UyCyr - Genesis

Chapter 1

1:1  Худа һәммидин бурун пүтүн аләмни яратти.

1:2  У чағда йәр шари шәкилсиз вә қуп-қуруқ һаләттә болуп, суларни қараңғулуқ қаплиған еди. Худаниң Роһи су үстидә аста пәрваз қилип жүрәтти.

1:3  Худа: «Йоруқлуқ болсун!» дегән еди, йоруқлуқ пәйда болди.

1:4  Худа йоруқлуқниң яхши екәнлигини көрди. Шуниң билән У йоруқлуқни қараңғулуқтин айриди вә йоруқлуқни «күндүз», қараңғулуқни болса «кечә» дәп атиди. Кечә-күндүз өтүп, бу тунҗа күн болди.

1:5  Худа йоруқлуқниң яхши екәнлигини көрди. Шуниң билән У йоруқлуқни қараңғулуқтин айриди вә йоруқлуқни «күндүз», қараңғулуқни болса «кечә» дәп атиди. Кечә-күндүз өтүп, бу тунҗа күн болди.

1:6  Андин Худа: «Суларниң жуқури-төвән иккигә айрилип туруши үчүн, уларниң арисида бир һава бошлуғи болсун!» дәп әмир қилди.

1:7  Шуниң билән бир һава бошлуғи пәйда болуп, униң астидики суларни үстидики сулардин айриди. Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:8  Худа бу һава бошлуғини «асман» дәп атиди. Кечә-күндүз өтүп, бу иккинчи күн болди.

1:9  Андин Худа: «Асманниң астидики сулар бир йәргә жиғилсун вә қуруқ топа көрүнсун!» деди. Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:10  Худа қуруқ топини «йәр», жиғилған суларни болса «деңиз» дәп атиди. Худа буларниң яхши екәнлигини көрди.

1:11  Андин Худа йәнә: «Йәрдә һәр хил өсүмлүкләр; уруқлуқ вә мевилик болуп, өз түрлири бойичә үнүп чиқсун!» деди. Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:12  Шуниң билән йәр йүзидә һәр хил уруқлуқ вә мевилик өсүмлүкләр өз түрлири бойичә үнүп чиқти. Худа буларниң яхши екәнлигини көрди.

1:13  Кечә-күндүз өтүп, бу үчинчи күн болди.

1:14  Худа йәнә: «Асманда йоруқлуқ беридиған җисимлар болсун. Улар кечә билән күндүзни пәриқләндүрүп, күн, пәсил вә жилларни айрип турушта бәлгү болсун.

1:15  Бу җисимлар нур чечип, йәр йүзини йорутуп турсун!» дәп әмир қилди. Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:16  Худа йоруқлуқ беридиған икки чоң җисимни яратти, қуяшни күндүзни башқуридиған, айни кечини башқуридиған қилди. Һәм Худа йәнә юлтузларниму яратти.

1:17  Йәр йүзини йорутуш, күндүз билән кечини башқуридиған қилиш вә йоруқлуқни қараңғулуқтин айриш үчүн, Худа йоруқлуқ беридиған җисимларни асманға орунлаштурди вә уларниң яхши екәнлигини көрди.

1:18  Йәр йүзини йорутуш, күндүз билән кечини башқуридиған қилиш вә йоруқлуқни қараңғулуқтин айриш үчүн, Худа йоруқлуқ беридиған җисимларни асманға орунлаштурди вә уларниң яхши екәнлигини көрди.

1:19  Кечә-күндүз өтүп, бу төртинчи күн болди.

1:20  Худа йәнә: «Су һәр хил җанлиқлар билән толсун, асманда һәр хил учар қанатлар учсун!» дәп әмир қилди.

1:21  Буниң билән Худа суда яшайдиған әҗайип-ғарайип җанлиқларни, һәр хил чоң-кичик белиқларни вә асмандики һәр хил учар қанатларни өз түрлири бойичә яратти. Худа бу җанлиқларниң яхши екәнлигини көрди.

1:22  Худа бу җанлиқларға бәхит ата қилип: «Суда яшиғучи җанлиқлар көпийип, деңиз-муһитларни толтурсун, учар қанатлар йәр йүзидә көпәйсун!» деди.

1:23  Кечә-күндүз өтүп, бу бәшинчи күн болди.

1:24  Худа йәнә: «Йәр йүзидә һәр хил җаниварлар — өй һайванлири вә чоң-кичик явайи һайванатлар пәйда болсун!» деди. Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:25  Шуниң билән Худа йәр йүзидә һәр хил җаниварларни өз түрлири бойичә яратти вә уларниң яхши екәнли­гини көрди.

1:26  Андин Худа: «Бизниң обризимиздәк, йәни роһий җәһәттин Бизгә охшайдиған инсанларни яритайли. Улар һәр хил җаниварларни —деңиз-муһиттики белиқлар, асмандики учар қанатлар, барлиқ өй һайванлири вә чоң-кичик явайи һайванатларни башқуридиған болсун!» дәп әмир қилди.

1:27  Буниң билән Худа инсанни Өз обризидәк яратти, Уни Өзигә охшайдиған қилип яратти, Шундақла уларни әр вә аял қилип яратти.

1:28  Худа уларға бәхит ата қилип мундақ деди: «Пәрзәнт көрүп көпийиң­лар, йәр йүзини қаплап, дунияни бойсундуруңлар. Шундақ­ла деңиз-муһиттики белиқлар, асмандики учар қанатлар, шуниңдәк пүтүн җаниварларни башқуруңлар.

1:29  Мән силәргә пүтүн йәр йүзидики һәр хил зираәт вә мевиләрни озуқлуқ қилип бәрдим.

1:30  Барлиқ чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатлар қатарлиқ һәр хил мәхлуқларға болса, от-чөп вә көктатларни озуқлуқ қилип бәрдим». Худаниң әмри билән шундақ болди.

1:31  Худа яратқанлириниң һәммисигә қарап, уларниң яхши екәнлигини көрди. Кечә-күндүз өтүп, бу алтинчи күн болди.

Chapter 2

2:1  Шундақ қилип, аләм пүткүл мәвҗудатлири билән яритилип болди.

2:2  Йәттинчи күни кәлгәндә, Худа яритиш ишини тамамлап болған болуп, у күни арам алди.

2:3  У йәттинчи күнни бәхитлик күн қилип, уни «муқәддәс күн» дәп җакалиди, чүнки бу күн Худа яритишни тамамлап, арам алған күн еди.

2:4  Пәрвәрдигар Худаниң аләмни яритиши җәриянида мундақ ишлар болди: Пәрвәрдигар Худа аләмни яратқанда, йәр йүзидә от-чөп вә зираәтләр йоқ еди, чүнки Худа техи ямғур яғдурмиған еди, шундақла йәргә терилғулуқ қилидиған адәмму йоқ еди.

2:5  Пәрвәрдигар Худаниң аләмни яритиши җәриянида мундақ ишлар болди: Пәрвәрдигар Худа аләмни яратқанда, йәр йүзидә от-чөп вә зираәтләр йоқ еди, чүнки Худа техи ямғур яғдурмиған еди, шундақла йәргә терилғулуқ қилидиған адәмму йоқ еди.

2:6  Амма йәрдин су чиқип, пүтүн зиминни суғарди.

2:7  Андин Пәрвәрдигар Худа йәрниң тописидин Адәм атини ясиди вә униң бурнидин һаятлиқ нәпәсини пүвлиди. Буниң билән Адәм атиға һаятлиқ берилди.

2:8  Пәрвәрдигар Худа шәриқтики Ерәм дегән җайда бир бағ бәрпа қилип, Өзи яратқан адәмни у йәргә орунлаштурди.

2:9  Пәрвәрдигар Худа у йәрдә йәнә мевилири шерин вә чирайлиқ һәр хил дәрәқләрни өстүрди. Бағниң оттурисида алаһидә икки түп дәрәқ бар еди. Бири «Һаятлиқ беридиған дәрәқ» болуп, йәнә бири «Яхши билән яманни билдүридиған дәрәқ» еди.

2:10  Ерәм дегән йәрдин бир дәрия еқип келип, бағни суғиратти. Бағдин чиққан су төрткә бөлүнәтти.

2:11  Биринчиси Пишон дәрияси болуп, алтун чиқидиған Һавилаһ дегән йәрни айлинип өтиду.

2:12  У йәрниң алтуни сап, у йәрдин йәнә кам учрайдиған хуш пурақлиқ девирқай вә йоллуқ һеқиқ чиқиду.

2:13  Иккинчиси Гиһон дәрияси болуп, Куш дегән йәрни айлинип өтиду.

2:14  Үчинчиси Диҗлә дәрияси болуп, Ассурниң шәрқидин еқип өтиду. Төртинчиси Фират дәриясидур.

2:15  Пәрвәрдигар Худа Адәм атини Ерәм баққа ишләп уни пәрвиш қилсун, дәп у йәргә қойған еди.

2:16  Пәрвәрдигар Худа Адәм атиға әмир қилип: — Бағдики мевиләрни халиғиниңчә йә.

2:17  Амма «Яхши билән яманни билдүридиған дәрәқниң» мевисини һәргиз йемә, чүнки уни йесәң, чоқум өлисән! — деди.

2:18  Кейин Пәрвәрдигар Худа: «Адәмниң ялғуз яшиши яхши әмәс, униңға лайиқ болғидәк бир ярдәмчи һәмра яритай», деди.

2:19  Буниң билән Пәрвәрдигар Худа йәрдики топидин яратқан һәр хил һайванат вә учар қанатларни Адәм атиниң алдиға уларға исим қойсун, дәп кәлтүрди. Адәм ата уларға қандақ исим қойса, шундақ атилип кәлди.

2:20  Адәм ата барлиқ учар қанат вә һайванларға исим қойди. Һалбуки, уларниң арисида өзигә лайиқ болғидәк бирәр ярдәмчи һәмра йоқ еди.

2:21  Шуңа Пәрвәрдигар Худа Адәм атини қаттиқ ухлитивәтти. У ухлаватқанда, Худа униң бир тал қовурғисини елип, у йәрни униң гөши билән йепип қойди.

2:22  Пәрвәрдигар Худа алған қовурға сүйигидин бир аял ясап, уни Адәм атиниң алдиға елип кәлди.

2:23  Адәм ата хошал һалда мундақ деди: — Мана әнди сүйиги мениң сүйигимдин, гөши мениң гөшүмдин елинған, маңа охшаш хилдики бири болди! У «аял» дәп аталсун, чүнки у әрдин елинған.

2:24  Бир адәмниң ата-анисидин айрилип, аяли билән бирлишип бир тән болуши, әйнә шу сәвәптиндур.

2:25  У чағда Адәм ата билән униң аялиниң һәр иккилиси ялиңач болуп, номус қилишматти.

Chapter 3

3:1  Илан Пәрвәрдигар Худа яратқан һайванларниң ичидә әң һели­гәри еди. У аялдин: — Худа бағдики һәр қандақ дәрәқниң мевисини йейишиңларни расттинла мәнъий қилдиму? — дәп сориди.

3:2  Аял: — Бағдики дәрәқләрниң мевилирини йесәк болиду.

3:3  Пәқәт бағниң оттурисидики дәрәқниң мевисини йесәк болмайду. Худа бизниң бу дәрәқниң мевисини йейишимизни, һәтта униңға қол тәккүзүшимиз­ниму мәнъий қилди. Әгәр бу ишни қилсақ, өлимиз,—дәп җавап бәрди.

3:4  Илан аялға җававән мундақ деди: — Ялған! Һәргиз өлмәйсиләр!

3:5  Худа силәрниң уни йесәңлар, көзүң­ларниң ечилип, Өзигә охшаш яхши билән яманни билидиған болуп қалидиғанлиғиңларни билиду.

3:6  Аял бу дәрәқниң мевисиниң чирайлиқ вә шерин екәнлигини көрүп, уни йесә қанчилик әқиллиқ болуп кетидиғанлиғини ойлап, мевидин үзүп йеди вә уни йенида турған еригиму бәрди. Уму йеди.

3:7  Улар мевини йейиши биләнла көзлири ечилип, өзлириниң ялиңачлиғини билип номус қилишти. Шуңа улар әнҗир йопурмақ­лирини бир-биригә четип, бәдәнлирини йепивелишти.

3:8  Шу күнниң салқин чүшкән вақтида, улар Пәрвәрдигар Худаниң бағда меңип жүргән тивишини аңлап, дәрәқзарлиқниң арисиға йошурунувелишти.

3:9  Лекин Пәрвәрдигар Худа Адәм атиға: — Сән қәйәрдә? — дәп вақириди.

3:10  Адәм ата: — Мән Сениң бағда меңип жүргәнлигиңни аңлап, ялиңачлиғимдин номус қилип, Сениңдин қорқуп йошурунувалдим, — дәп җавап бәрди.

3:11  Худа униңдин: — Ялиңачлиғиңни саңа ким ейтти? Яки Мән йемә дегән мевини йедиңму? — дәп сориди.

3:12  Адәм ата: — Сән маңа һәмра болсун дәп бәргән аял у мевидин маңа бәргән еди. Шуниң үчүн йедим, — дәп җавап бәрди.

3:13  Пәрвәрдигар Худа аялдин: — Немә үчүн шундақ қилдиң? — дәп сориди. — Мени илан аздурди, шуңа йедим, — дәп җавап бәрди аял.

3:14  Шуниң билән Пәрвәрдигар Худа иланға: — Бу қилмишиң үчүн җазаға тартилисән! Барлиқ һайванатлар ичидә пәқәт сәнла мону ләнәтләргә қалисән: «Һазирдин башлап йәр беғирлап меңип, Өмүрвайәт топа йәйсән.

3:15  Сени аял билән дүшмән қилимән. Униң әвлади билән сениң әвладиңму Дүшмәнлишип өтиду. Униң Әвлади сениң бешиңни йәнчийду, Сән Униң тапинини чақисән», деди.

3:16  Кейин Пәрвәрдигар Худа аялға: — Һамилдарлиғиңниң азавини һәссиләп ашуримән. Туғутуңниң толғиғиниму көп қилимән. Шундақтиму ериңгә күчлүк иштияқ бағлайсән, у сени башқуриду, — деди.

3:17  Пәрвәрдигар Худа Адәм атиға: — Аялиңниң сөзигә кирип, Мән йейишни мәнъий қилған мевини йегәнлигиң түпәйлидин, йәрму ләнитимгә учриди. Сән әнди өмүрвайәт җапалиқ ишләш биләнла озуқлинисән.

3:18  Йәрдин тикән вә қамқақ үниду, сән болсаң йәрдики зираәтләрни йәйсән.

3:19  Баш-көзүң тәргә чөмгәндила тойғидәк бир нәрсә йәләләйсән, таки өлүп топиға айлинип кәткичә иштин баш көтирәлмәйсән. Топидин яритилдиң, шуңа йәнә топиға қайтисән! — деди.

3:20  Адәм ата аялиға Һава дегән исимни қойди, чүнки у инсанларниң аниси еди.

3:21  Пәрвәрдигар Худа Адәм ата билән униң аялиға һайван­ниң терисидин кийим қилип, кийдүрүп қойди.

3:22  Андин Пәрвәрдигар Худа мундақ деди: — Адәм ата Бизгә охшаш яхши билән яманни билидиған болуп қалди. Әнди униң «Һаятлиқ беридиған дәрәқниң» мевисини йәп қоюшидин сақлинишимиз керәк. Болмиса, у мәңгү яшайду!

3:23  Шуниң билән Пәрвәрдигар Худа уларни Ерәм бағдин қоғлап чиқирип, йәргә, йәни өзлири әсли яритилған топиға ишләйдиған қилип қойди.

3:24  Андин Худа Адәм атини һаятлиқ беридиған дәрәққә йеқинлашмисун дәп, Ерәм бағниң шәриқ тәрипигә «керуб» дәп атилидиған мәхлуқларни вә биси от чечип, у ян бу ян қозғилип ялтирап туридиған бир қилични орунлаштурди.

Chapter 4

4:1  Адәм ата аяли Һава ана билән биллә болди. Һава ана һамилдар болуп, бир оғул туғди. У: «Пәрвәрдигарниң ярдими билән бир оғулға егә болдум», деди вә исмини Қабил қойди.

4:2  Кейин у йәнә бир оғул туғуп, исмини Һабил қойди. Иккиси чоң болғандин кейин, Һабил падичи болди, Қабил болса дехан болди.

4:3  Һосул мәзгили кәлгәндә, Қабил йәрниң мәһсулатидин елип Пәрвәрдигарға тәғдим қилди.

4:4  Һабилму қой падиси ичидин тунҗа туғулған қозилардин союп, таза семиз йеридин Пәрвәрдигарға тәғдим қилди. Пәрвәрдигар Һабилни вә униң соғисини қобул қилди.

4:5  Бирақ Қабилни вә униң соғисини қобул қилмиди. Буниңдин интайин хапа болған Қабилниң чирайи тутулуп кәтти.

4:6  Шу чағда Пәрвәрдигар Қабилға: — Немишкә хапа болисән? Чирайиң немишкә тутулуп кәтти?

4:7  Әгәр дурус иш қилған болсаң, сениму қобул қилған болаттим! Бирақ яманлиқ қилсаң, гуна худди ишик алдида етилмақчи болуп турған явайи иштқа охшаш сениң вуҗудуңни чирмавалиду. У сени өз илкигә алмақчи болсиму, лекин сән уни йеңишиң лазим! — деди.

4:8  Кейин Қабил иниси Һабилға: — Җүр, далада сәйлә қилип келәйли! — деди. Улар даладики вақ­тида, Қабил инисиға қол селип, уни өлтүрүвәтти.

4:9  Пәрвәрдигар Қабилдин: — Иниң Һабил қени? — дәп сориди. — Билмәймән, мән инимниң баққучисимидим? — дәп җавап бәрди у.

4:10  Пәрвәрдигар кәйнидинла уни: — Бу немә қилғиниң? Иниңниң интиқам елиш үчүн дат-пәрият қиливатқан қени Маңа көрүнүп туриду.

4:11  Сән әнди ләнәткә учрайсән. Буниңдин кейин бу йәрдә туралмайсән! Чүнки сән иниңни өлтүрдүң, йәргә қан төктүң.

4:12  Сән йәргә ишлигән тәғдирдиму, йәр саңа һосул бәрмәйду. Сән әнди сәрсан болуп, йәр йүзидә сәргәрданлиқта жүрисән, — дәп әйиплиди.

4:13  Буни аңлиған Қабил Пәрвәрдигарға мундақ деди: — Мән бундақ еғир җазани көтирәлмәймән.

4:14  Сән мени бу йәрдин қоғлап, һозуруңдин һайдаватисән! Мән әнди өй-макансиз, сәрсан болуп, йәр йүзидә сәргәрданлиқта жүримән. Мени көргәнла киши өлтүрүветиду!

4:15  Лекин Пәрвәрдигар: — Яқ, сени өлтүргән киши йәттә һәссә қаттиқ җазалиниду, —деди. Шуниң билән Пәрвәрдигар Қабилни өлтүрмәкчи болғанларни агаһландуруш үчүн, униң пешанисигә алаһидә бәлгү қоюп қойди.

4:16  Буниң билән Қабил Пәрвәрдигарниң һозуридин чиқип, Ерәм бағниң шәриқ тәрипидики Нод дегән җайда олтирақлишип қалди.

4:17  Қабил аяли билән биллә болди. Аяли һамилдар болуп, бир оғул туғди. Униң исмини Һанух қойди. Қабил бир шәһәр бена қилип, шәһәрни оғлиниң исмида атиди.

4:18  Һанухтин Ирад төрәлди, Ирадтин Меһуяил төрәлди, Меһуяилдин Метушаил төрәлди, Метушаилдин Ламик төрәлди.

4:19  Ламик икки хотун алди, бириниң исми Адә, йәнә бириниң исми Зиллә еди.

4:20  Адә Ябални туғди. Ябал көчмән малчиларниң бовиси болди.

4:21  Униң инисиниң исми Юбал еди. Юбал чилтар вә нәй чалғучиларниң бовиси болди.

4:22  Зиллә Тубал-Қайин дегән бир оғулни туғди. Тубал-Қайин мис, төмүр җабдуқларни ясиғучиларниң бовиси болди. Тубал-Қайинниң Нәимә исимлиқ бир сиңлиси бар еди.

4:23  Ламик икки аялиға по ейтип, мундақ деди: «Әй Адә билән Зиллә, сөзүмгә қулақ селиңлар! Әй аяллирим, көңүл қоюп аңлаңлар! Мени яридар қилған бир адәмни өлтүрдүм. Мени урған бир яшни өлтүрдүм.

4:24  Қабилни өлтүргүчи йәттә һәссә җазаланса, Мени өлтүргүчи йәтмиш йәттә һәссә җазалиниду».

4:25  Адәм ата йәнә өз аяли билән биллә болуш нәтиҗисидә аяли бир оғул туғди. Һава ана: «Худа маңа Қабил өлтүрүвәткән Һабилниң орниға бир оғул бәрди», — деди. Шуңа у исмини Сет қойди.

4:26  Сет­тин бир оғул туғулуп, исми Енош қоюлди. Мана шу чағдин башлап, адәмләр Пәрвәрдигарға ибадәт қилишқа башлиди.

Chapter 5

5:1  Төвәндикиләр Адәм атиниң әвлатлиридур: Худа Адәмни Өзигә охшайдиған қилип яратти.

5:2  Уларни әр вә аял қилип айрип, уларға бәхит ата қилди һәм уларни «адәм» дәп атиди.

5:3  Адәм ата йүз оттуз йешида өзигә охшайдиған йәнә бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Сет қойди.

5:4  Адәм ата Сетни тапқандин кейин, йәнә сәккиз йүз жил һаят кәчүрүп, йәнә көп оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:5  У тоққуз йүз оттуз йешида аләмдин өтти.

5:6  Сет йүз бәш йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Енош қойди.

5:7  Кейин у йәнә сәккиз йүз йәттә жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:8  У тоққуз йүз он икки йешида аләмдин өтти.

5:9  Енош тохсән йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Қенан қойди.

5:10  Кейин у йәнә сәккиз йүз он бәш жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:11  У тоққуз йүз бәш йешида аләмдин өтти.

5:12  Қенан йәтмиш йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Маһалалил қойди.

5:13  Кейин у йәнә сәккиз йүз қириқ жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:14  У тоққуз йүз он йешида аләмдин өтти.

5:15  Маһалалил атмиш бәш йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Ярет қойди.

5:16  Кейин у йәнә сәккиз йүз оттуз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:17  У сәккиз йүз тохсән бәш йешида аләмдин өтти.

5:18  Ярет бир йүз атмиш икки йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Һанух қойди.

5:19  Кейин у йәнә сәккиз йүз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:20  У тоққуз йүз атмиш икки йешида аләмдин өтти.

5:21  Һанух атмиш бәш йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Мәтушәлаһ қойди.

5:22  Шуниңдин кейин Һанух үч йүз жил җәриянида Худа билән йеқин яшиди. У йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:23  У йәр йүзидә җәми үч йүз атмиш бәш жил яшап,

5:24  пүтүн һаятини Худа билән йеқин өткүзүп, бир күни көздин ғайип болди. Чүнки Худа уни Өз йениға елип кәткән еди.

5:25  Мәтушәлаһ бир йүз сәксән йәттә йешида бир оғул пәрзәнт көрди. Униң исмини Ламик қойди.

5:26  Кейин у йәнә йәттә йүз сәксән икки жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:27  У тоққуз йүз атмиш тоққуз йешида аләмдин өтти.

5:28  Ламик бир йүз сәксән икки йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Нуһ дәп қойди. У: «Пәрвәрдигарниң йәргә ләнәт ейтиши билән, биз җапалиқ ишларға қалған. Әнди бу бала бизниң еғирчилиғимизни йениклитиду», деди.

5:29  Ламик бир йүз сәксән икки йешида бир оғул пәрзәнт көрүп, униң исмини Нуһ дәп қойди. У: «Пәрвәрдигарниң йәргә ләнәт ейтиши билән, биз җапалиқ ишларға қалған. Әнди бу бала бизниң еғирчилиғимизни йениклитиду», деди.

5:30  Нуһни тапқандин кейин, Ламик йәнә бәш йүз тохсән бәш жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

5:31  У йәттә йүз йәтмиш йәттә йешида аләмдин өтти.

5:32  Нуһ бәш йүз яшқа киргәндин кейин, Сам, Һам, Япәт исимлиқ үч оғул пәрзәнт көрди.

Chapter 6

6:1  Инсанлар дунияда көпийишкә башлиғанда, қизларму көп­ләп туғулған еди.

6:2  «Худаниң оғуллири» шу қизларниң чирайлиқ­лиғини көрүп, өзлири халиған қизларни хотунлуққа елишқа башлиди.

6:3  Буни көргән Пәрвәрдигар: — Мән инсанларға бәргән һаятлиқ роһи уларда мәңгү яшимайду, чүнки улар өлүшкә тегишлик. Кәлгүсидә уларниң өмри бир йүз жигирмә яштин ашмисун! — деди.

6:4  «Худаниң оғуллири» инсанларниң қизлири билән биллә болуп, әвлат тапқан чағда вә кейинки вақитларда йәр йүзидә «Нефилим» дәп атилидиған, девигә охшайдиған адәмләрму бар еди. Улар қедимки заманниң батурлири вә даңлиқ кишилири еди.

6:5  Пәрвәрдигар инсанларниң бузулғанлиғини, нийитиниң һәр қачан яманлиғини көрүп,

6:6  Өзиниң адәмни яратқанлиғиға пушайман қилди. У интайин ечинған һалда:

6:7  — Мән яратқан инсанларни йәр йүзидин йоқитимән. Шундақла барлиқ чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатларниму йоқ қилимән. Уларни яратқанлиғим үчүн әпсуслинимән! — деди.

6:8  Лекин Пәрвәрдигар Нуһтин хурсән еди.

6:9  Нуһниң иш-излири төвәндикичә: Нуһниң Сам, Һам, Япәт исимлиқ үч оғли бар еди. Нуһ өз заманида бирдин-бир дурус, камчилиқсиз адәм болуп, Худаға йеқин яшиған еди.

6:10  Нуһниң иш-излири төвәндикичә: Нуһниң Сам, Һам, Япәт исимлиқ үч оғли бар еди. Нуһ өз заманида бирдин-бир дурус, камчилиқсиз адәм болуп, Худаға йеқин яшиған еди.

6:11  Башқа инсанлар болса, Худаниң нәзәридә гунаға патқан болуп, йәр йүзи улар сәвәвидин зораванлиққа толған еди.

6:12  Худа дунияға нәзәр селип, кишиләрниң қилмишлириниң яманлиғидин дунияниң интайин бузулғанлиғини көрди.

6:13  Шуниң билән Худа Нуһқа: — Дуния инсанларниң зораванлиғиға толуп кәтти. Шуңа Мән уларни йоқитимән! Дуния билән қошуп пүтүнләй йоқитимән!

6:14  Сән яхши мом яғачтин өзәңгә бир кемә яса. Ясиған кеминиң ичидә өйләр болсун. Су кирмәслиги үчүн ичи-сиртини момла.

6:15  Кеминиң узунлуғи бир йүз оттуз үч метр, кәңлиги жигирмә икки метр, егизлиги он үч метр болсун.

6:16  Кеминиң әң үстидә ләмпә болсун, ләмпә билән яғач там арилиғида әллик сантиметр егизликтә бошлуқ қалдур. Кемини жуқури, оттура вә төвән үч қәвәт қилғин. Кеминиң ишигини йениға ачқин.

6:17  Мән йәр йүзини топан билән ғәриқ қилип, асман астидики пүткүл җанлиқларни йоқитимән. Йәр йүзидики тиниғи бар мәхлуқларниң һәммисини йоқитимән,

6:18  лекин сән билән алдин-ала бир келишим түзәй. Сән аялиң, оғуллириң вә келинлириңни елип кемигә кир.

6:19  Сән йәнә кемигә йәр йүзидики һәр хил һайванларниң һәр бир түриниң әркәк-чишисидин бир җүптин елип, уларни сақлап қал.

6:20  Һәр хил чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатлар сақлинип қелиш үчүн, сениң алдиңға бир җүптин келиду. Сән уларни кемигә киргүзгин.

6:21  Өзәңлар вә һайванатлар үчүн һәр хил озуқ-түлүкләрни еливал, — деди.

6:22  Нуһ һәр бир ишни Худа буйруғандәк қилди.

Chapter 7

7:1  Пәрвәрдигар Нуһқа: — Бу дуниядики кишиләр арисида сениң бирдин-бир дурус киши екәнлигиңни байқидим. Шуңа сән пүтүн аиләңдикиләрни елип кемигә киргин.

7:2  Мән «һалал» дәп бәкиткән һайванатларниң һәр хилиниң әркәк-чишисидин йәттә җүптин, «һарамлириниң» һәр хилиниң әркәк-чишисидин бир җүптин еливал.

7:3  Учар қанатларниң һәр хилиниң әркәк-чишисидинму йәттә җүптин еливал. Шундақ болғанда, топан ахирлашқандин кейин, һәр хил һайванат, учар қанатлар һаят қелип, йәр йүзидә уларниң уруғи қайта көпийәләйду.

7:4  Өзәм яратқан пүткүл җанлиқларни йәр йүзидин пүтүнләй йоқитиш үчүн, йәттә күндин кейин, уда қириқ кечә-күндүз қаттиқ ямғур яғдуримән, — деди.

7:5  Нуһ Пәрвәрдигарниң буйруқлирини бир-бирләп иҗра қилди.

7:6  Топан йәр йүзини басқанда, Нуһ алтә йүз яшта еди.

7:7  У топан апитидин қутулуп қелиш үчүн, аяли, оғуллири вә келинлирини елип кемигә кирди.

7:8  «Һалал» вә «һарам» дәп бәкитилгән һәр хил чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатларму Худаниң Нуһқа ейтқинидәк Нуһниң алдиға келип, җүплири билән кемигә кирди.

7:9  «Һалал» вә «һарам» дәп бәкитилгән һәр хил чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатларму Худаниң Нуһқа ейтқинидәк Нуһниң алдиға келип, җүплири билән кемигә кирди.

7:10  Йәттә күндин кейин йәр йүзини топан бесишқа башлиди.

7:11  Нуһ алтә йүз яшқа киргән жили иккинчи айниң он йәттинчи күни йәр астидики һәммә булақлар йерилип, асмандин челәкләп қуйғандәк қаттиқ ямғур яғди.

7:12  Ямғур қириқ кечә-күндүз тохтимай давамлашти.

7:13  Дәл ямғур башланған күни Нуһ, аяли, Сам, Һам, Япәттин ибарәт үч оғли вә келинлири кемигә кирди.

7:14  Һәр хил явайи һайванатларниң чоң-кичиклири, өй һайванлири вә учар қанатлар,

7:15  җүмлидин, тиниғи бар пүткүл мәхлуқлар өз җүплири билән Нуһниң алдиға бир җүптин келип, кемигә кирди.

7:16  Һаят кәчүрүватқан барлиқ җанлиқлар Худаниң әмри бойичә өз җүплири билән кемигә киргәндин кейин, Пәрвәрдигар кеминиң ишигини тақап қойди.

7:17  Ямғур қириқ күн давамлашти. Топан улғайғансири кемә йәрдин көтирилди.

7:18  Су техиму егизләп, кемә су йүзидә ләйләп қалди.

7:19  Топан йәр йүзини қаплап, һәтта егиз тағ чоққилириму көрүнмәй қалди.

7:20  Су өрләп таки әң егиз тағ чоққилиридин йәттә метр егизләп кәткичә давамлашти.

7:21  Нәтиҗидә йәр йүзидики һаят кәчүрүватқан пүткүл җанлиқлар, йәни һәр қандақ учар қанатлар, чоң-кичик һайванатлар вә инсанлар пүтүнләй йоқитилди.

7:22  Демәк, йәр йүзидики һаятлиқ нәпәси бар болғанларниң һәммиси өлди.

7:23  Худа йәр йүзидики һәммә җанлиқларни, йәни инсанлар, чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатларни йоқатти. Пәқәт Нуһ билән униң кемисидики җанлиқларла һаят қалди.

7:24  Топан йәр йүзини бир йүз әллик күн басти.

Chapter 8

8:1  Шундақ болсиму, Худа Нуһни вә кемидә униң билән биллә болған барлиқ һайванатларни унтуп қалмиди. У йәр йүзидә шамал чиқарған еди, су пәсийишкә башлиди.

8:2  Йәр астидики булақлар йепилип, асмандин йеғиватқан қаттиқ ямғурму тохтиған еди.

8:3  Бир йүз әллик күн ичидә су аста-аста азайди.

8:4  Йәттинчи айниң он йәттинчи күни кемә Арарат тағ тизмилиридики бир тағниң үстидә олтирип қалди.

8:5  Су давамлиқ пәсийип, онинчи айниң биринчи күни тағ чоққилири көрүнүшкә башлиди.

8:6  Қириқ күндин кейин Нуһ деризисини ечип,

8:7  бир қарғини қоюп бәрди. Бу қарға таки йәрдики су қуруп кәткичә, кеминиң әтрапида айлинип жүрди.

8:8  Шуниң билән бир вақитта Нуһ суниң йәр йүзидин янған яки янмиғанлиғини билиш үчүн, бир кәптәрни қоюп бәргән еди.

8:9  Лекин йәр йүзини техичә су қаплап турғачқа, кәптәр қонғидәк җай тапалмай қайтип кәлди. Нуһ қолини сунуп, уни тутуп кемигә әкиривалди.

8:10  Йәнә йәттә күндин кейин у кәптәрни йәнә қоюп бәрди.

8:11  Кәчқурун һелиқи кәптәр тумшуғида йеңи зәйтун йопурмиғини чишлигән һалда Нуһниң йениға қайтип кәлди. Нуһ шуниңдин суниң йәр йүзидин асасий җәһәттин янғанлиғини билди.

8:12  Йәнә йәттә күндин кейин у кәптәрни йәнә қоюп бәрди. Бу қетим кәптәр қайтип кәлмиди.

8:13  Нуһ алтә йүз бир яшқа киргән жили биринчи айниң биринчи күни топан йәр йүзидин пүтүнләй йенип болди. Нуһ кеминиң қапқиғини ечип, өп-чөрисигә қарап, йәр йүзиниң қурушқа башлиғанлиғини көрди.

8:14  Иккинчи айниң жигирмә йәттинчи күни йәр йүзи пүтүнләй қуруп болди.

8:15  Худа Нуһқа: — Аялиң, оғуллириң вә келинлириңни кемидин елип чиқ.

8:16  Худа Нуһқа: — Аялиң, оғуллириң вә келинлириңни кемидин елип чиқ.

8:17  Йениңдики барлиқ мәхлуқлар, йәни учар қанатлар вә чоң-кичик һайванатларни елип чиқ. Улар йәр йүзидә йәнә көпийип, зиминға таралсун, — деди.

8:18  Шуниң билән Нуһ аяли, оғуллири вә келинлирини елип кемидин чиқти.

8:19  Йәр йүзидики барлиқ җанлиқлар, йәни чоң-кичик һайванатлар вә учар қанатлар өз түрлири билән топ-топ болушуп, кемидин чиқишти.

8:20  Нуһ Пәрвәрдигарға атап бир қурванлиқ суписини ясап, «һалал» дәп бәкитилгән һайванат вә учар қанатларниң һәр түридин таллап союп, қурванлиқ сүпитидә көйдүрүвәтти.

8:21  Пәрвәрдигар қурванлиқтин мәмнун болуп, көңлидә: «Инсанларниң қилмишлири үчүн йәргә қайта ләнәт ейтмаймән. Инсанларниң кичигидин тартип нийитиниң пүтүнләй яманлиғини билимән. Шундақ болсиму, йәр йүзидики барлиқ җанлиқларни һәргиз бу қетимқидәк қайта йоқитивәтмәймән.

8:22  Йәр йүзи бир күн моҗут болса, униңда терим-жиғим, иссиқ-соғ, қиш-яз, кечә-күндүзму моҗут болиду!» — деди.

Chapter 9

9:1  Худа Нуһ вә униң оғуллириға бәхит ата қилип мундақ деди: — Силәр нәслиңларни көпәйтиңлар, уруқ-әвладиңлар пүтүн дунияға тарқалсун.

9:2  Йәр йүзидики барлиқ чоң-кичик һайванатлар, учар қанатлар вә белиқлар силәрдин қорқуп, силәрниң башқурушуңларда болиду.

9:3  Бурун силәргә озуқлуқ үчүн көктатларни бәргинимдәк, әнди силәргә һәммә һайванатларниму беримән.

9:4  Лекин силәр қени бар гөшни һәргиз йемәңлар, чүнки җан қандидур.

9:5  Буниңдин башқа, қан төкүлүш болса, чоқум һесап алимән. Һәр қандақ бир һайван адәм өлтүрсә, униңдинму һесап алимән. Кимду-ким адәм өлтүрсә, униму өлүмгә мәһкүм қилимән.

9:6  Мән адәмни Өзәмгә охшайдиған қилип яраттим, Шуниң үчүн кимки башқа бир адәмниң қенини төксә, Униң қениму башқилар тәрипидин төкүлиду.

9:7  Силәр нәслиңларни көпәйтиңлар. Силәрниң уруқ-әвладиңлар пүтүн дунияни қаплисун.

9:8  Андин Худа Нуһ вә униң оғуллириға мундақ деди: — Мән әнди силәр вә силәрниң уруқ-әвлатлириңлар билән һәм йәр йүзидики барлиқ һайванатлар, йәни силәр билән биллә кемидин чиққан һәр бир өй һайванлири, явайи һайванатлар вә учар қанатлар билән келишим түзимән.

9:9  Андин Худа Нуһ вә униң оғуллириға мундақ деди: — Мән әнди силәр вә силәрниң уруқ-әвлатлириңлар билән һәм йәр йүзидики барлиқ һайванатлар, йәни силәр билән биллә кемидин чиққан һәр бир өй һайванлири, явайи һайванатлар вә учар қанатлар билән келишим түзимән.

9:10  Андин Худа Нуһ вә униң оғуллириға мундақ деди: — Мән әнди силәр вә силәрниң уруқ-әвлатлириңлар билән һәм йәр йүзидики барлиқ һайванатлар, йәни силәр билән биллә кемидин чиққан һәр бир өй һайванлири, явайи һайванатлар вә учар қанатлар билән келишим түзимән.

9:11  Силәргә вәдә беримәнки, пүткүл җанлиқлар һәргиз топан билән қайта йоқитилмайду, йәр йүзини харап қилидиған топан иккинчи кәлмәйду.

9:12  Мән силәр вә барлиқ җанлиқлар билән мәңгүлүк бир келишимни түздүм. Бу келишимниң бәлгүси — асманда көрүнидиған һасан-һүсәндур.

9:13  Мән силәр вә барлиқ җанлиқлар билән мәңгүлүк бир келишимни түздүм. Бу келишимниң бәлгүси — асманда көрүнидиған һасан-һүсәндур.

9:14  Мәйли қачан болмисун, ямғурдин кейин асмандики булутлар арисида һасан-һүсәнни көргинимдә, Өзәмниң силәр вә пүткүл җанлиқлар билән түзгән келишимимни есимгә алимән. Топан барлиқ җанлиқларни қайта йоқатмайду.

9:15  Мәйли қачан болмисун, ямғурдин кейин асмандики булутлар арисида һасан-һүсәнни көргинимдә, Өзәмниң силәр вә пүткүл җанлиқлар билән түзгән келишимимни есимгә алимән. Топан барлиқ җанлиқларни қайта йоқатмайду.

9:16  Һасан-һүсәнниң булутлар арисида пәйда болуши Өзәмниң силәр вә йәр йүзидики пүткүл җанлиқлар билән түзгән мәңгүлүк келишимимни есимгә кәлтүриду.

9:17  Һасан-һүсән Мениң барлиқ җанлиқлар билән түзгән келишимимниң бәлгүси болсун.

9:18  Кемидин чиққан Нуһниң оғуллири: Сам, Һам вә Япәтләр еди. (Һам қананлиқларниң бовиси.)

9:19  Дунияға тарқалған һәммә хәлиқләр Нуһниң бу үч оғлиниң әвлатлиридур.

9:20  Нуһ дехан болуп, үзүмзарлиқ йетиштүргән биринчи киши еди.

9:21  Бир қетим у шарап ичип мәс болуп қелип, кийим-кечәклирини селиветип, чедирида ятатти.

9:22  Қананниң атиси болған Һам атисиниң қеп-ялиңачлиғини көрүп қелип, бу ишни икки қериндишиға ашкарилап қойди.

9:23  Сам билән Япәт учисиға бир узун чапан йепинчақлап, чедирниң ичигә кәйничә меңип кирип, чапанни атисиға йепип қойди. Улар йүзини алди тәрәпкә қилип, атисиниң ялиңач тенигә қаримиди.

9:24  Нуһ ойғинип, кәнҗә оғли Һамниң қилғанлирини билип,

9:25  униң оғли Қананға ләнәт ейтип мундақ деди: «Қананға ләнәт яққай! У қериндашлириниң әң төвән қули болғай.

9:26  Пәрвәрдигар — Сам етиқат қилған Худа мәдһийиләнгәй! Қананниң әвлади Самниң әвладиға қул болғай.

9:27  Худа Япәтни гүлләп яшнатқай. Униң әвлади Самниң әвлади билән биллә инақ яшиғай. Қананниң әвлади Япәтниң әвладиға қул болғай».

9:28  Топандин кейин Нуһ йәнә үч йүз әллик жил өмүр сүрди.

9:29  У тоқ­­қуз йүз әллик йешида аләмдин өтти.

Chapter 10

10:1  Нуһниң оғуллири Сам, Һам, Япәтләрниң әвлатлири төвәнди­кичә: Топандин кейин у үчидин пәрзәнтләр төрәлди.

10:2  Япәтниң оғуллири: Гомәр, Магог, Мадай, Яван, Тубал, Мәшәк вә Тираслар еди.

10:3  Гомәрниң оғуллири: Ашкиназ, Рифат вә Тогармаһлар еди.

10:4  Яванниң оғуллири: Әлиша, Таршиш, Киттим, Роданимлар еди.

10:5  Улар деңиз бойлирида вә аралларда яшайдиған милләтләрниң атиси болди. Япәтниң әвлатлири өз қәбилилири вә дөләтлири ичидә яшап, өз тиллирида сөзлишидиған милләтләрдин болуп қалди.

10:6  Һамниң оғуллири: Куш, Мисир, Ливийә вә Қананлар еди.

10:7  Кушниң оғуллири болса: Сиба, Һавилаһ, Сабита, Раами вә Сәбитикаһ­лар еди. Рааминиң оғуллири болса: Шиба вә Деданлар еди.

10:8  Кушниң Нимрод исимлиқ бир оғли болуп, у йәр йүзидики әң күчлүк батурға айланди.

10:9  У Пәрвәрдигарниң алдида батур очи болған еди. Шуңа кишиләр арисида «Пәрвәрдигар сени Нимродтәк батур очи қилсун!» дегән сөз тарқалған еди.

10:10  Дәсләптә униң падишалиғи Бабил, Әрәк, Акад, Калнеһ дегән җайларни өз ичигә алатти. Бу төрт җай Бабилонда еди.

10:11  У бу йәрдин Ассур райониға кәңийип, Нинәви, Риһубот-Ир, Калах вә Рәсән дегән шәһәрләрни бена қилди. Рәсән шәһири Нинәви билән Калах шәһириниң оттурисида болуп, у чоң шәһәр еди.

10:12  У бу йәрдин Ассур райониға кәңийип, Нинәви, Риһубот-Ир, Калах вә Рәсән дегән шәһәрләрни бена қилди. Рәсән шәһири Нинәви билән Калах шәһириниң оттурисида болуп, у чоң шәһәр еди.

10:13  Мисирниң әвлатлири: лудлар, анамийлар, леһабийлар, нафтуһий­лар,

10:14  патруслар, каслуһийлар вә критлар еди. Филистинликләр болса, каслуһийларниң кейинки әвлатлири еди.

10:15  Қананниң тунҗа оғлиниң исми Сидон еди, йәнә бир оғлиниң исми Хит еди. Уларниң исимлири кейин һәр милләтләрниң намлириға айлинип, улар шу милләтләрниң бовилири болди.

10:16  Қанан йәнә йәбуслар, аморлар, гиргашлар,

10:17  һивилар, аркийлар, синдийлар,

10:18  арвадийлар, симарийлар вә һаматийларниң бовиси болди. Кейин қананлиқларниң қәбилилири наһайити кәң тарқалди.

10:19  Уларниң зимин чегариси Сидонниң җәнубидин Гирарниң йенидики Газа шәһиригичә, шәриқтә Содом, Гомора, Адма вә Сибоимниң йенидики Лаша шәһиригичә созулатти.

10:20  Һамниң бу әвлатлири һәр қайсиси өз қәбилилири вә дөләтлири ичидә яшап, өз тиллирида сөзлишидиған милләтләрдин болуп қалди.

10:21  Сам Япәтниң акиси болуп, у әбәрләрниң атиси болди.

10:22  Самниң оғуллири Елам, Ассур, Арпахшад, Лод вә Аррам еди. Уларниң исимлири кейин һәр милләтләрниң намлириға айлинип, улар шу милләтләрниң бовилири болди.

10:23  Аррамниң оғуллири: Ус, Һул, Гәтәр вә Машлар еди.

10:24  Арпахшад Шалаһниң атиси, Шалаһ болса Әбәрниң атиси еди.

10:25  Әбәрдин икки оғул төрәлди. Бириниң исми Пәләг еди, чүнки у яшиған дәвирдә инсанлар бөлүнүшкә башлиди. Йәнә бириниң исми Йоқтан еди.

10:26  Йоқтанниң оғуллири: Алмодад, Шәләп, Хазармавит, Йәраһ,

10:27  Һадорам, Узал, Диклаһ,

10:28  Обалий, Абимаел, Шиба,

10:29  Офир, Һавилаһ вә Йобаблар еди. Мана буларниң һәммиси Йоқтанниң оғуллири болуп,

10:30  улар Мешадин Сәффарниң шәриқ тәрипидики таққичә болған җайларда яшатти.

10:31  Самниң жуқурида тилға елинған әвлатлириниң һәр қайсиси өз қәбилилири вә дөләтлири ичидә яшап, өз тиллирида сөзлишидиған милләтләрдин болуп қалди.

10:32  Жуқуридикиләр Нуһниң әвлатлиридур. Булар өз зиминидики һәр бир қәбилиләр бойичә хатириләнгән. Топандин кейин дуния­дики пүтүн милләтләр Нуһниң оғуллиридин тарқалди.

Chapter 11

11:1  Дәсләптә йәр йүзидә бирла тил бар еди, инсанлар пәқәт шу тилдила сөзлишәтти.

11:2  Улар шәриқ тәрәпкә көчүватқинида, Бабилондики бир түзләңликкә келип орунлашти.

11:3  Улар өз ара: — Хиш қуюп, отта пиширайли! — дәп мәслиһәтләшти. Буниң билән улар қурулушта ташниң орниға хиш, лайниң орниға қара май ишлитидиған болди.

11:4  Андин улар: — Бир шәһәр бена қилайли! Шәһәрдә асманға тақашқидәк бир мунара ясап, өз намимизни чиқирип, тәрәп-тәрәпкә тарқилип кетишимиздин сақлинайли! — дейишти.

11:5  Пәрвәрдигар инсанларниң бена қиливатқан шәһәр вә мунарини көргили чүшти.

11:6  Пәрвәрдигар: — Улар бирлишип бир җамаәт болуп, бир тилда сөзлишидикән. Бу пәқәтла улар қилмақчи болған ишниң башлиниши! Буниңдин кейин улар немә қилишни халиса, шуни қилалайду.

11:7  Биз чүшүп, уларниң тилини қалаймиқанлаштуруветип, уларни бир-бириниң мәхситини уқалмайдиған қилип қояйли, — деди.

11:8  Буниң билән Пәрвәрдигар уларни пүтүн дунияға тарқитивәтти. Улар шәһәр бена қилиш қурулушини тохтатти.

11:9  Шуңа бу шәһәрниң нами Бабил дәп аталди. Чүнки Пәрвәрдигар у йәрдә инсанларниң тиллирини қалаймиқанлаштуруветип, уларни дунияниң һәр қайси җайлириға тарқитивәткән еди.

11:10  Самниң әвлатлири төвәндикичә: Топан өтүп иккинчи жили Сам йүз йешида Арпахшадни тапти.

11:11  Кейин у йәнә бәш йүз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:12  Арпахшад оттуз бәш йешида Шалаһни тапти.

11:13  Кейин у йәнә төрт йүз үч жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:14  Шалаһ оттуз йешида Әбәрни тапти.

11:15  Кейин у йәнә төрт йүз үч жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:16  Әбәр оттуз төрт йешида Пәләгни тапти.

11:17  Кейин у йәнә төрт йүз оттуз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:18  Пәләг оттуз йешида Рағуни тапти.

11:19  Кейин у йәнә икки йүз тоқ­қуз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:20  Рағу оттуз икки йешида Серухни тапти.

11:21  Кейин у йәнә икки йүз йәттә жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:22  Серух оттуз йешида Наһорни тапти.

11:23  Кейин у йәнә икки йүз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:24  Наһор жигирмә тоққуз йешида Тәраһни тапти.

11:25  Кейин у йәнә бир йүз он тоққуз жил һаят кәчүрүп, йәнә оғул-қиз пәрзәнтләрни көрди.

11:26  Тәраһ йәтмиш жил өмүр сүрүп, Ибрам, Наһор вә Һаранларни тапти.

11:27  Тәраһниң әвлатлири төвәндикичә: Тәраһ Ибрам, Наһор вә Һаранларни тапти. Һаран болса, Лутни тапти.

11:28  Һаран калданиларниң зимини болған өз жути Ур шәһиридә атиси Тәраһтин бурун аләмдин өтти.

11:29  Ибрам Сараһқа өйләнди, Наһор болса Һаранниң қизи Милкаға өйләнди. Һаранниң йәнә Искаһ дегән балисиму бар еди.

11:30  Сараһ туғмас болғачқа, пәрзәнт көрмигән еди.

11:31  Тәраһ оғли Ибрамни, нәвриси Лутни (Һаранниң оғли) вә келини, йәни Ибрамниң аяли Сараһни елип, калданиларниң зимини болған Ур шәһирини қалдуруп, Қанан дегән районға кәтмәкчи еди. Бирақ улар Һаран дегән шәһәргә кәлгәндә, шу йәрдә олтирақлишип қалди.

11:32  Тәраһ икки йүз бәш жил өмүр сүрүп, Һаранда аләмдин өтти.

Chapter 12

12:1  Пәрвәрдигар Ибрамға мундақ деди: — Сән жутуңдин чиқип, атаң вә башқа уруқ-җамаитиңдин айрилип, Мән көрсәтмәкчи болған йәргә барғин.

12:2  «Мән сениң уруқ-әвладиңни көпәйтип, Уларни бир чоң хәлиқ қилимән. Мән саңа бәхит ата қилип, намиңни улуқ қилимән. Шундақ қилип, кишиләр сән арқилиқ бәхит тапиду.

12:3  Саңа бәхит тилигәнләргә бәхит ата қилимән, Саңа ләнәт ейтқанларға ләнәт яғдуримән. Сән арқилиқ һәммә милләтләргә бәхит ата қилимән!»

12:4  Ибрам йәтмиш бәш йешида Пәрвәрдигарниң йол-йоруғи билән Һаран шәһиридин кәтти, Лутму униң билән биллә кәтти.

12:5  Ибрам аяли Сараһ билән җийәни Лутни вә өзлириниң Һаран шәһиридә тапқан байлиғи вә қуллирини елип, Қанан райониға қарап йол алди. Улар Қанан тәвәсигә киргәндин кейин,

12:6  сәпирини давамлаштуруп, Шәкәм шәһиригә йеқин Морәһ дегән җайдики чоң бир емән дәриғиниң йениға кәлди. У чағда қананлиқлар шу зиминда яшавататти.

12:7  Пәрвәрдигар Ибрамға көрүнүп, униңға: — Мана бу зиминни сениң әвладиңға тәғдим қилимән, — деди. Шуңа Ибрам у йәрдә өзигә көрүнгән Пәрвәрдигарға атап бир қурванлиқ суписини ясап, ибадәт қилди.

12:8  Кейин у җәнупқа йөткилип, Бәйтәл шәһириниң шәрқидики тағлиқ районға барди. Ғәрип тәрипи Бәйтәлгә, шәриқ тәрипи Ай дегән җайға тутишидиған бу җайға орунлишип, у йәрдиму бир қурванлиқ суписини ясап, Пәрвәр­дигарға ибадәт қилди.

12:9  Кейин у аста-аста Қананниң җәнуби­дики Негиб райониға йөткәлди.

12:10  Қананда ачарчилиқ йүз берип, әһвал интайин еғир еди. Шуниң үчүн Ибрам Мисирға берип, у йәрдә вақитлиқ турмақчи болди.

12:11  Улар Мисирға киришкә аз қалғанда, Ибрам аяли Сараһқа: — Сән бир гөзәл аял.

12:12  Мисирлиқлар сени көрсә, җәзмән мениң аялим екәнлигиңни билип, сени һаят қалдуруп, мени өлтүрүветиду.

12:13  Сән уларға өзәңни мениң сиңлим дегин. Шундақ десәң, улар сени дәп, мени өлтүрмәй, маңа яхши муамилә қилиду, — деди.

12:14  Ибрам Мисирға киргән вақтида, мисирлиқлар дәрвәқә униң аялиниң гөзәллигини байқиди.

12:15  Ордидики бир нәччә әмәлдар уни көрүп, падиша алдида униң гөзәллигини тәриплигән еди. Шуниң билән Сараһ ордиға елип кирилди.

12:16  Падиша Сараһниң сәвәвидин Ибрамға яхши муамилә қилди. Униңға нурғун кала, қой, ешәк, төгә вә әр-аял қулларни соға қилди.

12:17  Лекин падиша Ибрамниң аяли Сараһни елип кәткәнлиги үчүн, Пәрвәрдигар падишаға вә униң ордисидикиләргә апәт яғдурди. Улар қорқунучлуқ кесәлгә гириптар болди.

12:18  Буни сәзгән падиша Ибрамни чақиртип, униңға: — Бу маңа немә қилғиниң? Немишкә Сараһниң өз аялиң екәнлигини ейтмидиң?

12:19  Немишкә уни сиңлим дедиң? Шундақ дегиниңни аңлап, мән уни алдим. Аялиң мана! Уни елип кәт! — деди.

12:20  Буниң билән падиша өз әмәлдарлириға Ибрамни чегаридин чиқириветишкә әмир қилди. Улар уни аяли вә униңға мәнсүп болған һәммә нәрсилири билән қошуп йолға салди.

Chapter 13

13:1  Ибрам аяли вә өзигә мәнсүп болған һәммә нәрсилирини елип, Мисирдин чиқип, Қананниң җәнубидики Негиб райониға барди. Лутму униң билән биллә барди.

13:2  Ибрам бай болуп, униң нурғун мал-варанлири вә алтун-күмүчлири бар еди.

13:3  Кейин у Негиб районидин кетип, аста-аста шималға йөткилип, Бәйтәл шәһиригә қайта барди. У Бәйтәл билән Ай шәһириниң арилиғиға, йәни тунҗа қетим орунлишип,

13:4  қурванлиқ суписини ясиған йәргә қайтип келип, у йәрдә Пәрвәрдигарға ибадәт қилди.

13:5  Ибрам билән маңған Лутниңму мал-варанлири вә қуллири көп еди.

13:6  Бу икки аилиниң падилири бәк көп болғачқа, отлақлар йетиш­мәй қалған еди.

13:7  Шуңа Ибрамниң падичилири билән Лутниң падичи­лири арисида талаш-тартиш чиқип қалди. (У чағда қананлиқлар билән пәризиләр йәнила Қанан районида туратти.)

13:8  Шуңа Ибрам Лутқа: — Биз болсақ уруқ-туққан, аримизда вә падичилиримизниң арисида талаш-тартиш чиқмисун.

13:9  Айрилип яшайли. Мана. Пүтүн зимин сениң алдиңда турупту. Халиған йәрни талла! Оң тәрәпни таллисаң, сол тәрәп маңа қалсун, сол тәрәпни таллисаң, оң тәрәп маңа қалсун, — деди.

13:10  Лут төрт тәрәпкә нәзәр селип, Иордан дәрия вадисидин Зоарғичә созулған кәң түзләңликни көрди. Бу түзләңликниң сүйи мол болуп, худди Ерәм баққа вә Мисирниң йәрлиригә охшатти. (У чағда Пәрвәрдигар Содом билән Гомора шәһәрлирини техи харабиликкә айландурмиған еди.)

13:11  Шуңа Лут у йәрни таллап, шәриқ тәрәпкә йөткәлди. У иккиси мана шундақ айрилди.

13:12  Ибрам Қананда олтирақлишип қалди. Лут Иордан дәрия вадисидики шәһәрләргә йеқинлишип, Содом шәһириниң әтрапида чедир тикип орунлашти.

13:13  Содомлуқлар яманлиққа толған болуп, Пәрвәрдигарниң нәзәридә улар еғир гунакарлар еди.

13:14  Лут Ибрамдин айрилип кәткәндин кейин, Пәрвәрдигар Ибрамға: — Сән турған җайиңдин шәриқ, ғәрип, җәнуп вә шимал тәрәп­ләргә қарап бақ.

13:15  Сән көрүватқан бу зиминларни саңа вә сениң әвлат­лириңға тәғдим қилимән. Бу зимин мәңгү силәргә мәнсүп.

13:16  Мән сениң әвлатлириңни һәдди-һесапсиз көпәйтимән. Йәр йүзидики қумни һеч ким саналмиғанға охшаш, уларниң саниниму һеч ким саналмайду.

13:17  Орнуңдин тур. Бу зиминни кезип чиқ, Мән уни саңа тәғдим қилдим! — деди.

13:18  Буниң билән Ибрам чедирлирини жиғиштуруп, Һиброн шәһиригә йеқин Мамрәдики емән дәрәқлигиниң йенида олтирақлишип, у йәрдә Пәрвәрдигарға атап қурванлиқ суписини ясиди.

Chapter 14

14:1  Шу күнләрдә Бабилон беги Амрафил, Елласар беги Арйок, Елам беги Кедорлавмар, Гойим беги Тидал қатарлиқ төрт бәг бирлишип,

14:2  Содом беги Бәра, Гомора беги Бирша, Адма беги Шинап, Сибоим беги Шәмәбәр вә Бела (Зоар дәпму атилиду) беги қатарлиқ бәш бәг билән җәң қилишқа чиқти.

14:3  Бу бәш бәг қошунлирини бирләштүрүп, Сиддим вадисиға жиғди. (Сиддим вадиси һазирқи «Өлүк деңиз» вадисидур.)

14:4  Улар он икки жил Кедорлавмар бегиниң һөкүмранлиғида болуп, он үчинчи жилға кәлгәндә, униңға қарши исиян көтәргән еди.

14:5  Шуңа он төртинчи жили Кедорлавмар бәг өзиниң вә иттипақдаш бәгләрниң қошунлирини башлап берип, Аштарот-Карнаим дегән йәрдә рефаларни йәңди. Кейин Һам дегән йәрдә зузларни вә Шава-Кирятаим түзләңлигидә емларниң һәммисини тар-мар қилди.

14:6  Сәир тағлиқ районида яшаватқан һоритларниму чөл бойидики Әл-Паранғичә қоғлап берип, тар-мар қилди.

14:7  Арқидинла улар Ен-Мишпат, йәни Кадешқа қайтип, амаләкләрниң пүтүн зиминини бесивелип, Һазазун-Тамарда яшаватқан аморларниму тар-мар қилди.

14:8  Буниң билән Содом, Гомора, Адма, Сибоим вә Бела, йәни Зоар қатарлиқ бәш бәгликниң бәглири бирләшмә қошунини башлап, Сиддим вадисиға җәң қилишқа чиқти.

14:9  Улар Елам шәһириниң беги Кедорлавмар, Гойимниң беги Тидал, Бабилонниң беги Амрафил вә Елласарниң беги Арйоктин ибарәт төрт бәг билән җәң қилди.

14:10  Сиддим вадисиниң һәммә йеридә қара май билән толған көлчәкләр бар еди. Содом беги билән Гомора беги қачқан вақтида, қошунлириниң бир қисми көлчәкләргә чүшүп кетип, қалғанлири таққа қечип кәтти.

14:11  Төрт бәг Содом билән Гомораниң пүтүн байлиқ вә ашлиқ-түлүк­лирини булаң-талаң қилип кәтти.

14:12  У чағда Ибрамниң җийәни Лут Содомда туратти. Улар униму мал-мүлүклири билән қошуп булап кәтти.

14:13  Лекин қутулуп қалған бир киши бу ишларни ибраний болған Ибрамға мәлум қилди. У чағда Ибрам амор қәбилисидин Мамрә исимлиқ бир кишиниң емән дәрәқлигиниң йенида туратти. Мамрә вә икки иниси — Әшкол вә Анир Ибрамниң иттипақдашлири еди.

14:14  Ибрам җийәни Лутниң әсиргә чүшүп қалғанлиғини аңлап, өз адәмлиридин үч йүз он сәккиз нәпәр җәңчини чақирип, төрт бәгни Дан дегән җайғичә қоғлап барди.

14:15  У йәрдә җәңчиләрни бир қанчә қисимға бөлүп, кечиси һуҗум қилип, дүшмәнни мәғлуп қилди. Уларни Дәмәшқниң шималидики Хоба дегән җайғичә қоғлап, булап кәткән һәммә мал-мүлүкни тартивелип, өз җийәни Лутни вә униң пүтүн байлиқлирини, хотун-қизлирини вә башқиму әсиргә чүшкән адәмлирини қайтуруп алди.

14:16  У йәрдә җәңчиләрни бир қанчә қисимға бөлүп, кечиси һуҗум қилип, дүшмәнни мәғлуп қилди. Уларни Дәмәшқниң шималидики Хоба дегән җайғичә қоғлап, булап кәткән һәммә мал-мүлүкни тартивелип, өз җийәни Лутни вә униң пүтүн байлиқлирини, хотун-қизлирини вә башқиму әсиргә чүшкән адәмлирини қайтуруп алди.

14:17  Ибрам Кедорлавмар вә униң билән иттипақдаш һәр қайси бәгләрни мәғлуп қилип, ғалибә билән қайтип кәлгәндә, Содом беги уни қарши елиш үчүн Шава вадисиға (Хан вадиси дәпму атилиду) чиқти.

14:18  Улуқ Худаниң роһанийи һәм Салимниң беги Малкисидиқму нан вә шарап елип, Ибрамниң алдиға чиқип,

14:19  униңға бәхит тиләп: «Пүтүн аләмниң Яратқучиси болған улуқ Худа Ибрамни бәхитлик қилғай!

14:20  Сени дүшминиң үстидин ғалибә қилдурған улуқ Худа мәдһийиләнгәй!» деди. Ибрам олҗа алған нәрсиләрниң ондин бирини Малкисидиққа тәғдим қилди.

14:21  Содом беги Ибрамға: — Олҗиларниң һәммиси саңа мәнсүп, лекин адәмлиримни қайту­руп бәр! — деди.

14:22  Ибрам униңға: — Пүтүн аләмниң Яратқучиси болған Пәрвәрдигар улуқ Худа алдида қәсәм қилимәнки,

14:23  мән сениң һәр қандақ нәрсәңни, һәтта бир тал жипиңни яки кәшәңниң боқучиниму алмаймән. Болмиса, сән кейин: «Мән Ибрамни бай қилип қойдум!» дейиштин янмайсән.

14:24  Шуниң үчүн адәмлиримниң йегининила һесаплаймән. Униңдин башқа һеч немини алмаймән. Лекин мениң иттипақдашлирим Анир, Әшкол вә Мамрәләргә олҗилардин тегишлигини айрип бәрсәң болди, — деди.

Chapter 15

15:1  Бу вақиәләрдин кейин Пәрвәрдигар Ибрамға көрүнүп, униңға: — Ибрам, қорқма! Мән саңа қалқан болуп, наһайити зор сийлиқ беримән, — деди.

15:2  Лекин Ибрам: — Әй Егәм Худа, мениң пәрзәндим болмиса, Сениң бәрмәкчи болған сийлиғиңниң пайдиси немә? Мениң бирдин-бир мирасхорум Дәмәшқтин кәлгән чакирим Елийәзәр болиду.

15:3  Сән маңа пәрзәнт бәрмидиң, шуңа мениң тәәллуқатимға чакирим мирасхор болиду, — дәп җавап бәрди.

15:4  Арқидинла у Пәрвәрдигарниң өзигә йәнә: — Чакириң Елийәзәр сениң мирасхоруң болмайду, пәқәт өзәңдин болған оғулла мирасхоруң болиду, — дегәнлигини аңлиди.

15:5  Шуниңдин кейин Худа уни ташқириға елип чиқип, униңға: — Асманға қарап, юлтузларни саналайдиған болсаң санап бақ, сениң әвладиң әйнә шу юлтузлардәк сан-санақсиз көп болиду! — деди.

15:6  Ибрам Пәрвәрдигарниң сөзлиригә ишәнди. Пәрвәрдигар униң ишәнчини көрүп, уни һәққаний адәм, дәп һесаплиди.

15:7  Пәрвәрдигар униңға йәнә: — Сени бу зиминға егә қилиш үчүн, сени калданиларниң зимини болған Ур шәһиридин елип чиққан Пәрвәрдигариң Мән болимән, — деди.

15:8  Лекин Ибрам: — Әй Егәм Худа, мән бу зиминға җәзмән егә болидиғанлиғимни немидин билимән? — дәп сориди.

15:9  Пәрвәрдигар униңға: — Сән үч яшлиқ кала, өшкә, қошқардин һәм пахтәк вә яш кәптәр­дин бирдин елип, Мениң алдимға кәлгин, — дәп җавап бәрди.

15:10  Ибрам бу һайванларни Худаниң алдиға апирип, қушлардин башқисиниң қарнини йерип икки парчә қилди. Гөшләрни икки тәрәпкә қатар қилип тизди.

15:11  Қузғунлар учушуп келип, гөшләргә қонғанда, Ибрам уларни қоғлавәтти.

15:12  Күн патқанда, Ибрам уйқиға кәтти. Чүшидә уни қорқунучлуқ қараңғулуқ басти.

15:13  Пәрвәрдигар униңға мундақ деди: — Шуни билип қойғинки, сениң әвлатлириң башқа бир дөләттә мусапир болиду. Шу дөләттики кишиләргә қул болуп, төрт йүз жил улар тәрипидин азап чекиду.

15:14  Лекин Мән уларни қул қилғучи хәлиқни чоқум җазалаймән. Улар у дөләттин қайтқинида, нурғун байлиқларни елип келиду.

15:15  Сән болсаң узақ өмүр сүрүп, әҗдатлириң­ниң қешиға кетисән.

15:16  Сениң әвлатлириң бу йәргә қайтип кәлгичә, бу йәрдә төрт әвлат өтүп кетиду. Чүнки бу йәрдә туруватқан аморлар­ниң гуналири чекигә йәтмигичә, уларни бир тәрәп қилмаймән.

15:17  Күн петип қараңғу чүшкәндин кейин, ис чиқип турған очақ вә йенип турған мәшъәл туюқсиз пәйда болуп, һелиқи икки қатар гөшниң оттурисидин өтүп кәтти.

15:18  Мана шу чағда Пәрвәрдигар Ибрам билән келишим түзүп, мундақ деди: — Мән Мисир чегарисидин таки Фират дәриясиғичә созулған бу зиминниң һәммисини сениң әвлатлириңға тәғдим қилдим. Бу зимин кенлар, кенизләр, кадмонлар,

15:19  Мана шу чағда Пәрвәрдигар Ибрам билән келишим түзүп, мундақ деди: — Мән Мисир чегарисидин таки Фират дәриясиғичә созулған бу зиминниң һәммисини сениң әвлатлириңға тәғдим қилдим. Бу зимин кенлар, кенизләр, кадмонлар,

15:20  хитлар, пәризиләр, рефалар,

15:21  аморлар, қананлар, гиргашлар вә йәбуслар дәп тонулған хәлиқләрниң зиминлириниң һәммисини өз ичигә алиду.

Chapter 16

16:1  Ибрамниң аяли Сараһ туғмас еди. Бирақ униң Һәҗәр исимлиқ мисирлиқ бир қиз хизмәткари бар еди.

16:2  Сараһ Ибрамға: — Пәрвәрдигар мени туғмас яритипту, әнди сиз мениң қиз хизмәт­карим билән бир ястуққа баш қоюң! Бәлким у маңа бир оғул туғуп берәр, — деди. Ибрам Сараһниң бу сөзигә қошулди.

16:3  Шуниң билән Сараһ Һәҗәрни Ибрамға кичик хотунлуққа бәрди. (Бу вақиә Ибрам Қананда он жил турғанда йүз бәрди.)

16:4  Ибрам Һәҗәр билән биллә болғандин кейин, Һәҗәр һамилдар болуп қалди. У өзиниң һамилдар болғанлиғини сезип, мәғрурлинип, Сараһни көзгә илмайдиған болуп қалди.

16:5  Сараһ Ибрамға: — Һәммини қилған сән! Мән Һәҗәрни саңа қошуп қойған. Әндиликтә у өзиниң һамилдарлиғини билипла, мени көзгә илмай­диған болувалди. Сениң яки мениң тоғра екәнлигигә Пәрвәрдигар Өзи һөкүм қилсун! — деди.

16:6  Ибрам: — У сениң хизмәткариң, у сениң илкиңдә. Униңға қандақ муамилә қилиш сениң ихтияриң, — дәп җавап бәрди. Буниң билән Сараһ Һәҗәрни бозәк қилди, шуңа Һәҗәр Ибрамниң өйидин қечип кәтти.

16:7  Периштәниң қияпитидә көрүнгән Пәрвәрдигар Һәҗәрни чөлдики бир булақниң йенида көрди. Булақ Шур дегән йәргә баридиған йолниң бойида еди.

16:8  Периштә униңдин: — Әй Сараһниң хизмәткари Һәҗәр, сән қәйәрдин кәлдиң? Нәгә кетиватисән? — дәп сориди. — Мән аял ғоҗайиним Сараһниң йенидин қечип чиқтим, — дәп җавап бәрди Һәҗәр.

16:9  Периштә униңға: — Сән аял ғоҗайиниңниң йениға қайтип берип, униңға бойсун­ғин, — деди.

16:10  Периштә йәнә мундақ деди: — Мән сениң әвладиңни шундақ көпәйтимәнки, уларни һеч ким саналмайдиған қилимән.

16:11  Сән һамилдар болуп, бир оғул туғисән, исмини Исмаил қойғин, чүнки сениң дат-пәриядиң Пәрвәрдигарға йәтти.

16:12  Сениң оғлуңниң мүҗәзи бир явайи ешәккә охшайду. Һәммә йәргә берип кишиләр билән җедәл чиқириду. Кишиләрму униңға қаршилиқ көрситиду. У туққанлириға өчмәнлик қилип яшайду.

16:13  Һәҗәр өз-өзигә: «Мән расттинла маңа ғәмхорлуқ қилған Худани көрдүм!» деди. Шуниң билән у өзигә сөз қилған Пәрвәрдигарни «Ел-роа» дәп атиди.

16:14  Шуңа кишиләр у булаққа Беер-лаһайрой дәп нам қойди. Бу булақ һазирму Кадеш билән Бәрәд шәһириниң оттурисидидур.

16:15  Һәҗәр Ибрамға бир оғул туғуп бәрди. Ибрам униңға Исмаил дәп ат қойди.

16:16  У чағда Ибрам сәксән алтә яшта еди.

Chapter 17

17:1  Ибрам тохсән тоққуз яшқа кәлгәндә, Пәрвәрдигар униңға көрүнүп: — Мән һәммигә қадир Худадурмән. Сән давамлиқ мениң йолумда меңип, әйипсиз адәм бол.

17:2  Мән сән билән түзгән келишимимдә чиң туруп, сени көп әвлатлиқ қилимән, — деди.

17:3  Ибрам йәргә баш қойди. Худа униңға мундақ деди:

17:4  — Мениң сән билән түзгән келишимим мундақ: Сән нурғун мил­ләтләр­ниң атиси болисән.

17:5  Һазирдин башлап сениң исмиң Ибрам әмәс, Ибраһим болсун, чүнки Мән сени нурғун милләтләрниң атиси қилимән.

17:6  Мән саңа көп әвлатларни беримән. Уларниң арисидин йеңи хәлиқ вә падишаларму чиқиду.

17:7  Мән сән вә кәлгүсидики әвлатлириң билән түзгән мәңгүлүк келишимимдә туримән. Мән сениң вә әвлатлириңниң Худасидурмән.

17:8  Сән һазир Қананда мусапир болуп яшаватисән. Амма бу пүтүн зиминни саңа вә сениң әвлатлириңға тәғдим қилдим. У сениң әвлатлириңға мәңгү мирас болсун. Мән уларниңму Худасидурмән!

17:9  Худа йәнә мундақ деди: — Әнди сән вә сениң әвлатлириңму Мениң келишимимдә чиң турушуңлар керәк.

17:10  Силәрниң араңлардики һәр қандақ әр киши хәтнә қилиниши керәк. Мана бу Мениң сән вә сениң әвлатлириң билән түзгән келишимимдур.

17:11  Һазирдин башлап, силәр барлиқ оғул бовақлириңларни, мәйли өйүңларда туғулған яки чәт әлликләрдин сетивалған қуллириңлар туққан болсун, уларни туғулуп сәккизинчи күни хәтнә қилишиңлар керәк. Хәтнә қилиш — аримизда түзгән келишимниң бәлгүси болуп қалсун.

17:12  Һазирдин башлап, силәр барлиқ оғул бовақлириңларни, мәйли өйүңларда туғулған яки чәт әлликләрдин сетивалған қуллириңлар туққан болсун, уларни туғулуп сәккизинчи күни хәтнә қилишиңлар керәк. Хәтнә қилиш — аримизда түзгән келишимниң бәлгүси болуп қалсун.

17:13  Һәммә әрләрниң хәтнисини қилишиңлар керәк. Силәрниң тениңлардики бәлгү — аримиздики түзгән мәңгүлүк келишимимниң бәлгүси болуп қалсун.

17:14  Хәтнә қилинмиған әрни хәлқим қатаридин чиқириветимән. Ундақ киши Мениң келишимимни бузған болиду.

17:15  Буниңдин башқа Худа Ибраһимға мундақ деди: — Сениң аялиң Сараһниң исми һазирдин башлап Сарә болсун.

17:16  Мән униңға бәхит ата қилип, униңдин саңа бир оғул тәғдим қилимән. Сарә нурғун милләтләрниң аниси болиду вә униң әвлатли­ридин падишаларму чиқиду.

17:17  Ибраһим йәргә баш қоюп, күлүп, көңлидә: «Йүз яшлиқ бовай қандақму пәрзәнт көрәлисун?! Сарә болса тохсән яшқа киргән турса, қандақму һамилдар болалисун?» дәп ойлиди

17:18  вә Худаға: — Исмаилни бәхиткә ериштүрсәң болдиғу! — деди.

17:19  Лекин Худа мундақ деди: — Яқ, Һәҗәр әмәс, аялиң Сарә саңа бир оғул туғуп бериду. Униң исмини Исһақ қой. Мән униң вә униң әвлатлири биләнму мәңгүлүк келишимимдә чиң туримән.

17:20  Исмаилға кәлсәк, у тоғриси­дики тәливиңниму аңлидим. Мән униңға бәхит ата қилип, униң нәслини наһайити көпәйтимән. У он икки падишаниң атиси болиду. Мән униң әвлатлирини улуқ бир милләткә айландуримән.

17:21  Бирақ Мениң келишимим болса, келәр жили мошу вақитта Сарә саңа туғуп беридиған оғул — Исһақ билән бағлинишлиқтур.

17:22  Худа Ибраһимға бу сөзләрни қилип болуп, униң йенидин кәтти.

17:23  Мана шу күни Ибраһим Худаниң әмригә әмәл қилип, оғли Исмаил вә аилисидики һәммә әрләрни, җүмлидин аилисидә туғулған вә сетивалған қулларни хәтнә қилдурди.

17:24  Ибраһим хәтнә қилинғанда, тохсән тоққуз яшта,

17:25  Исмаил хәтнә қилинғанда, он үч яшта еди.

17:26  Иккиси, аилисидики һәммә әрләр, җүмлидин аилисидә туғулған вә чәт әлликләрдин сетивелинған қуллар билән биллә шу күн ичидә хәтнә қилинди.

17:27  Иккиси, аилисидики һәммә әрләр, җүмлидин аилисидә туғулған вә чәт әлликләрдин сетивелинған қуллар билән биллә шу күн ичидә хәтнә қилинди.

Chapter 18

18:1  Кейин Пәрвәрдигар Мамрәдики емән дәрәқлигидә Ибраһим­ға қайта көрүнди. Күн тикләшкән вақитта Ибраһим чедириниң ишиги алдида олтиратти.

18:2  У бешини көтирип қариведи, удулида үч кишиниң өрә турғанлиғини көрдидә, шу һаман уларниң алдиға жүгрәп берип, йәргә иңишип, тазим қилип,

18:3  уларға: — Җанаплар, еғир көрмисәңлар өйүмизгә кирип, меһман болуп қайтқайсиләр.

18:4  Һәр қайсиңлар дәрәқ сайисидә дәм елип турғайсиләр, мән пут-қоллириңларни жуюшқа су,

18:5  ғизалинишиңларға бир аз йемәклик елип келәй. Арам елип, йолуңларни давамлаштурғайсиләр. Кәлгәнлигиңлардин хошал болдум, — деди. — Рәхмәт, ейтқиниңизчә болсун, — дәп җавап қайтурушти улар.

18:6  Ибраһим дәрһал чедириға жүгрәп кирип, Сарәгә: — Дәрһал бир халта әң яхши ундин нан пишарғин! — деди.

18:7  Арқидинла у йәнә кала падилириниң ичигә кирип, семиз бир топақни таллап, чакириға тапшурди. У дәрһал топақни союп тәйярлиди.

18:8  Андин Ибраһим қаймақ, сүт вә гөшни үч меһманниң алдиға қойди. Өзи болса, уларниң хизмитидә болуш үчүн дәрәқ сайисидә күтүп турди. Тамақ йәватқанда, улар Ибраһимдин: — Аялиң Сарә қәйәрдә? — дәп сориди. — Чедирда, — дәп җавап бәрди у.

18:9  Андин Ибраһим қаймақ, сүт вә гөшни үч меһманниң алдиға қойди. Өзи болса, уларниң хизмитидә болуш үчүн дәрәқ сайисидә күтүп турди. Тамақ йәватқанда, улар Ибраһимдин: — Аялиң Сарә қәйәрдә? — дәп сориди. — Чедирда, — дәп җавап бәрди у.

18:10  Меһман сияқидики Пәрвәрдигар униңға: — Келәр жили бу чағда Мән чоқум қайтип келимән. Шу чағда аялиң Сарә бир оғулға ана болиду, — деди. Сарә уларниң кәйнидики чедир ағзида уларниң сөзлирини аңлап туратти.

18:11  У чағда Ибраһим билән Сарә иккилиси қерип қалған еди. Сарәниң адәт көрүшиму тохтап кәткән еди.

18:12  Шуңа Сарә ичидә күлүп, өз-өзигә: «Мән қерип қалдим, еримму қерип қалған турса, әнди маңа бундақ хошаллиқ қәйәрдин кәлсун?!» деди.

18:13  Шуңа Пәрвәрдигар Ибраһимға: — Сарә немишкә күлүп туруп, өз-өзигә: «Мән шунчә қерип кәткән турсам, қандақму һамилдар болалай?!» дәйду?

18:14  Пәрвәрдигар қилалмайдиған иш йоқ әмәсму! Ейтқинимдәк, келәр жили дәл мошу чағда қайтип келимән. У чағда Сарә чоқум бир оғулға ана болиду,—деди.

18:15  Сарә қорқуп: — Мән күлмидим! — дәп танди. — Яқ, сән расттинла күлдүң, — деди Пәрвәрдигар.

18:16  Асмандин чүшкән бу меһманлар у йәрдин кетип, Содом шәһири тәрәпкә йүзләнди. Ибраһимму уларни узитиш үчүн биллә маңди.

18:17  Пәрвәрдигар Өз-өзигә мундақ деди: «Мән қилидиған ишимни Ибраһимдин йошурсам болмайду.

18:18  Чүнки униң әвлатлири чоқум улуқ вә күч-қудрәтлик бир хәлиқ болиду. Мән у арқилиқ дуниядики һәммә хәлиқләргә бәхит ата қилимән.

18:19  Мән уни өз балилири вә әвлатлириға Мениң йолумни тутушни, дурус вә һәққаний болушни буйрисун, дәп таллидим. Шундақ қилса, Мәнму униңға бәргән вәдәм бойичә һәммә ишни қилип беримән».

18:20  Шуниң билән Пәрвәрдигар: — Мән Содом билән Гомора шәһиридикиләрниң һәддидин ашқан гуналири үстидин қилинған еғир әризиләрни аңлидим.

18:21  Мән чоқум чүшүп, аңлиғанлиримниң әмәлият яки әмәслигини Өз көзүм билән көрмәкчимән, — деди.

18:22  Андин кейин икки киши Содомға кетип қалди, бирақ Пәрвәр­дигар болса, Ибраһимниң қешида қалди.

18:23  Ибраһим Униңға йеқинлишип: — Сән расттин дурус кишиләрни гунакарлар билән қошуп һалак қиламсән?

18:24  Әгәр шәһәрдә әллик дурус киши болса, Сән пүтүн шәһәрни харап қиламсән? Бу әллик адәмни қутқузувелиш үчүн шәһәрни сақлап қалмамсән?

18:25  Сән чоқум дурус кишиләрни гунакарлар билән қошуп йоқатмайсән. Һәргиз ундақ қилмайсән! Ундақ қилсаң, дурус кишиләр гунакарлар билән биллә тәң җазаға учрайду. Бу мүмкин әмәс! Сән пүтүн аләмниң Сорақчисисән! Җәзмән адил һөкүм чиқирисән, — деди.

18:26  Пәрвәрдигар униңға: — Әгәр Содом шәһиридә әллик дурус киши тапалисам, улар үчүн пүтүн шәһәрни сақлап қалимән, — дәп җавап бәрди.

18:27  Ибраһим йәнә мундақ деди: — Әй Егәм! Башлиған екәнмән, давамлаштурай. Еғир көрмисәң, мәндәк бир аҗиз бәндәңниң жүрәклик һалда Сәндин йәнә соришиға рухсәт қилғайсән!

18:28  Мабада шәһәрдә пәқәт қириқ бәш дурус киши болса, бәш киши кам болғанлиғи үчүн пүтүн шәһәрни харап қиламсән? Пәрвәрдигар униңға: — Әгәр қириқ бәш дурус киши тапалайдиған болсам, бу шәһәрни харап қилмаймән, — дәп җавап бәрди.

18:29  Ибраһим йәнә: — Әгәр пәқәт қириқ киши болсичу? — деди. — Әгәр қириқ киши болсиму харап қилмаймән, — дәп җавап қайтурди Пәрвәрдигар.

18:30  Ибраһим йәнә: — Әй Егәм! Хапа болмисаң, Сәндин йәнә бир немә соримақчимән. Мабада оттуз киши болсичу? — дәп сориди. — Әгәр оттуз киши тепилсиму, харап қилмаймән, — дәп җавап қайтурди Пәрвәрдигар.

18:31  Ибраһим деди: — Әй Егәм! Сәндин жүрәклик һалда йәнә соришимға рухсәт қилғайсән. Мабада жигирмә киши болсичу? — Әгәр жигирмә киши тепилса, Мән йәнила харап қилмаймән, — дәп җавап қайтурди Пәрвәрдигар.

18:32  Әң ахирида Ибраһим: — Әй Егәм! Хапа болмай, йәнә бир қетим соришимға рухсәт қилғайсән! Әгәр пәқәт он киши тепилсичу? — дәп сориди. — Пәқәт он дурус киши болған тәғдирдиму, Мән бу шәһәрни харап қилмаймән, — дәп җавап қайтурди Пәрвәрдигар.

18:33  Пәрвәрдигар Ибраһим билән сөзлишип болғандин кейин, кетип қалди. Ибраһим болса, өйигә қайтип кәтти.

Chapter 19

19:1  Шу күни ахшими һелиқи икки периштә Содомға кәлди. Бу вақитта Лут шәһәр дәрвазисиниң алдида олтиратти. Лут уларни көрүпла, орнидин туруп, уларниң алдиға берип, тазим қилип:

19:2  — Җанаплар, бизниң өйгә мәрһәмәт қилип, дәстихинимға ортақ болғайсиләр. Пут-қоллириңларни жуюп, бирәр кечә һадуқ елип, әтә сәһәрдә йолуңларға раван болсаңларму болар, — деди. Лекин улар: — Яқ, биз кечини кочида өткүзимиз, — дәп җавап беришти.

19:3  Лекин Лут бәк чиң турувалғачқа, улар ахир Лутниң өйигә барди. Лут хизмәткарлириға петир нан пиширип, тамақларни меһманлар­ниң алдиға қоюшни буйриди. Тамақ тәйяр болғандин кейин, улар ғизаланди.

19:4  Меһманлар техи ятмиған еди, Содомдики пүтүн қери-яш әрләр келип Лутниң өйини қоршавалди.

19:5  Улар Лутни чақирип, униңға: — Бүгүн кәчтә силәрниң өйгә чүшкән кишиләр қени? Уларни елип чиқ! Биз улар билән җинсий мунасивәт қилмақчимиз, — деди.

19:6  Лут сиртқа чиқип, ишикни тақаветип,

19:7  уларға: — Бурадәрләр, бундақ яман ишни қилмаңлар!

19:8  Қараңлар, мениң техи әргә тәгмигән икки қизим бар. Уларни силәргә чиқирип берәй, уларни немә қилсаңлар қилиңлар, лекин бу икки кишигә һәргиз тәгмәңлар. Улар мениң өйүмгә кәлгән екән, мениң меһминим болиду, шуңа мән уларни қоғдишим керәк! — деди.

19:9  Лекин улар: — Йоқал! Сән техи ят жуттин келип, бизгә уни қил, буни қил дегидәк қанчилик адәм сән? Көздин йоқал! Болмиса, көргүлүгүңни улардинму еғир көрисән, — дейишип, Лутни иштириветип, бастуруп келип, ишикни бузуп кирмәкчи болди.

19:10  Лекин һелиқи икки периштә қолини созуп, Лутни өйниң ичигә әкиривелип, ишикни тақавалди.

19:11  Андин улар ташқиридики әрләрниң көзлирини кор қилип, ишикни тапалмайдиған қилип қойди.

19:12  Андин һелиқи икки периштә Лутқа: — Сениң бу шәһәрдә башқа туққанлириң барму? Оғул-қизлириң, күйоғуллириң яки башқа туққанлириң бар болса, улар бу йәрдин дәрһал чиқип кәтсун.

19:13  Чүнки биз бу шәһәрни харабиликкә айлан­дуруветимиз. Бу йәр үстидин қилинған еғир әризиләр Пәрвәрдигарға йәтти. Шуңа У бизни бу шәһәрни харабиликкә айландуруветишкә әвәтти, — деди.

19:14  Шуниң билән Лут ташқириға чиқип, қизлириниң лайиқлириниң алдиға берип, уларға: — Силәр бу йәрдин дәрһал кетиңлар, чүнки Пәрвәрдигар бу шәһәрни харабиликкә айландурувәтмәкчи, — деди. Лекин улар уни чақчақ қиливатиду, дәп ойлашти.

19:15  Таң атқанда периштәләр Лутни алдиритип: — Дәрһал аялиң билән икки қизиңни елип, бу йәрдин чиқип кәт! Болмиса, силәрму бу шәһәр билән тәң һалак болисиләр, — деди.

19:16  Лут йәнила иккилинип туратти. Лекин Пәрвәрдигар униңға рәһим қилғачқа, һелиқи икки периштә Лутниң, аялиниң вә икки қизиниң қоллирини тутуп, уларни йетәкләп, шәһәрдин чиқирип қойди.

19:17  Шәһәрдин чиқиш биләнла, периштәләрдин бири: — Силәр җениңларни сақлап қелиш үчүн қечиңлар! Кәйниңларға қаримаңлар, таққа йәткичә түзләңликтә тохтимаңлар! Болмиса, өлүп кетисиләр, — деди.

19:18  Лекин Лут: — Җанаплири, ундақ болмиғай!

19:19  Силәр маңа ич ағритип, шапаәт қилип, җенимни қутқузған екәнсиләр, бизни унчә жирақ йәргә әвәтмәң­лар. У тағ бәк жирақ екән, бәлким мән у йәргә йетип бармай туруп­ла, балаю-апәткә учрап, тирик қалмасмәнмикин.

19:20  Әву кичик шәһәрни көрдүңларму? Бу йәрдин анчә жирақ әмәс, у йәргә қечишимға иҗазәт бериңлар. У кичик бир йәр екән, мән шу йәрдә аман қалай! — деди.

19:21  Периштә мундақ җавап бәрди: — Мақул! Саңа рухсәт қилдим. У кичик шәһәрни харабиликкә айландурмай қояй.

19:22  Чапсанирақ қач! Чүнки сән у йәргә йетип бармиғичә, Содомни вәйран қилалмаймән! Бу шәһәр кичик болғачқа, Лут уни Зоар дәп атиди.

19:23  Лут Зоарға йетип барғичә, күн чиққан еди.

19:24  Туюқсиз Пәрвәр­дигар Содом билән Гомора шәһәрлиригә асмандин от билән гуңгут­ни яғдурди.

19:25  У бу икки шәһәрни, пүтүн түзләңликни вә пүтүн аһалини йәрдики гиялар билән қошуп харабиликкә айландуру­вәтти.

19:26  У чағда Лутниң аяли кәйнигә бурулуп қариведи, шу петичә қетип, таштузға айлинип қалди.

19:27  Әтиси таң сәһәрдә Ибраһим Пәрвәрдигар билән сөзләшкән йәргә барди.

19:28  У Содом, Гомора вә пүтүн түзләңликкә нәзәр селип, йәр йүзидин хумдандики исқа охшаш ис-түтәкниң чиқиватқан­лиғини көрди.

19:29  Бирақ Худа Лут яшиған түзләңликтики шәһәрләрни харабиликкә айландурғинида, Ибраһимниң тәливини есигә елип, Лутни қутқузди.

19:30  Лут Зоар шәһиридә туруштин қорқти. Шуңа у икки қизини елип, таққа чиқип, өңкүрдә яшайдиған болди.

19:31  Бир күни чоң қизи сиңлисиға: — Атимиз қерип қалди. Бу йәрдә дуниядики қаидә-йосун бойичә бизни некайиға елип, пәрзәнт тапидиған әрму қалмиди.

19:32  Атимизни мәс қилип қоюп, униң билән бир орунда йетип, униңдин пәрзәнт көрәйли. Шундақ қилсақ, әвлат қалдуралаймиз, — деди.

19:33  У күни кечиси улар атисини мәс қилип қоюп, чоң қизи униң билән бир орунда ятти. Лут қаттиқ мәс болуп, йүз бәргән вақиәдин пүтүнләй хәвәрсиз еди.

19:34  Әтиси чоң қизи сиңлисиға: — Түнүгүн мән атам билән бир орунда яттим. Бүгүн ахшам уни йәнә мәс қилип қоюп, сән униң билән бир орунда ятқин. Шундақ қилип, һәр иккимиз атимиздин пәрзәнт көрүп, аилимизни давамлаш­турайли, — деди.

19:35  Шуниң билән у күни кәчтә улар Лутни йәнә мәс қилип қоюп, кичик қизи униң билән бир орунда ятти. У йәнә қаттиқ мәс болғачқа, йүз бәргән иштин пүтүнләй хәвәрсиз еди.

19:36  Шундақ қилип, Лутниң бу икки қизи өз атисидин һамилдар болуп қалди.

19:37  Чоң қизи бир оғул туғуп, униң исмини Моаб дәп қойди. У һазирқи моаблиқларниң атиси болди.

19:38  Кичик қизиму бир оғул туғуп, униң исмини Бинамми дәп қойди. У һазирқи аммонлуқларниң атиси болди.

Chapter 20

20:1  Ибраһим Мамрәдин Қананниң җәнубидики Негиб райониға йөткилип, мәлум вақит Кадеш билән Шур арилиғидики йәрдә олтарди. Кейин Гирарда турған вақтида,

20:2  кишиләргә аяли Сарәни өзиниң сиңлиси, дәп ейтқан еди. Шуңа Гирар падишаси Абимәләк Сарәни ордисиға әкәлдүрди.

20:3  Бир күни кечиси Худа Абимәләкниң чүшидә көрүнүп: — Пат арида җениңни алимән! Чүнки сән әкәлгән бу аял башқа кишиниң аяли, — деди.

20:4  Сарәгә йеқинлашмиған Абимәләк Худаға: — Мән гунасиз турсам, Сән мени вә мениң хәлқимни һалак қиламсән?

20:5  Ибраһим өзи бу аял мениң сиңлим, дегәнғу! Бу аялму Ибраһимни мениң акам, дегән әмәсму? Мән бу ишни пак вижданим вә инсавим билән қилдим! — деди.

20:6  Андин Худа униңға мундақ җавап бәрди: — Шундақ, сениң бу ишни пак вижданиң билән қилғанлиғиңни билимән. Шуниң үчүн Мениң алдимда гуна қилип қоймисун, дәп сени Сарәгә тегип қоюшуңдин тосидим.

20:7  Әнди бу аялни Ибраһимға қайтуруп бәр. Ибраһим болса пәйғәмбәр. У саңа дуа қилиду, сән һаят қалисән. Лекин сени агаһландуруп қояйки, әгәр бу аялни еригә қайтуруп бәрмисәң, пүтүн хәлқиң билән қошулуп һалак болисән!

20:8  Сәһәрдә Абимәләк һәммә әмәлдарлирини жиғип, йүз бәргән вақиәни уларға ейтти. Улар интайин қорқушуп кәтти.

20:9  Абимәләк Ибраһимни чақиртип, униңдин: — Бу немә қилғиниң? Сән мени вә мәмликитимни бундақ гуна қилдурғидәк, саңа немә яманлиқ қилдим? Сән маңа қилмайдиған ишни қилдиң!

20:10  Немә үчүн бундақ қилдиң? — дәп сүрүштүрди.

20:11  Ибраһим мундақ җавап қайтурди: — Мән бу йәрниң адәмлирини Худадин қорқмайду, мени өлтүрүветип, аялимни булап кетиду, дәп ойлиған едим.

20:12  Әмәлиятта униң мениң сиңлим екәнлиги раст, у ата бир, ана башқа сиңлим, кейин маңа некаланди.

20:13  Худа мени жутумдин айрип, башқа жутларда мусапир болушқа чиқарғанда, мән униңға: Биз барғанла йәрдә, өзәңниң чин муһәббитиңни маңа көрситиш үчүн, мени «акам» дегин, дегән едим.

20:14  Буниң билән падиша Абимәләк Сарәни Ибраһимға қайтуруп бәрди, шундақла униңға қой-кала, әр қуллар вә қиз хизмәткар­ларниму тәғдим қилди.

20:15  У Ибраһимға: — Қара, пүтүн зиминим алдиңда турупту. Сән қәйәрдә турушни халисаң, шу йәрдә туруп қал, — деди.

20:16  У Сарәгиму: — Мән сениң паклиғиңни көпчиликкә испатлаш үчүн, «акаң» Ибраһимға миң күмүч тәңгә тәғдим қилимән. Буниң билән сениң яман иш қилмиғанлиғиң һәммә кишигә аян болиду, — деди.

20:17  Ибраһимниң аяли Сарә билән мунасивәтлик ишлар түпәйли­дин Пәрвәрдигар Абимәләкниң ордисидики аялларниң һәммисини туғмас қиливәткән еди. Шуңа Ибраһим Худаға дуа қилди. Худа падиша Абимәләкни, униң аяли вә кенизәклирини әслигә кәлтүрүп, уларни йәнә пәрзәнт көрәләйдиған қилди.

20:18  Ибраһимниң аяли Сарә билән мунасивәтлик ишлар түпәйли­дин Пәрвәрдигар Абимәләкниң ордисидики аялларниң һәммисини туғмас қиливәткән еди. Шуңа Ибраһим Худаға дуа қилди. Худа падиша Абимәләкни, униң аяли вә кенизәклирини әслигә кәлтүрүп, уларни йәнә пәрзәнт көрәләйдиған қилди.

Chapter 21

21:1  Пәрвәрдигар Өзи вәдә қилғандәк, Сарәгә бәхит ата қилди.

21:2  Сарә һамилдар болуп, Ибраһимниң қерип қалған вақтида бир оғул туғуп бәрди. Бала дәрвәқә Худа бәлгүлигән вақитта туғулди.

21:3  Ибраһим униңға Исһақ дәп ат қойди.

21:4  Худа буйруғандәк, Исһақ туғулуп сәккизинчи күни Ибраһим униң хәтнисини қилди.

21:5  Исһақ туғулған чағда, Ибраһим йүз яшта еди.

21:6  Сарә өзигә: «Худа мени хурсән қилди. Бу ишни аңлиғанларму мән билән биллә хуш күлиду!

21:7  Ким Сарәни өз балисини емитишкә муйәссәр болиду, дәп ойлиған? Шундақ болсиму, Ибраһимниң қериған вақтида, мән униңға бир оғул туғуп бәрдим!» деди.

21:8  Бала аста-аста чоң болуп әмчәктин айрилған күни Ибраһим меһман чақирип, чоң зияпәт өткүзүп бәрди.

21:9  Шу күни Сарә мисир­лиқ Һәҗәрниң оғли Исмаилниң Исһақни бозәк қиливатқан­лиғини көрди.

21:10  Шуниң билән Сарә Ибраһимға: — Сән бу хизмәткар аялни оғли билән қошуп һайдавәт! Чүнки хизмәткар аялниң оғли һәргиз мениң оғлум Исһақ билән мирасқа ортақ болуп қалмаслиғи керәк! — деди.

21:11  Сарәниң бу гепи Ибраһимни интайин қайғуға салди, чүнки Исмаилму униң оғли еди.

21:12  Лекин Худа Ибраһимға: — Исмаил вә хизмәткариң Һәҗәрниң иши тоғрилиқ қайғурма. Сарәниң дегинидәк қил, чүнки Мән саңа вәдә қилған әвлатлириң Исһақтин келип чиқиду.

21:13  Һәҗәрниң оғлиға кәлсәк, Мән униңғиму нурғун пәрзәнт беримән. Улар бир милләткә айлиниду, чүнки уму сениң оғлуң, — деди.

21:14  Әтиси сәһәрдә Ибраһим Һәҗәрниң мүрисигә нан билән бир тулум суни артип, ана-бала иккисини йолға селип қойди. Һәҗәр балиси билән у йәрдин чиқип, Бәәршәба чөлигә келип, у йәрдә адишип қалди.

21:15  Сүйи түгәп қалғанда, Һәҗәр балисини чатқалниң сайисигә қоюп, өз-өзигә: «Оғлум өләй дәп қалди, мән қарап туруп баламниң өлүп кетишигә чидимаймән!» дәп, етилған бир оқ-я йәткидәк йәргә берип олтирип, дат-пәрият қилишқа башлиди.

21:16  Сүйи түгәп қалғанда, Һәҗәр балисини чатқалниң сайисигә қоюп, өз-өзигә: «Оғлум өләй дәп қалди, мән қарап туруп баламниң өлүп кетишигә чидимаймән!» дәп, етилған бир оқ-я йәткидәк йәргә берип олтирип, дат-пәрият қилишқа башлиди.

21:17  Балиниң жиға авази Худаға йәтти. Худаниң периштәси асман­дин Һәҗәргә: — Әй Һәҗәр, сән немигә қайғурисән? Қорқма, балаңниң жиғиси Худаға йәтти.

21:18  Орнуңдин туруп, балини қолуңға елип, униңға тәсәлла бәр. Мән униң әвладини улуқ бир хәлиқ қилимән, — деди.

21:19  Арқидинла Худа Һәҗәрниң көзлирини нурландурди. Һәҗәр бир қудуқни көрди. У қудуқниң йениға берип, тулумға су толтуруп, балиниң уссизлиғини қандурди.

21:20  Бала чоң болғичә, Худа униңға яр болди. У чөлдә яшап, уста мәргән болуп йетишти.

21:21  У Паран чөлидә яшиди. Шу вақитларда аниси униңға Мисирдин бир қизни хотунлуққа елип бәрди.

21:22  У чағда Абимәләк өзиниң ләшкәр беши Фикол билән биллә Ибраһимниң йениға келип, униңға: — Сениң қилған һәммә ишлириңда Худа саңа яр.

21:23  Шуңа сән бу йәрдә Худаниң алдида маңа қәсәм қилип, вәдә бәр: мени, пәрзәнтлиримни вә әвлатлиримни һәргиз алдима. Мән әзәлдин саңа садиқ болғандәк, сәнму маңа, йәни өзәң мусапир болуп яшаватқан бу мәмликәткә садиқ бол, — деди.

21:24  Ибраһим уларға: — Қәсәм қилип, вәдә беримән, — дәп җавап бәрди.

21:25  Андин Ибраһим Абимәләкниң чакарлири тартивалған бир қудуқ тоғрисида Абимәләккә наразилиқ билдүрди.

21:26  Абимәләк: — Бу ишни кимниң қилғинидин хәвирим йоқ екән. Сәнму бу ишни маңа ейтмапсән, буни биринчи қетим аңлишим, — деди.

21:27  Шуниңдин кейин Ибраһим Абимәләккә қой-калиларни тәғдим қилди. Иккиси келишим түзди.

21:28  Андин Ибраһим йәттә чиши қозини бир тәрәпкә айрип қойди.

21:29  Абимәләк униңдин: — Немишкә бундақ қилисән? — дәп сориди.

21:30  Ибраһим униңға: — Бу қудуқни мениң колиғанлиғимни етирап қилғанлиғиңизни билдүрүш үчүн, бу йәттә чиши қозини қобул қилғайсиз, — дәп җавап қайтурди.

21:31  Шуниң билән у йәрниң исми Бәәршәба болуп қалди, чүнки улар у йәрдә қәсәм қилған еди.

21:32  Улар Бәәршәбада келишим түзгәндин кейин, Абимәләк билән Фикол өйлиригә қайтип кәтти.

21:33  Ибраһим Бәәршәбада бир түп сөгәт тикип, у йәрдә Пәрвәрдигарға, йәни мәңгү һаят Худаға ибадәт қилди.

21:34  Ибраһим филистинликләрниң зиминида хелә узун турди.

Chapter 22

22:1  Бу вақиәләрдин кейин, Худа Ибраһимниң ишәнчини синап, уни: — Ибраһим! — дәп чақирди. Ибраһим: — Ләббәй! — деди.

22:2  Худа униңға: — Сән оғлуңни, йәни амрақ ялғуз оғлуң Исһақни елип, Морая райониға берип, Мән көрситидиған тағниң үстидә уни көйдүрмә қурванлиқ сүпитидә Маңа атиғин, — деди.

22:3  Әтиси сәһәрдә Ибраһим ешәкни егәрләп, Исһақ билән икки чакирини елип, көйдүрмә қурванлиққа ишлитидиған отунларни тәйярлап, Худа көрсәткән җайға қарап маңди.

22:4  Үчинчи күни Ибраһим у йәрни жирақтин көрди

22:5  вә чакарлириға: — Силәр ешәк билән бу йәрдә туруп туруңлар. Балам иккимиз у йәргә берип, ибадәт қилип келәйли, — деди.

22:6  Ибраһим Исһаққа отунларни көтәртип, өзи қолиға пичақ билән от елип, Исһақ билән биллә жүрүп кәтти.

22:7  Исһақ: — Ата, — дәп чақирди. Ибраһим: — Һә, оғлум? — деди. — От билән отун бар, лекин көйдүрмә қурванлиққа ишлитидиған қоза қени? — дәп сориди Исһақ.

22:8  Ибраһим униңға: — Әй оғлум! Қурванлиқ қилидиған қозини Худа Өзи йәткүзүп бериду, — дәп җавап бәрди. Иккиси тохтимай меңивәрди.

22:9  Улар Худа Ибраһимға көрсәткән җайға кәлгәндә, Ибраһим қурван­лиқ суписини ясап, униң үстигә отунларни қоюп, өз оғлини бағлап, отун догиланған супиға ятқузди.

22:10  Андин оғлини боғузлаш үчүн пичақни көтәрди.

22:11  Бирақ Пәрвәрдигарниң периштәси асмандин: — Ибраһим! Ибраһим! — дәп вақириди. — Ләббәй! — деди у.

22:12  Периштә униңға: — Қолуңни тарт! Балиға тәгмә! Сениң Маңа болған садақәтмән­лигиңни әнди көрдүм. Чүнки сән өз оғлуңни, йәни бир тал оғлуң­ниму Мәндин айимидиң, — деди.

22:13  Ибраһим әтрапиға қариведи, мүңгүзи чатқалға илишип қалған бир қошқар униң көзигә челиқти. У берип қошқарни йешип, уни өзиниң оғлиниң орнида қурванлиқ қилип көйдүрүвәтти.

22:14  Шуңа Ибраһим у йәрни Яһвә-Йирәһ дәп атиди. Һазирға қәдәр кишиләр: «Пәрвәрдигар Өз теғида тәминләйду», дейишиду.

22:15  Пәрвәрдигарниң периштәси иккинчи қетим асмандин Ибраһимға:

22:16  — Пәрвәрдигар дәйдуки: «Сән сөйүмлүк бир тал оғлуңни айимиған екәнсән, Мән Өз намим билән қәсәм қилимәнки,

22:17  саңа бәхит ата қилиш билән, нурғун әвлатларни беримән. Уларниң сани асмандики юлтузлардәк, деңиз бойидики қумдәк көп болиду. Сениң әвлатлириң дүшмән шәһәрлирини ишғал қилиду.

22:18  Мениң әмримгә бойсунғанлиғиң үчүн, сениң әвлатлириң арқилиқ йәр йүзидики һәммә хәлиқләр бәхиткә еришиду», — деди.

22:19  Ибраһим чакарлириниң йениға қайтип келип, улар билән биллә өзи олтирақлашқан йәргә, йәни Бәәршәбаға қайтти.

22:20  Бир мәзгилдин кейин Ибраһим иниси Наһорниң аяли Милка­ниң еригә сәккиз оғул туғуп бәргәнлигини аңлиди.

22:21  Улар: тунҗа оғул Уз, кәйнидикилири Буз, аррамлиқларниң атиси болған Кәмуел,

22:22  Кәсәд, Һазо, Пилдаш, Йидлаф вә Бетуел еди.

22:23  Бетуел болса Рибәқаниң атиси болди. Милка Ибраһимниң иниси Наһорға бу сәккиз оғулни туғуп бәрди.

22:24  Наһорниң кичик хотуни Рәумаму төрт оғул туғуп бәрди. Улар: Тебаһ, Гаһам, Тахаш вә Маакаһ еди.

Chapter 23

23:1  Сарә йүз жигирмә йәттә жил өмүр сүрди.

23:2  У Қананниң Кириат-Арба, йәни Һиброн дегән җайида аләмдин өтти. Ибраһим униңға һәсрәт билән жиға-зар қилди.

23:3  Ибраһим аялиниң җәсидиниң йенидин чиқип, хитларниң йениға келип:

23:4  — Мән силәрниң араңларда бир мусапир. Аялимни дәпнә қилиш үчүн маңа бир парчә йәр сетип бәргәйсиләр, — деди.

23:5  Улар Ибраһимға: — Җанаплири, қулақ салсила! Бизниң нәзәримиздә сили бир күчлүк қәбилә башлиғи, аяллирини әң яхши йәрликлиримиздин биригә дәпнә қилғайла. Һеч қайсимиз силидин қәбирлик йәр айимаймиз, — деди.

23:6  Улар Ибраһимға: — Җанаплири, қулақ салсила! Бизниң нәзәримиздә сили бир күчлүк қәбилә башлиғи, аяллирини әң яхши йәрликлиримиздин биригә дәпнә қилғайла. Һеч қайсимиз силидин қәбирлик йәр айимаймиз, — деди.

23:7  Ибраһим уларға тазим қилип:

23:8  — Әгәр силәр аялимни бу йәргә дәпнә қилишимға рази болсаңлар, Сохарниң оғли Әфрондин

23:9  Макпелаһ йезисидики өңкүрни маңа сетип беришни тәләп қилғайсиләр. У өңкүр униң етизиниң четидә. У силәрниң алдиңларда өңкүрниң баһасини кесип бәрсә, у йәрни сетивелип аиләмгә қәбирстанлиқ қилай дәймән, — деди.

23:10  Башқа хитлар билән биллә шәһәр дәрвазисиниң алдида олтарған Әфрон көпчиликниң алдида:

23:11  — Җанаплири, қулақ салғайла, мән етизни өңкүр билән қошуп силигә бәрдим. Көпчилик алдида уни силигә соға қилдим. Аяллирини у йәргә дәпнә қилғайла, — дәп җавап бәрди.

23:12  Лекин Ибраһим хитларниң алдида тазим қилип,

23:13  һәммә адәмгә аңлитип, Әфронға: — Сөзүмгә қулақ селип, пул төлишимни қобул қилғайсиз. Аялим­ни у йәргә дәпнә қилмақчимән, — деди.

23:14  Әфрон җавап қайтуруп:

23:15  — Җанаплири, у йәр аран төрт йүз күмүч тәңгигә әрзийду. Сили билән мениң оттуримизда бу немә еди! Аяллирини у йәргә дәпнә қиливәргәйла, — деди.

23:16  Ибраһим Әфронниң көпчилик алдида ейтқини бойичә униңға төрт йүз тәңгә төләп бәрди.

23:17  Шундақ қилип, Әфрон Мамрәниң шәрқий тәрипидики Макпе­лаһ йезисидики у йәрни Ибраһимниң егидарчилиғиға өткүзүп бәрди. У йәр етизлиқ, етизлиқтики өңкүр вә етизлиқ әтрапидики дәл-дәрәқләрни өз ичигә алатти.

23:18  Шәһәр дәрвазисиниң алдиға топланған хитларниң һәммиси бу йәрниң әнди Ибраһимға мәнсүп болғанлиғини етирап қилди.

23:19  Шундақ қилип, Ибраһим аяли Сарәни Қанандики шу өңкүргә дәпнә қилди.

23:20  Хитларға мәнсүп болған бу етиз вә етизлиқтики өңкүр әнди Ибраһимниң қәбирстанлиғи болуп, униң хусусий мүлкигә айланди.

Chapter 24

24:1  Ибраһим қерип кәткән еди, Пәрвәрдигар һәр қандақ ишта униңға бәхит ата қилип кәлди.

24:2  Мәлум бир күни у аилисидики мал-мүлкини башқурғучи ғоҗидарға: — Қолуңни йотамниң астиға қоюп туруп,

24:3  Пәрвәрдигар, йәни пүтүн аләмниң Яратқучиси болған Худаниң алдида қәсәм қилип, оғлум Исһақни бу йәрдики имансиз қананлиқлардин өйләндүрмәй,

24:4  чоқум жутумға берип, туққанлирим арисидин бир қиз елип беридиғанға вәдә бәргин, — деди.

24:5  Лекин чакар униңдин: — Әгәр у қиз өз жутидин бу йәргә кәлгили унимисичу? У чағда оғлуңизни елип жутуңизға қайтип кетәмдим? — дәп сориди.

24:6  Ибраһим мундақ җавап бәрди: — Оғлумни һәргиз у йәргә апарма!

24:7  Пәрвәрдигар, йәни асмандики Худа мени жут вә уруқ-җамаитимдин айрип, бу зиминни әвлат­лиримға тәғдим қилишқа қәсәм қилип вәдә бәргән. Шуңа У Өз периш­тә­сини сениң алдиңға әвәтип, оғлумға у йәрдин бир қиз тепишиңға ярдәм қилиду.

24:8  Мабада у қиз сән билән келишкә унимиса, бу қәсәмдин хали болисән, лекин оғлумни һәргиз у йәргә апармиғин!

24:9  Буниң билән һелиқи чакар қолини ғоҗайини Ибраһимниң икки йотисиниң астиға қоюп туруп, Ибраһимниң тапшуруғини бәҗа кәлтүрүшкә қәсәм бәрди.

24:10  Чакар ғоҗайининиң төгилиридин онни таллап, уларға һәр хил қиммәт баһалиқ соғиларни артип, йолға чиқти. Улар Аррам-Наһараим райониға берип, Наһор турған шәһәргә йетип кәлгәндин кейин,

24:11  шәһәрниң сиртидики бир қудуқниң йенида төгиләрни чөктүрди. Бу күн петип қалған чағ болуп, қизлар қудуққа су алғили чиқидиған вақит еди.

24:12  Чакар мундақ дәп дуа қилди: — Әй Пәрвәрдигар! Сән ғоҗайиним Ибраһим етиқат қилип кәлгән Худасән. Ғоҗайинимға меһир-шәпқәт көрситип, ишимни оң қилғайсән.

24:13  Мән һазир қудуқ йенида туримән. Шәһәр қизлири бу йәргә суға келиду.

24:14  Мән уларниң биригә: «Комзигиңиздики судин ичивалсам қандақ?» дәймән. Әгәр у: «Ичиң! Төгилириңизгиму су әкелип берәй» десә, шу қиз хизмәткариң Исһаққа таллап бәргиниң болсун. Буниңдин Сениң ғоҗайинимға меһриванлиқ қилған­ли­ғиңни биләләймән.

24:15  Униң дуаси аяқлашмайла, Рибәқа комзигини мүрисидә көтирип, қудуқниң йениға кәлди. У Бетуелниң қизи еди. Бетуел болса, Ибраһимниң иниси Наһор билән униң аяли Милканиң оғлидур.

24:16  Рибәқа техи үзи ечилмиған, интайин чирайлиқ, пак қиз еди. У қудуқниң йениға берип, комзигигә су тартип чиқти.

24:17  Ибраһимниң чакири қизниң алдиға жүгрәп берип, униңдин: — Маңа сүйиңиздин азирақ бәрсиңизчу? — дәп сориди.

24:18  Қиз униңға: — Мана ичиң, — дәпла, дәрһал мүрисидики комзәкни қолиға елип, һелиқи чакарға бәрди.

24:19  Чакар суни ичип болушиға, Рибәқа униңға: — Төгилириңизгиму су әкелип берәй, уларму ичип қансун, —деди.

24:20  Рибәқа дәрһал комзәктики суни оқурға қуйғандин кейин, жүгрәп берип қудуқтин су тартип келип, һәммә төгиләрни қанғидәк суғирип бәрди.

24:21  Чакар Пәрвәрдигар йолини очуқ қилған яки қилмиғанлиғини билиш үчүн, җим-җит күзитип турди.

24:22  Төгиләр суни ичип болған­дин кейин, у бәш йерим граммлиқ алтун һалқини қизниң бурниға вә жигирмә үч граммлиқ бир җүп алтун биләйүзүкни билигигә селип қойди.

24:23  Андин: — Сиз кимниң қизи болисиз? Силәрниң өйүңларда биз қонғидәк йәр барму? — дәп сориди.

24:24  Қиз униңға: — Наһор билән Милканиң оғли Бетуелниң қизи болимән.

24:25  Бизниң өйдә силәр қонғидәк йәр бар һәм маллириңларға йәм-чөпму кәңри, — дәп җавап бәрди.

24:26  Буниң билән һелиқи чакар сәҗдә қилип, Пәрвәрдигарға ибадәт қилип,

24:27  мундақ деди: — Пәрвәрдигар, ғоҗайиним Ибраһим етиқат қилип кәлгән Худаға мәдһийиләр ейтилсун! У ғоҗайинимға меһриванлиқ көрситип вә қилған вәдисигә садиқ болуп, мени удул ғоҗайинимниң өз туққининиң йениға башлиди.

24:28  Һелиқи қиз анисиниң йениға жүгрәп берип, йүз бәргән пүтүн ишни аилисидикиләргә сөзләп бәрди.

24:29  Рибәқаниң Лабан исимлиқ бир акиси бар еди. У жүгрәп чиқип, қудуқниң йенидики Ибраһим­ниң чакириниң йениға барди.

24:30  У сиңлисиниң һалқа вә биләйүзүк селивалғинини көргән вә сиңлисидин чакарниң дегән сөзлирини аңлиған еди. У қудуқниң түвидә төгиләрниң йенида турған Ибраһим­ниң чакириниң алдиға берип,

24:31  униңға: — Пәрвәрдигар бәхитлик қилған адәм, немишкә ташқирида турисиз? Мән билән җүрүң, өйгә барайли! Мән силәргә өй тәйярлап қойдум, төгиләргиму җай тәйярлап қойдум, — деди.

24:32  У өйгә кирди. Лабан болса, төгиләрдики малларни чүширип, уларға чөп салди. Андин Ибраһимниң бу чакири вә һәмралириға пут-қоллирини жуйғили су елип кәлди.

24:33  Тамақлар кәлтүрүлгәндә, чакар: — Мән сизгә дәйдиғинимни дәп болмиғичә ғизаланмаймән, — деди. — Қени, гепиңизни ейтиң, — деди Лабан.

24:34  У мундақ деди: — Мән Ибраһимниң чакири.

24:35  Пәрвәрдигар ғоҗайинимға көптин көп бәрикәт ата қилип, уни интайин бай қилди. Пәрвәрдигар униңға қой-кала падилири, алтун-күмүч, әр-аял қуллар, төгә вә ешәкләрни бәрди.

24:36  Ғоҗайинимниң аяли Сарә қериған вақтида униңға бир оғул туғуп бәргән еди. Ғоҗайиним пүтүн байлиғини шу оғлиға атиди.

24:37  Ғоҗайиним өз тапшуруқлириға әмәл қилишим үчүн, мени қәсәм қилдурди. У: «Сән оғлумни бу йәрдики қананлиқ­лар арисидин өйләндүрмәй,

24:38  мениң жутумға берип, уни өз туққан­лирим арисидин өйләп қой», дегән еди.

24:39  Мән ғоҗайинимдин: «Әгәр қиз бу йәргә кәлгили унимиса, қандақ қилимән?» дәп сорисам,

24:40  у: «Мән хизмитидә болуп кәлгән Пәрвәр­дигар периштәсини сениң алдиңға әвәтиду. У сениң ишиңни оң қилиду. Сән оғлумға өз жутумдики туққанлирим арисидин хотун елип бәр.

24:41  Сән туққанлиримниң өйигә барсаңла, улар қизини бәрми­гән тәғдирдиму, қәсәмдин йәнила хали болған болисән», дегән еди.

24:42  Бүгүн мән қудуқ йениға кәлгинимдә, Худаға дуа қилип: «Әй Пәрвәрдигар, ғоҗайиним Ибраһим етиқат қилип кәлгән Худа, ишимни оң қилғайсән.

24:43  Мән һазир қудуқ йенида туримән. Бирәр қиз бу йәргә суға кәлсә, мән униңдин: «Комзигиңиздики судин азирақ ичивалсам боламду?» дәп сораймән.

24:44  Әгәр у қиз қошулса вә төгилиримгиму су әкелип бәрсә, у Сән ғоҗайинимниң оғлиға таллап қойған қиз болсун», дедим.

24:45  Дуайим аяқлашмайла, Рибәқа комзигини мүрисидә көтирип, қудуқниң йениға су алғили кәлди. Мән униңға: «Сүйиңиздин азирақ ичивалсам боламду?» дегән едим.

24:46  У дәрһал мүрисидики комзәкни қолиға елип: «Мана ичиң! Төгилириңизгиму су әкелип берәй», деди. Суни ичтим, у төгиләргиму су әкелип бәрди.

24:47  Андин мән униңдин: «Сиз кимниң қизи болисиз?» дәп сориведим, у: «Наһор билән Милканиң оғли Бетуелниң қизи болимән», деди. Шуңа мән униң бурниға һалқа, қоллириға биләйүзүк селип қойдум.

24:48  Шу вақитта сәҗдә қилип, ғоҗайиним Ибраһим етиқат қилип кәлгән Худаға мәдһийә ейтип, ибадәт қилдим. Чүнки У мени удул ғоҗайинимниң өз туққининиң өйигә елип келип, униң қизини ғоҗайинимға келинликкә тепишимға имканийәт яритип бәргән еди.

24:49  Әнди силәр өзәңларниң ғоҗайинимға садиқлиқ вә меһир-шәпқәт көрсәтмәкчи болғанлиғиңларни яки ундақ қилишни халимайдиған­лиғиң­ларни маңа ейтиңлар. Ундақ қилишни халимисаңларму ейтиңлар. Буниңдин мән қандақ қилишимни биләләймән.

24:50  Лабан билән Бетуел чакарға: — Бу иш Пәрвәрдигарниң орунлаштуруши екән, биз немә дәләләймиз?

24:51  Мана Рибәқа, уни елип кәтсиңиз болиду. У Пәрвәрдигар­ниң орунлаштурғинидәк, ғоҗайиниңизниң келини болсун, — дәп җавап бәрди.

24:52  Ибраһимниң чакири бу сөзни аңлап, сәҗдә қилип, Пәрвәр­дигарға ибадәт қилди.

24:53  Арқидин у кийим-кечәк, алтун вә күмүчтин ясалған зебу-зенәт буюмлирини чиқирип, Рибәқаға сунди. Униң акиси билән анисиғиму қиммәт баһалиқ соғиларни соға қилди.

24:54  Шундақ қилип, Ибраһимниң чакири һәмралири билән биллә йәп-ичип, у йәрдә бир кечә қонди. Әтиси сәһәр туруп, Рибәқаниң өйидикилиригә: — Ғоҗайинимниң йениға қайтишимға рухсәт қилғайсиләр, — деди.

24:55  Лекин Рибәқаниң акиси билән аниси униңға: — Рибәқа биз билән он күнчә туруп, андин кейин барсун, — деди.

24:56  Лекин у: — Бизни кечиктүрмигәйсиләр. Пәрвәрдигар һәммә ишимизни оңушлуқ қилған екән, ғоҗайинимниң йениға қайтишимға рухсәт қилғайсиләр, — деди.

24:57  — Биз қиздин сорап көрәйли, у немә дәйдикән, — дәп җавап беришти улар.

24:58  Шуниң билән улар Рибәқани чақирип, униңдин: — Сән бу киши билән кетишни халамсән? — дәп сориди. — Халаймән, — дәп җавап бәрди у.

24:59  Шуниң билән улар Рибәқани униң баққан аниси, Ибраһимниң чакири вә униң һәмралири билән қошуп йолға салди.

24:60  Улар Рибәқаға бәхит тиләп, мундақ дуа қилди: «Әй сиңлимиз, миңлиған, он миңлиған инсанларниң аниси болғайсән! Әвлатлириң дүшмәнлириниң шәһәрлирини ишғал қиливалғай!» дейишти.

24:61  Рибәқа вә униңға һәмра болидиған қиз хизмәткарлар сәпәргә тәйярлинип, төгиләргә минди. Ибраһимниң чакири Рибәқани елип, йолға раван болди.

24:62  Шу вақитта Исһақ Беер-Лаһайрой дегән йәрдин кетип, өзи олтириватқан Қананниң җәнубидики Негиб райониға қайтип кәлди.

24:63  Бир күни күн петиш вақтида у далада Худани чоңқур сеғинип, беши­ни көтирип қариведи, төгә карвининиң келиватқанлиғини көрди.

24:64  Рибәқа Исһақни көрүш биләнла төгидин чүшүп, Ибраһимниң чакиридин: — Далада биз тәрәпкә қарап келиватқан әву киши ким? — дәп сориди. — У мениң кичик ғоҗайиним, — дәп җавап бәрди чакар. Рибәқа үзини яғлиғи билән йепивалди.

24:65  Рибәқа Исһақни көрүш биләнла төгидин чүшүп, Ибраһимниң чакиридин: — Далада биз тәрәпкә қарап келиватқан әву киши ким? — дәп сориди. — У мениң кичик ғоҗайиним, — дәп җавап бәрди чакар. Рибәқа үзини яғлиғи билән йепивалди.

24:66  Чакар өзиниң қилған ишлирини Исһаққа бир-бирләп сөзләп бәрди.

24:67  Исһақ Рибәқани аниси Сарә һаят вақтида турған чедирға башлап кирип, некайиға алди. Аниси вапат болған болсиму, у Рибәқаниң муһәббитидин өзигә тәсәлла тапти.

Chapter 25

25:1  Ибраһим Кәтура исимлиқ йәнә бир аялни кичик хотунлуққа алди.

25:2  У Ибраһимға Зимран, Йоқшан, Медан, Мидиян, Ишбак вә Шуахтин ибарәт алтә оғул туғуп бәрди.

25:3  Йоқшан Шиба билән Дәданниң атиси болди. Дәданниң әвлатлири ашурим, ләтушим вә ләуммим хәлиқлири болди.

25:4  Мидиянниң оғуллири Әфа, Әфәр, Һанух, Абида вә Елдалар еди. Жуқуридикиләрниң һәммиси Кәтурадин дунияға кәлгән әвлатлар еди.

25:5  Ибраһим пүтүн мал-мүлүклирини Исһаққа атавәткән еди.

25:6  Лекин у өзи һаят вақтида икки кичик хотунидин болған оғуллириғиму соғиларни берип, андин бу оғуллирини Исһақтин жирақ турсун, дәп шәрқий зиминға әвәтти.

25:7  Ибраһим узақ өмүр сүрүп, йүз йәтмиш бәш йешида әҗдат­лириниң қешиға кәтти.

25:8  Ибраһим узақ өмүр сүрүп, йүз йәтмиш бәш йешида әҗдат­лириниң қешиға кәтти.

25:9  Униң оғуллири Исһақ билән Исмаил уни Макпелаһ йезисидики өңкүргә дәпнә қилди. Бу өңкүр Мамрә дегән йәргә йеқин болуп, бурун хит қәбилисидин болған Сохарниң оғли Әфронниң етизлиғи еди.

25:10  Ибраһим хитлардин сетивалған етизлиқ дәл шу еди. Ибраһимниң аяли Сарәму мошу йәргә дәпнә қилинған еди.

25:11  Ибраһим вапат болғандин кейин, Худа униң оғли Исһаққа бәхит ата қилди. Исһақ шу вақитта Беер-Лаһайрой дәп аталған қудуқниң йенидики җайда турувататти.

25:12  Сарәниң хизмәткари мисирлиқ Һәҗәр Ибраһимға туғуп бәргән Исмаилниң әвлатлири төвәндикиләр:

25:13  алди билән тунҗа оғли Небайот, андин кейин қалған оғуллири Кәдар, Адбәәл, Мибсам,

25:14  Мишма, Дума, Масса,

25:15  Хадад, Тәма, Йәтур, Нафиш вә Қәдәма туғулди.

25:16  Улар он икки қәбилиниң башлиқлири болуп, улар яшиған йеза вә қишлақлар уларниң исимлири билән аталди.

25:17  Исмаил йүз оттуз йәттә йешида әҗдатлириниң қешиға кәтти.

25:18  Униң әвлатлири олтирақлашқан җай Һавилаһ районидин Шур дегән йәргә қәдәр еди. Шур Мисирниң шәрқий тәрипидә болуп, Ассурға баридиған йолда еди. Улар Ибраһимниң башқа әвлатлири билән чиқишалмиди.

25:19  Ибраһимниң оғли Исһақниң иш-излири төвәндикичә:

25:20  Исһақ қириқ йешида Рибәқаға өйләнди. Рибәқа болса, Паддан-Аррамниң Арран дегән йеридин болған Бетуелниң қизи вә Лабанниң сиңлиси еди.

25:21  Рибәқа пәрзәнт көрмигәнлиги сәвәвидин, Исһақ униң үчүн Пәрвәрдигарға дуа қилди. Пәрвәрдигар униң дуасини қобул қилип, Рибәқа һамилдар болди.

25:22  Бала қош гезәк болуп, улар туғулуштин илгири анисиниң қосиғида қаттиқ соқушти. Рибәқа: «Маңа немә болғини?» дәп Пәрвәрдигардин сориди.

25:23  Пәрвәрдигар униңға мундақ җавап бәрди: «Сениң қосиғиңдин икки хәлиқ чиқиду. Туғулупла айрим болиду. Бири йәнә биридин күчлүк болуп, Чоңи кичигигә хизмәт қилиду».

25:24  Униң ай-күни тошуп, қош гезәк туғди.

25:25  Авал туғулғини қизғуч болуп, пүтүн бәдини һайванниңкидәк түклүк еди. Шуңа униң исмини Әсав дәп қойди.

25:26  Кейин туғулғининиң қоли Әсавниң тапинини чиң тутувалғанлиғи үчүн, исмини Яқуп дәп қойди. Улар туғулғанда, Исһақ атмиш яшқа киргән еди.

25:27  Икки бала чоң болди. Әсав уста очи болуп, далада жүрүшни яхши көрәтти. Лекин иниси Яқуп җим-җит жүридиған адәм болуп, һемишәм өйдә туратти.

25:28  Исһақ Әсавни яхши көрәтти, чүнки у Әсав олап кәлгән о гөшигә амрақ еди. Рибәқа болса, Яқупни яхши көрәтти.

25:29  Бир күни Яқуп қизил почақ шорписини қайнитивататти. Один ечиқап қайтип кәлгән Әсав

25:30  Яқупқа: — Қосиғим бәк ечип кәтти. Қизил почақ шорписидин тезирәк бәрсәңчу! — деди. Шу сәвәптин у Идом дәпму аталди.

25:31  Яқуп униңға: — Тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқуңни маңа өткүзүп бәрсәң, саңа бу шорпидин берәй, — дәп җавап қайтурди.

25:32  — Болди! Болди! Қосиғим ечип өләй дәп қалдим. Тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқиниң маңа немә кериги? — деди Әсав.

25:33  Яқуп униңға: — Сән авал мениң алдимда тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқуңни маңа өткүзүп бәргәнлигиңгә қәсәм қилип бәр, — деди. Әсав қәсәм қилип, тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқини Яқупқа өткүзүп бәрди.

25:34  Андин Яқуп униңға нан билән почақ шорписини бәрди. Әсав ғизаланғандин кейин, орнидин туруп чиқип кәтти. Бу униң тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқиға етиварсиз қариғанлиғидиндур.

Chapter 26

26:1  Ибраһимниң заманида Қананда бир қетим ачарчилиқ йүз бәргән еди. Кейин йәнә бир қетим ачарчилиқ болди. Исһақ Гирар шәһиридики филистинликләрниң падишаси Абимәләкниң алдиға барди.

26:2  Пәрвәрдигар Исһаққа көрүнүп, униңға мундақ деди: — Сән Мисирға бармай, Мән тур дегән җайда туруп қал.

26:3  Сән бу йәрдә турсаң, Мән саңа яр болимән һәм сени бәхитлик қилимән. Мән бу зиминни саңа вә сениң әвлатлириңға тәғдим қилимән. Атаң Ибраһим билән түзгән келишимимдә чиң туримән.

26:4  Мән саңа асмандики юлтузлардәк нурғун әвлат беримән һәм бу пүткүл зиминни уларға тәғдим қилимән. Сениң әвлатлириң арқилиқ йәр йүзидики пүткүл хәлиқләр бәхит тапиду.

26:5  Чүнки Ибраһим Маңа бойсунуп, пүтүн қанун вә әмир-пәрманлиримға риайә қилди.

26:6  Шуниң билән Исһақ Гирарда туруп қалди.

26:7  Униң аяли Рибәқа интайин гөзәл еди. Йәрлик кишиләр униңдин аяли Рибәқани ким дәп сориса, у уни өз сиңлим, деди. Чүнки у йәрлик кишиләрниң өзини өлтүрүветип, Рибәқани елип кетишидин қорқатти.

26:8  Исһақ у йәрдә бир мәзгил турди. Бир күни филистинликләрниң падишаси Абимәләк деризисидин сиртқа қараватқанда, Исһақниң Рибәқа билән қучақлишиватқанлиғини көрүп қалди.

26:9  Падиша Абимәләк Исһақни чақиртип, униңдин: — У сениң аялиң екән, немә үчүн уни сиңлим дегән едиң? — дәп сориди. Исһақ җавап берип: — Әгәр мән уни аялим дегән болсам, уни елиш үчүн силәрниң мени өлтүрүветишиңлардин қорққан едим, — деди.

26:10  Абимәләк униңға: — Бу немә қилғиниң? Әгәр хәлқим ичидә бири сениң аялиң билән бир орунда ятқан болса, сән пүтүн хәлқимизни гунаға тиққан болаттиң! — деди.

26:11  Андин падиша Абимәләк өз хәлқигә буйруқ чүширип: — Кимду-ким бу кишигә яки аялиға тәгсә, җенидин җуда қилиниду, — деди.

26:12  Исһақ у йәрдә деханчилиқ қилатти. Пәрвәрдигар униңға бәрикәт бәргәчкә, у жили биргә йүз һәссә һосул алди.

26:13  У барғансири ронақ тепип, бәк бай болди.

26:14  Филистинликләр униң нурғун қой-кала пади­лири вә қуллири барлиғини көрүп, уни көрәлмәсликкә башлиди.

26:15  Шуңа улар униң атиси Ибраһим һаят вақтида чакарлириға қаздур­ған қудуқларни топа билән тиндурувәтти.

26:16  Кейин Абимәләк Исһаққа: — Сән биздин күчийип кәттиң, дөлитимиздин чиқип кәт! — деди.

26:17  Буниң билән Исһақ у йәрдин кетип, Гирар җилғисиға берип, у йәргә орунлишип, бир мәзгил турди.

26:18  Ибраһим һаят вақтида бир мунчә қудуқларни қаздурған еди. Бирақ у аләмдин өткәндин кейин, филистинликләр униң һәммә қудуқлирини топа билән тиндурувәткән еди. Исһақ уларни қайта қаздуруп, йәнила дәсләп атиси қойған намлири билән атиди.

26:19  Исһақниң чакарлири Гирар җилғисида бир қудуқ қезип, су тапти.

26:20  Бирақ Гирарниң падичилири Исһақниң падичилири билән маҗралишип, һәммиси: «Бу бизниң сүйимиз», дейишти. Шуңа Исһақ у қудуқни Әсәк дәп атиди.

26:21  Исһақниң чакарлири йәнә бир қудуқ қазған еди. Улар йәнә бу қудуқ үчүн маҗралашти. Шуңа Исһақ бу қудуқни Ситна дәп атиди.

26:22  Исһақ у йәрдин кетип, йәнә бир қудуқ қаздурди. Бу қетим маҗра чиқмиди, шуңа у бу қудуқниң намини Риһубот дәп атиди. У: «Пәрвәрдигар ахир бизни азадә йәрдә яшаш­қа муйәссәр қилди. Биз бу йәрдә чоқум ронақ тапимиз», деди.

26:23  Исһақ у йәрдин кетип, Бәәршәбаға көчүп барди.

26:24  У күни кәчтә Пәрвәрдигар униңға көрүнүп: «Мән атаң Ибраһим етиқат қилған Худа, қорқмиғин! Мән саңа яр. Мән хизмәткарим Ибраһим сәвәвидин саңа бәхит ата қилимән вә әвлатлириңни көпәйтимән», деди.

26:25  Исһақ у йәрдә қурванлиқ суписини ясап, Пәрвәрдигарға ибадәт қилди. Шундин кейин Исһақ у йәргә орунлишип қалди һәм униң чакарлири у йәрдә йәнә бир қудуқ қазди.

26:26  Падиша Абимәләк Ахуззат дегән мәслиһәтчиси билән ләшкәр башлиғи Фиколни елип, Гирардин Исһақни зиярәт қилип кәлди.

26:27  Исһақ уларға: — Бурун силәр маңа өчмәнлик қилип, мени дөлитиңлардин қоғлап чиқарған едиңлар. Әнди немә үчүн йәнә мән билән көрүш­кили кәлдиңлар? — деди.

26:28  Улар җававән: — Биз Пәрвәрдигарниң саңа яр екәнлигини билдуқ, шуңа биз бир-биримизгә қәсәм берип, келишим түзсәк болғидәк.

26:29  Биз саңа зиян-зәхмәт йәткүзмигәндәк, сениңму бизгә зиян-зәхмәт йәткүзмәсликкә вәдә беришиңни тәләп қилимиз. Бурун биз саңа һемишәм яхши муамилә қилип, сени у йәрдин аман-есән кәткүзгән едуқ. Әнди Пәрвәрдигарниң саңа бәхит ата қилғанлиғи ениқ болди, — деди.

26:30  Исһақ зияпәт тәйярлап, уларни меһман қилди.

26:31  Улар сәһәр туруп, өз ара қәсәм беришип, келишим түзүшти. Исһақ улар билән достанә хошлишип, уларни узитип қойди.

26:32  У күни Исһақниң чакарлири келип, униңға өзлири қазған қудуқ тоғрисида хәвәр берип: — Биз су таптуқ! — деди.

26:33  У қудуқни Шәба дәп атиди. Шуңа у шәһәр һазирғичә Бәәршәба дәп атилип кәлмәктә.

26:34  Әсав қириқ йешида имансиз хитлардин икки қизни хотунлуққа алди. Бу икки қиз Бәәрниң қизи Йудит билән Елонниң қизи Басимат еди.

26:35  Улар Исһақ билән Рибәқаниң арамини қоймиди.

Chapter 27

27:1  Исһақ қерип кәтти, көзиму көрмәс болуп қалди. У тунҗа оғли Әсавни чақирип, униңға: — Оғлум, — деди. — Мана мән, — дәп җавап бәрди Әсав.

27:2  Исһақ мундақ деди: — Қара, мән қерип кәттим, өлүмүм жирақ әмәс.

27:3  Сән оқ-яриңни елип, далаға чиқип, о олап келип,

27:4  мән яхши көридиған ләззәтлик тамақ пиширип маңа йегүз. Шуниң билән мән өлүштин илгири саңа ахирқи хәйирлик дуайимни қилай.

27:5  Рибәқа Исһақниң қилған сөзлирини аңлап, Әсавниң оға чиқип кәткән вақтидин пайдилинип,

27:6  Яқупқа мундақ деди: — Мән бая дадаңниң акаң Әсавға:

27:7  «Сән о олап келип, ләззәтлик тамақ пиширип маңа йегүз. Шуниң билән мән өлүштин илгири Пәрвәрдигар алдида саңа хәйирлик дуа қилай», дегәнлигини аңлидим.

27:8  Оғлум, гепимгә қулақ селип, мениң дегинимни қил.

27:9  Қой падисиға берип, семиз оғлақтин иккини елип кәл. Мән уни дадаң яхши көридиған тәмдә пиширай.

27:10  Сән әкирип йегүзсәң, у вапат болуштин бурун саңа хәйирлик дуа қилиду, — деди.

27:11  Лекин Яқуп анисиға: — Сизгә мәлум, Әсавниң пүтүн бәдини түклүк, мениң теним болса түксиз.

27:12  Мабада дадам тенимни тутуп қалса, мениң уни алдиғанлиғимни билип қалиду. У чағда мән униң хәйирлик дуасини елишим бу яқта турсун, әксичә қарғишиға учраймән! — деди.

27:13  Аниси униңға: — Әй оғлум, ләнәт болса маңа болсун! Мениң дегинимни қил, оғлақларни елип кәл, — деди.

27:14  Шуниң билән Яқуп оғлақларни әкелип, анисиға тапшурди. Аниси тамақни дадиси яхши көридиған тәм билән пишарди.

27:15  Андин Әсавниң өйидә сақлиған әң яхши кийимлирини елип чиқип, Яқупқа кийдүрди.

27:16  Униң икки қоли вә бойниниң түксиз җайлирини өшкә жуңи билән йөгәп,

27:17  ләззәтлик тамақ билән яққан нанни униңға тутқузди.

27:18  Яқуп атисиниң йениға кирип: — Ата, — деди. — Оғлум, сән қайси оғлум болисән? — деди атиси.

27:19  Яқуп униңға: — Мән чоң оғлуңиз Әсав, тапшуруғуңизни орунлап болдум. Қопуң, мән олап кәлгән о гөшигә еғиз тегип, андин маңа хәйирлик дуайиңизни қилғайсиз, — дәп җавап қайтурди.

27:20  — Оғлум, неманчә тез олап кәлдиң? — дәп сориди Исһақ. — Пәрвәрдигариңиз болған Худа тәлийимни оңдин кәлтүрүп, маңа ярдәм қилди, — дәп җавап қайтурди Яқуп.

27:21  Исһақ Яқупқа: — Оғлум, йенимға кәл, тутуп көрәй, сән расттин Әсавму, әмәсму? — деди.

27:22  Яқуп йениға барди. Исһақ тутуп көрүп: — Авазиң Яқупниң, қолуң болса, Әсавниңкигә охшайдикән, — деди.

27:23  У униң Яқуп екәнлигини пәриқ етәлмиди, чүнки Яқупниң қоли Әсавниңкигә охшаш түклүк туратти. У Яқупқа дуа қилидиған чағда,

27:24  йәнә бир қетим: — Сән расттин Әсавму? — дәп сориди. — Шундақ, — дәп җавап бәрди Яқуп.

27:25  Исһақ униңға: — Гөшни әкәл, уни йегәндин кейин, саңа дуа қилай, — деди. Яқуп гөшни елип кирди вә униңға шарап тутти.

27:26  Исһақ йәп-ичип болғандин кейин: — Оғлум, алдимға келип, мени сөй, — деди.

27:27  Яқуп алдиға берип сөйди. Исһақ Яқупниң кийгән кийимлириниң пуриғини пуриғандин кейин, сөзигә ишинип, униңға хәйирлик дуасини қилди: «Оғлумниң тенидики хуш пурақ, Дәл Пәрвәрдигарим бәрикәт бәргән топиниң пуриғиға охшайдикән.

27:28  Худа асмандин саңа хасийәтлик ямғур яғдуруп, Топаңни һосуллуқ қилғай. У саңа мол ашлиқ-түлүк, Есил шарапларни тәғдим қилғай.

27:29  Башқа әлләрму хизмитиңдә болғай. Хәлиқләр саңа тизлинип һөрмәт билдүргәй. Қериндашлириңға һаким болғайсән. Анаңниң әвлатлири саңа егилгәй. Саңа ләнәт ейтқанларға ләнәт яққай. Саңа бәхит тилигәнләр бәхит тапқай».

27:30  Яқуп Исһақниң дуасини елип чиқип турушиғила, акиси Әсав один қайтип кәлди.

27:31  Әсавму гөшни ләззәтлик пиширип, атисиниң алдиға елип кирип: — Ата, қопуң, мән олап кәлгән о гөшигә еғиз тегип, маңа хәйир­лик дуайиңизни қилиң, — деди.

27:32  — Сән ким болисән? — дәп сориди Исһақ. — Чоң оғлуңиз Әсав болимән, — дәп җавап бәрди Әсав.

27:33  Исһақниң пүтүн әзасини титрәк басти вә униңдин сориди: — Ундақта, һазир маңа о гөшини елип кәлгән ким? Сән келиштин бурун мән уни йәп, униңға хәйирлик дуа қилған едим. Бу бәхит мәңгү униңға мәнсүп болуп кәтти.

27:34  Бу гәпни аңлиған Әсав интайин ечинип, үн селип жиғлап туруп: — Ата, маңиму хәйирлик дуа қилғайсиз! — дәп ялвурди.

27:35  — Иниң кирип мени алдап, сениң бәхтиңни еливапту, — деди Исһақ.

27:36  Әсав: — Бу униң мени иккинчи қетим алдиши. Униң Яқуп дәп атилиши һәҗәплинәрлик әмәс екән! У мениң тунҗа оғуллуқ мирас һоқуқумни тартивалған еди. Әнди маңа мәнсүп болған хәйирлик дуаниму тартивапту. Ата, мән үчүн хәйирлик дуайиңиз қалмидиму? — деди.

27:37  Исһақ мундақ җавап бәрди: — Мән уни саңа ғоҗайин қиливәттим, униң пүтүн қериндаш­лирини униң хизмитидә болидиған қиливәттим. Мән йәнә униңға ашлиқ-түлүк, есил шарапларни беғишлидим. Әй оғлум, әнди мән саңа йәнә немини беримән?

27:38  Әсав атисиға йәнә ялвуруп: — Ата, сизниң пәқәт бирла хәйирлик дуайиңиз барму? Маңиму хәйирлик дуа қилғайсиз! — дәп үн селип жиғлап кәтти.

27:39  Андин Исһақ мундақ деди: «Һосуллуқ топидин үлүшүң йоқтур. Хасийәтлик ямғур саңа яғмайду.

27:40  Сән қиличқа тайинип яшайсән, Иниңниң хизмитидә болисән! Лекин сән униңға қарши чиққиниңда, Униң боюнтуруғидин қутулисән».

27:41  Әсав Яқупқа қарита көңлигә өчмәнлик пүкти. Чүнки атиси хәйирлик дуайини Яқупқа қилған еди. У ичидә: «Атам аләмдин өтүшкә аз қалди. Өлүмини узитиветипла, Яқупни өлтүрүветимән!» дәп ойлиди.

27:42  Рибәқа башқилардин Әсавниң планини аңлап қелип, Яқупни чақиртип: — Гепимгә қулақ сал! Акаң Әсав сени өлтүрүп, дәрдини чиқармақ­чи.

27:43  Әй оғлум, сән мениң дегинимни қил: дәрһал Һаран райониға, акам Лабанниң йениға қечип кәт.

27:44  Акаң Әсавниң аччиғи янғичә, шу йәрдә тур.

27:45  У сениң қилғанлириңни унтуп қалғанда, мән адәм әвәтип сени қайтуруп келимән. Немә үчүн бир күнниң ичидә һәр иккиңлардин айрилип қалғидәкмән, — деди.

27:46  Рибәқа Исһаққа: — Мән Әсавниң имансиз хитлардин алған әшу икки аялидин тоюп кәттим. Әгәр Яқупму хитлардин қиз алса, униңдин өлгиним яхши, — деди.

Chapter 28

28:1  Исһақ Яқупни йениға чақирип, униңға дуа қилип, монуларни буйриди: — Сән қананлиқ қизларға өйләнмә.

28:2  Паддан-Аррам райониға берип, анаңниң атиси Бетуелниң өйигә бар. У йәрдә анаңниң акиси Лабанниң қизлиридин бирини ал.

28:3  Һәммигә қадир Худа саңа бәхит ата қилип, көп пәрзәнт берип, уларни нурғун милләт қилғай!

28:4  У Ибраһимға бәргән вәдиси бойичә саңа вә сениң әвлатлириңға бәхит ата қилғай. Сән һазир мусапир болуп яшаватқан йәрни, йәни Худа Ибраһимға вәдә берип бәрмәкчи болған зиминни саңа тәғдим қилғай!

28:5  Шуниң билән Исһақ Яқупни Паддан-Аррам райониға, бовиси аррамлиқ Бетуелниң оғли Лабанниң йениға йолға салди. Лабан Рибәқаниң акиси болуп, Рибәқа болса, Әсав билән Яқупниң аниси еди.

28:6  Әсав Исһақниң Яқупқа дуа қилип, уни Паддан-Аррамға өйлинишкә әвәткәнлигидин, шундақла Исһақ униңға дуа қилғанда, қананлиқ қизларға өйләнмәсликни тапилиғанлиғи һәм Яқупниң ата-анисиниң буйруғи билән Паддан-Аррамға кәткәнлигидин хәвәр тапти.

28:7  Әсав Исһақниң Яқупқа дуа қилип, уни Паддан-Аррамға өйлинишкә әвәткәнлигидин, шундақла Исһақ униңға дуа қилғанда, қананлиқ қизларға өйләнмәсликни тапилиғанлиғи һәм Яқупниң ата-анисиниң буйруғи билән Паддан-Аррамға кәткәнлигидин хәвәр тапти.

28:8  Әсав буниңдин атиси Исһақниң қананлиқ аялларни яхши көрмәйдиғанлиғини чүшәнди.

28:9  Шуңа у Ибраһимниң оғли Исмаилниң йениға берип, аяллириниң үстигә тағиси Исмаилниң қизи Маһалатни алди. Маһалат Небайотниң сиңлиси еди.

28:10  Яқуп Бәәршәбадин кетип, Һаранға қарап йолға чиқти.

28:11  Күн патқанда у бир йәргә йетип келип, шу йәрдә қонди. У бир ташни бешиға қоюп, йәрдә йетип уйқиға кәтти.

28:12  У чүшидә йәрдин таки асманғичә тақишидиған бир пәләмпәйни көрди. Худаниң периштәлири пәләмпәйдә жуқури-төвән меңип жүрәтти.

28:13  У йәнә Пәрвәрдигарниң пәләмпәйниң үсти тәрәптә туруп, униңға: «Мән Пәрвәрдигар, боваң Ибраһим вә атаң Исһақ етиқат қилип кәлгән Худа болимән. Мән һазир сән ятқан зиминни саңа вә сениң әвлатлириңға ата қилимән.

28:14  Уларниң сани йәрдики қумдәк көп болуп, шәриқтин ғәрипкә, җәнуптин шималға тарқилип, пүтүн зиминни қаплайду. Йәр йүзидики пүткүл милләтләр сән вә сениң әвлатлириң арқилиқ бәхит тапиду.

28:15  Мән саңа яр болимән, сән қәйәргә барсаң, сени шу йәрдә қоғдаймән һәм сени бу йәргә қайтуруп келимән. Саңа бәргән вәдәмни әмәлгә ашурмиғичә, сени һәргиз ташлимаймән!» дәватқанлиғини көрди.

28:16  Яқуп уйқисидин ойғинипла: «Мән билмәптикәнмән, Пәрвәрди­гар һәқиқәтән бу йәрдә екән!» деди.

28:17  У қорқуп кетип: «Бу немә дегән қорқунучлуқ җай, дәл Худаниң өйи, асманға чиқидиған дәрваза екән!» деди.

28:18  Әтиси таң сәһәрдила Яқуп орнидин туруп, бешиға қойған һелиқи ташни хатирә қилиш үчүн тикләп, үстигә яғ қуюп, уни Худаға атиди.

28:19  Бу йәрниң бурунқи нами Луз болсиму, Яқуп уни Бәйтәл дәп атиди.

28:20  Андин у Худаға қәсәм қилип: — Әгәр Сән маңа яр болуп, сәпиримдә мени қоғдап, маңа йемәк-ичмәк, кийим-кечәк йәткүзүп берип,

28:21  мени жутумға аман-есән қайтурсаң, шу вақитта Саңа мәңгү әгишимән.

28:22  Мән хатирә қилип таш тикләп қойған бу җай инсанлар Саңа ибадәт қилидиған муқәддәс җай болсун. Маңа беғишлиғанлириңниң ондин бирини Саңа тәғдим қилимән, — деди.

Chapter 29

29:1  Яқуп сәпирини давамлаштуруп, шәриқ тәрәптикиләрниң зиминиға кәлди.

29:2  У даладики бир қудуқниң йенида үч топ қойниң ятқанлиғини көрди. Падичилар қойлирини шу қудуқтин суғиратти. Қудуқниң ағзида бир йоған таш йепиқлиқ туратти.

29:3  Қойларниң һәммиси йетип кәлгәндә, падичилар бирликтә қудуқниң ағзидики ташни домилитиветип, қойлирини суғиривелип, андин йәнә шу таш билән қудуқниң ағзини йепип қоятти.

29:4  Яқуп бу падичилардин: — Бурадәрләр, силәр қәйәрлик? — дәп сориди. — Биз һаранлиқ, — дәп җавап қайтурушти улар.

29:5  — Силәр Наһорниң оғли Лабанни тонамсиләр? — деди у. — Тонуймиз! — дәп җавап бәрди улар.

29:6  Яқуп йәнә: — У саламәтму? — дәп сориди. Улар: — У наһайити яхши. Әйнә қараң! Униң қизи Раһилә қойлирини һайдап келиватиду, — деди.

29:7  Яқуп уларға: — Күн техи тик турса, қой падисини жиғидиған вақит болмиса, немиш­кә қойларни тезирәк суғирип, отлаққа апирип бақмайсиләр? — деди.

29:8  Улар: — Биз қойларниң һәммисини жиғип, падичилар билән бирликтә қудуқниң ағзидики ташни домилитивәтмигичә, қойларни суғирал­маймиз, — дәп җавап беришти.

29:9  Яқупниң падичилар билән париңи техи түгимәйла, Раһилә пади­лирини һайдап йетип кәлди.

29:10  Яқуп Раһилә билән тағиси Лабанниң қой падисини көрүпла, қудуқниң ағзидики ташни домилитиветип, униң қойлирини суғирип бәрди.

29:11  Андин у Раһиләни сөйүп, һаяҗан билән жиғлап кәтти вә Раһиләгә: — Мән сизниң дадиңизниң җийәни, йәни Рибәқаниң оғли боли­мән, — деди. Раһилә жүгригән пети қайтип берип, атисиға ейтти.

29:12  Андин у Раһиләни сөйүп, һаяҗан билән жиғлап кәтти вә Раһиләгә: — Мән сизниң дадиңизниң җийәни, йәни Рибәқаниң оғли боли­мән, — деди. Раһилә жүгригән пети қайтип берип, атисиға ейтти.

29:13  Лабан җийәни Яқупниң кәлгәнлигини аңлаш биләнла, униң алдиға жүгрәп чиқип, қучақлап сөйүп көрүшүп, өйигә башлап кирди. Яқуп униңға йүз бәргән пүтүн ишни ейтип бәрди.

29:14  — Сән һәқиқәтән мениң җан-җигәр туққиним! — деди Лабан. Шундақ қилип, Яқуп у йәрдә бир ай турди.

29:15  Бир күни Лабан Яқупқа: — Сән мениң җийәним болсаңму, маңа бекарға ишләп бәрсәң болмас. Ейтқин, қанчилик иш һәққи тәләп қилисән? — деди.

29:16  Лабанниң икки қизи болуп, чоңиниң исми Леяһ, кичигиниң исми Раһилә еди.

29:17  Леяһниң көзлири нурсиз еди, Раһилә болса гөзәл вә келишкән қиз еди.

29:18  Яқуп Раһиләгә ашиқ болуп қалған еди. Шуңа у: — Әгәр сиз Раһиләни маңа бәрсиңиз, мән сизгә йәттә жил ишләп берәй, — дәп илтимас қилди.

29:19  Лабан униңға: — Уни башқа биригә бәргинимдин саңа бәргиним әла! Сән мениң йенимда тур, — деди.

29:20  Яқуп Раһиләни елиш үчүн йәттә жил ишләп бәргән болсиму, бу күнләр униңға бир нәччә күндәкла билинди. Чүнки у Раһиләни бәкму яхши көрәтти.

29:21  Йәттә жил тошқанда, Яқуп Лабанға: — Биз келишкән вақит тошти, қизиңизни маңа некалиққа бәргәйсиз! — деди.

29:22  Буниң билән Лабан той зияпити тәйярлап, шу йәрдики һәммә кишиләрни тәклип қилди.

29:23  Лекин той күни кечиси Лабан Раһиләниң орниға Леяһни бәрди. Яқуп униң билән бир орунда ятти.

29:24  Лабан қиз хизмәткарлиридин Зилпани Леяһқа хизмәткар қилип бәрди.

29:25  Пәқәт таң атқандила Яқуп аялиниң Леяһ екәнлигини билди. У Лабанға: — Бу немә қилғиниңиз?! Мән Раһиләни дәп сизгә йәттә жил ишлидим. Мени немишкә алдидиңиз? — деди.

29:26  Лабан униңға: — Бу йәрниң урпи-адити бойичә чоң қиз ятлиқ қилинмиғичә, кичик қиз ятлиқ қилинмайду.

29:27  Леяһ билән иккиңларниң бир һәптилик той мәрасимини өткүзгәндин кейинла, Раһиләниму некайиңға алсаң болиду. Бирақ униң үчүн маңа йәнә йәттә жил ишләп беришиң керәк! — дәп җавап бәрди.

29:28  Яқуп мақул болди. Леяһ билән бир һәптилик той мәрасимини өткүзгәндин кейин, Лабан Раһиләниму униңға хотунлуққа бәрди.

29:29  Лабан қиз хизмәткарлиридин Билһани Раһиләгә хизмәткар қилип бәрди.

29:30  Яқуп Раһилә биләнму бир орунда ятти. У Раһиләни Леяһтин яхши көрәтти. Шундақ қилип, у Лабанға йәнә йәттә жил ишләп бәрди.

29:31  Пәрвәрдигар Леяһниң Яқуп тәрипидин яхши көрүлмигәнлигини көрүп, униңға пәрзәнт ата қилди. Раһилә болса, туғмас еди.

29:32  Леяһ һамилдар болуп, бир оғул туғди. У: «Пәрвәрдигар мениң дәрдимни көрүпту, әнди йолдишим мени яхши көридиған болиду», деди. Шуңа у балиниң исмини Рубен дәп қойди.

29:33  У йәнә һамилдар болуп, иккинчи оғлини туғди. У: «Пәрвәрдигар маңа бу оғулниму бәрди, чүнки мениң яхши көрүлмигәнлигим Униңға йетипту», деди. Шуңа у балиниң исмини Шимон дәп қойди.

29:34  У йәнә һамилдар болуп, үчинчи оғлини туғди. У: «Әнди йолдишим маңа техиму йеқинлишиду, чүнки мән униңға үч оғул туғуп бәрдим», деди. Шуниң билән балиниң исмини Лавий дәп қойди.

29:35  У йәнә һамилдар болуп, төртинчи оғлини туғди. У: «Әнди мән Пәрвәрдигарға мәдһийә ейтай», деди, шуңа балиниң исмини Йәһуда дәп қойди. Шуниңдин кейин у туғмиди.

Chapter 30

30:1  Раһилә Яқупқа бала туғуп берәлмигәчкә, һәдисигә көрәлмәс­лик қилип, Яқупқа: — Мәндинму бала тепиң, болмиса өлгиним яхши! — деди.

30:2  Яқуп Раһиләгә аччиқлинип: — Сени туғмас қилип қойған Худа турса, мән немә қилалаттим? — деди.

30:3  Раһилә униңға: — Сиз мениң қиз хизмәткарим Билһа билән бир орунда йетиң. У маңа бала туғуп бәрсун, буниң билән мәнму ана болуп қалай, — деди.

30:4  Шундақ қилип, Раһилә қиз хизмәткари Билһани йолдишиға кичик хотунлуққа бәрди. Яқуп Билһа билән бир орунда ятти.

30:5  Билһа һамилдар болуп, Яқупқа бир оғул туғуп бәрди.

30:6  Раһилә: «Худа адил һөкүм чиқирип, дуайимни аңлап, маңа бир оғул бәрди!» деди. Шуңа балиниң исмини Дан дәп қойди.

30:7  Билһа йәнә һамилдар болуп, Яқупқа иккинчи оғулни туғуп бәрди.

30:8  Раһилә: «Мән һәдәм билән қаттиқ күрәш қилип, ахири уни йәңдим», деди. Шуңа балиниң исмини Нафтали дәп қойди.

30:9  Леяһ өзиниң туғути тохтап қалғанлиғини сезип, хизмәткари Зилпани Яқупқа кичик хотунлуққа бәрди.

30:10  Зилпа Яқупқа бир оғул туғуп бәрди.

30:11  Леяһ: «Мән һәқиқәтән тәләйлик!» деди вә балиниң исмини Гад қойди.

30:12  Зилпа Яқупқа иккинчи оғулни туғуп бәрди.

30:13  Леяһ: «Мән һәқиқәтән бәхитлик-һә! Аяллар мени бәхитлик аял дейишиду!» деди. Шуңа балиниң исмини Ашер дәп қойди.

30:14  Ома мәзгилидә Леяһниң чоң оғли Рубен буғдайлиқтин туғмас­лиқ кесилигә шипа болидиған бир хил дора өсүмлүк тепивелип, Леяһқа бәрди. Буни көргән Раһилә Леяһқа: — Маңа оғлуң тепивалған дора өсүмлүктин бир аз бәргинә, — деди.

30:15  Леяһ униңға: — Мениң йолдишимни тартивалғиниң йәтмәмду? Әнди мениң оғлум тепивалған дора өсүмлүкниму тартивелип, мени бала туғуш­тин мәһрум қилмақчимусән? — дәп җавап қайтурди. Раһилә: — Әгәр сән оғлуң тепивалған дора өсүмлүкни маңа бәрсәң, бүгүн кечә Яқуп сән билән биллә болсун, — деди.

30:16  Шу күни күн патқанда, Яқуп буғдайлиқтин қайтип кәлгинидә, Леяһ алдиға чиқип, униңға: — Бүгүн ахшам чоқум мән билән йетиң. Чүнки оғлум тепивалған дора өсүмлүкниң төләмигә сиз билән бүгүн кечә бир орунда болуш һоқуқиға ериштим, — деди. Шуңа у кечә Яқуп Леяһ билән биллә ятти.

30:17  Леяһниң дуаси Худаға йәтти. У йәнә һамилдар болуп, Яқупқа бәшинчи оғулни туғуп бәрди.

30:18  Леяһ: «Худа маңа әҗир қилди, чүнки мән өз хизмәткаримни йолдишимға бәрдим!» деди. Шуңа у балиниң исмини Иссакар дәп қойди.

30:19  Леяһ йәнә һамилдар болуп, Яқупқа алтинчи оғулни туғуп бәрди.

30:20  У: «Худа маңа қиммәтлик соға бәрди. Әнди йолдишим маңа яхши муамилә қилиду, чүнки мән униңға алтә оғул туғуп бәрдим», деди. Шуңа у балиниң исмини Зәбулун дәп қойди.

30:21  Униңдин кейин у бир қиз туғди вә униң исмини Дина дәп қойди.

30:22  Кейин Худа Раһиләни яд етип, дуасини иҗавәт қилип, уни туғидиған қилди.

30:23  У һамилдар болуп, бир оғул туғди. У: «Худа маңа оғул берип, мени номустин халас қилди.

30:24  Пәрвәрдигардин йәнә бир оғул тиләймән!» деди. Шуңа оғлиниң исмини Йүсүп дәп қойди.

30:25  Раһилә Йүсүпни туққандин кейин, Яқуп Лабанға: — Маңа рухсәт қилиң, өз жутумға қайтай.

30:26  Аял вә бала-җақили­римни елип кетишимгә рухсәт қилиң. Улар мениң сизгә ишләп бәргән иш һәққим болсун. Мениң сизгә қандақ тиришип ишлиги­ним өзиңизгә мәлум, — деди.

30:27  Лабан униңға: — Сән мәндин хошал болсаң, мениң йенимдин кәтмә. Мән һазир бай болуп кәттим. Пәрвәрдигарниң маңа бәхит ата қилғанлиғини сениң йенимда бар болғиниңдин екәнлигини пал ечиш арқилиқ билдим.

30:28  Ейтқин, қанчилик һәқ сорисаң, җәзмән шунчилик беримән, — деди.

30:29  Яқуп мундақ җавап бәрди: — Мениң қандақ җан тикип ишлигәнлигим, әҗрим билән қой-калилириңизниң қанчилик көпийип кәткәнлиги өзиңизгә аян.

30:30  Мән келиштин илгири сизниң қол-илкиңиздә анчә йоқ еди, һазир байлиғиңиз шунчә көпәйди. Пәрвәрдигар мениң йениңизда болғинимдин сизгә бәхит ата қилди. Әнди мән өз аиләмни ойлишим керәк, — дәп җавап қайтурди.

30:31  — Әмсә, саңа немә беришим керәк? — дәп сориди Лабан. Яқуп мундақ җавап бәрди: — Маңа иш һәққи керәк әмәс! Әгәр төвәндики бу тәкливимгә қошулсиңиз, падилириңизни давамлиқ бақай.

30:32  Тәкливим мундақ: бүгүн падилириңизниң арисиға кирип, тағил, чипар вә қара қойларни һәм чипар вә тағил өшкиләрни айрип чиқай. Булар мениң иш һәққим болсун.

30:33  Кәлгүсидә сизгә сәмимийлигимни мундақ көрсәтмәкчимән: сиз мениң иш һәққимни тәкшүрүп кәлгиниңиздә, әгәр мениң падилиримниң ичидә тағил вә чипар болмиған өшкә яки қара болмиған қойларни учратсиңиз, уларни оғрилап келингән дәп биләләйсиз.

30:34  Лабан: — Сениң тәкливиңгә қошулдум, дегиниңдәк болсун! — деди.

30:35  Бирақ шу күни Лабан әсли Яқупқа тегишлик болған тағил вә чипар әркәк өшкиләр билән чипар вә ақ рәң арилашқан чиши өшкиләрни һәм барлиқ қара қойларни астиртин айрип чиқип, өз оғуллириға бақтурди.

30:36  Андин у бу малларни Яқуптин үч күнлүк йол жирақлиқтики бир җайға елип кәтти. Яқуп Лабанниң қалған падилирини бақти.

30:37  Буни билгән Яқуп терәк, бадам вә чинар дәрәқлиридин көк шахларни кесип, қовзиғини тағил шәкилдә, йәни бир йолида қовзақ бар, йәнә бир йолида қовзақ йоқ қилип сойди.

30:38  У бу шахларни малларниң оқурлириға, йәни малларниң алдиға санчип қойди. Маллар су ичкили кәлгәндә, шу йәрдә җүплишип қалатти. Маллар шахларниң алдида җүпләшсә, тағил вә чипар қозиларни туғатти.

30:39  У бу шахларни малларниң оқурлириға, йәни малларниң алдиға санчип қойди. Маллар су ичкили кәлгәндә, шу йәрдә җүплишип қалатти. Маллар шахларниң алдида җүпләшсә, тағил вә чипар қозиларни туғатти.

30:40  Яқуп уларни қалғанлардин айрип қойди. У қалғанларни Лабанниң тағил вә қара қойлириға қаритип қоюп уруқландурди. Шундақ қилип, Яқуп өз падилирини көпәйтти һәм Лабанниң падилиридин айриди.

30:41  Сағлам маллар җүпләшсә, Яқуп шахларни уларниң алдидики оқурға санчип қоятти, маллар шу шахларниң йенида җүплишәтти.

30:42  Лекин тени аҗиз маллар җүпләшсә, шахларни санчиматти. Узун өтмәй, оруқ маллар Лабанға қелип, семиз маллар Яқупқа өтти.

30:43  Шундақ қилип, Яқуп барғансири бейип, нурғун қой падилар, әр-аял қуллар, төгә вә ешәкләргә егә болди.

Chapter 31

31:1  Яқуп Лабанниң оғуллириниң: «Атимизниң пүтүн мал-мүлкини Яқуп булавалди. Униң пүтүн байлиғи бизниң атимизға тәәллуқ!» дегәнлигини аңлап қалди.

31:2  Яқупниң өзиму Лабанниң бурунқидәк достанә муамилә қилмайватқанлиғини сәзди.

31:3  Бу чағда Пәрвәрдигар Яқупқа: «Сән ата-боваң яшиған жутуңға, йәни уруқ-туққанлириңниң йениға бар, Мән саңа яр болимән», деди.

31:4  Буниң билән Яқуп Раһилә билән Леяһқа адәм әвәтип, уларни өзи қой бақидиған йәргә келип, өзи билән көрүшүшни буйриди

31:5  вә уларға: — Дадаңларниң маңа бурунқидәк достанә муамилидә болмайват­қан­лиғини сезиватимән. Лекин атам етиқат қилип кәлгән Худа маңа яр болуп кәлмәктә.

31:6  Силәргә мәлумки, мән пүтүн күчүм билән атаңларниң хизмитини қилдим.

31:7  Лекин у мени алдап, иш һәққимни он қетим өзгәртти. Гәрчә у шундақ қилған болсиму, Худа униң маңа зиян йәткүзүшигә йол қоймиди.

31:8  Лабан: «Чипар маллар сениң иш һәққиң» дегәндә, пүтүн маллар чипар қоза туғди, «Тағил маллар сениң иш һәққиң» дегәндә, пүтүн маллар тағил туғди.

31:9  Шундақ қилип, Худа атаңларниң маллирини маңа елип бәрди.

31:10  Бир қетим қойлар җүплишидиған мәзгилдә, мән бир чүш көрдүм. Чүшүмдә җүплишиватқан әркәк өшкиләрниң һәммисиниң тағил вә чипар екәнлигини көрдүм.

31:11  Худаниң периштәси чүшүмдә: «Әй Яқуп!» деди. Мән: «Ләббәй!» дедим.

31:12  У: «Қара, җүплишиватқан әркәк өшкиләрниң һәммиси тағил вә чипар. Мениң бундақ қилишимниң сәвәви, Лабанниң саңа қилғанлириниң һәммисини көрүп турдум.

31:13  Мән болсам Бәйтәлдә саңа көрүнгән Худадурмән. Сән у йәрдә бир ташни Маңа атап хатирә қилип тиклидиң, униң үстигә яғ қуйдуң вә у йәрдә Маңа қәсәм бәрдиң. Әнди сән өз жутуңға қайтип кетишкә һазирлан!» деди.

31:14  Раһилә билән Леяһ Яқупқа мундақ җавап бәрди: — Биз бәри бир атимиздин бирәр нәрсә мирас алалмаймиз.

31:15  У бизни таланиң адими дәп қарайду. У бизни сатти вә бизниң тойлуғумизниму йәп кәтти.

31:16  Худа бизниң дадимиздин сизгә елип бәргән байлиқ, әсли дадимизға әмәс, бәлки бизгә вә бизниң пәрзәнтлиримизгә мәнсүп. Худа сизгә немә дегән болса, шуни қилиң!

31:17  Буниң билән Яқуп Қананға, йәни атиси Исһақниң йениға беришқа һазирланди. У аяллири, бала-җақилирини төгигә миндүрүп, пүтүн мал-варанлирини һайдап, өзиниң Паддан-Аррамда топлиған мал-мүлүклирини елип қечип кәтти.

31:18  Буниң билән Яқуп Қананға, йәни атиси Исһақниң йениға беришқа һазирланди. У аяллири, бала-җақилирини төгигә миндүрүп, пүтүн мал-варанлирини һайдап, өзиниң Паддан-Аррамда топлиған мал-мүлүклирини елип қечип кәтти.

31:19  Раһилә атиси Лабанниң қой қирқиғили кәткәнлигидин пайдили­нип, униң бутлирини оғриливалди.

31:20  Яқуп Лабанға уқтурмай, оғрилиқчә йолға чиқти.

31:21  У өзиниң барлиқ тәәллуқатлирини елип алдирап қечип, Фират дәриясидин өтүп, Гилиад идирлиғиға қарап раван болди.

31:22  Үч күндин кейин Лабанға Яқупниң қечип кәткәнлиги тоғрисида хәвәр йәтти.

31:23  У өз туққанлирини елип, Яқупни қоғлиди һәм йәттә күндин кейин Гилиад идирлиғида Яқупқа йетишти.

31:24  Шу күни кечидә Худа Лабанниң чүшидә көрүнүп, униңға: «Еһтият қил! Яқупқа тосқунлуқ қилма», деди.

31:25  Яқуп чедирини Гилиад районидики бир тағниң ичигә қурған еди. Лабан вә униң туққанлириму Яқупқа йетишип, чедирлирини шу әтрапта тикти.

31:26  Лабан Яқупқа: — Сән немә үчүн мени алдап, қизлиримни әсиргә охшаш елип кәттиң?

31:27  Немә үчүн гәп-сөз қилмай, оғрилиқчә қачтиң? Әгәр сән маңа уқтуруп қойған болсаң, мән сени чоқум хошал-хорамлиқ билән чилтар челип, нахша ейтип, даға-думбақ ичидә узитип қоймамтим?

31:28  Әң болмиғанда, маңа нәврилирим билән қизлиримни сөйүп узитип қоюш пурситиниму бәрмидиң. Бундақ қилишиң бәкму ахмақлиқ болди!

31:29  Әслидә әдивиңни беридиған күчүмму бар еди. Лекин түнүгүн кечә атаң етиқат қилип кәлгән Худа саңа тосқунлуқ қилмаслиғимни ейтти.

31:30  Мән өз жутуңни сеғинғанлиғиңни, аиләңгә қайтмақчи болғанлиғиңни чүшинимән. Лекин мениң бутлиримни немишкә оғрилап қачтиң? — деди.

31:31  Яқуп униңға: — Мән сизни қизлириңизни қолумдин зорлуқ билән тартип кетәрмикин дәп ойлап, интайин қорқуп қачқан едим.

31:32  Лекин бутлириңизға кәлсәк, бутлириңиз кимдин чиқса, шу тирик қалмисун! Туққанлириңиз гува болсун. Қолумизда өзиңизгә тәвә немә тапсиңиз, шуни елип кетиң, — дәп җавап қайтурди. Чүнки Яқуп Раһиләниң атиси Лабанниң бутлирини оғриливалғанлиғини билмәтти.

31:33  Лабан алди билән Яқупниң чедириға кирип ахтурди. Кейин Леяһ вә икки қиз хизмәткарниң чедирлириға кирип ахтурди, бирақ һеч немә тапалмиди. Андин у Раһиләниң чедириға кирди.

31:34  Раһилә атисиниң бутлирини төгидики хурҗунға йошуруп қоюп, өзи үстидә олтиривалған еди. Лабан чедирни ахтуруп чиқип, һеч нәрсә тапалмиди.

31:35  Раһилә атисиға: — Хапа болмаң, дада, мән ай көрүп қалдим. Алдиңизда өрә турғидәк һалим йоқ, — деди. Лабанниң ахтурмиған йери қалмиди, лекин бутларни тапалмиди.

31:36  Буниң билән Яқуп дәрғәзәпкә келип, Лабанға мундақ деди: — Сиз мениң кәйнимдин шунчә қоғлап кәлгидәк, мән зади немә гуна қилдим, қайси қаидә-низамға хилаплиқ қилдим?

31:37  Пүтүн жүк-тақилиримни ахтуруп чиқтиңиз, зади бирәр нәрсиңизни таптиңизму? Қени, уни чиқирип, сизниңму, мениңму туққанлиримизниң алдида көрситиң! Көпчилик көрүп беқип, аримизда кимниң һәқ, кимниң наһәқлиғигә һөкүм қилсун.

31:38  Мән сизниң йениңизда болған жигирмә жил ичидә қой, өшкилириңиздин бала ташлиғиниму йоқ, бирәрсини йегинимму йоқ.

31:39  Жиртқуч һайванлар өлтүрүвәткән қойларниму сизгә әкелип көрсәтмәй, өзәмниң қойлиримдин сәпләп қойдум. Кечиси болсун, күндүзи болсун, қойларни оғри алса, маңа төләттиңиз.

31:40  Мән һемишәм күндүзи иссиқниң дәрдини тартсам, кечиси соғниң дәрдидин кечичә көзүмни жумалмидим.

31:41  Жигирмә жилдин бу ян сизгә мана шундақ ишләп кәлдим. Икки қизиңизни елиш үчүн он төрт жил, падилар үчүн алтә жил ишлидим. Шундақ болсиму, иш һәққимни он қетим өзгәрттиңиз!

31:42  Бовам Ибраһим етиқат қилған, атам Исһақ садақәтмән болуп кәлгән Худа маңа яр болмиған болса, сиз мени чоқум қуруқ қол қайтурған болаттиңиз. Лекин Худа мениң дәрдимни, җапалиқ әҗримни көрүп, түнүгүн кечә сизни әйиплиди.

31:43  Лабан Яқупқа җававән: — Бу қизлар мениң қизлирим, бу балилар болса, мениң нәврили­рим. Қойларму мениң қойлирим, көз алдиңдики нәрсиләрниң һәммиси мениң. Мән қизлирим билән нәврилиримни елип қалал­миғандикин,

31:44  бизниң бир келишим түзгинимиз түзүктәк туриду. Түзгән келишимимизни унтуп қалмаслиғимиз үчүн, бу йәргә таш догилайли, — деди.

31:45  Шуниң билән Яқуп қолиға йоған бир ташни елип, уни тикләп қойди вә туққанлириға таш жиғдуруп, дога қилип қойди. Кейин көпчилик таш догисиниң йенида тамақ йейишти.

31:46  Шуниң билән Яқуп қолиға йоған бир ташни елип, уни тикләп қойди вә туққанлириға таш жиғдуруп, дога қилип қойди. Кейин көпчилик таш догисиниң йенида тамақ йейишти.

31:47  Лабан өз тилида бу йәрни Җәгар-Сахадута дәп атиди. Яқуп өз тилида Галеад дәп атиди.

31:48  Лабан Яқупқа: — Буниңдин кейин бу таш догиси иккимизниң оттурисидики келишимни әслитиш хатириси болсун, — деди. Мана бу у йәрниң Галеад дәп атилишиниң сәвәвидур.

31:49  Лабан йәнә: — Биз айрилғандин кейин, Пәрвәрдигар үстимиздин күзитип турсун, — деди. Шуңа бу җай Миспаһ аталди.

31:50  Лабан кәйнидин: — Әгәр сән қизлиримға яман муамилә қилсаң яки уларниң үстигә хотун алсаң, башқилар билмигән тәғдирдиму, есиңдә болсунки, Худа бизни күзитип туриду.

31:51  Мән иккимизниң оттурисида бу ташларни догилидим һәм бу ташни түврүк қилип тиклидим.

31:52  Бу бизгә гува болсунки: мән һәргиз булардин һалқип өтүп, саңа зиянкәшлик қилмаймән, сәнму булардин һалқип өтүп, маңа зиянкәшлик қилмайсән.

31:53  Иккимизниң арисида Ибраһим, Наһор вә уларниң атиси етиқат қилған Худа һөкүм қилсун, — деди. Шуниң билән Яқуп бу келишимгә вапа қилиш үчүн өз атиси Исһақ садақәтмән болуп кәлгән Худаниң нами билән қәсәм қилди.

31:54  Андин у тағда мал боғузлап, қурванлиқ қилди һәм туққанлирини тәклип қилип, улар билән һәмдәстихан болди. Тамақтин кейин улар шу йәрдә қонди.

31:55  Әтиси таң сәһәрдә Лабан нәврилири вә қизлирини сөйүп, уларға бәхит тиләп, өйигә қайтти.

Chapter 32

32:1  Яқуп сәпирини давамлаштуруватқанда, йол үстидә униңға Худаниң периштәлири учриди.

32:2  Яқуп уларни көрүп: «Бу йәр Худаниң дәргаһи екән!» деди вә у җайниң намини Маһанаим дәп атиди.

32:3  Яқупниң акиси Әсав Идом, йәни Сәир районида турувататти. Яқуп униң алдиға хәвәрчи әвәтип,

32:4  уларға мундақ буйриди: — Акам Әсавға мундақ дәңлар: «Қуллири Яқуптин салам! Униңдин сизгә мундақ хәвәр бар: ‹ Мән Лабанниң йенида та һазирғичә туруп, әнди қайтип кәлдим.

32:5  Мәндә кала, қой, өшкә, ешәк вә қуллар бар. Яхши болуп қалайли, › дәп алдиңизға хәвәрчилиримни әвәттим!»

32:6  Яқупниң хәвәрчилири қайтип келип, униңға: — Биз акиңиз Әсав билән көрүштуқ. У төрт йүз адәмни елип, сиз билән көрүшкили йолға чиқти, — дәп җавап бәрди.

32:7  Яқуп қорқунуч вә тәшвиш ичидә өз адәмлирини икки топқа бөлди һәм қой, өшкә, кала вә төгиләрниму иккигә айриди.

32:8  У: «Әгәр Әсавниң адәмлири бир топқа һуҗум қилса, йәнә бир топ қечип қутулуп қалар», дәп ойлиди.

32:9  Андин Яқуп мундақ дуа қилди: — Әй бовам Ибраһим билән атам Исһақ етиқат қилип кәлгән Худа, дуайимға қулақ салғайсән! Әй Пәрвәрдигар, Сән мени жутумға һәм туққанлиримниң йениға қайтишқа буйруған вә һәммә ишлиримни оң қилип беридиғанлиғиңни ейтқан едиң.

32:10  Мән Сениң мәндәк хизмәткариңға көрсәткән барлиқ меһриванлиғиң вә вападарлиғиңға лайиқ әмәсмән. Бурун мән Иордан дәриясидин өткинимдә, қолумда пәқәт бир һасила бар еди. Әнди бу икки топ кишини башлап қайтиватимән.

32:11  Мени акам Әсавниң қолидин қутқузғайсән. Мән униң мени, һәтта хотун вә бала-җақилиримниму өлтүрүветишидин қорқимән.

32:12  Һәммә ишлиримни асан қилидиған­лиғиң вә маңа деңиз бойидики қумдәк һәдди-һесапсиз нурғун әвлат беридиғанлиғиң тоғрисида қилған вәдәңни есиңдә тутқайсән.

32:13  Яқуп у йәрдә бир кечә қонуп, өз мелиниң бир қисмини, йәни икки йүз өшкә, жигирмә текә, икки йүз сағлиқ қой, жигирмә қошқар, ботилақлири билән қошуп оттуз чиши төгә, қириқ кала, он буқа, жигирмә мада ешәк вә он һаңга ешәкни акиси Әсавға соға қилишқа таллиди.

32:14  Яқуп у йәрдә бир кечә қонуп, өз мелиниң бир қисмини, йәни икки йүз өшкә, жигирмә текә, икки йүз сағлиқ қой, жигирмә қошқар, ботилақлири билән қошуп оттуз чиши төгә, қириқ кала, он буқа, жигирмә мада ешәк вә он һаңга ешәкни акиси Әсавға соға қилишқа таллиди.

32:15  Яқуп у йәрдә бир кечә қонуп, өз мелиниң бир қисмини, йәни икки йүз өшкә, жигирмә текә, икки йүз сағлиқ қой, жигирмә қошқар, ботилақлири билән қошуп оттуз чиши төгә, қириқ кала, он буқа, жигирмә мада ешәк вә он һаңга ешәкни акиси Әсавға соға қилишқа таллиди.

32:16  У бу малларни айрим-айрим пада қилип, һәр бир топ падиға хизмәтчи тайинлап, уларға: — Силәр алдимда меңивериңлар. Һәр бир топ падиниң арисида бәлгүлүк арилиқ қоюп һайдаңлар, — деди.

32:17  У йол башлап маңған хизмәтчисигә: — Акам Әсав саңа учриғанда, әгәр: «Ғоҗайиниң ким? Қәйәргә барисән, алдиңдики бу маллар кимниң?» дәп сориса,

32:18  сән: «Булар хизмәткариңиз Яқупниң. Бу болса униң ғоҗайини Әсавға қилған соғиси. Өзи кәйнимиздә келиватиду», дәп җавап бәргин, — деди.

32:19  У иккинчи, үчинчи вә башқа падилирини һайдиғанларниң һәммисигә: — Силәр Әсавға учриғанда: «Хизмәткариңиз Яқуп кәйнимиздә келиватиду!» дейишиңлар керәк, — дәп буйриди. Яқуп ичидә: «Мән бу соғилар билән униң аччиғини яндурсам, көрүшкән чеғимизда у бәлким мени кәчүрүветәр», дәп ойлиди.

32:20  У иккинчи, үчинчи вә башқа падилирини һайдиғанларниң һәммисигә: — Силәр Әсавға учриғанда: «Хизмәткариңиз Яқуп кәйнимиздә келиватиду!» дейишиңлар керәк, — дәп буйриди. Яқуп ичидә: «Мән бу соғилар билән униң аччиғини яндурсам, көрүшкән чеғимизда у бәлким мени кәчүрүветәр», дәп ойлиди.

32:21  Шуниң билән у соға елип маңғучиларни авал йолға селиветип, кечини шу йәрдә өткүзди.

32:22  Шу күни кечидә Яқуп орнидин туруп, икки аяли, икки кичик хотуни вә он бир пәрзәндини елип Яббук дәриясидин өтти.

32:23  Уларни судин өткүзгәндин кейин, һәммә тәәллуқатлириниму қарши тәрәпкә өткүзүвәтти.

32:24  Өзи болса бу тәрәптә ялғуз қалди. Андин бир Киши келип Яқуп билән таң атқичә челишти.

32:25  У Киши Яқупни йеңәлмәйдиғанлиғиға көзи йетип, униң ямпишиға тегип қойди. Буниң билән Яқупниң сүйиги орнидин чиқип кәтти.

32:26  У Киши: — Таң атай дәп қалди, Мени қоюп бәр! — деди. — Сән маңа бәхит ата қилмиғичә, қоюп бәрмәймән, — деди Яқуп.

32:27  У Киши униңдин: — Исмиң немә? — дәп сориди. — Исмим Яқуп, — дәп җавап бәрди у.

32:28  Һелиқи Киши йәнә: — Буниңдин кейин исмиң Яқуп әмәс, Исраил болсун, чүнки сән Худа вә инсан билән челишип шөһрәт қазандиң, — деди.

32:29  Яқуп Униңдин: — Ейтқин, сениң исмиң немә? — дәп сориди. Һелиқи Киши: — Исмимни сорима, — дәпла, Яқупқа бәхит ата қилди.

32:30  Яқуп: — Мән Худа билән үзму-үз көрүшкән болсамму, җеним сақ қалди! — деди. Шуниң билән у бу йәрниң намини Пениәл дәп атиди.

32:31  Яқуп Пениәлдин йолға чиққанда, күн чиққан еди. Униң сүйиги орнидин чиқип кәткәчкә, асқап маңатти.

32:32  Шу сәвәптин исраиллар та бүгүн­гичә һайванларниң ямпишиниң сиңирини йемәйду, чүнки Худа Яқупниң ямпишиға тәккән.

Chapter 33

33:1  Яқуп Әсавниң төрт йүз кишини елип келиватқанлиғини көрүп, пәрзәнтлирини Леяһ, Раһилә вә икки кичик хотуниға бөлүп бәрди.

33:2  У икки кичик хотунини балилири билән биринчи сәптә, Леяһни балилири билән иккинчи сәптә маңдурди. Әң кәйнидә Раһилә билән Йүсүпни маңдурди.

33:3  Яқуп өзи уларниң алдида маңди. У акисиниң алдиға кәлгәндә, беши йәргә тәккидәк йәттә қетим егилип тазим қилди.

33:4  Әсав униң алдиға жүгрәп берип, қучақлап сөйүп кәтти, һәр иккиси жиғлишип көрүшти.

33:5  Әсав әтрапиға қарап, аяллар вә бали­ларни көрүп: — Йениңдики бу кишиләр ким болиду? — дәп сориди. Яқуп: — Худа қуллириға яхшилиқ қилип, бу балиларни тәғдим қилди, — дәп җавап бәрди.

33:6  Андин икки кичик хотуни балилирини башлап алдиға өтүп, Әсавға егилип тазим қилди.

33:7  Кәйнидин Леяһ вә униң балилири, ахирида Йүсүп билән Раһиләму униң алдиға өтүп, егилип тазим қилди.

33:8  Әсав йәнә: — Падиларни алдиңда маңдуруштики мәхситиң немә? — дәп сориди. — Мәхситим — яхши болуп қалайли дәп әвәткән соғамдур, — деди Яқуп.

33:9  Бирақ Әсав: — Укам, мениң тоққузум тәл. Бу нәрсиләр өзәңдә қалсун,— деди.

33:10  — Яқ, мениң үзүмни қилсаң, соғамни қобул қилғайсән. Сән мени хошаллиқ билән қарши алдиң, дидариңни көргинимдә, Худаниң дидарини көргәндәк болдум.

33:11  Мениң саңа елип кәлгән соғамни қобул қилғайсән, Худа маңа меһриванлиқ қилип кәлмәктә. У маңа еһтияҗлиқ болғанлиримниң һәммисини беғишлиди, — деди Яқуп. Яқуп Әсавдин соғисини қобул қилишни қайта-қайта тәләп қилғачқа, Әсав ахир наилаҗ қобул қилди.

33:12  — Әмсә маңайли! Мән сән билән биллә маңай, — деди Әсав.

33:13  Бирақ Яқуп: — Сән билисән, балилирим йол азавидин бәк аҗизлап кәтти, бу мозай, қозилар техи сүттин айрилмиған, шуңлашқа улардин хәвәр елишим керәк. Әгәр йәнә бир күнла маңидиған болсақ, һәммә кала, қойлар һалак болиду.

33:14  Сән алдимизда меңип тур. Кала, қой вә балилар қанчилик маңалиса, мәнму шунчилик меңип, сән билән Сәирдә көрүшәй, — дәп җавап қайтурди.

33:15  — Ундақ болса, мән адәмлиримдин бир нәччини саңа ярдәмгә қалдуруп кетәй, — деди Әсав. Лекин Яқуп: — Униңму һаҗити йоқ. Иккимизниң яхши болуп қалғини купайә, — дәп җавап қайтурди.

33:16  Шуниң билән Әсав шу күнила йолға чиқип, Сәиргә қайтти.

33:17  Яқуп болса, Суккот йезисиға берип, у йәрдә өзигә өй, маллириға лапас салди. Шуңа у йәрниң исми Суккот дәп аталди.

33:18  Яқуп Паддан-Аррамдин Қанан районидики Шәкәм шәһиригә аман-есән қайтип келип, шәһәр әтрапидики түзләңликкә чедирли­рини тикти.

33:19  У бу йәрни Һамурниң оғуллиридин йүз күмүч тәңгигә сетивалди. (Шәкәм Һамурниң оғуллириниң бири еди.)

33:20  У бу йәрдә қурван­лиқ суписини ясап, униңға Әл-Әлоһий-Исраил дәп нам қойди.

Chapter 34

34:1  Бир күни Яқупниң Леяһтин болған қизи Дина йәрлик қананлиқларниң қизлири билән көрүшкили чиқти.

34:2  У йәрниң қәбилә башлиғи һивилардин болған Һамурниң Шәкәм исимлиқ бир оғли бар еди. У Динани көрүп, тутувелип номусиға тәгди.

34:3  Униңға көйүп қелип, муһәббәт изһар қилди.

34:4  У атиси Һамурдин: — Қандақла болмисун, мошу қизни хотунлуққа елип бәр, — дәп тәләп қилди.

34:5  Яқуп қизиниң номусиниң бузулғанлиғидин хәвәр тапти. Лекин у чағда униң оғуллири яйлақта мал беқиватқачқа, у давраң салмай, уларниң келишини күтти.

34:6  Шәкәмниң атиси Һамур Яқупниң алдиға қизини сорап кәлгәндә,

34:7  Яқупниң оғуллири яйлақтин йеңила кәлгән еди. Улар бу иштин хәвәр тепип, қаттиқ ғәзәпкә кәлди һәм Шәкәмниң Яқупниң қизиниң номусиға тегиши пүтүн исраил қәбилисини һақарәтләйдиған, йүз беришкә тегишлик болмиған сәт иш дәп қариди.

34:8  Һамур уларға: — Оғлум Шәкәм қизиңларни яхши көрүп қапту. Униң уни некайиға елишиға рухсәт қилғайсиләр.

34:9  Биз икки қәбилә қуда болайли. Силәрниң қизлириңларни биз алайли, бизниң қизлиримизни силәр елиңлар.

34:10  Шундақ қилип, силәр бизниң жутимизда халиған йериңларда олтирип, әркин оқәт қилип, йәр-зимин сетивалсаңлар болувериду, — деди.

34:11  Арқидин Шәкәм өзи Динаниң атиси вә қериндашлиридин мундақ дәп илтимас қилди: — Силәрниң көз алдиңларда меһир-шәпқәткә еришсәм, мәндин немә тәләп қилсаңлар, шуни беримән.

34:12  Пәқәт мениң Динани некайимға елишимға рухсәт қилсаңлар, қанчилик тойлуқ тәләп қилсаңлар, қолум көксүмдә.

34:13  Шәкәм Яқупниң қизи Динаниң номусиға тәккәнлиги үчүн, Динаниң акилири Шәкәмгә вә униң атиси Һамурға һейлә-микир сөзләр билән җавап қайтурди.

34:14  Улар: — Биз сиңлимизни хәтнә қилинмиған кишигә бәрмәймиз. Бундақ қилиш бизгә номус.

34:15  Пәқәт силәр бир шәртни қобул қилсаңлар, силәрниң тәливиңларға мақул болимиз. Силәр бизгә охшаш һәммә әрлириңларни хәтнә қилдуруңлар.

34:16  Шундақ болғанда, биз қизлиримизни силәргә беримиз һәм қизлириңларни алимиз вә жутуңларда туруп қелип, бир қәбилә болимиз.

34:17  Әгәр силәр бизниң хәтнә қилиш тоғрисидики шәртимизни қобул қилмисаңлар, сиңлимизни бу йәрдин елип кетимиз, — деди.

34:18  Уларниң бу сөзлири Һамур вә униң оғли Шәкәмниң қулиғиға яқти.

34:19  Шәкәм Яқупниң қизиға көйүп қалған болғачқа, хәтнә қилдурушқа алдириди. У аилисиниң әң һөрмәткә сазавәр әзаси еди.

34:20  Шуниң билән Һамур вә Шәкәм шәһәр дәрвазиси алдидики кишиләр жиғилидиған җайға берип, жут әһлигә:

34:21  — Бу кишиләр инақ адәмләр екән. Улар бу йәрдә туруп, сода-сетиқ ишлири билән шуғулланса болғидәк. Бу жут кәң, улар сиғип кетиду. Биз уларниң қизлирини алсақ, улар бизниң қизлиримизни алса болиду.

34:22  Лекин бу кишиләр бизгә өзгәрткили болмайдиған бир шәртни қоюватиду, йәни бизниң әрлиримиз уларниң әрлиригә охшаш хәтнә қилдурулуши керәк екән. Әгәр биз бу шәртни қобул қилсақ, улар биз билән биллә яшап, бир қәбилә болидикән.

34:23  Биз уларни бу йәрдә турғузуп қелиш үчүн, бу шәрткә мақул болайли. Шундақ қилғанда, уларниң маллири вә пүтүн тәәллуқатлири бизниң болмамду? — деди.

34:24  Һамур билән Шәкәмниң тәкливини шәһәр дәрвазиси алдида жиғилған пүтүн халайиқ қувәтлиди. Буниң билән шәһәрдики әрләрниң һәммиси хәтнә қилдурулди.

34:25  Үч күндин кейин у йәрдики әрләр өзлирини хәтнә қилдуруп, техи сақаймиғанда, Яқупниң икки оғли, йәни Динаниң өз акилири Шимон билән Лавий қолиға қилич елип, тосалғусизла шәһәргә кирип, шәһәрдики пүтүн әрләрни қирип ташлиди.

34:26  Һәтта Һамур билән оғли Шәкәмниму өлтүрүвәтти. Андин улар Шәкәмниң өйидин Динани елип чиқти.

34:27  Чоң қирғинчилиқтин кейин, Яқупниң башқа оғуллири шәһәрни булаң-талаң қилип, сиңлиси үчүн интиқам алди.

34:28  Улар қой, кала, ешәклирини вә шәһәрниң бағ-варанлиридики барлиқ нәрсиләрни булап кәтти.

34:29  Шундақла улар йәнә барлиқ байлиқлирини, хотун-қизлирини, балилирини һәм өйлиридики бар бисатларни булаң-талаң қилди.

34:30  Яқуп Шимон билән Лавийға: — Силәр мени балаға тиқтиңлар. Бүгүндин башлап қананлиқлар, пәризиләр вә бу йәрдики башқа қәбилиләр маңа өчмәнлик қилиду. Бизниң адәм санимиз аз, әгәр улар бирлишип бизгә һуҗум қилса, пүтүн аилимиз һалак болиду, — деди.

34:31  Лекин улар: — Ундақта, улар сиңлимизға паһишә аялға қилған муамилини қилсунму?! — дәп җавап қайтурушти.

Chapter 35

35:1  Худа Яқупқа: — Сән акаң Әсавдин қечип Һаранға маңғиниңда, Бәйтәл шәһиридә саңа көрүнгән Худа Мән болимән. Сән әнди Бәйтәлгә берип, у йәрдә туруп қал вә Мән үчүн бир қурванлиқ суписини яса, — деди.

35:2  Бу чағда Яқуп өз аилисидикиләргә вә униң билән биллә туруват­қанларға: — Силәр бутлириңларни ташлаветип, өзәңларни паклап пакиз кийимләрни кийиңлар.

35:3  Биз бу йәрдин кетип, Бәйтәл шәһиригә бари­миз. Мән у йәрдә Худаға атап бир қурванлиқ суписини ясимақ­чимән. Чүнки мән қийинчилиққа учрап, мусапир болуп жүргән вақтимда, Худа маңа ярдәм қилип, маңа яр болған еди, — деди.

35:4  Буниң билән улар пүтүн бутлирини вә қулиғидики һалқиларни Яқупқа тапшурди. Яқуп бу нәрсиләрни Шәкәм шәһиригә йеқин җайдики емән дәриғиниң түвигә көмүп қойди.

35:5  Яқуп вә униң оғуллири йолға чиққан вақитта, Худа әтраптики шәһәрләрниң хәлиқлиригә қорқунуч селип, уларниң кәйнидин қоғлаш­қа җүръәт қилалмайдиған қилип қойди.

35:6  Яқуп пүтүн аилисидикиләр билән Қанан райониниң Луз дегән йеригә, йәни һазир Бәйтәл дәп атилидиған җайға йетип кәлди.

35:7  Яқуп у йәрдә бир қурванлиқ суписини ясап, у йәрни Әл-Бәйтәл дәп атиди. Чүнки у акисидин қечип Һаранға маңғанда, Худа у йәрдә униңға көрүнгән еди.

35:8  Бәйтәлгә кәлгәндин кейин, Рибәқаниң баққан аниси Дебора вапат болди. У Бәйтәлниң җәнубидики чоң бир емән дәриғиниң түвигә дәпнә қилинди. У дәрәқ Аллон-Бақут дәп аталди.

35:9  Яқуп Паддан-Аррам районидин Бәйтәлгә қайтип кәлгәндин кейин, Худа униңға йәнә көрүнүп, бәхит ата қилип:

35:10  — Буниңдин кейин Яқуп әмәс, Исраил атилисән, — деди. Шуниң билән Худа униң исмини Исраилға өзгәрткәнлигини тәкрарлиди.

35:11  Худа униңға: — Мән һәммигә қадир Худадурмән. Сән нурғун әвлат тепип көпәйгин. Нурғун хәлиқләр сениң нәслиңдин барлиққа келиду. Сән нурғун падишаларниң бовиси болисән.

35:12  Мән Ибраһимға вә Исһаққа вәдә қилип бәрмәкчи болған зиминни саңа вә сениң әвлатлириңғиму тәғдим қилимән, — деди.

35:13  Худа бу сөзни қилип болуп, Яқуп билән сөзләшкән йәрдин кәтти.

35:14  Яқуп Худа өзигә сөзлигән җайда бир хатирә таш тиклиди. Униң үстигә Худаға атап шарап вә яғ қуйди.

35:15  У Худа өзигә көрүнгән бу җайни Бәйтәл дәп атиди.

35:16  Яқуп вә аилисидикиләр Бәйтәлдин йолға чиқип, Әфрата шәһиригә аз қалғанда, Раһиләниң толғиғи тутуп, туғути қийин болди.

35:17  Толғақ чидиғусиз қаттиқ кәлгәндә, туғут аниси униңға: — Қорқма, йәнә бир оғул туғисән, — деди.

35:18  Униң җени тумшуғиға келип, нәпәси тохтай дегәндә, балисиға Бинъони дәп исим қойди. Балиниң дадиси болса, униңға Бинямин дәп исим қойди.

35:19  Раһилә вапат болуп, Әфратаға, йәни һазир Бәйтләһәм дәп атилидиған шәһәргә маңидиған йолниң бойиға дәпнә қилинди.

35:20  Яқуп Раһиләниң қәбриниң үстигә бир хатирә таш қойған еди, бу таш һазирғичә бар.

35:21  Андин Исраил (Яқуп) өз сәпирини давамлаштуруп, Мигдал-Едир дегән йәрдин өтүп чедирини тикти.

35:22  Исраил у йәрдә турған вақтида, униң тунҗа оғли Рубен атисиниң кичик хотуни Билһа билән бир орунда йетип, бузуқчилиқ қилди. Исраил буниңдин хәвәр тапти. Яқупниң он икки оғли болуп,

35:23  Леяһтин туғулғанлири: тунҗа оғли Рубен, андин Шимон, Лавий, Йәһуда, Иссакар вә Зәбулунлардур.

35:24  Раһиләдин туғулғанлири: Йүсүп вә Биняминдур.

35:25  Раһиләниң қиз хизмәткари Билһадин туғулғанлири: Дан вә Нафталидур.

35:26  Леяһниң қиз хизмәткари Зилпадин туғулғанлири болса: Гад вә Ашердур. Бу оғулларниң һәммиси Паддан-Аррамда туғулған еди.

35:27  Яқуп атиси Исһақниң йениға, йәни Мамрә дегән йәргә кәлди. Мамрә болса Кириат-Арба, йәни Һибронниң йенида болуп, бу дәл Ибраһим билән Исһақ турған җай еди.

35:28  Исһақ йүз сәксән яш өмүр сүрди.

35:29  У узақ өмүр сүрүп, әҗдатлириниң қешиға кәтти. Уни оғуллири Әсав билән Яқуп дәпнә қилди.

Chapter 36

36:1  Төвәндикиләр Әсавниң әвлатлиридур. Әсавниң йәнә бир исми Идом еди.

36:2  Әсав бир қанчә Қанан қизлирини әмригә алған болуп, улар хитлардин Елонниң қизи Адә, һивилардин Зибионниң оғли Анаһниң қизи Оһолибама,

36:3  Исмаилниң қизи, Небайотниң сиңлиси Басиматлардур.

36:4  Адәдин Әлифаз туғулди. Басиматтин Рәул туғулди.

36:5  Оһолибамадин Йеуш, Ялам вә Кораһлар туғулди. Әсавниң бу оғуллириниң һәммиси Қананда туғулди.

36:6  Әсав аяллири, пәрзәнтлири, аилисидики пүтүн адәмлири, пүтүн қой-кала вә Қананда тапқан мал-мүлүклирини елип, иниси Яқуптин айрилип, башқа йәргә көчүп кәтти.

36:7  Бу иккисиниң қой-кала вә башқа тәәллуқатлири нурғун болғачқа, бу йәр уларға йетишмигән еди.

36:8  Шуңа Әсав, йәни Идом Сәир тағлиқ райониға берип турди.

36:9  Төвәндикиләр идирлиқ райони Сәирдики идомлиқларниң атиси Әсавниң әвлатлиридур.

36:10  Әсавниң аяли Адә бир оғул туғди. Униң исми Әлифаз болуп, униңдин бәш оғул төрәлди. Улар: Тәман, Омар, Зәфо, Гатам вә Кәназлардур. Әлифазниң кичик хотуни Тимна бир оғул туғди. Униң исми Амаләк еди. Әсавниң аяли Басимат бир оғул туғди. Униң исми Рәул еди. Рәулдин төрт оғул төрәлди. Улар: Наһат, Зәраһ, Шамма вә Миззалардур.

36:11  Әсавниң аяли Адә бир оғул туғди. Униң исми Әлифаз болуп, униңдин бәш оғул төрәлди. Улар: Тәман, Омар, Зәфо, Гатам вә Кәназлардур. Әлифазниң кичик хотуни Тимна бир оғул туғди. Униң исми Амаләк еди. Әсавниң аяли Басимат бир оғул туғди. Униң исми Рәул еди. Рәулдин төрт оғул төрәлди. Улар: Наһат, Зәраһ, Шамма вә Миззалардур.

36:12  Әсавниң аяли Адә бир оғул туғди. Униң исми Әлифаз болуп, униңдин бәш оғул төрәлди. Улар: Тәман, Омар, Зәфо, Гатам вә Кәназлардур. Әлифазниң кичик хотуни Тимна бир оғул туғди. Униң исми Амаләк еди. Әсавниң аяли Басимат бир оғул туғди. Униң исми Рәул еди. Рәулдин төрт оғул төрәлди. Улар: Наһат, Зәраһ, Шамма вә Миззалардур.

36:13  Әсавниң аяли Адә бир оғул туғди. Униң исми Әлифаз болуп, униңдин бәш оғул төрәлди. Улар: Тәман, Омар, Зәфо, Гатам вә Кәназлардур. Әлифазниң кичик хотуни Тимна бир оғул туғди. Униң исми Амаләк еди. Әсавниң аяли Басимат бир оғул туғди. Униң исми Рәул еди. Рәулдин төрт оғул төрәлди. Улар: Наһат, Зәраһ, Шамма вә Миззалардур.

36:14  Әсавниң аяли Оһолибама Зибионниң нәвриси болса, Анаһниң қизи болуп, у Әсавға үч оғул туғуп бәрди. Улар: Йеуш, Ялам вә Кораһ­­лардур.

36:15  Әсавниң әвлатлири төвәндики қәбилиләрниң қәбилә башлиқлири болди: Әсавниң тунҗа оғли Әлифаз Идом районидики тиман, омар, зәфо, кәназ,

36:16  кораһ, гатам вә амаләк қатарлиқ қәбилиләрниң атисидур. Жуқуридики қәбилиләрниң нами Әсавниң аяли Адәдин болған әвлатларниң исимлиридур.

36:17  Әсавниң оғли Рәул болса Идом районидики наһат, зәраһ, шамма вә мизза қатарлиқ қәбилиләрниң атисидур. Жуқуридики қәбилиләрниң нами Әсавниң аяли Басиматтин болған әвлатларниң исимлиридур.

36:18  Йеуш, Ялам вә Кораһлар Әсавниң аяли Анаһниң қизи Оһолибама­дин туғулған болуп, улар өз намлиридики қәбилиләрниң атисидур.

36:19  Жуқуридики қәбилиләр вә қәбилә башлиқлири Әсав, йәни Идомниң әвлатлиридур.

36:20  Идом районида олтиришлиқ аһалиләр төвәндики қәбилиләр­гә бөлүнгән. Улар: лотан, шобал, зибион, анаһ, дишон, әзәр вә дишанлардин ибарәт. Бу қәбилиләрниң намлири қәбилә башлиқ­лириниң исимлири билән аталған болуп, бу кишиләр һоритлардин болған Сәирниң әвлатлиридур.

36:21  Идом районида олтиришлиқ аһалиләр төвәндики қәбилиләр­гә бөлүнгән. Улар: лотан, шобал, зибион, анаһ, дишон, әзәр вә дишанлардин ибарәт. Бу қәбилиләрниң намлири қәбилә башлиқ­лириниң исимлири билән аталған болуп, бу кишиләр һоритлардин болған Сәирниң әвлатлиридур.

36:22  Лотанниң оғуллири: Һори вә Һимам болуп, Тимна болса Лотан­ниң сиңлисидур.

36:23  Шобалниң оғуллири: Алван, Манаһат, Әбал, Шефо вә Онам­лардур.

36:24  Зибионниң оғуллири: Айя вә Анаһтур. (Чөлдә атисиниң ешәк­лирини беқиветип, аршаңларни байқиған дәл мана шу Анаһ еди.)

36:25  Анаһниң балилири: оғли Дишон вә қизи Оһолибамадур.

36:26  Дишон­ниң оғуллири: Һәмдан, Әшбан, Итран вә Кәранлардур.

36:27  Әзәрниң оғуллири: Билһан, Зааван вә Аканлардур.

36:28  Дишанниң оғуллири: Уз вә Аррандур.

36:29  Һоритлардин болған қәбилә башлиқлириниң исимлири Лотан, Шобал, Зибион, Анаһ, Дишон, Әзәр вә Дишанлардур. Кейинчә бу башлиқларниң исимлири Сәир районидики һоритлардин болған өз қәбилилириниң намлириға айланди.

36:30  Һоритлардин болған қәбилә башлиқлириниң исимлири Лотан, Шобал, Зибион, Анаһ, Дишон, Әзәр вә Дишанлардур. Кейинчә бу башлиқларниң исимлири Сәир районидики һоритлардин болған өз қәбилилириниң намлириға айланди.

36:31  Исраилларниң техи падишаси болмай туруп, төвәндики падиша­лар Идомға һөкүмранлиқ қилди:

36:32  Беорниң оғли Бела. У турған шәһәрниң нами Динһаба еди.

36:33  Бела өлгәндин кейин, орниға босралиқ Зәраһниң оғли Йобаб чиқти.

36:34  Йобаб өлгәндин кейин, орниға Тәмани районидин кәлгән Хушам чиқти.

36:35  Хушам өлгәндин кейин, орниға Бедадниң оғли Хадад чиқти. У мидиянларни Моабта тар-мар қилған. У турған шәһәрниң нами Авит еди.

36:36  Хадад өлгәндин кейин, орниға масриқалиқ Самла чиқти.

36:37  Самла өлгәндин кейин, орниға дәрия бойиға җайлашқан Риһубот­тин кәлгән Шаул чиқти.

36:38  Шаул өлгәндин кейин, орниға Акборниң оғли Баал-Ханан чиқти.

36:39  Акборниң оғли Баал-Ханан өлгәндин кейин, орниға Хадад чиқти. У турған шәһәрниң нами Пау еди. Униң аяли Мәһетабел болса Мезаһабниң қизи болған Матридниң қизи еди.

36:40  Әсав Идомдики тимна, алва, йәтәт, оһолибама, әла, пинон, кәназ, тәман, мибсар, магдийәл вә ирам қатарлиқ қәбилиләрниң атиси болуп, бу қәбилиләрниң намлири өз қәбилә башлиқлириниң исимлиридин кәлгән. Жуқурқи қәбилиләр олтирақлашқан җайлар шу қәбилиләрниң нами билән аталди.

36:41  Әсав Идомдики тимна, алва, йәтәт, оһолибама, әла, пинон, кәназ, тәман, мибсар, магдийәл вә ирам қатарлиқ қәбилиләрниң атиси болуп, бу қәбилиләрниң намлири өз қәбилә башлиқлириниң исимлиридин кәлгән. Жуқурқи қәбилиләр олтирақлашқан җайлар шу қәбилиләрниң нами билән аталди.

36:42  Әсав Идомдики тимна, алва, йәтәт, оһолибама, әла, пинон, кәназ, тәман, мибсар, магдийәл вә ирам қатарлиқ қәбилиләрниң атиси болуп, бу қәбилиләрниң намлири өз қәбилә башлиқлириниң исимлиридин кәлгән. Жуқурқи қәбилиләр олтирақлашқан җайлар шу қәбилиләрниң нами билән аталди.

36:43  Әсав Идомдики тимна, алва, йәтәт, оһолибама, әла, пинон, кәназ, тәман, мибсар, магдийәл вә ирам қатарлиқ қәбилиләрниң атиси болуп, бу қәбилиләрниң намлири өз қәбилә башлиқлириниң исимлиридин кәлгән. Жуқурқи қәбилиләр олтирақлашқан җайлар шу қәбилиләрниң нами билән аталди.

Chapter 37

37:1  Яқуп өз атиси турған Қанан районида олтирақлишип қалди.

37:2  Төвәндикиләр Яқупниң аилисиниң иш-излиридур. Йүсүп он йәттә яшқа киргән чағлирида, һемишәм атисиниң кичик хотунлири Билһа вә Зилпаниң оғуллириға ярдәмлишип, қой баққили чиқатти. У акилириниң қилған яман ишлирини атисиға мәлум қилип туратти.

37:3  Исраил Йүсүпни башқа оғуллиридин көпирәк яхши көрәтти. Чүнки Йүсүп униң қериған вақтида тапқан балиси еди. Исраил Йүсүпкә бир ала тон тиктүрүп бәрди.

37:4  Атилири­ниң уни өзлиридин артуқ көридиғанлиғини сәзгән акилири Йүсүпкә шунчилик өчмәнлик қилаттики, һәтта униңға силиқ гәпму қилматти.

37:5  Бир күни Йүсүп чүш көрүп, уни акилириға ейтип бәрди. Улар униңға бурунқидинму өч болуп кәтти.

37:6  У: — Қулақ селиңлар! Көргән чүшүмни силәргә ейтип берәй.

37:7  Биз һәммимиз етизда буғдай бағлаватқидәкмиз. Мениң бағлиған буғдийим тиклинип түз турғидәк, силәрниң бағлиғанлириңлар мениңкиниң әтрапида бешини егип тазим қилип турғидәк! — деди.

37:8  Акилири униңдин: — Сән падиша болуп, бизгә һөкүмранлиқ қилмақчиму? — дәп сориди. Йүсүп чүшини акилириға өрүп бәргәнлигидин, улар униңға техиму өч болуп кәтти.

37:9  Кейин Йүсүп йәнә бир чүш көрүп, униму акилириға ейтип берип, уларға: — Мән йәнә бир чүш көрүптимән. Чүшүмдә қуяш, ай вә он бир юлтуз маңа тазим қилип турғидәк! — деди.

37:10  Йүсүп бу чүшни атисиғиму ейтип бәрди. Атиси уни әйипләп: — Қандақ чүш бу? Сән анаң, акилириң вә мениң саңа баш егип тазим қилишимизни ойламсән? — деди.

37:11  Буниң билән Йүсүпниң акилири униңға интайин көрәлмәслик қилишидиған болуп қалди. Лекин атиси бу ишни көңлигә пүкүп қойди.

37:12  Бир күни Йүсүпниң акилири Шәкәмдики яйлаққа атисиниң қойлирини баққили барған еди.

37:13  Исраил Йүсүпкә: — Акилириң Шәкәмдә қой беқиватиду. Сән уларниң йениға берип йоқлап кәлгин, — деди. — Мақул, барай, — дәп җавап бәрди Йүсүп.

37:14  Атиси униңға: — Сән акилириңниң вә падиларниң аман-есән яки әмәслигини көрүп келип, маңа хәвәр қилғин, — деди. Буниң билән атиси Һиброн җилғисидин уни йолға салди. Йүсүп Шәкәмгә берип,

37:15  далада акилирини издәп жүргәндә, бир киши уни көрүп: — Кимни издәватисән? — дәп сориди.

37:16  — Акилиримни издәватимән. Уларниң қәйәрдә қой беқиватқан­лиғини ейтип бәрсиңиз, — деди у.

37:17  У киши: — Улар кетип қалди. Уларниң Дотанға бармақчи болғанлиғини аңлидим, — деди. Шуниң билән Йүсүп акилириниң кәйнидин меңип, уларни Дотандин тапти.

37:18  Улар Йүсүпни жирақтин көрүп, у йетип кәлгичә мәслиһәтлишип, уни өлтүрүвәтмәкчи болушти.

37:19  Улар өз ара: — Һелиқи чүш атиси кәпту.

37:20  Мундақ қилайли! Биз уни өлтүрүп, өлүгини сүйи қуруп кәткән қудуққа ташлаветип, жиртқуч һайван йәп кетипту, дәйли. Қени, униң чүшиниң әмәлгә ашқинини бир көрәйли, — дейишти.

37:21  Уларниң сүйиқәстини аңлиған Рубен Йүсүпни қутқузувалмақчи болуп: — Уни өлтүрсәк болмайду!

37:22  Уни зәхимләндүрмәй, чөлдики сүйи қуруп кәткән бу қудуққа ташлавәтсәкла болди, — деди. Униң бундақ дейишидики мәхсәт, кейин Йүсүпни бир амал қилип, уларниң қолидин қутулдуруп, атисиға қайтуруп бериш еди.

37:23  Йүсүп акилириниң йениға келиш биләнла, улар уни тутуп, учиси­дики ала тонини салдурувелип, уни бир сусиз қудуққа ташлавәтти.

37:24  Йүсүп акилириниң йениға келиш биләнла, улар уни тутуп, учиси­дики ала тонини салдурувелип, уни бир сусиз қудуққа ташлавәтти.

37:25  Улар тамаққа олтарғинида, бир топ исмаил қәбилисидин болған содигәрләр карвининиң Гилиадтин Мисир тәрәпкә кетиватқан­лиғини көрди. Улар төгилиригә дора-дәрмәк, мәлһәм вә мурмәк­киләрни артип кәлгән еди.

37:26  Йәһуда өз қериндашлириға: — Бизниң өз инимизни өлтүрүп, җинайитимизни йошурушимиз­ниң пайдиси немә?

37:27  Уни өзимиз қол селип өлтүргинимиздин көрә, исмаилларға сетивәткинимиз түзүк. У қандақла болмисун бизниң инимиз, бизниң қан қериндишимиз, — деди. Қериндашлири буниңға қошулди.

37:28  Шуңа Мидияндин кәлгән исмаил қәбилисидики содигәрләр у йәрдин өткәндә, Йүсүпниң акилири уни қудуқтин чиқирип, жигирмә күмүч тәңгигә баһалишип, исмаилларға сетивәтти. Бу кишиләр Йүсүпни Мисирға елип кәтти.

37:29  Йүсүп содигәрләргә сетилғанда, Рубен йоқ еди. У қайтип кәлгәндин кейин, қудуқниң йениға берип, Йүсүпниң йоқлиғини көрүп, ечинған һалда кийимлирини житип,

37:30  қериндашлири турған йәргә берип: — Йүсүп йоқ! Өйгә қандақ баримән? — деди.

37:31  Буниң билән улар өшкидин бирни боғузлап, Йүсүпниң ала тонини өшкиниң қениға миләп,

37:32  атисиниң алдиға апирип: — Биз бу ала тонни тепивалдуқ, бу Йүсүпниңму қандақ? — деди.

37:33  Яқуп бу тонни тонуп: — Бу мениң оғлумниңғу! У җәзмән жиртқуч һайванларға йәм бопту! — деди.

37:34  Яқуп һәсрәттә кийимлирини житип ташлап, матәм кийимини кийип, оғли үчүн узунғичә һаза тутти.

37:35  Униң қиз-оғуллириниң һәммиси униңға тәсәлла бәрсиму, қобул қилмиди. У: — Мән таки өлгичә, оғлумға һаза тутимән! — деди. У оғли Йүсүп үчүн давамлиқ һәсрәт чәкти.

37:36  Шу арилиқта Мидияндин кәлгән һелиқи содигәрләр Йүсүпни Мисирға апирип, уни падишаниң бир әмәлдари — ясавуллар башлиғи болған Потифарға сетивәткән еди.

Chapter 38

38:1  Шу күнләрдә Йәһуда өз қериндашлириниң йенидин кетип, Адуллам йезисидики Һира дегән кишиниң йениға чүшти.

38:2  Йәһуда у йәрдә имансиз қананлиқ Шуаниң қизи билән тонушуп, уни некайиға алди.

38:3  Қиз һамилдар болуп, бир оғул туғди. Йәһуда униң исмини Ер қойди.

38:4  Қиз йәнә һамилдар болуп, иккинчи оғлини туғди. Униң исмини Онан қойди.

38:5  Кейин үчинчи оғлини туғди. Униң исмини Шалаһ дәп қойди. Шалаһ туғулғанда, улар Кәзип дегән йәрдә еди.

38:6  Йәһуда тунҗа оғли Ергә Тамар исимлиқ бир қизни елип бәрди.

38:7  Ерниң қилиғи Пәрвәрдигарниң нәзәридә яман болғачқа, Пәрвәр­дигар униңму җенини алди.

38:8  Бу чағда Йәһуда Ерниң иниси Онанға: — Сән берип йәңгәң билән өйлинип, акаңниң нәслини давамлаш­тур. Бу сениң қилишқа тегишлик борчуң, — деди.

38:9  Лекин Онан туғулидиған бала өзиниң болмайдиғанлиғини билип, һәр қетим йәңгиси билән бир орунда ятқанда акисиға нәсил қалдурмаслиқ үчүн, мәхсәтлик һалда уруқни йәргә ақтуруветәтти.

38:10  Униң қилмишлири Пәрвәрдигарниң нәзәридә яман болғачқа, Пәрвәрдигар униңму җенини алди.

38:11  Андин Йәһуда келини Тамарға: — Оғлум Шалаһ чоң болғичә, атаңниң өйидә тул олтирип турғин, — деди. У Шалаһниңму икки акисидәк өлүп кетишидин қорқуп, шундақ дегән еди. Шуңа Тамар атисиниң өйигә қайтип кәтти.

38:12  Мәлум мәзгилдин кейин, Йәһуданиң аяли болған Шуаниң қизи аләмдин өтти. Қарилиқ тутуш вақти өткәндин кейин, у адулламлиқ дости Һира билән биллә Тимнаһ дегән йәргә барди. У йәрдә униң хизмәтчилири қой қирқивататти.

38:13  Бири Тамарға қейинатисиниң Тимнаһ дегән йәргә қой қирқи­ғили баридиғанлиғини ейтқан еди.

38:14  Буниңдин хәвәр тапқан Тамар тул хотунлуқ кийимини селиветип, башқа кийимләрни кийивелип, башқиларға өзини тонутмаслиқ үчүн үзигә пәрәнҗә тартип, Тимнаһ йоли үстидики Енаим шәһириниң дәрвазисиға берип олтарди. Чүнки у Йәһуданиң кичик оғли Шалаһ чоң болуп қалған болсиму, Йәһуданиң өзини униңға некалимайдиғанлиғиға көзи йәткән еди.

38:15  Йәһуда уни көргинидә, паһишә аял дәп қариди, чүнки у үзини йепивалған еди.

38:16  Йәһуда униң өз келини екәнлигини билмәй, йолниң четигә берип, униңдин: — Немә тәләп қилисән? — дәп сориди. — Мән билән бир орунда ятсиңиз маңа немә берисиз? — деди Тамар.

38:17  — Маллиримниң ичидин бир оғлақ әвәтип беримән, — дәп җавап бәрди у. — Хоп, оғлақни әкелип бәргичә, бирәр нәрсиңизни гөрүгә қоюп кетиң, — деди Тамар.

38:18  — Гөрүгә немә тәләп қилисән? — дәп сориди у. Тамар: — Бойнуңизға есиқлиқ мөрүңиз билән қолуңиздики һасиңизни, — деди. Шуниң билән Йәһуда бу нәрсиләрни Тамарға берип, униң билән бир орунда ятти, Тамар һамилдар болуп қалди.

38:19  Тамар атисиниң өйигә қайтип берип, үзидики пәрәнҗисини еливетип, туллуқ кийимлирини қайта кийивалди.

38:20  Йәһуда дости Һирани у аялға бир оғлақ апирип берип, гөрүгә қойған нәрсилирини қайтуруп келишкә әвәтти. Лекин Һира уни тапалмиди.

38:21  Һира Енаим шәһиридики кишиләрдин: — Бурун йол бойида турған һелиқи паһишә аял нәгә кәтти? — дәп сориди. Улар: — Бу йәрдә паһишә аял задила болуп бақмиған, — дәп җавап беришти.

38:22  Һира Йәһуданиң йениға берип, униңға: — Уни тапалмидим. Униң үстигә шу йәрлик кишиләр: «Бу йәрдә паһишә аял болуп баққан әмәс!» дейишиду, — деди.

38:23  Йәһуда униңға: — Бопту, у нәрсиләрни алса алсун, башқиларниң мәсқирисигә қал­майли. Һәр һалда мән оғлақни әвәттим, бирақ сән уни тапалмапсән, — деди.

38:24  Үч айчә өткәндин кейин, бири Йәһудаға: — Келиниң Тамар бузуқчилиқ қилип, һамилдар бопту, — деди. — Уни әкелип отқа ташлаңлар! — дәп ғәзәп билән буйруқ қилди Йәһуда.

38:25  Тамар өйдин елип чиқилғанда, қейинатисиға адәм әвәтип: — Мән бу нәрсиләрниң егисидин һамилдар болдум. Қарап беқиң! Бу мөр вә һаса кимниң? — деди.

38:26  Йәһуда бу нәрсиләрни тонуп: — Буниңға мән әйиплик! Мән әслидә уни оғлум Шалаһқа елип беришим керәк еди, — деди. Шуниңдин кейин Йәһуда униң билән қайта бир орунда ятмиди.

38:27  Тамар ай-күни тошқанда, қош гезәккә һамилдар болғанлиғини билди.

38:28  Униң толғиғи тутуп, бир балиниң бир қоли чиқти. Туғут аниси у қолни тутуп, униңға қизил жип бағлап қоюп: — Бу авал туғулғини, — деди.

38:29  Лекин бала қолини тартип әкирип кетип, йәнә бири авал туғулди. Шуңа туғут аниси: — Сән талишип, қандақму қериндишиңниң алдида чиқивалдиң? — дәп, балиниң исмини Парәс дәп қойди.

38:30  Кәйнидин қизил жип бағлап қоюлғини туғулди. Униң қолиға қип-қизил жип бағланған болғачқа, униңға Зәраһ дәп исим қойди.

Chapter 39

39:1  Исмаил қәбилисидики содигәрләр Йүсүпни Мисирға әкелип, Мисир падишасиниң бир әмәлдари — ясавуллар башлиғи Потифарға сатқан еди.

39:2  Пәрвәрдигар Йүсүпкә яр болуп, униң һәммә ишлирини оң қилди. У мисирлиқ ғоҗайининиң өйидә турди.

39:3  Потифар Пәрвәрдигарниң Йүсүпкә яр болуп, униң һәммә ишлирини оң қилғанлиғини байқиди.

39:4  Потифар униңдин рази болуп, уни шәхсий ярдәмчи қилип, аилә ишлири вә пүткүл тәәллуқатини башқурушқа тайинлиди.

39:5  Шу вақиттин башлап Пәрвәрдигар Потифарниң пүтүн аилисигә, мал-чарвилириға вә териқчилиғиға бәхит ата қилди.

39:6  Потифар һәммини Йүсүпниң башқурушиға тапшуруп, өзиниң йемәк-ичмигидин башқа, һеч иш билән кари болмайдиған болди. Йүсүп келишкән, чирайлиқ жигит еди.

39:7  Узун өтмәй униңға ғоҗайининиң аялиниң көзи чүшүп қелип, униңға: — Кәл, мән билән бир орунда ят! — деди.

39:8  Йүсүп рәт қилип: — Ойлап көрүң, ғоҗайиним барлиқ тәәллуқатини мениң баш­қурушумға тапшурди. Мән болғачқа, у пүтүн аилә ишлириға баш қатурмайду.

39:9  Бу аилидә мән униңға охшаш һоқуқлуқ. Сиздин башқа һәммини маңа тапшурди. Сиз униң аяли турсиңиз, мән қандақму бундақ әхлақсиз ишни қилип, Худаниң алдида гунакар болай? — деди.

39:10  Потифарниң аяли һәр күни шерин сөзләр билән Йүсүпни өзигә қаратсиму, Йүсүп униң билән бир орунда ятмақ түгүл, униң билән бир йәрдә олтиришниму рәт қилип кәлди.

39:11  Бир күни Йүсүп өз иши билән өйгә кирди. У чағда өйдә башқа хизмәтчиләр йоқ еди.

39:12  Потифарниң аяли Йүсүпниң тониға есиливелип: — Кәлгин, бир орунда ятайли! — деди. Бирақ Йүсүп қечип, ташқи­риға чиқип кәтти. Тони болса, аялниң қолида қалди.

39:13  У Йүсүпниң тонини ташлап қечип чиқип кәткинини көрүп,

39:14  чуқан селип, өй хизмәтчилирини чақирип, уларға: — Қараңлар, ерим әкәлгән ибраний қул бизгә һақарәт кәлтүрди. У мениң һоҗрамға кирип, номусумға тәгмәкчи болған еди, мән авазимниң баричә вақиридим.

39:15  У мениң вақириғинимни аңлап, тонини елишқиму үлгирәлмәй, қечип чиқип кәтти, — деди.

39:16  У Йүсүпниң тонини бәрмәй, ериниң келишини күтти.

39:17  Ери кәлгәндә, униңға мундақ деди: — Сиз әкәлгән һелиқи ибраний қул мениң һоҗрамға кирип, маңа һақарәт кәлтүрди.

39:18  Мән вақириған едим, у тонини елишқиму үлгирәлмәй, қечип чиқип кәтти.

39:19  Йүсүпниң ғоҗайини аялиниң: «Сениң қулуңниң маңа қилған муамилиси мана!» дегән сөзини аңлап, интайин ғәзәпләнди.

39:20  У Йүсүпни тутуп, орда зинданиға қамап қойди. Буниң билән Йүсүп у йәрдә қамақта болуп қалди.

39:21  Лекин Пәрвәрдигар Йүсүпкә яр болуп, униңға меһир-шәпқәт көрсәтти. Шуңа зиндан башқурғучи уни яхши көрүп қелип,

39:22  уни зиндандики башқа җинайәтчиләрни башқуруш вә зиндан ишлириға җавапкәр болушқа тайинлиди.

39:23  Йүсүп җавапкәр ишларға зиндан башқурғучи баш қатурмайдиған болди. Чүнки Пәрвәрдигар Йүсүпкә яр болғачқа, у башқурған һәммә ишлар оңушлуқ болған еди.

Chapter 40

40:1  Мәлум мәзгил өткәндин кейин, Мисир падишасиниң баш шарап қуйғучиси билән баш навайи падишаниң алдида хаталиқ өткүзди.

40:2  Падиша ғәзәплинип,

40:3  бу икки жуқури әмәлдарни ясавул мәһкимисидики зинданға, Йүсүп билән бир йәргә қамиди.

40:4  Ясавул беги Йүсүпни бу икки әмәлдарни күтүшкә орунлаштурди. Улар зинданда бир мәзгил биллә турди.

40:5  Бир күни кечидә баш шарап қуйғучи билән баш навай чүш көрди. Иккисиниң көргән чүшлириниң мәнаси охшиматти.

40:6  Әтиси әтигәндә Йүсүп уларни йоқлап киргинидә, уларниң көңлиниң беарамлиғини билди.

40:7  У улардин: — Силәр бүгүн неманчила ғәмкин? — дәп сориди.

40:8  Улар: — Иккимиз ахшам чүш көрдуқ, лекин чүшүмизниң мәнасини йешип беридиған адәм йоқ, — дәп җавап беришти. Йүсүп уларға: — Чүшкә тәбир бериш қабилийити Худадин келиду. Чүшүңларни маңа ейтип бериңлар, — деди.

40:9  Буниң билән баш шарап қуйғучи мундақ деди: — Чүшүмдә алдимда бир түп үзүм көчитиниң турғанлиғини көрдүм.

40:10  Көчәттә үч тал жумран шах болуп, көчәт бихлаш биләнла чечәкләп, мевә пишти.

40:11  Қолумда падишаниң шарап җами болуп, мән үзүмләрни үзүп, ширнисини җамға сиқип, җамни падишаға сундум.

40:12  Йүсүп мундақ деди: — Бу чүшниң мәнаси мундақ: Үч жумран шах — үч күнни көрситиду.

40:13  Үч күндин кейин падиша сизгә кәңчилик қилип, әсли мәнсивиңизни беридикән. Сиз падишаға бурун баш шарап қуйғучи болған вақтиңиздикидәк йәнә шарап тутидикәнсиз.

40:14  Амма ишлириңиз оңушлуқ болғанда, мени унтуп қалмай, маңа һисдашлиқ қилғайсиз. Падиша алдида мениң үчүн гәп қилип, зиндандин чиқишимға ярдәм қилғайсиз.

40:15  Мән әслидә ибраниймән, жутумдин наһәқ тутуп келингәнмән. Мисирдиму мени зинданға ташлиғидәк бирәр яман иш қилғиним йоқ.

40:16  Йүсүпниң баш шарап қуйғучиниң чүшигә яхши тәбир бәргәнлигини көргән баш навай Йүсүпкә мундақ деди: — Мәнму бир чүш көрүптимән. Чүшүмдә бешимда үч севәттә нан бармиш.

40:17  Әң үстидики севәттә падиша йәйдиған һәр хил ундин пиширилған назу-немәтләр бармиш, лекин уларни учар қанатлар йәватқидәкмиш.

40:18  Йүсүп мундақ деди: — Бу чүшниң мәнаси мундақ: Үч севәт үч күнни көрситиду.

40:19  Үч күндин кейин падиша каллиңизни елип, җәсидиңизни дәрәққә асидикән, тениңизни болса учар қанатлар йәйдикән.

40:20  Үч күндин кейин падишаниң туғулған күни болуп, падиша өз әмәлдарлириға зияпәт бәрди. У баш шарап қуйғучи билән баш навайни зиндандин чиқирип, әмәлдарларниң алдиға елип кәлди.

40:21  У баш шарап қуйғучиниң мәнсивини әслигә кәлтүрди.

40:22  Баш навайни болса, дарға асти. Бу ишлар дәл Йүсүпниң тәбиридәк болуп чиқти.

40:23  Лекин баш шарап қуйғучи Йүсүпни есидин чиқирип, уни пүтүнләй унтуп қалди.

Chapter 41

41:1  Икки жилдин кейин Мисир падишаси мундақ бир чүш көрди: Чүшидә у Нил дәриясиниң бойида турупту.

41:2  Йәттә сағлам һәм семиз кала дәриядин чиқип, қирғақтики қомучлуқта отлапту.

41:3  Арқидин сәт вә қотур йәттә кала чиқип, қирғақтики йәттә семиз калиниң йенида турупту.

41:4  Бу йәттә қотур кала һелиқи йәттә семиз калини йәветипту, у чағда падиша ойғинип кетипту.

41:5  У қайта уйқиға кетип, йәнә бир чүш көрди: У бир түп буғдайниң толуқ вә йетилгән йәттә данә башақ чиқарғанлиғини көрүпту.

41:6  Кәйнидин һелиқи буғдай йәнә иссиқ шамалдин солишип қалған дансиз йәттә башақ чиқирипту.

41:7  Бу йәттә башақ һелиқи толуқ йетилгән йәттә башақни жутуветипту. Падиша ойғанса, бу чүши екән.

41:8  Таң атқанда падиша беарам болуп, адәм әвәтип, Мисирдики пүтүн тәбирчиләр билән данишмәнләрни чақиртип, чүшлирини уларға ейтип бәрди. Лекин униң чүшлиригә һеч ким тәбир берәлмиди.

41:9  Бу чағда баш шарап қуйғучи падишаға мундақ деди: — Бүгүн ойлап бақсам, мениң өткүзгән хаталиғим есимгә кәлди.

41:10  Бир қетим җанаплири бизгә қаттиқ ғәзәплинип, баш навай билән мени ясавул мәһкимисидики зинданға қамитип қойған едила.

41:11  Бир күни кечидә биз иккилимиз чүш көрүптуқ. Көргән чүшлиримизниң мәнаси охшиматти.

41:12  У чағда бир ибраний яш жигит биз билән бир зинданда еди. У әслидә ясавул бегиниң хизмәткари екән. Иккимиз чүшүмизни униңға ейтип бәрсәк, у чүшүмизгә тәбир бәргән еди.

41:13  Нәтиҗидә ишлар дәл униң тәбиридәк болуп чиқти. Җанаплири мениң мәнсивимни әслигә кәлтүрүп, баш навайни дарға астила.

41:14  Падиша Йүсүпни чақирип келишкә адәм әвәтти. Улар дәрһал берип, уни зиндандин чиқирип, чач-сақаллирини чүшәртип, кийим­лирини йеңилап, падишаниң алдиға елип кәлди.

41:15  Падиша униңға: — Мән бир чүш көргән едим. Чүшүмгә һеч ким тәбир берәлмиди. Бирақ аңлишимчә, сән тәбир берәләйдикәнсән, — деди.

41:16  Йүсүп: — Җанаплири, мән шәхсән өзәм чүшкә тәбир берәлмәймән, лекин Худа өзлиригә яхши тәбир бериду, — дәп җавап бәрди.

41:17  Падиша мундақ деди: — Чүшүмдә мән Нил дәриясиниң бойида туруптимишмән.

41:18  Йәттә сағлам һәм семиз кала дәриядин чиқип, қирғақтики қомучлуқта отлавататти.

41:19  Арқидин йәнә йәттә сәт қотур вә оруқ кала дәриядин чиқти. Мән бурун Мисирда бундақ қорқунучлуқ кала көрүп бақмиған едим.

41:20  Бу қотур калилар һелиқи семиз калиларни йәвәтти,

41:21  лекин йәнила бурунқидәк сәт едики, семиз калиларни йәвәткәндәк турматти. Бу чағда мән ойғинип кәттим.

41:22  Кәйнидин йәнә бир чүш көрдүм. Чүшүмдә бир түп буғдай йәттә данә толуқ вә йетилгән башақ чиқарди.

41:23  Кәйнидин йәнә йәттә данә иссиқ шамалдин солишип кәткән аҗиз вә дансиз башақ чиқарди.

41:24  Бу дансиз башақлар һелиқи толуқ йетилгән данлиқ башақларни жутувәтти. Мән бу чүшни тәбирчиләргә ейтип бәргән едим, лекин һеч ким тәбир берәлмиди.

41:25  Йүсүп падишаға мундақ деди: — Бу икки чүшниң мәнаси бирдур. Худа Өзи қилмақчи болған ишларни җанаплириға алдин-ала билдүрүпту.

41:26  Йәттә семиз кала йәттә жилни көрситиду. Толуқ йетилгән йәттә башақму йәттә жилни көрситиду. Бу икки чүшниң мәнаси охшаш.

41:27  Кәйнидин чиққан йәттә қотур кала билән иссиқ шамалдин солишип кәткән йәттә дансиз башақ болса, йәттә ачарчилиқ жилни көрситиду.

41:28  Демәк, мән һели өзлиригә дегинимдәк, Худа Өзи қилмақчи болған ишларни җанаплириға алдин-ала көрситипту.

41:29  Пүтүн Мисирда мисли көрүлмигән йәттә баяшәтчилик жил болиду.

41:30  Кәйнидин йәттә ачарчилиқ жил болуп, пүткүл Мисирни ачарчилиқ қаплап, илгирики баяшәт жилларни кишиләрниң ядидин чиқириветиду.

41:31  Ачарчилиқ апити шундақ қаттиқ болидуки, кишиләр бурунқи баяшәт жилларни унтуп кетиду.

41:32  Җанаплириниң охшаш икки чүш көрүшлири, Худаниң бу ишларни пат арида җәзмән әмәлгә ашуридиғанлиғини билдүриду.

41:33  Шуниң үчүн җанаплириниң дөләтни башқурушқа әқил-парасәтлик вә жирақни көрәләйдиған бир кишини қоюшлирини

41:34  һәм әмәлдарларни таллап, йәттә баяшәтчилик жиллирида пүтүн мәмликәттики деханчилиқ мәһсулатлириниң бәштин бирини жиғивелишлирини,

41:35  шундақла уларға кәлгүсидики баяшәтчилик жиллирида һәр хил ашлиқни топлап, һәр қайси шәһәрләрдә ашлиқ сақлаш һоқуқини беришлирини вә ашлиқ ихтисат қилиш тоғрисида әмир чүшириш тәкливини беримән.

41:36  Кәйни-кәйнидин келидиған йәттә ачарчилиқ жилида бу запас ашлиқ пүтүн мәмликәт хәлқини тәминләп, хәлиқни ач қелип өлүп кетиштин сақлап қалиду.

41:37  Падиша вә униң әмәлдарлири Йүсүпниң бу тәкливини қоллап-қувәтлиди.

41:38  Шуниң билән падиша әмәлдарлириға: — Биз бу ишни башқурушқа Йүсүптинму лайиқ кишини тапалмаймиз, чүнки униңда Худаниң Роһи бар екән! — деди.

41:39  Андин падиша Йүсүпкә: — Худа бу ишларни саңа уқтурған екән, сән чоқум һәммимиздин әқиллиқ вә жирақни көрәләйсән.

41:40  Мән сени мәмликитимни башқу­рушқа тайинлаймән. Пүтүн хәлқим сениң әмриңгә бойсуниду. Мәмликитимдә пәқәт мениң һоқуқумла сәндин жуқури болиду.

41:41  Һазирдин башлап сени Мисирниң баш вәзирлигигә тайинлидим, — деди.

41:42  Буниң билән падиша өз бармиғидики мөрлүк үзүкни чиқирип, Йүсүпниң қолиға салди вә учисиға кәндир рәхттин тоқулған есил тон кийдүрүп, бойниға алтун зәнҗир есип қойди.

41:43  У йәнә Йүсүпни ординиң вәзирлик һарвусиға олтарғузди. Һарвуниң алдида йол башлап кетиватқан муһапизәтчиләр йол бойидики кишиләрни униңға тазим қилишқа буйриди. Шундақ қилип, Йүсүп баш вәзирликкә тайинлинип, пүтүн мәмликәт­ни башқурди.

41:44  Падиша Йүсүпкә: — Мән болсам падиша. Лекин Мисирда сениң рухситиңсиз һәр қандақ адәмниң мидир-сидир қилишиға рухсәт йоқ! — деди.

41:45  Падиша Йүсүпкә мисирчә Зафанат-Панеаһ дәп исим қойди вә униңға Он шәһириниң роһанийи Потифераниң қизи Асенатни хотунлуққа елип бәрди. Йүсүп Мисир падишасиниң хизмитини қилишқа башлиған вақтида оттуз яшта еди. У падиша ордисидин чиқип, Мисирниң һәр қайси җайлирини көздин кәчүрди.

41:46  Падиша Йүсүпкә мисирчә Зафанат-Панеаһ дәп исим қойди вә униңға Он шәһириниң роһанийи Потифераниң қизи Асенатни хотунлуққа елип бәрди. Йүсүп Мисир падишасиниң хизмитини қилишқа башлиған вақтида оттуз яшта еди. У падиша ордисидин чиқип, Мисирниң һәр қайси җайлирини көздин кәчүрди.

41:47  Йәттә баяшәтчилик жили мәзгилидә деханчилиқ мәһсулатидин мол һосул елинди.

41:48  Йүсүп ашлиқни топлап, һәр қайси шәһәрләрдә запас ашлиқ мәркизини қуруп, әтраптики җайлардин жиғивелинған ашлиқни қуйди.

41:49  Жиғилған ашлиқниң көплүги деңиз бойидики қумдәк һәдди-һесапсиз болғачқа, уни һесаплаш мүмкин әмәс еди.

41:50  Ачарчилиқ жиллири йетип келиштин илгири Йүсүпниң аяли, йәни Он шәһириниң роһанийи Потифераниң қизи Асенат униңға икки оғул туғуп бәрди.

41:51  Йүсүп: «Худа пүткүл дәрдимни вә атамниң аилисини көңлүмдин көтиривәтти», дәп тунҗа оғлиға Манассә дәп исим қойди.

41:52  У иккинчи оғлиға: «Худа мени азап-оқубәтлик йәрдә пәрзәнткә ериштүрди», дәп Әфраим дәп исим қойди.

41:53  Мисирлиқлар һөзүрләнгән йәттә баяшәт жил аяқлашти.

41:54  Йүсүп алдин-ала ейтқандәк, йәттә ачарчилиқ жил арқа-арқидин кәлди. Әтраптики һәммә дөләтләрдиму ачарчилиқ йүз бәргән еди, лекин Мисирниң һәммә йеридә ашлиқ тепилатти.

41:55  Мисирлиқлар ачарчилиқта қалай дегәндә, улар падишаға ялвуруп, ашлиқ тәләп қилди. Падиша уларға Йүсүпниң йениға беришни вә һәммә ишта униң орунлаштурушиға бойсунушни буйриди.

41:56  Ачарчилиқ барғансири еғирлишип, Мисирниң һәммә йерини қаплашқа башлиди. Шуңа Йүсүп пүткүл ашлиқ амбарлирини ечип, запас ашлиқларни мисирлиқларға сетип бәрди.

41:57  Әтраптики дөләтләрдики кишиләрму келишип, Йүсүптин ашлиқ сетивалди, чүнки һәммә йәрдә ачарчилиқ болуп, әһвал интайин еғир еди.

Chapter 42

42:1  Қанан зиминидиму ачарчилиқ болған еди. Яқуп Мисирда ашлиқ барлиғини аңлап, оғуллириға: — Силәр бир-бириңларға қаришипла турамсиләр! Немишкә бир чиқиш йолини тапмайсиләр?

42:2  Аңлишимчә Мисирда ашлиқ бар екән. Ачлиқтин өлүп кәтмәйли, у йәргә берип, бир аз ашлиқ сетивелип әкелиңлар, — деди.

42:3  Буниң билән Йүсүпниң он акиси Мисирға ашлиқ сетивалғили барди.

42:4  Лекин Яқуп Йүсүпниң иниси Биняминни улар билән әвәтмиди, чүнки Яқуп униң бирәр яманлиққа учрап қелишидин қорқатти.

42:5  Исраилниң оғуллири вә башқилар ашлиқ сетивалғили Мисирға беришти, чүнки Қанандиму ачарчилиқ еғир болған еди.

42:6  Йүсүп Мисирниң баш вәзири болғачқа, һәр қайси җайлардин кәлгәнләргә ашлиқ сетип беришкә җавапкәр еди. Шуңа Йүсүпниң акилири униң алдиға келип, беши йәргә тәккичә униңға егилип тазим қилди.

42:7  Йүсүп акилирини көрүпла тонуп қалди, лекин тонумасқа селивелип, улардин җиддий қияпәттә: — Силәр қәйәрдин кәлдиңлар? — дәп сориди. — Биз Қанандин ашлиқ сетивалғили кәлдуқ, — дәп җавап беришти улар.

42:8  Йүсүп акилирини тонуған болсиму, лекин улар Йүсүпни тонуми­ған еди.

42:9  У акилири тоғрисидики кичик вақтида көргән чүшлирини есигә елип, мәхсәтлик һалда уларға: — Силәр җасус, мәмликитимизниң аҗиз йәрлирини чарлап билгили кәлдиңлар! — деди.

42:10  Улар: — Яқ, җанаплири, әрзимәс қуллири ашлиқ сетивалғили кәлди.

42:11  Биз ака-укилар растчил адәмләрмиз, қуллири һәргиз җасус әмәс! — дәп җавап қайтурушти.

42:12  Йүсүп уларға: — Яқ, силәр мәмликитимизниң аҗиз йәрлирини чарлиғили кәлдиңлар! — дәп чиң турувалди.

42:13  Улар: — Әй җанаплири, қуллири әслидә бир атидин он икки қериндаш едуқ. Атимиз Қананда туриду, әң кичик инимиз униң йенида қалди, йәнә бир инимиз болса өлүп кәткән! — деди.

42:14  Йүсүп йәнә чиң туруп: — Яқ! Мән һазир ейтқандәк, силәр расттинла җасус.

42:15  Силәрниң сәмимий яки сәмимий әмәслигиңларни синаш үчүн, падишаниң нами билән қәсәм қилимәнки, кичик иниңлар бу йәргә кәлмигичә, силәрни һәргиз қоювәтмәймән.

42:16  Силәрдин бириңлар берип, уни елип келиңлар. Гепиңлар испатланғичә, қалғанлириңлар бу йәрдә зинданда турисиләр. Иниңларни әкәлмисәңлар, һәммиңлар чоқум җасус болуп һесаплинисиләр! — деди.

42:17  Шуниң билән уларни зинданға қамап, үч күн тутуп турди.

42:18  Үчинчи күни Йүсүп уларға: — Мән Худаға садақәтмән адәммән. Әгәр силәр мениң шәртимни қобул қилсаңлар, бир қошуқ қениңлардин кечимән.

42:19  Өзәңларниң сәмимий адәм екәнлигиңларни испатлаш үчүн, бир адимиңларни зинданда гөрүгә қоюп, қалғанлириңлар қайтип, алған ашлиқларни аиләңләр­дики ачарчилиқта қалғанларға йәткүзүп бериңлар.

42:20  Андин кичик иниңларни бу йәргә елип келиңлар. Шундақ қилған­дила сөзүңларниң растлиғи испатлинидудә, өлүмдин аман қалисиләр! —деди. Улар бу шәртни қобул қилип,

42:21  өз ара: «Бурун биз инимизға зиянкәшлик қилғачқа, әнди униң угалиға қалдуқ! Биз униң азавини көрүп туруп, ялвурсиму писәң қилмиған едуқ. Шуңа бу бала-қазаға йолуқтуқ!» — дейишти.

42:22  Рубен уларға: — Мән силәргә: «Бу балиға тәгмәйли» десәм, силәр аңлимидиңлар. Әнди шу қан қәрзини төләйдиған болдуқ! — деди.

42:23  Йүсүп уларниң сөзини чүшәнди. Акилири болса, буни билмәтти, чүнки Йүсүп улар билән тәрҗиман арқилиқ сөзләшкән еди.

42:24  Йүсүп өзини чәткә елип, жиғлавәтти. Андин қайтип кирип, Шимонни айрип, уларниң алдида уни бағлатти.

42:25  Йүсүп хизмәтчилиригә акилириниң тағарлириға ашлиқ толтуруп, ашлиққа төлигән пуллирини тағарлириға селип қоюшни вә уларға йоллуқ озуқ-түлүк тәйярлап беришни буйриди. Һәммә тәйярлиқ пүткәндин кейин,

42:26  улар алған ашлиқлирини ешәклиригә артип йолиға раван болди.

42:27  Қоналғу җайға барғанда, уларниң бири ешәкләргә йәм бериш үчүн тағирини ечип, өз пулиниң тағарда турғанлиғини көрдидә,

42:28  қериндашлириға: — Улар пулумни қайтуруветипту. Мана тағарниң ичидә туриду! — деди. Улар аң-таң болуп, қорққан һалда өз ара: «Бу Худаниң бизгә қилған немә ишидур?» дейишти.

42:29  Улар Қананға қайтип келип, атиси Яқупниң алдиға кирип, өткән ишларни униңға бир-бирләп сөзләп бәрди.

42:30  Улар мундақ деди: — Мисирниң баш вәзири бизгә қаттиқ гәп қилип, бизни уларниң дөлитини чарлиғили кәлгән, дәп әйиплиди.

42:31  Биз униңға: «Биз җасус әмәсмиз, биз сәмимий адәмләр.

42:32  Бир атидин җәми он икки қериндаш едуқ, бир инимиз өлүп кәтти. Әң кичик инимиз Қананда атимизға һәмра болуп қалди», дегән едуқ.

42:33  Бирақ у: «Силәрниң сәмимий яки сәмимий әмәслигиңларни синаймән. Бир адимиңларни қамақта тутуп туримән. Қалғанлириңлар қайтип, алған ашлиғиңларни ачарчилиқта қалған аиләңләргә йәткүзүп бериңлар.

42:34  Андин кичик иниңларни мениң йенимға елип келиңлар. Шундақ қилсаңлар, силәрниң җасус әмәс, бәлки сәмимий адәм екәнлигиңларға ишинип, қериндишиңларни қайтуруп беримән. Бу йәрдә туруп қелип, оқәт қилсаңларму болиду», деди.

42:35  Кейин улар ашлиқларни төккәндә, өз пуллириниң тағарларда екәнлигини көрүшти. Ата-балилар пул қапчуқлирини көрүп, интайин қорқти.

42:36  Яқуп уларға: — Силәр мени һәммә оғуллиримдин айриветәмсиләр? Йүсүп йоқ болди, Шимонму йоқ. Әнди Биняминниму елип кәтмәкчи болдуңларму? Бала-қазаниң һәммиси мениң бешимғила келәм­диғанду! — деди.

42:37  Рубен атисиға вәдә берип: — Әгәр мән Биняминни қайтуруп кәлмисәм, мениң икки оғлумни өлтүрүветиң. Кичик инимиз Биняминни маңа аманәт қилиң, мән уни чоқум қайтуруп келимән, — деди.

42:38  Лекин Яқуп уларға: — Бу оғлум силәр билән бармисун! Униң бир қосақтин болған акиси өлүп кетип, ялғуз қалди. Мабада у йолда бирәр көңүлсизликкә йолуқуп қалса, мән һәсрәт чекип өлүп кетимән, — деди.

Chapter 43

43:1  Қанандики ачарчилиқ барғансири еғирлашти.

43:2  Яқупниң аилисидикиләр Мисирдин елип келингән ашлиқни йәп болғандин кейин, Яқуп оғуллириға: — Силәр йәнә бир аз ашлиқ сетивелип келиңлар, — деди.

43:3  Йәһуда атисиға: — Бирақ у адәм бизгә: «Кичик иниңларни елип кәлмигичә, үзүмгә қариғучи болмаңлар», дегән.

43:4  Әгәр сиз кичик инимизни биз билән биллә әвәтсиңиз, баримиз.

43:5  Болмиса бармаймиз, чүнки у киши бизгә: «Кичик иниңларни елип кәлмигичә, үзүмгә қариғучи болмаңлар» дегән, — деди.

43:6  Исраил уларға: — Силәр немишкә мени мундақ қийнайсиләр? Немә үчүн у кишигә: «Өйдә йәнә бир инимиз бар», дәп ейттиңлар? — деди.

43:7  Улар мундақ җавап қайтурди. — У киши бизни вә аилимизниң әһвалини кочилап сүрүштүрүп: «Атаңлар һаятму? Йәнә башқа қериндашлириңлар барму?» дәп сориди. Биз униң соалиға җавап бәрмисәк болматти. Биз униң «Кичик иниңларни елип келиңлар», дәйдиғанлиғини нәдин биләттуқ?

43:8  Йәһуда Исраилға: — Биняминни маңа тапшуруң. Биз дәрһал йолға чиқайли. Шундақ қилғанда, биз, сиз вә балилиримиз ачлиқтин өлмәймиз!

43:9  Кичик инимға мән кепил, пүтүн җавапкәрликни үстүмгә алай. Мән уни аман-есән қайтуруп келип, өз қолуңизға тапшурмисам, өмүрвайәт әйиплик болуп кетәй!

43:10  Әгәр биз вақитни кәйнигә сүрмигән болсақ, бу чаққичә икки қетим берип келәттуқ, — деди.

43:11  Исраил уларға: — Ундақ болса, мундақ қилиңлар. Баш вәзиргә бир аз мәлһәм, һәсәл, дора-дәрмәк, мурмәкки, пистә-бадам қатарлиқ әң яхши йәрлик алаһидә мәһсулатлардин соға алғач бериңлар.

43:12  Йәнә бир һәссә артуқ пул алғач берип, алдинқи қетим тағарлириңларға селип қойған пулларни қайтуруп бериңлар. Еһтимал, бу ишта хаталиқ болған болуши мүмкин.

43:13  Иниңларниму у кишиниң йениға тез елип бериңлар.

43:14  Һәммигә қадир Худа униң көңлигә инсап берип, Бинямин билән Шимонни силәргә қошуп қайтурғай. Мабада тәғдир балилиримни мәндин айривәтсә, амалим қанчә! — деди.

43:15  Буниң билән улар тәйярлиған соғилирини һәм бир һәссә артуқ пул вә Биняминни елип, йолға чиқти. Улар Мисирға барғандин кейин, Йүсүп билән көрүшти.

43:16  Биняминниң улар билән биллә кәлгәнлигини көргән Йүсүп, мал-мүлкини башқурғучи ғоҗидарға: — Бу кишиләрни өйүмгә елип бар, улар чүшлүк тамақта мән билән биллә болиду. Силәр бир мал союп, зияпәт тәйярлаңлар, — деди.

43:17  Ғоҗидар буйруққа бенаән уларни Йүсүпниң өйигә елип барди.

43:18  Улар ғоҗидар тәрипидин Йүсүпниң өйигә башлап берилғанлиғидин интайин қорқушуп: «Бизни чоқум алдинқи қетим тағарлиримизда қайтурулған пуллар сәвәвидин бу йәргә елип кәлди. Еһтимал, улар бизгә туюқсиз һуҗум қилип, ешәклиримизни тартивелип, бизни қул қилиши мүмкин!» — дейишти

43:19  һәм Йүсүпниң дәрвазиси алдиға бериш биләнла улар ғоҗидарға:

43:20  — Тәхсир! Алдинқи қетим биз бу йәргә ашлиқ алғили кәлгән едуқ.

43:21  Өйгә қайтиш йолумизда қонидиған йәргә келип тағарларни ачсақ, пуллиримизниң тағарда өз пети турғанлиғини көрдуқ. Һазир бу пулларни қайтуруп бериш үчүн әкәлдуқ.

43:22  Буниңдин башқа биз йәнә ашлиқ сетивалидиғанғиму пул әкәлдуқ. Алдинқи қетим тағарлиримизға пулларни ким селип қойдикин билмидуқ, — дейишти.

43:23  Ғоҗидар уларға: — Қорқмаңлар! Қорқмаңлар! Пуллириңларни мән тапшуруп алған едим. Уни тағарлириңларға чоқум Худа, йәни атаңлар етиқат қилип кәлгән Худа селип қойған охшайду, — деди. Андин у Шимонни зиндандин елип чиқип, уларға тапшуруп бәрди.

43:24  Ғоҗидар уларни Йүсүпниң өйигә башлап, путлирини жуюшқа су, ешәклиригә болса йәм бәрди.

43:25  Улар соғилирини тәйярлап, чүштә Йүсүп кәлгәндә униңға тәғдим қилишни күтүп турди. Чүнки улар Йүсүп билән тамақта биллә болидиғанлиғи тоғрисидики хәвәрни аңлиған еди.

43:26  Йүсүп өйгә кәлгәндә, улар башлирини йәргә тәккичә егип тазим қилип, соғилирини сунди.

43:27  Йүсүп улар билән саламлашқандин кейин: — Силәр маңа қерип қалған атаңлар тоғрилиқ гәп қилған едиңлар. У киши қандақ, һаятму? — дәп сориди.

43:28  Улар җававән: — Мөмүн қуллириниң атиси һаят вә яхши туруватиду, — дәп башлирини қайта йәргә тәккичә егип тазим қилди.

43:29  Йүсүп бир анидин болған өз иниси Биняминни көрүп: — Силәр маңа ейтқан һелиқи әң кичик иниңлар мошуму? Әй оғлум, Худа саңа бәхит ата қилғай, — деди.

43:30  Йүсүп өз инисиға болған қайнақ меһир һиссиятини басалмай, көпчиликниң алдида үн селип жиғлавәткидәк болуп кәтти. Шуңа уларниң йенидин чиқип, өз һоҗрисиға кирип, бир һазағичә көз йеши қилди.

43:31  Андин у үзини жуюп, һиссиятини бесип, қайтип кирип, хизмәтчилиригә тамақ әкиришкә буйриди.

43:32  Йүсүп өзи ялғуз бир дәстиханда, қериндашлири айрим бир дәстиханда олтарди. Зияпәттә биллә болған мисирлиқлар йәнә бир дәстиханда олтарди. Чүнки мисирлиқлар ибранийлар билән бир дәстиханда олтиришни төвән көрәтти.

43:33  Йүсүп қериндашлирини өзигә қаритип чоң-кичик тәртиви бойичә олтарғузди. Буни көргән ака-укилири аң-таң болғинидин бир-биригә қаришип қоюшатти.

43:34  Йүсүп уларға өз дәстихинидин тамақ бөлүп бәрди. Биняминға болса, башқиларниңкидин бәш һәссә артуқ усуп бәрди. Улар Йүсүп билән биллә йәп-ичип, интайин хошал болушти.

Chapter 44

44:1  Йүсүп ғоҗидариға: — Сән уларниң тағарлириға елип кетәлигидәк ашлиқ қачилап, пуллирини өз тағарлириға селип қой.

44:2  Уларниң әң кичигиниң тағириға мениң күмүч җамим билән өз пулини селип қой! — дәп буйруқ қилди. Ғоҗидар буйруққа бенаән шундақ қилди.

44:3  Әтиси таң сәһәрдә Йүсүпниң қериндашлири ешәклири билән йолға селип қоюлди.

44:4  Улар шәһәрдин чиқип анчә жираққа бармайла, Йүсүп ғоҗидариға: — Сән дәрһал уларниң кәйнидин қоғлап берип, уларға: «Силәр немишкә яхшилиққа яманлиқ қилисиләр?

44:5  Немишкә ғоҗайиним­ниң күмүч җамини оғрилап кетисиләр? Ғоҗайиним у җамда һәм шарап ичиду, һәм пал ачиду. Силәр еғир гуна өткүздүңлар!» дегин, — деди.

44:6  Ғоҗидар уларға йетишкәндә, Йүсүпниң сөзини деди.

44:7  Улар: — Ғоҗам, бу немә дегәнлири? Қуллири бундақ иштин неридур!

44:8  Өзлиригә мәлумки, биз һәтта өткән қетимда тағарлиримизда пулларниң барлиғини көрүп, уни Қанандин қайтуруп әкәлгән турсақ, ғоҗайиниңизниң алтун-күмүчлирини йәнә оғриламтуқ?

44:9  Әгәр өзлири қайсимизниң тағиридин җамини тепивалсила, шу өлүмгә мәһкүм болсун. Қалғанлиримизму өзлириниң қули болайли! — дейишти.

44:10  Ғоҗидар: — Бу сөзүңларға қошулимән, амма җамни оғрилиған кишинила елип қалимән. Қалғанлириңлар қайтип кәтсәңлар болиду, — деди.

44:11  Буниң билән көпчилик дәрһал өз тағарлирини йәргә чүши­рип ачти.

44:12  Ғоҗидар чоңиниң тағиридин башлап таки әң кичигиниң­кигичә инчикиләп ахтурди. Ахирда күмүч җамни Биняминниң тағиридин тепивалди.

44:13  Қериндашлар үмүтсизләнгән һалда кийим­лирини житишип, жүк-тақилирини ешәклиригә артип, йәнә шу шәһәргә қайтип келишти.

44:14  Йәһуда вә қериндашлири Йүсүпниң алдиға қайтип барғинида, Йүсүп техи өйидә еди. Улар өзлирини униң алдиға ташлап йәргә атти.

44:15  Йүсүп уларға: — Силәрниң бу немә қилғиниңлар? Маңа охшаш жуқури мәртивидики бир кишиниң силәрниң жүрүш-турушуңларға пал ачалайдиғанлиғини билмәттиңларму? — деди.

44:16  Йәһуда җававән: — Әй алийлири, биз бу ишқа немә дәләләймиз? Уни алмидуқ дәп қандақму өзимизни ақлалаймиз? Худа қуллириниң гунайини ечип ташлиди, әнди җам чиққан кишила әмәс, һәммимиз өзлириниң қули болғаймиз! — деди.

44:17  Йүсүп уларға: — Яқ! Һәргиз ундақ қилмаймән. Пәқәт җамни алған киши маңа қул болсун. Қалғанлириңлар атаңларниң йениға аман-есән қайтип кетиңлар, — деди.

44:18  Йәһуда Йүсүпниң алдиға берип: — Әй алийлири, өзлиригә әһвални очуқ баян қилишимға рухсәт қилғайла. Өзлири падиша билән баравәр, қуллириға рәһим қилғайла!

44:19  Өзлири биздин: «Силәрниң атаңлар яки башқа қериндашлириңлар барму?» дәп сориғанлирида,

44:20  биз: «Қерип қалған атимиз вә атимиз қерип қалғанда тапқан бир кичик инимиз бар. Бу инимизниң бир қосақтин болған акиси өлүп кәткән. У уларниң анисидин қалған бирдин-бир бала, шуңа атимиз униңға бәк амрақ», дегән едуқ.

44:21  Өзлири биз қуллириға: «Уни елип келиңлар, өз көзүм билән көрәй», дәп тапилиған едила.

44:22  Лекин биз бу балиниң атиси­дин айрилалмайдиғанлиғини, әгәр айрилса, атимизниң чоқум өлидиған­лиғини ейтқинимизда,

44:23  өзлири биз қуллириға: «Кичик иниңларни елип кәлмигичә, үзүмгә қариғучи болмаңлар!» дегән едила.

44:24  Биз атимизниң йениға берип, өзлириниң сөзлирини йәткүздуқ.

44:25  Кейин у бизни йәнә ашлиқ әкелишкә буйруғанда,

44:26  биз униңға: «Инимиз биз билән биллә бармиғичә, биз у кишиниң үзигә қаралмаймиз. Кичик инимиз биз билән биллә бармиса, бизму бармаймиз», дегән едуқ.

44:27  Қуллириниң атиси бизгә: «Силәргә мәлумки, аялим Раһилә маңа пәқәт икки оғул туғуп бәрди.

44:28  Уларниң бири мәндин җуда болди. У мәндин айрилғандин кейин, уни қайта көрмидим. У чоқум жиртқуч һайванларға йәм болди.

44:29  Әгәр силәр бу оғлумни мәндин елип кетип, уму йолда бирәр көңүлсизликкә йолуқуп қалса, қериғинимда һәсрәт чекип, өлүп кетимән», дегән еди.

44:30  Әнди ойлап бақсила! Әгәр биз бу балини елип кәтмисәк, қуллириниң атиси бу балиниң қайтип кәлмигәнлигини көрүпла, һаятидин айрилиду. Чүнки униң һаяти бу балиниң тәғдиригә бағлиқ.

44:31  Атимиз билән көрүшкинимиздә, инимиз йоқ болса, у һәсрәт чекип өлүп кетиду. Униң өлүшигә биз сәвәпчи болған болимиз.

44:32  Қуллири атамға кепиллик берип: «Әгәр балини қайтуруп кәлмисәм, өмүрвайәт әйиплик болуп кетәй», дегән едим.

44:33  Шуңа, әй алийлири, бу бала үчүн қуллири қелип, өзлиригә қул болсун. У бала болса акилири билән биллә қайтип кәтсун!

44:34  Әгәр бу бала мән билән биллә кәтмисә, мән атамниң үзигә қандақ қаралаймән? Мән атамниң бундақ бала-қазаға учришиға чидап туралмаймән! — деди.

Chapter 45

45:1  Йүсүп өз һиссиятини бесивелишқа амалсиз қелип, хизмәт­карлириниң ташқириға чиқип турушини буйриди. У қериндашлири билән ялғуз қалғанда, өзиниң ким екәнлигини мәлум қилдидә, шундақ қаттиқ жиғлидики, униң авазини өйниң сиртидикиләрму аңлиди вә аңлап қелип, бу хәвәрни тез падишаға йәткүзди.

45:2  Йүсүп өз һиссиятини бесивелишқа амалсиз қелип, хизмәт­карлириниң ташқириға чиқип турушини буйриди. У қериндашлири билән ялғуз қалғанда, өзиниң ким екәнлигини мәлум қилдидә, шундақ қаттиқ жиғлидики, униң авазини өйниң сиртидикиләрму аңлиди вә аңлап қелип, бу хәвәрни тез падишаға йәткүзди.

45:3  Йүсүп ибраний тилида қериндашлириға мундақ деди: — Мән Йүсүп болимән! Атам саламәтму? Бу гәпни аңлиған қериндашлири һодуқуп кәткинидин гәп қилалмай қетип турупла қалди.

45:4  Йүсүп уларни алдиға чақирди. Улар униң алдиға кәлгәндә, мундақ деди: — Мән силәрниң иниңлар, йәни силәр Мисирға сетивәткән Йүсүп болимән.

45:5  Лекин силәр бу иш үчүн әнсирәп, өзәңларни әйипкә буйрумаңлар. Худа хәлиқниң һаятини сақлап қелиш үчүн, мени авал бу йәргә әвәткән.

45:6  Бу йәрдики ачарчилиққа әнди икки жил болди. Йәнә бәш жилғичә териқчилиқ қилғилиму болмайду, һосул алғилиму болмайду.

45:7  Шуңа силәрниң нәслиңларни сақлап қелиш һәм һаятиңларни қутқузуп қелиш үчүн, Худа чоң мөҗүзә көрситип, мени бу йәргә авал әвәтти.

45:8  Демәк, мени бу йәргә әвәткән силәр әмәс, бәлки Худадур. У мени падишаниң баш мәслиһәтчиси вә Мисирниң баш вәзирлигигә олтарғузуп, пүтүн мәмликәтни башқурушқа муйәссәр қилди.

45:9  Силәр атамниң йениға тездин берип, униңға: «Оғлуңиз Йүсүп ‹ Худа мени пүтүн Мисир дөлитиниң баш вәзири қилип тиклиди. Сиз әнди кечикмәй, бу йәргә тез йетип келиң.

45:10  Оғул-қизлириңиз, нәврилириңиз, қой-калилириңиз вә башқа пүтүн тәәллуқатиңизни әкелип, Гошән вилайити әтрапида маңа йеқин олтириң.

45:11  Сизниң пүтүн аилә вә мал-варанлириңиз билән ачлиқтин мүшкүл әһвалға чүшүп қалмаслиғиңиз үчүн, мән сизни бақимән. Чүнки ачарчилиқ йәнә бәш жил давамлишиду! › деди», дәңлар, — деди.

45:12  Йүсүп йәнә: — Мана мениң ким екәнлигимни силәр һәммиңлар өз көзүң­лар билән көрдүңлар, Бинямин сәнму көрдиң.

45:13  Атамға Мисирдики һөрмитимниң қанчилик жуқурилиғини ейтиңлар вә көргәнлириң­ларниң һәммисини йәткүзүп, уни тездин бу йәргә елип келиңлар, — деди.

45:14  У иниси Биняминни қучақлап, йәнә қаттиқ жиғлап кәтти. Инисиму униң бойниға есилип қаттиқ жиғлиди.

45:15  Андин у жиғлиған пети акилири билән бир-бирләп сөйүшүп көрүшти. Шуниңдин кейин қериндашлири униң билән сөзлишишкә башлиди.

45:16  Йүсүпниң қериндашлириниң Мисирға кәлгәнлиги тоғрисидики хәвәр ордиға йетип кәлгәндә, падиша вә униң хизмәткарлири интайин хошал болушуп кәтти.

45:17  Падиша Йүсүпкә: — Қериндашлириңға ейт, улақлириға мал артип, дәрһал Қананға қайтип берип,

45:18  атаң билән барлиқ аилидикилирини бу йәргә елип кәлсун. Мән уларға Мисирниң әң яхши зиминини беримән. Улар бу йәрдә баяшәт турмуштин һөзүрләнсун.

45:19  Уларға йәнә шуниму ейтип қой: «Улар атаң вә хотун вә бала-җақилириниму елип келиш үчүн, Мисирдин һарву алғач кәтсун.

45:20  Улар у йәрдики тәәллуқатини ойлимисун, чүнки Мисир зимининиң әң яхши нәрсилири уларниң болиду», — деди.

45:21  Исраилниң оғуллири бу сөзгә бенаән иш қилди. Йүсүп падишаниң әмри бойичә уларға һарву вә йолға йетәрлик озуқ тәйярлап бәрди.

45:22  У йәнә һәр бир акисиға бир қурдин йеңи кийим соға қилди. Биняминға болса, бәш қур кийим билән үч йүз күмүч тәңгә бәрди.

45:23  У атисиға он һаңга ешәккә Мисирниң әң яхши мәһсулатлирини, йәнә он мада ешәккә атисиниң Мисирға келиш йолида истимал қилишиға ашлиқ, нан вә башқа йемәкликләрни артип бәрди.

45:24  У қериндашлирини йолға селиш алдида уларға йолда җедәл-маҗра чиқармаслиқни тапилиди.

45:25  Улар Мисирдин чиқип, Қананға атисиниң йениға қайтип барди.

45:26  Улар атисиға: — Йүсүп һаят екән! Мисирниң баш вәзири бопту! — деди. Яқупниң тәнлири җуғулдап кәтти. У уларниң сөзигә ишәнмиди.

45:27  Лекин у улардин Йүсүпниң ейтип бәргән сөзлирини аңлап һәм Йүсүпниң өзини елип келишкә әвәткән һарвулирини көрүп, әс-һошиға кәлди.

45:28  У: — Болди! Оғлум Йүсүпниң һаят екәнлигигә әнди ишәндим! Көзүмниң тиригидә берип уни көрәй! — деди.

Chapter 46

46:1  Исраил пүтүн мал-мүлүклирини жиғиштуруп, Бәәршәбаға келип, у йәрдә атиси Исһақ етиқат қилған Худаға атап қурван­лиқ қилди.

46:2  Шу кечә униңға бир алаһидә көрүнүш көрүнүп, Худа уни: — Яқуп, Яқуп! — дәп чақирди. — Ләббәй, — дәп җавап бәрди у.

46:3  Худа униңға: — Мән Худа, сениң атаң етиқат қилған Худадурмән. Сән Мисирға бериштин қорқма, чүнки Мән у йәрдә сениң әвлатлириңни улуқ бир хәлиқ қилимән.

46:4  Мән сән билән биллә Мисирға берип, андин әвлатлириңни чоқум бу зиминға қайтуруп келимән. Сән аләмдин өткәндә, Йүсүп йениңда болиду, — деди.

46:5  Яқуп Бәәршәбадин йолға чиқти. Униң оғуллири уни вә хотун-балилирини Мисир падишаси әвәткән һарвуларға олтарғузуп,

46:6  Қананда тапқан мал-варанлири билән тәәллуқатлирини елип, Мисирға қарап маңди. Шундақ қилип, Яқуп пүтүн әвлатлирини елип Мисирға кәлди.

46:7  Оғул-қизлири вә оғул-қиз нәврилириму биллә барди.

46:8  Исраил дәпму аталған Яқуп билән биллә Мисирға барған әвлатли­ри­ниң исимлири төвәндикичә: Яқупниң чоң оғли Рубен

46:9  вә униң оғуллири: Һанух, Паллу, Һесрон вә Карми қатарлиқлар.

46:10  Шимон вә униң оғуллири: Йемуил, Ямин, Оһад, Якин, Сохар вә қананлиқ аялидин болған Шаул қатарлиқлар.

46:11  Лавий вә униң оғуллири: Гәршон, Коһат вә Мәрари қатар­лиқлар.

46:12  Йәһуда вә униң оғуллири: Шалаһ, Парәс вә Зәраһ қатарлиқлар. Йәһуданиң йәнә Ер вә Онан дегән оғуллири болуп, улар Қананда өлүп кәткән еди. Парәсниң оғуллири: Һесрон билән Һамул.

46:13  Иссакар вә униң оғуллири: Толаһ, Пува, Йоп вә Шимрон қатарлиқлар.

46:14  Зәбулун вә униң оғуллири: Сәрәд, Әлон вә Яхлил қатарлиқлар.

46:15  Жуқуридикиләр Леяһ Паддан-Аррамда Яқупқа туғуп бәргән әвлатлар болуп, қизи Дина билән җәми оттуз үч нәпәр еди.

46:16  Гад вә униң оғуллири: Сәфон, Һагги, Шуний, Езбон, Әри, Ароди вә Арели қатарлиқлар.

46:17  Ашер вә униң пәрзәнтлири: оғуллири Йимна, Йишва, Йишви, Бәрия вә қизи Сәраһ. Бәрияниң оғуллири: Һебәр вә Малкел еди.

46:18  Жуқуридикиләр Лабанниң қизи Леяһқа қиз хизмәткар қилип бәргән Зилпа Яқупқа туғуп бәргән әвлатлар болуп, улар җәми он алтә нәпәр еди.

46:19  Яқупниң аяли Раһилә униңға икки оғул туғуп бәргән болуп, улар Йүсүп билән Бинямин еди.

46:20  Йүсүп Мисирда Он шәһириниң роһанийи Потифераниң қизи Асенаттин Манассә вә Әфраим исимлиқ икки оғул тапқан еди.

46:21  Биняминниң оғуллири: Бела, Бекәр, Ашбел, Гера, Наман, Әһи, Рош, Муппим, Һуппим вә Арид қатарлиқлар.

46:22  Жуқуридикиләр Раһилә Яқупқа туғуп бәргән әвлатлар болуп, җәми он төрт нәпәр еди.

46:23  Дан вә униң оғли Һушим.

46:24  Нафтали вә униң оғуллири: Яхсиил, Гуни, Йәсәр вә Шилләм қатарлиқлар.

46:25  Жуқуридикиләр Лабанниң қизи Раһиләгә қиз хизмәткар қилип бәргән Билһа Яқупқа туғуп бәргән әвлатлар болуп, җәми йәттә нәпәр еди.

46:26  Демәк, Яқупниң келинлирини һесапқа алмиғанда, Яқуп билән биллә Мисирға барған өз әвлатлири җәми атмиш алтә киши еди.

46:27  Йүсүпниң Мисирда тапқан икки оғлини қошқанда, Яқуп җамаи­тиниң Мисирдики нопуси җәми йәтмиш киши болди.

46:28  Яқуп Йүсүп билән Гошән вилайитидә көрүшүш үчүн, Йәһудани униң йениға йөнилишини уқуп келишкә әвәтти. Яқуплар Гошәнгә кәлгинидә,

46:29  Йүсүп вәзирлик һарвусида олтирип, атисиниң алдиға барди. Улар дидар көрүшүш биләнла Йүсүп атисини қучақлап, узаққичә жиғлиди.

46:30  Исраил Йүсүпкә: — Мән сениң һаят екәнлигиңни өз көзүм билән көрдүм. Әнди өлүп кәтсәмму разимән! — деди.

46:31  Андин Йүсүп қериндашлири вә чоң өйдикилиригә мундақ деди: — Мән падишаға силәрниң Қанандин бу йәргә көчүп кәлгәнлигиң­ларни мәлум қилай.

46:32  Униңға силәрниң чарвичи екәнлигиңларни, мал-мүлкүңларни елип кәлгәнлигиңларни ейтай.

46:33  Падиша силәр билән көрүшүп, кәспиңларни сориса,

46:34  униңға: «Биз кичигимиздин тартип чарвичилиқ қилип кәлгән. Ата-бовилиримизму чарвичи еди», дәңлар. Шуниң билән у силәрни өз хәлқидин айрип, Гошәнгә орунлаштуриду, — деди. Йүсүпниң бундақ дейишидики сәвәп, мисирлиқлар мал баққучи­ларни пәқәт көзгә илматти.

Chapter 47

47:1  Буниң билән Йүсүп падиша билән көрүшкили берип, униңға: — Атам билән қериндашлирим Қанандин қой-кала вә пүтүн мал-мүлкини елип бу йәргә кәлди. Һазирчә улар Гошәндә туруватиду — деди.

47:2  Андин кейин Йүсүп бәш қериндишини таллап, падиша билән көрүшүшкә елип кәлди.

47:3  Падиша Йүсүпниң қериндашлиридин: — Силәр қайси кәсип билән шуғуллинисиләр? — дәп сориди. Улар җававән: — Җанаплири, қуллири ата-бовилиримизға охшаш, мал беқиш билән тирикчилик қилимиз.

47:4  Қананда ачарчилиқ еғир болғачқа, мал бақидиған отлақму йоқ, шу сәвәптин биз бу йәргә көчүп кәлдуқ. Җанаплиридин қуллириниң Гошән вилайитидә турушиға иҗазәт беришлирини сораймиз, — деди.

47:5  Падиша Йүсүпкә: — Атаң билән қериндашлириң бу йәргә кәпту.

47:6  Мисирниң зимини уларниң алдида турупту. Өзлири мәмликәтниң әң яхши йерини таллисун. Гошәндә турсиму болувериду. Уларниң арисида қабилийәтлик кишиләр болса, маллиримни башқурушқа қойсаңму болиду, — деди.

47:7  Кейин Йүсүп атиси Яқупни ордиға башлап келип, Мисир падишаси билән көрүштүрди. Яқуп падишаға бәхит-саадәт тилиди.

47:8  Падиша униңдин: — Қанчә яшқа кәлдиңиз? — дәп сориди.

47:9  Яқуп униңға: — Мән бу дунияда мусапир болуп, бир йүз оттуз жил яшидим. Бу җапа-мәшәқәтлик һаятимда техи ата-бовилиримдәк узақ өмүр сүрмидим, — дәп җавап бәрди.

47:10  Хошлишиш алдида Яқуп йәнә падишаға бәхит тиләп, андин чиқип кәтти.

47:11  Йүсүп падишаниң әмри бойичә атиси билән қериндаш­лирини Мисирға орунлаштурди. У Рәмис шәһириниң йенидин дөләтниң әң яхши йерини уларға зиминлиққа бәрди

47:12  һәм атиси, қериндашлири вә уларниң өйдикилиригә нопусниң саниға қарап, ашлиқ йәткүзүп бәрди.

47:13  Ачарчилиқ интайин еғирлишип кәткәнликтин, һәммә йәрдә ашлиқ қалмиған еди. Мисирлиқлар билән қананлиқлар ачлиқтин аҗизлап кәтти.

47:14  Йүсүп ашлиқ сетип, уларниң һәммә пуллирини жиғивелип ордиға тапшурди.

47:15  Мисир вә Қанандики хәлиқниң қолидики пуллар түгигәндә, Мисир хәлқи Йүсүпниң алдиға келип, униңдин: — Пуллиримиз түгәп кәтти. Өлүмдин сақлинип қелишимиз үчүн бир амал қилип, бизгә ашлиқ бәргәйла, — дәп тәләп қилди.

47:16  Йүсүп уларға: — Әгәр пулуңлар түгәп кәткән болса, мелиңларни ашлиққа тегишиңлар, — деди.

47:17  Буниң билән улар маллирини Йүсүпниң алдиға елип келишти. Йүсүп уларниң ат, ешәк, қой, кала вә өшкилиригә ашлиқ тегишип бәрди. Шундақ қилип, Йүсүп уларниң мал-чарвилириниң төләмигә шу жили уларни ашлиқ билән тәминлиди.

47:18  Кейинки жили улар йәнә келип: — Әй алийлири, һәқиқий әһвални йошурмаймиз. Пуллиримиз пүтүнләй түгиди. Маллиримизму өзлиригә өтүп кәтти. Һазир бизниң тенимиз вә йеримиздин башқа һеч нәрсимиз қалмиди.

47:19  Өлүмдин сақлинип қелишимизға бир амал қилғайла! Йәрлиримиз­ниң бош ташлинип қалмаслиғи үчүн, өзимиз билән йеримизни ашлиққа алмаштуруп бәргәйла. Йәрлиримиз падишаниң болсун. Өзимизму падишаниң қули болуп, униң деханчилиғини қилайли. Һаят қелиши­миз үчүн, йәрләргә ашлиқ теришимизға уруқлуқ дан бәргәйла! — дәп тәләп қилди.

47:20  Шундақ қилип, Йүсүп падиша үчүн Мисирниң пүтүн зиминини сетивалди. Ачарчилиқниң еғирлиғидин Мисирлиқлар йәрлирини сетишқа мәҗбур болди. Нәтиҗидә пүтүн йәр-зимин падишаға өтүп кәтти.

47:21  Пүтүн Мисир хәлқиму униң қули болуп қалди.

47:22  Пәқәт роһанийларниң йәрлирила өз қоллирида қалди. Уларниң йәрлирини сетиши һаҗәтсиз еди, чүнки улар падишадин һәқсиз ашлиқ алатти.

47:23  Йүсүп хәлиққә: — Мән падиша үчүн силәрни вә йәр-зиминлириңларни сетивалған екәнмән, у йәргә деханчилиқ қилишиңлар үчүн уруқ берәй.

47:24  Һосул вақтида һосулниң бәштин бирини падишаға тапшуруп, қалғинини өзәңларға вә аиләңләргә озуқ вә уруқлуқ қилиңлар, — деди.

47:25  Улар: — Әй алийлири, өзлири һаятимизни қутқузуп қалдила. Бизгә шәпқәт қилип, бизни қуллуққа қобул қилғайла, — дейишти.

47:26  Шуңа Йүсүп мисирлиқларға: «Деханчилиқ мәһсулатлири һосули­ниң бәштин бир қисмини падишаға тапшуруш керәк», дегән қанунни түзүп бәрди. Бу қанун та бүгүнгичә күчкә егә болмақта. Пәқәт роһанийларниң йәрлирила падишаға өтмиди.

47:27  Исраиллар Мисирниң Гошән вилайитидә олтирақлашти. Улар ронақ тепип, аһалилири һәссиләп көпәйди.

47:28  Яқуп Мисирда он йәттә жил яшап, бир йүз қириқ йәттә жил өмүр сүрди.

47:29  У өлүш алдида Йүсүпни чақиртип келип, униңға: — Әгәр сән мәндин рази болсаң, қолуңни икки йотамниң астиға қоюп, маңа ғәмхорлуқ көрситип, мени Мисирға дәпнә қилмаслиққа қәсәм қилғин.

47:30  Мән вапат болғанда, мени Мисирдин елип чиқип, ата-бовам дәпнә қилинған йәргә дәпнә қилғин, — деди. Йүсүп атисиға: — Тапшуруғуңизни чоқум орунлаймән, — деди.

47:31  Исраил: — Ундақ болса, маңа қәсәм қилғин, — деди. Шуниң билән Йүсүп қәсәм қилди. Исраил каривәтниң баш тәрипигә баш қоюп, Худаға мәдһийә ейтти.

Chapter 48

48:1  Бир мәзгилдин кейин Йүсүпкә атисиниң ағрип қалғанлиғи тоғрисидики хәвәр йәтти. Шуңа Йүсүп икки оғли Манассә билән Әфраимни елип, атисиниң йениға барди.

48:2  Яқуп оғли Йүсүпниң кәлгәнлигини аңлап, ятқан орнидин күчиниң баричә күчәп туруп, аран олтарди.

48:3  Яқуп Йүсүпкә: — Һәммигә қадир Худа Қанандики Луз дегән йәрдә маңа көрүнүп, маңа бәхит ата қилған еди.

48:4  У маңа: «Мән сениң әвлатлириңни көпәйтип, уларни нурғун милләт қилимән вә бу зиминни сениң әвлатлириңға мәңгү зиминлиққа беримән» дегән еди, — деди.

48:5  Яқуп йәнә: — Әй Йүсүп, мән Мисирға кәлмәй туруп, сән бу йәрдә икки оғул тепипсән. Бу икки оғул, йәни Әфраим билән Манассә, Рубен билән Шимонға охшаш мениң оғуллирим һесаплансун.

48:6  Башқа бала тапсаң, өзәңниң болсун. Улар кәлгүсидә мирасхорлуқ қилидиған йәр Әфраим билән Манассәниң зимини ичидә болсун.

48:7  Бундақ қилишим­дики мәхсәт, анаң Раһиләниң сәвәвидиндур. Мән Паддан-Аррамдин қайтип кәлгинимдә, анаң Қанан районидики Әфратаға баридиған йол бойида мени һәсрәттә қалдуруп вапат болди. Мән уни шу йәрдила дәпнә қилған едим, — деди. (Әфрата һазир Бәйтләһәм дәп атилиду.)

48:8  Исраил Йүсүпниң оғуллирини көрүп: — Бу балилар ким? — дәп сориди.

48:9  Йүсүп: — Мениң оғуллирим. Мән Мисирға кәлгәндин кейин, Худа маңа бәргән балилар, — дәп җавап бәрди. Исраил йәнә: — Уларни йенимға әкәл, уларға дуа қилай, — деди.

48:10  Исраил қерип кәткәнлиги үчүн, көзи торлишип, яхши көрмәтти. Йүсүп балилирини униң алдиға елип кәлди. Исраил уларни қучақлап, сөйүп қоюп,

48:11  Йүсүпкә: — Әсли сени қайта көримән, дәп ойлимиған едим. Мана әнди Худа маңа сениң оғуллириңниму көрсәтти! — деди.

48:12  Йүсүп Исраилниң тизидин икки оғлини йәргә чүширип, өзи атисиниң алдида беши йәргә тәккидәк егип тазим қилди.

48:13  Йүсүп Әфраимни Исраилниң сол йениға, Манассәни оң йениға турғузди.

48:14  Лекин Исраил икки қолини алмаштуруп, оң қолини кичик нәвриси Әфраимниң бешиға, сол қолини чоң нәвриси Манассәниң бешиға қоюп,

48:15  Йүсүпкә бәхит тиләп, мундақ дуа қилди: «Бовилирим Ибраһим билән Исһақ йеқин әгәшкән Худа Бу икки нәврәмни бәхитлик қилғай. Мени бүгүнгичә йетәкләп кәлгән Худа Уларға бәхит ата қилғай.

48:16  Мени пүтүн бала-қазалардин қутқузған периштә Уларға бәхит ата қилғай. Мениң намим, ата-бовам Ибраһим билән Исһақниң нами Бу балилар арқилиқ мәңгү давамлашқай. Улар нурғун әвлатлиқ болуп, йәр йүзидә гүлләп яшниғай».

48:17  Йүсүп атисиниң оң қолини Әфраимниң бешиға қойғинини көрүп, көңлидә нарази болған еди. Шуңа у атисиниң оң қолини Әфраимниң бешидин Манассәниң бешиға йөткәп қоймақчи болуп,

48:18  атисиға: — Ата, бу ишиңиз тоғра болмиди, чоңи бу. Оң қолуңизни униң бешиға қойғайсиз! — деди.

48:19  Атиси рәт қилип: — Әй оғлум, билимән, билимән. Манассәниң әвлатлириму чоң хәлиқ болиду, лекин иниси униңдинму күчлүк болиду. Инисиниң әвлатлири ронақ тапқан көп хил хәлиқләргә айлиниду! — деди.

48:20  У күни Исраил уларға бәхит тиләп, мундақ дуа қилди: «Кәлгүсидә Исраилниң әвлатлири кишиләргә хәйирлик дуа қилғанда, мундақ десун: ‹ Худа силәрни Әфраим билән Манассәгә охшаш бәхитлик қилғай! › » Шундақ қилип, Яқуп Әфраимни униң акиси Манассәдин жуқури орунға қойди.

48:21  Кейин Исраил Йүсүпкә: — Мениң аләмдин өтүшүмгә аз қалғанлиғини билисән, лекин Худа җәзмән силәргә яр болуп, силәрни ата-бовилириңларниң зиминиға қайтуруп кетиду.

48:22  Мән саңа қериндашлириңға қариғанда, бир һәссә артуқ зимин беримән. У йәрни мән аморларниң қолидин қилич вә оқ-ярим билән тартивалған едим, — деди.

Chapter 49

49:1  Яқуп оғуллирини алдиға чақирип, уларға мундақ деди: — Һәммиңлар алдимға келиңлар, силәргә дуч келидиған ишларни ейтип қояй!

49:2  «Әй оғуллирим, һәммиңлар келип қулақ селиңлар. Атаңлар Исраилниң сөзлирини көңүл қоюп тиңшаңлар.

49:3  Әй Рубен, сән тунҗа оғлумсән, Сән күч-қудритимсән! Чоң болуп тапқан тунҗа оғлумсән, Оғуллирим ичидә әң ғурурлуғи вә күчлүги сән.

49:4  Бирақ сән кәлкүндәк еқип, тутуқ бәрмидиң! Сән кичик хотунум билән бир орунда йетип, Көрпәмни булғиғачқа, әнди улуқ киши болалмайсән.

49:5  Шимон билән Лавий иттипақдаш болуп, Уларниң қиличлири рәһимсизлик қилди.

49:6  Қошулмаймән уларниң яман нийитигә, Қатнашмаймән уларниң сүйиқәстлик планиға, Чүнки улар дәрғәзәптә адәм өлтүрүп, Буқиларниң сиңирини халиғиничә кәсти.

49:7  Яғсун ләнәтләр уларниң ғәзивигә, Шундақла рәһимсиз өчмәнлигигә. Тарқитиветәрмән, чечиветәрмән уларни Исраилларниң арисиға.

49:8  Әй Йәһуда, қериндашлириң сени махтар. Сән дүшмәнниң гелини сиқарсән. Қериндашлириң сениң алдиңда баш қояр.

49:9  Йәһуда дүшминигә яш ширдәк етилиду, Уни мәғлуп қилип, қайтип келиду угисиға. Созулуп ятса угисида, Кимму униңға тегишкә җүръәт қилар?

49:10  Йәһуда тутар падишалиқ әңгүштәрини, Униң әвлатлири жүргүзәр һакимийәтни. Кейин пүткүл әл қошар төһпә Униңға, Пүткүл хәлиқ тазим қилар Униңға.

49:11  Һәдди-һесапсиз бай болғанлиғидин у, Ғаҗап қоюшиға қаримай тәхийиниң, Бағлап қояр уни әң яхши үзүмгә. Бағлап қояр хотигини үзүм шехиға. Кийимлирини жуяр үзүм шаравида, Есил тонини жуяр үзүм шәрбитидә.

49:12  Униң көзлири үзүм шаравидин қара. Чишлири сүттинму ақ.

49:13  Зәбулун турар деңиз бойида, У йәр кемә порти болар, Зимини Сидон тәрәпкә созулар.

49:14  Иссакар гоя күчлүк ешәк болуп, Еғилниң ичидә ятар.

49:15  Көргәндә у дәм елиш орниниң яхшилиғини Вә йеридин һосул көп чиқидиғанлиғини, Артип жүкниң еғирини мүрисигә, Қул болуп, җапалиқ ишқа мәҗбур болар.

49:16  Дан Исраил қәбилисидин бири болар, У өз хәлқигә адил һөкүм қилар.

49:17  У иландәк йол бойлирида, Зәһәрлик иландәк чиғир йолларда, Чеқип атниң туйиғини, Арқисиға жиқитар атлиқларни.

49:18  Әй Пәрвәрдигарим, қутқузушуңни күтмәктимән!

49:19  Гад қарақчиларниң һуҗумиға учрар. Лекин у кәйнидин һуҗум қилип, зәрбә берәр.

49:20  Ашерниң зимини худди мол ашлиқ амбири болуп, Падишаларни у тәминләр хас ләззәтлик тамақлири билән.

49:21  Нафтали әркин ана кейиктур, У туғар сөйүмлүк бала кейикләрни.

49:22  Йүсүп мевилик дәрәқтур. У булаққа йеқиндур. Униң шахлири һалқип өтәр тамдин.

49:23  Шиддәтлик һуҗум қилар дүшмән очилири униңға, Оқ-ялар дәһшәтлик етилар униңға,

49:24  Лекин униң оқ-яри мәзмут йәнила, Униң қоллири күчлүк йәнила. Таянғачқа у Яқуп етиқат қилған қадир Худаға, Йәни исраилниң Падичисиға, Қорам Тешиға.

49:25  Атаң ибадәт қилған Худа саңа ярдәм қилар, Һәммигә қадир Худа сени бәхитлик қилар. У саңа хасийәтлик ямғур яғдуруп, Йәрдики булақларни тәғдим қилар. Ат-калилириңни һәм авутуп, Әвлатлириңни көп қилар.

49:26  Атаң Худадин еришкән бу бәхит, Қедимки тағ чоққилиридинму, Идирлиқлардики байлиқлардинму бүйүктур. Мана бу бәхит-саадәт Йүсүпниң бешиға, Йәни қериндашлиридин талланғиниға қонар.

49:27  Бинямин гоя жиртқуч чилбөрә. У әтигәнлиги тутқинини ялмап, Кечиси олҗиларни бөләр».

49:28  Исраилниң бу он икки оғли Исраил хәлқиниң он икки қәбилиси­ниң бовилири болди. Бу сөзләр Яқупниң һәр бир оғлиға қилған лайиқ хәйирлик дуасидур.

49:29  Яқуп оғуллириға мундақ дәп тапилиди: — Әҗдатлиримниң қешиға кетидиғанға аз қалдим. Силәр мени ата-бовилиримниң йениға, йәни хитлардин болған Әфронниң етизлиғидики өңкүргә дәпнә қилиңлар.

49:30  Бу өңкүр Қанандики Мамрәниң шәриқ тәрипидики Макпелаһ йезисида болуп, Ибраһим у өңкүр билән йәрни хитлардин болған Әфрондин йәрлик қилиш үчүн сетивалған еди.

49:31  Ибраһим вә аяли Сарә у йәргә қоюлған. Исһақ вә аяли Рибәқаму у йәргә қоюлған. Мән Леяһниму у йәргә дәпнә қилдим.

49:32  У йәр билән өңкүр хитлардин сетивелинған болуп, силәр мени шу йәргә қоюңлар.

49:33  Яқуп оғуллириға бу сөзләрни қилғандин кейин, йетипла нәпәси тохтап, әҗдатлириниң қешиға кәтти.

Chapter 50

50:1  Йүсүп атисиниң җәсидигә өзини ташлап, һәсрәт билән жиғлап, униң үзини сөйди.

50:2  Кейин Йүсүп қол астидики тевиплириға атисиниң җәсидини момлашни буйриди.

50:3  Улар адәтлири бойичә қириқ күн ичидә җәсәтни чириштин сақлаш хизмитини тамамлиди. Мисирлиқлар униңға йәтмиш күн матәм тутти.

50:4  Қарилиқ тутуш мәзгили өткәндин кейин, Йүсүп падишаниң әмәлдарлириға: — Еғир көрмисәңлар, падишаға мундақ дәңлар:

50:5  Атам җан үзүш алдида мени өзини Қананда тәйярлап қойған йәрликкә қоюшумға қәсәм қилдурған еди. Шуниң үчүн маңа рухсәт бәрсә, у йәргә берип атамни дәпнә қилип кәлсәм, — деди.

50:6  Падиша униңға: — Барсун, атисиға бәргән қәсими бойичә дәпнә қилсун, — дәп җавап қайтурди.

50:7  Буниң билән Йүсүп атисини дәпнә қилғили кәтти. Падишаниң барлиқ хизмәткарлири, орда әмәлдарлири вә Мисирдики көзгә көрүнгән әрбаплар Йүсүп билән биллә беришти.

50:8  Йүсүпниң пүтүн аилиси, қериндашлири вә атисиниң җамаәтлириму униң билән биллә барди, пәқәт Йүсүпниң кичик балилири вә қой-калилирила Гошәндә қалған еди.

50:9  Униң билән биллә барғанларниң ичидә йәнә җәң һарвулириға олтарғанлар вә атлиқларму бар еди. Шундақ қилип, улар гоя чоң бир қошундәк болди.

50:10  Улар Иордан дәриясиниң нерисидики Атад дегән йәрдики хаманға кәлгәндә, қаттиқ жиға-зар қилишти. Йүсүпләр у йәрдә йәттә күн һаза тутти.

50:11  Буни көргән қананлиқлар: «Мисирлиқларниң дәпнә мәрасими немә дегән дағдуғилиқ», дейишкән еди. Шуңа бу йәргә Абел-Мизраим дәп нам қоюлди.

50:12  Шундақ қилип, Яқупниң оғуллири атисиниң тапшуруғи бойичә

50:13  униң җәсидини Қананға апирип, Мамрәниң шәрқидики Макпелаһ­тики өңкүргә дәпнә қилди. Бу өңкүр Ибраһим хит қәбилисидин болған Әфрондин қәбирстанлиқ үчүн сетивалған етизлиқта еди.

50:14  Йүсүп атисини дәпнә қилип болуп, өз қериндашлири вә дәпнә мәрасимиға қатнашқан барлиқ кишиләр билән биллә Мисирға қайтип кәлди.

50:15  Йүсүпниң атиси өлгәндин кейин, униң қериндашлири: «Әгәр Йүсүп көңлидә бурун униңға яманлиқ қилғинимиз үчүн адавәт сақлап, биздин интиқам алимән десә, қандақ қилимиз?» дәп ойлашқан еди.

50:16  Шуңа улар бир киши арқилиқ Йүсүпкә: — Атимиз җан үзүш алдида,

50:17  бизгә саңа буни ейтип қоюшимизни тапилиған: «Акилириң саңа яманлиқ қилип қойди. Уларниң гунайини кәчүрүм қиливәт». Шуниң үчүн сәндин бизниң хаталиғимизни кәчүрүм қилишиңни сораймиз. Биз болсақ, атаң ибадәт қилған Худаниң хизмәткарлири, — дәп сөз йәткүзди. Йүсүп бу сөзни аңлап жиғлавәтти.

50:18  Андин Йүсүпниң қериндашлири униң алдиға берип, беши йәргә тәккичә тазим қилип, мундақ деди: — Биз сениң қулуң болайли!

50:19  Йүсүп уларға: — Қорқмаңлар! Мән һөкүм қилип җазалайдиған Худа әмәсмән!

50:20  Силәр әслидә маңа зиянкәшлик қилмақчидиңлар, лекин Худа нурғун кишиләрниң һаятини сақлап қелиш үчүн, яман ишиңларни яхши ишқа айландурди. Бүгүн мана шунчә нурғун кишиләр һаят қалди.

50:21  Силәр қорқмаңлар. Мән чоқум силәргиму, пәрзәнтлириңларғиму ғәмхорлуқ қилимән, — деди. Йүсүп қериндашлириға меһриванлиқ билән тәсәлла берип, уларни хатирҗәм қилди.

50:22  Йүсүп вә униң атисиниң уруқ-җамаити Мисирда олтирақлишип қалған еди. Йүсүп бир йүз он йешида аләмдин өтти.

50:23  Униң өмри шунчилик узун болдики, у һәтта оғли Әфраимниң үчинчи әвладини көрүшкә муйәссәр болған. Йүсүп Манассәниң оғли Макирниң оғуллириниму өз қойниға алған.

50:24  У қериндашлириға: — Мән аләмдин өтүшкә аз қалдим. Худа чоқум силәргә көңүл бөлүп, силәрни бу йәрдин елип, Ибраһимға, Исһаққа вә Яқупқа вәдә қилип бәрмәкчи болған зиминиға башлап бариду, — деди.

50:25  Йүсүп қериндашлириға йәнә: — Худа силәргә ғәмхорлуқ қилип, силәрни у йәргә елип кәткән вақитта, мениң җәсидимни биллә елип кетишкә мениң алдимда қәсәм қилиңлар! — деди.

50:26  Йүсүп бир йүз он йешида Мисирда аләмдин өтти. Улар униң җәсидини чириштин сақлаш үчүн момлап, сандуққа селип қойди.