestatem habens super decem civitates.

19:18  Et alter venit, dicens: Domine, mna tua fecit quinque mnas.

19:19  Et huic ait: Et tu esto super quinque civitates.

19:20  Et alter venit, dicens: Domine, ecce mna tua, quam habui repositam in sudario:

19:21  timui enim te, quia homo austerus es: tollis quod non posuisti, et metis quod non seminasti.

19:22  Dicit ei: De ore tuo te iudico serve nequam. sciebas quod ego homo austerus sum, tollens quod non posui, et metens quod non seminavi:

19:23  et quare non dedisti pecuniam meam ad mensam, ut ego veniens cum usuris utique exegissem illam?

19:24  Et astantibus dixit: Auferte ab illo mnam, et date illi, qui decem mnas habet.

19:25  Et dixerunt ei: Domine, habet decem mnas.

19:26  Dico autem vobis, quia omni habenti dabitur, et abundabit: ab eo autem, qui non habet, et quod habet auferetur ab eo.

19:27  Verumtamen inimicos meos illos, qui noluerunt me regnare super se, adducite huc: et interficite ante me.

19:28  Et his dictis, præcedebat ascendens Ierosolymam.

19:29  Et factum est, cum appropinquasset ad Bethphage, et Bethaniam ad montem, qui vocatur Oliveti, misit duos discipulos suos,

19:30  dicens: Ite in castellum, quod contra est: in quod introeuntes, invenietis pullum asinæ alligatum, cui nemo umquam hominum sedit: solvite illum, et adducite.

19:31  Et si quis vos interrogaverit: Quare solvitis? sic dicetis ei: Quia Dominus operam eius desiderat.

19:32  Abierunt autem qui missi erant: et invenerunt, sicut dixit illis, stantem pullum.

19:33  Solventibus autem illis pullum, dixerunt domini eius ad illos: Quid solvitis pullum?

19:34  At illi dixerunt: Quia Dominus eum necessarium habet.

19:35  Et duxerunt illum ad Iesum. Et iacentes vestimenta sua supra pullum, imposuerunt Iesum.

19:36  Eunte autem illo, substernebant vestimenta sua in via.

19:37  Et cum appropinquaret iam ad descensum Montis oliveti, cœperunt omnes turbæ discipulorum gaudentes laudare Deum voce magna super omnibus, quas viderant, virtutibus,

19:38  dicentes: Benedictus, qui venit rex in nomine Domini, pax in cælo, et gloria in excelsis.

19:39  Et quidam Pharisæorum de turbis, dixerunt ad illum: Magister, increpa discipulos tuos.

19:40  Quibus ipse ait: Dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt.

19:41  Et ut appropinquavit, videns civitatem flevit super illam, dicens:

19:42  Quia si cognovisses et tu, et quidem in hac die tua, quæ ad pacem tibi, nunc autem abscondita sunt ab oculis tuis.

19:43  Quia venient dies in te: et circumdabunt te inimici tui vallo, et circumdabunt te: et coangustabunt te undique:

19:44  et ad terram prosternent te, et filios tuos, qui in te sunt, et non relinquent in te lapidem super lapidem: eo quod non cognoveris tempus visitationis tuæ.

19:45  Et ingressus in templum, cœpit eiicere vendentes in illo, et ementes,

19:46  dicens illis: Scriptum est: Quia domus mea domus orationis est. Vos autem fecistis illam speluncam latronum.

19:47  Et erat docens quotidie in templo. Principes autem sacerdotum, et Scribæ, et Princeps plebis quærebant illum perdere:

19:48  et non inveniebant quid facerent illi. Omnis enim populus suspensus erat, audiens illum.

Chapter 20

20:1  Et factum est in una dierum, docente illo populum in templo, et evangelizante, convenerunt principes sacerdotum, et Scribæ cum senioribus,

20:2  et aiunt dicentes ad illum: Dic nobis, in qua potestate hæc facis? aut: Quis est, qui dedit tibi hanc potestatem?

20:3  Respondens autem Iesus, dixit ad illos: Interrogabo vos et ego unum verbum. Respondete mihi:

20:4  Baptismus Ioannis de cælo erat, an ex hominibus?

20:5  At illi cogitabant intra se, dicentes: Quia si dixerimus, de cælo, dicet: Quare ergo non credidistis illi?

20:6  Si autem dixerimus, Ex hominibus, plebs universa lapidabit nos: certi sunt enim, Ioannem prophetam esse.

20:7  Et responderunt se nescire unde esset.

20:8  Et Iesus ait illis: Neque ego dico vobis in qua potestate hæc facio.

20:9  Cœpit autem dicere ad plebem parabolam hanc: Homo plantavit vineam, et locavit eam colonis: et ipse peregre fuit multis temporibus.

20:10  Et in tempore misit ad cultores servum, ut de fructu vineæ darent illi. Qui cæsum dimiserunt eum inanem.

20:11  Et addidit alterum servum mittere. Illi autem hunc quoque cædentes, et afficientes contumelia, dimiserunt inanem.

20:12  Et addidit tertium mittere: qui et illum vulnerantes eiecerunt.

20:13  Dixit autem dominus vineæ: Quid faciam? mittam filium meum dilectum: forsitan, cum hunc viderint, verebuntur.

20:14  Quem cum vidissent coloni, cogitaverunt intra se, dicentes: Hic est heres, occidamus illum, ut nostra fiat hereditas.

20:15  Et eiectum illum extra vineam, occiderunt. Quid ergo faciet illis dominus vineæ?

20:16  veniet, et perdet colonos istos, et dabit vineam aliis. Quo audito, dixerunt illi: Absit.

20:17  Ille autem aspiciens eos ait: Quid est ergo hoc, quod scriptum est: Lapidem, quem reprobaverunt ædificantes, hic factus est in caput anguli?

20:18  Omnis, qui ceciderit super illum lapidem, conquassabitur: super quem autem ceciderit, comminuet illum.

20:19  Et quærebant principes sacerdotum, et Scribæ mittere in illum manus illa hora: et timuerunt populum: cognoverunt enim quod ad ipsos dixerit similitudinem hanc.

20:20  Et observantes miserunt insidiatores, qui se iustos simularent, ut caparent eum in sermone, ut traderent illum principatui, et potestati præsidis.

20:21  Et interrogaverunt eum, dicentes: Magister, scimus quia recte dicis, et doces: et non accipis personam, sed viam Dei in veritate doces:

20:22  licet nobis tributum dare Cæsari, an non?

20:23  Considerans autem dolum illorum, dixit ad eos: Quid me tentatis?

20:24  Ostendite mihi denarium: Cuius habet imaginem, et inscriptionem? Respondentes dixerunt ei: Cæsaris.

20:25  Et ait illis: Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari: et quæ sunt Dei, Deo.

20:26  Et non potuerunt verbum eius reprehendere coram plebe: et mirati in responso eius, tacuerunt.

20:27  Accesserunt autem quidam Sadducæorum, qui negant esse resurrectionem, et interrogaverunt eum,

20:28  dicentes: Magister, Moyses scripsit nobis: Si frater alicuius mortuus fuerit habens uxorem, et hic sine liberis fuerit, ut accipiat eam frater eius uxorem, et suscitet semen fratri suo:

20:29  septem ergo fratres erant: et primus accepit uxorem, et mortuus est sine filiis.

20:30  Et sequens accepit illam, et ipse mortuus est sine filio.

20:31  Et tertius accepit illam. Similiter et omnes septem, et non reliquerunt semen, et mortui sunt.

20:32  Novissime omnium mortua est et mulier.

20:33  In resurrectione ergo, cuius eorum erit uxor? siquidem septem habuerunt eam uxorem.

20:34  Et ait illis Iesus: Filii huius sæculi nubunt, et traduntur ad nuptias:

20:35  illi vero qui digni habebuntur sæculo illo, et resurrectione ex mortuis, neque nubent, neque ducent uxores:

20:36  neque enim ultra mori potuerunt: æquales enim Angelis sunt, et filii sunt Dei: cum sint filii resurrectionis.

20:37  Quia vero resurgant mortui, et Moyses ostendit secus rubum, sicut dicit Dominum, Deum Abraham, et Deum Isaac, et Deum Iacob.

20:38  Deus autem non est mortuorum, sed vivorum: omnes enim vivunt ei.

20:39  Respondentes autem quidam Scribarum, dixerunt ei: Magister, bene dixisti.

20:40  Et amplius non audebant eum quidquam interrogare.

20:41  Dixit autem ad illos: Quomodo dicunt Christum, filium esse David?

20:42  et ipse David dicit in libro Psalmorum: Dixit Dominus Domino meo, sede a dextris meis,

20:43  donec ponam inimicos tuos, scabellum pedum tuorum?

20:44  David ergo Dominum illum vocat: et quomodo filius eius est?

20:45  Audiente autem omni populo, dixit discipulis suis:

20:46  Attendite a Scribis, qui volunt ambulare in stolis, et amant salutationes in foro, et primas cathedras in synagogis, et primos discubitus in conviviis:

20:47  qui devorant domos viduarum, simulantes longam orationem. Hi accipient damnationem maiorem.

Chapter 21

21:1  Respiciens autem vidit eos, qui mittebant munera sua in gazophylacium, divites.

21:2  Vidit autem et quandam viduam pauperculam mittentem æra minuta duo.

21:3  Et dixit: Vere dico vobis, quia vidua hæc pauper, plus quam omnes misit.

21:4  Nam omnes hi ex abundanti sibi miserunt in munera Dei: hæc autem ex eo, quod deest illi, omnem victum suum, quem habuit, misit.

21:5  Et quibusdam dicentibus de templo quod bonis lapidibus, et donis ornatum esset, dixit:

21:6  Hæc, quæ videtis, venient dies, in quibus non relinquetur lapis super lapidem, qui non destruatur.

21:7  Interrogaverunt autem illum, dicentes: Præceptor, quando hæc erunt, et quod signum cum fieri incipient?

21:8  Qui dixit: Videte ne seducamini: multi enim venient in nomine meo, dicentes quia ego sum: et tempus appropinquavit: nolite ergo ire post eos.

21:9  Cum autem audieritis prælia, et seditiones, nolite terreri: oportet primum hæc fieri, sed nondum statim finis.

21:10  Tunc dicebat illis: Surget gens contra gentem, et regnum adversus regnum.

21:11  Et terræmotus magni erunt per loca, et pestilentiæ, et fames, terroresque de cælo, et signa magna erunt.

21:12  Sed ante hæc omnia iniicient vobis manus suas, et persequentur tradentes in synagogas, et custodias, trahentes ad reges, et præsides propter nomen meum:

21:13  continget autem vobis in testimonium.

21:14  Ponite ergo in cordibus vestris non præmeditari quemadmodum respondeatis.

21:15  ego enim dabo vobis os, et sapientiam, cui non poterunt resistere, et contradicere omnes adversarii vestri.

21:16  Trademini autem a parentibus, et fratribus, et cognatis, et amicis, et morte afficient ex vobis:

21:17  et eritis odio omnibus propter nomen meum:

21:18  et capillus de capite vestro non peribit.

21:19  In patientia vestra possidebitis animas vestras.

21:20  Cum autem videritis circumdari ab exercitu Ierusalem, tunc scitote quia appropinquavit desolatio eius:

21:21  tunc qui in Iudæa sunt, fugiant ad montes: et qui in medio eius, discedant: et qui in regionibus, non intrent in eam.

21:22  quia dies ultionis hi sunt, ut impleantur omnia, quæ scripta sunt.

21:23  Væ autem prægnantibus, et nutrientibus in illis diebus. erit enim pressura magna super terram, et ira populo huic.

21:24  Et cadent in ore gladii: et captivi ducentur in omnes Gentes. et Ierusalem calcabitur a Gentibus: donec impleantur tempora nationum.

21:25  Et erunt signa in sole, et luna, et stellis, et in terris pressura Gentium præ confusione sonitus maris, et fluctuum:

21:26  arescentibus hominibus præ timore, et expectatione, quæ supervenient universo orbi: nam virtutes cælorum movebuntur:

21:27  et tunc videbunt filium hominis venientem in nube cum potestate magna, et maiestate.

21:28  His autem fieri incipientibus, respicite, et levate capita vestra: quoniam appropinquat redemptio vestra.

21:29  Et dixit illis similitudinem: Videte ficulneam, et omnes arbores:

21:30  cum producunt iam ex se fructum, scitis quoniam prope est æstas.

21:31  Ita et vos cum videritis hæc fieri, scitote quoniam prope est regnum Dei.

21:32  Amen dico vobis, quia non præteribit generatio hæc, donec omnia fiant.

21:33  Cælum, et terra transibunt: verba autem mea non transibunt.

21:34  Attendite autem vobis, ne forte graventur corda vestra in crapula, et ebrietate, et curis huius vitæ: et superveniat in vos repentina dies illa:

21:35  tamquam laqueus enim superveniet in omnes, qui sedent super faciem omnis terræ.

21:36  Vigilate itaque, omni tempore orantes, ut digni habeamini fugere ista omnia, quæ futura sunt, et stare ante Filium hominis.

21:37  Erat autem diebus docens in templo: noctibus vero exiens, morabatur in monte, qui vocatur Oliveti.

21:38  Et omnis populus manicabat ad eum in templo audire eum.

Chapter 22

22:1  Appropinquabat autem dies festus Azymorum, qui dicitur Pascha:

22:2  et quærebant principes sacerdotum, et Scribæ, quomodo Iesum interficerent: timebant vero plebem.

22:3  Intravit autem satanas in Iudam, qui cognominabatur Iscariotes, unum de duodecim.

22:4  et abiit, et locutus est cum principibus sacerdotum, et magistratibus, quemadmodum illum traderet eis.

22:5  Et gavisi sunt, et pacti sunt pecuniam illi dare.

22:6  Et spopondit. Et quærebat opportunitatem ut traderet illum sine turbis.

22:7  Venit autem dies Azymorum, in qua necesse erat occidi pascha.

22:8  Et misit Petrum, et Ioannem, dicens: Euntes parate nobis pascha, ut manducemus.

22:9  At illi dixerunt: Ubi vis paremus?

22:10  Et dixit ad eos: Ecce introeuntibus vobis in civitatem, occurret vobis homo quidam amphoram aquæ portans: sequimini eum in domum, in quam intrat,

22:11  et dicetis patrifamilias domus: Dicit tibi Magister: Ubi est diversorium, ubi pascha cum discipulis meis manducem?

22:12  Et ipse ostendet vobis cœnaculum magnum stratum, et ibi parate.

22:13  Euntes autem invenerunt sicut dixit illis, et paraverunt pascha.

22:14  Et cum facta esset hora, discubuit, et duodecim Apostoli cum eo.

22:15  et ait illis: Desiderio desideravi hoc pascha manducare vobiscum, antequam patiar.

22:16  Dico enim vobis, quia ex hoc non manducabo illud, donec impleatur in regno Dei.

22:17  Et accepto calice gratias egit, et dixit: Accipite, et dividite inter vos.

22:18  dico enim vobis quod non bibam de generatione vitis, donec regnum Dei veniat.

22:19  Et accepto pane gratias egit, et fregit, et dedit eis, dicens: Hoc est corpus meum, quod pro vobis datur: hoc facite in meam commemorationem.

22:20  Similiter et calicem, postquam cœnavit, dicens: Hic est calix novum testamentum in sanguine meo, qui pro vobis fundetur.

22:21  Verumtamen ecce manus tradentis me, mecum est in mensa.

22:22  Et quidem Filius hominis, secundum quod definitum est, vadit: verumtamen væ homini illi, per quem tradetur.

22:23  Et ipsi cœperunt quærere inter se, quis esset ex eis, qui hoc facturus esset.

22:24  Facta est autem et contentio inter eos, quis eorum videretur esse maior.

22:25  Dixit autem eis: Reges Gentium dominantur eorum: et qui potestatem habent super eos, benefici vocantur.

22:26  Vos autem non sic: sed qui maior est in vobis, fiat sicut minor: et qui præcessor est, sicut ministrator.

22:27  Nam quis maior est, qui recumbit, an qui ministrat? nonne qui recumbit? Ego autem in medio vestrum sum, sicut qui ministrat:

22:28  vos autem estis, qui permansistis mecum in tentationibus meis:

22:29  Et ego dispono vobis sicut disposuit mihi Pater meus regnum,

22:30  ut edatis, et bibatis super mensam meam in regno meo: et sedeatis super thronos iudicantes duodecim tribus Israel.

22:31  Ait autem Dominus: Simon, Simon, ecce satanas expetivit vos ut cribraret sicut triticum:

22:32  ego autem rogavi pro te ut non deficiat fides tua: et tu aliquando conversus confirma fratres tuos.

22:33  Qui dixit ei: Domine, tecum paratus sum et in carcerem, et in mortem ire.

22:34  At ille dixit: Dico tibi Petre, non cantabit hodie gallus, donec ter abneges nosse me. Et dixit eis:

22:35  Quando misi vos sine sacculo, et pera, et calceamentis, numquid aliquid defuit vobis?

22:36  At illi dixerunt: Nihil. Dixit ergo eis: Sed nunc qui habet sacculum, tollat similiter et peram: et qui non habet, vendat tunicam suam, et emat gladium.

22:37  Dico enim vobis, quoniam adhuc hoc, quod scriptum est, oportet impleri in me: Et cum iniquis deputatus est. Etenim ea, quæ sunt de me, finem habent.

22:38  At illi dixerunt: Domine, ecce duo gladii hic. At ille dixit eis: Satis est.

22:39  Et egressus ibat secundum consuetudinem in Monte olivarum. Secuti sunt autem illum et discipuli.

22:40  Et cum pervenisset ad locum, dixit illis: Orate ne intretis in tentationem.

22:41  Et ipse avulsus est ab eis quantum iactus est lapidis: et positis genibus orabat,

22:42  dicens: Pater si vis, transfer calicem istum a me: Verumtamen non mea voluntas, sed tua fiat.

22:43  Apparuit autem illi Angelus de cælo, confortans eum. Et factus in agonia, prolixius orabat.

22:44  Et factus est sudor eius, sicut guttæ sanguinis decurrentis in terram.

22:45  Et cum surrexisset ab oratione, et venisset ad discipulos suos, invenit eos dormientes præ tristitia.

22:46  Et ait illis: Quid dormitis? surgite, orate, ne intretis in tentationem.

22:47  Adhuc eo loquente ecce turba: et qui vocabatur Iudas, unus de duodecim, antecedebat eos: et appropinquavit Iesu ut oscularetur eum.

22:48  Iesus autem dixit illi: Iuda, osculo Filium hominis tradis?

22:49  Videntes autem hi, qui circa ipsum erant, quod futurum erat, dixerunt ei: Domine, si percutimus in gladio?

22:50  Et percussit unus ex illis servum principis sacerdotum, et amputavit auriculam eius dexteram.

22:51  Respondens autem Iesus, ait: Sinite usque huc. Et cum tetigisset auriculam eius, sanavit eum.

22:52  Dixit autem Iesus ad eos, qui venerant ad se, principes sacerdotum, et magistratus templi, et seniores: Quasi ad latronem existis cum gladiis, et fustibus?

22:53  Cum quotidie vobiscum fuerim in templo, non extendistis manus in me: sed hæc est hora vestra, et potestas tenebrarum.

22:54  Comprehendentes autem eum, duxerunt ad domum principis sacerdotum: Petrus vero sequebatur a longe.

22:55  Accenso autem igne in medio atrii, et circumsedentibus illis, erat Petrus in medio eorum.

22:56  Quem cum vidisset ancilla quædam sedentem ad lumen, et eum fuisset intuita, dixit: Et hic cum illo erat.

22:57  At ille negavit eum, dicens: Mulier, non novi illum.

22:58  Et post pusillum alius videns eum, dixit: Et tu de illis es. Petrus vero ait: O homo, non sum.

22:59  Et intervallo facto quasi horæ unius, alius quidam affirmabat, dicens: Vere et hic cum illo erat: nam et Galilæus est.

22:60  Et ait Petrus: Homo, nescio quid dicis. Et continuo adhuc illo loquente cantavit gallus.

22:61  Et conversus Dominus respexit Petrum. Et recordatus est Petrus verbi Domini, sicut dixerat: Quia prius quam gallus cantet, ter me negabis.

22:62  Et egressus foras Petrus flevit amare.

22:63  Et viri, qui tenebant illum, illudebant ei, cædentes.

22:64  Et velaverunt eum, et percutiebant faciem eius: et interrogabant eum, dicentes: Prophetiza, quis est, qui te percussit?

22:65  Et alia multa blasphemantes dicebant in eum.

22:66  Et ut factus est dies, convenerunt seniores plebis, et principes sacerdotum, et Scribæ, et duxerunt illum in concilium suum, dicentes: Si tu es Christus, dic nobis.

22:67  Et ait illis: Si vobis dixero, non credetis mihi:

22:68  si autem et interrogavero, non respondebitis mihi, neque dimittetis.

22:69  Ex hoc autem erit Filius hominis sedens a dextris virtutis Dei.

22:70  Dixerunt autem omnes: Tu ergo es Filius Dei? Qui ait: Vos dicitis, quia ego sum.

22:71  At illi dixerunt: Quid adhuc desideramus testimonium? ipsi enim audivimus de ore eius.

Chapter 23

23:1  Et surgens omnis multitudo eorum, duxerunt illum ad Pilatum.

23:2  Cœperunt autem illum accusare, dicentes: Hunc invenimus subvertentem gentem nostram, et prohibentem tributa dare Cæsari, et dicentem se Christum regem esse.

23:3  Pilatus autem interrogavit eum, dicens: Tu es rex Iudæorum? At ille respondens ait: Tu dicis.

23:4  Ait autem Pilatus ad principes sacerdotum, et turbas: Nihil invenio causæ in hoc homine.

23:5  At illi invalescebant, dicentes: Commovet populum docens per universam Iudæam, incipiens a Galilæa usque huc.

23:6  Pilatus autem audiens Galilæam, interrogavit si homo Galilæus esset.

23:7  Et ut cognovit quod de Herodis potestate esset, remisit eum ad Herodem, qui et ipse Ierosolymis erat illis diebus.

23:8  Herodes autem viso Iesu, gavisus est valde. erat enim cupiens ex multo tempore videre eum, eo quod audierat multa de eo, et sperabat signum aliquod videre ab eo fieri.

23:9  Interrogabat autem eum multis sermonibus. At ipse nihil illi respondebat.

23:10  Stabant autem principes sacerdotum, et Scribæ constanter accusantes eum.

23:11  Sprevit autem illum Herodes cum exercitu suo: et illusit indutum veste alba, et remisit ad Pilatum.

23:12  Et facti sunt amici Herodes et Pilatus in ipsa die: nam antea inimici erant ad invicem.

23:13  Pilatus autem convocatis principibus sacerdotum, et magistratibus, et plebe,

23:14  dixit ad illos: Obtulistis mihi hunc hominem, quasi avertentem populum, et ecce ego coram vobis interrogans, nullam causam inveni in homine isto ex his, in quibus eum accusatis.

23:15  Sed neque Herodes: nam remisi vos ad illum, et ecce nihil dignum morte actum est ei.

23:16  Emendatum ergo illum dimittam.

23:17  Necesse autem habebat dimittere eis per diem festum, unum.

23:18  Exclamavit autem simul universa turba, dicens: Tolle hunc, et dimitte nobis Barabbam,

23:19  qui erat propter seditionem quandam factam in civitate et homicidium, missus in carcerem.

23:20  Iterum autem Pilatus locutus est ad eos, volens dimittere Iesum.

23:21  At illi succlamabant, dicentes: Crucifige, crucifige eum.

23:22  Ille autem tertio dixit ad illos: Quid enim mali fecit iste? nullam causam mortis invenio in eo: corripiam ergo illum, et dimittam.

23:23  At illi instabant vocibus magnis postulantes ut crucifigeretur: et invalescebant voces eorum.

23:24  Et Pilatus adiudicavit fieri petitionem eorum.

23:25  Dimisit autem illis eum, qui propter homicidium, et seditionem missus fuerat in carcerem, quem petebant, Iesum vero tradidit voluntati eorum.

23:26  Et cum ducerent eum, apprehenderunt Simonem quendam Cyrenensem venientem de villa: et imposuerunt illi crucem portare post Iesum.

23:27  Sequebatur autem illum multa turba populi, et mulierum: quæ plangebant, et lamentabantur eum.

23:28  Conversus autem ad illas Iesus, dixit: Filiæ Ierusalem, nolite flere super me, sed super vos ipsas flete, et super filios vestros.

23:29  Quoniam ecce venient dies, in quibus dicent: Beatæ steriles, et ventres, qui non genuerunt, et ubera, quæ non lactaverunt.

23:30  Tunc incipient dicere montibus: Cadite super nos. et collibus: Operite nos.

23:31  Quia si in viridi ligno hæc faciunt, in arido quid fiet?

23:32  Ducebantur autem et alii duo nequam cum eo, ut interficerentur.

23:33  Et postquam venerunt in locum, qui vocatur Calvariæ, ibi crucifixerunt eum: et latrones, unum a dextris, et alterum a sinistris.

23:34  Iesus autem dicebat: Pater, dimitte illis: non enim sciunt quid faciunt. Dividentes vero vestimenta eius, miserunt sortes.

23:35  Et stabat populus spectans, et deridebant eum principes cum eis, dicentes: Alios salvos fecit, se salvum faciat, si hic est Christus Dei electus.

23:36  Illudebant autem ei et milites accedentes, et acetum offerentes ei,

23:37  et dicentes: Si tu es rex Iudæorum, salvum te fac.

23:38  Erat autem et superscriptio scripta super eum litteris Græcis, et Latinis, et Hebraicis: Hic est rex Iudæorum.

23:39  Unus autem de his, qui pendebant, latronibus, blasphemabat eum, dicens: Si tu es Christus, salvum fac temetipsum, et nos.

23:40  Respondens autem alter increpabat eum, dicens: Neque tu times Deum, quod in eadem damnatione es.

23:41  Et nos quidem iuste, nam digna factis recipimus: hic vero nihil mali gessit.

23:42  Et dicebat ad Iesum: Domine, memento mei, cum veneris in regnum tuum.

23:43  Et dixit illi Iesus: Amen dico tibi: Hodie mecum eris in paradiso.

23:44  Erat autem fere hora sexta, et tenebræ factæ sunt in universam terram usque ad horam nonam.

23:45  Et obscuratus est sol: et velum templi scissum est medium.

23:46  Et clamans voce magna Iesus ait: Pater in manus tuas commendo spiritum meum. Et hæc dicens, expiravit.

23:47  Videns autem Centurio quod factum fuerat, glorificavit Deum, dicens: Vere hic homo iustus erat.

23:48  Et omnis turba eorum, qui simul aderant ad spectaculum istud, et videbant quæ fiebant, percutientes pectora sua revertebantur.

23:49  Stabant autem omnes noti eius a longe: et mulieres, quæ secutæ eum erant a Galilæa, hæc videntes.

23:50  Et ecce vir nomine Ioseph, qui erat decurio, vir bonus, et iustus:

23:51  hic non consenserat consilio, et actibus eorum, ab Arimathæa civitate Iudææ, qui expectabat et ipse regnum Dei.

23:52  hic accessit ad Pilatum, et petiit corpus Iesu:

23:53  et depositum involvit sindone, et posuit eum in monumento exciso, in quo nondum quisquam positus fuerat.

23:54  Et dies erat parasceves, et sabbatum illucescebat.

23:55  Subsecutæ autem mulieres, quæ cum eo venerant de Galilæa, viderunt monumentum, et quemadmodum positum erat corpus eius.

23:56  Et revertentes paraverunt aromata, et unguenta: et sabbato quidem siluerunt secundum mandatum.

Chapter 24

24:1  Una autem sabbati valde diluculo venerunt ad monumentum, portantes quæ paraverant, aromata:

24:2  et invenerunt lapidem revolutum a monumento.

24:3  Et ingressæ non invenerunt corpus Domini Iesu.

24:4  Et factum est, dum mente consternatæ essent de isto, ecce duo viri steterunt secus illas in veste fulgenti.

24:5  Cum timerent autem, et declinarent vultum in terram, dixerunt ad illas: Quid quæritis viventem cum mortuis?

24:6  non est hic, sed surrexit: recordamini qualiter locutus est vobis, cum adhuc in Galilæa esset,

24:7  dicens: Quia oportet filium hominis tradi in manus hominum peccatorum, et crucifigi, et die tertia resurgere.

24:8  Et recordatæ sunt verborum eius.

24:9  Et regressæ a monumento nunciaverunt hæc omnia illis undecim, et ceteris omnibus.

24:10  Erat autem Maria Magdalene, et Ioanna, et Maria Iacobi, et ceteræ, quæ cum eis erant, quæ dicebant ad Apostolos hæc.

24:11  Et visa sunt ante illos, sicut deliramentum verba ista: et non crediderunt illis.

24:12  Petrus autem surgens cucurrit ad monumentum: et procumbens vidit linteamina sola posita, et abiit secum mirans quod factum fuerat.

24:13  Et ecce duo ex illis ibant ipsa die in castellum, quod erat in spatio stadiorum sexaginta ab Ierusalem, nomine Emmaus.

24:14  et ipsi loquebantur ad invicem de his omnibus, quæ acciderant.

24:15  Et factum est, dum fabularentur, et secum quærerent: et ipse Iesus appropinquans ibat cum illis:

24:16  oculi autem illorum tenebantur ne eum agnoscerent.

24:17  Et ait ad illos: Qui sunt hi sermones, quos confertis ad invicem ambulantes, et estis tristes?

24:18  Et respondens unus, cui nomen Cleophas, dixit ei: Tu solus peregrinus es in Ierusalem, et non cognovisti quæ facta sunt in illa his diebus?

24:19  Quibus ille dixit: Quæ? Et dixerunt: De Iesu Nazareno, qui fuit vir propheta, potens in opere, et sermone coram Deo, et omni populo:

24:20  Et quomodo eum tradiderunt summi sacerdotes, et principes nostri in damnationem mortis, et crucifixerunt eum.

24:21  nos autem sperabamus quia ipse esset redempturus Israel: et nunc super hæc omnia, tertia dies est hodie quod hæc facta sunt.

24:22  Sed et mulieres quædam ex nostris terruerunt nos, quæ ante lucem fuerunt ad monumentum,

24:23  et, non invento corpore eius, venerunt, dicentes se etiam visionem angelorum vidisse, qui dicunt eum vivere.

24:24  Et abierunt quidam ex nostris ad monumentum: et ita invenerunt sicut mulieres dixerunt, ipsum vero non invenerunt.

24:25  Et ipse dixit ad eos: O stulti, et tardi corde ad credendum in omnibus, quæ locuti sunt Prophetæ!

24:26  Nonne hæc oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam?

24:27  Et incipiens a Moyse, et omnibus Prophetis, interpretabatur illis in omnibus scripturis, quæ de ipso erant.

24:28  Et appropinquaverunt castello quo ibant: et ipse se finxit longius ire.

24:29  Et coegerunt illum, dicentes: Mane nobiscum, quoniam advesperascit, et inclinata est iam dies. Et intravit cum illis.

24:30  Et factum est, dum recumberet cum eis, accepit panem, et benedixit, ac fregit, et porrigebat illis.

24:31  Et aperti sunt oculi eorum, et cognoverunt eum: et ipse evanuit ex oculis eorum.

24:32  Et dixerunt ad invicem: Nonne cor nostrum ardens erat in nobis dum loqueretur in via, et aperiret nobis Scripturas?

24:33  Et surgentes eadem hora regressi sunt in Ierusalem: et invenerunt congregatos undecim, et eos, qui cum illis erant,

24:34  dicentes: Quod surrexit Dominus vere, et apparuit Simoni.

24:35  Et ipsi narrabant quæ gesta erant in via: et quomodo cognoverunt eum in fractione panis.

24:36  Dum autem hæc loquuntur, stetit Iesus in medio eorum, et dicit eis: Pax vobis: ego sum, nolite timere.

24:37  Conturbati vero, et conterriti, existimabant se spiritum videre.

24:38  Et dixit eis: Quid turbati estis, et cogitationes ascendunt in corda vestra?

24:39  Videte manus meas, et pedes, quia ego ipse sum: palpate, et videte: quia spiritus carnem, et ossa non habet, sicut me videtis habere.

24:40  Et cum hoc dixisset, ostendit eis manus, et pedes.

24:41  Adhuc autem illis non credentibus, et mirantibus præ gaudio, dixit: Habetis hic aliquid, quod manducetur?

24:42  At illi obtulerunt ei partem piscis assi, et favum mellis.

24:43  Et cum manducasset coram eis, sumens reliquias dedit eis.

24:44  Et dixit ad eos: Hæc sunt verba, quæ locutus sum ad vos, cum adhuc essem vobiscum, quoniam necesse est impleri omnia, quæ scripta sunt in lege Moysi, et Prophetis, et Psalmis de me.

24:45  Tunc aperuit illis sensum ut intelligerent Scripturas.

24:46  et dixit eis: Quoniam sic scriptum est, et sic oportebat Christum pati, et resurgere a mortuis tertia die:

24:47  et prædicari in nomine eius pœnitentiam, et remissionem peccatorum in omnes gentes, incipientibus ab Ierosolyma.

24:48  Vos autem testes estis horum.

24:49  Et ego mitto promissum Patris mei in vos. vos autem sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ex alto.

24:50  Eduxit autem eos foras in Bethaniam: et elevatis manibus suis benedixit eis.

24:51  Et factum est, dum benediceret illis, recessit ab eis, et ferebatur in cælum.

24:52  Et ipsi adorantes regressi sunt in Ierusalem cum gaudio magno:

24:53  et erant semper in templo, laudantes, et benedicentes Deum. Amen.