Azeri - Genesis

Chapter 1

1:1  باشلانيشدا تاري گؤيلر و يري ياراتدي.

1:2  ير شکئلسئز و بوش ائدي. درئنلئکلرئن اوستونده قارانليق وار ائدي و تارينين روحو سولارين اوستونده دولاشيردي.

1:3  تاري ددي: "ائشيق اولسون." ائشيق اولدو.

1:4  تاري گؤردو کي، ائشيق ياخشيدير؛ و او، ائشيغي قارانليقدان آييردي.

1:5  تاري ائشيغا "گوندوز"، قارانليغا دا "گجه" آديني وردي. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ بئرئنجي گون!

1:6  تاري ددي: "سولارين آراسيندا بئر قوبّه اولسون و سولاري بئربئرئندن آييرسين."

1:7  تاري قوبّه‌ني دوزلتدي و قوبّه‌نئن آلتينداکي سولاري، اونون اوستونده‌کي سولاردان آييردي. بله ده اولدو.

1:8  تاري قوبّه‌‌يه "گؤي" آديني وردي. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ ائکئنجي گون!

1:9  تاري ددي: "گؤيون آلتينداکي سولار بئر يره ييغيلسين کي، قورولوق گؤرونسون". بله ده اولدو.

1:10  تاري قورولوغا "ير"، سو ييغينلارينا دا "دهنزلر" آديني وردي. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.

1:11  تاري ددي: "ير اوزو بئتکئلر گؤيرتسئن؛ توخوملار ورن اوتلار و اؤز جئنسلرئنه گؤره توخومو مئيوه‌‌لرئنده اولان مئيوه آغاجلاري." بله ده اولدو.

1:12  ير اوزي بئتکئلر يتئردی: اوتلار اؤز جئنسلرئنه گؤره توخوم بئتئردئلر و آغاجلار اؤز جئنسلرئنه گؤره توخومو ائچئنده اولان مئيوه بار وردئلر. و تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.

1:13  آخشام اولدو، سحر اولدو؛ اوچونجو گون!

1:14  تاري ددي: "گؤي قوبّه‌سئنده چيراقلار اولسون کي، گجه‌-گوندوزو بئربئرئندن آييرسين. اونلار علامتلری، فصئل‌‌لري و گونلرله ائللري گؤرسدسئنلر.

1:15  قوي اونلار گؤي قوبّه‌سئنده چيراق اولوب، ير اوزونه ائشيق ساچسينلار." بله ده اولدو.

1:16  تاري ائکي بؤيوک چيراق دوزلتدي؛ گوندوزو ائداره اتمک اوچون بؤيوک چيراق، گجه‌ني ائداره اتمک اوچون کئچئک چيراق. تاري اولدوزلاري دا ياراتدي.

1:17  و اونلاري گؤي قوبّه‌سئنه قويدو کي، ير اوزونه ائشيق ساچسينلار،

1:18  گوندوزو و گجه‌ني ائداره اتسئنلر و ائشيق-قارانليغي بئربئرئندن آييرسينلار. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.

1:19  آخشام اولدو، سحر اولدو؛ دؤردونجو گون!

1:20  تاري ددي: "سولار چوخلو جانلي مخلوقلارلا قايناشسين، ير اوستونده‌، گؤي قوبّه‌سئنده قوشلار اوچسون."

1:21  تاري سويون بؤيوک حيوانلاريني ياراتدي، سودا قايناشان هر جور حرکت ادن جانلي مخلوقلاري اؤز جئنسلرئنه گؤره ياراتدي، هر جور قانادلي قوشلاري ياراتدي، هم ده اؤز جئنسلرئنه گؤره. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.

1:22  تاري اونلارا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و دهنزلرده‌کي سولاري دولدورون. قوشلار دا ير اوزونده چوخالسينلار."

1:23  آخشام اولدو، سحر اولدو؛ بشئنجي گون!

1:24  تاري ددي: "ير اوزو جانلي مخلوقلار اؤز جئنسلرئنه گؤره گتئرسئن؛ بَهئمه‌لر، سورونن جانلي‌لار و وحشي حيوانلار، اؤز جئنسلرئنه گؤره." بله ده اولدو.

1:25  تاري ير اوزونون وحشي حيوانلاريني، اؤز جئنسلرئنه گؤره، بَهئمه‌لري اؤز جئنسلرئنه گؤره و يرده سورونن بوتون جانلي‌لاري اؤز جئنسلرئنه گؤره ياراتدي. و تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.

1:26  او واخت تاري ددي: "ائنساني اؤز صورتئمئزده و اؤزوموزه بنزر ياراداق. قوي او، دهنزده‌کي باليقلارا، گؤيده‌کي قوشلارا، بوتون ير اوزونده اولان حيوانلارا، و ير اوزونده سورونن مخلوقلارين هاميسينا حؤکمرانليق اتسئن."

1:27  تاري ائنساني اؤز صورتئنده ياراتدي، اونو تارينين صورتئنده ياراتدي، اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي.

1:28  تاري اونلارا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و ير اوزونو دولدورون و اونو اؤزونوزه موطئع ادئن: دهنزده‌کي باليقلار، گؤيده‌کي قوشلار، و ير اوزونده سورونن بوتون جانلي‌لار اوستونه حؤکمرانليق ادئن."

1:29  تاري ددي: "باخ، ير اوزونده توخوم ورن بوتون اوتلار و مئيوه‌لرئنده توخومو اولان بوتون آغاجلارين مئيوه‌سئني سئزه ورئرم. اونلار سئزه يئيه‌جک اولسونلار.

1:30  يرده‌کي وحشي حيوانلارين، گؤيده‌کي قوشلارين و يرده سورونن مخلوقلارين هاميسينا، يعني نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لارا يمک اوچون بوتون ياشيل اوتلاري ورئرم". بله ده اولدو.

1:31  تاري گؤردو کي، ياراتديغي هر شي چوخ ياخشيدير. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ آلتينجي گون!

Chapter 2

2:1  بلجه گؤيلر و ير، و اوراداکي هر شي تاماملاندي.

2:2  تاري يدّئنجي گونه قدر گؤردويو ائشلري باشا چاتديردي و يدّئنجي گون اتدئيي هر ائشدن ائستئراحت اتدی.

2:3  تاري يدّئنجی گونه برکت ورئب، اونو تقدئس اتدی، چونکي او گونده او، ياراتديغي و دوزلتدئيي بوتون خئلقت ائشئندن ائستئراحت اتدی.

2:4  بودور گؤيلر و يرئن يارانماسينين روايتي، او گونده کي، رب تاري يِر و گؤيو ياراتدي.

2:5  ير اوزونده حله بئر بئتکي يوخ ائدی، هچ بئر اوت دا حله بئتمه‌مئشدي، چونکي رب تاري ير اوزونه حله ياغيش ياغديرماميشدي و تورپاغي بِجَرَن آدام دا يوخ ائدی.

2:6  آنجاق يردن سو بولاقلاري چيخيردي و بوتون تورپاغي سولاييردي.

2:7  رب تاري آداما يِرئن تورپاغيندان شکئل وردي و اونون بورنونا حيات نَفَسي اوفوردو. بلجه آدام جانلي بئر وارليق اولدو.

2:8  رب تاري شرق سمتئنده، عَدنده بئر باغ تئکدي و شکئل وردئيي آدامي اورايا قويدو.

2:9  رب تاري يردن گؤزل گؤرونوشلو و يمک اوچون ياخشي مئيوه‌لي جوربه‌جور آغاجلار يتئشئردي. باغين اورتاسيندا حيات آغاجي و خيئرله شري بئلمه آغاجي دا وار ائدي.

2:10  باغي سووارماق اوچون عَدندن بئر چاي آخيردي، و اورادا بؤلونوب دؤرد چاي اولوردو.

2:11  بئرئنجي چايين آدي پئشوندور. او قيزيل چيخان بوتون "خَوئلا" اؤلکه‌سئنه آخير.

2:12  بو اؤلکه‌نئن قيزيلي ياخشيدير. عطئرلي قَطران و دامارلي عقئق داشي دا اله بورادادير.

2:13  ائکئنجي چايين آدي گئخوندور. بوتون کوش اؤلکه‌سئنه آخير.

2:14  اوچونجو چايين آدي دِجله‌دئر. آشور شرقئنه آخير. دؤردونجو چاي فَراتدير.

2:15  رب تاري آدامي گؤتوروب عَدن باغينا قويدو کي، اوراني بِجَرئب ساخلاسين.

2:16  رب تاري آداما امر ادئب ددي: "باغين هر آغاجيندان ائستيه‌سن، يئيه بئلرسن.

2:17  آنجاق خيئرله شري بئلمه آغاجينين مئيوه‌سئندن يميه‌جکسن، چونکي اوندان يئين واخت قطعن اؤله‌جکسن."

2:18  رب تاري گئنه ددي: "آدام اوچون ياخشي ديئل کي، تک قالسين، من اونا موناسئب بئر کؤمکچي ياراداجاغام."

2:19  رب تاري بوتون وحشي حيوانلارا و گؤيده‌کي بوتون قوشلارا تورپاقدان شکئل وردي و اونلاري آدامين يانينا گتئردي کي، اونلارا نه آد وره‌جيئني گؤرسون. آدام هر جانلي مخلوقا هانسي آدي قويدو، او جور ده آدلاندي.

2:20  آدام بوتون مال-حيوانا، گؤيده‌کي قوشلارا، چؤلون وحشي حيوانلارينا آد وردی، آمّا آدَمه موناسئب بئر کؤمکچي تاپيلمادي.

2:21  او زامان رب تاري آداما آغير بئر يوخو گؤندردي و او، يوخويا گتدي. اوندا رب تاري اونون قابيرقا سومويوندن بئرئني گؤتوردو و يرئني اَتله اؤرتدو.

2:22  رب تاري آدامدان گؤتوردويو قابيرقا سومويوندن آروادي ياراتدي و اونو آدامين يانينا گتئردي.

2:23  آدام ددي: "نهايت، سومويومدن آلينميش سوموک، اَتئمدن آلينميش اَت. اونا "آرواد" ديئله‌جکدئر، چونکي او کئشئدن گؤتورولوب."

2:24  بونا گؤره ده کئشي اؤز آتا-آناسيندان آيريلاجاق، اؤز آروادينا ياپيشاجاق و اونلار بئر بدن اولاجاقلار.

2:25  آدام و آروادي، ائکئسي ده لوت ائدئلر، آمّا بوندان اوتانميرديلار.

Chapter 3

3:1  رب تارينين ياراتديغي بوتون وحشي حيوانلارينين لاپ حئيله‌کاري ائلان ائدي. ائلان آرواددان سوروشدو: "دوغرودان تاري سئزه ديئب: باغدا اولان هچ بئر آغاجين مئيوه‌لرئندن يميه‌جکسئنئز؟"

3:2  آرواد ائلانا جاواب وردي: "باغداکي آغاجلارين مئيوه‌لرئندن يئيه بئله‌رئک.

3:3  آمّا باغين اورتاسينداکي آغاجين مئيوه‌سي باره‌ده تاري ديئب: اوندان يميه‌جکسئنئز، اونا توخونماياجاقسينيز دا، يوخسا اؤلرسئنئز!"

3:4  ائلان آروادا ددي: "يوخ، اصلا اؤلمزسئنئز.

3:5  چونکي تاري بئلئر کي، اونون مئيوه‌سئندن يدئيئنئز گون گؤزلرئنئز آچيلاجاق و خيئرله شري بئلئب، تاري کئمي اولاجاقسينيز."

3:6  آرواد گؤردو کي، آغاجين مئيوه‌سي يمک اوچون ياخشيدير، گؤزه خوش گؤرونور و بو آغاج ائنساني عاغيلّي اتميه ده چکئجئدئر. اونون مئيوه‌سئندن درئب يدي. سونرا يانينداکي ارئنه ده وردی، او دا يدي.

3:7  او واخت ائکئسئنئن ده گؤزلري آچيلدي و لوت اولدوقلاريني بئلدئلر. بونا گؤره ده انجئر يارپاقلاريني بئربئرئنه حؤروب، اؤزلرئنه فئته دوزلتدئلر.

3:8  اونلار گونون سرئنلئيئنده باغدا گزن رب تارينين سسئني اشئتدئلر. آدام و اونون آروادي رب تارينين حوضوروندان قاچيب، اؤزلرئني باغداکي آغاجلارين آراسيندا گئزلتدئلر.

3:9  رب تاري آدامي سسله‌يئب ددي: "هاراداسان؟"

3:10  او جاواب وردي: "باغدا سسئني اشئتدئم و لوت اولدوغوم اوچون قورخدوم، اونا گؤره ده اؤزومو گئزلتدئم."

3:11  رب تاري ددي: "کئم سنه بئلدئردي کي، لوتسن؟ آيا او آغاجين مئيوه‌سئندن ييئبسن کی، سنه اوندان يمه‌يی قدغن اتمئشدئم؟"

3:12  آدام ددي: "بو آرواد کي، منئمله اولماق اوچون منه وردئن، او آغاجين مئيوه‌سئندن منه وردی، من ده يدئم."

3:13  رب تاري آروادا ددي: "بو ندئر کي، ادئبسن؟" آرواد ددي: "ائلان مني آلداتدي، من ده يدئم."

3:14  رب تاري ائلانا ددي: "بونو اتدئيئن اوچون بوتون مال-حيوانلارين و چؤلون وحشي حيوانلارينين آراسيندا سن ملعونسان. قارنين اوستونده سورونه‌جکسن، بوتون عؤمرون بويو تورپاق يئيه‌جکسن.

3:15  من سنئنله آرواد آراسيندا سنئن نسلئنئن و اونون نسلئنئن آراسيندا عداوت قويورام. او، سنئن باشيني اَزه‌جک، سن ده اونون دابانيني سانجاجاقسان."

3:16  سونرا رب تاري آروادا ددي: "اوشاغيني دوغاندا سنئن آغريني داها دا چوخالداجاغام، اوشاقلاريني آغري ائچئنده دوغاجاقسان. آمّا گئنه ده ائشتئياغين اَرئنه اولاجاق، و او سنه آغاليق اده‌جک."

3:17  سونرا رب تاري آدَمه ددي: "آروادينين سؤزونه قولاق آسديغين اوچون، قدغن اتدئيئم، «اونون مئيوه‌سئندن يميه‌جکسن» ددئيئم آغاجدان يدئيئن اوچون، سنئن اوزوندن ير لعنتله‌نئر. عؤمرون بويو زحمتله تورپاقدان يمک گؤتوره‌جکسن.

3:18  او سنه تئکان و قانقال بئتئره‌جک، سن ده چؤلده‌کي اوتلاري يئيه‌جکسن.

3:19  تورپاغا قاييداناجاق، آلينينين تری ائله چؤرک يئيه‌جکسن، چونکي تورپاقدان گؤتورولوبسن. اونا گؤره کي، يرئن تورپاغيسان، تورپاغا دا قاييداجاقسان."

3:20  آدام آروادينين آديني حَوّا قويدو، چونکي او، ياشايانلارين هاميسينين آناسي اولدو.

3:21  اوندا رب تاري آدَمله آروادي اوچون درئدن پالتار دوزلتدي و اونلارا گيئندئردی.

3:22  رب تاري ددي: "باخ، آدام خيئرله شرئن نه اولدوغونو بئله‌رک بئزدن بئري کئمي اولوب؛ و ائندي مومکوندور الئني اوزاتسين و حيات آغاجينين دا مئيوه‌سئندن درئب يسئن و اَبده‌جک ياشاسين!"

3:23  بونا گؤره رب تاري آدامي عَدن باغيندان اشئيه سالدي کي، تورپاغي بِجَرسئن، او تورپاغي کي، اؤزو اوندان ياراديلميش ائدی.

3:24  بلجه رب تاري آدامي قوودو. او، عَدن باغينين شرق سمتئنه کَرّوبلار و هر طرفه فيرلانان اودلو قيلينجيني قويدو کي، حيات آغاجينا گدن يولو موحافئظت اتسئنلر.

Chapter 4

4:1  آدام آروادي حَوّا ائله ياخينليق اتدي و حَوّا بويلو اولوب قايني دوغدو. و ددي: "ربّئن کؤمَيي ائله بئر ائنسان دونيايا گتئردئم."

4:2  سونرا حَوّا اونون قارداشي هابئلي دوغدو. هابئل چوبان اولدو، آمّا قاين اَکئنچی.

4:3  بئر مودّت کچندن سونرا قاين تورپاغين مئيوه‌سئندن ربّه هدئيّه تقدئمي گتئردی.

4:4  هابئل ده سوروسونده ائلک دوغولان حيوانلاردان بئر نچه‌سئني و اونلارين پئيئني هدئيّه تقدئمي گتئردي. رب هابئلي و اونون تقدئمئني قبول اتدی،

4:5  آمّا قايني و اونون تقدئمئني قبول اتمه‌دي. بونا گؤره ده قاين چوخ قضبله‌نئب قاش-قاباغيني ساللادي.

4:6  رب قاينه ددي: "نئيه قضبله‌نئبسن؟ نئيه قاش-قاباغيني ساللاييبسان؟

4:7  اگر ياخشي اولاني اده‌سن، مگر قبول اولونمازسان؟ اگر ياخشي اولاني اتميه‌سن، گوناه قاپينين آغزيندا کمئن قوروب سني گؤزله‌يئر، آمّا سن اونا قالئب گلملی‌سن."

4:8  قاين قارداشي هابئلله دانيشدي. اونلار چؤلده ائکن، قاين قارداشي هابئلئن اوستونه يوگوروب اونو اؤلدوردو.

4:9  او زامان رب قايندن سوروشدو: "قارداشين هابئل هارادادير؟" قاين ددي: "بئلمئرم، مگر من قارداشيمين کشئکچئسئيم؟"

4:10  رب ددي: "سن نه ادئبسن؟ قارداشينين قاني تورپاقدان منه فرياد ادئر.

4:11  ائندي بو تورپاغين لعنتي آلتينداسان؛ او تورپاق کي آغزيني آچيب کی، سنئن اَلئنله تؤکولن قارداش قانيني اودسون.

4:12  تورپاغي بِجَردئيئن زامان او داها گوجونو سنه ورميه‌جک. ير اوزونده قاچاق و سرگردان اولاجاقسان."

4:13  قاين ربّه ددي: "جزام چکه بئله‌جيئمدن داها آرتيقدير.

4:14  باخ، بو گون سن مني بو تورپاقلاردان قوووبسان. من ده سنئن حوضوروندان گئزله‌نئب ير اوزونده قاچاق و سرگردان اولاجاغام. کئم ده منه راست گلسه، مني اؤلدوره‌جک."

4:15  رب اونا ددي: "بونا گؤره کئم قايني اؤلدورسه، اوندان يدّي قات ائنتئقام آليناجاق." رب قاينه بئر علامت قويدو کي، کئم اونا راست گلسه، اونو اؤلدورمه‌سئن.

4:16  بلجه قاين ربّئن حوضورونو ترک اتدي و عَدن باغينين شرق سمتئنده، "نود" تورپاغيندا ياشاماغا باشلادي.

4:17  قاين آروادي ائله ياخينليق اتدي و آروادي بويلو اولوب خنوخو دوغدو. او زامان او، بئر شهر تئکدی، شهره اوغلو خنوخون آديني وردی.

4:18  خنوخدان عئراد اولدو. عئراد مِخويائلئن آتاسي اولدو، مِخويائل مِتوشائلئن آتاسي اولدو، مِتوشائل لَمِکئن آتاسي اولدو.

4:19  لَمِک ائکي آرواد آلدي: بئرئنئن آدي عادا، او بئرئنئن آدي زئلّا ائدی.

4:20  عادا يابالي دوغدو. يابال او آداملارين آتاسي اولدو کي، چاديردا ياشاييرلار و سورو ساخلاييرلار.

4:21  اونون قارداشينين آدي يوبال ائدي. يوبال او آداملارين آتاسي اولدو کي، هر جور طنبور و نِي چاليرلار.

4:22  زئلّا دا توبَل-قايني دوغدو. توبَل-قاين بورونجدن و دمئردن هر جور آلَتلر دوزلدن ائدي. باجيسينين آدي دا نَعَما ائدی.

4:23  بئر دفه لَمِک آروادلارينا ددي: "اي عادا و زئلّا، سسئمي اشئدئن، اي لَمِکئن آروادلاري، سؤزومه قولاق آسين: مني يارالاديغي اوچون بئر آدام اؤلدوردوم، مني ووردوغو اوچون بئر جاوان اؤلدوردوم.

4:24  اگر قاين اوچون يدّي قات قئصاص آليناجاقسا، لَمِک اوچون يتمئش يدّي قات آليناجاق."

4:25  آدَم گئنه آروادي ائله ياخينليق اتدي و حَوّا بئر اوغلان دوغوب آديني شِت قويدو و ددي: "هابئلئن يرئنه کی، قاين اؤلدوردو، تاري منه آيري بئر نسئل تعيئن اتدی."

4:26  شِتئن ده بئر اوغلو اولدو و آديني اِنوش قويدو. او زامان ائنسانلار ربّه سئتايئش اتميه باشلاديلار.

Chapter 5

5:1  آدَمئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر. تاري ائنساني ياراداندا اونو اؤزونه بنزر ياراتدي.

5:2  تاري اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي، اونلارا برکت وردي و ياراتديغي گون اونلاري "ائنسان" چاغيردي.

5:3  آدَمئن يوز اوتوز ياشي اولاندا، اؤزونه بنزر، اؤز صورتئنده بئر اوغلو اولدو و آديني شِت قويدو.

5:4  شِت دوغولاندان سونرا، آدَم داها سکّئز يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:5  آدَم دوقّوز يوز اوتوز ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:6  شِت يوز بش ياشيندا اولاندا اوغلو اِنوش دوغولدو.

5:7  اِنوش دوغولاندان سونرا شِت سکّئز يوز يدّي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:8  شِت دوقّوز يوز اون ائکي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:9  اِنوش دوخسان ياشيندا اولاندا اوغلو قِنان دوغولدو.

5:10  قِنان دوغولاندان سونرا، اَنوش داها سکّئز يوز اون بش ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:11  اِنوش دوقّوز يوز بش ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:12  قِنان يتمئش ياشيندا اولاندا، اوغلو مَهه‌له‌لِل دوغولدو.

5:13  مَهه‌له‌لِل دوغولاندان سونرا قِنان سکّئز يوز قيرخ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:14  قِنان دوقّوز يوز اون ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:15  مَهه‌له‌لِل آلتميش بش ياشيندا اولاندا اوغلو يِرِد دوغولدو.

5:16  يِرِد دوغولاندان سونرا، مَهه‌له‌لِل داها سکّئز يوز اوتوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:17  مَهه‌له‌لِل سکّئز يوز دوخسان بش ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:18  يِرِد يوز آلتميش ائکي ياشيندا اولاندا اوغلو خَنوخ دوغولدو.

5:19  خَنوخ دوغولاندان سونرا، يِرِد داها سکّئز يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:20  يِرِد دوقّوز يوز آلتميش ائکي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:21  خَنوخ آلتميش بش ياشيندا اولاندا اوغلو مَتوشِلَخ دوغولدو.

5:22  مَتوشِلَخ دوغولاندان سونرا خَنوخ اوچ يوز ائل تاري ‌ائله ياخين ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:23  خَنوخ اوچ يوز آلتميش بش ائل ياشادي.

5:24  او، تارييا ياخين ائدي. سونرا قِيب اولدو، چونکي تاري اونو اؤز يانينا گؤتوردو.

5:25  مَتوشِلَخ يوز هشتاد يدّي ياشيندا اولاندا اوغلو لَمِک دوغولدو.

5:26  لَمِک دوغولاندان سونرا، مَتوشِلَخ داها يدّي يوز هشتاد ائکي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:27  مَتوشِلَخ دوقّوز يوز آلتميش دوقّوز ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:28  لَمِک يوز هشتاد ائکي ياشيندا اولاندا اونا بئر اوغول دوغولدو.

5:29  اوغولون آديني نوح قويوب ددي: "ربّئن لعنت اتدئيي بو تورپاغي بِجَردئيئمئز واخت، بو اوغول بئزه چکدئيئمئز اذئيّتلرده و الئمئزئن زحمتئنده تسلّي وره‌جکدئر."

5:30  نوح دوغولاندان سونرا، لَمِک داها بش يوز دوخسان بش ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

5:31  لَمِک يدّي يوز يتمئش يدّي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.

5:32  نوح بش يوز ياشيندا اولاندان سونرا سام، خام و يافَت آديندا اوغوللاري اولدو.

Chapter 6

6:1  ائنسانلار يِر اوزونده چوخالماغا باشلاديلار و اونلارا قيزلار دوغولدو.

6:2  ائلاهي وارليقلار گؤردولر کي، ائنسان قيزلاري چوخ گؤزلدئرلر و بَيَندئکلري هر قيزي اؤزلرئنه آرواد اتدئلر.

6:3  رب ددي: "منئم روحوم ائنساندا اَبده‌جک قالماياجاق، چونکي اونلار آنجاق جئسمدئرلر. اونلارين عؤمرو يوز ائيئرمي ائل اولاجاق."

6:4  ائلاهي وارليقلارين ائنسان قيزلاري ائله اِوله‌نئب اوشاق صاحئبي اولدوقلاري گونلرده، و داها سونرا، ير اوزونده "نِفئلئم" وار ائدي. بونلار قَدئم دؤورانين قهرمان و آدلي-سانلي آداملاري ائدئلر.

6:5  رب گؤردو کي، ير اوزونده ائنسانين شرارتي بؤيوکدور و هر زامان اونون اوره‌يئنده‌کي فئکئرلرئن نئيّتلري آنجاق پئسلئکدئر.

6:6  او، يِر اوزونده ائنساني ياراتماغينا پشمان اولدو و اوره‌يئني قم باسدي.

6:7  رب ددي: "ياراتديغيم ائنساني ير اوزوندن محو اده‌جيم، بونو ائنسانلارلا بئر، حيوانلارين، سوروننلرئن و گؤيده‌کي قوشلارين دا باشينا گتئره‌جيم، چونکي اونلاري ياراتماغيما پشمان اولموشام."

6:8  آنجاق نوح ربّئن گؤزونده لوطف تاپدي.

6:9  نوحون تارئخچه‌سي بله‌دئر: نوح صالح و اؤز نسلي آراسيندا قوصورسوز بئر آدام ائدي. او، تارييا ياخين ياشاييردي.

6:10  نوحون اوچ اوغلو وار ائدی: سام، خام و يافَت.

6:11  تارينين نظرئنده ير اوزو فسادا چکئلمئش و قدّارليقلا دولموشدو.

6:12  تاري ير اوزونده ائنسانلارين نه قدر چوخ فاسئد اولدوقلاريني گؤردو، چونکي دونيادا اولان بوتون بشر يولدان آزميشدي.

6:13  تاري نوحا ددي: "قاباغيمدا اولان بوتون بشرئن آخيري چاتيب، چونکي ير اوزو اونلارين سببئندن قدّارليقلا دولوب. باخ، من اونلاري ير اوزو ائله بئر محو اده‌جيم.

6:14  اؤزونه گوفِر آغاجيندان بئر گمي دوزلت، اونون ائچئنده اوتاقلار دوزلت، اوستونه ائچه‌رئدن و چؤلدن قَطران وور.

6:15  گمئني بله دوزلت: اونون اوزونلوغو اوچ يوز قول‌‌آچ، اِني اَلّئ‌قول‌آچ، بويو دا اوتوز قول‌‌آچ اولسون.

6:16  گمئنئن اوستوندن بئر قول‌آچ آشاغي پنجره آچارسان و قاپيني يان طرفدن قويارسان. گمئنئن اوچ مرتبه‌سي اولسون: بئري آلتدا، بئري اورتادا، بئري ده اوستده.

6:17  باخ، من، بلي من، ير اوزونه سلي گتئرئرم کي، گؤيون آلتيندا حيات نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لار محو اولسونلار؛ ير اوزونده اولانلارين هاميسي آرادان گده‌جک.

6:18  لاکئن عهدئمي سنئنله باغلاياجاغام. سن، اوغوللارين، آروادين و گلئنلرئنله بئر گمئيه مئنه‌جکسن.

6:19  بوتون جانلي مخلوقلاردان بئر جوتونو، اِرکَک و دئشئسئني گمئيه گؤتورَرسن کي، سنئنله بئر دئري قالسينلار.

6:20  جئنسلرئنه گؤره قوشلارين، حيوانلارين و يرده سوروننلرئن هر بئرئندن بئر جوتو سنئن يانينا گله‌جک کي، دئري قالسين.

6:21  سن گرک يِمه‌لي اولان هر شيي ده گؤتوروب، آنبار اده‌سن؛ اونلار هم سنه هم ده اونلارا يمک اونلارلار."

6:22  نوح دا اله اتدی: تاري اونا نجه امر اتمئشدی، او دا هر شيي اِلَجه يرئنه يتئردی.

Chapter 7

7:1  رب نوحا ددي: "سن بوتون عايئلَن ائله بئرلئکده گمئيه گئر، چونکي بو بشر نسلی ائچئنده آنجاق سني نظرئمده صالح گؤردوم.

7:2  هر پاک حيوانين اِرکَک و دئشئسئندن يدّي جوت، هر نجئس حيوانين اِرکَک و دئشئسئندن بئر جوت گؤتور.

7:3  هم ده گؤيده‌کي هر قوشون اِرکَک و دئشئسئندن يدّي جوت گؤتور کي، نسلي بوتون ير اوزوندن کَسئلمه‌سئن.

7:4  چونکي يدّي گون سونرا يِر اوزونه قيرخ گون-قيرخ گجه ياغيش ياغديراجاغام و ياراتديغيم بوتون جانلي‌لاري ير اوزوندن محو اده‌جيم."

7:5  رب نوحا نجه امراتمئشدي، او دا هر شيي اِلَجه يرئنه يتئردي.

7:6  يِر اوزونه سل گلنده نوحون آلتي يوز ياشي وار ائدي.

7:7  نوح، اوغوللاري، آروادي، و گلئنلري بئرلئکده گمئيه مئندئلر کي، سل سولاريندان آمانليقدا قالسينلار.

7:8  پاک و نجئس حيوانلارين، قوشلارين، بوتون يرده سوروننلرئن

7:9  اِرکَک و دئشئسي، جوت- جوت نوحون يانينا گمئيه گلدئلر؛ نجه کي، تاري نوحا امراتمئشدي.

7:10  يدّي گون سونرا يِر اوزونه سل گلدي.

7:11  همئن گون- نوحون عؤمرونون آلتي يوزونجو ائلئنده، ائکئنجي آيين اون يدّئنجي گونو درئن درئنلئکده اولان بوتون سو قايناقلاري پارتلادي و گؤيون پنجره‌لري آچيلدي.

7:12  يِر اوزونه قيرخ گون- قيرخ گجه ياغيش ياغدي.

7:13  اِله همئن گون نوح، اوغوللاري سام، خام، يافِت، آروادي، و اوچ گلئني گمئيه مئندئلر.

7:14  اونلارلا بئر هر جور وحشي حيوان، هر جور مال-حيوان، هر جور يرده سورونن، هر جور گؤيده اوچان جانلي و هر جور قوش، اؤز جئنسلرئنه گؤره گمئيه گئردي:

7:15  حيات نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لاردان جوت-جوت، نوحون يانينا گمئيه گلدي.

7:16  تارينين نوحا امر اتدئيي کئمي بوتون جانلي‌لاردان اِرکَک و دئشي حيوانلار گمئيه گئردئلر. اونلارين دالينجا رب قاپيني اؤرتدو.

7:17  يِر اوزونده قيرخ گون سل گلدي و سو چوخاليب گمئني يردن يوخاري قالديردي.

7:18  سولار چوخ يوخاري قالخيب يِر اوزونو آلديلار و گمي سويون اوزونده اوزمَيه باشلادي.

7:19  سولار يِر اوزونو اِله توتدولار کي، گؤيون آلتيندا اولان بوتون اوجا داغلار سولارين آلتينا گتدي.

7:20  سولار داغلارين باشيندان اون بش قول-‌آچ قالخديلار و اونلاري اؤرتدولر.

7:21  يِر اوزونده حرکت ادن جانلي‌لارين هاميسي؛ قوشلار، مال-حيوانلار، وحشي حيوانلار، يرده سوروننلر و بوتون ائنسانلار محو اولدو.

7:22  قورودا ياشايان حيات نَفَسي بورنوندا اولان جانلي وارليقلارين هاميسي اؤلدو.

7:23  رب يِر اوزونده اولان بوتون جانلي‌لاري محو اتدي: ائنسالاردان توتموش، حيوانلارا، سوروننلره و گؤيده‌کي قوشلارا قدر، هر شي يِر اوزونده محو اولدو. آنجاق نوح و اونونلا بئر، گمئده اولانلار صاغ قالديلار.

7:24  سولار يِر اوزونو يوز اَلّي گون بورودولر.

Chapter 8

8:1  و تاري نوحو و اونونلا بئر گمئده اولان بوتون وحشي حيوانلار و مال-حيوانلاري يادا سالدي. تاري يِر اوزونه بئر يِل گؤندردي و سو آزالماغا باشلادي.

8:2  درئنلئکده اولان سو قايناقلاري و گؤيون پنجره‌لري باغلاندي، ياغيش داياندي.

8:3  سو، ير اوزوندن ياواش-ياواش چکئلدي. يوز اَلّي گون کچدئکدن سونرا سو آزالدي.

8:4  يدّئنجی آيين اون يدّئنجی گونو گمي آرارات داغلارينا اوتوردو.

8:5  اونونجو آيا قدر سو ياواش-ياواش چکئلدي، اونونجو آيين بئرئنجي گونو داغلارين باشلاري گؤروندو.

8:6  قيرخ گون سونرا نوح دوزلتدئيي گمئنئن پنجره‌سئني آچيب،

8:7  بئر قارغا بوراخدي؛ قارغا اوچوب گتدي و يِر اوزونده سو قورويانا قدر هر طرفي گَزدي.

8:8  نوح بو دفه بئر گؤيرچئن بوراخدي کي، سويون ير اوزوندن چکئلئب-چکئلمه‌دئيئني بئلسئن.

8:9  آمّا گؤيرچئن قونماق اوچون راحات بئر يِر تاپماديغينا گؤره، اونون يانينا-گمئيه قاييتدي، چونکي حله بوتون يِر اوزونده سو وار ائدي. نوح اَلئني اوزاديب، گؤيرچئني توتدو و گمئيه-اؤز يانينا آپاردي.

8:10  او داها يدّي گون گؤزله‌دي و گؤيرچئني گئنه گمئدن بوراخدي.

8:11  آخشام‌ اوستو گؤيرچئن اونون يانينا قاييتدي. گؤيرچئنئن دئمدئيئنده تزه قوپموش زيتون يارپاغي وار ائدي. نوح سويون ير اوزوندن چکئلدئيئني بئلدي.

8:12  او داها يدّي گون گؤزله‌دي و گؤيرچئني گئنه بوراخدي، آرتيق گؤيرچئن اونون يانينا قاييتمادي.

8:13  نوحون عؤمرونون آلتي يوز بئرئنجي ائلئنده، بئرئنجي آيين بئرئنجي گونو يِر اوزونده سو قورودو. نوح گمئنئن قاپاغيني قالديردي و يِرئن اوستونده‌کي سويون قورودوغونو گؤردو.

8:14  ائکئنجي آيين ائيئرمي يدّئنجی گونو يِر اوزونده‌کي سو قوروموشدو.

8:15  تاري نوحا ددي:

8:16  "سن، اؤز آروادين، اوغوللارين و گلئنلرئن ائله بئرلئکده گمئدن چيخ.

8:17  سنئله بئرلئکده اولان بوتون جانلي‌لاري؛ قوشلاري، حيوانلاري و يرده سوروننلري اِشئيه چيخارت. قوي يِر اوزونه ياييلسينلار و يِر اوزونده تؤره‌يئب چوخالسينلار."

8:18  نوح، اوغوللاري، آروادي، و گلئنلري ائله بئرلئکده گمئدن چيخدي.

8:19  بوتون حيوانلار، سوروننلر، قوشلار و يرده سورونن بوتون جانلي‌لار دسته- دسته گمئني ترک اتدئلر.

8:20  نوح ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي. او هر جور پاک حيواندان و پاک قوشدان گؤتوروب، اورادا يانديرما قورباني تقدئم اتدي.

8:21  بوندان ربّه خوش عطئر قالخدي و رب اوره‌يئنده ددي: "ائنسان اوزوندن تورپاغي بئر داها لعنت اتميه‌جيم، گرچي جاوانليغيندان بري اونون اوره‌يئنئن نئيّتلري همئشه پئسدئر، ائندي اتدئيئم کئمي، بوتون جانلي‌لاري بئر داها محو اتميه‌جيم.

8:22  دونيا دوردوقجا اَکئن-بئچئن، سويوق-ائستي، ياي-قيش و گجه-گوندوز آرادان گتميه‌جک."

Chapter 9

9:1  تاري نوحا و اونون اوغوللارينا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و يِر اوزونو دولدورون.

9:2  يرده‌کي بوتون حيوانلار، گؤيده‌کي بوتون قوشلار، يرده سورونن بوتون جانلي‌لار و دهنزده اولان بوتون باليقلار سئزدن قورخوب دهشته گله‌جک. اونلار سئزئن ائختئيارينيزا ورئلئب.

9:3  حرکت ادن بوتون جانلي‌لار دا سئزه يمک اولاجاق، اونلارين هاميسيني بوتون ياشيل اوتلار کئمي سئزه ورئرم.

9:4  آنجاق اَتي اونون قاني‌ائله بئرلئکده کي، اونون جانيدير، يميه‌جکسئنئز.

9:5  آرخايين کي، من ده سئزئن قانينيزين قئصاصيني هر جانلي‌دان آلاجاغام. هر حيواندان قانينيزي آلاجاغام. هر آدامين قانيني دا آيري ائنساندان آلاجاغام.

9:6  کئم ائنسان قاني تؤکسه، اونون دا قاني ائنسان اَلي ائله تؤکوله‌جک. چونکي تاري ائنساني اؤز صورتئنده ياراديب.

9:7  سئز ثمره‌لي اولوب چوخالين، يِر اوزونه ياييلين، اورادا چوخالين."

9:8  تاري نوحا و يانيندا اولان اوغوللارينا ددي:

9:9  "باخ، من سئزئنله، سئزدن سونراکي نسئلئنئزله اؤز عهدئمي باغلاييرام،

9:10  بو عهدی جانلی مخلوقلارلا- قوشلار، مال-حيوانلار و بوتون وحشی حيوانلارلا دا کی، گمئدن چيخيبلار و يِر اوزونده‌ سئزئنله‌دئرلر، باغلاييرام.

9:11  سئزئنله اؤز عهدئمي قويورام کي، بوتون جانلي‌لار بئر داها سلله محو اولماياجاق و هچ واخت يِر اوزونده وئران ادن سل باش ورميه‌جک."

9:12  تاري گئنه ددي: "منئم سئزئنله و سئزئنله اولان بوتون جانلي‌لارلا و سئزدن سونرا گلن بوتون نسئل‌لرله باغلاديغيم عهدئن علامتي بودور:

9:13  بولوددا اؤز کامانيمي قويورام کي، منئمله ير اوزو آراسيندا اولان عهدئن علامتي اولسون.

9:14  من يِر اوزونه بولود گتئردئيئم زامان، بولوددا کامان گؤرونه‌جک.

9:15  من سئزئنله و بوتون جانلي مخلوقلارلا باغلاديغيم عهدي يادا سالاجاغام. سولار بئر داها سله چوئرئلميه‌جک کی، بوتون جانلي‌لاري محو اتسئن.

9:16  بولوددا کامان گؤرونن زامان من اونو گؤروب، او ابدي عهدي يادا سالاجاغام کي، من تاري و يِر اوزونده ياشايان بوتون جانلي مخلوقلارلا وار."

9:17  تاري گئنه نوحا ددي: "منئم يِر اوزونده ياشايان بوتون جانلي‌لارلا باغلاديغيم عهدئن علامتي بودور."

9:18  گمئدن چيخان نوحون اوغوللاري بونلاردير: سام، خام، و يافِت. خامدان کَنَعان اولدو.

9:19  نوحون اوچ اوغلو بونلاردير و يِر اوزونده‌کي بوتون ائنسانلار اونلاردان اولدو.

9:20  نوح تورپاغي بِجَرميه باشلادي و بئر اوزوم باغي اَکدي.

9:21  شراب ائچئب کِفلَندي و اؤز چاديريندا لوت اوزاندي.

9:22  کَنَعانين آتاسي خام، آتاسينين لوت اولدوغونو گؤردو و بونو اشئکده ائکي قارداشينا ددي.

9:23  سام و يافِت بئر پالتار گؤتوروب، اؤز چئيئنلرئنه سالديلار و دالدالي ائچه‌ري گئرئب، آتالارينين لوت بدنئني اؤرتدولر. اونلارين اوزلري او بئري طرفه چوئرئلمئشدي و آتالارينين لوتلويونو گؤرمه‌دئلر.

9:24  نوح اؤز کِفلئلئيئندن آييلدي و کئچئک اوغلونون عملئني بئلئب ددي:

9:25  "کَنَعانا لعنت اولسون، اؤز قارداشلارينين قوللارينا قول اولسون."

9:26  نوح گئنه ددي: "سامين تاريسي رب موبارک اولسون، کَنَعان اونا قول اولسون.

9:27  تاري يافِته ووسعت ورسئن، سامين چاديريندا ياشاسين. کَنَعان اونا قول اولسون."

9:28  نوح سلدن سونرا، داها اوچ يوز اَلّي ائل ياشادي.

9:29  او، دوقّوز يوز اَلّي ائل عؤمور سوروب، اؤلدو.

Chapter 10

10:1  نوحون اوغوللاري سام، خام و يافِتئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر. بؤيوک سلدن سونرا اونلارين اوغوللاري اولدو.

10:2  يافِتئن اوغوللاري: گومِر، ماگوگ، ماداي، ياوان، توبال، مِشِک و تئراس.

10:3  گومِرئن اوغوللاري: اَشکه‌ناز، رئفات و توگَرما.

10:4  ياوانين اوغوللاري: اِلئشا، تَرشئش، کئتّئم و دودانئم.

10:5  بونلاردان ساحئل‌‌نشئن خالقلار، اؤز تورپاقلارينا ياييلديلار؛ هر بئري اؤز دئلئنه، اؤز طايفالارينا، و اؤز مئلّتلرئنه گؤره.

10:6  خامين اوغوللاري: کوش، مئصراييم، پوت و کَنَعان.

10:7  کوشون اوغوللاري: سِبا، خَوئلا، سابتا، راعما و سابتِکا. راعمانين اوغوللاري: شِبا و دِدان.

10:8  کوشون نَمرود آدلي بئر اوغلو دا اولدو. او، يِر اوزونده ائلک قودرتلي آدام اولدو.

10:9  نَمرود ربّئن حوضوروندا ماهئر بئر شئکارچي ائدي، بونا گؤره ده "ربّئن حوضوروندا نَمرود کئمي ماهئر شئکارچي" سؤزو ديئلئر.

10:10  اوّلجه اونون پادشاهليغينا شئنار اؤلکه‌سئنده اولان بابئل، اِرِک، اَکَد و کالنه داخئل ائدي.

10:11  او بو تورپاقدان آشور تورپاغينا کؤچوب، نِينَواني، رِخوبوت-‌عئري، بؤيوک شهر اولان کَلاخي،

10:12  نِينَوا ائله کَلاخي آراسينداکي رِسِني تئکدي.

10:13  مئصرايئم بو نسئللرئن آتاسي ائدي: لودلولار، آناملی‌لر، لِهابلي‌لار، نَفتوخلولار،

10:14  پَطروسلولار، فئلئسطلي‌لرئن اَجدادي اولان کَسلوخلولار، هم ده کَفتورلولار.

10:15  کَنَعانين نسئللري بونلاردير: ائلک اوغلو صئدون، خِت،

10:16  هم ده يِبوسلولار، اِمورلولار، گئرگاشلار،

10:17  خئولي‌لر، آرقلي‌لار، سئنلي‌لر،

10:18  اَروادلي‌لار، سِمارلي‌لار و حاماتلي‌لار. سونرالار کَنَعان طايفالاري اطراف يرلره ياييلدي.

10:19  کَنَعانليلارين اراضئسي صئدوندان گِرارا طرف غزّه‌يه قدر، سودوما، گومورايا، اَدمايا، سِبويئمه طرف لاشايا قدر اوزانيردي.

10:20  بونلار خام اوغوللاريدير کي، اؤز اؤلکه‌لرئنده و مئلّتلرئنئن آراسيندا طايفالارينا و دئللرئنه گؤره آيريلديلار.

10:21  و ساما دا کي، عِبِرئن بوتون اوغوللارينين اجدادي و يافِتئن بؤيوک قارداشي ائدي، اوغوللار اولدو.

10:22  سامين اوغوللاري: عِيلام، آشور، اَرپَکشاد، لود و اَرام.

10:23  اَرامين اوغوللاري: عوس، خول، گِطِر و مَش.

10:24  اَرپَکشاددان شِلاخ اولدو، شِلاخدان عِبِر اولدو.

10:25  عِبِرئن ائکي اوغلو اولدو: بئرئنئن آدي پِلِگ ائدي، چونکي اونون دؤورانيندا ير اوزو بؤلوندو. قارداشينين آدي يوقتان ائدي.

10:26  يوقتاندان اَلموداد، شِلِف، خَضَرماوِت، يِرَخ،

10:27  حادورام، اوزال، دئقلا،

10:28  اوبال، اَبئمائل، شِبا،

10:29  اوفئر، خَوئلا و يوباب اولدو؛ بونلارين هاميسي يوقتانين اوغوللاري ائدي.

10:30  اونلار شرق سمتئنده، مِشادان سِفارا طرف يرلشن داغليق بؤلگه‌ده مسکن سالميشديلار.

10:31  بونلار سام اوغوللاري ائدئلر کي، اؤز اؤلکه‌لرئنده و مئلّتلري آراسيندا طايفالارينا و دئللرئنه گؤره آيريميشديلار.

10:32  اؤز مئلّتلري آراسيندا نسئللرئنه گؤره نوح اوغوللارينين طايفالاري بونلاردير. بؤيوک سلدن سونرا بونلاردان يِر اوزونه مئلّتلر بؤلوندولر.

Chapter 11

11:1  بوتون دونيادا بئر دئل و بئر دانيشيق وار ائدي.

11:2  ائنسانلار شرقدن کؤچدوکلري زامان شئنار تورپاغيندا بئر اووا تاپديلار و اورادا ساکئن اولدولار.

11:3  سونرا بئربئرلرئنه ددئلر: "گلئن کَرپئج دوزلدک و اونو ياخشي پئشئرک." اونلار داش عوضئنه کَرپئج و پالچيق عوضئنه قَطران گؤتوردولر.

11:4  گئنه ددئلر: "گلئن اؤزوموزه بئر شهر و باشي گؤيلره چاتان بئر بورج تئکئب آد چيخارداق، يوخسا بوتون يِر اوزونه داغيلاجاغيق."

11:5  رب آشاغي اِندي کي، بشر اؤولادلارينين تئکدئيي شهر و بورجو گؤرسون.

11:6  رب ددي: "باخ، اونلارين هاميسي بئر خالقدير و بئر دئللري وار. و بو اونلارين اتدئکلرئن باشلانيشيدير. و ائندي اتمک ائستدئکلري هچ ائش اونلارا قيري- مومکون اولماياجاق.

11:7  گلئن آشاغي اِنئب، اورادا اونلارين دئلئني قاريشديراق کي، بئربئرلرئنئن دئلئني باشا دوشمه‌سئنلر."

11:8  رب اونلاري اورادان بوتون يِر اوزونه يايدي؛ و اونلار شهري تئکمکدن اَل چکدئلر.

11:9  بونا گؤره ده او يرئن آدينا بابئل ددئلر، چونکي اورادا رب بوتون دونياداکي آداملارين دئلئني قاريشديردي و اورادان اونلاري بوتون يِر اوزونه يايدي.

11:10  سامين نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: سلدن ائکي ائل سونرا، سام يوز ياشيندا اولاندا، اوغلو اَرفَکشَد دوغولدو.

11:11  اَرفَکشَد دوغولاندان سونرا، سام داها بش يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:12  اَرفَکشَد اوتوز بش ياشيندا اولاندا، اوغلو شِلَخ دوغولدو.

11:13  شِلَخ دوغولاندان سونرا، اَرفَکشَد داها دؤرد يوز اوچ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:14  شِلَخ اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو عِبِر دوغولدو.

11:15  عِبِر دوغولاندان سونرا، شِلَخ داها دؤرد يوز اوچ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:16  عِبِر اوتوز دؤرد ياشيندا اولاندا، اوغلو پِلِق دوغولدو.

11:17  پِلِق دوغولاندان سونرا، عِبِر داها دؤرد يوز اوتوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:18  پِلِق اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو رِعو دوغولدو.

11:19  رِعو دوغولاندان سونرا، پِلِق داها ائکي يوز دوقّوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:20  رِعو اوتوز ائکي ياشيندا اولاندا، اوغلو سِروگ دوغولدو.

11:21  سِروگ دوغولاندان سونرا، رِعو داها ائکي يوز يدّي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:22  سِروگ اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو ناخور دوغولدو.

11:23  ناخور دوغولاندان سونرا، سِروگ داها ائکي يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:24  ناخور ائيئرمي دوقّوز ياشيندا اولاندا، اوغلو تِرَخ دوغولدو.

11:25  تِرَخ دوغولاندان سونرا، ناخور داها يوز اون دوقّوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.

11:26  تِرَخ يتمئش ياشيندا اولاندان سونرا، اوغوللاري اَبرام، ناخور و خاران دوغولدو.

11:27  تِرَخئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: تِرَخدن اَبرام، ناخور و خاران اولدو. خاراندان لوط اولدو.

11:28  خاران آتاسي تِرَخئن صاغليغيندا دوغولدوغو اؤلکه‌ده، کَلده‌لئلرئن اور شهرئنده اؤلدو.

11:29  اَبرام و ناخور اؤزلرئنه آرواد آلديلار. اَبرامين آروادينين آدي ساراي، ناخورون آروادينين آدي دا مئلکه ائدي. مئلکه هارانين قيزي و هاران مئلکه و ائسکه‌نئن آتاسي ائدي.

11:30  ساراي سونسوز ائدي، اونون اوشاغي اولموردو.

11:31  تِرَخ، اوغلو اَبرامي، نوه‌سي لوطو کي، اوغلو خاراندان قالميشدي، گلئني سارايي کي، اوغلو اَبرامين آروادي ائدي، گؤتوردو و کَنَعان تورپاغينا گتمک اوچون کَلده‌لئلرئن اور شهرئندن بئرلئکده چيخديلار. اونلار خارانا گلئب، اورادا ساکئن اولدولار.

11:32  تِرَخ ائکي يوز بش ائل عؤمور سوروب خاراندا اؤلدو.

Chapter 12

12:1  رب اَبراما ددي: "اؤز تورپاغيندان، قوحوملارينين آراسيندان، آتا اِوئندن چيخ و سنه گؤرسده‌جيئم تورپاغا گت.

12:2  سندن بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم، سنه برکت وره‌جيم، آديني اوجالداجاغام و برکت قايناغي اولاجاقسان.

12:3  سنه برکت ورنلره، برکت وره‌جيم. سنه لعنت ادنلري، لعنت اده‌جيم. و يِر اوزونون بوتون طايفالاري سنئن واسئطَنله برکت آلاجاقلار."

12:4  اَبرام ربّئن اونا ددئيي کئمي اورادان چيخدي. لوط دا اونونلا بئرلئکده گتدي. خاراندان چيخديغي واخت، اَبرام يتمئش بش ياشيندا ائدي.

12:5  اَبرام آروادي سارايي، قارداشي اوغلو لوطو، خاراندا مالئک اولدوغو بوتون واريني و صاحئب اولدوغو نؤکرلرئني گؤتوروب، کَنَعان تورپاغينا طرف يولا دوشدو. اونلار کَنَعان تورپاغينا گلدئلر.

12:6  اَبرام اورادان کچئب، شِکِم ديئلن يرده‌کي موره پاليدينين يانينا چاتدي. او واخت بو يرده کَنَعانلي‌لار وار ائدئلر.

12:7  رب اَبراما گؤرونوب ددي: "بو تورپاغي سنئن نسلئنه وره‌جيم." اَبرام اونا گؤرونن ربّه اورادا بئر قوربانگاه دوزلتدي.

12:8  اورادان اَبرام بِيت‌-ائلئن شرقئنده يرلشن داغليق بؤلگه‌يه طرف يولا دوشدو و اورادا چادير قوردو. چاديرين قربئنده بِيت-‌ائل، شرق سمتئنده ده عاي شهري ائدي. اَبرام اورادا دا ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي و ربّئن آديني چاغيردي.

12:9  اَبرام سفرئنه داوام ورئب نِگِبه طرف حرکت ادئردي.

12:10  بو تورپاقدا آجليق باشلادي. اَبرام مئصئره گتدي کي، بئر مودّت اورادا قالسين، چونکي اؤلکه‌ده بؤيوک آجليق حاکئم ائدي.

12:11  او، مئصئره ياخينلاشاندا آروادي سارايا ددي: "باخ، من بئلئرم کي، سن گؤزل آروادسان.

12:12  مئصئرلئلر سني گؤروب دئيه‌جکلر: "بو اونون آرواديدير." و مني اؤلدوره‌جکلر، لاکئن سني صاغ بوراخاجاقلار.

12:13  سن دِه کي، منئم باجيمسان، اوندا سنئن خاطئرئنه منئمله ياخشي رفتار ادرلر و من ده صاغ قالارام."

12:14  اَبرام مئصئره گلئب چاتاندا، مئصئرلئلر اونون آروادينين چوخ گؤزل اولدوغونو گؤردولر.

12:15  فئرعونون اعيانلاري دا آروادي گؤردولر و اونو فئرعونا تعرئفلدئلر. آرواد فئرعونون سارايينا آپاريلدي.

12:16  اونون خاطئرئنه فئرعون اَبراملا دا ياخشي رفتار اتدي؛ و اونا سورو، مال-حيوان، اِرکَک و دئشي اِششَکلر، نؤکرلر، کنئزلر، و دَوه‌لر وردي.

12:17  آمّا رب اَبرامين آروادي سارايدان اؤتري، فئرعونون و اونون اِو اهلئنئن باشينا آغير ناخوشلوقلار گتئردي.

12:18  فئرعون اَبرامي چاغيريب ددي: "بو نه ائشدئر، منئم باشيما گتئردئن؟ نئيه منه بئلدئرمه‌دئن کي، بو آرواد، سنئن آرواديندير؟

12:19  نه اوچون ددئن کي، "بو منئم باجيمدير." اِله کي، من ده اونو اؤزومه آرواد آلديم؟ باخ، آروادين بورادادير، اونو گؤتور، گت."

12:20  فئرعون آداملارا اونون حاقّيندا امر وردی و اَبرامينان آرواديني صاحئب اولدوغو بوتون شيلرله بئرلئکده يولا سالديلار.

Chapter 13

13:1  اَبرام آروادي و صاحئب اولدوغو بوتون شيلرله بئرلئکده مئصئردن چيخيب، نِگِب تورپاغينا گتدي. لوط دا اونونلا ائدي.

13:2  ائندي اَبرام چوخ وارلي ائدي؛ اونون چوخلو مال-حيوان و قيزيل-گوموشو وار ائدي.

13:3  سفرئنده نِگِبدن چيخيب، بِيت‌-ائله قدر گتدي؛ بِيت-‌ائل و عاي شهري آراسيندا اولان يِره کي، اوّللر اورادا چادير قورموشدو.

13:4  اَبرام قاباقلار دوزلتدئيي قوربانگاهين يانينا چاتدي و اورادا ربّئن آديني چاغيردي.

13:5  اَبراملا بئرلئکده گدن لوطون دا سورولر، رَمه‌لر و چاديرلاري وار ائدي.

13:6  بئرلئکده ياشاماق اوچون يِر اونلارا دارليق ادئردي، چونکي اونلارين مالي چوخ ائدي و بئرلئکده قالا بئلمزدئلر.

13:7  اَبرامين مال-حيوانلارينين چوبانلاري ائله لوطون مال-حيوانلارينين چوبانلاري آراسيندا موباحئثه دوشدو. او واخت بو تورپاقدا کَنَعانلي‌لار و پِرئزلئلر ياشاييرديلار.

13:8  اَبرام لوطا ددي: "قوي منئمله سنئن و چوبانلاريملا چوبانلارينين آراسيندا موباحئثه اولماسين، چونکي بئز قوحوموق.

13:9  بوتون اؤلکه مگر گؤزونون قاباغيندا ديئل؟ خاهئش ادئرم، مندن آيريل. اگر سن سولا گده‌سن، من صاغا گده‌رم، اگر سن صاغا گده‌سن، من سولا گده‌رم."

13:10  لوط گؤزلرئني قالديريب بوتون اوردون دره‌سئني گؤردو کي، هر يرئنده بول سو وار ائدي؛ او واخت بو يِر مئصئر تورپاغي کئمي، تامامن صوغَره قدر سوواريليردي و ربّئن باغي کئمي ائدي. رب حله سودوم و گوموراني محو اتمه‌مئشدي.

13:11  لوط اؤزونه اوردون دره‌سئنئن هاميسيني سچدي. او، شرق سمتئنه طرف حرکت اتدي. بلجه اونلار بئربئرئندن آيريلديلار.

13:12  اَبرام کَنَعان تورپاغيندا قالدي، لوط دا دره‌ده اولان شهرلرده ساکئن اولدو و سودوما قدر اؤز چاديرلاريني قوردو.

13:13  سودومون اهالئسي چوخ ياوا ائدي و ربّئن ضئدّئنه چوخ گوناه ادئردي.

13:14  لوط اَبرامدان آيريلديقدان سونرا رب اَبراما ددي: "گؤزلرئني قالديريب دايانديغين يردن شئمالا، جنوبا، شرقه و قربه طرف باخ.

13:15  گؤردويون بوتون تورپاقلاري اَبدي اولاراق سنه و سنئن نسلئنه وره‌جيم.

13:16  نسلئني يرئن توزو قدر چوخالداجاغام. اگر بئر نفر يرئن توزونو سايا بئلسه، سنئن نسلئني ده سايا بئلر.

13:17  قالخ بو تورپاغي اوزونونا و اِنئنه گَز، چونکي من اونو سنه ورئرم."

13:18  اَبرام چاديريني گؤتوردو و گلئب خِبروندا اولان مَمرِه پاليدينين يانيندا ساکئن اولدو. او اورادا ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي.

Chapter 14

14:1  بو زامان شئنار پادشاهي اَمرافِل، اِلآسار پادشاهي اَريوک، عِيلام پادشاهي کِدورلاعومِر و گويئم پادشاهي تئدال

14:2  سودوم پادشاهي بِرَعله، گومورا پادشاهي بئرشاعلا، اَدما پادشاهي شئنابلا، صِبويئم پادشاهي شِمِبِرله، و بِلَع پادشاهي يعني صوعَر پادشاهي ائله موحارئبه‌يه باشلاديلار.

14:3  بوتون بونلار سئدّئم دره‌سئنده (يعني دوز دهنزی) بئرلشدئلر.

14:4  اونلار اون ائکي ائل کِدورلاعومِرئن اسارتي آلتيندا قالميشديلار، لاکئن اون اوچونجو ائل عوصيان اتمئشدئلر.

14:5  اون دؤردونجو ائل کِدورلاعومِر و اونونلا بئرلئکده اولان پادشاهلار گلئب، عَشتِروت-‌قارنايئمده رِفالي‌لاري، حامدا زوزلولاري، شاوه-‌قئرياتاييمدا اِملئلري،

14:6  چؤل قيراغينداکي اِل-‌پارانا قدر اوزانان سِعئر داغلاريندا خورلولاري قيرديلار.

14:7  سونرا گری قاييديب اِن-‌مئشپاتا، (يعني قِدِشه) گتدئلر. عَمالِقلي‌لرئن بوتون تورپاغيني و خه‌سِسون-‌تاماردا ياشايان اِمورلولاري آلديلار.

14:8  سودوم پادشاهي، گومورا پادشاهي، اَدما پادشاهي، سِبويئم پادشاهي، بِلَع پادشاهي (يعني صوعَر)، سئدّئم دره‌سئنه صف چکئب،

14:9  عِيلام پادشاهي کِدورلاعومِر، گويئم پادشاهي تئدال، شئنار پادشاهي اَمرافِل، اِلآسار پادشاهي اَريوک ائله دؤيوشه گئردئلر: دؤرد پادشاه بش پادشاها ضئدّ ائدي.

14:10  سئدّئم دره‌سئنده قَطرانلا دولو چوخ چوخور وار ائدي. سودوم و گومورا پادشاهلاري دؤيوشدن قاچاندا اورايا دوشدولر، لاکئن صاغ قالانلار داغلارا قاچديلار.

14:11  قالئبلر سودوم و گومورانين بوتون وار-يوخ و آذوقه‌سئني گؤتوروب گتدئلر.

14:12  اَبرامين قارداشي اوغلو لوطو و اونون واريني دا گؤتوروب چيخديلار، چونکي او دا سودومدا ياشاييردي.

14:13  دؤيوشدن صاغ قورتاران بئر نفر گلئب، عئبراني اَبراما بونو خبر وردی. او، اِمورلي مَمرِه‌نئن پاليدينين يانيندا کي، اِشکول و آنِرئن قارداشي ائدي، ياشاييردي. اونلار اَبرامين موتّفئقلري ائدئلر.

14:14  اَبرام قوحومو لوطون اسئر آلينديغيني اشئدنده اِوئنده دوغولموش، دؤيوش تعلئمي گؤرموش اوچ يوز اون سکّئز نؤکرئني گؤتوروب، دوشمنلري دانا قدر تعقئب اتدي.

14:15  اؤزو و نؤکرلري گجه واختي دسته‌لره بؤلونوب، اونلاري قيرديلار و صاغ قالانلاري دَمَشقئن شئمال طرفئنده اولان خوبايا قدر تعقئب اتدئلر.

14:16  اَبرام غارت اولونموش بوتون شيلري، قوحومو لوطو و اونون واريني، هم ده آروادلاري و جاماعاتي گری قايتاردي.

14:17  اَبرام کِدورلاعومِر و اونونلا اولان پادشاهلاري مغلوب ادئب قاييداندان سونرا، سودوم پادشاهي، شاوه دره‌سئنده (يعني "پادشاه دره‌سی") اونون پئشوازينا چيخدي.

14:18  او واخت سالئم پادشاهي مِلکئصِدِق، چؤرک و شراب گتئردي. او، اوجالاردا اولان تارينين کاهئني ائدي.

14:19  مِلکئصِدِق اَبراما برکت ورئب ددي: "گؤي و يرئن صاحئبي اوجالاردا اولان تاري اَبراما برکت ورسئن.

14:20  اوجالاردا اولان تاري موبارک اولسون کی، دوشمنلرئني سنئن اَلئنه تسلئم اتدی." اَبرام بوتون قنئمتئن اوندا-بئرئني مِلکئصِدِقه وردی.

14:21  سودوم پادشاهي اَبراما ددي: "آداملاريمي منه ور، آمّا شيلر سنئن اولسون."

14:22  لاکئن اَبرام سودوم پادشاهينا ددي: "اَللرئمي گؤي و يِرئن صاحئبي اوجالاردا اولان تاري ربّه قالديريرام کي،

14:23  سنئن نه بئر ائپئني، نه ده بئر چاريق باغيني گؤتوره‌جيم، مبادا دئيه‌سن کي، من اَبرامي وارلانديرديم.

14:24  نؤکرلرئن يدئکلرئندن آيري، هچ بئر شي گؤتورميه‌جيم. اوسته‌لئک منئمله گدن آداملار-آنِر، اِشکول و مَمرِه اؤز پايلاريني گؤتورسونلر."

Chapter 15

15:1  بئر مودّت سونرا اَبراما رؤيادا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: "اي اَبرام، قورخما. سنئن قالخانين منم. اَجرئن چوخ بؤيوک اولاجاق."

15:2  اَبرام ددي: "اي پروردئگار رب، منه نه وره‌جکسن؟ منئم اؤولاديم يوخدور، اِوئمئن وارئثي بو دَمَشقلي اِلئعِزِردئر."

15:3  اَبرام سؤزونه داوام وردی: "سن منه اؤولاد ورمه‌دئيئن اوچون، باخ، اِوئمده دوغولان نؤکر منئم وارئثئمدئر."

15:4  او واخت اونا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: "او سنئن وارئثئن اولماياجاق، اؤز بِلئندن گلن اؤولادين، سنئن وارئثئن اولاجاقدير."

15:5  رب اونو اشئيه چيخارديب ددي: "گؤيه باخ، اگر اوراداکي اولدوزلاري سايا بئلرسن، ساي." گئنه ددي: "نسلئن او قدر اولاجاق."

15:6  اَبرام ربّه ائمان گتئردي و رب بونو اونا صالحلئک سايدي.

15:7  رب اَبراما ددي: "من او ربّم کي، سني کَلده‌لئلرئن اور شهرئندن چيخارتديم کی، بو تورپاغي سنه مئراث ورئم."

15:8  اَبرام سوروشدو: "يا پروردئگار رب، نجه بئلئم کی، اونو مئراث آلاجاغام؟"

15:9  رب اونا ددي: "منئم اوچون بئر اوچ ياشلي ائنَک، بئر اوچ ياشلي کِچي، بئر اوچ ياشلي قوچ، هم ده بئر قومري و بئر گؤيرچئن بالاسي گتئر."

15:10  اَبرام بونلارين هاميسيني گؤتوروب کسدي و ائکي بؤلدو، هر قئسمتي او بئرئنئن موقابئلئنه قويدو، آمّا قوشلاري کسمه‌دي.

15:11  کَرکَسلر لِشلرئن اوستونه اوچوب گلدئلر، آمّا اَبرام اونلاري قوودو.

15:12  گونش باتان واخت اَبراما آغير يوخو گلدي. بئردن اونون اوستونه دهشت و آغير قارانليق دوشدو.

15:13  رب اَبراما ددي: "يقئن بئل کي، نسلئن ياد اؤلکه‌ده قرئب اولاجاق، و دؤرد يوز ائل اورادا اولان مئلّته قوللوق اده‌جک و اونلارا ظولم ادئله‌جکدئر.

15:14  لاکئن اونلارين قوللوق اده‌جکلري خالقي جزالانديراجاغام. سونراسي اونلار بؤيوک ثروتله اورادان چيخاجاقلار.

15:15  آمّا سن آرامليق ائچئنده آتالارينين يانينا گده‌جکسن؛ ياخشي بئر عؤمور سورندن سونرا باسديريلاجاقسان.

15:16  سونرا سنئن دؤردونجو نسلئن بورايا قاييداجاق، چونکي اِمورلولارين گوناهي حله کامئل حدّئنه چاتماييب."

15:17  گونش باتيب قارانليق دوشنده، باخ، توستو چيخان بئر تندئر و آلوولانان مشعل گؤرونوب پارچالانميش حيوانلارين آراسيندان کچدي.

15:18  او گون رب اَبراملا عهد باغلاييب ددي: "بو تورپاقلاری کی، مئصئر چاييندان بؤيوک چاي فَراتا قدر اوزانيب؛

15:19  قِنلئلرئن، قِنئزلئلرئن، قَدمونلولارين،

15:20  خئتلئلرئن، پِرئزلئلرئن، رِفالي‌لارين،

15:21  اِمورلولارين، کَنَعانلي‌لارين، گئرگاشلي‌لارين و يِبوسلولارين تورپاغيني من سنئن نسلئنه ورئرم."

Chapter 16

16:1  اَبرامين آروادي سارايين اوشاغي اولموردو. اونون هاجر آديندا مئصئرلي بئر کنئزي وار ائدي.

16:2  ساراي اَبراما ددي: "باخ، رب منئم بطنئمي باغلاييب کي، اوشاغيم اولماسين. کنئزئمله ياخينليق ات، بلکه اوندان اوشاق صاحئبي اونلارام." اَبرام سارايين سؤزونه قولاق آسدي.

16:3  اَبرامين آروادي ساراي، کنئزي مئصئرلي هاجري گؤتوروب اَري اَبراما وردی کی، اونا آرواد اولسون؛ بو احوالات او زامان باش وردی کي، اَبرام کَنَعان تورپاغيندا اون ائل ياشاميشدي.

16:4  اَبرام هاجرله ياخينليق اتدي و هاجر بويلو اولدو. هاجر بويلو اولدوغونو گؤرنده خانيمينا حقارتله باخماغا باشلادي.

16:5  ساراي اَبراما ددي: "منئم تحقئر اولونماغيما سن سبب اولدون. من کنئزئمي سنئن قوينونا وردئم، او دا بويلو اولدوغونو گؤرنده منه حقارتله باخماغا باشلادي. قوي سنئنله منئم آرامدا رب حؤکم اتسئن."

16:6  اَبرام سارايا ددي: "کنئزئني سنئن ائختئيارينا ورئرم، اونا نه ائسته‌يئرسن، ات." ساراي کنئزي ائله ياوا رفتار اتميه باشلادي و کنئزي اونون يانيندان قاچدي.

16:7  ربّئن مله‌يي اونو چؤلده بئر بولاغين يانيندا، شور يولونداکي بولاغين يانيندا تاپدي.

16:8  مَلَک اونا ددي: "اي سارايين کنئزي هاجر، هارادان گلئب، هارايا گدئرسن؟" هاجر ددي: "من خانيميم سارايين يانيندان قاچيرام."

16:9  ربّئن مله‌يي اونا ددي: "خانيمينين يانينا قاييت و اوندان ائطاعت ات."

16:10  ربّئن مله‌يي سؤزونه داوام وردی: "سنئن نسلئني لاپ چوخالداجاغام، اِله کي، سايي-حسابي بئلئنميه‌جک."

16:11  سونرا ربّئن مله‌يي اونا ددي: "باخ، سن بويلوسان، بئر اوغول دوغاجاقسان. اونون آديني ائسماعئل قويارسان، چونکي رب سنئن ذلئل‌لئيئني اشئدئب.

16:12  او، وحشي اِششَک کئمي بئر ائنسان اولاجاق: او هامييا، هامي دا اونا ضئدّ چيخاجاق، بوتون قارداشلاري ائله چکئشمه ائچئنده ياشاياجاق."

16:13  هاجر اونونلا دانيشان ربّه ددي؛ "سن مني گؤرن تاريسان." چونکي او دمئشدي: "آيا من دوغرودان مني گؤرن تاريني گؤرموشم؟"

16:14  بونا گؤره ده بو بولاق "بئر لَخايي رويی" آدلانير. او، قِدِشله بِرِدئن آراسيندا يرلشئر.

16:15  هاجر اَبراما بئر اوغول دوغدو و اَبرام هاجرئن دوغدوغو اوغولون آديني ائسماعئل قويدو.

16:16  هاجر ائسماعئلي اَبراما دوغاندا، اَبرامين هَشتاد آلتي ياشي وار ائدي.

Chapter 17

17:1  اَبرام دوخسان دوقّوز ياشيندا اولاندا رب اونا گؤرونوب ددي: "قادئری- موطلق تاري منم. منئم حوضورومدا ياشا و قوصورسوز اول.

17:2  عهدئمي اؤزومله سنئن آراندا قوياجاغام و نسلئني لاپ چوخالداجاغام."

17:3  اَبرام اوزو اوسته دوشدو. تاري اونونلا دانيشيب ددي:

17:4  "منه گلئنجه، باخ، سنئنله باغلاديغيم عهد بودور؛ سن بئر چوخ مئلّتئن آتاسي اولاجاقسان.

17:5  داها سنه اَبرام ديئلمَيه‌جک، بو گوندن آدين ائبراهئم اولاجاق، چونکي سني چوخلو مئلّتئن آتاسي اده‌جيم.

17:6  سني چوخ ثمره‌لي اده‌جيم، سندن مئلّتلر تؤره‌ده‌جيم و نسلئندن پادشاهلار چيخاجاقلار.

17:7  اؤزومله سنئن و سندن سونراکي نسلئنئن آراسيندا ابدي عهدئمي برقرار اده‌جيم. من سنئن و سندن سونراکي نسلئنئن تاريسي اولاجاغام.

17:8  بوتون کَنَعان تورپاغيني کي، اوندا قرئب کئمي ياشاييرسان، سنه و سندن سونراکي نسلئنه مولک اولاراق همئشه‌لئک وره‌جيم و اونلارين تاريسي اولاجاغام."

17:9  سونرا تاري ائبراهئمه ددي: "سنه گلئنجه، سن و سندن سونراکي اؤولادلارين، نسئللر بويو عهدئمه باغلي قالاجاقسينيز.

17:10  بودور منئم عهدئم کي، سنئنله و سندن سونراکي نسلئنله باغلاييرام و سئز اونو ساخلاياجاقسينيز، قوي آرانيزدا اولان بوتون اِرکَکلر ختنه اولونسون.

17:11  ختنه اَتئنئزي کسئب آتين؛ بو منئمله سئزئن آرانيزدا اولان عهدئن علامتي اولاجاق.

17:12  سئزه دوغولموش هر اِرکَک اوشاق، بوتون نسئللرده، سکّئزئنجي گون ختنه اولونار، هم ده سئزئن اِوئنئزده دوغولان بئر نؤکر يا دا سئزدن اولمايان و پولونان ساتين آلينان نؤکر کي، سنئن نسلئندن ديئل.

17:13  اِوئنئزده دوغولموش و يا ساتين آلينميش هر اِرکَک نؤکر گرک ختنه اولونسون. بلجه منئم عهدئمئن علامتي ابدی اولاراق بدنئنئزده اولاجاقدير.

17:14  لاکئن ختنه اَتي کسئلمه‌مئش هر اِرکَک، خالقينين آراسيندان قووولاجاق، چونکي او آدام عهدئمي سينديريب."

17:15  تاري گئنه ائبراهئمه ددي: "آروادين سارايا آرتيق ساراي دميه‌جکسن. بوندان سونرا اونون آدي سارا اولاجاق.

17:16  اونا برکت وره‌جيم و اوندان دوغرودان دا سنه بئر اوغول عطا اده‌‌جيم. سونرا اونا برکت وره‌جيم و او، مئلّتلرئن آناسي اولاجاق و خالقلارين پادشاهلاري اوندان دوغولاجاقدير."

17:17  ائبراهئم اوزو اوسته دوشدو و گولوب اوره‌يئنده ددي: "مگر يوز ياشلي آدامين اوغلو اولا بئلر؟ مگر دوخسان ياشيندا اولان سارا دوغاجاق؟"

17:18  سونرا ائبراهئم تارييا ددي: "کاشکي ائسماعئل سنئن حوضوروندا مقبول ياشاسايدي!"

17:19  تاري دا ددي: "خيئر، آروادين سارا سنه بئر اوغول دوغاجاق و آديني ائسحاق قوياجاقسان. اونونلا و اوندان سونراکي نسلی ائله عهدئمي ابدی اولاراق برقرار اده‌جيم.

17:20  ائسماعئله گلئنجه، اونون حاقّيندا ددئيئن سؤزلري ده اشئتدئم. باخ، اونا برکت وره‌جيم، اونو ثمره‌لي اده‌جيم، نسلئني لاپ چوخالداجاغام. او، اون ائکي ريئسئن آتاسي اولاجاقدير. اوندان بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم.

17:21  لاکئن عهدئمي ائسحاقينان برقرار اده‌جيم کي، گلن ائل بو واخت سارا اونو سنه دوغاجاق."

17:22  تاري صؤحبتئني ائبراهئمله بئتئرئب اوندان يوخاري چکئلدي.

17:23  ائبراهئم اوغلو ائسماعئلي، اِوئنده دوغولان بوتون نؤکرلري، ساتين آلديغي هر کسی- اؤز اِوئنده هر اِرکَک آدامي گؤتوروب، همئن گون تارينين اونا ددئيي کئمي ختنه اَتلرئني کسدي.

17:24  ختنه اَتي کسئلن واخت ائبراهئم دوخسان دوقّوز ياشيندا ائدي.

17:25  اوغلو ائسماعئل ده ختنه اَتي کسئلن واخت اون اوچ ياشيندا ائدي.

17:26  ائبراهئم اوغلو ائسماعئلله بئرلئکده همئن گون ختنه اولوندو.

17:27  اونونلا بئرلئکده اِوده‌کي بوتون کئشئلر، اِوئنده دوغولان و ياد اِللردن ساتين آلينميش هر کس ختنه اولوندو.

Chapter 18

18:1  مَمرِه پاليدينين يانيندا رب ائبراهئمه گؤروندو؛ بو زامان ائبراهئم ناهار واختينين ائستئسئنده چاديرين گئره‌جَيئنده اوتورموشدو.

18:2  او زامان کي، گؤزلرئني قالديريب باخدي، قاباغيندا اوچ آدام دايانميشديلار. اونلاري گؤرن آن، چاديرين گئره‌جَيئندن، اونلارين پئشوازينا قاچدي و يِره قدر اَيئلئب ددي:

18:3  "اي آغام، اگر ائندي گؤزونده لوطف تاپميشام، قولونون يانيندان کچئب گتمه.

18:4  ائندي قوي بئر آز سو گتئرئلسئن کي، آياقلارينيزي يويوب، آغاج آلتيندا دئنجه‌له‌سئنئز.

18:5  ائندي کي، قولونوزون گؤروشويونه گلئبسئنئز، قويون سئزه بئر تئکه چؤرک گتئرئم کي، جانينيزا قووّت گلسئن. اوندان سونرا گدرسئنئز." اونلار ددئلر: "ددئيئن کئمي ات."

18:6  ائبراهئم چاديرا، سارانين يانينا قاچيب ددي: "تِز اول، اوچ «سه‌آ» نارين اون گؤتوروب خمئر ات و فطئر پئشئر."

18:7  ائبراهئم مال-حيوانا طرف قاچدي. اورادان کؤرپه و بَسلنمئش بئر بوزوو گؤتوروب نؤکرئنه وردی کي، تز پئشئرئب حاضيرلاسين.

18:8  ائبراهئم قاتيغي، سودو و حاضيرلاديغي بوزووو گؤتوروب اونلارين قاباغينا قويدو، اؤزو ده آغاجين آلتيندا، اونلارين يانيندا دوردو. اونلار دا يدئلر.

18:9  سونرا ائبراهئمه ددئلر: "آروادين سارا هارادادير؟" ائبراهئم ددي: "بورادا چاديردادير."

18:10  اونلاردان بئري ددي: "گلن ائل بو واخت گئنه ده سنئن يانينا گله‌جيم. باخ، آروادين سارانين بئر اوغلو اولاجاق." سارا اونون آرخاسيندا، چاديرين گئره‌جَيئنده قولاق آسيردي.

18:11  ائبراهئم و سارا آرتيق قوجاليب ياشلي اولموشدولار. سارا آي‌باشي عادتئندن کسئلمئشدي.

18:12  او، اوره‌يئنده گولوب ددي: "قوجالديغيم حالدا مگر منه بله شادليق اوز وره بئلر؟! آغام دا قوجادير."

18:13  رب ائبراهئمه ددي: "سارا نه اوچون گولوب ددي "قوجالديقدان سونرا مگر من دوغرودان دا اوشاق دوغا بئله‌رم؟"

18:14  رب اوچون مگر لاپ چتئن بئر شي وار؟ گلن ائل ددئيئم واخت من گئنه سنئن يانينا قاييداجاغام و سارانين بئر اوغلو اولاجاقدير."

18:15  سارا قورخدوغو اوچون يالان ديئب، ددي: "گولمه‌دئم." لاکئن رب ددي: "خيئر، گولدون."

18:16  او آداملار قالخيب اورادان سودوما طرف باخديلار. ائبراهئم اونلارلا بئرلئکده گتدی کی، اونلاري يولا سالسين.

18:17  او واخت رب ددي: "من مگر اده‌جَيئم شيي ائبراهئمدن گئزلده‌جيم؟

18:18  حئقئقتن، ائبراهئمدن بؤيوک و گوجلو بئر مئلّت حاصئل اولاجاق و اونون واسئطه‌سئله يِر اوزونون بوتون مئلّتلري برکت آلاجاقدير.

18:19  چونکي من اونو سچمئشم کي، صالحلئک و عدالت عمل‌لرئني يتئرمکله اوغلوللارينا و اؤزوندن سونراکي نسلئنه امر اتسئن کي، ربّئن يولو ائله گتسئنلر. رب ده ائبراهئم باره‌ده ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن."

18:20  رب گئنه ددي: "سودوم و گومورانين ضئدّئنه قالخان فرياد، حقئقتن بؤيوک و اورانين اَهلئنئن گوناهي چوخ آغيردير.

18:21  بونا گؤره ده آشاغي اِنئب باخاجاغام کي، منه چاتان فريادين دوغرو اولوب-اولماديغيني بئلئم."

18:22  او آداملار اورادان دؤنوب سودوما گتدئلر، آمّا ائبراهئم حله ده ربّئن حوضوروندا دورموشدو.

18:23  ائبراهئم ياخين گلئب ددي: "مگر سن دوغرودان صالح آدامي دا پئس آداملا بئرلئکده محو اده‌جکسن؟

18:24  اگر بو شهرده اَلّي نفر صالح آدام اولسا، سن گئنه ده اوراني محو اده‌جکسن؟ اَلّي نفر صالح آدامين خاطئرئنه بو يِره رحم اتميه‌جکسن؟

18:25  بو ائشي اتمک سندن ائراقدير، سن صالح آدامي پئس آداملا بئرلئکده اؤلدورمزسن کي، ائکئسئنئن ده عاقئبتئني بئر اولسون. بو سندن ائراقدير. مگر بوتون دونيانين حاکئمي ائنصافلا رفتار اتمز؟"

18:26  رب ددي: "اگر سودوم شهرئنده اَلّي نفر صالح آدام تاپسام، اونلارين خاطئرئنه بوتون بو يِره رحم اده‌جيم."

18:27  ائبراهئم جاواب وردی: "من گرچي توز و کول کئمي بئر شِيَم، آمّا باخ، بونو ربّه دميه جسارت ادئرم:

18:28  اَلّي نفردن بش نفر آز صالح آدام تاپيلسا، آيا بش نفر اَسکئک اولدوغو اوچون بوتون شهري محو ادرسن؟" رب ددي: "اگر اورادا قيرخ بش نفر تاپسام، شهري محو اتميه‌جيم."

18:29  ائبراهئم گئنه اونا ددي: "اگر اورادا قيرخ نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "قيرخ نفرئن ده خاطئرئنه بونو اتمه‌رم."

18:30  ائبراهئم ددي: "منئم چوخ دانيشديغيم اوچون رب قضبلنمه‌سئن: اگر اورادا اوتوز نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "اگر اورادا اوتوز نفر ده تاپيلسا، بونو اتمه‌رم."

18:31  ائبراهئم ددي: "باخ، من گئنه ده ربّه بونو دِمه‌يي جسارت ادئرم: اورادا ائيئرمي نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "ائيئرمي نفرئن ده خاطئرئنه اوراني محو اتمه‌رم."

18:32  ائبراهئم ددي: "رب قضبلنمه‌سئن؛ من آخير دفه دانيشاجاغام: اورادا اون نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "اون نفرئن ده خاطئرئنه اوراني محو اتمه‌رم."

18:33  رب ائبراهئمله صؤحبتئني بئتئرئب گتدي. ائبراهئم ده اؤز يرئنه قاييتدي.

Chapter 19

19:1  آخشام ائکي مَلَک سودوما گلدي. لوط شهرئن دروازاسي يانيندا اوتورموشدو. او، مَلَکلري گؤردو، قالخيب اونلارين پئشوازينا چيخدي و يِره قدر اَيئلئب ددي:

19:2  "آغالاريم، قولونوزون اِوئنه گئرئب گجه‌ني بورادا قالين و آياقلارينيزي يويون. سحر قالخيب يولونوزا داوام ادرسئز." اونلار ددئلر: "يوخ، بئز گجه‌ني شهر ميدانيندا کچئرده‌جيئک."

19:3  لوط اونلاري چوخ دئله توتدو. نهايت اونلار لوطلا بئرلئکده اونون اوئنه گتدئلر. لوط اونلار اوچون بئر ضئيافت حاضيرلاييب، ماياسيز چؤرکلر پئشئردي و اونلار يدئلر.

19:4  لاکئن اونلار ياتماميش، جاواندان توتموش قوجايا قدر، سودوم شهرئنئن هر محلّه‌سئندن اولان کئشئلر اِوي احاطه‌يه آلديلار.

19:5  آداملار لوطو چاغيريب اونا ددئلر: "بو گجه سنئن يانينا گلن آداملار هارادادير؟ اونلاري بئزئم يانيميزا گتئر کي، اونلارلا ياخينليق ادک.".

19:6  لوط اِشئيه، اونلارين يانينا چيخيب، آرخاسيندا قاپيني اؤرتدو.

19:7  و ددي: "قارداشلاريم، خاهئش ادئرم، پئسلئک اتمه‌يئن.

19:8  باخ، منئم اَره گتمه‌مئش ائکي قيزيم وار. قيزلاريمي سئزئن يانينيزا گتئرئم، اونلارا نه ائسته‌يئرسئنئز، ادئن. آنجاق بو آداملارا توخونمايين، چونکي اونلار منئم اِوئمئن قوناقلاريديرلار."

19:9  کئشئلر ددئلر: "دالي چکئل! بو آدام قرئب اولاراق بئزه پناه گتئردي، لاکئن ائندئدن قاضيليق ادئر. ائندي سنئنله اونلاردان دا پئس رفتار اده‌جيئک". اونلار لوطا شئدّتله هوجوم ادئب، قاپيني سينديرماق اوچون ياخينلاشديلار.

19:10  اوندا ائچَرئده‌کي آداملار اَللرئني اوزاديب لوطو اِوئن ائچئنه، اؤز يانلارينا سالديلار و قاپيني باغلاديلار.

19:11  مَلَکلر اِوئن قاپيسي آرخاسيندا دوران آداملاري، کئچئکدن توتموش بؤيوکه قدر، کور اتدئلر. بو سببدن آداملار قاپيني تاپا بئلمه‌دئلر.

19:12  آداملار لوطا ددئلر: "بورادا داها کئمئن وار؟ بو شهرده کوره‌کَنئن، اوغوللارين، قيزلارين، نسلئندن اولان هر کس وار، هاميسيني بو يردن چيخارت،

19:13  چونکي بئز بو يِري محو اده‌جيئک، چونکي بو خالقين فريادي ربّه گلئب چاتيب، بونا گؤره ده رب بئزي گؤندرئب کي، اونو محو ادک."

19:14  لوط گدئب، قيزلاريني آلماق ائستين کوره‌کَنلرئنه ددي: "قالخيب بو يردن چيخين، چونکي رب شهري محو اده‌جک." آمّا کوره‌کَنلري گومان اتدئلر کي، او ضارافات ادئر.

19:15  سحر آچيلاندا مَلَکلر لوطو تَلَسدئرئب ددئلر: "قالخ يانينداکي آروادين و ائکي قيزيني گؤتور گت، مبادا شهرئن باشينا گلن جزادا سئز ده محو اولاسينيز."

19:16  آمّا لوط ياواش تَرپَندي. اونا گؤره ده بو آداملار اونون، آروادينين و ائکي قيزينين اَلئندن توتوب اشئيه چيخارتديلار و شهرئن قيراغينا قويدولار، چونکي ربّئن اونا مرحمتي وار ائدي.

19:17  اونلاري چيخاردان زامان آداملاردان بئري ددي: "اؤز جانيني قورتار، آرخانا باخما. بو دره‌نئن هچ يرئنده قالما، داغا چيخ، يوخسا هلاک اونلارسان."

19:18  لوط اونلارا ددي: "آمان، آغام!

19:19  ائندي باخ، بو قولون سنئن گؤزونده لوطف تاپيب و جانيمي خئلاص اتمکله منه بؤيوک محبّتئني گؤرستدئن. لاکئن داغا قاچماغا قودرتئم يوخدور، مبادا بو بلا منه يتئشسئن و هلاک اولوم.

19:20  ياخينليقدا قاچا بئله‌جيئم کئچئک بئر شهر وار. قوي اورايا قاچيب جانيمي قورتاريم. مگر او شهر کئچئک ديئل؟"

19:21  آداملاردان بئري لوطا ددي: "سنئن خاطئرئنه بونو دا اده‌رم: ددئيئن شهري داغيتمارام.

19:22  تز اول، اورايا قاچ! سن اورايا چاتماميش من بئر شي اتميه‌جيم." بونا گؤره ده او شهر صوعَر آدلاندي.

19:23  گونش يِر اوزونه دوغاندا لوط صوعَره گلدي.

19:24  رب سودوم و گومورانين اوستونه گؤيدن اودلو گوگورد ياغديردي،

19:25  بو شهرلري، بوتون دره‌ني، اورانين بوتون ساکئنلرئني و تورپاقدا بئتن هر شيي محو اتدي.

19:26  آمّا لوطون آروادي آرخادا دؤنوب آرخايا باخدي و دوز سوتونونا چِورئلدي.

19:27  ائبراهئم سحر ارکن قالخيب ربّئن حوضوروندا دوردوغو يره گتدي.

19:28  اورادان سودوم و گومورايا، بوتون دره‌نئن تورپاغينا باخدي. گؤردو کی، او يردن اوجاق توستوسو کئمي بئر توستو گؤيه قالخير.

19:29  تاري دره‌ده‌کي شهرلري محو اتدئيي زامان، ائبراهئمي خاطيرلادي، بونا گؤره ده لوطون ياشاديغي شهرلري داغيدارکن، اونو هلاکت ائچئندن چيخارتدي.

19:30  لوط ائکي قيزي ائله بئرلئکده صوعَردن چيخيب، داغدا ياشادي، چونکي صوعَرده ياشاماقدان قورخوردو. او، ائکي قيزي ائله بئر ماغارادا قالدي.

19:31  اونون بؤيوک قيزي کئچئيئنه ددي: "آتاميز قوجاليب و بوتون دونيادا ائنسان عادتئنه گؤره بئر کئشي يوخدور کی، يانيميزا گئرسئن.

19:32  گل آتاميزا شراب ائچئردک و اونونلا ياتاق کي، اؤز آتاميزدان نسلئمئز اولسون."

19:33  اونلار او گجه آتالارينا شراب ائچدئردئلر. بؤيوک قيز ائچَري گئرئب، آتاسي ائله ياتدي. لاکئن آتاسي اونون نه واخت ياتيب-دوردوغونو بئلمه‌دي.

19:34  او بئري گون بؤيوک قيز کئچئيئنه ددي: "باخ، دونَن گجه من آتاملا ياتديم. گل بو گجه ده اونا شراب ائچئردک و سن ده اونونلا يات کي، اؤز آتاميزدان نسلئمئز اولسون."

19:35  او گجه گئنه آتالارينا شراب ائچدئردئلر. کئچئک قيز قالخيب اونونلا ياتدي، لاکئن آتاسي اونون نه واخت ياتيب-دوردوغونو بئلمه‌دي.

19:36  لوطون ائکي قيزي بلجه آتالاريندان بويلو اولدولار.

19:37  بؤيوک قيز بئر اوغول دوغدو و اونون آديني موآب قويدو. او، ائندئکي موآبلي‌لارين جَدّئدئر.

19:38  کئچئک قيز دا بئر اوغول دوغدو و اونون آديني بِن-عَمّي قويدو. او، ائندئکي عَمّونلولارين جَدّئدئر.

Chapter 20

20:1  ائبراهئم مَمرِه‌دن نِگِب تورپاغينا کؤچدو و قِدِشله شور آراسيندا ساکئن اولدو. سونرا بئر مودّت گِراردا قالدي.

20:2  ائبراهئم آروادي سارا باره‌سئنده ددي: "بو منئم باجيمدير." گِرار پادشاهي اَبئمِلِک آدام گؤندرئب ساراني آپاردي.

20:3  لاکئن گجه يوخودا تاري اَبئمِلِکه گؤرونوب ددي: "باخ، آپارديغين آروادا گؤره، سن اؤله‌جکسن، چونکي او، اِولي بئر آرواددير."

20:4  اَبئمِلِک آروادا توخونماميشدي. او ددي: "يارب، مگر سن گوناهسيز خالقي اؤلدوره‌جکسن؟

20:5  مگر او آدام منه دمه‌دي کي "بو منئم باجيمدير"؟ آرواد اؤزو ده ددي کي "او منئم قارداشيمدير." من بونو قوصورسوز بئر اورک و اَللرله اتدئم."

20:6  تاري يوخودا اونا ددي: "من ده بئلئرم کي، سن بونو قوصورسوز اورکله اتدئن. من ده سني قويماديم کي، منئم ضئدّئمه گوناه اده‌سن؛ بونا گؤره ده قويماديم کی، اونا توخوناسان.

20:7  ائندي آروادي اَرئنه قايتار، چونکي او، بئر پِيغمبردئر. سنئن اوچون دوعا ادر، سالامات قالارسان. آمّا اگر آروادي قايتارماياسان، بئل کي، هم سن، هم ده سنئن اولان هرکس حؤکمن اؤله‌جک."

20:8  اَبئمِلِک سحر تزدن قالخيب، بوتون نؤکرلرئني چاغيردي و بو سؤزلري اونلارين حوضوروندا ددي. آداملار چوخ قورخدولار.

20:9  اَبئمِلِک ائبراهئمي چاغيريب اونا ددي: "بئزه نه اتدئن؟ سنه نه گوناه اتدئم کي، اؤزومون و پادشاهليغيمين اوستونه بله بئر بؤيوک گوناهي گتئردئن؟ منه اتدئيئن ائش گرک ادئلمَيدي.

20:10  اَبئمِلِک گئنه ائبراهئمه ددي: "بو ائشي گؤرنده نه دوشونوردون؟"

20:11  ائبراهئم ددي: "دوشونوردوم کي، بورادا تاري قورخوسو يوخدور و آرواديما گؤره مني اؤلدوره‌جکلر.

20:12  او، دوغرودان دا، منئم باجيمدير: آتاميز بئردئر، آمّا آناميز آيريدير. او، منئم آرواديم اولدو.

20:13  تاري مني آتا اِوئمدن قوربته آپارديغي واخت آرواديما ددئم: "منه محبّتئني بو جور گؤرسده‌جکسن: گده‌جَيئمئز هر يرده منئم باره‌مده ده: "بو منئم قارداشيمدير."

20:14  او واخت اَبئمِلِک سورو، مال-حيوان، نؤکرلر و کنئزلر گؤتوروب ائبراهئمه وردی. آروادي ساراني دا اونا قايتاردي.

20:15  اَبئمِلِک ددي: "باخ، منئم اؤلکَم سنئن قاباغيندادير: ائسته‌دئيئن يرده ياشايا بئلرسن."

20:16  سونرا سارايا ددي: "باخ، قارداشينا مئن پارچا گوموش وردئم. بو گوموش سنئن يانينداکيلارا گوناهسيزليغيني گؤرسدن بئر ثوبوت اولسون و هر کس سنئن گوناهسيز اولدوغونو بئله‌جک."

20:17  ائبراهئم تارييا دوعا اتدي، تاري دا اَبئمِلِکه، اونون آروادينا و کنئزلرئنه شفا وردی، اله کي، اونلارين اوشاقلاري اولدو.

20:18  چونکي رب ائبراهئمئن آروادي سارادان اؤتري، اَبئمِلِکئن اِوئنده اولان بوتون آروادلارين بطنئني باغلاميشدي.

Chapter 21

21:1  رب ددئيي کئمي سارايا نظر سالدي و اونا ددئيي سؤزو يرئنه يتئردي.

21:2  سارا بويلو اولدو و ائبراهئمئن قوجاليق واختيندا، تارينين اونا ددئيي زامان بئر اوغول دوغدو.

21:3  ائبراهئم سارادان دوغولان اوغلونا ائسحاق آديني قويدو.

21:4  تارينين ائبراهئمه امر اتدئيي کئمي او، اوغلو ائسحاقي دوغولاندان سکّئز گون سونرا ختنه اتدي.

21:5  ائسحاق دوغولاندا ائبراهئمئن يوز ياشي وار ائدي.

21:6  سارا ددي: "تاري منئم اوزومو گولدوردو. بونو اشئدن هر کس منئمله بئرلئکده گوله‌جک."

21:7  او گئنه ددي: "کئم ائبراهئمه دئيَردي کي، سارا اوشاق اَمئزدئره‌جک؟ آمّا قوجاليق واختيندا من اونا بئر اوغول دوغموشام."

21:8  اوشاق بؤيويوب سوددن کسئلدي. ائسحاقين سوددن کسئلدئيي گون، ائبراهئم بؤيوک بئر ضئيافت وردی.

21:9  سارا گؤردو کي، مئصئرلي هاجرئن ائبراهئمه دوغدوغو اوغلو اونا گولور.

21:10  سارا ائبراهئمه ددي: "بو کنئزي و اونون اوغلونو قوو. بو کنئزئن اوغلو منئم اوغلوم ائسحاقلا بئرلئکده وارئث اولماياجاق."

21:11  ائبراهئم بو اوغلوندان اؤتري چوخ ناراحات اولدو.

21:12  تاري ائبراهئمه ددي: "اوشاقدان و کنئزدن اؤتري ناراحات اولما. سارانين سنه ددئيي بوتون سؤزلره قولاق آس، چونکي سنئن نسلئنئن وارئثي ائسحاق اولاجاق.

21:13  آمّا کنئزئن اوغلوندان دا بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم، چونکي او دا سنئن نسلئندندئر."

21:14  ائبراهئم سحر تزدن قالخدي، چؤرک و بئر تولوق سو گؤتوروب هاجرئن چئينئنه قويدو. اوشاغي دا اونا ورئب، اونو يولا سالدي. هاجر گدئب «بئر شئبا» چؤلونده آوارا گزئردي.

21:15  تولوقدا سو قورتارديقدا، هاجر، اوغلونو بئر بوتانين آلتينا قويدو.

21:16  سونرا اورادان بئر اوخ مسافتي قدر آرالانيب، اونون قاباغيندا اوتوردو. "اوغلومون اؤلومونو گؤرمه‌يئم" ددي و اوشاغين قاباغيندا اوتوروب، هؤنکور-هؤنکور آغلادي.

21:17  تاري اوغلانين سسئني اشئتدي. تارينين مله‌يي گؤيدن هاجري چاغيريب ددي: "سنه نه اولوب، هاجر؟ قورخما، چونکي اوغلانين اوتوردوغو يردن تاري اونون سسئني اشئدئب.

21:18  قالخ، اوشاغي قالدير، اونون الئندن توت. من اوندان بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم."

21:19  تاري هاجرئن گؤزلرئني آچدي و او، بئر سو قويوسو گؤردو. گتدي و تولوغو سو ائله دولدوروب، اوشاغا ائچتئردي.

21:20  تاري بو اوغلانلا ائدي. او بؤيويوب، چؤلده‌ ياشاماغا باشلادي و اوخ آتان اولدو.

21:21  او، پاران چؤلونده ساکئن اولدو. آناسي اونا مئصئردن بئر آرواد آلدي.

21:22  او زامان اَبئمِلِک و اونون قوشون باشچيسي فئکول ائبراهئمه ددئلر: "سن نه اده‌سن، تاري سنئنله‌دئر.

21:23  ائندي بورادا تارينين حاقّينا منه آند ائچ کي، نه منه، نه اوغلوما، نه ده نوه‌مه خيانت اده‌جکسن: من سنه محبّت اتدئيئم کئمي، سن ده منه و ساکئن اولدوغون تورپاغا محبّت ات."

21:24  ائبراهئم ددي: "من آند ائچئرم."

21:25  آمّا ائبراهئم اَبئمِلِکه، اونون نؤکرلرئنئن قَصب اتدئيي سو قويوسوندان اؤتري شئکايت اتدي.

21:26  اَبئمِلِک ددي: "بئلمئرم، بو ائشي کئم ادئب. اونو نه سن منه بئلدئر‌دئن، نه ده بو واختا کئمي اوندا خبرئم وار."

21:27  ائبراهئم سورو و مال-حيوان آليب ابئمِلِکه وردی. بلجه ائکئسي بئر عهد باغلاديلار.

21:28  ائبراهئم سوروسوندن يدّي دئشي قوزونو آييردي.

21:29  اَبئمِلِک ائبراهئمه ددي: "آييرديغيم بو يدّي دئشي قوزو نه اوچوندور؟"

21:30  ائبراهئم ددي: "بو يدّي دئشي قوزونو منئم اَلئمدن آلمالي‌سان کي، بو قويونو قازديغيما شهادت اولسون."

21:31  بونا گؤره ده او بوراني «بئر شئبا» چاغيردي، چونکي اونلارين ائکئسي ده اورادا آند ائچدئلر.

21:32  بلجه بئر‌شئبادا عهد باغلاديلار. سونرا اَبئمِلِک و اونون قوشون باشچيسي فئکول قالخيب، فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنه قاييتديلار.

21:33  ائبراهئم بئر‌شئبادا بئر گَز آغاجي اَکدي و اورادا ربّئن آديني، ابدی اولان تارينين آديني چاغيردي.

21:34  ائبراهئم فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنده اوزون مودّت قالدي.

Chapter 22

22:1  بو شيلردن سونرا تاري ائبراهئمي ائمتاحانا چکئب اونا ددي: "اي ائبراهئم!" ائبراهئم ددي: "بورادايام!"

22:2  تاري ددي: "سودئيئن يگانه اوغلون ائسحاقي گؤتور و مورئيا اؤلکه‌سئنه گت. اورادا سنه گؤرسده‌جَيئم بئر داغدا اوغلونو يانديرما قورباني تقدئم ات."

22:3  ائبراهئم سحر تزدن قالخدي و اِششه‌يئني پالانلادي. اؤزو ائله ائکي نؤکرئني و اوغلو ائسحاقي گؤتوردو. او، يانديرما قورباني اوچون اودون ياردي و قالخيب تارينين ددئيي يِره يولا دوشدو.

22:4  ائبراهئم اوچونجو گون باشيني قالديريب اوزاقدان او يِري گؤردو.

22:5  او، نؤکرلرئنه ددي: "سئز اِششَکله بئرلئکده بورادا قالين، من اوغوللا اورايا گده‌جيم. پرستئش ادئب، يانينيزا قاييداريق."

22:6  ائبراهئم يانديرما قورباني اوچون اودون گؤتوروب اوغلو ائسحاقين کوره‌يئنه قويدو، لاکئن اودو و بيچاغي اؤزو گؤتوردو. اونلار بئرلئکده گتدئلر.

22:7  ائسحاق آتاسي ائبراهئمه ددي: "آي آتا!" ائبراهئم جاواب وردی: "بورادايام، اوغلوم". ائسحاق ددي: "باخ، اود و اودون وار، بس يانديرما قورباني اوچون قوزو هارادادير؟"

22:8  ائبراهئم ددي: "اوغلوم، يانديرما قورباني اوچون قوزونو تاري اؤزو حاضيرلاياجاق." اونلار بئرلئکده گتدئلر.

22:9  سونرا تارينين ائبراهئمه ددئيي يِره گلدئلر. ائبراهئم اورادا بئر قوربانگاه دوزَلدئب اودونلاري دوزدو و اوغلو ائسحاقين اَل-قولونو باغلاييب قوربانگاها، اودونلارين اوستونه قويدو.

22:10  ائبراهئم اَلئني اوزاديب اوغلونون باشيني کَسمک اوچون بيچاغي گؤتوردو.

22:11  آمّا ربّئن مله‌يي گؤيدن اونو چاغيردي: "ائبراهئم، ائبراهئم!" او ددي: "بورادايام!"

22:12  مَلَک ددي: "اوشاغا اَل اوزاتما و اونا بئر شي اتمه. ائندي بئلدئم کي، سن تاريدان قورخورسان؛ اؤز يگانه اوغلونو مندن قييمادين."

22:13  ائبراهئم باشيني قالديريب باخدي و آرخاسيندا بئر قوچ گؤردو کی، بوينوزلاري کوللوغا ائلئشمئشدی. ائبراهئم گدئب قوچو گؤتوردو و اوغلونون عوضئنه يانديرما قورباني تقدئم اتدي.

22:14  ائبراهئم او يِري «يَهوِه يئرِه» چاغيردي؛ بونا گؤره ده ائندئيه قدر بله ديئلئر: "ربّئن داغيندا حاضيرلاناجاق."

22:15  ربّئن مله‌يي گئنه گؤيدن ائبراهئمي چاغيريب ددي:

22:16  "رب ديئر: اؤز وارليغيما آند ائچمئشم کي، سن بو ائشي اتدئيئنه و يگانه اوغلونو قييماديغينا گؤره

22:17  سنه بؤيوک بئر برکت وره‌جيم، نسلئني گؤيده‌کي اولدوزلار و دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر آرتيريب چوخالداجاغام. سنئن نسلئن اؤز دوشمنلرئنئن شهرلرئنه صاحئب اولاجاق.

22:18  دونيانين بوتون مئلّتلري سنئن نسلئنئن واسئطه‌سئله برکت آلاجاق، چونکي سن منئم سؤزومه قولاق آسدين."

22:19  سونرا ائبراهئم اؤز نؤکرلرئنئن يانينا قاييتدي و اونلار قالخيب، «بئر شئبايا» گتدئلر. ائبراهئم «بئر شئبادا» ساکئن اولدو.

22:20  بئر مودّت سونرا ائبراهئمه خبر ورئب ددئلر: "باخ، مئلکا قارداشين ناخورا اوشاقلار دوغدو:

22:21  ائلک اوغلو اوس، اونون قارداشي بوز، اَرامين آتاسي اولان قِموعِل،

22:22  کِسِد، خَزو، پئلداش، يئدلاف و بِتوعِل."

22:23  بِتوعِلدن رئبقا اولدو. بو سکّئز اؤولادي مئلکا، ائبراهئمئن قارداشي ناخورا دوغدو.

22:24  اونون رِعوما آدي اولان جارئيه‌سي ده تِبَخي، قَخَمي، تَخَشي و مَعَکاني دوغدو.

Chapter 23

23:1  سارا يوز ائيئرمي يدّي ائل ياشادي؛ او بو قدر عؤمور سوردو.

23:2  سارا کَنَعان تورپاغيندا اولان قئريَت‌اَربَعده، يعني خِبروندا اؤلدو. ائبراهئم ياس توتوب آغلاماقدان اؤتري سارانين اؤلوسونون باشينا گتدي.

23:3  ائبراهئم مِيئتئن يانيندان قالخيب خئتلئلره ددي:

23:4  "من سئزئن آرانيزدا قرئب و قوناغام. يانينيزدا قبئر دوزلتمک اوچون منه يِر ساتين کي، اؤز مِيئتئمي گؤتوروب اورادا باسديريم."

23:5  خئتلئلر ائبراهئمه جاواب وردئلر:

23:6  "اي آغام، بئزه قولاق آس: سن آراميزدا گوجلو بئر سَروَرسن. اؤز ميئتئني قبئرلرئمئزئن لاپ ياخشيسيندا باسدير؛ مِيئتي باسديرماق اوچون بئزدن هچ کس قبرئني سندن قييماز."

23:7  ائبراهئم قالخيب او اؤلکه‌نئن خالقينا کی، خئتلئلر ائدئلر، تعظئم اتدي.

23:8  سونرا اونلارلا دانيشيب ددي: "اگر سئز منئم مِيئتئمي باسديرماغا راضيسينيز، منه قولاق آسين: منئم اوچون زوخَر اوغلو عِفروندان خاهئش ادئن کي،

23:9  زمئسئنئن آخيريندا مالئک اولدوغو ماکپِلا ماغاراسيني منه ساتسين، سئزئن حوضورونوزدا اونو منه تام دَيَرئله قبئر دوزلتمَک اوچون ساتسين."

23:10  عِفرون خئتلی‌لرئن آراسيندا اوتورموشدو. خئتلي عِفرون بوتون خئتلی‌لرئن حوضوروندا کی، شهر دروازاسينين يانينا ييغيلميشديلار، ائبراهئمه بله جاواب وردی:

23:11  "يوخ، آغام، منه قولاق آس: من زمئني و اورادا اولان ماغاراني سنه ورئرم، اؤز خالقيمين آداملاري حوضوروندا اونو سنه ورئرم؛ گت مِيئتئني باسدير."

23:12  ائبراهئم او اؤلکه‌نئن خالقينا تعظئم اتدي.

23:13  سونرا او اؤلکه‌نئن خالقينين يانيندا عِفرونا بله ددي: "خاهئش ادئرم، منه قولاق آس: زمئنئن دَيَرئني ورئرم، اونو مندن گؤتور، قوي من ده اؤز مِيئتئمي اورادا باسديريم."

23:14  عِفرون ائبراهئمه جاواب وردی:

23:15  "اي آغام، منه قولاق آس: تورپاغين قئيمتي دؤرد يوز شِکِل گوموشدور؛ منئمله سنئن آراندا بو ندئر؟ گتئر، مِيئتئني باسدير."

23:16  ائبراهئم عِفرونون سؤزونو قبول ادئب، خئتلی‌لرئن يانيندا عِفرونون ددئيي کئمي تاجئرلرئن تَرَزي داشلارينا موطابئق دؤرد يوز شِکِل گوموش چکدي.

23:17  بلجه مَمرِه‌نئن موقابئلئنده‌کي ماکپِلا اولان عِفرونون زَمئسي و اوراداکي ماغارا، زَمئده و اونون اَراضئسئنده اولان بوتون آغاجلار

23:18  خئتلی‌لرئن حوضوروندا، شهر دروازاسيندا ييغيلانلارين قاباغيندا ائبراهئمئن مولکو اولدو.

23:19  بوندان سونرا ائبراهئم آروادي ساراني ماکپِلا زمئسئنئن ماغاراسيندا کي، کَنَعان تورپاغيندا اولان مَمرِه‌نئن (يعني خِبرونون) موقابئلئنده‌دئر، باسديردي.

23:20  بلجه خئتلي‌لر زمئني و اورادا اولان ماغاراني ائبراهئمه مولک وردئلر کی، اورادا قبئر دوزَلتسئن.

Chapter 24

24:1  ائبراهئم قوجاليب ياشلي اولموشدو. رب هر شيده اونا برکت ورمئشدي.

24:2  بئر گون ائبراهئم اِوئنده‌کي لاپ ياشلي قولونا کي، بوتون ائشلري ائداره ادئردي، ددي: "اَلئني بودومون آلتينا قوي.

24:3  ائسته‌يئرم گؤيون و يرئن تاريسي ربّئن آدينا منه آند ائچه‌سن کي، اوغلوما آرالاريندا ياشاديغيم کَنَعانليلارين قيزلاريندان آرواد آلماياجاقسان،

24:4  لاکئن منئم اؤلکه‌مه، قوحوملاريمين يانينا گدئب، اوغلوم ائسحاق اوچون اونلاردان آرواد آلاجاقسان."

24:5  نؤکر اونا ددي: "بلکه قيز راضي اولمادي کي، منئمله بئرلئکده بو اؤلکه‌يه گلسئن؟ آيا او واخت اوغلونو سنئن چيخديغين اؤلکه‌يه آپاريم؟"

24:6  ائبراهئم اونا ددي: "باخ، مبادا اوغلومو اورايا آپاراسان.

24:7  گؤيلرئن تاريسي رب کي، مني آتامين اِوئندن و دوغولدوغوم يردن چيخارتدي و منئمله دانيشيب آند ائچدي کي "بو تورپاغي سنئن نسلئنه وره‌جيم"، اؤز مَله‌يئني سنئن قاباغيندا گؤندره‌جک و سن اورادان اوغلوما آرواد آليب گتئره‌جکسن.

24:8  اگر او آرواد سنئنله گلمک ائستمه‌سه، سن بو آنددان آزاد اولورسان. آمّا منئم اوغلومو اورايا آپارما."

24:9  نؤکر اَلئني آغاسي ائبراهئمئن بودو آلتينا قويوب بو ائشه گؤره اونا آند ائچدي.

24:10  نؤکر آغاسينين دَوه‌لرئندن اون دوه گؤتوروب آغاسينين لاپ ياخشي هدئيّه‌لرئله گتدي و اَرام نَخه‌ره‌يئم، ناخورون شهرئنه گلدي.

24:11  نؤکر آخشام دوه‌لري شهرئن اشئيئنده اولان قويونون يانيندا ياتيرتدي. آروادلار بو واخت سو چکمَک اوچون بورايا گلردئلر.

24:12  سونرا دوعا اتدي: "يارب، آغام ائبراهئمئن تاريسي، يالواريرام، بو گون ائشئمي آواند اِله و آغام ائبراهئمه محبّت گؤرسد.

24:13  باخ، من بو بولاغين يانيندا دورورام؛ شهر ساکئنلرئنئن قيزلاري سو چکمَک اوچون بورايا گلئرلر.

24:14  قوي اِله اولسون کي، او قيزا کي، ديئرم "خاهئش ادئرم، سهنگئني اندئر، سو ائچئم"، و او دا ديئر کي، "ائچ، دوه‌لرئنه ده وره‌رم."، قوي او قيز قولون ائسحاق اوچون تعيئن اتدئيئن آرواد اولسون؛ بوندان بئله‌رم کي، آغاما محبّت ادئرسن."

24:15  او، سؤزونو بئتئرمه‌مئشدي کي، بِتوعِلئن قيزي رئبقا کي، ائبراهئمئن قارداشي ناخورون آروادي مئلکادان دوغولموشدو، چئينئنده سهنگ اورايا گلدي.

24:16  قيز چوخ گؤزل و باکئره ائدي. هچ کس اونونلا ياخينليق اتمه‌مئشدي. او، بولاغا اِندي و سهنگئني دولدوروب يوخاري قالخدي.

24:17  نؤکر اونون پئشوازينا قاچيب ددي: "خاهئش ادئرم، سهنگئندن بئر آز سو ور، ائچئم."

24:18  قيز ددي: "آغام، بويور ائچ". قيز تز سهنگئني اَلي اوستونه اِندئردي و اونا سو وردی.

24:19  اونا سو ورندن سونرا ددي: "دوه‌لرئن اوچون ده سو چکرم کي، ائچئب دويسونلار."

24:20  قيز تز سهنگئني تَکنه‌يه بوشالتدي، سو چکمَک اوچون قويونون يانينا گري قاچدي و نؤکرئن بوتون دوه‌لري اوچون سو چکدي.

24:21  بو آرادا او آدام ساکئت دوروب دئقّتله قيزا باخيردي کي، ربّئن اونون سفرئني باشاريليغا چاتديريب چاتديرماماغيني بئلسئن.

24:22  دوه‌لر سو ائچئب قورتاراندا او آدام چکئده بئر بِکا اولان قيزيل بورون حالقاسي، قيزين قوللاري اوچون و چکئده اون شِکِل اولان ائکي قولباق گؤتوروب ددي:

24:23  "لوطفن منه دِه گؤروم، سن کئمئن قيزيسان؟ آيا آتانين اِوئنده بئزه گجه‌ني قالماق اوچون يِر تاپيلار؟"

24:24  قيز اونا ددي: "من مئلکانين ناخورا دوغدوغو بِتوعِلئن قيزييام."

24:25  گئنه ددي: "بئزده سامان دا، يِم ده چوخدور و قالماق اوچون يِر ده وار."

24:26  او آدام اَيئلئب ربّه سجده اتدي.

24:27  سونرا ددي: "آغام ائبراهئمئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، محبّت و وفاسيني آغامدان قييمادي: رب مني بئرباش آغامين قارداشينين اِوئنه گتئردي."

24:28  قيز قاچيب، آناسينين طايفاسيندا بو باره‌ده دانيشدي.

24:29  رئبقانين بئر قارداشي وار ائدي، آدي لابان ائدي. لابان چيخيب او آدامين يانينا، بولاغين باشينا قاچدي.

24:30  او، باجيسينين بورون حالقاسيني و قوللارينداکي قولباغي گؤرنده، باجيسي رئبقانين "بو آدام منئمله بله دانيشدي" سؤزلرئني اشئدنده او آدامين يانينا گلدي. او، بولاق باشيندا دوه‌لرئن يانيندا دايانميشدي.

24:31  لابان ددي: "اي ربّئن برکت وردئيي آدام، ائچَري گئر. نه اوچون اشئکده دورورسان؟ من سنه اِوي و دوه‌لره يِر حاضيرلاميشام."

24:32  او آدام اِوه گئردي. لابان دوه‌لرئن يوکونو بوشالتدي، اونلارا سامان و يِم وردی، و سو گتئردي کي، او و اونونلا بئرلئکده اولانلار آياقلاريني يوسونلار.

24:33  اونلارين قاباغينا يِمک گتئرئلدي، لاکئن بو آدام ددي: "مقصدئمي دانيشمايينجا يميه‌جيم." لابان ددي: "دانيش."

24:34  او ددي: "من ائبراهئمئن نؤکرئيم.

24:35  رب آغاما چوخلو برکت ورئب، اِله کي، وارلي بئر آدام اولوب. اونا سورولر و رَمه‌لر، قيزيل و گوموش، نؤکرلر و کنئزلر، دوه‌لر و اششکلر ورئب.

24:36  آغامين آروادي سارا قوجا ائکن آغاما بئر اوغول دوغدو. آغام اؤزونه مخصوص اولان هر شيي بو اوغولا وردی.

24:37  سونرا دا منی آند ائچدئرئب ددي: "اؤلکه‌لرئنده ياشاديغيم کَنَعانليلارين قيزلاريندان اوغلوما آرواد آلماياجاقسان،

24:38  لاکئن آتامين طايفاسينا، قوحوملاريمين يانينا گدئب، اورادان اوغلوما بئر آرواد آلاجاقسان."

24:39  من آغاما ددئم: "بلکه او آرواد منئمله گلمه‌دي."

24:40  او منه ددي: "يولونو گتدئيئم رب سنئنله اؤز مَله‌يئني گؤندره‌جک، او دا سنه يول آچاجاق و قوحوملاريمين آراسيندان، آتامين طايفاسيندان اوغلوما بئر آرواد آلاجاقسان.

24:41  طايفامين يانينا گتدئيئن زامان، منه ائچدئيئن آنددان آزاد اولاجاقسان. اگر او قيزي سنه ورمسه‌لر، ائچدئيئن آنددان آزاد اولاجاقسان."

24:42  من ده بو گون بولاغين يانينا گلئب ددئم: "اي آغام ائبراهئمئن تاريسي رب، يالواريرام، گتدئيئم يولو آچ.

24:43  باخ، ائندي من بولاغين يانيندا دورورام؛ او قيز کي، سو چکمه‌يه گلئر و من اونا ديئرم "خاهئش ادئرم، منه سهنگئندن بئر آز سو ور، ائچئم"،

24:44  او دا منه ديئر "سن ده ائچ، دوه‌لرئنه ده سو چکئم"، قوي او قيز آغامين اوغلو اوچون ربّئن تعيئن اتدئيي آرواد اولسون."

24:45  من اوره‌يئمده دوعا اتمه‌يي قورتارماميشديم کي، رئبقا سهنگي چئينئنده گلدي و بولاغا اِنئب سو چکدي. اونا ددئم: "خاهئش ادئرم، منه سو ور."

24:46  او تز سهنگئني چئينئندن اِندئرئب ددي: "سن ائچ، گدئم دوه‌لرئنه ده سو ورئم." من ائچدئم، او دا دوه‌لره سو وردی.

24:47  اوندان سوروشدوم: "سن کئمئن قيزيسان؟" او ددي: "مئلکانين ناخورا دوغدوغو بِتوعِلئن قيزييام." من ده اونون بورنونا حالقا و قوللارينا دا قولباق تاخديم.

24:48  سونرا اَيئلئب ربّه سجده اتدئم. ربّه، آغام ائبراهئمئن تاريسينا شوکور اتدئم کي، آغامين قارداشي نوه‌سئني اوغلونا آلماق اوچون منه دوغرو يولو گؤرستدي.

24:49  اگر منئم آغاما محبّت و صداقتله رفتار اده‌جکسئز، ائندي منه ديئن. اگر اتميه‌جکسئنئز ده، منه ديئن. اِله کي، من ده نه يولا گده‌جيئمي بئلئم."

24:50  لابان و بِتوعِل اونا بله جاواب وردئلر: "بو ائش ربدن اولدو؛ سنه نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دئيه بئله‌رئک.

24:51  باخ، رئبقا حوضوروندادير: اونو گؤتور گت و قوي او، ربّئن ددئيي کئمي آغانين اوغلونا آرواد اولسون."

24:52  ائبراهئمئن نؤکري اونلارين سؤزلرئني اشئدنده يِره قاپانيب ربّه پرستئش اتدي.

24:53  نؤکر قيزيل-گوموش شيلر و پالتارلار چيخارديب رئبقايا وردی. اونون قارداشينا و آناسينا دا قئيمتلي شيلر وردی.

24:54  اؤزو و اونونلا بئرلئکده اولان آداملار ييئب-ائچدئلر و گجه‌ني سحر اتدئلر. سحر اونلار قالخاندا نؤکر ددي: "منی آغامين يانينا گؤنده‌رئن."

24:55  قيزين قارداشي ائله آناسي ددئلر: "قوي قيز بئر نچه گون، هچ اولماسا اون گون قالسين، سونرا گدر."

24:56  نؤکر اونلارا ددي: "ائندي کي رب منه يول آچدي، منی يوباتمايين، بوراخين آغامين يانينا گدئم."

24:57  اونلار ددئلر: "قوي قيزي چاغيريب اؤز دئلئندن اشئدک."

24:58  رئبقاني چاغيريب اوندان سوروشدولار: "آيا بو آداملا گدئرسن؟" او دا "گدئرم" ددي.

24:59  اونلار باجيلاري رئبقاني، اونون دايه‌سئني، ائبراهئمئن نؤکرئني و اونونلا اولان آداملاري يولا سالديلار.

24:60  رئبقايا برکت ورئب ددئلر: "اي باجيميز، مئنلرجه، اون مئنلرجه اؤولادا آنا اولاسان! قوي نسلئن عاصئلرئن يوردونا صاحئب اولسون!"

24:61  رئبقا و قوللوقچولاري قالخيب دوه‌لره مئندئلر و او آداملا بئرلئکده گتدئلر. بلجه، نؤکر رئبقاني گؤتوروب گتدي.

24:62  بو واخت ائسحاق بئرلَخايي رويئدن گلمئشدي، چونکي او، نِگِب تورپاغيندا ياشاييردي.

24:63  آخشام دوشنده ائسحاق گزمک اوچون چؤللويه گتدي. باشيني قالديريب باخاندا گؤردو کي، دوه‌لر گلئر.

24:64  رئبقا دا باشيني قالديريب ائسحاقي گؤرنده دوه‌دن دوشدو..

24:65  او، نؤکردن سوروشدو: "بو آدام کئمدئر کی، بئزئم پئشوازيميز اوچون چؤللويه گلئر؟" نؤکر ددي: "آغامدير." رئبقا روبندئني اوزونه چکئب اؤرتوندو.

24:66  نؤکر باش ورمئش بوتون ائشلر باره‌ده ائسحاقا دانيشدي.

24:67  ائسحاق رئبقاني آناسي سارانين ياشاديغي چاديرا آپاردي و رئبقاني آرواد آلدي و ائسحاق اونو سودي. بلجه ائسحاق آناسينين اؤلوموندن سونرا تسلّي تاپدي.

Chapter 25

25:1  ائبراهئم آيري بئر آرواد آلدي. اونون آدي قِطورا ائدي.

25:2  قِطورا اونا بونلاري دوغدو: زئمران، يوقشان، مِدان، مئديان، يئشباق و شواَح.

25:3  يوقشاندان شِبا و دِدان اولدو. دِدانين نسئللري: آشورلولار، لِتوشلولار، لِعوملولار.

25:4  مئديانين اوغوللاري: اِفاه، اِفِر، هه‌نوک، اَبئداع و اِلداعا. بونلارين هاميسي قِطورانين اؤولادلاريديرلار.

25:5  ائبراهئم بوتون وار-يوخونوائسحاقا وردی.

25:6  جارئيه‌لرئنئن اوغوللارينا دا هدئيّه‌لر وردی. صاغليغيندا اونلاري اوغلو ائسحاقين يانيندان شرقه، شرق تورپاغينا طرف گؤندردي.

25:7  ائبراهئم يوز يتمئش بش ائل عؤمور سوردو.

25:8  او، اوزون عؤمور سوروب حياتدان دويموش حالدا عؤمرونو باشا چاتديردي و خالقينا قوشولدو.

25:9  اوغوللاري ائسحاق و ائسماعئل اونو مَمرِه‌نئن موقابئلئنده اولان ماکپِلا ماغاراسيندا، خئتلي زوخَر اوغلو عِفرونون زَمئسئنده باسديرديلار.

25:10  او زمئني ائبراهئم خئتلئلردن ساتين آلميشدي. ائبراهئم و آروادي سارا اورادا باسديريلدي.

25:11  تاري ائبراهئمئن اؤلوموندن سونرا اوغلو ائسحاقا برکت وردی. ائسحاق بئر لَخايي رويئيه ياخين ياشاييردي.

25:12  بودور ائبراهئم اوغلو ائسماعئلئن نسئل تارئخچه‌سي کي، سارانين کنئزي مئصئرلي هاجر اونو ائبراهئمه دوغدو:

25:13  دوغولما سيراسينا گؤره ائسماعئلئن اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: ائسماعئلئن ائلک اوغلو نِوايوت، قِدار، اَدبِعِل، مئبسام،

25:14  مئشما، دوما، ماسّا،

25:15  خَدَد، تِما، يِطور، نافئش و قِدما؛

25:16  ائسماعئلئن اوغوللاري بونلاردير، کَندلري و اوبالاري ائله بئرلئکده اونلارين آدلاري بله‌دئر. اونلار اؤز قبئله‌لرئنئن اون ائکي باشچيسي ائدئلر.

25:17  ائسماعئل يوز اوتوز يدّي ائل عؤمور سوردو. او، عؤمرونو باشا چاتديردي و اؤلوب اَجدادلارينا قوشولدو.

25:18  ائسماعئلئن نسئللري خَوئلادان شورا قدر اولان اراضئده ساکئن اولدولار کي، آشورا گدرکن مئصئرئن شرق سمتئنده‌دئر. او بوتون قارداشلارينين موقابئلئنده ساکئن اولدو.

25:19  ائبراهئمئن اوغلو ائسحاقين نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: ائبراهئمدن ائسحاق اولدو.

25:20  ائسحاق اَراملي لابانين باجيسي، پَدّان‌اَرامدان اَراملي بِتوعِلئن قيزي رئبقاني آرواد آلاندا قيرخ ياشيندا ائدي.

25:21  ائسحاق آروادي اوچون ربّه يالواردي، چونکي او، سونسوز ائدي. رب ائسحاقين يالواريشينا جاواب وردی: اونون آروادي رئبقا بويلو اولدو.

25:22  رئبقانين بطنئنده‌کي اوشاقلار چارپيشماغا باشلاديلار. او دا "نئيه بو ائش باشيما گلدئ؟" ديئب بو باره‌ده ربدن سوروشماغا گتدي.

25:23  رب اونا جاواب وردی: "سنئن بطنئنده ائکي مئلّت وار، سنئن قارنيندان ائکي خالق چيخاجاق. بئر خالق او بئري خالقدان گوجلو اولاجاق، بؤيوکو کئچئيئنه قوللوق اده‌جک."

25:24  رئبقانين دوغما واختي چاتاندا اونون بطنئنده اِکئز اوغوللار وار ائدي.

25:25  ائلک دوغولان اوشاغين بوتون دَرئسي قيرميزي و توکلو جوبّه کئمي ائدي. اوندا اونون آديني عئسو قويدولار.

25:26  اوندان سونرا قارداشي دوغولدو. او، اَلي ائله عئسونون توپوغوندان توتموشدو. بونا گؤره ده اونون آدي يعقوب چاغيريلدي. رئبقانين اونلاري دوغدوغو واخت، ائسحاق آلتميش ياشيندا ائدي.

25:27  اوشاقلار بؤيودولر. عئسو ماهئر شئکارچي و چؤل آدامي اولدو. حالبوکي يعقوب چاديرلاردا ياشايان مولايئم بئر آدام اولدو.

25:28  ائسحاق عئسويو سِوئردي، چونکي اونون شئکار اتدئيي حيوانلارين مزه‌سي آغزينا خوش ائدي. لاکئن رئبقا يعقوبو سِوئردي.

25:29  بئر گون يعقوب شوربا پئشئرئردي. عئسو چؤلدن آج گلدي.

25:30  عئسو يعقوبا ددي: "بو قيرميزي شوربادان بئر آز ور، ييئم، چونکي آجميشام." بونا گؤره ده عئسويا اِدوم آدي ورئلدي.

25:31  يعقوب ددي: "اوّلجه ائلک اوغوللوق حاقّيني منه سات."

25:32  عئسو ددي: "باخ، من اؤلوم حاليندايام، ائلک اوغوللوق حاقّي نَيئمه لازيمدير؟"

25:33  يعقوب ددي: "اوّلجه منه آند ائچ." عئسو اونا آند ائچدي و ائلک اوغوللوق حاقّيني يعقوبا ساتدي.

25:34  يعقوب عئسويا چؤرک و مرجي شورباسي وردی. عئسو يئب ائچدي و سونرا قالخيب گتدي. بلجه عئسو ائلک اوغوللوق حاقّينا حقارت اتدي.

Chapter 26

26:1  ائبراهئمئن ياشاديغي گونلرده اولان آجليقدان ساوايي، اؤلکه‌ده داها بئر آجليق اولدو. بونا گؤره ائسحاق گِرارا، فئلئسطلی‌لرئن پادشاهي اَبئمِلِکئن يانينا گتدي.

26:2  رب اونا گؤرونوب ددي: "مئصئره گتمه؛ سنه دئيه‌جَيئم اؤلکه‌ده ساکئن اول.

26:3  بو تورپاقدا قال. من سنئنله اولاجاغام و سنه برکت ورئب بوتون بو اؤلکه‌لري سنه و سنئن نسلئنه وره‌جيم؛ آتان ائبراهئمه ائچدئيئم آندي يرئنه يتئره‌جيم.

26:4  نسلئني گؤيده‌کي اولدوزلار قدر چوخالداجاغام و بوتون بو اؤلکه‌لري سنئن نسلئنه وره‌جيم. يِر اوزونون بوتون مئلّتلري سنئن نسلئن واسئطه‌سئله برکت آلاجاقلار.

26:5  چونکي ائبراهئم مندن ائطاعت ادئب فرمانلاريما، امرلرئمه، قايدالار و قانونلاريما عمل اتدي."

26:6  بلجه ائسحاق گِراردا قالدي.

26:7  اورانين ساکئنلري ائسحاقين آروادي باره‌ده سوروشاندا، ائسحاق ددي: "او منئم باجيمدير." چونکي قورخوردو دسئن: "او منئم آرواديمدير." و دوشونوردو کي، "رئبقادان اؤتري بو يِرئن آداملاري منی اؤلدوررلر، چونکي او گؤزلدئر."

26:8  ائسحاق اورادا اوزون مودّت قالدي. بئر گون فئلئسطلی‌لرئن پادشاهي اَبئمِلِک پنجره‌دن باخيب گؤردو کي، ائسحاق آروادي رئبقاني عزئزله‌يئر.

26:9  اَبئمِلِک ائسحاقي چاغيريب ددي: "باخ، يَقئن او سنئن آرواديندير! بس نئيه ددئن کي، "او منئم باجيمدير؟" ائسحاق اونا ددي: "چونکي دوشوندوم اوندان اؤتري مومکوندور جانيمي اَلدن ورئم."

26:10  اَبئمِلِک ددي: "بو نه ائشدئر باشيميزا گتئردئن؟ خالقدان بئري راحاتجا سنئن آروادينلا ياتا بئلردي و بلجه باشيميزي خاطايا سالا بئلردئن."

26:11  سونرا اَبئمِلِک بوتون خالقا امر ورئب ددي: "اونا و اونون آروادينا توخونان هر کس موطلق اؤلومه ورئله‌جک."

26:12  ائسحاق او تورپاقدا توخوم اَکدي و او ائل يوز قات محصول آلدي. بلجه رب اونا برکت وردی.

26:13  ائسحاق بؤيوک آدام اولدو. گت-گده واري آرتدي اِله کي، چوخ وارلي بئر آدام اولدو.

26:14  اونون چوخلو سورولر، رَمه‌لر و خئدمتچئلري اولدوغونا گؤره، فئلئسطلی‌لر اونا پاخيلّيق ادئردئلر.

26:15  فئلئسطلی‌لر آتاسي ائبراهئمئن گونلرئنده آتاسينين قوللارينين قازديغي بوتون قويولاري قاپاييب، تورپاقلا دولدورموشدولار.

26:16  اَبئمِلِک ائسحاقا ددي: "يانيميزدان گت، چونکي بئزدن چوخ گوجلو اولوبسان."

26:17  ائسحاق اورادان گدئب گِرار دره‌سئنده چادير قوردو و اورادا ساکئن اولدو.

26:18  ائسحاق آتاسي ائبراهئمئن گونلرئنده قازيلميش سو قويولاريني گئنه قازدي، چونکي فئلئسطلی‌لر ائبراهئمئن اؤلوموندن سونرا اونلاري قاپاميشديلار. او، آتاسينين قويدوغو همن آدلاري اونلارا وردی.

26:19  آمّا او زامان کي، ائسحاقين قوللاري دره‌ده تورپاغي قازاندا بئر ائچمه‌لي سو قويوسو تاپديلار،

26:20  گِرار چوبانلاري "سو بئزئمدئر" ديئب، ائسحاقين چوبانلاري ائله موباحئثه اتدئلر. بونا گؤره ده ائسحاق قويونون آديني عِسِق قويدو، چونکي اونون اوستونده موباحئثه اتمئشدئلر.

26:21  اونلار آيري بئر قويو قازديلار. اونون اوستونده ده داعوالاشديلار. ائسحاق بو قويونون آديني سئتنا قويدو.

26:22  ائسحاق اورادان کؤچوب، آيري بئر قويو قازدي. لاکئن اونون اوستونده موباحئثه اتمه‌دئلر، بونا گؤره ده ائسحاق اونون آديني رِخوبوت قويوب ددي: "نهايت رب بئزه گنئشلئک وردی و بئز بو تورپاقدا ثمره‌لي اولاجاغيق."

26:23  ائسحاق اورادان بئرشئبايا گتدي.

26:24  او گجه رب اونا گؤرونوب ددي: "من آتان ائبراهئمئن تاريسييام. قورخما، چونکي من سنئنله‌يم. قولوم ائبراهئمئن خاطئري اوچون سنه برکت وره‌جيم و نسلئني چوخالداجاغام."

26:25  ائسحاق اورادا بئر قوربانگاه دوزلتدي و ربّه سئتايئش اتدي. او اورادا چادير قوردو. ائسحاقين قوللاري اورادا بئر قويو قازديلار.

26:26  بو آرادا اَبئمِلِک مصلحتچئسي اَخوزّات و قوشون باشچيسي فئکوللا بئرلئکده گِراردان ائسحاقين يانينا گلدي.

26:27  ائسحاق اونلارا ددي: "نه اوچون يانيما گلئبسئنئز؟ سئزئن کي مندن آجيغينيز گلئر و منی يانينيزدان قوووبسونوز."

26:28  اونلار ددئلر: "بئز آيدينجا گؤروروک کي، رب، سنئنله اولوب. اونون اوچون ده ددئک کي، قوي ائندي آراميزدا، بلي، سنئنله بئزئم آراميزدا بئر آند اولسون و قوي سنئنله بئر عهد باغلاياق

26:29  کي، سن بئزه هچ پئسلئک اتمَيه‌سن، نجه کي، بئز سنه توخونماديق و ياخشيليقدان ساوايي هچ بئر شي سنه اتمه‌دئک و سني صاغ‌سالامات يولا سالديق. ائندي سن ربّئن برکت وردئيي آدامسان."

26:30  ائسحاق اونلارا ضئيافت وردی و اونلار يِيئب ائچدئلر.

26:31  سحر تزدن قالخيب، بئربئرلرئنه آند ائچدئلر. ائسحاق اونلاري يولا سالدي و اونلار صاغ-سالامات اونون يانيندان گتدئلر.

26:32  او گون ائسحاقين قوللاري گلدئلر و قازديقلاري قويو باره‌ده اونا خبر ورئب ددئلر: "سو تاپديق."

26:33  ائسحاق بو قويونون آديني شئبا قويدو، بونا گؤره ده شهرئن آدي بو گونه قدر بئرشئبادير.

26:34  عئسو قيرخ ياشيندا اولاندا خئتلي بئعئرئنئن قيزي يودئتي و خئتلي اِلونون قيزي باسمَتي آرواد آلدي.

26:35  اونلار ائسحاق و رئبقايا اورک آجيسي گتئردئلر.

Chapter 27

27:1  ائسحاق قوجالميشدي و گؤزلري او قدر ضعئف ائدي کي، آرتيق گؤره بئلمئردي. بؤيوک اوغلو عئسويو يانينا چاغيريب ددي: "اوغلوم." عئسو اونا ددي: "بويورون."

27:2  ائسحاق ددي: "باخ، من آرتيق قوجالميشام، نه زامان اؤله‌جَيئمي بئلمئرم.

27:3  ائندي سئلاحيني، يعني اوخدانيني و کامانيني گؤتور، چؤله گت و منئم اوچون حيوان شئکار ات.

27:4  سونرا دا منه خوشلانديغيم لذّتلي يمه‌يئني حاضيرلا و منه گتئر کي، ييئم و اؤلمه‌مئشدن قاباق سنه برکت ورئم."

27:5  ائسحاق اوغلو عئسو ائله دانيشارکن رئبقا اشئدئردي. عئسو چؤله گتدي کي، حيوان شئکار ادئب اِوه گتئرسئن.

27:6  رئبقا اوغلو يعقوبا بله ددي: "باخ، من اشئتدئم کي، آتان قارداشين عئسويا بو سؤزلري ددي:

27:7  منئم اوچون شئکار اَتي گتئر، منه لذّتلي يمک حاضيرلا کي، يِيئم و اؤلومومدن قاباق ربّئن حوضوروندا سنه برکت ورئم.

27:8  اوغلوم، ائندي سنه امر اده‌جَيئم سؤزلره قولاق آس:

27:9  بو ساعات سورويه گدئب، اورادان منه ائکي ياخشي کِچي بالاسي گتئر. اونلاردان آتانين خوشلاديغي کئمي لذّتلي يمک حاضيرلاياجاغام.

27:10  سن ده اونو آتانا گتئرَرسن کي، يِسئن و اؤلوموندن قاباق سنه برکت ورسئن."

27:11  يعقوب آناسي رئبقايا ددي: "باخ، قارداشيم عئسو توکلو بئر آدامدير، لاکئن من توکسوزم.

27:12  بئردن آتام منه اَلئني سورتر و او زامان اونون گؤزونده آلداتان اونلارام. اوندا اوستومه برکت يوخ، لعنت گتئره‌رم."

27:13  آناسي اونا ددي: "سنه اولوناجاق لعنت منه گلسئن، اوغلوم. آنجاق سؤزومه قولاق آس: گت، اونلاري منه گتئر."

27:14  يعقوب گدئب کِچي بالالاريني گؤتوردو و آناسينا گتئردي، آناسي دا اونون آتاسينين خوشلاديغي کئمي لذّتلي يمک حاضيرلادي.

27:15  رئبقا بؤيوک اوغلو عئسونون اِوده ساخلاديغي لاپ گؤزل پالتاريني گؤتوروب، کئچئک اوغلو يعقوبا گيئندئردي.

27:16  اونون اَللرئنه و بوينونون توکسوز يرئنه کِچي بالالارينين دَرئسئني باغلادي.

27:17  سونرا حاضيرلاديغي لذّتلي يمک و چؤرَيي اوغلو يعقوبون اَلئنه وردی.

27:18  يعقوب آتاسينين يانينا گلئب ددي: "آتام." آتاسي ددي: "بورادايام. سن کئمسن، اوغلوم؟"

27:19  يعقوب آتاسينا ددي: "سنئن ائلک اوغلون عئسويام. ددئيئن کئمي اتدئم. قالخ اوتور و گتئردئيئم شئکار اَتئندن يِه کي، منه برکت وره‌سن."

27:20  ائسحاق اوغلونا ددي: "نجه اولدو کي، بله تز شئکار تاپدين، اوغلوم؟" او ددي: "سنئن تارين رب منه اوغور وردی."

27:21  ائسحاق يعقوبا ددي: "ياخين گل کي، سنه اَل سورتوم، اوغلوم. بئلئم کي، آيا دوغرودان اوغلوم عئسوسان يا يوخ؟"

27:22  يعقوب آتاسي ائسحاقا ياخينلاشدي. ائسحاق اَلئني اونا سورتوب ددي: "سَس يعقوبون سَسئدئر، لاکئن اَللر عئسونون اَللرئدئر."

27:23  ائسحاق اونو تانيمادي، چونکي اونون اَللري قارداشي عئسونون اَللري کئمي توکلو ائدي. ائسحاق يعقوبا برکت وردی.

27:24  او سوروشدو: "آيا دوغرودان سن اوغلوم عئسوسان؟" يعقوب ددي: "بلي."

27:25  ائسحاق ددي: "اوغلوم، گتئردئيئن شئکار اَتئني قاباغيما قوي، ييئم، سونرا دا سنه برکت وره‌رم." يعقوب يمه‌يئني اونون قاباغينا قويدو و او يدي، يعقوب اونا شراب گتئردي و او ائچدي.

27:26  آتاسي ائسحاق يعقوبا ددي: "ائندي ياخينلاش و منی اؤپ، اوغلوم."

27:27  او ياخينلاشيب آتاسيني اؤپدو. ائسحاق اونون پالتارينين ائيسئني حئسّ اتدي و اونا برکت ورئب ددي: "باخ اوغلومون ائيسي، ربّئن برکت وردئيي چؤلون ائيسي کئمئدئر.

27:28  تاري سنه گؤيلرئن شِحئني، تورپاغين شئره‌سئني، بول بوغدا و چوخلو تزه شراب ورسئن.

27:29  خالقلار سنه قوللوق اتسئنلر، مئلّتلر سنه باش اَيسئنلر. اؤز قارداشلارينا آغا اولاسان، آنانين اوغوللاري سنه باش اَيسئنلر. سنه لعنت ادنلره لعنت گلسئن، سنه برکت ورنلر برکت آلسينلار."

27:30  ائسحاق يعقوبا برکت ورئب قورتاراندان سونرا، يعقوب آتاسي ائسحاقين يانيندان چيخار-چيخماز قارداشي عئسو شئکاردان قاييتدي.

27:31  عئسو دا لذّتلي يمک حاضيرلاييب آتاسينا گتئردي و اونا ددي: "آتام قالخيب، اوغلونون گتئردئيي شئکار اَتئندن يسئن و منه برکت ورسئن."

27:32  آتاسي ائسحاق اوندان سوروشدو: "سن کئمسن؟" او جاواب وردی: "من ائلک اوغلون عئسويام."

27:33  ائسحاقين جانينا چوخ تئتره‌مه دوشدو و ددي: "بس اوندا حيوان شئکار ادئب منه گتئرن کئم ائدي کي، سن گلمه‌مئشدن قاباق هر شيدن يدئم و اونا برکت وردئم؟ آرتيق برکت اونونکو اولاجاق."

27:34  عئسو آتاسينين سؤزلرئني اشئدنده اوجادان و آجي سَسله فرياد ادئب ددي: "آي آتا، منه ده برکت ور."

27:35  ائسحاق ددي: "قارداشين حئيله ائله گلئب سنئن برکتئني آلدي."

27:36  عئسو ددي: "اونو ناحاق يِره يعقوب چاغيرميرلار کی؟ بونونلا ائکي دفه‌دئر کي، منی آلدادير: قاباق ائلک اوغوللوق حاقّيمي آلدي، باخ، ائندي ده برکتئمي آليب." سونرا سوروشدو: "بس منه برکت ساخلاماييبسان؟"

27:37  ائسحاق عئسويا جاواب وردی: "اونو سنه آغا اتدئم، بوتون قارداشلاريني اونا قول اولاراق وردئم، بوغدا و تزه شرابلا اونو تأمئن اتدئم. بس سنه نه ادئم، اوغلوم؟"

27:38  عئسو آتاسينا ددي: "مگر سنده آنجاق بئر برکت وار، آتا؟ منه ده برکت ور، آتا، منه ده." عئسو هؤنکوروب آغلادي.

27:39  آتاسي ائسحاق اونا بله جاواب وردی: "ياشاديغين يِر، تورپاغين شئره‌سئندن، يوخاريدا گؤيلرئن شِحئندن اوزاق اولاجاق.

27:40  قيلينجينلا ياشاييب، قارداشينا قوللوق اده‌جکسن. آمّا آزاد اولماق ائسته‌ينده اونون يوغونو بوينوندان قيريب آتاجاقسان."

27:41  آتاسي يعقوبا برکت وردئيئنه گؤره، عئسو قارداشينا کئن باغلادي. او اؤز-اؤزونه ددي: "آتامين ماتم گونلري ياخينلاشير. او زامان قارداشيم يعقوبو اؤلدوره‌رم."

27:42  بؤيوک اوغلو عئسونون ددئيي سؤزلر رئبقانين قولاغينا چاتدي. بونا گؤره ده خبر گؤندرئب کئچئک اوغلو يعقوبو چاغيردي و اونا ددي: "باخ قارداشين عئسو سني اؤلدورمک قصدئله اؤزونه تسلّی ورئر.

27:43  اوغلوم، ائندي سؤزومه قولاق آس: قالخيب خارانا، قارداشيم لابانين يانينا قاچ.

27:44  قارداشينين حئرصي سويويانا قدر، بئر مودّت لابانين يانيندا قال،

27:45  او زاماناجاق کي، قارداشينين سنه اولان قضبي سؤنسون و اونا اتدئيئني ياديندان چيخارتسين. اوندا من خبر گؤنده‌رئب سني اورادان چاغيرارام. نه اوچون بئر گونده ائکئنئزدن ده محروم اولوم؟"

27:46  سونرا رئبقا ائسحاقا ددي: "خئتلي قيزلارين اَلئندن حياتيمدان بزدئم. اگر يعقوب دا بلجه بو اؤلکه‌نئن قيزلاريندان، اؤزونه خئتلي آرواد آلسا، حياتيم داها نَيه ياراياجاق؟"

Chapter 28

28:1  ائسحاق يعقوبو چاغيريب اونا برکت وردی و اونا امر اتدي: "کَنَعان قيزلاريندان آرواد آلما.

28:2  قالخيب پَدّان‌اَراما، بؤيوک آتان بِتوعِلئن اِوئنه گت. اورادان دايين لابانين قيزلاريندان اؤزونه آرواد آل.

28:3  قادئری‌موطلق تاري سنه برکت ورسئن، سني ثمره‌لي ادئب نسلئني چوخالتسين، اِله کي، سندن چوخلو خالقلار تؤره‌سئن؛

28:4  ائبراهئمئن برکتئني سنه و سنئنله بئرلئکده نسلئنه ورسئن کي، تارينين ائبراهئمه وردئيي تورپاغي، قرئب کئمي ياشاديغين تورپاغي، مئراث اولاراق آلاسان."

28:5  ائسحاق يعقوبو يولا سالدي. او، پَدّان‌اَراما، يعقوبلا عئسونون آناسي رئبقانين قارداشي اَراملي بِتوعِل اوغلو لابانين يانينا گتدي.

28:6  عئسو گؤردو کي، ائسحاق يعقوبا برکت وردی و اؤزونه آرواد آلماق اوچون اونو پَدّان‌اَراما گؤندردي؛ هم ده اونا برکت ورن زامان "کَنَعان قيزلاريندان آرواد آلما" ديئب امر اتدي،

28:7  يعقوب دا آتا-آناسينا قولاق آسيب پَدّان‌اَراما گتدي.

28:8  عئسو گؤردو کي، کَنَعان قيزلاري آتاسي ائسحاقين خوشونا گلمئر.

28:9  عئسو ائسماعئلئن يانينا گتدي. او، ائبراهئم اوغلو ائسماعئلئن قيزي ماخَلَتي آروادلارينين اوستونه آرواد آلدي. ماخَلَت نِبايوتون باجيسي ائدي.

28:10  يعقوب بئر شئبادان چيخيب، خارانا طرف گتدي.

28:11  بئر يِره چاتيب، اورادا گجه‌ني قالدي، چونکي گونش باتميشدي. او يردن بئر داش گؤتوروب، باشينين آلتينا قويدو و اورادا ياتدي.

28:12  او، يوخودا گؤردو کي، يِرئن اوستونده بئر نَردئوان دورموش و اونون باشي گؤيلره چاتيب. تارينين مَلَکلري اوندان چيخيب-اِنئردئلر.

28:13  رب نَردئوانين اوستونده دوروب ددي: "من آتان ائبراهئم و ائسحاقين تاريسي ربّم. اوستونده ياتديغين تورپاغي سنه و سنئن نسلئنه وره‌جيم.

28:14  سنئن نسلئن يِرئن توزو کئمي چوخ اولاجاق و سن قربه، شرقه، شئمالا و جنوبا ياييلاجاقسان. يِر اوزونون بوتون طايفالاري سنئن و نسلئنئن واسئطه‌سئله برکت آلاجاق.

28:15  باخ، من سنئنله‌يم، گده‌جَيئن هر يرده سني قوروياجاغام و بو تورپاغا قايتاراجاغام. ددئيئمي ادنه قدر سني ترک اتميه‌جيم."

28:16  يعقوب يوخوسوندان اويانيب ددي: "دوغرودان دا، رب بورادادير. آمّا من ده بونو بئلمئردئم."

28:17  سونرا قورخوب ددي: "بو يِر نجه ده قورخولودور. بو، تارينين اِوئندن باشقا بئر يِر اولا بئلمز، بورا گؤيلرئن قاپيسيدير."

28:18  يعقوب سحر تزدن قالخدي. او، باشينين آلتينا قويدوغو داشي گؤتوروب سوتون اولاراق قويدو و اوستونه زيتون ياغي تؤکدو.

28:19  او يِرئن آديني بِيت‌ائل قويدو، آمّا اوّلجه شهرئن آدي لوز ائدي.

28:20  يعقوب نذئر ادئب ددي: "اگر تاري منئمله اولسا، گتدئيئم بو يولدا منی قوروسا، منه يمک اوچون چؤرک و گِيمک اوچون پالتار ورسه،

28:21  صاغ-سالامات آتامين اِوئنه دؤنسم، او زامان رب منه تاري اولاجاق.

28:22  سوتون کئمي قويدوغوم بو داش دا تارينين اِوي اولاجاق و منه وره‌جيئن هر شيئن اوندا بئرئني آرخايين سنه وره‌جيم."

Chapter 29

29:1  يعقوب يولونا داوام ورئب شرق خالقلارينين تورپاغينا گتدي.

29:2  باخيب گؤردو کي، چؤللوکده بئر قويو وار و اونون يانيندا اوچ قويون سوروسو ياتيب، چونکي او قويودان سورولره سو ورئردئلر. قويونون آغزيندا بؤيوک بئر داش وار ائدي.

29:3  بوتون سورولر اورايا ييغيليردي. آداملار داشي قويونون آغزيندان يووارلاييرديلار، قويونلارا سو ورئب و گئنه داشي يرئنه، قويونون آغزينا قويوردولار.

29:4  يعقوب اونلاردان سوروشدو: "قارداشلاريم، هارادانسينيز؟" اونلار ددئلر: "بئز خاراندانيق."

29:5  يعقوب اونلارا ددي: "آيا ناخورون نوه‌سي لاباني تاني‌ييرسينيز؟" اونلار ددئلر: "بلی، تاني‌ييريق."

29:6  يعقوب اونلاردان سوروشدو: "او، صاغ-سالاماتدير؟" اونلار ددئلر: "بلی، صاغ-سالاماتدير. باخ، قيزي راحئل ده قويونلارلا گلئر."

29:7  يعقوب ددي: "حله آخشاما چوخ واخت وار، سورولرئن ييغيلما واختي ديئل. قويونلارا سو ورئن، سونرا آپاريب اوتارين."

29:8  اونلار ددئلر: "بوتون سورولر ييغيلمايينجا و داش قويونون آغزيندان يووارلانمايينجا بونو اده بئلمه‌رئک، آنجاق اوندا قويونلارا سو وره بئله‌رئک."

29:9  يعقوب اونلارلا دانيشارکن راحئل آتاسينين قويونلاري ائله گلدي، چونکي او، چوبان ائدي.

29:10  يعقوب داييسي لابانين قيزي راحئلي و داييسي لابانين قويونلاريني گؤرنده ياخينلاشيب، داشي قويونون آغزيندان يووارلادي و داييسي لابانين قويونلارينا سو وردی.

29:11  يعقوب راحئلي اؤپدو و هؤنکور-هؤنکور آغلادي.

29:12  يعقوب آتاسينين قوحوملاريندان و رئبقانين اوغلو اولدوغونو راحئله بئلدئردي. راحئل ده قاچيب آتاسينا خبر وردي.

29:13  لابان باجيسي اوغلو يعقوبون گلدئيئني اشئدنده اونون پئشوازينا قاچدي. اونو قوجاقلاييب اؤپدو و اِوئنه گتئردي. يعقوب هر شيي لابانا دانيشدي.

29:14  لابان اونا ددي: "سن، دوغرودان دا، منئم سومويومدن، منئم اَتئمدنسن." يعقوب اونون يانيندا بئر آي قالدي.

29:15  لابان يعقوبا ددي: "مگر قوحوم اولدوغون اوچون منه موفته خئدمت اده‌جکسن؟ منه دِه، حاقّين نه اولسون؟"

29:16  لابانين ائکي قيزي وار ائدي: بؤيوکون آدي لئيه، کئچئيئن آدي راحئل ائدي.

29:17  لئيه‌نئن گؤزلري ضعئف گؤروردو، لاکئن راحئل چوخ گؤزل و قامتلي ائدي.

29:18  يعقوب راحئله وورولدو و ددي: "کئچئک قيزين راحئل اوچون سنه يدّي ائل خئدمت اده‌رم."

29:19  لابان ددي: "اونو سنه ورمک آيري آداما ورمکدن داها ياخشيدير. يانيمدا قال."

29:20  يعقوب راحئله گؤره يدّي ائل خئدمت اتدي. اونو سِودئيي اوچون بو مودّت گؤزونه بئر نچه گون کئمي گؤروندو.

29:21  يعقوب لابانا ددي: "واختيم چاتدي؛ ائندي آرواديمي منه ور کي، اونون يانينا گدئم."

29:22  لابان او تورپاغين بوتون آداملاريني بئر يره ييغدي و بئر ضئيافت وردی.

29:23  گجه قيزي لئيه‌ني گؤتوروب يعقوبون يانينا آپاردي. يعقوب اونون يانينا گتدي.

29:24  لابان اؤز کنئزي زئلپاني قيزي لئيه‌يه وردی کي، اونا کنئز اولسون.

29:25  سحر معلوم اولدو کي، بو، لئيه‌دئر. يعقوب لابانا ددي: "نه اوچون منئمله بله رفتار اتدئن؟ مگر سنئن يانيندا راحئل اوچون خئدمت اتمه‌دئم؟ بس منی نئيه آلداتدين؟"

29:26  لابان ددي: "بئزئم يرده کئچئک قيزي بؤيوکوندن قاباق اَره ورمک اولماز.

29:27  بو هفته‌ني بئتئر، اونو دا سنه وره‌رئک. اونون اوچون ده يانيمدا داها يدّي ائل خئدمت اتمه‌لئسن."

29:28  يعقوب بله ده اتدي: او هفته‌ني بئتئردي. لابان دا قيزي راحئلي اونا آرواد اولماق اوچون وردی.

29:29  اؤز کنئزي بئلحاني دا وردی کي، قيزي راحئله کنئز اولسون.

29:30  يعقوب راحئلئن ده يانينا گئردي. راحئلي لئيه‌دن چوخ سِودي. او، لابانين يانيندا داها يدّي ائل خئدمت اتدي.

29:31  رب لئيه‌نئن سِوئلمه‌دئيئني گؤروب، اونون بطنئني آچدي. لاکئن راحئل سونسوز ائدي.

29:32  لئيه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و اونون آديني رِعوبئن قويوب ددي: "يَقئن رب منئم ذلئل‌لئيئمي گؤردو. ائندي اَرئم منی سِوه‌جک".

29:33  او گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "رب سِوئلمه‌دئيئمي اشئدئب، منه بونو دا وردی". اونون دا آديني شَمعون قويدو.

29:34  لئيه گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "ائندي بو دفه اَرئم منه باغلاناجاق، چونکي اونا اوچ اوغول دوغدوم". بونا گؤره ده آدي لاوی قويولدو.

29:35  او گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "بو دفه ربّي مدح اده‌جيم." بونا گؤره ده اونون آديني يهودا قويدو. سونرا او، بئر مودّت دوغمادي.

Chapter 30

30:1  راحئل يعقوبا اوشاق دوغماديغيني گؤرنده باجيسينا پاخيلّيق اتدي و يعقوبا ددي: "منه اوشاق ور، يوخسا اؤله‌رم."

30:2  يعقوبون راحئله قضبي آلوولاندي و ددي: "مگر من سنئن بطنئنه ثمره ورمه‌ين تارييام؟"

30:3  راحئل ددي: "باخ، بو کنئزئم بئلحا‌، اونونلا ياخينليق ات کي، دئزلرئمئن اوستونه بئر اوشاق دوغسون و اوندان بئر عايئلَم اولسون."

30:4  راحئل کنئزي بئلحا‌ني اونا آرواد اولماق اوچون وردی و يعقوب اونون يانينا گئردي.

30:5  بئلحا بويلو اولوب يعقوبا بئر اوغول دوغدو.

30:6  راحئل ددي: "تاري منی حاقلي چيخارتدي و سسئمي اشئدئب منه بئر اوغول وردی." بونا گؤره ده اونون آديني دان قويدو.

30:7  راحئلئن کنئزي بئلحا گئنه بويلو اولوب يعقوبا ائکئنجي اوغول دوغدو.

30:8  راحئل ددي: "باجيملا گوجلو موبارئزه‌يه گئرئشئب اونا قالئب گلدئم." او، اوشاغين آديني نَفتالئ قويدو.

30:9  لئيه داها دوغماديغيني گؤرنده کنئزي زئلپاني گؤتوروب يعقوبا آرواد اولماق اوچون وردی.

30:10  لئيه‌نئن کنئزي زئلپا يعقوبا بئر اوغول دوغدو.

30:11  لئيه "اوغور قازانديم" ديئب اونون آديني جاد قويدو.

30:12  لئيه‌نئن کنئزي زئلپا يعقوبا ائکئنجي اوغول دوغدو.

30:13  لئيه ددي: "خوشبختم، چونکي آروادلار منی بختور ساياجاقلار." او، اوشاغين آديني آشِر قويدو.

30:14  رِعوبئن بوغدا بئچئني واختي گدئب زمئده محبّت اوتلاري تاپدي و اونلاري آناسي لئيه‌يه گتئردي. راحئل لئيه‌يه ددي: "خاهئش ادئرم، اوغلونون محبّت اوتلاريندان منه ده ور."

30:15  لئيه اونا ددي: "اَرئمي الئمدن آلديغين بس ديئل؟ ائندي ده ائسته‌يئرسن کی، اوغلومون محبّت اوتلاريني آلاسان؟" راحئل ددي: "اگر اِله‌دئر، قوي اَرئم اوغلونون محبّت اوتلارينين عوضئنده بو گجه سنئنله ياتسين."

30:16  يعقوب آخشام چؤلدن گلنده، لئيه اونون پئشوازينا چيخيب ددي: "منئم يانيما گئر، چونکي سني اوغلومون محبّت اوتلاري ائله ساتين آلميشام." يعقوب او گجه اونونلا ياتدي.

30:17  تاري لئيه‌ني اشئتدي و او بويلو اولوب يعقوبا بشئنجي اوغلونو دوغدو.

30:18  لئيه ددي: "تاري حاقّيمي وردی، چونکي کنئزئمي اَرئمه وردئم." او، اوشاغين آديني يئسّاکار قويدو.

30:19  لئيه گئنه بويلو اولوب يعقوبا آلتينجي اوغلونو دوغدو.

30:20  او ددي: "تاري منه ياخشي بئر هدئيّه وردی، بو دفه اَرئم منه دَيَر ورَر، چونکي اونا آلتي اوغول دوغدوم." او، اوشاغين آديني زِبولون قويدو.

30:21  سونرا بئر قيز دوغوب، آديني دئنا قويدو.

30:22  تاري راحئلي يادا ساليب اونو دا اشئتدي و بطنئني آچدي.

30:23  او بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "تاري خجالتئمي گؤتوردو."

30:24  او "رب منه بئر اوغول دا آرتيرسين" ديئب، اوشاغين آديني يوسئف قويدو.

30:25  راحئل يوسئفي دوغاندان سونرا، يعقوب لابانا ددي: "منی گؤندر، اؤز اِوئمه و اؤلکه‌مه گدئم.

30:26  عوضئنده سنه خئدمت اتدئيئم آروادلاريمي و اوشاقلاريمي دا ور، گِدئم، چونکي سنه نجه خئدمت اتدئيئمي بئلئرسن."

30:27  لابان اونا ددي: "اگر ائندي سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام، يانيمدا قال، چونکي فالدان آنلاديم کي، سنه گؤره رب منه برکت ورئب."

30:28  سونرا ددي: "حاقّيني منه تعيئن ات، ورئم."

30:29  يعقوب اونا ددي: "سنه نجه خئدمت اتدئيئمي و منئمله اولان سورولرئني نجه ساخلاديغيمي بئلئرسن.

30:30  چونکي من گلمه‌مئشدن قاباق سنئن مالين آز ائدي، آمّا سونرا چوخ چوخالدي؛ رب منئم گلئشئمله سنه برکت وردی. بس من اؤز عايئلَم اوچون نه واخت چاليشاجاغام؟"

30:31  لابان ددي: "سنه نه ورئم؟" يعقوب ددي: "منه هچ نه ورمه. اگر آنجاق بو بئر شيي منه اده‌سن، گئنه سنئن سورونو قورويوب اونا باخارام:

30:32  قوي بو گون سنئن بوتون سورولرئنئن ائچئندن کچئب، قويونلار آراسيندان هر خاللي، زولاقلي قويونو و قارا قوزونو، کِچئلر آراسيندان هر زولاقلي و خاللي کِچئني آييريم؛ حاقّيم دا بو اولسون.

30:33  بوندان سونرا قاباغيندا اولان حاقّيم اوچون گلدئکده دوزلويوم منئم بارمده شهادت وره‌جک. قوي کِچئلردن خاللي و زولاقلي اولماياني، قوزولاردان دا قارا اولماياني اوغورلانميش ساييلسين."

30:34  لابان ددي: "ياخشي، قوي ددئيئن کئمي اولسون."

30:35  آمّا او بو گون آلابَزَک و زولاقلي اِرکَک کِچئلري، بوتون خاللي و زولاقلي دئشي کِچئلري، آغ کِچئلري و بوتون قارا قوزولاري آييريب اوغوللارينين ائختئيارينا وردی.

30:36  سونرا اؤزو يعقوبدان اوچ گونلوک يول قدر اوزاقلاشدي. آمّا يعقوب لابانين قالان سوروسونو اوتاريردي.

30:37  يعقوب سپئدار، بادام و چئنار آغاجيندان تزه چوبوقلار گؤتوردو و چوبوقلارين قابيغيني سويوب آغ رَنگلي ائچي اوزه چيخانا قدر زولاقلار آچدي.

30:38  سونرا قابيغيني سويدوغو چوبوقلاري سورولرئن سو ائچمَک اوچون گلدئکلري تَکنه‌لره، حيوانلارين قاباغينا قويدو. اونلار گلئب سو ائچَنده جوفتلَشئردئلر.

30:39  بلجه حيوانلار چوبوقلارين قاباغيندا جوفتله‌شئردئلر و سورولرده آلابَزَک، خاللي و زولاقلي حيوانلار دوغولوردو.

30:40  يعقوب قوزولاري آييردي و سورونون اوزونو لابانين سوروسونده اولان بوتون آلابَزَک و قارا حيوانلارا طرف توتوردو. او اؤز سوروسونو آيريجا قويدو و اونلاري لابانين سوروسونه قاتمادي.

30:41  هر دفه سورونون قووّتلي حيوانلاري جوفتلَشَنده يعقوب تَکنه‌لره، سورونون گؤزلري قاباغينا چوبوقلار قويوردو کي، چوبوقلار آراسيندا جوفتلَنسئنلر.

30:42  لاکئن حيوانلار ضعئف اولاندا اونلاري قويمازدي. بلجه ضعئف حيوانلار لابانين، قووّتلي حيوانلار دا يعقوبون اولدو.

30:43  يعقوب چوخ وارلاندي: اونون چوخلو سوروسو، کنئزي، قولو، دوه‌سي و اِششه‌يي اولدو.

Chapter 31

31:1  يعقوب لابانين اوغوللارينين بو سؤزلري ددئکلرئني اشئتدي: "يعقوب آتاميزا مخصوص اولان هر شيه صاحئب اولدو، بوتون بو وار-دؤولتي آتاميزين واريندان اَله گتئردي."

31:2  يعقوب لابانين اونا اولان رفتاريني گؤردو، باخ، او دا يعقوبلا اَوّلکي کئمي رفتار اتمئردي.

31:3  رب يعقوبا ددي: "آتالارينين اؤلکه‌سئنه، اؤز قوحوملارينين يانينا قاييت. من سنئنله اولاجاغام."

31:4  يعقوب خبر گؤندرئب راحئلي و لئيه‌ني چؤله، سوروسونو اوتارديغي يره چاغيردي.

31:5  يعقوب اونلارا ددي: "من آتانيزين رفتاريني گؤرورَم کي، منئمله اَوّلکي کئمي رفتار اتمئر. لاکئن آتامين تاريسي منئمله‌دئر.

31:6  سئز بئلئرسئنئز کي، بوتون وار گوجومله آتانيزا خئدمت اتمئشم.

31:7  آتانيز منی آلداتدي و حاقّيمي اون دفه ديئشدئردي، آمّا تاري اونو قويمادي کي، منه پئسلئک اتسئن.

31:8  او، «خاللي حيوانلار سنئن حاقّين اولاجاق» دئيَنده، بوتون سوروده خاللي حيوانلار دوغولدو. «آلابَزَک حيوانلار سنئن حاقّين اولاجاق» دئيَنده ده، بوتون سوروده آلابَزَک حيوانلار دوغولدو.

31:9  بلجه تاري آتانيزين سوروسونو آليب منه وردی.

31:10  سورونون جوتلَشدئيي واخت، يوخودا گؤزلرئمي آچيب گؤردوم کي، جوتلَشَن اِرکَک کِچئلر آلابَزَک، خاللي و لکه‌لی‌دئر.

31:11  يوخودا تارينين مله‌يي منه ددي: "يعقوب!" جاواب وردئم: "من بورادايام!"

31:12  او ددي: "ائندي باخ! گؤزلرئني قالديريب گؤر کي، جوتلَشَن بوتون اِرکَک کِچئلر آلابَزَک، خاللي و لَکه‌لي‌دئر، چونکي لابانين سنه اتدئيي هر شيي گؤردوم.

31:13  من بِيت‌ائلئن تاريسييام؛ اورادا کي بئر سوتون مسح اتدئن و منه نذئر اتدئن. ائندي قالخ و بو تورپاقدان گت و دوغولدوغون اؤلکه‌يه قاييت."

31:14  راحئل و لئيه اونا جاواب وردئلر: "مگر آتاميزين مولکونده بئر پاييميز يا مئراثيميز وار؟

31:15  مگر او بئزي اؤزگه حساب اتمئر؟ آخي او بئزي ساتيب، بئزئم اوچون ورئلمئش پولو دا خَرجلَدي.

31:16  بونا گؤره ده تارينين آتاميزدان آلديغي بوتون او وار-دؤولت، بئزئم و اوشاقلاريميزيندير. ائندي سن ده تارينين ددئيي شيلرئن هاميسينا عمل ات."

31:17  اوندا يعقوب قالخيب اوشاقلار و آروادلاريني دوه‌لره مئندئردي.

31:18  بوتون سوروسونو، قازانديغي بوتون وار-دؤولتئني، پَدّان‌اَرامدا اَله گتئردئيي اؤز سوروسونو سوردو کي، کَنَعان تورپاغينا، آتاسي ائسحاقين يانينا گتسئن.

31:19  لابان قويونلاريني قيرخماغا گدنده، راحئل آتاسينين اِو بوتلرئني اوغورلادي.

31:20  يعقوب قاچديغيني بئلدئرمه‌مکله اَراملي لاباني آلداتدي.

31:21  بلجه اؤزونه مخصوص اولان هر شيي گؤتوروب قاچدي. او، فرات چاييني کچئب، گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنه طرف گتدي.

31:22  يعقوبون قاچديغي لابانا اوچونجو گون بئلدئرئلدي.

31:23  او، قوحوملاريني اؤزو ائله گؤتوروب، يدّي گون اونو تعقئب اتدي و گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنده يعقوبا چاتدي.

31:24  تاري گجه يوخوسوندا اَراملي لابانا گؤرونوب ددي: "اؤزونو گؤزله، يعقوبا نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دِه."

31:25  لابان يعقوبا چاتدي. يعقوب داغليق بؤلگه‌سئنده چادير قورموشدو. لابان قوحوملاري ائله بئرلئکده گئلعاد داغيندا چادير قوردو.

31:26  لابان يعقوبا ددي: "نئيه بله اتدئن؟ نئيه منی آلداتدين و قيزلاريمي موحارئبه اسئرلري کئمي آپاردين؟

31:27  نه اوچون گئزلئجه قاچيب منی آلداتدين؟ منه بونو بئلدئرمه‌دئن کي، سني سِوئنجله، ماهني اوخوماقلا، دف و طنبور چالماقلا يولا ساليم.

31:28  قويمادين کی، نوه‌لرئمله قيزلاريمي اؤپوم؛ آغيلسيزجاسينا رفتار ادئبسن.

31:29  سئزه پئسلئک اده بئلَردئم، لاکئن آتانيزين تاريسي دونَن گجه منه بله ددي: "اؤزونو گؤزله، يعقوبا نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دِه."

31:30  ائندي آتانين اِوي اوچون چوخ داريخديغينا گؤره چيخيب گدئرسن. بس بوت آللاهلاريمي نئيه اوغورلاييب آپاريرسان؟"

31:31  يعقوب لابانا جاواب وردی: "قورخوب دوشوندوم کي، قيزلاريني زورلا مندن آلارسان.

31:32  آمّا بوت آللاهلاريني کئمئن يانيندا تاپاسان، او، صاغ قالماياجاق. قوحوملاريميزين قاباغيندا منئم اولان شيلرئن آراسيندا هانسي سنئندئر، گؤرسد و اؤزونه گؤتور." آنجاق يعقوب راحئلئن اونلاري اوغورلاديغيني بئلمئردي.

31:33  لابان يعقوبون، لئيه‌نئن و ائکي کنئزئن چاديرينا گئردي، آمّا بوت آللاهلاري تاپمادي. او، لئيه‌نئن چاديريندان چيخيب، راحئلئن چاديرينا گئردي.

31:34  راحئل اِو بوتلرئني گؤتورموشدو و دوه‌نئن يَهَرئنه قويوب اونلارين اوستونده اوتورموشدو. لابان بوتون چاديري گَزدي، آمّا اونلاري تاپمادي.

31:35  راحئل آتاسينا ددي: "حوضوروندا قالخا بئلمه‌دئيئم اوچون قوي آغام قضبلنمه‌سئن، چونکي آيباشي عادتئنده‌يم." لابان آختاردي، آمّا اِو بوتلرئني تاپمادي.

31:36  يعقوب قضبله‌نئب لابانلا موباحئثه اتدي. او، لابانا ددي: "گوناهيم و تقصئرئم ندئر کي، منی بله تعقئب ادئرسن؟

31:37  بوتون شيلرئمي گزدئن، بوتون اِو شيلرئندن نه تاپدين؟ تاپديغين شيي منئم قوحوملاريمين و اؤز قوحوملارينين قاباغينا قوي کي، ائکئمئزئن آراسيندا حؤکم اتسئنلر.

31:38  کچن ائيئرمي ائل سنئن يانيندا ائشله‌دئم، قويونلارين و کِچئلرئن هچ بالاسي دوشمه‌دي، سورولرئنده‌کي قوچلاريني يمه‌دئم.

31:39  وحشي حيوانلارين پارچالاديغي حيواني سنئن يانينا گتئرمزدئم، ضررئني اؤزوم چکَردئم. ائستر گوندوز، ائستر گجه اوغورلانان هر حيواني مندن طلب ادردئن.

31:40  گوندوزون ائستئسي، گجه‌نئن سويوغو منی اَلدن سالاردي، يوخوم گؤزومدن تؤکولردي.

31:41  بو ائيئرمي ائل سنئن اِوئنده قالميشديم: ائکي قيزين اوچون اون دؤرد ائل و سورون اوچون آلتي ائل سنه خئدمت اتدئم. آمّا سن اون دفه حاقّيمي ديئشدئردئن.

31:42  اگر آتامين و ائبراهئمئن تاريسي، ائسحاقين سئتايئش اتدئيي تاري منئمله اولماسايدي، ائندي يقئن منی اَلی‌بوش يولا سالاردين. تاري عذابيمي و اَلئمئن زحمتئني گؤردو، دونَن گجه سني توبيخ اتدي."

31:43  لابان يعقوبا بله جاواب وردی: "قيزلار منئم قيزلاريم، اوشاقلار منئم اوشاقلاريم، سورولر منئم سورولرئم و سنئن گؤردويون هر شي منئمدئر. بو گون قيزلاريما و يا اونلارين دوغدوغو اوشاقلارا نه اده بئله‌رم؟

31:44  ائندي گل بئربئرئمئز؛ من و سن عهد ادک کي، منئمله سنئن آراندا شاهئد اولسون."

31:45  يعقوب بئر داش گؤتوروب سوتون کئمي قويدو.

31:46  اورادا اؤز قوحوملارينا ددي: "داش ييغين." اونلار داشلاري گؤتوروب بئر قالاق دوزلتدئلر و او قالاغين يانيندا يمک يدئلر.

31:47  لابان اونون آديني يِگَر‌ساحه‌دوتا قويدو، لاکئن يعقوب اونون آديني قَلعِد قويدو.

31:48  لابان ددي: "بو قالاق بو گون منئمله سنئن آراندا شاهئددئر". بونا گؤره ده اونون آدي قالِددئر.

31:49  اونا هم ده مئصپا ديئلدي، چونکي لابان ددي: "بئربئرئمئزدن آيريلان زامان قوي رب سنئنله منئم آرامدا گؤزتچي اولسون.

31:50  اگر قيزلاريمي ائنجئده‌سن و يا اونلارين اوستونه آرواد آلاسان، بئل کي، بئزئم آراميزدا بئر نفر شاهئد اولماسا دا، تاري آراميزدا شاهئددئر."

31:51  لابان گئنه يعقوبا ددي: "باخ بو دا اؤز آراميزدا دوزلتدئيئم قالاق و سوتون!

31:52  بو قالاق و سوتون شاهئد اولسون کي، نه من سنئن طرفئنه-قالاغين او تايينا گده‌جيم، نه ده سن پئسلئک اتمک اوچون منئم طرفئمه-قالاغين و سوتونون بو تايينا گله‌جکسن.

31:53  قوي ائبراهئمئن، ناخورون و اونلارين آتاسينين تاريسي آراميزدا حؤکم اتسئن!" يعقوب آتاسي ائسحاقين سئتايئش اتدئيي تارييا آند ائچدي.

31:54  سونرا يعقوب او داغدا قوربان کسدي و قوحوملاريني يميه چاغيردي. اونلار يدئلر و داغدا گجه‌ني قالديلار.

31:55  لابان سحر تزدن قالخيب نوه‌لرئني و قيزلاريني اؤپدو، اونلارا برکت وردی. سونرا اؤز يرئنه گتدي.

Chapter 32

32:1  يعقوب يولونا داوام وردی. تارينين ملکلري اونا راست گلدئلر.

32:2  يعقوب اونلاري گؤرنده ددي: "بو، تارينين اوردوگاهيدير." او يرئن آديني مَخه‌نايئم قويدو.

32:3  يعقوب اؤزوندن قاباق اِدوم چؤلونه، سِعئر تورپاغينا، قارداشي عئسونون يانينا قاصئدلر گؤندردي.

32:4  اونلارا بو امري وردی: "آغام عئسويا ديئن کي، قولون يعقوب بله ديئر: "من لابانين يانيندا قاليب ائندئيه قدر ياشاديم.

32:5  اؤکوزلرئم، اششَکلرئم، سورولرئم، قوللاريم و کنئزلرئم اولدو. من آغاما خبر ورمک اوچون يانينا قاصئدلر گؤندردئم کي، سنئن گؤزونده لوطف تاپيم."

32:6  قاصئدلر يعقوبون يانينا قاييديب ددئلر: "قارداشين عئسونون يانينا گتدئک. اؤزو ده سنئن پئشوازين اوچون گلئر و يانيندا دؤرد يوز نفر وار."

32:7  يعقوب چوخ قورخوب پرئشان اولدو. يانيندا اولان آداملاري، سورولري، مال-حيواني و دوه‌لري ائکي دسته‌يه آييريب ددی:

32:8  "اگر عئسو بئر دسته‌يه هوجوم ادئب اونلاري قيرسا، آرخادا قالان دسته قاچا بئلسئن."

32:9  سونرا يعقوب ددي: "ای آتام ائبراهئمئن تاريسي، آتام ائسحاقين تاريسي! يارب، سن منه دمئشدئن: "اؤز اؤلکه‌نه و قوحوملارينين يانينا قاييت. من سنه ياخشيليق اده‌جيم."

32:10  قولونا گؤرستدئيئن بوتون خيئرخاهليق و وفايا لايئق ديئلم؛ بو اوردون چاييني تَکجه دَيَنَکئمله کچدئم، و ائندي ائکي دسته کؤچوم وار.

32:11  يالواريرام، منی قارداشيم عئسونون اَلئندن قورتار. چونکي قورخورام گلئب منه و اوشاقلاريملا آنالارينا هوجوم اتسئن.

32:12  سن ددئن: "حؤکمن سنه ياخشيليق اده‌جيم، نسلئني ساييسيز-حسابسيز دهنز قومو قدر چوخالداجاغام."

32:13  يعقوب او گجه‌ني اورادا کچئرتدي. اؤزونده اولان هر شيدن قارداشي عئسويا هدئيّه اولاراق

32:14  ائکي يوز دئشي کچي، ائيئرمي اِرکَک کچي، ائکي يوز قويون، ائيئرمي قوچ،

32:15  بالالاري ائله بئرلئکده اوتوز دئشي دوه، قيرخ ائنَک، اون گاميش، ائيئرمي دئشي و اون اِرکَک اِششَک گؤتوردو.

32:16  سورولري آيري-آيري قوللارينا تاپشيردي و اونلارا ددي: "منئم قاباغيمدا گدئن و بئر سورو ائله او بئري سورو آراسيندا آرا ساخلايين."

32:17  يعقوب بئرئنجي قولا امر ادئب ددي: "قارداشيم عئسو سنه راست گلئب سوروشاندا کي، «کئمئن آداميسان، هارا گدئرسن، قاباغينداکي بو حيوانلار کئمئندئر؟»

32:18  اونا دِه: «بونلار قولون يعقوبوندور، بو دا آغام عئسويا گؤندرئلمئش هدئيّه‌دئر. اؤزو ده بئزئم داليميزجا گلئر.»"

32:19  سونرا يعقوب، ائکئنجي، اوچونجو قولونا و سورولرئن دالينجا گدن هر کسه همن امري وردی: "عئسويا راست گلنده همن شيلري دئيه‌جکسئنئز.

32:20  دئيه‌جکسئنئز: «قولون يعقوب دا داليميزجا گلئر.»" چونکي او، اؤز-اؤزونه ديئردي: "اوّلجه گؤندردئيئم هدئيّه‌ ائله اونو يومشالديب، سونرا اونونلا گؤروشه‌رم. بلکه اوندا منی قبول ادر."

32:21  هدئيّه‌لر يعقوبون قاباغيندا گتدي، آمّا او گجه‌ني اوتوراق اتدئيي يرده کچئرتدي.

32:22  يعقوب او گجه قالخيب ائکي آرواديني، ائکي کنئزئني و اون بئر اوشاغيني گؤتوروب يَبّوق چايينين داهاز يرئندن کچدي.

32:23  اونلاري گؤتوروب چايي کچئرتدي و وار-يوخونو دا کچئرتدي.

32:24  سونرا يعقوب تک قالدي. سحر آچيلانا قدر بئر آدام اونونلا گولَشدي.

32:25  يعقوبا قالئب گله‌بئلمه‌دئيئني گؤرنده، اونون بودونون اويناغينا ضربه ووردو. اله کي، او آداملا گولَشَرکن يعقوبون بودونداکي اويناغي ضربه‌لَندي.

32:26  او شخص ددي: "بوراخ، گدئم، چونکي سحر آچيلير." يعقوب ددي: "منه برکت ورمَيه‌سن، سني بوراخمارام."

32:27  او شخص سوروشدو: "آدين ندئر؟" يعقوب ددي: "يعقوب."

32:28  شخص ددي: "آرتيق سنه يعقوب يوخ، ائسرايئل ديئله‌جک، چونکي سن تاري و ائنسانلارلا گولَشئب قالئب گلدئن."

32:29  يعقوب سوروشدو: "خاهئش ادئرم، آديني دِه." او ددي: "آديمي نئيه سوروشورسان؟" او شخص اورادا يعقوبا برکت وردی.

32:30  يعقوب او يِرئن آديني پِنی‌اِل قويدو، چونکي ددي: "تاريني اوز-اوزه گؤردوم و سالامات قالديم."

32:31  يعقوب پِنی‌اِلي کچئرکن گونش دوغدو. او، بئر بودوندان آخساييردي.

32:32  اونا گؤره بو گونه قدر ده ائسرايئللی‌لر بود اويناغينين اوستونده‌کي وَطَري يمزلر. چونکي گولَشَن شخص يعقوبون بود اويناغينين وَطَرئنئه توخونموشدو.

Chapter 33

33:1  يعقوب باشيني قالديريب گؤردو کي، عئسو دؤرد يوز نفر آداملا بئرلئکده گلئر. او، اوشاقلاريني لئيه، راحئل و ائکي کنئزئنئن آراسينا بؤلدو:

33:2  کنئزلرله اونلارين اوشاقلاريني قاباغا، لئيه ائله اونون اوشاقلاريني اورتايا، راحئلله يوسئفي ده آرخايا قويدو.

33:3  اؤزو ده اونلارين قاباغينا کچدي و قارداشينا ياخينلاشاندا يدّي دفه يره اَيئلدي.

33:4  عئسو يعقوبون پئشوازي اوچون قاچيب اونو قوجاقلادي و بوينونا ساريليب اؤپدو. اونلار آغلاشديلار.

33:5  عئسو باشيني قالديريب آروادلاري و اوشاقلاري گؤرنده ددي: "بو يانينداکيلار کئم؟" يعقوب ددي: "تارينين سنئن قولونا لوطف اتدئيي اوشاقلاردير."

33:6  اوّل کنئزلرله اوشاقلاري ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر،

33:7  سونرا لئيه ائله اوشاقلاري ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر، آخيردا دا يوسئفله راحئل ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر.

33:8  عئسو سوروشدو: "راست گلدئيئم او بئري دسته‌ني نه اوچون گؤندرمئشدئن؟" يعقوب ددي: "آغامين گؤزونده لوطف تاپماق اوچون."

33:9  عئسو ددي: "منئم سوروم چوخدور، قارداشيم، سنده اولان سنئن اولسون."

33:10  يعقوب ددي: "يوخ، خاهئش ادئرم، ائندي اگر گؤزونده لوطف تاپميشام، مندن بو هدئيّه‌‌ني گؤتور. چونکي سنئن اوزونو گؤرنده تارينين اوزونو گؤرموش سانديم، منی لوطفله قبول اتدئن.

33:11  خاهئش ادئرم، سنه گتئرئلن هدئيّه‌‌ني گؤتور. چونکي تاري منه لوطف اتدي و ائندي منئم هر شيئم وار." يعقوب تأکئد اتدئکدن سونرا عئسو هدئيّه‌‌ني گؤتوردو.

33:12  عئسو ددي: "کؤچ ادئب گِدَک. من سئزئن قاباغينيزدا گده‌جيم."

33:13  يعقوب اونا ددي: "آغام بئلئر کي، اوشاقلار ضعئفدئر، يانيمدا اولان قويون-کچي و مال-حيوان دا سودده‌دئر. سورولري بئر گون چوخ سورسه‌لر، هاميسي تلف اولار.

33:14  خاهئش ادئرم، آغام قولوندان قاباقدا گتسئن، من ده سورولرئن و اوشاقلارين يرئشئنه گؤره ياواش ياواش گله‌جيم. سِعئرده آغاما يتئشه‌رم."

33:15  عئسو ددي: "منئمله اولان آداملارين بعضئسئني سنئنله قالماق اوچون قويوم." يعقوب ددي: "بو نَيه لازيمدير؟ من آنجاق آغامين گؤزونده لوطف تاپماق ائسته‌يئرم."

33:16  عئسو او گون يولا دوشوب سِعئره قاييتدي.

33:17  يعقوب سوکّوتا کؤچوب، اؤزونه اِو تئکدي و سوروسونه طؤوله‌لر دوزلتدي. اونا گؤره ده بو يِرئن آديني سوکّوت قويدولار.

33:18  يعقوب پَدّان‌اَرامدان قاييتديقدان سونرا صاغ- سالامات کَنَعان تورپاغيندا اولان شِکِم شهرئنه گلدي و شهرئن موقابئلئنده ساکئن اولدو.

33:19  او، چاديريني قوردوغو يِر پارچاسيني شِکِمئن آتاسي خَمورون اوغوللاريندان يوز پارچا گوموشله ساتين آلدي.

33:20  يعقوب اورادا بئر قوربانگاه قوروب، آديني «اِل اِلوهِه ائسرايئل» قويدو.

Chapter 34

34:1  لئيه‌نئن يعقوبا دوغدوغو قيزي دئنا، او اؤلکه‌نئن قيزلاريني گؤرمَيه چيخدي.

34:2  او اؤلکه‌نئن آغاسي خئولي خَمورون اوغلو شِکِم، دئنا‌ني گؤرونجه اونو توتوب اونونلا زورلا ياتدي.

34:3  اونون قلبی يعقوبون قيزي دئنايا باغلاندي. شِکِم قيزي سِودي و اونونلا خوش دانيشدي.

34:4  شِکِم آتاسي خَمورا ددي: "بو قيزي منه آرواد آل."

34:5  يعقوب قيزي دئنا‌نين زورلانديغيني اشئتدي، آمّا اوغوللاري چؤلده‌کي سورولري يانيندا اولدوقلاري اوچون، اونلار گلنه قدر ساکئت قالدي.

34:6  شِکِمئن آتاسي خَمور، يعقوبون يانينا گتدي کي، اونونلا دانيشسين.

34:7  يعقوبون اوغوللاري بونو اشئدئب چؤلدن گلدئلر. اونلار ناراحات اولوب چوخ قضبلندئلر. چونکي شِکِم يعقوبون قيزي ائله ياتاراق ائسرايئلئن حيثئيّتئني آياق آلتينا قويموشدو. بله بئر ائش اولمامالي ائدي.

34:8  خَمور اونلارا بله ددي: "اوغلوم شِکِمئن قلبی قيزينيزا باغلانيب. خاهئش ادئرم، قيزي اونا آرواد اولماق اوچون وره‌سئنئز.

34:9  قوحوم اولون؛ اؤز قيزلارينيزي بئزه آرواد ورئن، بئزئم قيزلاريميزي اؤزونوزه آلين.

34:10  ياشايين، اؤلکه ده سئزئن ائختئيارينيزدادير. بورادا ياشايين، تئجارت ادئن و مولک صاحئبي اولون."

34:11  شِکِم قيزين آتاسينا و قارداشلارينا ددي: "سئزئن گؤزلرئنئزده لوطف تاپماق اوچون مندن نه ائستيه‌سئنئز، وره‌رم.

34:12  مندن چوخلو باشليق و هدئيّه‌ ائسته‌يئن، منه ددئيئنئز هر شيي وره‌رم. آنجاق قيزي آرواد اولماق اوچون منه ورئن."

34:13  يعقوبون اوغوللاري شِکِمه و اونون آتاسي خَمورا حئيله ائله جاواب وردئلر، چونکي شِکِم باجيلاري دئنا‌نين ناموسونا توخونموشدو.

34:14  اونلارا ددئلر: "بئز بونو اده بئلمه‌رئک، باجيميزي ختنه اولونماميش بئر آداما اَره وره بئلمه‌رئک. بو بئزئم اوچون روسوايچيليق اولار.

34:15  آنجاق بئر شرطله سئزئنله راضي اولوروق: بوتون کئشئلرئنئز ختنه ادئلئب بئزئم کئمي اولسالار،

34:16  اؤز قيزلاريميزي سئزه اَره وره‌رئک، سئزئن قيزلارينيزي اؤزوموزه آلاريق و سئزئنله ياشاييب، بئر خالق اولاريق.

34:17  اگر بئزه قولاق آسماياسينيز و ختنه اولونماياسينيز، قيزيميزي گؤتوروب گده‌جيئک."

34:18  اونلارين سؤزلري خَمورون و اوغلو شِکِمئن خوشونا گلدي.

34:19  جاوان اوغلان بو ائشي درحال اتدي، چونکي يعقوبون قيزي چوخ خوشونا گلمئشدي. شِکِم آتاسينين اِوئنده لاپ حؤرمتلي آدام ائدي.

34:20  خَمور و اوغلو شِکِم اؤز شهرلرئنئن دروازاسينا گلدئلر و شهرئن آداملارينا بله ددئلر:

34:21  "بو آداملار بئزه دوستلوق گؤرسدئرلر. قوي بو اؤلکه‌ده ياشاييب تئجارت اتسئنلر. باخ، بو اؤلکه اونلار اوچون کئفايت قدر گِنئشدئر. اونلارين قيزلاريني اؤزوموزه آرواد آلاريق، اؤز قيزلاريميزي دا اونلارا اَره وره‌رئک.

34:22  بو آداملار آنجاق بئر شرطله ياشاماغا و بئر خالق اولماغا راضي اولورلار کي، بئزئم ده بوتون کئشئلرئمئز، اونلار کئمي ختنه اولونسونلار.

34:23  مگر اونلارين سورولري، مولکلري و بوتون حيوانلاري بئزئم اولماياجاق؟ گلئن اونلارلا راضيلاشاق و اونلار ياشاسينلار."

34:24  شهرئن دروازاسيندان کچن هر کس خَمورا و اوغلو شِکِمه قولاق آسدي؛ شهرئن بوتون کئشئلري ختنه اولوندو.

34:25  اوچونجو گون اونلار حله ده آغري چکَرکَن، دئنا‌نين قارداشلاري، يعقوبون اوغوللاريندان ائکئسي، شمعون و لاوي، قيلينجلاريني گؤتوروب شوبهه قالديرمادان شهره گئردئلر و بوتون کئشئلري قيلينجدان کچئرتدئلر.

34:26  خَمورو و اوغلو شِکِمي ده اؤلدوردولر. دئناني شِکِمئن اِوئندن گؤتوروب گتدئلر.

34:27  يعقوبون باشقا اوغوللاري اؤلَنلرئن يانينا گلدئلر و شهري غارت اتدئلر، چونکي باجيلارينين ناموسونا توخونموشدولار.

34:28  اونلارين قويون-کِچئلرئني، مال- حيوانلاريني، اِششَکلرئني، شهرده و چؤلده‌کي اولان هر شيي گؤتوردولر.

34:29  بوتون ماللاريني، اوشاقلاريني و آروادلاريني اسئر آپارديلار، اونلارين اِولرئنده اولان هر شيي غارت اتدئلر.

34:30  يعقوب شمعونا و لاوئيه ددي: "اؤلکه‌ده ياشايان کَنَعانلي‌لاردان و پِرئزلئلردن منه ضئدّ نئفرت قالديريب منی بلايا سالدينيز. بئز ساييجا آزيق، اگر منئم ضئدّئمه بئرله‌شئب هوجوم اده‌لر، اؤزوم ده عايئلَمله بئرلئکده هلاک اولاجاغام."

34:31  آمّا اونلار ددئلر: "مگر بئزئم باجيميزلا بئر فاحئشه کئمي رفتار اتمه‌لي ائدی؟"

Chapter 35

35:1  تاري يعقوبا ددي: "قالخيب بِيت‌ائله گت و اورادا قال. اورادا تارييابئر قوربانگاه دوزلت، او تارييا کی، قارداشين عئسونون اَلئندن قاچاندا سنه نظر سالدی."

35:2  يعقوب عايئله‌سئنه و اونونلا اولانلارين هاميسينا ددي: "يانينيزدا اولان اؤزگه بوت آللاهلاريني آتين و اؤزونوزو پاک ادئب، پالتارلارينيزي دَيئشئن.

35:3  قالخيب بِيت‌ائله گدک. اورادا بئر قوربانگاه دوزَلده‌جيم، او تارييا کی، دردلي گونومده منه جاواب وردی و گتدئيئم يولدا منئمله اولدو."

35:4  اونلار يانلاريندا اولان بوتون اؤزگه بوت آللاهلاريني و قولاقلارينداکي گوشوارالاري يعقوبا وردئلر. يعقوب بونلاري شِکِم ياخينليغيندا اولان چؤل پوسته‌سي آغاجين آلتيندا باسديردي.

35:5  اونلار يولا دوشدولر. تاري اطراف شهرلرئن ساکئنلرئني دهشته سالميشدي و بونا گؤره ده اونلار يعقوبون اوغوللاريني تعقئب اتمه‌دئلر.

35:6  يعقوب يانينداکي بوتون آداملارلا بئرلئکده کَنَعان تورپاغيندا اولان لوزا، يعني بِيت‌ائله گلدي.

35:7  اورادا بئر قوربانگاه دوزَلدئب، او يِرئن آديني «ائل‌بِيت‌ائل» قويدو، چونکي قارداشينين اَلئندن قاچاندا تاري اؤزونو اورادا يعقوبا ظاهئر اتمئشدي.

35:8  رئبقانين دايه‌سي دِبورا اؤلدو. او، بِيت‌ائلين آشاغيسيندا اولان پاليدين آلتيندا باسديريلدي. اورانين آدي اَلّون‌باکوت قويولدو.

35:9  يعقوب پَدّان‌اَرامدان قاييداندا تاري گئنه يعقوبا گؤروندو و اونا برکت وردی.

35:10  تاري اونا ددي: "سنئن آدين يعقوبدور. آرتيق آدين يعقوب چاغيريلماياجاق، بوندان سونرا آدين ائسرايئل اولاجاقدير." تاري اونون آديني ائسرايئل قويدو

35:11  و اونا ددي: "قادئری‌موطلق تاري منم. قوي نسلئن آرتيب چوخالسين. سندن بئر مئلّت و مئلّتلر ييغيني حاصئل اولاجاق، سنئن نسلئندن پادشاهلار چيخاجاق.

35:12  ائبراهئمه و ائسحاقا وردئيئم تورپاغي سنه وره‌جيم. سندن سونرا دا اونو سنئن نسلئنه وره‌جيم."

35:13  تاري يعقوبلا دانيشديغي يرده اونون يانيندان يوخاري چکئلدي.

35:14  يعقوب تارينين اونونلا دانيشديغي يرده بئر داش سوتونو قويدو، اوستونه تؤکمه‌لئک تقدئمي سَپدي و سونرا اوستونه زيتون ياغي تؤکدو.

35:15  يعقوب تارينين اونونلا دانيشديغي يِرئن آديني بِيت‌ائل قويدو.

35:16  اونلار بِيت‌ائلدن يولا دوشدولر. اِفراتا چاتانا ياخين راحئلئن اوشاق دوغما واختي يِتئشدي. راحئل دوغارکن چوخ آغير چکدي.

35:17  دوغوش زاماني آغري چکنده ماما اونا ددي: "قورخما، گئنه ده بئر اوغلون اولدو."

35:18  او، اؤلوم آياغيندا جان وِرَرکَن اوغلونون آديني بِن‌اونی قويدو، آمّا آتاسي اونون آديني بِنيامئن قويدو.

35:19  راحئل اؤلدو و اِفراتا، يعني بِيت‌لِخِمه گدن يولدا باسديريلدي.

35:20  يعقوب اونون قبري اوستونه بئر سوتون قويدو. او بو گونه قدر راحئلئن قبئر سوتونودور.

35:21  ائسرايئل گئنه کؤچدو و عِدِر قولّه‌سئنئن او بئري طرفئنده چادير قوردو.

35:22  ائسرايئل بو اؤلکه‌ده ياشايارکن، رِعوبئن گدئب آتاسينين جارئيه‌سي بئلحا ائله ياتدي. ائسرايئل بونو اشئتدي.

35:23  يعقوبون اون ائکي اوغلو وار ائدي. لئيه‌نئن اوغوللاري: يعقوبون ائلک اوغلو رِعوبئن، شمعون، لاوي، يهودا، يئسّاکار و زِبولون.

35:24  راحئلئن اوغوللاري: يوسئف و بنيامئن.

35:25  راحئلئن کنئزي بئلحا‌نين اوغوللاري: دان و نَفتالي.

35:26  لئيه‌نئن کنئزي زئلپانين اوغوللاري: جاد و آشِر. يعقوبون پَدّان‌اَرامدا دوغولان اوغوللاري بونلاردير.

35:27  يعقوب قئريَت‌اَربَعده، يعني خِبروندا اولان مَمرِه‌يه، آتاسي ائسحاقين يانينا گلدي. ائبراهئم و ائسحاق مَمرِه‌ده قرئب ائدئلر.

35:28  ائسحاق يوز هشتاد ائل عؤمور سوردو.

35:29  او، قوجاليب ياشلي اولاراق آخير نَفَسئني چکدي و اؤلوب خالقينا قوشولدو. اوغوللاري عئسو و يعقوب اونو باسديرديلار.

Chapter 36

36:1  عئسونون، يعني اِدومون تارئخچه‌سي بله‌دئر:

36:2  عئسو کَنَعان قيزلاريندان خئتلي اِلونون قيزي عاداني، خئولي صئب‌عونون قيزي آنانين قيزي اوهولئباماني،

36:3  هم ده ائسماعئلئن قيزي، نِبايوتون باجيسي باسمَتي آرواد آلدي.

36:4  عادا عئسويا اِلئفازي دوغدو، باسمَت ده رِعواِلي دوغدو.

36:5  اوهولئباما يِعوشو، يالامي و قورَخي دوغدو؛ عئسونون کَنَعان تورپاغيندا دوغولان اوغوللاري بونلاردير.

36:6  عئسو آروادلاريني، اوغوللاريني، قيزلاريني، اِوئنده‌کي آداملارين هاميسيني، سورولرئني، بوتون حيوانلاريني و کَنَعان تورپاغيندا قازانديغي بوتون وار-دؤولتي گؤتوروب، قارداشي يعقوبون يانيندان آيري بئر تورپاغا گتدي.

36:7  چونکي املاکلاري چوخ اولدوغونا گؤره، بئرلئکده ياشايا بئلمه‌دئلر؛ سورولري چوخ اولدوغو اوچون قالديقلاري تورپاغا سيغميرديلار.

36:8  عئسو، يعني اِدوم سِعئر داغيندا ساکئن اولدو.

36:9  اِدوملولارين اجدادي عئسونون، سِعئر داغينداکي تارئخچه‌سي بله‌دئر:

36:10  عئسونون اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: عئسونون آروادي عادانين اوغلو اِلئفاز، عئسونون آروادي باسمَتئن اوغلو رِعواِل.

36:11  اِلئفازين اوغوللاري: تِمان، عومار، صئفوا، قاتام و قِناز.

36:12  تئمه‌ناع عئسونون اوغلو اِلئفازين جارئيه‌سي ائدي. او، اِلئفازا عَمالِقي دوغدو. عئسونون آروادي آدانين نوه‌لري بونلاردير.

36:13  رِعواِلئن اوغوللاري بونلاردير: نَخَت، زِرَخ، شامّا و مئزّا؛ بونلار عئسونون آروادي باسمَتئن نوه‌لرئدئر.

36:14  صئب‌عون نوه‌سي و آنانين قيزي اولان عئسونون آروادي اوهولئبامانين اوغوللاري بونلاردير: او، عئسويا يِعوشو، يالامي و قورَخي دوغدو.

36:15  عئسو اوغوللارينين باشچيلاري بونلاردير: عئسونون ائلک اوغلو اِلئفازين اوغوللاري: باشچي تِمان، باشچي عومار، باشچي صئفوا، باشچي قِناز،

36:16  باشچي قوراح، باشچي قَعتام، باشچي عَمالِق. اِدوم تورپاغيندا اِلئفازدان اولان باشچيلار بونلاردير؛ اونلار آدانين نوه‌لرئدئر.

36:17  عئسونون اوغلو رِعواِلئن اوغوللاري بونلاردير: باشچي نَخَت، باشچي زِرَخ، باشچي شامّا، باشچي مئزّا. اِدوم تورپاغيندا رِعواِلدن اولان باشچيلار بونلاردير؛ اونلار عئسونون آروادي باسمَتئن نوه‌لرئدئر.

36:18  عئسونون آروادي اوهولئبامانين اوغوللاري بونلاردير: باشچي يِعوش، باشچي يالام، باشچي قوراح؛ اونلار عئسونون آروادي آنا قيزي اوهولئبامانين نسلئندن اولان باشچيلاردير.

36:19  بونلار عئسونون، يعني اِدومون اوغوللاريدير، بونلار دا اونلارين باشچيلاريدير.

36:20  اؤلکه‌ده ياشايان خورلو سِعئرئن اوغوللاري بونلاردير: لوتان، شوبال، صئب‌عون، آنا،

36:21  دئشون، اِسِر و دئشان. اِدوم تورپاغيندا باشچيليق ادن خورلو سِعئرئن اوغوللاري بونلاردير.

36:22  لوتانين اوغوللاري حوري و هِمام، لوتانين باجيسي تئمه‌ناع.

36:23  شوبالين اوغوللاري بونلاردير: اَلوان، مانه‌خَت، عِبال، شِفو و اونام.

36:24  صئب‌عونون اوغوللاري بونلاردير: آيّا و آنا؛ بو اِله او آنادير کي، آتاسي صئب‌عونون اِششَکلرئني اوتارارکن، چؤلده‌کي ائستي بولاقلاري تاپدي.

36:25  آنانين اؤولادلاري بونلاردير: دئشون و آنانين قيزي اوهولئباما.

36:26  دئشونون اوغوللاري بونلاردير: خِمدان، اِشبان، يئتران و کِران.

36:27  اِسِرئن اوغوللاري بونلاردير: بئلهان، زَعه‌وان و اَقان.

36:28  دئشانين اوغوللاري بونلاردير: عوس و اَران.

36:29  خورلولاردان اولان باشچيلار بونلاردير: باشچي لوتان، باشچي شوبال، باشچي صئب‌عون، باشچي آنا،

36:30  باشچي دئشون، باشچي اِسِر، باشچي دئشان؛ سِعئر تورپاغيندا قبئله‌لرئنه گؤره خورلو باشچيلار بونلاردير.

36:31  ائسرايئللی‌لره بئر کس پادشاهليق اتمه‌دن قاباق، اِدوم اؤلکه‌سئنده پادشاهليق ادن آداملار بونلاردير:

36:32  اِدومدا بِعورون اوغلو بِلَع پادشاه اولدو. اونون شهري دئنهابا ائدي.

36:33  بِلَع اؤلدو و اونون يرئنه زِراخ اوغلو بوسرالي يوباب پادشاه اولدو.

36:34  يوباب اؤلدو و اونون يرئنه تِمانلي‌لارين تورپاغيندان اولان خوشام پادشاه اولدو.

36:35  خوشام اؤلدو و اونون يرئنه موآب چؤلونده مئديانليلاري قيران بِدَد اوغلو حَدَد پادشاه اولدو. اونون شهري عَوئت ائدي.

36:36  حَدَد اؤلدو و اونون يرئنه ماسرِقادان اولان ساملا پادشاه اولدو.

36:37  ساملا اؤلدو و يرئنه شاول پادشاه اولدو. شاول فَرات چايي قيراغيندا اولان رِخوبوتدان ائدي.

36:38  شاول اؤلدو و اونون يرئنه آکبورون اوغلو بَعَل‌خانان پادشاه اولدو.

36:39  آکبورون اوغلو بَعَل‌خانان اؤلدو و اونون يرئنه هَدَر پادشاه اولدو. اونون شهري پاعو ائدي. اونون آروادينين آدي مِزاحاب قيزي مَترِد قيزي مِحِته‌بِل ائدي.

36:40  عئسونون نسلئندن اولان باشچيلارين قبئله‌لرئنه و يِرلرئنه گؤره آدلاري بله‌دئر: باشچي تئمه‌ناع، باشچي عَلوا، باشچي يِتِت،

36:41  باشچي اوهولئباما، باشچي اِلا، باشچي پئنون،

36:42  باشچي قِناز، باشچي تِمان، باشچي مئبسار،

36:43  باشچي ماگدی‌اِل، باشچي ائرام؛ صاحئب اولدوقلاري اؤلکه‌ده ياشاديقلاري يِرلره گؤره اِدوم باشچيلاري بونلاردير. عئسو دا اِدوملولارين اجداديدير.

Chapter 37

37:1  يعقوب آتاسينين قرئب اولاراق قالديغي کَنَعان تورپاغيندا ياشادي.

37:2  يعقوبون تارئخچه‌سي بله‌دئر: يوسئف اون يدّي ياشيندا بئر جاوان ائدي. او اؤز قارداشلاري، آتالارينين آروادلاري بئلحا‌نين و زئلپانين اوغوللاري ائله بئرلئکده سورو اوتاريردي. يوسئف اونلارين پئس ائشلري باره‌ده خبرلري آتاسينا چاتديردي.

37:3  ائسرايئل يوسئفي بوتون او اوغوللاريندان چوخ سِوئردي، چونکي يوسئف اونون قوجاليق واختينين اوغلو ائدي. او، يوسئفه اَلوان پالتار تئکدئردي.

37:4  قارداشلاري گؤردولر کي، آتالاري اونلارين هاميسيندان چوخ يوسئفي سِوئر. بونا گؤره ده يوسئفدن نئفرت اتدئلر و اونونلا آرتيق ياخشي رفتار اتمه‌دئلر.

37:5  بئر دفه يوسئف يوخو گؤردو و اونو قارداشلارينا نقل اتدي. بوندان سونرا اوندان داها چوخ نئفرت اتمَيه باشلاديلار.

37:6  يوسئف اونلارا ددي: "لوطفن گؤردويوم بو يوخويا قولاق آسين:

37:7  بئز زمئنئن اورتاسيندا دَرز باغلاييرديق؛ باخ، منئم دَرزئم قالخيب دئک دوردو، آمّا سئزئن دَرزلرئنئز منئم دَرزئمي اَحاطه‌يه آليب اونا سجده اتدئلر."

37:8  قارداشلاري اونا ددئلر: "دوغرودان، سن بئزه پادشاه اولاجاقسان، حؤکمرانليق اده‌جکسن؟" اونلار يوسئفدن يوخولارينا و سؤزلرئنه گؤره داها چوخ نئفرت اتدئلر.

37:9  يوسئف آيري بئر يوخو گؤردو و اونو قارداشلارينا ددي: "باخ، گئنه بئر يوخو گؤردوم؛ گؤردوم کي، گون، آي و اون بئر اولدوز منه سجده ادئردئلر."

37:10  او، يوخوسونو آتاسينا و قارداشلارينا دانيشاندا، آتاسي اونو دانلاييب ددي: "بو گؤردويون يوخو نه دمکدئر؟ دوغرودان دا، من، آنان و قارداشلارين سنه يِره اَيئلئب، تعظئم اده‌جيئک؟"

37:11  قارداشلاري اونا پاخيلّيق اتدئلر، آمّا آتاسي بو سؤزو ياددا ساخلادي.

37:12  بئر گون يوسئفئن قارداشلاري آتالارينين سوروسونو اوتارماق اوچون شِکِمه گتدئلر.

37:13  ائسرايئل يوسئفه ددي: "مگر قارداشلارين شِکِمده سورو اوتارميرلار؟ گل سني ده اونلارين يانينا گؤندرئم." يوسئف آتاسينا ددي: "گتمَيه حاضيرام."

37:14  ائسرايئل گئنه اونا ددي: "گت گؤر، آيا قارداشلارين ياخشيدير، سورو سالاماتدير؟ سونرا منه خبر گتئر." بلجه اونو خِبرون دره‌سئندن يولا سالدي. يوسئف گلئب شِکِمه چاتدي.

37:15  چؤلده گَزَرکَن بئر نفر اونا راست گلدي. بو آدام اوندان سوروشدو: "نه آختاريرسان؟"

37:16  او ددي: "قارداشلاريمي آختاريرام. منه دِه گؤروم، اونلار سورونو هارادا اوتاريرلار؟"

37:17  او آدام ددي: "بورادان گتدئلر، چونکي من اونلارين "دوتانا گدک" سؤزلرئني اشئتدئم." يوسئف قارداشلارينين دالينجا دوشدو و اونلاري دوتاندا تاپدي.

37:18  قارداشلاري اونو اوزاقدان گؤردولر و اونلارين يانلارينا چاتماميش، قرار وردئلر کی، اونو اؤلدورسونلر.

37:19  قارداشلار بئربئرلرئنه ددئلر: "باخ، يوخو گؤره‌نئمئز گلئر.

37:20  ائندي گلئن اونو اؤلدوروب بئر قويويا آتاق، سونرا دا دئيَک کي، وحشي حيوان اونو پارچالاييب. او واخت گؤره‌رئک، يوخولاري نجه دوغرو چيخير."

37:21  رِعوبئن بونو اشئدئب، يوسئفي اونلارين اَلئندن قورتارماق اوچون ددي: "گلئن اونون جانيني آلماياق."

37:22  رِعوبئن اونلارا ددي: "قان تؤکمه‌يئن، اونو چؤلده‌ اولان بو قويويا آتين، لاکئن اونا توخونمايين." بونو اونا گؤره ديئردي کي، يوسئفي قارداشلارينين اَلئندن قورتاريب آتاسينين يانينا قايتارسين.

37:23  يوسئف قارداشلارينين يانينا چاتاندا اونلار يوسئفئن اَينئنه گيدئيي اَلوان پالتاري زورلا چيخارتديلار.

37:24  اؤزونو ده گؤتوروب قويويا آتديلار. قويو بوش ائدي، اورادا سو يوخ ائدي.

37:25  قارداشلار چؤرک يمک اوچون اوتوردولار. اونلار باشلاريني قالديراندا گؤردولر کي، گئلعاددان ائسماعئللی‌لرئن بئر کارواني گلئر. اونلارين دوه‌لري کتئره، بالزام و عطرئيّاتلا يوکلَنمئشدي و بونلاري مئصئره آپاريرديلار.

37:26  يهودا قارداشلارينا ددي: "اگر قارداشيميزي اؤلدوروب قتلئن اوستونو باسديراق، بونون نه خيئري اولار؟

37:27  گلئن اونو ائسماعئللی‌لره ساتاق و اونا توخونماياق، چونکي قارداشيميزدير، بئز همن قاندانيق." قارداشلاري اونون سؤزو ائله راضيلاشديلار.

37:28  اورادان مئديان تاجئرلري کچنده، يوسئفي قويودان چيخارديب ائسماعئللی‌لره ائيئرمي گوموشه ساتديلار. اونلار دا يوسئفي مئصئره آپارديلار.

37:29  رِعوبئن قويويا طرف قاييديب گؤردو کي، يوسئف قويودا يوخدور. او، پالتاريني جيردي.

37:30  سونرا قارداشلارينين يانينا قاييديب ددي: "اوشاق يوخدور، بس من هارايا گدئم؟"

37:31  اونلار يوسئفئن پالتاريني گؤتوردولر و بئر اِرکَک کِچي کسئب، پالتاري قانا باتيرديلار.

37:32  سونرا قارداشلار بو اَلوان پالتاري گؤتوروب، آتالارينا گتئردئلر و ددئلر: "بئز بونو تاپديق: گؤر، اوغلونون پالتاريدير يا يوخ؟"

37:33  او، پالتاري تانييب ددي: "بو، اوغلومون پالتاريدير؛ اونو وحشي بئر حيوان يِيئب، يوسئف حقئقتن پارچالانيب."

37:34  يعقوب اؤز پالتاريني جيردي و بلئنه چول باغلادي؛ او، اوزون مودّت اوغلو اوچون ياس توتدو.

37:35  بوتون اوغوللار و قيزلاري اونا تسلّی ورمک اوچون ييغيشديلار، لاکئن او تسلّی تاپماق ائستَمه‌يئب ددي: "ماتمله اوغلومون يانينا-اؤلولر دئيارينا اِنه‌جيم." بلجه آتاسي اونون اوچون آغلادي.

37:36  مئديانليلار يوسئفي مئصئرده فئرعونون بئر اعيانينا-اونون کشئکچئلر ريئسي پوطئفَره ساتديلار.

Chapter 38

38:1  او زامان يهودا قارداشلاريندان آيريلاراق خئرا آدلي عَدولّاملي بئر آدامين يانينا گتدي.

38:2  يهودا اورادا شوعه آدلي کَنَعانلي بئر آدامين قيزيني گؤردو. يهودا قيزي آرواد آليب، اونونلا ياتدي.

38:3  آرواد بويلو اولوب بئر اوغلان دوغدو و يهودا اونون آديني عِر قويدو.

38:4  آرواد گئنه بويلو اولوب بئر اوغلان دوغدو و آديني اونان قويدو.

38:5  سونرا گئنه ده بئر اوغلان دوغوب، آديني شِلا قويدو. آرواد اونو دوغدوغو زامان، يهودا کِزئبده ائدي.

38:6  يهودا ائلک اوغلو عِر اوچون بئر آرواد آلدي، اونون آدي تامار ائدي.

38:7  يهودانين ائلک اوغلو عِر ربّئن گؤزونده پئس ائدي و رب اونو اؤلدوردو.

38:8  يهودا اونانا ددي: "قارداشين آروادينلا يات، اؤز قايينليق وظئفه‌ني يرئنه يتئرئب قارداشين اوچون نسئل يتئشدئر."

38:9  اونان بئلئردي کي، بو نسئل اونون اؤزونون اولماياجاق. بونا گؤره ده قارداشي آروادي ائله ياخينليق ادنده توخومونو يره تؤکدو کي، قارداشي اوچون نسئل يتئشدئرمه‌سئن.

38:10  اونون اتدئيي بو ائش ربّئن گؤزونده پئس اولدو و رب اونو دا اؤلدوردو.

38:11  يهودا گلئني تامارا ددي: "اوغلوم شِلا بؤيوينه قدر آتانين اِوئنده دول اولاراق قال." يهودا فئکئرلشدي کي، شِلا دا قارداشلاري کئمي اؤله بئلر. تامار گدئب آتاسينين اِوئنده قالدي.

38:12  اوزون مودّتدن سونرا شوعه‌نئن قيزي اولان يهودانين آروادي اؤلدو. يهودا ماتم قورتاراندان سونرا، دوستو اَدوللاملي خئره ائله بئرلئکده تئمه‌ناعيا، سوروسونو قيرخانلارين يانينا گتدي.

38:13  تامارا بئلدئردئلر: "باخ قايناتان سوروسونو قيرخماق اوچون تئمه‌ناعيا گلئر."

38:14  تامار دوللوق پالتاريني اَينئندن چيخارديب روبند اؤرتدو و بورونوب، تئمه‌ناعيا گدن يولدا اولان عِنايئم دروازاسينين يانيندا اوتوردو. چونکي او گؤروردو کي، شِلا بؤيويوب، لاکئن او حله ده شِلايا اَره ورئلمه‌يئب.

38:15  يهودا اونو گؤرنده اله بئلدي کي، بئر فاحئشه آرواددير، چونکي اوزونو اؤرتموشدو.

38:16  يهودا يولونو اونا طرف ساليب ددي: "لوطفن ائجازه ور، سنئنله ياتيم." آمّا اونون اؤز گلئني اولدوغونو بئلمه‌دي. آرواد ددي: "منئمله ياتماق اوچون منه نه ورئرسن؟"

38:17  يهودا ددي: "سورودن بئر کچي بالاسي گؤندره‌رم." او ددي: "اونو گؤندرَنه قدر منه گئروو اولاراق بئر شي ورَرسن؟"

38:18  يهودا سوروشدو: "گئروو اولاراق سنه نه ورئم؟" آرواد ددي: "اؤز نو، قايتانيني و اَلئنده اولان عصاني." يهودا بونلاري آروادا ورئب، اونونلا ياتدي. آرواد اوندان بويلو اولدو.

38:19  سونرا تامار قالخيب گتدي و روبندئني گؤتوروب دوللوق پالتاريني گِيدي.

38:20  يهودا آروادين اَلئندن گئرووونو آلماق اوچون اَدولّلاملي دوستونون واسئطه‌سئله کچي بالاسيني گؤندردي. آمّا او، آروادي تاپمادي.

38:21  آروادين اولدوغو يرئن آداملاريندان سوروشدو: "عِنايئمده يول قيراغيندا اولان معبد فاحئشه‌سي هارادادير؟" اونلار ددئلر: "بورادا معبد فاحئشه‌سي يوخدور."

38:22  او، يهودانين يانينا قاييديب ددي: "اونو تاپا بئلمه‌دئم. بوندان علاوه او يرئن آداملاري دا ددئلر کي، "بورادا معبد فاحئشه‌سي يوخدور."

38:23  يهودا ددي: "قوي بو شيلر اونونکو اولسون، مبادا بئز بو ائشدن روسواي اولاق. باخ من بو کچي بالاسيني اونا گؤندردئم، آمّا سن اونو تاپمادين."

38:24  بوندان تخمئنن اوچ آي سونرا يهودايا بئلدئردئلر: "گلئنئن تامار فاحئشه‌لئک ادئب، هم ده بو فاحئشه‌لئکدن بويلو اولوب." يهودا ددي: "اونو چيخارديب يانديرين."

38:25  او اِشئيه چيخاريلديغي زامان قايناتاسينا خبر گؤندرئب ددي: "من بو شيلرئن صاحئبي اولان آدامدان بويلو اولدوم." سونرا ددي: "خاهئش ادئرم، باخ گؤر، بو مؤهور، قايتان و عصا کئمئندئر؟"

38:26  يهودا بونلاري تانييب ددي: "او مندن حاقليدير، چونکي اونو اوغلوم شِلايا ورمه‌دئم." يهودا اونونلا بئر داها ياخينليق اتمه‌دي.

38:27  تامار دوغاندا معلوم اولدو کي، بطنئنده اِکئز وار.

38:28  دوغوش واختيندا بئر اوشاق اَلئني چيخارتدي. ماما گؤتوروب اونون اَلئنه قيرميزي ائپ باغلادي و ددي: "اوّلجه بو چيخدي."

38:29  آمّا او اوشاق اَلئني گري چکدي و قارداشي بئرئنجي چيخدي. ماما ددي: "اؤزونه نجه دِشئک آچدين؟" بونا گؤره ده اونون آديني پِرِص قويدولار.

38:30  اوندان سونرا اَلئنده قيرميزي ائپ اولان قارداشي دوغولدو. اونون آديني زِرَخ قويدولار.

Chapter 39

39:1  يوسئف مئصئره آپاريلدي. فئرعونون بئر اعياني، کشئکچئلر ريئسي مئصئرلي پوطئفَر، اونو اورايا گتئرمئش ائسماعئللی‌لردن ساتين آلدي.

39:2  رب يوسئفله ائدي و او، ائشلرئنده اوغور قازاندي. يوسئف مئصئرلي آغاسينين اوئنده قاليردي.

39:3  آغاسي گؤردو کي، رب اونونلادير و اتدئيي هر ائشده اونا اوغور ورئر.

39:4  يوسئف آغاسينين گؤزونده لوطف تاپدي و اونون شخصي خئدمتچئسي اولدو. آغاسي يوسئفي اوئنه نظارتچي تعيئن اتدي و صاحئب اولدوغو هر شيي اونون ائختئيارينا وردی.

39:5  اِوئنئن و صاحئب اولدوغو هر شيئن ائختئياريني اونا ورن واختدان بَري، رب يوسئفه گؤره مئصئرلئنئن اِوئنه برکت وردی، اوئنده، زمئسئنده و صاحئب اولدوغو هر شيده ربّئن برکتي گؤروندو.

39:6  آغاسي صاحئب اولدوغو هر شيي يوسئفئن ائختئيارينا ورمئشدي، يدئيي يمکدن باشقا، اوئنده اولان هچ نَدن خبري يوخ ائدي. يوسئف گؤزل قامتلي و ياراشيقلي ائدي.

39:7  بئر مودّت سونرا آغاسينين آروادينين گؤزو يوسئفه دوشوب ددي: "منئمله يات."

39:8  لاکئن يوسئف بوندان ائمتئناع ادئب، آغاسينين آروادينا ددي: "باخ، من بورادا اولارکن آغام اوئنده نه اولدوغونو بئلمئر و صاحئب اولدوغو هر شيي منئم ائختئياريما ورئب.

39:9  بو اوده مندن بؤيوک هچ کس ديئل و سندن باشقا هچ بئر شيي مندن قييمادي، چونکي سن اونون آرواديسان. بس من نجه بو بؤيوک پئسلئيي ادئب، تارينين ضئدّئنه گوناها باتا بئله‌رم؟"

39:10  آرواد هر گون بونو يوسئفه ديئردي. لاکئن يوسئف اونونلا ياتماغا، حتّا بئرلئکده اولماغا راضي اولموردو.

39:11  بئر گون يوسئف اؤز ائشئني گؤرمک اوچون اوه گئردي. ائچَرئده اِو آداملاريندان هچ کس يوخ ائدي.

39:12  آرواد اونون پالتاريندان توتوب ددي: "منئمله يات!" يوسئف پالتاريني اونون اَلئنده قويوب قاچدي و اشئيه چيخدي.

39:13  آرواد اونون پالتاريني اَلئنده قويوب قاچديغيني گؤرنده،

39:14  اِو آداملاريني چاغيردي: "باخين، آغانيز بو عئبرانئني يانيميزا گتئرئب کي، بئزي تحقئر اتسئن. او منئمله ياتماق اوچون يانيما گلدي، آمّا من اوجادان قيشقيرديم.

39:15  او، سسئمي اوجالديب قيشقيرديغيمي گؤرنده، پالتاريني يانيمدا قويوب قاچدي و اشئيه چيخدي."

39:16  يوسئفئن آغاسي اِوه گلنه قدر، آرواد يوسئفئن پالتاريني اؤز يانيندا ساخلادي.

39:17  سونرا اَرئنه ده بو سؤزلري ددي: "بئزه گتئردئيئن بو عئبراني قول، منی تحقئر اتمک اوچون يانيما گلدي.

39:18  سسئمي اوجالديب قيشقيرديغيم زامان، پالتاريني يانيمدا قويوب اشئيه قاچدي."

39:19  يوسئفئن آغاسي آروادينين "سنئن قولون منئمله بله رفتار اتدی" سؤزلرئني اشئدنده، قضبلَندي.

39:20  آغاسي يوسئفي گؤتوروب، پادشاهين محبوسلارينين ساخلانديغي زئندانا تحوئل وردی. يوسئف اورادا زئنداندا قالدي.

39:21  آمّا رب يوسئفله ائدي و اونا مهرئبانليق گؤرستدي. اونا زئندانين باش نظارتچئسئنئن گؤزونده لوطف قازانديردي.

39:22  زئندانين باش نظارتچئسي زئنداندا اولان بوتون محبوسلاري يوسئفئن ائختئيارينا وردی. اورادا گؤرولَن هر ائشه او باشچيليق ادئردي.

39:23  زئندانين باش نظارتچئسي يوسئفئن ائختئياريندا اولان هچ نَيه نظارت اتمئردي، چونکي رب يوسئفله ائدي و اتدئيي هر ائشده اونا اوغور ورئردي.

Chapter 40

40:1  بئر مودّت سونرا مئصئر پادشاهينين ساقئسي و چؤرکچئسي، آغالاري مئصئر پادشاهيني ائنجئتدئلر.

40:2  فئرعون بو ائکي اعيانينا؛ باش ساقئيه و باش چؤرکچئيه قضبلَندی

40:3  و اونلاري کشئکچئلر ريئسئنئن اِوئنده، يوسئفئن محبوس اولدوغو زئنداندا ساخلادي.

40:4  کشئکچئلر ريئسي يوسئفي اونلارا خئدمتچي تعيئن اتدي و يوسئف ده اونلارا خئدمت اتدي. اونلار بئر مودّت زئنداندا قالديلار.

40:5  بئر گون مئصئر پادشاهينين زئنداندا محبوس اولان ساقئسي و چؤرکچئسي يوخو گؤردولر. هر ائکئسي بئر گجه‌ده موختلئف تعبئرلي يوخولار گؤردولر.

40:6  سحر يوسئف اونلارين يانينا گلدي و کَدَرلي اولدوقلاريني گؤردو.

40:7  يوسئف اونونلا بئرلئکده آغاسينين اوئنده زئنداندا اولان فئرعون اعيانلاريندان سوروشدو: "نئيه بو گون اوزونوز کَدَرلئدئر؟"

40:8  اونلار يوسئفه ددئلر: "يوخو گؤرموشوک، لاکئن اونو يوزان يوخدور." يوسئف اونلارا ددي: "مگر يوخو يوزماق تارينين ائشي ديئل؟ خاهئش ادئرم، اونو منه دانيشين."

40:9  باش ساقي يوخوسونو يوسئفه ددي: "يوخومدا گؤردوم کي، قاباغيمدا بئر اوزوم تَنه‌يي وار.

40:10  تَنَکده اوچ بوداق وار ائدي. اونلاردا تومورجوقلار آچار-آچماز چئچکلَندي و سالخيم-سالخيم اوزوم وردی.

40:11  فئرعونون پئياله‌سي منئم الئمده ائدي. اوزوملري گؤتوروب فئرعونون پئياله‌سئنه سيخديم و پئياله‌ني فئرعونون الئنه وردئم."

40:12  يوسئف اونا ددي: "اونون يوزماسي بله‌دئر: اوچ بوداق اوچ گوندور.

40:13  اوچ گون عرضئنده فئرعون سني اوجالداجاق. سن ده اونون ساقئسي اولدوغون واختداکي کئمي، اَوّلکي قايديا گؤره فئرعونون پئياله‌سئني الئنه وره‌جکسن.

40:14  آمّا سنئن وضعئيّتئن ياخشيلاشاندا منی يادينا سال و مهرئبانليق گؤرسد. حاقّيمدا فئرعونا دانيشيب منی بو يردن چيخارت.

40:15  دوغرودان دا من عئبرانئلرئن تورپاغيندان اوغورلانميشام و بورادا دا زئندانا سالينماغا لايئق بئر ائش گؤرمه‌مئشم."

40:16  باش چؤرکچي يوسئفئن يوخونو ياخشيليقلا يوزدوغونو گؤروب، اونا ددي: "آمّا من يوخودا گؤردوم کي، باشيمين اوستونده اوچ سبد آغ چؤرک وار.

40:17  لاپ اوستده‌کي سبدده چؤرکچئنئن فئرعون اوچون پئشئردئيي هر جور چؤرک وار. قوشلار باشيمين اوستونده‌کي سبددن اونلاري ييئردي."

40:18  يوسئف بله جاواب وردی: "اونون يوزماسي بله‌دئر: اوچ سبد اوچ گوندور.

40:19  اوچ گون عرضئنده فئرعون سنئن باشيني بدنئندن آييراجاق، اؤزونو ده آغاجدان آساجاق و قوشلار سنئن اَتئني دئده‌جکلر."

40:20  اوچونجو گون، فئرعونون دوغوم گونو، او بوتون اعيانلارينا ضئيافت وردی. باش ساقئني و باش چؤرکچئني اعيانلارينين قاباغينا چيخارتدي.

40:21  باش ساقئني ساقئلئيئنه قايتاردي و او، پئياله‌ني فئرعونون الئنه وردی،

40:22  لاکئن باش چؤرکچئني آسديردي؛ هر شي يوسئفئن يوزدوغو کئمي اولدو.

40:23  آنجاق باش ساقي يوسئفي يادا سالمادي و اونو ياددان چيخارتدي.

Chapter 41

41:1  ائکي ائل تامام کچندن سونرا فئرعون بله بئر يوخو گؤردو: او، نئل چايينين ساحئلئنده دايانميشدي.

41:2  باخ، چايدان يدّي بَسلَنمئش و کؤک ائنَک چيخدي. اونلار قاميشليق ائچئنده اوتلاماغا باشلاديلار.

41:3  اونلاردان سونرا نئل چاييندان يدّي ائنَک چيخدي کي، حالدان دوشموش و آريق ائدئلر. اونلار چايين ساحئلئنده‌کي ائنکلرئن يانيندا دايانديلار.

41:4  حالدان دوشموش و آريق ائنَکلر، بَسلَنمئش و کؤک اولان يدّي ائنه‌يي يدئلر. او واخت فئرعون يوخودان اوياندي.

41:5  سونرا ياتيب ائکئنجي دفه بو يوخونو گؤردو: بئر ساپلاقدان يدّي دولو و ياخشي سونبول چيخدي.

41:6  آمّا اونلاردان سونرا اؤلوشکه‌مئش و شرق کوله‌يئندن يانميش يدّي سونبول بئتدي.

41:7  اؤلوشکه‌مئش سونبوللر يدّي دولو و بؤيوک سونبولي اودّولار. او واخت فئرعون اوياندي؛ بو، بئر يوخو ائدي.

41:8  سحر اويانديقدا اونون جاني پرئشان ائدي. خبر گؤندرئب مئصئرئن بوتون سِحربازلاريني و بئلئجئلرئني چاغيردي. فئرعون اونلارا اؤز يوخوسونو دانيشدي، آمّا اونلارين آراسيندا فئرعونون يوخوسونو يوزان بئر آدام تاپيلمادي.

41:9  باش ساقي فئرعونا بله ددي: "من بو گون اؤز گوناهيمي ياديما سالديم:

41:10  بئر دفه فئرعون قوللارينا قضبلَندي و منئمله باش چؤرکچئني زئندانا، کشئکچئلر ريئسئنئن اوئنه سالدي.

41:11  بئز بئر گجه ائکئمئز ده يوخو گؤردوک، يوخولاريميزين هر بئرئسئنئن اؤز معناسي وار ائدي.

41:12  اورادا بئرلئکده، بئر عئبراني جاوان وار ائدي کي، کشئکچئلر ريئسئنئن قولو ائدي. بئز بو باره‌ده اونونلا دانيشديق، او دا يوخولاريميزي يوزدو، هر بئرئمئزه يوخوسونون معناسيني تشرئح اتدي.

41:13  او بئزه نجه يوزدو، اِله ده اولدو: منی اؤز وظئفه‌مه قايتاردي، لاکئن باش چؤرکچئني آسديردي."

41:14  فئرعون آدام گؤنده‌رئب يوسئفي چاغيرتدي. اونو تز زئنداندان چيخارتديلار. او، باشيني قيرخيب پالتاريني ديئشدي و فئرعونون حوضورونا گلدي.

41:15  فئرعون يوسئفه ددي: "بئر يوخو گؤرموشم، آنجاق اونو يوزان يوخدور. من سنئن بارَنده اشئتمئشم کي، بئر يوخو اشئتدئکده اونو يوزا بئلئرسن."

41:16  يوسئف فئرعونا جاواب وردی: "بو مندن ديئل، تاري فئرعونون خيئرئنه جاواب وره‌جک."

41:17  فئرعون يوسئفه ددي: "يوخومدا گؤردوم کي، نئل چايينين ساحئلئنده دورموشام.

41:18  باخ، چايدان يدّي کؤک و بَسلَنمئش ائنَک چيخدي. اونلار قاميشليق ائچئنده اوتلاماغا باشلاديلار.

41:19  اونلاردان سونرا آيري يدّي ائنَک چيخدي کي، آريق، چئرکئن، و حالسيز ائدئلر. بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده بونلار کئمي آريق ائنَک گؤرمه‌مئشم.

41:20  آريق و حالسيز ائنَکلر اَوّلکي يدّي کؤک ائنه‌يي يدئلر.

41:21  لاکئن کؤک ائنَکلري اولدوقلاري حالدا، اونلاري يدئکلري حله ده بئلئنمئردي، چونکي اوّلکي کئمي حله ده آريق ائدئلر. او واخت اويانديم.

41:22  گئنه يوخومدا گؤردوم کي، بئر ساپلاقدان يدّي دولو و ياخشي سونبول چيخدي.

41:23  اونلاردان سونرا سولغون، اؤلوشکه‌مئش و شرق کوله‌يئندن يانميش يدّي سونبول بئتدي.

41:24  اؤلوشکه‌مئش سونبوللر يدّي ياخشي سونبولي اودّولار؛ بونلاري سِحربازلارا دانيشديم، آمّا منه معناسيني آچيقلايان تاپيلمادي."

41:25  يوسئف فئرعونا ددي: "فئرعونون يوخولارينين بئر معناسي وار. تاري اتمک ائسته‌دئيي ائشي فئرعونا بئلدئردي.

41:26  يدّي بَسلَنمئش ائنَک يدّي ائلدئر، يدّي دولو سونبول ده يدّي ائلدئر؛ يوخولارين معناسي بئردئر.

41:27  اونلاردان سونرا چيخان يدّي آريق، حالسيز ائنَک و شرق کوله‌يئندن يانميش بوش يدّي سونبول ده يدّي ائلدئر؛ يدّي ائل آجليق اولاجاق.

41:28  فئرعونا دِمَک ائسته‌دئيئم سؤزلر بونلاردير. تاري اتمک ائسته‌دئيي ائشي فئرعونا گؤرستدي.

41:29  بوتون مئصئر تورپاغيندا يدّي ائل بؤيوک بوللوق اولاجاق.

41:30  بوندان سونرا يدّي ائل آجليق گله‌جک. مئصئر اؤلکه‌سئنده اولان بوتون بوللوق ياددان چيخاجاق و آجليق اؤلکه‌ني اَلدن سالاجاق.

41:31  اؤلکه‌ده‌کي بوللوق اوندان سونرا گلن آجليق اوزوندن گؤرونميه‌جک، چونکي آجليق چوخ آغير اولاجاق.

41:32  فئرعون يوخونو ائکي دفه گؤروب، چونکي تاري بله قرارا گلئب و تزلئکله بو ائشي گؤره‌جکدئر.

41:33  ائندي قوي فئرعون آغيلّي و بصئرتلي بئر آدام آختارسين، اونو مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي تعيئن اتسئن.

41:34  فئرعون امر اتسئن کي، اؤلکه‌ده مأمورلار قويولسون و يدّي ائل بوللوق زاماني مئصئر تورپاغينين محصوللارينين بِشده بئرئني ييغسين.

41:35  قوي اونلار اوغورلو اولان بو ائللرئن بوتون محصوللاريني توپلاسينلار و تاخيلي آذوقه اولاراق شهرلرده فئرعونون نظارتي آلتيندا ييغيب ساخلاسينلار.

41:36  بو آذوقه مئصئر تورپاغينا گلن يدّي ائل آجليق دؤورو اوچون احتئياط اولاجاق، مبادا اؤلکه اهالئسي آجليقدان قيريلسين."

41:37  بو سؤزلر فئرعونون و اونون اعيانلارينين خوشونا گلدي.

41:38  فئرعون اعيانلارينا ددي: "مگر بو آدام کئتاپا بئله‌جيئک کی، اونون کئمی تارينين روحونا مالئک اولسون؟"

41:39  سونرا فئرعون يوسئفه ددي: "ائندي کي، تاري سنه بوتون بو شيلري بئلدئردي، دِمه‌لي، سنئن کئمي آغيلّي و بصئرتلي آدام يوخدور.

41:40  سن منئم ساراي آداملاريما باشچيليق اده‌جکسن و بوتون خالقيم سنئن امرئنله ائداره اولوناجاق. من آنجاق تختده سندن بؤيوک اولاجاغام."

41:41  فئرعون يوسئفه ددي: "باخ، سني بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي تعيئن اتدئم."

41:42  فئرعون اؤز نو بارماغيندان چيخارديب، يوسئفئن بارماغينا تاخدي، اونا ائنجه کتان پالتار گيئندئردي و بوينونا قيزيل زنجئر آسدي.

41:43  فئرعون يوسئفي اؤزونون ائکئنجي آراباسينا مئندئردي و موقابئلئنده "دئز چؤکون!" ديئب باغيريرديلار. بلجه او، يوسئفي بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي قويدو.

41:44  فئرعون يوسئفه ددي: "من فئرعونام. بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده هچ کس سنسئز اَلئني و يا آياغيني تَرپَتميه‌جک."

41:45  فئرعون يوسئفئن آديني صافِنات‌پَنِه‌آخ قويدو و اون شهرئنئن کاهئني پوتئ‌فِرَعئن قيزي آسنَتي اونا آرواد اولماق اوچون وردی. يوسئف مئصئر اؤلکه‌سئني گَزمه‌يه چيخدي.

41:46  يوسئف مئصئر پادشاهي فئرعونون حوضوروندا اولارکن، اوتوز ياشيندا ائدي. يوسئف فئرعونون حوضوروندان چيخيب، بوتون مئصئر اؤلکه‌سئني گَزدي.

41:47  يدّي بوللوق ائلئنده تورپاق بول-بول محصول وردی.

41:48  يوسئف يدّي ائلده مئصئر تورپاغيندا ييغيلميش بوتون محصولو بئر يره ييغدي. او، محصولو شهرلره قويدو. هر شهرئن اطرافيندا اولان زَمئده يِتئشَن محصولو او شهرده ساخلادي.

41:49  يوسئف دهنز قومو قدر چوخ تاخيل ييغدي و داها اونو حسابلامادي، چونکي سايي-حسابي يوخ ائدي.

41:50  آجليق ائللرئندن قاباق يوسئفئن ائکي اوغلو اولدو؛ اونلاري يوسئفه اون شهرئن کاهئني پوتي فِرانين قيزي آسنات دوغدو.

41:51  يوسئف ائلک اوغلونون آديني مِنَسّه قويدو، چونکي دمئشدي: "تاري بوتون زحمتئمي و آتامين اِوئنده‌کئلرئن هاميسيني ياديمدان چيخارتديردي."

41:52  ائکئنجي اوغلونون آديني اِفرايئم قويدو، چونکي ددي: "تاري اذئيّت چکدئيئم تورپاقدا منی ثمره‌لي اتدي.

41:53  مئصئر تورپاغيندا يدّي ائل بوللوق قورتاردي.

41:54  يوسئفئن ددئيي کئمي يدّي ائل آجليق باشلادي. بوتون اؤلکه‌لرده آجليق اولدو، لاکئن مئصئر تورپاغينين هر يرئنده ارزاق وار ائدي.

41:55  بوتون مئصئر اَهالئسي آجليق چکنده، چؤرک اوچون فئرعونا فرياد اتدئلر. فئرعون بوتون مئصئرلی‌لره ددي: "يوسئفئن يانينا گدئن، اونون ددئيئني ادئن."

41:56  بوتون ير اوزونده آجليق اولدو. يوسئف محصول اولان بوتون آنبارلاري آچيب، مئصئرلی‌لره تاخيل ساتيردي. مئصئر تورپاغيندا آجليق گوجلَندي.

41:57  بوتون اؤلکه‌لرئن آداملاري تاخيل آلماق اوچون مئصئره، يوسئفئن يانينا گلدئلر، چونکي بوتون ير اوزونده شئدّتلي آجليق ائدي.

Chapter 42

42:1  يعقوب بئلدي کي، مئصئرده تاخيل وار. او اؤز اوغوللارينا ددي: "نه اوچون بئربئرئنئزه باخيرسينيز؟"

42:2  سؤزونه داوام وردی: "باخ، من اشئتدئم کي، مئصئرده تاخيل وار، گدئب اورادان بئزئم اوچون تاخيل آلين کي، اؤلمه‌يئب ياشاياق."

42:3  يوسئفئن اون قارداشي تاخيل آلماق اوچون مئصئره گتدئلر.

42:4  آمّا يعقوب يوسئفئن قارداشي بنيامئني، قارداشلاري ائله بئرلئکده گؤندرمه‌دي، چونکي فئکئرله‌شئردي کي، اونون باشينا بئر بلا گله بئلر.

42:5  تاخيل آلماغا گلنلر آراسيندا، ائسرايئلئن اوغوللاري دا وار ائدي، چونکي کَنَعان تورپاغيندا دا آجليق حاکئم ائدي.

42:6  يوسئف اؤلکه‌نئن باشچيسي ائدي و اؤلکه‌نئن بوتون اهالئسئنه ده تاخيلي اؤزو ساتيردي. يوسئفئن قارداشلاري گلئب اونون حوضوروندا اوزلرئني يره قويوب سجده اتدئلر.

42:7  يوسئف قارداشلاريني گؤروب تانيدي، لاکئن اونلارلا ياد آدام کئمي رفتار ادئب برک دانيشدي. يوسئف اونلاردان سوروشدو: "هارادان گلئبسئنئز؟" اونلار جاواب وردئلر: "ارزاق آلماق اوچون کَنَعان تورپاغيندان گلمئشئک."

42:8  يوسئف قارداشلاريني تانيدي، آمّا اونلار يوسئفي تانيماديلار.

42:9  يوسئف قارداشلاري باره‌ده گؤردويو يوخولاري خاطيرلاييب، اونلارا ددي: "سئز جاسوسسونوز، اؤلکه‌نئن ضعئف يرلرئني اؤيرنمَک اوچون گلئبسئنئز."

42:10  قارداشلاري اونا ددئلر: "خير ای آغاميز، قوللارين آنجاق ارزاق آلماق اوچون گلئبلر.

42:11  بئز هاميميز بئر آدامين اوغوللاريييق. بئز دوز آداملاريق. قوللارين جاسوس ديئللر."

42:12  آمّا يوسئف اونلارا ددي: "خير، سئز اؤلکه‌نئن ضعئف يرلرئني اؤيرنمَک اوچون گلئبسئنئز."

42:13  اونلار ددئلر: "بئز قوللارين اون ائکي قارداشيق و کَنَعان تورپاغيندا بئر آدامين اوغوللاريييق. کئچئک قارداشيميز ائندي آتاميزين يانيندادير، لاکئن بئر قارداشيميز يوخا چيخيب."

42:14  يوسئف اونلارا ددي: "هر شي من ددئيئم کئمئدئر: سئز جاسوسسونوز،

42:15  آمّا من سئزي بله ائمتاحان اده‌جيم: فئرعونون جانينا آند اولسون کي، کئچئک قارداشينيز بورايا گلمسه، سئز بورادان گده بئلميه‌جکسئنئز.

42:16  آرانيزدان بئر نفري گؤنده‌رئن کي، قارداشينيزي گتئرسئن، لاکئن سئز بورادا ساخلاناجاقسينيز. او واخت سئزئن دوز ديئب-دِمه‌دئيئنئز بئلئنه‌جک. يوخسا فئرعونون جانينا آند اولسون کي، سئز جاسوسسونوز."

42:17  يوسئف اوچ گون اونلاري زئنداندا ساخلادي.

42:18  اوچونجو گون يوسئف اونلارا ددي: "ددئيئمه عمل ادئب جانينيزي قورتارين، چونکي من تاريدان قورخورام.

42:19  اگر سئز دوز آدامسينيز، قوي قارداشلارينيزدان بئري حبس اولوندوغونوز يرده قالسين، او بئرئنئز گدئب، عايئله‌لرئنئزي آجليقدان قورتارماق اوچون تاخيل آپارين.

42:20  سونرا کئچئک قارداشينيزي منئم يانيما گتئرئن. بلجه سؤزلرئنئزئن دوز اولدوغو بئلئنَر و سئز اؤلمزسئنئز." قارداشلار بله ده اتدئلر.

42:21  اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "دوغرودان دا، بئز قارداشيميزين موقابئلئنده تقصئرکاريق. او بئزه يالوارديغي واخت چکدئيي اذئيّتي گؤردوک، لاکئن اونا قولاق آسماديق. بونا گؤره ده باشيميزا بو بلا گلدي."

42:22  رِعوبئن اونلارا بله جاواب وردی: "مگر من دمه‌دئم اوشاغا پئسلئک اتمه‌يئن، لاکئن سئز منه قولاق آسمادينيز. ائندي اونون قانينا گؤره جزا چکئرئک."

42:23  قارداشلار بئلمئردئلر کي، يوسئف اونلارين سؤزلرئني باشا دوشور، چونکي ترجومه‌چي واسئطه‌سئله دانيشيرديلار.

42:24  يوسئف اونلارين يانيندان قيراغا چکئلئب آغلادي. سونرا قارداشلارينين يانينا قاييديب اونلارلا صؤحبت اتدي. آرالاريندان شَمعونو گؤتوروب قارداشلارينين گؤزو قاباغيندا اونون اَل-قولونو باغلادي.

42:25  يوسئف امر اتدي کي، اونلارين چوواللاري تاخيللا دولدورولسون، هر بئرئنئن وردئيي پول دا اؤز چووالينا قويولسون و اونلارا يول اوچون آذوقه ورئلسئن. بله ده ادئلدي.

42:26  قارداشلار تاخيللاريني اِششَکلرئنئن بِلئنه يوکله‌يئب، اورادان گتدئلر.

42:27  اونلاردان بئري گجه قالديغي يرده اِششه‌يئنه يِم ورمک اوچون چوواليني آچاندا، اؤز پولونو گؤردو؛ پول چووالين آغزيندا ائدي.

42:28  او، قارداشلارينا ددي: "پولوم اؤزومه قايتاريليب، باخين، او، چوواليمين ائچئنده‌دئر." قارداشلارين اوره‌يي ائضطئرابا دوشدو و تئتره‌يه-تئتره‌يه بئربئرلرئنه ددئلر: "تاري بئزئم باشيميزا نه ائش گتئردی؟"

42:29  اونلار کَنَعان تورپاغينا، آتالاري يعقوبون يانينا گلدئلر و باشلارينا گلن بوتون حکايه‌لري اونا ددئلر:

42:30  "او اؤلکه‌نئن باشچيسي اولان آدام برک دانيشدي، بئزي اؤلکه‌يه گلن جاسوسلار حساب اتدي.

42:31  اونا ددئک: «بئز دوز آداملاريق، جاسوس ديئلئک.

42:32  بئز بئر آتانين اوغوللاري، اون ائکي قارداشيق. بئر قارداشيميز يوخا چيخيب، لاپ کئچئيي ده ائندي کَنَعان تورپاغيندا آتاميزين يانيندادير.»

42:33  او اؤلکه‌نئن باشچيسي اولان آدام بئزه ددي: «سئزئن دوز آدام اولدوغونوزو بوندان بئله‌جيم: قارداشلارينيزدان بئرئني يانيمدا قويوب، عايئله‌لرئنئزي آجليقدان قورتارماق اوچون تاخيل گؤتوروب گدئن.

42:34  سونرا کئچئک قارداشينيزي يانيما گتئرئن. او زامان سئزئن جاسوس يوخ، دوز آدام اولدوغونوزو بئله‌جيم. او واخت قارداشينيزي سئزه تحوئل وره‌جيم و اؤلکه‌ده آل-وِر اده بئلرسئنئز.»"

42:35  قارداشلار چوواللاريني بوشالدارکن گؤردولر کي، هر کسئن چوواليندا پول کئسه‌سي وار. اؤزلري و اونلارين آتاسي پول کئسه‌لرئني گؤرنده قورخدولار.

42:36  آتالاري يعقوب اونلارا ددي: "سئز منی اؤولادسيز قويدونوز. يوسئف يوخ، شَمعون يوخ، بِنيامئني ده آپاراجاقسينيز. ائسته‌يئرسئنئز بوتون بونلاري منئم باشيما گتئره‌سئنئز."

42:37  رِعوبئن آتاسينا بله ددي: "اگر اونو سنئن يانينا گتئرمَسَم، ائکي اوغلومو اؤلدورَرسن. اونو منئم ائختئياريما ور، من ده اونو سنه قايتارارام."

42:38  يعقوب ددي: "اوغلوم سئزئنله گتمَيه‌جک، چونکي اونون قارداشي اؤلوب و تک قاليب. اگر گتدئيئنئز يولدا اونون باشينا بئر بلا گلسه، منئم آغ ساچلي باشيمي کَدَر ائچئنده اؤلولر دئيارينا اندئره‌جکسئنئز."

Chapter 43

43:1  کَنَعان تورپاغيندا آجليق گوجلَنمئشدي.

43:2  قارداشلارين مئصئردن گتئردئيي بوغدا يِيئلئب قورتاراندا، آتالاري اونلارا ددي: "گئنه گدئب، بئزه بئر آز ارزاق آلين."

43:3  يهودا اونا بله ددي: "او آدام بئزه برک ائخطار ورئب کي، اگر قارداشينيز سئزئنله گلمسه، گؤزومه گؤرونمه‌يئن.

43:4  اگر سن قارداشيميزي گؤندره‌سن، گدئب سنه ارزاق آلاريق.

43:5  لاکئن اگر اونو گؤندرميه‌سن، گتميه‌جيئک، چونکي او آدام بئزه ددی کي، «قارداشينيز سئزئنله گلمسه، گؤزومه گؤرونمه‌يئن.»"

43:6  ائسرايئل ددي: "نئيه او آداما داها بئر قارداشينيز اولدوغونو بئلدئرئب منه پئسلئک اتدئز؟"

43:7  اونلار ددئلر: "او آدام اؤزوموز و عايئله‌مئز باره‌ده دفه‌لرله بئزدن بله سوآللار سوروشدو: «آيا آتانيز حله صاغدير؟ آيا آيري قارداشينيز دا وار؟» بئز ده اونون بو سوآللارينا جاواب وردئک. مگر آغليميزا گلردي کي، «قارداشينيزي گتئرئن» دئيه‌جک؟"

43:8  سونرا يهودا آتاسي ائسرايئله ددي: "اوشاغي منئمله گؤندر کي، قالخيب گدک. بئز ده، سن ده، اوشاقلاريميز دا اؤلمه‌يئب صاغ قالاريق.

43:9  من اونا ضامئن دورورام، اونو مندن طلب ادرسن. اگر اونو سنئن يانينا گتئرئب قاباغيندا دايانديرماسام، عؤمروم بويو قاباغيندا تقصئرکار اولاجاغام.

43:10  اگر يوباتماسايديق، ائندي ائکي دفه گدئب-قاييتميشديق."

43:11  آتالاري ائسرايئل اونلارا ددي: "اگر بله‌دئر، اوندا بونو ادئن: توربالارينيزدا بو تورپاغين لاپ ياخشي محصوللاريندان او آداما هدئيّه اولاراق بئر قدر بالزام، بئر قدر بال، کتئره، عطرئيّات، پوسته و بادام گؤتورون.

43:12  اؤزونوزله ائکي قات پول گؤتورون. چوواللارينيزين ائچئنده گري قايتاريلميش پولو اؤز اَللرئنئزله قايتارين، بلکه بئر سهو اولوب.

43:13  قارداشلارينيزي گؤتورون، قالخين و او آدامين يانينا قاييدين.

43:14  قادئری‌موطلق تاري او آدامدا سئزئن حاقّينيزدا مرحمت اويانديرسين، او دا او بئري قارداشينيزي و بِنيامئني سئزه تحوئل ورسئن. منه گلئنجه، اگر من اوشاقلاريمدان محروم اولاجاغام، قوي اولوم."

43:15  قارداشلار اؤزلرئله بو هدئيّه‌ني ائکي قات پوللا گؤتوردولر. بِنيامئني ده گؤتوروب قالخديلار و مئصئره گلئب، يوسئفئن حوضوروندا دوردولار.

43:16  يوسئف بِنيامئني اونلارلا برابر گؤرنده اؤز اِو نظارتچئسئنه ددي: "بو آداملاري اِوه آپار و حيوان کسئب حاضيرلا، چونکي اونلار منئمله ناهار يئيه‌جکلر."

43:17  او آدام يوسئفئن ددئيئنه عمل اتدي؛ بو آداملاري يوسئفئن اِوئنه آپاردي.

43:18  قارداشلار يوسئفئن اِوئنه آپاريلديقلاري اوچون قورخوب ددئلر: "کچن دفه چوواللاريميزدا گري قايتاريلميش پول اوستونده آپاريليريق. او ائسته‌يئر کي، بئزئم ضئدّئمئزه بهانه تاپيب اوستوموزه دوشسون، بئزي اؤزونه قول اتسئن و اِششَکلرئمئزي آلسين."

43:19  اونلار يوسئفئن اِو نظارتچئسئنه ياخينلاشديلار و اِوئن آستاناسيندا اونا بله ددئلر:

43:20  "ای آغاميز، بئز کچن دفه دوغرودان دا ارزاق آلماق اوچون گلمئشدئک.

43:21  آمّا گجه قالديغيميز يِره چاتديغيميز زامان، چوواللاريميزي آچيب گؤردوک کي، هر بئرئمئزئن پولو تامام-کامال چوواللاريميزين ائچئنده‌دئر. ائندي اونو اؤز اَللرئمئزله گري قايتاريريق.

43:22  ارزاق آلماق اوچون اؤزوموزله آيري پول دا گتئرمئشدئک. آمّا بئلمئرئک کي، پولوموزو کئم بئزئم چوواللاريميزا قويموشدو."

43:23  اِو نظارتچئسي ددي: "ناراحات اولمايين، قورخمايين. اؤزونوزون و آتانيزين تاريسي سئزه چوواللارينيزدا خزئنه وردی. پولونوز منه گلئب چاتدي." سونرا شَمعونو اونلارين يانينا گتئردي.

43:24  او آدام، قارداشلاري يوسئفئن اِوئنه گتئردي. آياقلاريني يوماق اوچون اونلارا سو وردی و اِششَکلرئنه يِم وردی.

43:25  قارداشلار، يوسئف ناهارا گلنه قدر، هدئيّه‌ني حاضيرلاديلار، چونکي اورادا يمک يئيه‌جکلرئني اشئتدئلر.

43:26  يوسئف اِوه گلنده اونلار هدئيّه‌ني اِوه گتئرئب اونا تقدئم اتدئلر، اونون حوضوروندا يِره قدر اَيئلدئلر.

43:27  يوسئف اونلارين کِفئني سوروشوب ددي: "او دِدئيئنئز قوجا آتانيز سالاماتدير؟ حله ده ياشايير؟"

43:28  اونلار ددئلر: "سنئن قولون آتاميز سالاماتدير، حله ده ياشايير." اونلار يوسئفه اَيئلئب سجده اتدئلر.

43:29  يوسئف باشيني قالديراندا اؤز آناسينين اوغلو اولان قارداشي بِنيامئني گؤروب ددي: "منه دِدئيئنئز لاپ کئچئک قارداشينيز بودور؟" سونرا بِنيامئنه ددي: "تاري سنه لوطف اتسئن، اوغلوم."

43:30  يوسئف تَلَسئک اورادان چيخدي، چونکي اوره‌يي سيزيلدادي، اونو آغلاماق توتدو و اوتاغا گئرئب، اورادا آغلادي.

43:31  سونرا اوزونو يويوب چيخدي، اؤزونه گلئب ددي: "يمک گتئرئن."

43:32  يِمه‌يي اونا آيريجا، قارداشلارينا آيريجا، اونونلا بئرلئکده يئين مئصئرلی‌لره آيريجا قويدولار، چونکي مئصئرلئلر عئبرانئلرله بئرلئکده يمک يمزدئلر؛ بو، مئصئرلئلر اوچون ائيرنج بئر شي ائدي.

43:33  قارداشلار بؤيوکدن-کئچئيه دوغوم حاقلارينا گؤره اونون حوضوروندا اوتوردولار. اونلار بئربئرلرئنه حيرتله باخديلار.

43:34  يوسئفئن قاباغينداکي يمکلردن اونلارا پاي آيريلدي. لاکئن بِنيامئنئن پايي اونلارين هر بئرئنئن پاييندان بش قات آرتيق ائدي. اونلار يِيئب-ائچدئلر و اونونلا برابر خوش واخت کچئرتدئلر.

Chapter 44

44:1  يوسئف اؤز اِو نظارتچئسئنه امر وردی: "بو آداملارين چوواللاريني گوجلري چاتانا قدر ارزاقلا دولدور و هر کسئن پولونو اؤز چووالينين آغزينا قوي.

44:2  هاميسيندان کئچئيئنئن چووالينين آغزينا، منئم گوموش کاسامي و تاخيل عوضئنه ورئلن پولو قوي." او، يوسئفئن ددئيي سؤزه عمل اتدي.

44:3  سحر آچيلاندا بو آداملار اِششَکلرئله بئرلئکده يولا سالينديلار.

44:4  اونلار شهردن تزه چيخميشديلار و اوزاق ديئلدئلر کي، يوسئف اؤز اِو نظارتچئسئنه ددي: "قالخ او آداملارين دالينجا گت و اونلارا چاتديغين زامان بله دِه: نه اوچون ياخشيليغا پئسلئکله جاواب وردئنئز؟

44:5  مگر بو کاسا آغامين ائچدئيي و اونونلا فال توتدوغو کاسا ديئل؟ بونو اتمکله پئسلئک ادئبسئنئز."

44:6  اِو نظارتچئسي اونلارا چاتدي و بو سؤزلري ددی.

44:7  قارداشلار اونا ددئلر: "نه اوچون آغام بله سؤزلر دانيشير؟ بو ائش قوللاريندان اوزاق اولسون.

44:8  باخ، بئز چوواللاريميزين ائچئنده تاپديغيميز پولو کَنَعان تورپاغيندان سنه گری قايتارديق. آغانين اوئندن نجه قيزيل و يا گوموش اوغورلايا بئله‌رئک؟

44:9  بو شي قوللارينين هانسيندان تاپيلسا، قوي او آدام اؤلومه ورئلسئن، قالانيميز دا آغاميزا قول اولاق."

44:10  او ددي: "ياخشي، قوي سئز دئيَن کئمي اولسون: بو کئمئن يانيندا تاپيلسا، او منه قول اولسون، لاکئن قالانلارينيز تقصئرکار ساييلماياجاقسينيز."

44:11  اونلارين هر بئري تَلَسئک چوواليني يِره اِندئردي و چووالينين آغزيني آچدي.

44:12  اِو نظارتچئسي بؤيوکدن باشلاييب کئچئيه قدر اونلاري آختاردي و کاسا بِنيامئنئن چوواليندا تاپيلدي.

44:13  قارداشلار پالتاريني جيرديلار و هر بئري اِششه‌يئني يوکله‌يئب شهره قاييتدي.

44:14  يهودا قارداشلاري ائله بئرلئکده يوسئفئن اِوئنه گلدي. او حله ده اورادا ائدي. اونلار يوسئفئن قاباغيندا يِره قاپانديلار.

44:15  يوسئف اونلارا ددي: "بو نه ائشدئر کي، گؤروبسونوز؟ گومان اتمه‌دئنئز کي، منئم کئمي بئر آدام فال توتا بئلر؟"

44:16  يهودا ددي: "آغاما نه ديئم، نه دانيشيم؟ اؤزوموزو نجه تمئزه چيخاردا بئله‌رئک؟ تاري اؤز قوللاريندا تقصئر گؤردو. باخ، بئز ده، يانيندا کاسا تاپيلان آدام دا آغاميزين قولويوق."

44:17  او ددي: "بو ائش مندن عئراق اولسون. آنجاق يانيندا کاسا تاپيلان آدام منه قول اولاجاق، لاکئن سئز صاغ-سالامات آتانيزين يانينا گدئن."

44:18  يهودا اونا ياخينلاشيب ددي: "ای آغام، خاهئش ادئرم کي، قولونون ددئيي سؤزلره قولاق آس و قولونا قضبئن آلوولانماسين، چونکي سن فئرعون کئمي بئر آدامسان.

44:19  آغام قوللاريندان «سئزئن آتانيز و يا قارداشينيز وار؟» سوروشدو،

44:20  بئز آغاميزا ددئک: «بئزئم بئر قوجا آتاميز و اونون دا ياشلي زامانلاريندا دوغولان بئر کئچئک اوشاغي وار. اونون بئر قارداشي اؤلدو، آناسيندان دوغولان آنجاق او قالدي. آتاسي اونو چوخ سِوئر.»

44:21  سونرا سن قوللارينا ددئن: «اونو منئم يانيما گتئرئن کي، اؤز گؤزومله گؤروم.»

44:22  بئز ده آغاميزا ددئک: «اوشاق آتاسيندان آيريلا بئلمز، چونکي آتاسيندان آيريلسا، آتاسي اؤلر.»

44:23  آمّا سن قوللارينا ددئن: «اگر کئچئک قارداشينيز سئزئنله گلمسه، بئر داها گؤزومه گؤرونمه‌يئن.»

44:24  سنئن قولون آتامين يانينا گلدئيئمئز زامان آغاميزين سؤزلرئني اونا چاتديرديق.

44:25  آتاميز ددي: «گئنه گدئن، بئزه بئر آز ارزاق آلين.»

44:26  بئز ددئک: «گده بئلمه‌رئک. کئچئک قارداشيميز بئزئمله گتسه، گده‌رئک، کئچئک قارداشيميز بئزئمله گتمَسه، او آدامين گؤزونه گؤرونه بئلمه‌رئک.»

44:27  سنئن قولون آتام بئزه ددي: «بئلئرسئنئز کي، آرواديم منه ائکي اوغول دوغدو.

44:28  بئر اوغلوم يانيمدان گتدي و ددئم کي، او پارچالانيب؛ ائندئيه قدر اونو گؤرمه‌مئشم.

44:29  بو اوغلومو دا يانيمدان آپاراسينيز و اونون باشينا بئر بلا گلسه، آغ ساچلي باشيمي موصئبت ائچئنده اؤلولر دئيارينا اِندئره‌جکسئنئز.»

44:30  ائندي سنئن قولون آتامين يانينا قاييتديغيم زامان اوشاق بئزئمله اولماسا و اوره‌يي اوشاغا باغلانان آتاميز

44:31  اوشاغين اولماديغيني گؤرسه، اؤلر. او واخت بئز قوللارين، قولون آتاميزين آغ ساچلي باشيني کَدَر ائچئنده اؤلولر دئيارينا اِندئره‌رئک.

44:32  من قولون، آتاما اوشاق اوچون ضامئن دوروب ددئم: «اگر اونو سنئن يانينا گتئرمه‌سم، آتامين حوضوروندا عؤمروم بويو تقصئرکار اولاجاغام.»

44:33  ائندي خاهئش ادئرم، قوي اوشاغين عوضئنه بو قولون، آغاما قول اولماق اوچون قالسين، و اوشاق قارداشلاريملا بئرلئکده گتسئن.

44:34  چونکي اوشاق منئمله اولماسا، نجه آتامين يانينا گده بئله‌رم؟ آتامين باشينا گلن موصئبتي نجه گؤره بئله‌رم؟"

Chapter 45

45:1  يوسئف يانيندا دورانلارين هاميسينين حوضوروندا اؤزونو ساخلايا بئلمه‌يئب قيشقيردي: "هاميني يانيمدان چيخاردين." يوسئف اؤزونو قارداشلارينا تانيتديرديغي زامان يانيندا هچ کس يوخ ائدي.

45:2  او هؤنکوروب آغلادي. مئصئرلئلر و فئرعونون ساراي آداملاري اشئتدئلر.

45:3  يوسئف قارداشلارينا ددي: "من يوسئفم. آيا آتام حله صاغدير؟" قارداشلاري اونا جاواب ورمه‌دئلر، چونکي دهشتدن قوروموشدولار.

45:4  يوسئف قارداشلارينا ددي: "خاهئش ادئرم، منه ياخين گلئن." اونلار ياخين گلدئلر. يوسئف ددي: "مئصئره ساتديغينيز قارداشينيز يوسئف منم.

45:5  ائندي منی بورايا ساتديغينيز اوچون کَدَرلَنمه‌يئن و تأسّوف اتمه‌يئن، چونکي تاري منی سئزدن قاباق بورايا گؤندردي کي، حياتينيزي حئفظ اتسئن.

45:6  آرتيق ائکي ائلدئر کي، اؤلکه‌ده آجليقدير، حله بش ائل ده اَکئن-بئچئن اولماياجاق.

45:7  تاري منی سئزدن قاباق بورايا گؤندردي کي، ير اوزونده سئزئن اوچون صاغ قالانلار ساخلاسين و بؤيوک بئر قورتولوشلا حياتينيزي موحافئظت اتسئن.

45:8  اونا گؤره ده منی بورايا گؤندرَن سئز ديئلسئنئز، تاريدير. او منی فئرعونا آتا، اونون بوتون ساراي آداملارينا آغا، بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه ده باشچي اتدي.

45:9  تز آتامين يانينا گدئب اونا ديئن کي، اوغلون يوسئف بله ديئر: «تاري منی بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه آغا اتدي. داها دورما، يانيما گل.

45:10  گوشِن وئلايتئنده ياشايارسان. اؤزون، اوغوللارين، نوه‌لرئن، قويون-کچئن، مال-حيوانين، سنئن هر شيئن منه ياخين اولار.

45:11  اورادا سنئن قيدئنه قالارام، چونکي داها بش ائل آجليق اولاجاق. يوخسا اؤزون، عايئلَن و سنه باغلي اولان هر کس يوخسوللوق چکه‌جک.»

45:12  باخ، سئزئن و قارداشيم بِنيامئنئن گؤزلري گؤرور کي، بو سؤزلري دئلئمله سئزه ديئرم.

45:13  مئصئرده صاحئب اولدوغوم بوتون عئزّتي و بوتون گؤردوکلرئنئزي آتاما بئلدئرئن و تزلئکله آتامي بورايا گتئرئن."

45:14  يوسئف قارداشي بنيامئنئن بوينونا ساريليب آغلادي، بنيامئن ده اونون بوينونا ساريليب آغلادي.

45:15  يوسئف بوتون قارداشلاريني اؤپدو و اونلارين بوينونا ساريليب آغلادي. بوندان سونرا قارداشلاري اونونلا صؤحبت اتدئلر.

45:16  يوسئفئن قارداشلارينين گلمه‌سي باره‌ده فئرعونون سارايينا خبر چاتدي. بو خبر فئرعونون و اونون اعيانلارينين خوشونا گلدي.

45:17  فئرعون يوسئفه ددي: "قارداشلارينا دِه کي، بله اتسئنلر: «حيوانلارينيزي يوکله‌يئن و يولا دوشوب کَنَعان تورپاغينا گدئن.

45:18  آتانيزي و اِو آداملارينيزي گؤتوروب يانيما گلئن. سئزه مئصئر اؤلکه‌سئنده لاپ ياخشي تورپاغي وره‌جيم، تورپاغين شئره‌سئني يئيه‌جکسئنئز.

45:19  سئزه امر اولونور: بله ادئن. آرواد-اوشاغينيز اوچون مئصئر اؤلکه‌سئنده اؤزونوزه عارابالار آلين و آتانيزي گتئرئب گلئن.

45:20  اورادا قالان شيلرئنئزده گؤزونوز قالماسين، چونکي بوتون مئصئر تورپاغينين لاپ ياخشي شيلري سئزئندئر.»"

45:21  ائسرايئلئن اوغوللاري بله ده اتدئلر. يوسئف فئرعونون امرئله اونلارا عارابالار و يول اوچون آذوقه وردی.

45:22  اونلارين هر بئرئنه بئر دست دَيئشئک پالتار وردی، بنيامئنه ده اوچ يوز پارچا گوموش و بش دست دَيئشئک پالتار وردی.

45:23  يوسئف آتاسي اوچون مئصئرئن لاپ ياخشي شيلري ائله يوکلَنمئش اون اِششَک گؤندردی. اون دئشی اششک ده کی، يول اوچون تاخيل، چؤرک و آذوقه ائله يوکلَنمئش ائدی.

45:24  او، قارداشلاريني يولا سالدي و اونلار يولا دوشدوکده، يوسئف اونلارا ددي: "يولدا داعوا اتمه‌يئن."

45:25  اونلار مئصئردن چيخيب، کَنَعان تورپاغينا، آتالاري يعقوبون يانينا گلدئلر.

45:26  اونا هر شيي خبر وردئلر: "يوسئف صاغ-سالاماتدير، اؤزو ده بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچيليق ادئر." يعقوب حيرتله‌نئب قالدي و اونلارا ائنانمادي.

45:27  قارداشلار يوسئفئن اونلارا ددئيي بوتون سؤزلري اونا ددئلر. اونو آپارماق اوچون يوسئفئن گؤندردئيي عارابالاري گؤرنده آتالاري يعقوبون جاني تزه‌لَندي.

45:28  ائسرايئل ددي: "يِتَر: اوغلوم يوسئف صاغ-سالاماتدير. قوي اؤلمه‌مئشدن قاباق گدئب اونو گؤروم."

Chapter 46

46:1  ائسرايئل بوتون وار-يوخو ائله بئرلئکده يولا چيخدي. بئر شئبايا گلئب، آتاسي ائسحاقين تاريسينا قوربانلار کسدي.

46:2  تاري، گجه رؤيالاريندا ائسرايئلي چاغيردي: "يعقوب! يعقوب!" يعقوب جاواب وردی: "بويور، بورادايام."

46:3  تاري ددي: "من تارييام، آتانين تاريسييام. مئصئره گتمکدن قورخما، چونکي اورادا سندن بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم."

46:4  من ده سنئنله بئرلئکده مئصئره گده‌جيم. سني گئنه اورادان گتئره‌جيم. يوسئف اؤز اَلي ائله سنئن گؤزلرئني باغلاياجاق."

46:5  يعقوب بئر شئبادان چيخدي. ائسرايئلئن اوغوللاري آتالاري يعقوبو و آرواد-اوشاقلاريني فئرعونون گؤندردئيي عارابالارا مئندئردئلر کي، آپارسينلار.

46:6  يعقوب و اونون بوتون اؤولادلاري حيوانلاريني و کَنَعان تورپاغيندا مالئک اولدوغو هر شيي گؤتوروب مئصئره گلدئلر.

46:7  او، اؤزو ائله بئرلئکده، اوغوللاريني و قيزلاريني، اوغول نوه‌لرئني و قيز نوه‌لرئني و بوتون اؤولادلاريني مئصئره گتئردي.

46:8  ائسرايئلئن مئصئره گلن اوغوللارينين، يعقوبلا اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: يعقوبون ائلک اوغلو رِعوبئن.

46:9  رِعوبئنئن اوغوللاري: خَنوک، پالّو، خِصرون و کَرمي.

46:10  شَمعونون اوغوللاري: يِمواِل، يامئن، اوحَد، ياکئن، صوخَر و بئر کَنَعانلي آرواددان دوغولان شاول.

46:11  لاوئنئن اوغوللاري: گِرشون، قِهات و مِراري.

46:12  يهودانين اوغوللاري: عِر، اونان، شِلا، پِرِص و زِرَح. آنجاق عِر و اونان کَنَعان اؤلکه‌سئنده اؤلدولر. پِرِصئن اوغوللاري: خِصرون و خامول.

46:13  يئسّاکارين اوغوللاري: تولاع، پووّا، يوب و شئمرون.

46:14  زِبولونون اوغوللاري: سِرِد، اِلون و يَخلِه‌اِل.

46:15  بونلار يعقوبون لئيه‌دن دوغولان اوغوللاريدير. لئيه اونلاري و قيزي دئناني پَدّان‌اَرامدا دوغدو. يعقوبون اوغول و قيز اؤولادلاري جَمي اوتوز اوچ نفر ائدي.

46:16  جادين اوغوللاري: صئفيون، خَگّي، شوني، اِصبون، عِري، اَرودي و اَرِه‌لي.

46:17  آشِرئن اوغوللاري: يئمَنا، يئشوا، يئشوي، بِرئيا و اونلارين باجيسي سِرَخ. بِرئيانين اوغوللاري: خِبِر و مَلکئيِل.

46:18  بونلار زئلپادان دوغولان يعقوبون اؤولادلاريدير کي، لابان اونو قيزي لئيه‌يه ورمئشدي. زئلپا يعقوبا بو اون‌آلتي نفري دوغدو.

46:19  يعقوبون آروادي راحئلئن اوغوللاري: يوسئف و بِنيامئن.

46:20  يوسئفئن مئصئرده آسِنَتدن مِنَسّه و اِفرايئم آدلي ائکي اوغلو اولدو. آسِنَت «اون» شهرئنئن کاهئني اولان پوتئ‌فِرَعئن قيزي ائدي.

46:21  بِنيامئنئن اوغوللاري: بِلَع، بِکِر، اَشبِل، گِرا، نَعَمان، اِخي، روش، موپّئم، خوپّئم و آرد.

46:22  بونلار يعقوبون راحئلدن دوغولان اؤولادلاريدير. اونلار اون دؤرد نفر ائدئلر.

46:23  دانين اوغلو خوشئم.

46:24  نَفتالئنئن اوغوللاري: يَخصِه‌اِل، گونو، يِصِر، شئلّم.

46:25  بونلار بئلحا‌دان دوغولان يعقوبون اؤولادلاريدير کي، لابان اونو قيزي راحئله ورمئشدي. بئلحا بونلاري يعقوبا دوغموشدو. اونلار جَمي يدّي نفر ائدئلر.

46:26  يعقوبون اوغوللارينين آروادلاريندان ساوايي، يعقوبون نسلئندن اولان و اونونلا مئصئره گلن اؤز اؤولادلاري، آلتميش آلتي نفر ائدي.

46:27  يوسئفئن مئصئرده دوغولان ائکي اوغلو ائله بئرلئکده، يعقوبون مئصئره کؤچن عايئله‌سئنده جَمي يتمئش نفر وار ائدي.

46:28  يعقوب گوشِن يولونا بَلَدچئلئک اتمک اوچون اؤزوندن قاباق يهوداني يوسئفئن يانينا گؤندردي. اونلار گوشِن وئلايتئنه گئرنده

46:29  يوسئف آراباسيني حاضيرلاييب، گوشِنه آتاسي ائسرايئلئن پئشوازينا گتدي. اؤنو گؤرونجه، اونون بوينونا ساريليب و بوينوندا اوزون مودّت آغلادي.

46:30  ائسرايئل يوسئفه ددي: "ائندي اؤله بئله‌رم، چونکي اوزونو گؤردوم. سن حله صاغ-سالاماتسان."

46:31  يوسئف قارداشلارينا و آتاسينين عايئله‌سئنه ددي: "قوي گدئم فئرعونا خبر ورئم کي، کَنَعان تورپاغيندا ياشايان قارداشلاريملا آتامين عايئله‌سي يانيما گلئبلر.

46:32  اونلار سورو صاحئبي اولان چوبانلاردير. اونا گؤره ده قويون-کچئلري، مال-حيوانلاري و بوتون شيلري ائله بئرلئکده گلئبلر.

46:33  فئرعون سئزي چاغيريب «نه ائشئن صاحئبئسئنئز؟» سوروشسا،

46:34  دئيَرسئز: «آتالاريميز کئمي بو قوللارين دا اوشاقليقدان بَري حيواندارليقلا مشغولدور.» اله کي، سئزي گوشِن وئلايتئنده يرلشدئرسئن، چونکي مئصئرلئلر چوبان خايلاغيندان ائيره‌نئرلر."

Chapter 47

47:1  يوسئف فئرعونون يانينا گدئب ددي: "کَنَعان تورپاغيندان آتام و قارداشلاريم قويون-کچئلري، مال-حيوانلاري و صاحئب اولدوقلاري بوتون شيلري ائله بئرلئکده بورايا گلئبلر و گوشِن وئلايتئنده‌دئرلر."

47:2  سونرا قارداشلاري آراسيندان بِشئني گؤتوروب، فئرعونون حوضورونا گتئردي.

47:3  فئرعون يوسئفئن قارداشلاريندان سوروشدو: "نه ائشئن صاحئبئسئنئز؟" اونلار فئرعونا جاواب وردئلر: "بئز قوللارين، آتالاريميز کئمي چوبانيق.

47:4  بو اؤلکه‌يه گلمئشئک کي، بئر مودّت اوندا ياشاياق. چونکي کَنَعان تورپاغيندا دهشتلي آجليق حؤکم سورور. بو قوللارينين سورولري اوچون اوتلاق يوخدور. ائندي خاهئش ادئرئک کي، قوللارينا، گوشِن وئلايتئنده ياشاماغا ائجازه وره‌سئنئز."

47:5  فئرعون يوسئفه ددي: "آتانينلا قارداشلارين يانينا گلئبلر.

47:6  مئصئر تورپاغي سنئن قاباغيندادير: آتانينلا قارداشلاريني بو تورپاغين لاپ ياخشي يرلرئنده يِرلَشدئر. قوي گوشِن وئلايتئنده ياشاسينلار. اگر اونلارين آراسيندا باجاريقلاريني تاني‌ييرسان، اونلاري منئم سورولرئمه چوبان قوي."

47:7  يوسئف آتاسي يعقوبو گؤتوروب، فئرعونون حوضورونا گتئردي. يعقوب فئرعونا برکت وردی.

47:8  فئرعون يعقوبدان سوروشدو: "نچه ياشين وار؟"

47:9  يعقوب فئرعونا جاواب وردی: "عؤمرومون يوز اوتوز ائلئني قوربتده کچئرتدئم، آمّا عؤمروم آز و آغير اولدو، آتالاريمين قوربتده‌کي عؤمرو قدر اوزون اولمادي."

47:10  سونرا فئرعونا برکت ورئب، اونون حوضوروندان چيخدي.

47:11  يوسئف آتاسي ائله قارداشلاريني مئصئرده يِرلَشدئردي و فئرعونون امر اتدئيي کئمي، اونلارا اؤلکه‌نئن لاپ ياخشي يرئنده، رَعمِسِس بؤلگه‌سئنده مولک وردی.

47:12  بوندان علاوه، يوسئف آتاسينا، قارداشلارينا و آتاسينين عايئله‌سئنه مالئک اولدوقلاري اوشاقلارين سايينا گؤره چؤرک تداروک گؤردو.

47:13  آجليق گتدئکجه او قدر گوجلَندي کي، هچ بئر اؤلکه‌ده چؤرک تاپيلمادي. آجليق مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنئن اهالئسئني طاقتدن سالميشدي.

47:14  يوسئف ساتديغي تاخيلين عوضئنده مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنده ييغيلان بوتون پوللاري ييغيب، فئرعونون سارايينا آپاردي.

47:15  مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنده پول قورتاراندا بوتون مئصئرلئلر يوسئفئن يانينا گلئب ددئلر: "بئزه چؤرک ور. گؤزونون قاباغيندا نئيه اؤلَک؟ پولوموز آرتيق يوخدور."

47:16  يوسئف ددي: "حيوانلارينيزي ورئن. اگر پولونوز قورتاريب، حيوانلارينيزي ورئن، اونلارين عوضئنه سئزه چؤرک وره‌رم."

47:17  اونلار حيوانلاريني يوسئفئن يانينا گتئردئلر. يوسئف ده آتلارين، قويون-کچي و مال-حيوان سورولرئنئن و اِششَکلرئن عوضئنه اونلارا چؤرک وردی. همئن ائل اونلاري، حيوانلاري عوضئنه وردئيي چؤرکله ساخلادي.

47:18  ائل باشا چاتاندا ائکئنجي ائل گئنه اونون يانينا گلئب ددئلر: "آغاميزدان گئزلَده بئلمه‌رئک کي، پولوموز قورتاريب، حيوان سورولرئمئز ده آغاميزيندير. آغاميزين حوضوروندا جانيميز و تورپاقلاريميزدان باشقا بئر شيئمئز قالمادي.

47:19  نه اوچون گؤزونون قاباغيندا تورپاغيميزلا برابر محو اولاق؟ بئزي و تورپاقلاريميزي چؤرک عوضئنه ساتين آل. قوي هم بئز، هم ده تورپاقلاريميز فئرعونا قول اولسون. توخوم ور کي، اؤلمه‌يئب ياشايا بئلَک، هم ده تورپاغيميز صحرايا چِوئرئلمه‌سئن."

47:20  بِلَجه، يوسئف مئصئرئن بوتون تورپاقلاريني فئرعون اوچون ساتين آلدي. بوتون مئصئرلئلر اؤز زمئلرئني ساتديلار، چونکي آجليق اونلارا چوخ آغير ائدي. تورپاقلار فئرعونون اولدو.

47:21  يوسئف مئصئر اراضئسئنئن بئر اوجوندان او بئري اوجونا قدر، بوتون اهالئني شهرلره کؤچورتدو.

47:22  آنجاق کاهئنلرئن تورپاغيني ساتين آلمادي، چونکي اونلار فئرعوندان مَواجئب آليب، فئرعونون وردئيي مَواجئبله دولانيرديلار. بونا گؤره ده تورپاقلاريني ساتماديلار.

47:23  يوسئف خالقا ددي: "باخ بو گون سئزي ده، تورپاقلارينيزي دا فئرعون اوچون ساتين آلميشام. آلين، بو سئزئن توخومونوز! تورپاغي اَکه‌جکسئنئز.

47:24  محصول ييغيلاندا اونون بشده بئرئني فئرعونا وره‌جکسئنئز. بشده دؤردونو ده اَکئن توخومو اوچون اؤزونوزه ساخلاياجاقسينيز کي، هم اؤزونوز، هم اِو اَهلئنئز، هم ده اوشاقلارينيز اوچون يمک اولسون."

47:25  خالق ددي: "سن بئزئم جانيميزي قورتاردين. قوي آغاميزين گؤزونده لوطف تاپاق، بئز فئرعونون قولو اولوروق."

47:26  يوسئف مئصئر تورپاغيندا بئر قانون قويدو کي، محصولون بشده بئري فئرعونا ورئلسئن. بو قانون بو گونه قدر قووّه‌ده‌دئر. آنجاق کاهئنلرئن تورپاغي فئرعونا ورئلمه‌دي.

47:27  ائسرايئلئن نسلی مئصئرده‌کي گوشِن وئلايتئنده ياشاياراق، اورادا مولک صاحئبي اولدو. اونلار چوخاليب آرتديلار.

47:28  يعقوب مئصئر تورپاغيندا اون يدّي ائل ياشادي. او، يوز قيرخ يدّي ائل عؤمور سوردو.

47:29  ائسرايئلئن اؤله‌جيي گون ياخينلاشاندا، اوغلو يوسئفي چاغيريب ددي: "اگر گؤزونده لوطف تاپميشام، اَلئني بودومون آلتينا قوي و آند ائچ کي، منه مهرئبانليق و وفا گؤرسده‌سن. خاهئش ادئرم منی مئصئرده باسديرماياسان.

47:30  لاکئن اجدادلاريملا بئرلئکده ياتاندا منی مئصئردن آپاريب، آتالاريمين مقبره‌سئنده باسديرارسان." يوسئف ددي: "ددئيئن کئمي اده‌رم."

47:31  آتاسي ددي: "منه آند ائچ." او دا اونا آند ائچدي. او واخت ائسرايئل ياتاغينين باشيندا اَيئلئب تارييا سجده اتدي.

Chapter 48

48:1  بئر مودّت سونرا يوسئفه ددئلر: "آتان ناخوشدور." او، ائکي اوغلونو، مِنَسّه و اِفرايئمي اؤزو ائله گؤتوردو.

48:2  يعقوبا خبر ورئب ددئلر: "باخ، اوغلون يوسئف يانينا گلئر." ائسرايئل گوجونو ييغيب، ياتاغي اوستونده اوتوردو.

48:3  يعقوب يوسئفه ددي: "قادئری‌موطلق تاري کَنَعان تورپاغيندا اولان لوزدا منه گؤروندو و برکت وردی.

48:4  او منه بله ددي: «باخ من سني ثمره‌لي ادئب، نسلئني چوخالداجاغام، سندن چوخلو خالقلار تؤره‌ده‌جيم. بو تورپاغي سندن سونرا گلن اؤولادلارينا مولک اولاراق همئشه‌لئک وره‌جيم.»

48:5  ائندي سنئن يانينا، مئصئره گلمه‌دن قاباق مئصئر تورپاغيندا سنه دوغولان ائکي اوغلون دا منئمدئر: اِفرايئم و مِنَسّه رِعوبئنله شمعون کئمي منئمکي اولاجاق.

48:6  آمّا اونلاردان سونرا سنئن اوچون دوغولان اوشاقلار سنئنکي اولاجاق، اؤز مئراث تورپاقلاريندا قارداشلارينين آدلاري ائله قيد اولوناجاق.

48:7  من پَدّاندان گلنده کَنَعان تورپاغيندا اِفراتا ياخين يرده راحئل يانيمدا اؤلدو. اونو اِله اورادا، اِفرات يولوندا، يعني بِيت‌لِخِمده باسديرديم."

48:8  ائسرايئل يوسئفئن اوغوللاريني گؤروب سوروشدو: "بونلار کئمدئر؟"

48:9  يوسئف آتاسينا جاواب وردی: "تارينين بورادا منه وردئيي اوغوللاردير." ائسرايئل ددي: "اونلاري يانيما گتئر، برکت ورئم."

48:10  ائسرايئل آرتيق قوجالميش، گؤزلري ده ضعئفله‌مئشدي و گؤره بئلمئردي. او واخت يوسئف، اوغوللاريني اونا ياخينلاشديردي و ائسرايئل اونلاري اؤپوب قوجاقلادي.

48:11  سونرا ائسرايئل يوسئفه ددي: "دوشونموردوم کي، اوزونو بئر ده گؤره‌رم، آمّا باخ، تاري منه سنئن اؤولادلاريني دا گؤرستدي."

48:12  يوسئف اؤولادلاريني آتاسينين دئزلري يانيندان چکئدي و اوزونو يره قويوب سجده اتدي.

48:13  يوسئف اوغوللارين ائکئسئني ده گؤتوروب، اِفرايئمي صاغ اَلي ائله ائسرايئلئن سول طرفئنه، مِنَسّه‌ني ده سول اَلي ائله ائسرايئلئن صاغ طرفئنه چکئب اونا ياخينلاشديردي.

48:14  ائسرايئل اَللرئني چارپاز اوزاتدي: صاغ اَلئني کئچئک اولان اِفرايئمئن، سول اَلئني ده مِنَسّه‌نئن باشينا قويدو. گرچي مِنَسّه ائلک اوغول ائدي.

48:15  ائسرايئل يوسئفه برکت وره‌رَک بله ددي: "آتالاريم ائبراهئم و ائسحاقين خئدمت اتدئيي تاري، عؤمرومون بويو قدر منه چوبانليق ادن تاري،

48:16  منی بوتون پئسلئکلردن خئلاص ادن مَلَک، قوي بو اوشاقلارا دا برکت ورسئن! قوي منئم آدئم، آتالاريم ائبراهئم و ائسحاقين آدي بو اوشاقلارلا ياشاسين. ير اوزونده چوخالديقجا چوخالسين!"

48:17  يوسئف آتاسينين صاغ اَلئني اِفرايئمئن باشينا قويدوغونو گؤردو و بو، اونون خوشونا گلمه‌دي. او، ائسته‌دی کی، آتاسينين اَلئني اِفرايئمئن باشيندان گؤتوروب، مِنَسّه‌نئن باشينا قويسون.

48:18  بونا گؤره ده آتاسينا ددي: "آتا، بله دوز ديئل. ائلک اوغول مِنَسّه‌دئر، صاغ اَلئني اونون باشينا قوي."

48:19  لاکئن آتاسي ائستَمه‌يئب ددي: "بئلئرم، اوغلوم، بئلئرم؛ مِنَسّه‌نئن نسلئندن ده بؤيوک بئر خالق اولاجاق. لاکئن کئچئک قارداش بؤيوک قارداشدان بؤيوک اولاجاق و اونون نسلئندن بئر چوخ مئلّت دوغاجاق."

48:20  او گون ائسرايئل نوه‌لرئنه برکت وره‌رک ددي: "ائسرايئل نسلي، سنئن آدينلا بَرَکتلَيئب دئيه‌جک: "تاري سنی اِفرايئم و مِنَسّه کئمي اتسئن" يعقوب بلجه اِفرايئمي مِنَسّه‌دن اوستون توتدو.

48:21  ائسرايئل يوسئفه ددي: "باخ، آرتيق من اؤلورَم، آمّا تاري سئزئنله اولاجاق، سئزي آتالارينيزين تورپاغينا قايتاراجاق.

48:22  سنه قارداشلاريندان بئر پاي دا آرتيق ورئرم؛ او يري کي، من اِمورلولارين الئندن قيلينج و کامانيملا آلميشام."

Chapter 49

49:1  يعقوب اوغوللاريني چاغيريب ددي: "ييغيلين، گله‌جکده باشينيزا گلنلري سئزه دانيشيم:

49:2  ای يعقوب اوغوللاري، ييغيليب اشئدئن، آتانيز ائسرايئله قولاق آسين:

49:3  ای رِعوبئن، ائلک اوغلوم، گوجومون و قودرتئمئن منبعي سنسن. لياقتئن هاميدان اوستوندور، قووّتئن هاميدان چوخدور.

49:4  آمّا او سو کئمي اويناقدير، آرتيق اوستون اولماياجاقسان. چونکي آتا ياتاغيني نجئس ادئب، اورايا چيخدين.

49:5  شَمعونلا لاوي قارداشدئر، قيلينجلاري قدّارليق سئلاحلاري‌دير.

49:6  ای جانيم، اونلارين مجلئسئنه گتمه، ای شرفئم، اونلارين جَمئنده اولما. چونکي اونلار قضبلَنَنده قتل اتدئلر، جانلاري ائسته‌دئکجه اؤکوزلري سَقَط اتدئلر.

49:7  لعنت اولسون وحشي قضبلرئنه، لعنت اولسون قدّار حئدّتلرئنه. اونلاري يعقوب اوغوللارينين آراسيندا داغيداجاغام، ائسرايئل اؤلکه‌سئنده سپه‌ليه‌جيم.

49:8  ای يهودا، قارداشلارين سني مدح اده‌جکلر، اَلئن دوشمنلرئنئن بوينوندا اولاجاق، آتانين اوغوللاري، حوضوروندا سجده اده‌جکلر.

49:9  يهودا بئر آصلان بالاسيدير، ای اوغلوم، شئکاردان دؤنوب بئر شئر کئمي يِره اَيئلئرسن، دئشي آصلان کئمي تورپاغا ياتيرسان. کئم سني يرئندن قالديرا بئلر؟

49:10  پادشاهليق عصاصي يهودادان گتمَيه‌جک، حؤکمدارليق عصاصي اونون نسلئندن ائتمَيه‌جک؛ او واختا قدر کي عصانين صاحئبی گلسئن. او واخت خالقلار اوندان ائطاعت اده‌جکلر.

49:11  اِششَه‌يئني اوزوم آغاجينا، اِششَک بالاسيني لاپ سچمه بئر تَنه‌يه باغلاياجاق. پالتاريني شرابدا، کؤينه‌يئني اوزوم قانيندا يوياجاق.

49:12  گؤزلري شرابدان دا پارلاق اولاجاق، دئشلري سوددن ده آغ اولاجاق.

49:13  زِبولون دهنز قيراغيندا ياشاياجاق، اورا گمئلره لنگرگاه اولاجاق، اَراضئسي صئدونون يانيناجاق اوزاناجاق.

49:14  قويون آغيللاري آراسيندا ياتان يئسّاکار بئر قووّتلي اِششَيه اوخشار.

49:15  او، دئنجَلمک اوچون ياخشي بئر ير گؤره‌نده، چئينئني يوک داشيماق اوچون اَيَر، قوللوق ادر.

49:16  دان ائسرايئل قبئله‌لرئندن بئري اولاراق، اؤز خالقينا حؤکم اده‌جک.

49:17  دان يول اوستونده بئر ائلان، طرئقده بئر افعي اولاجاق؛ اله بئر افعي کي آتين توپوغوندان سانجير، اوستونه مئنَن آرخاسي اوسته ييخيلير.

49:18  يارب! من سنئن خئلاصيني گؤزله‌يئرم.

49:19  جاد تالانچيلارين هوجومونا دوشه‌جک، لاکئن اونلاري توپوغوندان ووراجاق.

49:20  آشِرئن يئيه‌جيي وارلي اولاجاق، شاهانه لذّتلي يمکلر يتئره‌جک.

49:21  نَفتالي آزاد ادئلمئش بئر مارالدير، گؤزل بالالار وره‌جک.

49:22  يوسئف بارلي بئر آغاج، چشمه قيراغيندا مئيوه‌لي بئر آغاجدير، بوداقلاري دووارين اوستوندن آشار.

49:23  اوخچولار اونا گوجلو هوجوم اتدئلر، دوشمنچئلئک ادئب اوستونه اوخ ياغديرديلار.

49:24  آمّا يعقوبون قووّتلي تاريسي اَلئندن، (کي، چوبان و ائسرايئلئن قاياسي اوراداندير) اونون کاماني مؤحکم، قوللاري قووّتلي اولدو.

49:25  سنه کؤمک ادن، آتانين تاريسيدير، سنه برکت ورن، قادئري‌موطلقدئر. يوخاريدا گؤيلرئن برکتلري ائله، درئنلئکده اولان سو منبعلرئنئن برکتي ائله، دؤشلرئن و بطنلرئن برکتي ائله سنه برکت وره‌جک.

49:26  آتانين برکت ورمه‌سي داغلارين برکتلرئندن داها اوجادير؛ ابدی قالان تپه‌لرئن گؤزل‌لئيئنه چاتار. قوي برکتلرئم يوسئفئن باشيندا، قارداشلار آراسيندا باشچي اولانين، اوستونده اولسون.

49:27  بِنيامئن آجگؤز بئر قورددور، سحر شئکاريني يئيَر، آخشام قنئمت پايلار."

49:28  بونلارين هاميسي ائسرايئلئن اون ائکي قبئله‌سئدئر. آتالاري اونلارا برکت ورَرکَن بو سؤزلري ددی و هر بئرئنه، اؤزونه موناسئب برکت وردی.

49:29  سونرا يعقوب اوغوللارينا وصئيّت ادئب ددي: "من اؤلوب خالقيما قوشولاجاغام. منی آتالاريمين يانيندا، خئتلي عِفرونون زمئسئنده اولان ماغارادا باسديرين.

49:30  او ماغارا کَنَعان تورپاغيندا اولان مَمرِه‌نئن موقابئلئنده‌کي ماکپِلا زمئسئنده‌دئر. ائبراهئم او ماغاراني قبئر دوزلتمک اوچون خئتلي عِفروندان زمئسي ائله بئرلئکده ساتين آلميشدي.

49:31  ائبراهئمله آروادي سارا و ائسحاقلا آروادي رئبقا اورادا باسديريلميشديلار. من لئيه‌ني دا اورادا باسديرديم.

49:32  همئن زمي ائله اوراداکي ماغارا خئتلئلردن ساتين آلينيب."

49:33  يعقوب اوغوللارينا وصئيّت ادئب قورتاراندا، آياقلاريني ياتاغينا ييغاراق آخير نَفَسئني چکدي و اؤلوب خالقينا قوشولدو.

Chapter 50

50:1  يوسئف اؤزونو آتاسينين اوستونه آتدي و آغلاياراق اونو اؤپدو.

50:2  سونرا حکئم خئدمتچئلرئنه امر اتدي کي، آتاسينين جسدئني مومئيالاسينلار. حکئملر ائسرايئلي مومئيالاديلار.

50:3  بو ائش قيرخ گونه گؤرولدو، چونکي مومئيالاماق اوچون اله بئر مودّت لازيم ائدي. مئصئرلئلر يتمئش گون ائسرايئل اوچون ياس توتدولار.

50:4  ياس گونلري قورتاراندان سونرا، يوسئف، فئرعونون ساراي آداملارينا دانيشيب ددي: "اگر گؤزونوزده لوطف تاپميشام، خاهئش ادئرم فئرعونا ديئن کي،

50:5  آتام منی آند ائچدئرئب دمئشدي: «باخ، من اؤلورَم. کَنَعان تورپاغيندا اؤزوم اوچون قبئر قازميشام، منی اورادا باسدير.» ائندي قوي او منه ائجازه ورسئن کي، گدئب آتامي باسديريم و قاييديم."

50:6  فئرعون ددي: "گت، آتانين سنه آند ائچدئردئيي کئمي اونو باسدير."

50:7  بِلَجه، يوسئف آتاسيني باسديرماغا گتدي. فئرعونون بوتون اعيانلاري، سارايين و مئصئرئن بوتون آغساقّاللاري،

50:8  يوسئفئن بوتون اِو آداملاري، قارداشلاري و آتاسينين اِو آداملاري اونونلا گتدئلر. گوشِن وئلايتئنده آنجاق اوشاقلاريني، قويون-کِچئلرئني و مال-حيوانلاريني قويدولار.

50:9  اونلارلا بئرلئکده عارابالار و آتليلار دا يولا چيخميشدي، اونا گؤره ده دسته چوخ بؤيوک ائدي.

50:10  اونلار اوردون چايينين او بئري طرفئنده، آتاد خرمنئنه چاتاندا چوخ آجي و بؤيوک ماتمله ياس توتدولار. يوسئف آتاسي اوچون يدّي گون ياس توتدو.

50:11  او اؤلکه‌نئن اهالئسي اولان کَنَعانليلار، آتاد خرمنئنده‌کي ياسي گؤرنده ددئلر: "گؤر مئصئرلئلر نجه بؤيوک ماتم ائچئنده‌دئرلر." اونا گؤره ده اوردون چايينين او بئري طرفئنده‌کي بو يِره آبِل‌مئصرايئم آدي ورئلدي.

50:12  يعقوبون اوغوللاري آتاسينين وصئيّتئني امر اتدئيي کئمي يرئنه يتئردئلر.

50:13  اونو کَنَعان اؤلکه‌سئنه گتئرئب، مَمرِه‌نئن ياخينليغينداکي ماکپِلا زمئسئنده اولان ماغارادا باسديرديلار. ائبراهئم بئر واخت بو ماغاراني قَبئر دوزلتمک اوچون زمي ائله بئرلئکده خئتلي عِفروندان ساتين آلميشدي.

50:14  يوسئف آتاسيني دفن اتدئکدن سونرا هم اؤزو، هم قارداشلاري، هم ده اونونلا بئرلئکده آتاسينين دفنئنه گلنلرئن هاميسي مئصئره قاييتديلار.

50:15  آتالاري اؤلَندن سونرا يوسئفئن قارداشلاري اؤز آرالاريندا ددئلر: "بلکه يوسئف بئزئم ضئدّئمئزه کئن ساخلايير. اگر اونا اتدئيئمئز پئسلئيه گؤره بئزدن قئصاص آلسا، نه اده‌رئک؟"

50:16  بونا گؤره ده يوسئفه خبر گؤندردئلر: "آتان اؤلوموندن قاباق بئزه وصئيّت اتدي کي،

50:17  يوسئفه بله ديئن: «باخ سندن خاهئشئم بودور کي، قارداشلارينين گوناهيني و تقصئرئني باغيشلاياسان. آخي اونلار سنه پئسلئک ادئبلر. خاهئش ادئرئک، سن آتانين تاريسينين قوللاري اولان بئز قارداشلارينين گوناهيني باغيشلا.»" بو سؤزلر يوسئفه چاتاندا او آغلادي.

50:18  سونرا قارداشلاري اؤزلري يوسئفئن يانينا گدئب، قاباغيندا يره قاپانديلار و ددئلر: "باخ، بئز سنئن قوللارينيق."

50:19  يوسئف اونلارا ددي: "مگر من تارييام کي، مندن قورخورسونوز؟

50:20  باخين، سئز منئم حاقّيمدا پئس فئکره دوشدونوز، لاکئن تاري اونو ياخشي ائشه چِوئردي کي، بو گون گؤردويونوزو اتسئن و چوخلو آدامين حياتيني قوروسون.

50:21  داها قورخمايين، من هم سئزي، هم ده اؤولادلارينيزي ساخلاياجاغام." يوسئف اونلارا مهرئبان سؤزلرله تسلّی وردی.

50:22  يوسئفئن و آتاسينين نسلی مئصئرده ساکئن اولدو. يوسئف يوز اون ائل عؤمور سوردو.

50:23  او، اِفرايئمئن اوچونجو نسئل اؤولادلاريني گؤردو. مِنَسّه‌نئن اوغلو ماکئرئن اؤولادلاري دا يوسئفئن اَلئنده دوغولدو.

50:24  بئر گون يوسئف قارداشلارينا ددي: "من اؤلورَم، آمّا تاري آرخايين سئزه نظر سالاجاق. او سئزي بو اؤلکه‌دن ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا ورمک اوچون آند ائچدئيي تورپاغا آپاراجاق."

50:25  سونرا يوسئف ائسرايئلئن اؤولادلارينا آند ائچدئرئب ددي: "تاري آرخايين سئزه نظر سالاجاق. گدن زامان منئم سوموکلرئمي ده بورادان چيخاردارسينيز."

50:26  يوسئف يوز اون ياشيندا اؤلدو. اونو مئصئرده مومئيالاييب بئر تابوتا قويدولار.