LinVB - Genesis

Chapter 1

1:1  O libandela Nzambe akeli likolo na nse.

1:2  Nse ezalaka se mpa­mba, eloko yoko ezalaka wana te. Molili mozalaka bipai binso mpe mpema ya Nzambe ezalaka ko­leka likolo lya mai lokola mo­mpepe.

1:3  Nzambe alobi : « Mwinda mozala », mpe mwinda mobimi.

1:4  Nza­mbe amoni ’te mwinda mozalaki malamu mpe akaboli mwinda na molili.

1:5  Nzambe apesi mwinda nko­mbo moi, apesi molili nkombo butu. Mpokwa eyi­ndi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa yambo.

1:6  Nzambe alobi : « Etando ezala, ekabola mai mazali o likolo na mai mazali o nse » ; esalemi se bongo.

1:7  Nzam­be akeli etando ekaboli mai mazali o nse ya etando na mai mazali likolo ;

1:8  Nzambe apesi eta­ndo nkombo likolo. Mpokwa eyi­ndi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa mibale.

1:9  Nzambe alobi : « Mai manso mazali o nse ya etando masangana esika yoko mpe mabelé mabima » ; esalemi se bongo.

1:10  Nzambe apesi mabelé nkombo mokili, mpe mai masangani esika yoko, apesi mango nkombo mbu ; mpe Nzambe amoni ’te ezalaki malamu.

1:11  Nzambe alobi : « Mokili mobota matiti, ndunda ekobotaka mboto na nzete ya mbuma ndenge na ndenge ; yoko yoko ebota mbuma ya yango na mboto ya yango o kati » ; esalemi se bongo.

1:12  Mokili moboti matiti, ndunda ya ndenge inso izali na mboto ya yango, na nzete ndenge na ndenge ; yoko yo­ko ekobota mbuma izali na mboto ya ya­ngo o kati,mpeNzambeamoni ’teezalakimalamu.

1:13  Mpo­kwa eyindi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa misato.

1:14  Nzambe alobi : « Miinda mizala o etando ya likolo mpo ya kokabola moi na butu, mpo ya kolakisa biye­nga, mikolo na mibu ;

1:15  mizala bongo miinda o etando mpo ya ko­ngengele mokili » ; esalemi se bo­ngo.

1:16  Nzambe akeli miinda minene mibale, mwi­nda moleki bonene mpo ya kongenge na moi, mpe mwinda mosusu mpo ya ko­ngenge na butu ; akeli mpe minzoto.

1:17  Nzambe atii minzoto o etando mpo ya konge­ngele mokili,

1:18  mpo ya koyangela moi na butu, mpo ya kokabola mwi­nda na molili. Mpe Nzambe amoni ’te ezalaki malamu.

1:19  Mpo­kwa eyindi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa minei.

1:20  Nzambe alobi : « Mai matonda na mbisi ndenge na ndenge mpe ndeke ipimbwa likolo lya mokili tee o eta­ndo. »

1:21  Nzambe akeli bi­buki bya mbisi mpe bikelamo nde­nge na nde­nge bikotambolaka o mai. Akeli mpe ndeke ndenge na ndenge ; mpe Nzambe amoni ’te ezalaki malamu.

1:22  Nzambe abenisi byango, alobi : « Bobota mpe bokoma mingi ; mai matonda na mbisi, mokilimotondanandeke. »

1:23  Mpo­kwa eyindi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa mitano.

1:24  Nzambe alobi : « Mokili mobimisa bikelamo bizali na bomoi, bi­zala ndenge na ndenge, nyama inene mpe ike, na nyama ya zamba ndenge na ndenge » ; mpe esalemi se bongo.

1:25  Nza­m­be akeli nyama ya zamba mpe nyama ya mboka nde­nge na ndenge mpe nyama ikola­ndaka o mabelé ; Nzambe amoni ’te ezalaki malamu.

1:26  Nzambe alobi : « Tokela moto azala lokola elili ya biso, aulana na biso ; bato bayangela mbisi ya mbu, ndeke ya likolo, nyama inso ya za­mba mpe nyama inso ikolandaka o mabelé. »

1:27  Mpe Nzambe akeli moto lokola elili ya ye, akeli ye lokola ye moko Nzambe azali, akeli bango mobali na mwasi.

1:28  Nzambe abenisi bango, alobi : « Bobota mpe bokoma mi­ngi ; botondisa mokili mpe bobo­ngisa mwango. Boyangela mbisi ya mbu, ndeke ya likolo mpe nyama inso ikolandaka o mabelé. »

1:29  Nzambe abakisi : « Nakopesa bi­no ndunda inso izali na mboto, na mpe nzete inso ya nse mobimba ikobotaka mbuma izali na mboto : ikozala bilei bya bino.

1:30  Nde matiti manso nakopesa mango na nyama ya zamba, na ndeke ya likolo, binso biye bikolandaka o mabelé mpe bizali na bomoi : mazala bilei bya byango » ; mpe esalemi se bongo.

1:31  Nzambe amoni ’te binso asalaki bizalaki malamu mingi. Mpo­kwa eyindi, ntongo etani : ezalaki mokolo mwa motoba.

Chapter 2

2:1  Nzambe akeli bongo likolo na nse mpe bikelamo binso bizali wana.

2:2  O mokolo mwa nsambo Nzambe asukisi mosala mwa ye. O mokolo mwa nsambo, awa asilisi mosala mwa ye, apemi.

2:3  Nzambe abenisi mokolo mwa nsambo mpe asantisi mwango, mpo o mokolo mona asilisaki mosala monso mpe apemaki.

2:4  Ezalaki libandela lya likolo na nse, ntango Nzambe akeli byango. O ntango Yawe Nzambe akeli likolo na nse,

2:5  nzete yoko ebimi naino te, lititi lyoko mpe te, zambi Yawe Nzambe anokisaka mbula o mokili naino te mpe moto azalaki wana te mpo ’te akata bilanga.

2:6  Nzo­kande mai mazalaki kobima o mabelé mpe mokili mobimba mo­zwi mai.

2:7  Yawe Nzambe akamati mabelé mpe asali moto ; apemeli ye mpema ya bomoi o zolo mpe mo­to azwi bomoi.

2:8  Na nsima Yawe Nzambe abo-ngisi elanga o esobe ya Eden epai moi mokobimaka, mpe kuna atii moto oyo ye akeli.

2:9  Yawe Nzambe abimisi nzete kitoko o mabelé ma elanga, iye ikobota mbuma elengi ; o kati ya ela­nga aloni nzete ya bomoi na mpe nzete eye ekoyebisa nini ezali malamu mpe nini ezali mabe.

2:10  Ebale yoko enene o Eden ekopesa mai o elanga ya ndunda ; eka-bwani na miluka minei.

2:11  Nkombo ya moluka moko Pison, mokokatisa mokili mobimba mwa Avila. Avila ezali ekolo eye esika bako­zwaka wolo,

2:12  wolo kitoko mpe­nza, mpaka ya malasi ekozwama mpe wana, na mabanga ma motuya, maye bakotangaka onikse.

2:13  Nko­mbo ya moluka mwa mibale : Gikon ; mozali mai ma ekolo Kus.

2:14  Moluka mwa misato, Tigri, ezali ebale o Esti ya Asur. Moluka mwa minei : Efrate.

2:15  Yawe Nzambe akamati moto mpe atii ye o elanga ya Eden mpo akata mpe abatela yango.

2:16  Yawe Nzambe apesi ye mobeko moye : « Okoki kolia mbuma ya nzete inso ya elanga ;

2:17  kasi mbuma ya nzete eye ekoyebisa nini ezali malamu mpe nini ezali mabe, okoki kolia yango te ; mpamba te, mokolo okolia mbuma ena, okokufa. »

2:18  Yawe Nzambe alobi : « Ebongi te ’te moto azala ye moko ; malamu napesa ye moninga oyo akoki na ye, asalisa ye. »

2:19  Yawe Nzambe akamati lisusu mabelé, asali na mango nyama inso ya nse na ndeke ya likolo ; alakisi yango na moto, ayeba nkombo nini akopesa yango : nyama yoko yoko ezala na nko-mbo eye moto akopesa.

2:20  Moto apesi nyama inso nkombo, na ndeke ya likolo na nyama ya zamba ; naino azwi moninga te oyo akoki na ye.

2:21  Na nsima Yawe Nzambe alalisi moto mpongi makasi ; alongoli ye monkuwa moko o mopanzi mpe akangisi mosuni o esika yango.

2:22  Na monkuwa alongolaki o mopanzi mwa moto, Yawe Nzambe akeli mwasi mpe ayei na ye o miso ma mobali.

2:23  Mobali agangi : « Solo, tala monkuwa mwa minkuwa mya ngai mpe mosuni mwa misuni mya ngai, akozala na nkombo mwasi, mpo babimisi ye o nzoto ya mobali. »

2:24  Yango wana mobali akotika tata na mama mpe akosangana na mwasi wa ye mpe bango babale bakokoma moto se moko.

2:25  Bango babale, mobali na mwasi, bazalaki bolumbu, nzokande bayokaki yango nsoni te.

Chapter 3

3:1  O kati ya nyama inso ya zam­ba Yawe Nzambe asalaki, nyoka eleki mayele mabe. Nyoka alobi na mwasi : « Ya solo, Nzambe apekisi bino kolia mbuma ya nzete inso ya elanga ? »

3:2  Mwasi ayanoli : « Tokoki kolia mbuma ya nzete inso ya ela­nga,

3:3  kasi mpo ya mbuma ya nzete eye ezali o kati ya elanga Nzambe alobaki : Bokoki kolia mbuma ya nzete ena te ; soko bosimbi yango bokokufa. »

3:4  Nyo­ka azongisi : « Lokuta, bokokufa te !

3:5  Nzambe ayebi ’te mokolo bokolia mbuma ya nzete ena, miso ma bino makofungwana, bokokoma lokola Nza­mbe, bokoyeba nini ezali malamu mpe nini ezali mabe. »

3:6  Mwa­si amoni ’te nzete ezali kitoko mpe mbuma elengi, alingi mpe koyeba nini ezali malamu mpe nini ezali mabe ; abuki mbuma, alei yango. Na nsima apesi mpe mobali wa ye azalaki na ye ; ye mpe alei.

3:7  Tala, miso ma bango mafungwani mpe bamoni ’te bazalaki bolumbu ; na nkasa ya nzete ya figi batongi bilamba mpe balati byango.

3:8  Na mpokwa, ntango mompepe mwa mpio moyei, bayoki ’te Yawe Nzambe ayei kotambola o elanga ; mobali na mwasi bakei kobombama nsima ya nzete ya elanga.

3:9  Yawe Nzambe abengi mobali, atuni ye : « Ozali wapi ? »

3:10  Mobali ayanoli : « Nayokaki yo ntango oyingelaki o elanga ; yango wana nakei kobo-mbama, mpo nazali bolumbu. »

3:11  Yawe Nzambe atuni lisusu : « Nani moto alakisi yo ’te ozali bolu­mbu ? Oliaki nde mbuma ya nzete eye napekisaki yo olia yango te ? »

3:12  Mobali ayanoli : « Mwasi oyo opesaki ngai akabeli ngai mbuma ya nzete ena mpe nalei. »

3:13  Yawe Nza­mbe atuni mwasi : « Osali nini ? » Mwasi azongisi : « Nyoka ekosaki ngai mpe nalei. »

3:14  Sikawa Yawe Nzambe alobi na nyoka : « Mpo ya maye osalaki, okozala nyama eleki mabe o kati ya nyama inso ya mboka mpe ya zamba. Okolanda o libumu mpe okolia mabelé bomoi bwa yo mobimba.

3:15  Nakotia bo­nguna kati ya yo na mwasi, kati ya libota lya yo na libota lya ye : bana ba ye bako­nyata yo o motó, mpe yo oko­zwa ye o liti­ndi. »

3:16  Mpe Yawe Nzambe alobi na mwasi : « Nakobakisela yo mpasi o ntango okozala na zemi mpe o nta­ngo ya kobota. Mposa ya nzoto ekotinda yo epai ya mobali wa yo, mpe ye akozala mokonzi wa yo. »

3:17  Mpe alobi na mobali : « Awa ondimi maloba ma mwasi mpe olei mbuma ya nzete eye napekisaki yo olia yango te, mabe makwela mabelé mpo ya yo. O bomoi bwa yo mobimba okoyoka mpasi mpo ya kozwa bilei.

3:18  Mabelé makobota nzube na nsende mpe okolia mbuma ya bilanga okokata.

3:19  Okotoko mpo ya mosala mwa koluka bilei kin’o mokolo okozonga o mabelé esika outaki, mpo ozali se mabelé mpe okozonga o mabelé. »

3:20  Mobali apesi mwasi wa ye nko­mbo ‘Eva’, zambi azali mama wa bato banso.

3:21  Yawe Nzambe asoneli mobali na mwasi minkoto na mposo ya nyama, alatisi bango.

3:22  Na nsima Yawe Nzambe alobi : « Moto akomi lokola biso, mpo akomi koyeba nini ezali malamu mpe nini ezali mabe. Mbele akota­nda loboko mpo ya kobuka mbuma ya nzete ya bomoi ; mpe soko alei yango, akozala na bomoi seko. »

3:23  Bongo Yawe Nzambe abengani moto o elanga ya Eden, akende kokata bilanga, o mabelé maye autaki.

3:24  Abengani moto mpe atii bakerubim o Esti ya elanga ya Eden ; bazalaki na mopanga mwa móto mpo ya kokengele nzela eye ekokende epai ya nzete ya bomoi.

Chapter 4

4:1  Mobali ayebani na mwasi wa ye Eva, oyo azwi zemi, aboti Kain mpe alobi : « Naboti mwana mobali mpo ya bolamu bwa Yawe. »

4:2  Na nsima aboti Abel, ndeko wa Kain. Abel akomi mokengeli wa mpata, Kain moto wa bilanga.

4:3  Mokolo moko Kain abonzeli Yawe mbuma ya elanga ya ye.

4:4  Abel abonzi mpata ya etonga ya ye, bana mpata ba yambo ba mafuta. Yawe andi­meli Abel, mpe aya­mbi libonza lya ye.

4:5  Kasi akebi na libonza lya Kain te. Yango eyokisi Kain nka­nda enene, akangi elongi.

4:6  Yawe alobi na Kain : « Mpo nini oyoki nkanda mpe okangi elo­ngi ?

4:7  Soko ozali motema malamu, okolonga. Kasi soko osali malamu te, lisumu likonongo mpo ya kokanga yo ; sala makasi mpo ’te olo­nga lyango. »

4:8  Kain alobi na ndeko wa ye Abel : « Tokende kotambola. » Awa bakomi o bilanga, Kain akangi ndeko wa ye Abel mpe abomi ye.

4:9  Yawe alobi na Kain : « Wapi ndeko wa yo Abel ? » Kain ayanoli : « Nayebi te. Ngai nde mokengeli wa ndeko wa ngai ? »

4:10  Yawe alobi lisusu : « Osali nini ? Makila ma ndeko wa yo mazali kobelela ngai ut’o mabelé !

4:11  Sikawa mabe mako­kwela yo, nakobengana yo o mabelé maye mameli makila ma ndeko wa yo, mpo osopi mango.

4:12  Bilanga okokata bikobota mbuma ilamu lisusu te. Okozanga mboka mpe okotelengana o mokili. »

4:13  Kain alobi na Yawe : « Etumbu eye eleki makasi.

4:14  Obengani ngai o mabelé malamu, nakokoka komono yo lisusu te. Nakokoma moto azangi mboka, nakotelengana o mokili. Ata nani akokutana na ngai akoki koboma ngai ! »

4:15  Yawe azongisi : « Ezali bongo te ! Oyo akoboma yo, bakozongisela ye yango mbala nsambo. » Mpe Yawe atieli Kain elembo mpo ’te moto moko aboma ye te.

4:16  Kain alo­ngwi o miso ma Yawe, akei kofa­nda o mokili mwa Nod, o Esti ya Eden.

4:17  Kain ayebani na mwasi wa ye, oyo azwi zemi, aboti Enok. Awa atongi mboka, apesi yango nko-mbo ya mwana wa ye Enok.

4:18  Enok aboti Irad, Irad aboti Meuyael, Meuyael aboti Metusael, Metusael aboti Lamek.

4:19  Lamek akamati basi babale ; moko nkombo ya ye Ada, mosusu Sila.

4:20  Ada aboti Yabal, Yabal azali nkoko wa bato bakofandaka o biema mpe bakobokoloko bi­bwele.

4:21  Ndeko wa ye Yubal azali nkoko wa baye bakobeteke nzenze na piololo.

4:22  Sila mpe aboti mwana mobali Tubal-Kain ; ye moto abandi kotula mbeli ya mbengi mpe ya bibende. Nama azalaki ndeko mwasi wa Tubal-Kain.

4:23  Lamek alobi na basi ba ye : « Ada na Sila, apoka monoko mwa ngai. Basi ba Lamek, botia matoi na maloba ma ngai : nabomi moto za­mbi azokisaki ngai, nabomaki mwa­na wa bato zambi abeteki ngai.

4:24  Moto akosala Kain mabe, bakozongisela ye mabe mbala nsambo ; kasi moto akosala ngai mabe, na­kozongisela ye mabe mbala ntuku nsambo na nsambo ! »

4:25  Adamu ayebani lisusu na mwasi wa ye ; mwasi aboti mwana mobali, apesi ye nkombo Set, zambi alobi : « Nzambe apesi ngai mwana mosusu o esika ya Abel, oyo Kain abomaki. »

4:26  Set mpe aboti mwana, apesi ye nkombo Enok. Enok moto abandi kokumisa nkombo ya Yawe.

Chapter 5

5:1  Monkanda mwa nkombo ya bankoko ba Adamu : Mokolo Nzambe akeli moto, akeli ye lokola ye moko Nzambe azali.

5:2  O mokolomei akeli bango mobali na mwasi, abenisi bango mpe apesi bango nkombo « BATO ».

5:3  Ekokisi Adamu mibu monkama na ntuku isato, aboti mwana mobali, aulani na ye mpe azali lokola elili ya ye, apesi ye nkombo Set.

5:4  Nsima ya mbotama ya Set, Adamu aumeli na bomoi mibu nkama mwa­mbe mpe aboti bana babali na bana basi.

5:5  Adamu aumeli na bomoi mibu nkama li­bwa na ntuku isato ; na nsima awei.

5:6  Ekokisi Set mibu monkama na mitano, aboti Enok.

5:7  Nsima ya mbotama ya Enok, Set aumeli na bomoi mibu nkama mwambe na nsambo mpe aboti bana babali na basi.

5:8  Set aumeli na bomoi mibu nkama libwa na zomi na mibale ; na nsima awei.

5:9  Ekokisi Enok mibu ntuku libwa, aboti Kenan.

5:10  Nsima ya mbotama ya Kenan, Enos aumeli na bomoi mibu nkama mwambe na zomi na mitano mpe aboti bana babali na bana basi.

5:11  Enok aumeli na bomoi mibu nkama libwa na mitano ; na nsima awei.

5:12  Ekokisi Kenan mibu ntuku nsa­mbo, aboti Malalel.

5:13  Nsima ya mbotama ya Malalel, Kenan aumeli na bomoi mibu nkama mwambe na ntuku inei mpe aboti bana babali na bana basi.

5:14  Kenan aumeli na bomoi mibu nkama libwa na zomi ; na nsima awei.

5:15  Ekokisi Malalel mibu ntuku motoba na mitano, aboti Yered.

5:16  Nsima ya mbotama ya Yered, Malalel aumeli na bomoi mibu nkama mwambe na ntuku isato mpe aboti bana babali na bana basi.

5:17  Malalel aumeli na bomoi mibu nkama mwambe na ntuku libwa na mitano ; na nsima awei.

5:18  Ekokisi Yered mibu monkama na ntuku motoba na mibale, aboti Enok.

5:19  Nsima ya mbotama ya Enok, Yered aumeli na bomoi mibu nkama mwambe mpe aboti bana babali na bana basi.

5:20  Yered aumeli na bomoi mibu nkama libwa na ntuku motoba na mibale ; na nsima awei.

5:21  Ekokisi Enok mibu ntuku motoba na mitano, aboti Matuzalem.

5:22  Enok atamboli na Nzambe nzela yoko. Nsima ya mbotama ya Matuzalem, Enok aumeli na bomoi mibu nkama isato mpe aboti bana babali na bana basi.

5:23  Enok aumeli na bomoi mibu nkama isato na ntuku motoba na mitano.

5:24  Enok atamboli na Nzambe elongo, na nsima alimwi, zambi Nzambe alo­ngoli ye o nse.

5:25  Ekokisi Matuzalem mibu mo­nkama na ntuku mwambe na nsa­mbo, aboti Lamek.

5:26  Nsima ya mbotama ya Lamek, Matuzalem aumeli na bomoi mibu nkama nsambo na ntuku mwambe na mibale mpe aboti bana babali na bana basi.

5:27  Matuzalem aumeli na bomoi mibu nkama libwa na ntuku motoba na libwa ; na nsima awei.

5:28  Ekokisi Lamek mibu monkama na ntuku mwambe na mibale, aboti mwana mobali.

5:29  Apesi ye nkombo Nowe, zambi alobi : « Oyo akosilisa mawa ma biso o ntango tokosala misala mpe tokoyoka mpasi o mokili moye Yawe atombeli bobe. »

5:30  Nsima ya mbotama ya Nowe, Lamek aumeli na bomoi mibu nkama itano na ntuku libwa na mitano mpe aboti bana babali na bana basi.

5:31  Lamek aumeli na bomoi mibu nkama nsambo na ntuku nsambo na nsambo ; na nsima awei.

5:32  Ekokisi Nowe mibu nkama itano, aboti Sem, Kam na Yafet.

Chapter 6

6:1  Ntango bato babandi kokoma mingi o mokili, baboti mpe bana basi.

6:2  Bana ba Nzambe bamoni ’te bana basi ba bato bazalaki kitoko, bongo baponi basi o kati ya bango mpo babala bango.

6:3  Yawe alobi : « Elimo ya ngai ekoki kotikala seko epai ya bato te, mpo moto azali se mosuni, akoumela o mokili bobele mibu monkama na ntuku ibale. »

6:4  Bato balai bazalaki o mokili o mikolo mina mpe o mikolo mya nsima, ntango bana babali ba Nzambe bakei koluka bana basi mpe baboteli bango bana. Bango bazalaki bilombe ba kala, bayebani mingi.

6:5  Yawe amoni ’te bato bapusi kosala mabe, bazalaki kokanisa bobele makambo mabe o motema mokolo na mokolo.

6:6  Bongo Yawe ayoki mawa zambi akelaki moto o mokili, mpe ayoki motema mpasi.

6:7  Yawe alobi : « Bato baye nakelaki, nakolongola bango o mokili, elo­ngo na bibwele, na nyama ike na ndeke ya likolo, nayoki mawa za­mbi nakelaki bango. »

6:8  Kasi Yawe ayokeli Nowe ngolu.

6:9  Yoka sikawa makambo makwelaki Nowe : Nowe azalaki moto semba, aleki baninga ba ye banso na bosembo, azalaki kolanda se nzela ya Nza­mbe.

6:10  Abotaki bana babali basato, Sem, Kam na Yafet.

6:11  Mokili mobimba mobebi o miso ma Nzambe, motondi na makambo makasi makasi.

6:12  Nzam­be amoni ’te mokili mobebi solo, zambi bato banso bakomi na ezalela ya mobulu.

6:13  Nzambe alobi na Nowe : « Sikawa nakosilisa bato banso, zambi bato batondisi mokili na makambo makasi makasi ; nakolimwisa ba-ngo o mokili.

6:14  Tonga masuwa na mabaya. Okokabola mango biteni biteni mpe okopakola mango mokobo o kati mpe o libanda.

6:15  Okosala yango boye : masuwa mazala na bolai maboko nkama isato, na bonene maboko ntuku itano, na bozindo maboko ntuku isato.

6:16  O motondo okobakisa bosanda bwa loboko loko. Okosala ezibeli o mopanzi mpe okotonga masuwa ma mikili misato.

6:17  Nakonokisa mbula makasi, mpe mpela enene o mokili ekoboma bikelamo binso bizali na bomoi : binso bizali o mokili bikokufa.

6:18  Kasi nakokata na yo bondeko. Okoyingela o masuwa, yo na mwasi wa yo, elongo na bana ba yo mpe na basi ba bango.

6:19  Ya bikelamo binso bizali na bomoi okotisa mibale mibale o masuwa, mobali na mwasi, mpo ya kobikisa bango.

6:20  Okokamata mibale ya ndenge inso ya ndeke, nyama inene na nyama ike mpo ’te itikala na bomoi.

6:21  Yo moko kamata bilei mpe bo­mba byango mpo ya yo mpe mpo ya bango. »

6:22  Nowe asali bongo ; manso Nzambe atindaki ye asali mango.

Chapter 7

7:1  Yawe alobi na Nowe : « Koto o masuwa, yo na libota lya yo mobimba, zambi namoni ’te o kati ya mabota manso bobele yo moko otikali moto semba o miso ma ngai.

7:2  Kamata babali nsambo na basi nsambo ya nyama inso izali na mbindo te ; ya nyama mbindo inso kamata nyama ibale, mobali moko na mwasi moko.

7:3  Se bongo na ndeke ya likolo, kamata babali nsambo na basi nsambo, mpo tobikisa ndenge ya nyama inso o nse mobimba.

7:4  Mpamba te, nsima ya mikolo nsambo nakonokisa mbula o mokili mikolo ntuku inei, butu moi. Nakolongola o mokili bikelamo binso nakelaki. »

7:5  Nowe asali manso lokola Yawe atindaki.

7:6  O ntango ya mpela enene, nta­ngo mokili mozalaki kozinda na mai ma mbula, Nowe akokisi mibu nkama motoba.

7:7  Nowe akoti o masuwa elongo na bana ba ye na mwasi wa ye na basi ba bana ba ye mpo ’te babika na mpela.

7:8  Ndenge inso ya nyama ikoti na ye o masuwa : nyama mbindo na nyama mbindo te, ndeke na nyama ikolandaka o libumu.

7:9  Akamati ibale ibale, mobali na mwasi, se lokola Yawe atindaki ye.

7:10  Nsima ya mikolo nsambo mbula ebandi konoko.

7:11  Ekokisi Nowe mibu nkama mo­toba, o sanza ya ibale, o mokolo mwa zomi na nsambo, maziba ma­nso ma mbu na mpe mampata ma­nso ma liko­lo mabandi kota­ngisa mai.

7:12  Mbula enoki o mokili mikolo ntuku inei butu moi.

7:13  Bobele o mokolo mona Nowe na bana ba ye Sem, Kam na Yafet, na mwasi wa Nowe, na basi ba bana ba ye bakoti o masuwa.

7:14  Elongo na bango ikoti mpe ndenge inso ya nyama ya zamba, nyama ya mboka na nyama ikolandaka o libumu na ndeke inso izali na mapapu.

7:15  Ezalaki bongo nyama ibale ibale ya lolenge loko loko, inso izali na mpema ya bomoi, ikoti o masuwa na Nowe elongo.

7:16  Nowe akamati mobali moko na mwasi moko ya nyama inso, lokola Nzambe ati­ndaki ye ; mpe Yawe akangi ezibeli ya masuwa.

7:17  Mbula makasi enoki o mokili mikolo ntuku inei ; mai mabuti mpe matomboli masuwa likolo lya mokili.

7:18  Mai makomi mingi, mabutisi masuwa mpe matomboli mango o likolo lya mokili.

7:19  Mai mazalaki se koya mingi, o mokili mobimba ngomba ins­o ilai izindi o mai.

7:20  Mai maleki ngomba na bolai maboko zomi na matano.

7:21  Bongo, bikelamo binso bizalaki o mokili bikufi : na ndeke, na bibwele, na nyama ya zamba, na nyama ike i­nso na bato lokola.

7:22  Bikelamo binso bikopemaka o zolo, nyama inso ya mokili, bikufi.

7:23  Bongo bikelamo binso bya mokili bilimwi ; bato na nyama, nyama ike na ndeke ya likolo, bi­nso bili­mwi o mokili ; etikali se Nowe na biye binso bizalaki na ye o masuwa.

7:24  Mokili mozindi o mai mikolo monkama na ntuku itano.

Chapter 8

8:1  Nzambe akanisi Nowe na nya ma ya zamba inso, na nyama ike inso izalaki na ye o masuwa. Nzambe atindi mompepe o mokili mpe mai mabendani.

8:2  Maziba ma mokili na mampata ma likolo makauki, mbula ebeti lisusu te,

8:3  mai mabandi kokita. Nsima ya mikolo monkama na ntuku itano, mai o mokili makiti ;

8:4  mpe o sanza ya nsambo masuwa mayei koteleme o nsonge ya ngomba Ararat.

8:5  Mai mazalaki se kokita tee sanza ya zomi, mpe o mokolo mwa yambo mwa sanza nsonge ya ngomba ibimi likolo lya mai.

8:6  Nsima ya mikolo ntuku inei, Nowe afungoli lininisa lisalaki ye o masuwa,

8:7  abimisi yanganga ; ya­nganga ezalaki kobima mpe kozo­nga tee mai manso makauki o mokili.

8:8  Na nsima abimisi ebenga ezalaki na ye mpo ayeba soko mai masili makiti o mokili.

8:9  Awa ebe­nga emoni esika ya kotia makolo te, ezongi epai ya Nowe o masuwa, zambi mai matondi naino o mokili mobimba. Nowe abimisi loboko, akangi ebenga, akotisi yango epai ya ye o masuwa.

8:10  Azili lisusu mikolo nsambo, na nsima abimisi lisusu ebenga.

8:11  Na mpokwa ebe­nga ezongeli ye na lokasa lobesu la oliva o monoko. Nowe ayebi bo­ngo ’te mai manso o mokili makiti.

8:12  Azili lisusu mikolo nsambo mpe abimisi ebenga. Ebenga ezongeli ye lisusu te.

8:13  Ekokisi Nowe mibu nkama motoba na moko, o sanza ya ya­mbo, mokolo mwa yambo mwa sanza mai mabendani o mokili. Nowe afungoli motondo mwa masuwa, atali mpe amoni ’te mokili mosili mokauki.

8:14  O sanza ya ibale, mikolo ntuku ibale na nsa­mbo, mokili mokauki nye.

8:15  Nzambe alobi na Nowe :

8:16  « Bima o masuwa, yo na mwasi wa yo, bana ba yo na basi ba bango.

8:17  Bimisa nyama inso izali na yo, binso bizali na misuni, ndeke, nyama ya mboka na nyama ike ikolandaka o mabelé, bimisa yango mpo ikende kobota, ikoma mingi o mokili. »

8:18  Nowe abimi, elongo na mwasi wa ye, na bana ba ye na basi ba ba­ngo.

8:19  Mpe nyama inso ya zamba, nyama inso ya mboka, na ndeke inso na nyama inso ikolandaka o mabelé, inso ibimi na molongo.

8:20  Nowe atongi alta­re mpo ya kokumisa Yawe. Aponi nyama o kati ya nyama inso izali na mbindo te, na mpe ndeke, abonzi yango o altare bo mabonza ma kotumba.

8:21  Yawe ayoki nsolo mpimbo, amilobeli : « Nakobebisa mokili mpo ya mabe ma bato lisusu te, zambi mitema mya bango mizali mabe ut’o bo­mwana. Nakoboma bikelamo bya nse mokolo moko lisusu te, lokola nauti kosala.

8:22  Kin’o nsuka ya molongo bakobuka mbuma nsima ya kolona, ela­nga ekoya nsima ya mpela, molunge mingi nsima ya mpio makasi, ntongo ekotana nsi­ma ya butu, se bongo o bileko bi­nso seko. »

Chapter 9

9:1  Nzambe abenisi Nowe na bana ba ye, alobi na bango : « Bobota, bokoma ebele, botondisa mokili.

9:2  Nya­ma inso ya mokili, ná ndeke ya likolo ná nyama ike ná mbisi ya mai ikobanga bino : napesi yango inso o maboko ma bino.

9:3  Nyama inso izali na bomoi mpe ikotambolaka o mokili ikozala bilei bya bino : napesi bino yango inso lokola napesaki bino ndunda na matiti.

9:4  Nzokande bokolia mosuni te soko makila mazali naino o kati, zambi makila mazali bomoi.

9:5  Oyo abomi moto, azwi likambo o miso ma ngai ; nyama se bongo, zambi nakotuna banso, ná nyama ná bato, mpo ya likambo lya koboma moninga.

9:6  Oyo abomi moninga, baboma ye mpe, zambi Nzambe akeli moto bo elili ya ye moko.

9:7  Bobota, bokoma ebele, botondisa mokili. »

9:8  Nzambe alobi na Nowe mpe na bana ba ye :

9:9  « Nakokata bondeko na bino mpe na bana ba bino baye bakoya nsima,

9:10  mpe na bikelamo binso bizali na bomoi mpe bifandi penepene na bino : ndeke, nyama ya mboka mpe nyama ya zamba, nyama inso ibimi o masuwa, nyama inso ya mokili.

9:11  Nakokata bondeko na bino : ekelamo yoko ezali na bomoi ekokufa na mpela lisusu te ; mpela ekobebisa mokili lisusu te. »

9:12  Nzambe alobi lisusu : « Tala ele­mbo ya bondeko nakokata na bino mpe na bikelamo bi­nso bifandi pene na bino, mpe na bato banso bakobotama nsima :

9:13  natii monama o mampata lokola elembo ya bo­ndeko kati ya ngai mpe ya mokili.

9:14  Ntango nakosangisa mampata likolo lya mokili mpe monama mokobima o mampata,

9:15  nakokanisa bo­ndeko boye nakati na bino mpe na bikelamo binso bizali na bomoi. Mai makokoma lisusu mpela enene te, eye ekoboma bato banso.

9:16  Nta­ngo monama mokobima o mampata, nakotala mwango mpe nakoku­ndola bondeko bwa seko Nzambe akataki na bikelamo binso mpe na bato banso ba mokili. »

9:17  Nzambe alobi na Nowe : « Natii elembo eye ya bondeko kati ya ngai mpe ya bikelamo binso bya mokili. »

9:18  Bana ba Nowe, baye babimaki o masuwa, bango baye : Sem, Kam na Yafet ; Kam azali tata wa Kanana.

9:19  Bango basato bazali bana ba Nowe, bango nde bankoko ba bato banso ba mokili.

9:20  Nowe, ye moto wa bilanga, aba­ndi kolona mbuma ya nzete ya vino.

9:21  Mokolo moko ameli vino tee ala­ngwi, akei kolala bolumbu o ema ya ye.

9:22  Kam tata wa Kanana amoni bolu­mbu bwa tata wa ye mpe akei koyebisa bandeko ba ye o liba­nda.

9:23  Kasi Sem na Yafet bakamati mo­nkoto mwa Nowe mpe batii mwa­ngo o mapeke ma bango, batamboli na mokongo, bapusani penepene na tata mpe bazipi ye na elamba. Kasi bamoni bolu­mbu bwa tata wa ba­ngo te, zambi bazalaki kotala se epai esusu.

9:24  Esili bola­ngwa bwa Nowe, ayoki likambo mwana wa nsuka asalaki ye,

9:25  aga­ngi : « Batombela Kanana bobe ! Azala moombo wa bandeko ba ye seko ! »

9:26  Na nsima alobi : « Bakumisa Yawe, Nzambe wa Sem, Kanana azala moombo wa ye !

9:27  Nzambe asala Yafet malamu, afanda o biema bya Sem, mpe Kanana azala moombo wa ye ! »

9:28  Nsima ya mpela enene Nowe aumeli na bomoi mibu nkama isato na ntuku isato o mokili.

9:29  Banda mbotama ya ye Nowe akokisi mibu nkama libwa na ntuku itano ; na nsima awei.

Chapter 10

10:1  Tala mabota ma Sem, Kam na Yafet, bana ba Nowe. Nsima ya mpela enene baboti bana :

10:2  Yafet aboti Gomer, Magog, ba-Medi, Yavan, Tubal, Mosek na Tiras.

10:3  Gomer aboti Askenaz, Rifat na Togaroma.

10:4  Yavan aboti Elisa, Tarsis, ba-Kitim na ba-Dananeo.

10:5  Ba­ngo bakei kopalangana o bisa­nga binso bya nse. Bango nde bana ba Yafet, bakei kofanda moto na moto o esika ya lokota la ye mpe o ekolo ya libota lya ye.

10:6  Kam aboti : Kus, Misrayim, Put na Kanana.

10:7  Kus aboti : Seba, Avila, Sa­bta, Rama na Sabteka. Rama aboti Seba na Dedan.

10:8  Kus aboti Nemrod, oyo azalaki mokonzi monene wa yambo o mokili.

10:9  Azalaki mobomi nyama wa mpiko o miso ma Yawe, yango wana bakolobaka : « Moto lokola Nem­rod, mobomi nyama wa mpiko o miso ma Yawe. »

10:10  Bokonzi bwa ye bobandi o Babel, Erek mpe Akad, mboka ina inso izali o mokili mwa Sinear.

10:11  Alo­ngwi o mokili mona mpe akei o Asur, atongi Ninive, Rekobot-Ir na Kala,

10:12  na mpe Resen kati ya Ninive na Kala ; ya­ngo ekomi engumba enene.

10:13  Mis­ra­yim aboti ba-Lud, ba-Anam, b­a-L­e­kab, ba-Naftu,

10:14  ba-Patros, ba-Ka­lus mpe ba-Kaftor, bankoko ba ba-Filisti.

10:15  Kanana aboti Sidon, mwana wa yambo, na nsima aboti Eti,

10:16  mpe ba-Yebus, ba-Amor, ba-Girgas,

10:17  ba-Ivi, ba-Arki, ba-Sini,

10:18  ba-Arvad, ba-Semar, ba-Amat. Na nsima mabota ma Kanana makomi kopalangana.

10:19  Nde­lo ya ba-Kanana ebandi o Sidoni, eleki o Gerar tee Gaza ; na nsima ekei epai ya Sodoma, Gomora, Adma na Seapim mpe esuki o Lesa.

10:20  Tala bana ba Kam lokola bakabwani na bituka, nkota, mikili mpe bikolo.

10:21  Sem, motomolo wa Yafet, aboti mpe bana ; ye nkoko wa bana banso ba Eber.

10:22  Sem aboti Elam, Asur, Arpaksad, Luda na Aram.

10:23  Aram aboti Us, Ul, Geter na Mas.

10:24  Arpaksad aboti Sela mpe Sela aboti Eber.

10:25  Eber aboti bana babali babale, nkombo ya mwana wa yambo Peleg, mpo o ntango abotamaki mokili mobandi kokabwana, na mpe ndeko wa ye nkombo ’te Yoktan.

10:26  Yoktan aboti Almodad, Selef, Asar-Mavet, Yera,

10:27  Adoram, Uzal, Dikla,

10:28  Obal, Abimael, Seba,

10:29  Ofir, Avila na Yobab ; bango ba­nso bobele bana ba Yoktan.

10:30  Bafandi o mokili banda Mesa tee Sefar, ngo­mba epai ya Esti.

10:31  Tala bana ba Sem lokola bakabwani na bituka, nkota, mikili, mpe bikolo.

10:32  Bango banso bazali bituka bya bankoko ba Nowe lokola baka­bwani mabota mabota mpe bikolo. Bazali bankoko ba bato babandi kopalangana o nse mobimba nsima ya mpela enene.

Chapter 11

11:1  O mokili mobimba bato ba­zalaki koloba lokota loko na maloba ma lolenge se loko.

11:2  Awa bato bakei epai moi mokobimaka, bakuti esika elamu o esobe ya Si­near mpe batongi mboka ya bango kuna.

11:3  Balobani : « Tosala biliki, totu­mba yango na móto. » Bongo ba­tongi ndako ya bango na biliki mpe bakangisi biliki na potopoto eindo.

11:4  Na nsima balobani lisusu : « Totonga mboka enene na mpe linongi lilai likoma kin’o likolo ; bato basusu bakumisa biso mpe topalangana o mokili mobimba te. »

11:5  Nzokande Yawe akiti mpo ya kotala mboka mpe linongi bazalaki kotonga.

11:6  Yawe alobi : « Bato banso bazali bobele ekolo yoko, bakoloba lokota se loko. Mosala moye mozali bobele ebandela ya misala minene balingi kosala ; banda lelo makambo manso balingi kosala bakosala ma­ngo.

11:7  Bongo nakita, natia mobulu o lokota la bango mpo ’te bayokana lisusu te. »

11:8  Yawe apanzi bato o mokili mobimba mpe batiki kotonga mboka ena.

11:9  Bapesi yango nko­mbo : Babel, zambi Yawe abulu­nginyi lokota la bango o esika ena, mpe apanzi bato o mokili mobi­mba.

11:10  Libota lya Sem : Ekokisi Sem mibu monkama, aboti Arpaksad, mibu mibale nsima ya mpela.

11:11  Nsima ya mbotama ya Arpaksad, Sem aumeli na bomoi mibu nkama itano mpe aboti bana babali na bana basi.

11:12  Ekokisi Arpaksad mibu ntuku isato na mitano, aboti Sela.

11:13  Nsima ya mbotama ya Sela, Arpaksad aumeli na bomoi mibu nkama inei na misato mpe aboti bana babali na bana basi.

11:14  Ekokisi Sela mibu ntuku isato, aboti Eber.

11:15  Nsima ya mbotama ya Eber, Sela aumeli na bomoi mibu nkama inei na misato mpe aboti bana babali na bana basi.

11:16  Ekokisi Eber mibu ntuku isato na minei, aboti Peleg.

11:17  Nsima ya mbotama ya Peleg, Eber aumeli na bomoi mibu nkama inei na ntuku isato mpe aboti bana babali na bana basi.

11:18  Ekokisi Pe­leg mibu ntuku isato, aboti Reyu.

11:19  Nsima ya mbotama ya Reyu, Peleg aumeli na bomoi mibu nkama ibale na libwa mpe aboti bana babali na bana basi.

11:20  Ekokisi Reyu mibu ntuku isato na mibale, aboti Serug.

11:21  Nsi­ma ya mbotama ya Serug, Reyu aumeli na bomoi mibu nkama ibale na nsa­mbo mpe aboti bana babali na bana basi.

11:22  Ekokisi Serug mibu ntuku isato, aboti Nakor.

11:23  Nsima ya mbotama ya Nakor, Serug aumeli na bomoi mibu nkama ibale mpe aboti bana babali na bana basi.

11:24  Ekokisi Nakor mibu ntuku ibale na libwa, aboti Tera.

11:25  Nsima ya mbotama ya Tera, Nakor aumeli na bomoi mibu monkama na zomi na libwa mpe aboti bana babali na bana basi.

11:26  Ekokisi Tera mibu ntuku nsa­mbo, aboti Abram, Nakor na Aran.

11:27  Libota lya Tera : Tera aboti Abram, Nakor na Aran. Aran aboti Lot.

11:28  Aran awei o miso ma tata wa ye Tera o mokili babotaki ye, o mboka Ur o mokili mwa ba-Kaldea.

11:29  Abram na Nakor babali ; nkombo ya mwasi wa Abram : Sarai ; nko­mbo ya mwasi wa Nakor : Milka, mwana wa Aran, oyo abotaki Milka na Yiska.

11:30  Kasi Sarai azalaki ekomba, abotaki te.

11:31  Tera akamati mwana wa ye Abram, na nkoko wa ye Lot, mwana wa Aran, na mpe bokilo wa ye Sarai, mwasi wa Abram. Abimisi bango o Ur o mokili mwa ba-Kaldea mpo ’te bakoma o mokili mwa Kanana ; kasi ekomi bango o Aran, batikali kofa­nda kuna.

11:32  Banda mbotama ya ye, Tera akokisi mibu nkama ibale na mitano : na nsima awei o Aran.

Chapter 12

12:1  Mokolo moko Yawe alobi na Abram : « Tika ekolo ya yo, na libota lya yo, na ndako ya tata wa yo, mpe kende o ekolo nako­lakisa yo.

12:2  Nakokomisa yo tata wa bato ebele. Nakobenisa yo mpe nakosala ’te nkombo ya yo ezwa lokumu ; bongo bato bakota­nga ya­ngo bazwa bobenisi.

12:3  Nakobenisa baye bakobenisa yo, nakoboya baye bakotombela yo bo­be ; bato ba bikolo binso bya mo­kili bakozwa bobenisi mpo ya yo. »

12:4  Abram akei lokola Yawe alobaki na ye, mpe Lot akei na ye elongo. Abram akokisi mibu ntuku nsa­mbo na mitano ntango alongwi o ekolo ya ye Aran.

12:5  Abram akei na mwasi wa ye Sarai, na Lot mwana wa ndeko wa ye, na biloko bya bango bi­nso, na basaleli azwaki o Aran. Bakei mpe bata­mboli tee bakomi o ekolo Kanana.

12:6  Abram akatisi ekolo mobimba tee akomi o esika esantu ya Sikem, epai ya nzete ya More. Ba-Kanana bazalaki bankolo ba mokili.

12:7  Yawe abimeli Abram, alobi na ye : « Nakopesa bana ba yo ekolo eye. » Abram atongi altare mpo ya kokumisa Yawe oyo amilakisaki na ye.

12:8  Na nsima alongwi wana, akei o ngomba epai ya Esti ya mboka Betel mpe kuna atelemisi ema ya ye, kati ya Betel o Westi mpe ya Ayi o Esti. Kuna atongeli Yawe altare mpe akumisi Yawe.

12:9  Na nsima Abram akobi mobembo mwa ye tee akomi o Negeb.

12:10  Nzala makasi ekweli ekolo mpe Abram akei kofanda o Ezipeti, mpo bokeleli bonene bongali o mokili.

12:11  Ekomi ye penepene na Ezipeti, alobi na mwasi wa ye Sarai : « Yoka, nayebi ’te ozali mwasi kitoko.

12:12  Soko ba-Ezipeti bamoni yo mpe balobi : ‘Azali mwasi wa ye’, bakoboma ngai, kasi bakotika yo.

12:13  Nabondeli yo, oloba na bango ’te ozali ndeko mwasi wa ngai mpo ’te basala ngai se malamu mpe nabika mpo ya yo. »

12:14  Ya solo, awa Abram ayingeli o Ezipeti, ba-Ezipeti bamoni ’te mwasi wa ye azali kitoko mpenza.

12:15  Basaleli ba Farao bamoni ye mpe bakumisi ye o miso ma Farao, bongo bakotisi mwasi o ndako enene ya Farao.

12:16  Mpo ya ye Farao asali Abram malamu mingi, apesi ye ngombe, mpata na mpunda, bao­mbo basi na babali, mpunda basi mpe kamela.

12:17  Kasi Yawe atindi mpasi ndenge na ndenge o libota lya Farao mpo ya Sarai, mwasi wa Abram.

12:18  Farao abengi Abram, alobi na ye : « Osalaki ngai nini ko ?

12:19  Mpo nini oyebisaki ngai te ’te ye azali mwasi wa yo ? Mpo nini olobaki ’te azali ndeko wa yo ? Nakamati ye lokola mwasi wa ngai ! Tala mwasi wa yo, kamata ye mpe ke­nde ! »

12:20  Atindi bato ba ye bazongisa Abram o ekolo ya ye, akende na mwasi wa ye mpe na biloko bya ye binso.

Chapter 13

13:1  Abram alongwi o Ezipeti mpe akei o Negeb, elongo na mwasi wa ye mpe na biloko bya ye binso. Lot azalaki mpe na ye.

13:2  Abram azalaki na bibwele, palata na wolo mingi.

13:3  Asali mobembo longwa o Negeb, leka Betel tee esika apikaki ema liboso, penepene na Betel mpe na Ayi.

13:4  Ekomi ye o esika atongaki altare liboso, asambeli losambo na nkombo ya Yawe.

13:5  Lot, oyo akendeki na ye elongo, azalaki mpe na bibwele, na ngombe na biema.

13:6  Mabelé makoki te mpo ’te bazala esika yoko, zambi biloko bileki mingi.

13:7  Yango wana bake­ngeli ba bibwele, baye ba Abram na baye ba Lot, babandi koswana. O ntango ena ba-Kanana na ba-Perisi bazalaki bankolo ba mabelé.

13:8  Abram alobi na Lot : « Boswani bokoki kobima kati ya biso na yo te, to kati ya bakengeli ba mpata ba ngai na baye ba yo, zambi tozali bandeko.

13:9  Malamu tokabwana. Tala, mabelé mazali mingi, soko oponi mabelé o loboko la mwasi, ngai nakokende o loboko la mobali ; soko olingi o loboko la mobali, ngai nakokende o loboko la mwasi. »

13:10  Lot atomboli miso mpe amoni esobe enene ya Yordane ezali na mai mingi bipai binso. O eleko ena Yawe abebisaki naino Sodoma na Gomora te, ezalaki lokola elanga ya Yawe, lokola ekolo Ezipeti epai ya Soar.

13:11  Lot aponi mokili penepene na Yordane mpe akei epai moi mokobimaka. Bakabwani se bongo.

13:12  Abram atikali o Kanana, Lot aluki esika ya kofanda penepene na Yordane, atelemisi biema bya ye penepene na Sodoma.

13:13  Bato ba Sodoma bazalaki bato babe mpenza o miso ma Yawe.

13:14  Ntango Abram akabwani na Lot, Yawe alobi na ye : « Tambwisa miso mpe tala u’o esika otelemi tee epai ya Nordi, ya Sudi, ya Esti mpe ya Nordi.

13:15  Mokili mobimba ozali komono nakopesa yo na bankoko ba yo mwango seko.

13:16  Nakopesa yo bana baike lokola mbuma ya zelo. Soko moto ayebi kotanga zelo ya mokili, akoyeba mpe kotanga bana ba yo.

13:17  Teleme mpe katisa mokili mobimba moye napesi yo. »

13:18  Abram alongoli biema bya ye, akei kofanda penepene na nzete ya Mambre o Ebron mpe kuna ato-ngeli Yawe altare.

Chapter 14

14:1  O eleko Amrafel azalaki mokonzi wa Sinear, Ariok mokonzi wa Elasar, Kedor-Laomer mokonzi wa Elam mpe Tideal mokonzi wa Goyim,

14:2  bango banso bakei kobunda etumba na Bera moko­nzi wa Sodoma, na Birsa mokonzi wa Gomora, na Sineab mokonzi wa Adna, na Semeber mokonzi wa Seapim, mpe na Soar mokonzi wa Bela.

14:3  Bayokani ’te bakosangana o lo­bwaku la Sidim, penepene na Mbu ya Mongwa.

14:4  Batosaki mokonzi Kedor-Laomer mibu zomi na mibale. Ekomi mobu mwa zomi na misato, bato­mboki.

14:5  O mobu mwa zomi na minei, Kedor-Laomer na bakonzi basusu na ye elongo ba­kweisi ba-Refaim o etumba ya Asterot-Karnayim, ba-Zuzim o etu­mba ya Ham, na ba-Emim o esobe ya Kiriatayim.

14:6  Ba­kweisi mpe ba-Kor o ngomba Seir tee El-Paran, o ndelo ya eliki enene.

14:7  Na nsima bazo­ngi mpe bakomi o Ein-Mispat, o mboka Kades. Babebisi mokili mobimba mwa bato ba Amalek tee Asason-Tamar, mboka ya ba-Amor.

14:8  Sikawa mokonzi wa Sodoma, mokonzi wa Gomora, mokonzi wa Adna, mokonzi wa Seapim na Soar, mokonzi wa Bela bazwani mpo ya kobunda etumba o lobwaku la Sidim ;

14:9  babundi etumba na Kedor-Laomer mokonzi wa Elam, na Tideal moko­nzi wa Goyim, na Amrafel mokonzi wa Sinear, mpe na Ariok mokonzi wa Elasar : bakonzi banei epai, bakonzi batano epai.

14:10  Nzokande lobwaku lona la Sidim lozalaki na mabulu mingi, bisika batimolaka potopoto eindo. Mokonzi wa Sodoma na mokonzi wa Gomora bakimi : basusu ba­kwei o mabulu mana, basusu bakimi epai ya ngomba.

14:11  Balongi etumba, babotoli biloko binso na bilei bya Sodoma na Gomora, mpe bakei.

14:12  Bakangi mpe Lot, mwana wa ndeko wa Abram, ná biloko bya ye, za­mbi Lot azalaki kofanda o Sodoma.

14:13  Moko wa baye bakimaki etu­mba ayei koyebisa Abram mo-Ebrei. Abram azalaki kofanda epai ya nzete ya moto moko wa Amor nkombo ’te Mambre, ndeko wa Eskol na Aner bato bakataki bo­ndeko na Abram.

14:14  Ntango Abram ayoki ’te bakangi ndeko wa ye, abyangi bato bazalaki na ye bo­ndeko, na baye babotami o mboka ya ye, bato nkama isato na zomi na mwambe, alandi bango tee Dan.

14:15  Ye na bato ba ye babundi na ba­ngo etumba na butu. Abram a­kweisi ba­ngo, alandi bango tee Oba, o Nordi ya Damasko.

14:16  Abotoli ba­ngo biloko binso, abikisi Lot na biloko bya ye, ná basi, ná bato ba ye banso.

14:17  Abram alongi Kedor-Laomer na bakonzi bazalaki na ye, mpe awa azongi o mboka, mokonzi wa Sodoma akei kokutana na ye o lo­bwaku la Save (bakobengaka lango mpe lobwaku la mokonzi).

14:18  Melkisedek, mokonzi wa Salem, ayei kopesa Abram mampa na vino, ye nganga wa Nza­mbe Nta-Likolo ;

14:19  abenisi Abram na maloba maye : « Nzambe monene, oyo akelaki likolo na nse, abenisa Abram ;

14:20  mpe bakumisa Nzambe monene, oyo akabaki banguna o maboko ma yo ! » Mpe Abram apesi ye eteni ya zomi ya biloko binso.

14:21  Mokonzi wa Sodoma alobi na Abram : « Zongisela ngai bato, okoki kotikala na biloko. »

14:22  Kasi Abram azongiseli mokonzi wa Sodoma boye : « Natomboli loboko epai ya Yawe, Nzambe Nta-Likolo, Oyo akelaki likolo na nse,

14:23  mpe nalayi ’te : Nakokamata eloko ya yo te, ata mokulu moko, ata nsinga ya sapato. Mokolo moko oloba te “ ’te nakomisi Abram moto wa nkita”.

14:24  Nalingi eloko yoko te. Bobele basaleli ba ngai bazwa bilei. Bato bayei na ngai elongo : Aner, Eskol na Mambre, bango moko bakamata biloko soko balingi. »

Chapter 15

15:1  Nsima ya makambo mana, Yawe abimeli Abram na ndoto, alobi : « Abram, obanga te, ngai nakobatela yo, okozwa lifuta linene mpenza. »

15:2  Abram azongisi : « Mokonzi wa ngai Yawe, okopesa ngai nini ? Naboti naino te.

15:3  Tala, opesi ngai bana te, mpe mosali moko wa ngai akosangola biloko bya ngai. »

15:4  Yawe azongiseli ye : « Mosali akosangola biloko bya yo te, bobele mwana yo moko okobota akosangola byango. »

15:5  Akei na ye o libanda mpe alobi : « Tombola miso o likolo, tanga minzoto soko okoki. » Mpe abakisi : « Bato ba libota lya yo bakosala ebele boye. »

15:6  Abram andimi Yawe, akomi moto semba o miso ma ye, mpo ya boyambi bwa ye.

15:7  Yawe alobi na ye : « Ngai Yawe nabimisaki yo o mboka Ur, o mokili mwa Kaldea mpo ’te napesa yo mokili moye, okoma nkolo wa mabelé maye. »

15:8  Abram ayanoli : « Mokonzi Yawe, boniboni nakoyeba ’te nakozwa mabelé maye ? »

15:9  Yawe alobi : « Kamata ngombe mwasi ya mbula isato, ntaba ya mbula isato, mpata mobali ya mbula isato, ekokoba yoko na mwana wa ebenga. »

15:10  Abram ayeli ye nyama ina inso, akati yango biteni bibale, atii biteni epai na epai, kasi apasoli ndeke te.

15:11  Bingondo biyei kolia misuni, Abram abengani byango.

15:12  Awa moi mokiti, Abram akwei o mpongi ekasi, molili na nsomo enene ekangi ye.

15:13  Mpe Yawe alobi na Abram : « Yeba ’te bankoko ba yo bakozala bampaya o ekolo ezali ya bango te. Kuna bakozala ba­ombo, bakonyokwama mbula nkamainei.

15:14  Kasi nakopesa bato ba ekolo ena etumbu, mpe mokolo bana ba yo bakobima kuna bakozala na biloko mingi.

15:15  Yo nde okokoma moba­nge, okokende na boboto epai ya batata ba yo.

15:16  Nzokande bankoko ba yo bakobota lisusu bana na bankoko kuna. Bobele na nsima bakozonga o mokili moye, za­mbi o nta­ngo ena masumu ma ba-Amor makoleka ndelo. »

15:17  Awa moi mokiti mpe butu boyindi, lituka na móto libimi milinga ná mpe esungi bileki o kati ya nyama bakataki.

15:18  Mokolo mona Yawe akati bondeko na Abram, alobi : « Nakopesa bana ba yo ekolo eye, ut’o ebale ya Ezipeti tee ebale enene Efrate,

15:19  ezali ekolo ya ba-Keni, ya ba-Kenaz, ya ba-Kadmon,

15:20  ya ba-Iti, ba-Perisi, ba-Refaim, ba-Amor,

15:21  ba-Kanana, ba-Girgas na ba-Yebus. »

Chapter 16

16:1  Sarai, mwasi wa Abram, abotelakiyemwanate.Azalaki na mosaleli, mwasi wa Ezipeti, nkombo ’te Agar.

16:2  Sarai alobi na Abram : « Omoni, Yawe alingi te ’te nabota. Bongo kamata mosaleli wa ngai, mbele akobotela yo bana o esika ya ngai », mpe Abram andimi maloba ma Sarai.

16:3  O ntango basili baumeli mbula zomi o mokili mwa Kanana, Sarai, mwasi wa Abram, akamati Agar, mosaleli wa ye, mwasi wa Ezipeti, apesi ye na mobali wa ye.

16:4  Abram ayebani na ye mpe Agar azwi zemi. Awa Agar amoni ’te azalaki na zemi, abandi komonela Sarai mokonzi wa ye.

16:5  Sarai alobi na Abram : « Mafinga afingi ngai, makwela yo. Ngai moto napesi yo mosaleli wa ngai. Ut’o mokolo azwi zemi, abandi kotala ngai mpamba. Yawe akata likambo lya biso na yo. »

16:6  Abram azongisi : « Yo moko ozali mokonzi wa mosaleli wa yo ; sala na ye lokola olingi. » Sarai abandi konyokolo ye tee… Agar akimi.

16:7  Anzelu wa Yawe akei kokutana na Agar o eliki pene na liziba lya mai, o nzela ya Sur.

16:8  Anzelu atuni ye : « Agar, mosaleli wa Sarai, outi wapi mpe okokende wapi ? » Agar azongisi : « Nakimi Sarai mokonzi wa ngai. »

16:9  Anzelu alobi na ye : « Zonga epai ya ye mpe otosa ye.

16:10  Nakopesa yo bana ebele, moto moko ndakoki kotanga bango te.

16:11  Ozali na zemi, okobota mwana mobali, okopesa ye nkombo Is­ma­el, mpo Yawe ayoki boleli bwa yo.

16:12  Mwana wa yo akozala lokola mpunda ya zamba, akobundisa bato banso bakoluka ye na bitumba ; akotonga mboka ya ye mosika na bandeko ba ye. »

16:13  Agar apesi Yawe, oyo asololaki na ye, nkombo eye : ‘Nzambe oyo akomonoko’, zambi amituni : « Awa nde esika namonoki oyo akomonoko ngai ? »

16:14  Yango wana batangi libulu lina ‘Libulu lya Lakay-Royi’, libulu lya moto oyo akomonoko ngai. Libulu lyango lizali kati ya Bered na Kades.

16:15  Agar aboteli Abram mwana mobali ; oyo apesi ye nkombo Ismael.

16:16  Abram akokisi mibu ntuku mwambe na motoba ntango Agar aboti Ismael.

Chapter 17

17:1  Awa Abram akokisi mibu ntuku libwa na libwa, Yawe abimeli ye, alobi na ye : « Ngai Nzambe wa bokasi bonso. Tambola o miso ma ngai mpe zala mosa­ntu.

17:2  Nalingi kokata bondeko na yo ; nakosala ’te okokoma tata wa bana ebele mpe­nza. »

17:3  Abram akwei elongi o nse. Nzambe alobi na ye :

17:4  « Ngai oyo ! Tala bondeko nakokata na yo : okokoma tata wa bikolo ebele mpenza.

17:5  Bakotanga yo lisusu Abram te, kasi nkombo ya yo ekozala : Abarama, mpo nakokomisa yo tata wa bikolo ebele.

17:6  Nakopesa yo bana baike. Nakokomisa yo tata wa bikolo mpe bakonzi bakobima o libota lya yo.

17:7  Bondeko nakokata na yo, na bana ba yo na bankoko ba yo tee bankokolo ba yo, bokozala bwa seko ! Bongo nakozala Nza­mbe wa yo mpe wa bankoko ba yo.

17:8  Nakopesa yo mpe bana ba yo mokili moye, esika oyei kofa­nda lokola mo­mpaya, ekolo mobimba ya Kanana. Ekozala ekolo ya yo seko, mpe ngai nakozala Nzambe wa yo. »

17:9  Nzambe alobi na Abarama lisusu : « Osengeli kotosa bondeko bwa biso na yo, na bana ba libota lya yo bakobotama nsima.

17:10  Elembo ya bondeko ekozala kati ya biso na yo na bana ba yo : babali banso ba libota lya yo basengeli kokatisa nzoto.

17:11  Bokatisa nzoto ya bino. Mpo yango ekozala elembo ya bondeko kati ya ngai na bino.

17:12  Bosengeli kokatisa bana babali ba bino banso nzoto, ntango bakokisi mikolo mwambe ; ezali mobeko mwa seko. Moombo abotami o ndako ya bino, ná oyo bosombi epai ya mompaya mpe azali mwana wa libota te.

17:13  Bokatisa nzoto ya moo­mbo abotami o ndako ya bino, ná oyo bosombi na mosolo. Bondeko bwa biso na bino bomonono o mosuni mwa bino lokola elembo ya bondeko bwa seko.

17:14  Soko bakati mwana mobali nzoto te, alongwa o libota lya bino, mpo abomi bondeko na ngai. »

17:15  Nzambe alobi lisusu na Abarama : « Obenga mwasi wa yo lisusu Sarai te, kasi Sara.

17:16  Nakobenisa ye ; na nguya ya ngai akobotela yo mwana mobali. Nakobenisa ye, bongo akosala mama wa mabota, mpe bakonzi ba bikolo bakobotama o libota lya ye. »

17:17  Abarama akwei elongi o nse, aseki, amilobeli o motema : « Mwana akobotama solo na mobali akokisi mbula monkama ? Sara, awa akokisi mbula ntuku libwa, akobota naino, solo ? »

17:18  Abarama alobi na Nzambe : « Nakolikya ’te Ismael akozwa bolamu o miso ma yo. »

17:19  Nzambe alobi na Abarama : « Te ! Mwasi wa yo Sara akobotela yo mwana mobali mpe okopesa ye nkombo Izaka. Nakokata bondeko na ye mpe na bankoko ba ye, bondeko bwa seko !

17:20  Nayoki mpe mabondeli ma yo mpo ya Ismael. Tala, nakobenisa ye mpe nakokomisa ye nkoko wa bana ebele mpenza ; akobota bakonzi ba mabota zomi na mabale, mpe akokoma nkoko wa ekolo enene ya bato.

17:21  Kasi nakokata bondeko bwa ngai na Izaka, mwana oyo Sara akobotela yo o mobu mokoya bobele o eleko eye. »

17:22  Awa Nzambe asilisi maloba maye, atiki Abarama.

17:23  Abarama akamati mwana wa ye Ismael, na bana babali banso babotami o ndako ya ye, na baye banso asombaki na mosolo. Babali banso bazalaki o ndako ya ye, akatisi ba­ngo nzoto bobele o mokolo monamei, lokola Nzambe ayebisaki ye.

17:24  Abarama ye moko mpe asali bo­ngo, asili akokisi mibu ntuku libwa na libwa ;

17:25  Ismael, mwana wa ye, akokisaki mibu zomi na misato ntango bakatisi ye nzoto.

17:26  Abarama na mwana wa ye Ismael bakatisi nzoto se o mokolo moko.

17:27  Babali banso ba ndako ya ye na mpe baombo banso asombaki na mosolo basali se bongo.

Chapter 18

18:1  Yawe abimeli Abarama penepene na nzete ya Mambre ntango afandi liboso lya ema, moi mozalaki kongala makasi.

18:2  Abarama atomboli miso, amoni bato basato batelemi penepene na ye. Awa amoni bango, akei kokutana na bango, agumbami kin’o nse,

18:3  alobi : « Ondima kofanda epai ya mosaleli wa bino.

18:4  Bakoyela bino mai, bosukola makolo, bopema awa o nse ya nzete eye.

18:5  Nakoyela bino ma­mpa ; bolendisa nzoto liboso lya kokoba nzela, na ntina ena bokomi epai ya mosaleli wa bino. » Bango bayanoli : « Malamu, sala lokola olobi. »

18:6  Abarama akoti o ema noki, alobi na Sara : « Kamata sani isato ya fufu, nika yango, mpe lamba ma­mpa noki. »

18:7  Ye moko akei mbangu kopono mwana ngombe mafuta mpe pete, apesi mosali alamba ya­ngo noki.

18:8  Na nsima ayeli bango mafuta na mabéle, ná mosuni mwa ngombe balambi, abo­nzeli bango. Ntango bazalaki kolia atelemi penepene na bango o nse ya nzete.

18:9  Batuni ye : « Wapi mwasi wa yo Sara ? » Alobi : « Azali o ema. »

18:10  Mo­mpaya alobi : « Ntango nakozongela yo o mobu mokoya, mwasi wa yo Sara akozala na mwana mobali. » Sara, oyo atelemi nsima ya mompaya, o boyingeli bwa ema, azalaki kotia matoi.

18:11  Abarama na Sara basili bakomi babange ; Sara akoki kobota lisusu te.

18:12  Sara aseki o kati ya motema, amilobeli : « Awa nasili nalembi, nakoki nde koyoka mposa na mobali ? Mobali wa ngai mpe akomi mobange ! »

18:13  Kasi Yawe alobi na Abarama : « Mpo nini Sara aseki mpe amituni : Solo, nakoki nde kobota mwana awa nakomi mobange ?

18:14  Likambo nini lileki nde Yawe na bokasi ? O mobu mokoya, o mokolo nakozonga epai ya yo, Sara akozala na mwana. »

18:15  Sara awangani, alobi : « Naseki te ! » Akomi kobanga. Kasi ye azongisi : « Lokuta, osekeki ! »

18:16  Na nsima batelemi mpo bake­nde mboka Sodoma. Abarama akei kotika bango o nzela.

18:17  Yawe amilobeli : « Nabombela nde Abarama makambo nalingi kosala ? Nakobombela ye te,

18:18  zambi nalingi kokomisa ye tata wa libota linene mpe makasi, mpe bato ba nse mobimba bakozwa bolamu mpo ya ye.

18:19  Naponi ye mpo ’te alakisa bana ba ye, ná bana ba libota lya ye bakobotama nsima, boniboni balanda nzela ya Yawe mpe bazala na bose­mbo o makambo manso ; bo­ngo nakokisa maye nalakelaki Abarama. »

18:20  Na nsima Yawe alobi na Abarama : « Nayoki mabe bato ba Sodoma na Gomora basali, bakoki na etu­mbu, masumu ma bango maleki mingi !

18:21  Nalingi kokende kotala soko maye nayokaki mazali ma solo, soki te nakoyeba. »

18:22  Bato bazalaki na Yawe, balongwi mpe bakei o Sodoma. Abarama atikali wana o miso ma Yawe.

18:23  Abarama abelemi na ye, alobi : « Okoboma nde moto semba elongo na mosumuki ?

18:24  Soko basemba o mboka ena bakoki ntuku itano, okoboma nde mboka, mpe okolimbisa bmboka te mpo ya bato baye ntuku itano ?

18:25  Okoki kosala bongo te : obomisa nde moto semba elongo na mosumuki ? Ekoki te ’te moto semba azwa likambo se lokola moto mabe ! Bongo mosambisi wa bato banso akata lika­mbo na bosembo te, solo ? »

18:26  Yawe azongisi : « Soko namoni basemba bakoki ntuku itano o mboka Sodoma, ndenalimbisi mboka mobimba mpo ya bango. »

18:27  Abarama abo­ndeli lisusu : « Ngai mabelé, mputulu mpamba, nábanga koloba na Mokonzi wa ngai te ?

18:28  Mbele o ntei ya bato ntuku itano ezangi base­mba batano ; bongo okoboma nde mboka mpo ya basemba batano baza­ngi ? » Yawe azongisi : « Te, nakoboma mboka te soko basemba bakoki ata ntuku inei na batano. »

18:29  Abarama atiki te, alobi lisusu : « Mbele bazali bobele ntuku inei. » Mpe Yawe azongisi : « Soko bazali ntuku inei, nakosala yango te. »

18:30  Aba­rama alobi lisusu : « Mokonzi wa ngai, osilika te, tika naloba : mbele basemba bazali se ntuku isato. » Mpe Nzambe azongisi : « Soko nazwi se ntuku isato, nakoboma mboka te. »

18:31  Abarama alendisi : « Napusi monoko awa nakoloba na Mokonzi boye : mbele basemba bazali bobele ntuku ibale. » Yawe azongisi : « Soko basemba bakoki ntuku ibale, nakoboma mboka te. »

18:32  Abarama alobi : « Mokonzi, osilika te, tika naloba mbala ya nsuka : mbele basemba bazwami se zomi mpamba. » Yawe azongisi : « Ata mpo ya bato zomi mpamba nakoboma mboka te. »

18:33  Esilisi Yawe koloba na Abarama, akei. Abarama azongi o ndako ya ye.

Chapter 19

19:1  Banzelu babale bayei o Sodoma na mpokwa. Lot afa­ndi o ezibeli ya lopango la mboka. Awa amoni banzelu, atelemi mpo ya koyamba bango, afukami mpe akitisi elongi o nse.

19:2  Alobi : « Ba­ndeko, nabondeli bino, boyi­ngela o ndako ya ngai, bokoki kolala awa mpe kosukola makolo ; bongo na ntongo bokoba nzela ya bino ». Bayanoli : « Te, tokolala o libanda lya mboka. »

19:3  Lot abondeli bango tee bandimi, bakoti o ndako ya ye. Alambeli bango limpati, apesi ba­ngo mampa malambami na nkisi te mpe balei.

19:4  Naino balali te, bato ba Sodoma bayei kozinga ndako, bamboka banso, bilenge na babange bayei wana.

19:5  Babengi Lot, batuni ye : « Wapi babali bayaki epai na yo na butu ? Bimisa bango mpo tolala na bango. »

19:6  Lot abimi kasi akangi ezibeli ya ndako nsima ya ye.

19:7  Alobi : « E ba­ndeko ba ngai, ya basi nabondeli bino, bosala makambo mabe te.

19:8  Nakoki kopesa bino bana ba ngai babale bayebi naino mobali te ; bokoki kosala na bango lokola bolingi ; kasi bosala bato, baye nayambaki o ndako ya ngai, mabe te. »

19:9  Bango bazongisi : « Longwa wana ! Tala moto auti o ekolo esusu, mpe alingi kopesa biso mibeko. Tokosala yo mabe maleki ! » Na makasi bazongisi ye o nsima, mpe babelemi mpo ya kobuka ezibeli ya ndako.

19:10  Kasi bampaya o kati ya ndako babendi Lot mpe bakotisi ye o ndako, mpe bakangi ezibeli.

19:11  Bakomisi bato banso bazalaki o liboso lya ndako lolanda. Ná bilenge, ná bakolo, moto moko ako­ki komono ezibeli ya ndako lisusu te.

19:12  Bampaya balobi na Lot : « Ozali na bato basusu o mboka eye ? To bokilo to bana babali to bana basi ba yo ? Bandeko ba yo banso bazali awa, bimisa bango.

19:13  Tolingi koboma mboka eye, zambi mabe ma yango makobelela Yawe makasi, atindi biso toboma yango. »

19:14  Lot akei koyebisa bakilo ba ye, baye balingi kobala bana ba ye, alobi na bango : « Bosala noki, bolongwa awa, zambi Yawe akoboma mboka. » Kasi bakilo bakanisi ’te azalaki koseke.

19:15  Etani ntongo, banzelu batindi Lot akima mboka, balobi : « Teleme, kende na mwasi mpe na bana basi babale ba yo mpo ’te bokufa te nta­ngo mboka ekozwa etumbu. »

19:16  Awa Lot atii naino ntembe, banzelu babendi ye, mwasi wa ye, na mpe bana basi na loboko, zambi Yawe ayokeli bango mawa.

19:17  Bakei kotika bango o libanda lya mboka mpe balobi : « Kima mpo ’te obika, otala nsima te, oteleme mpe o nzela te, kasi kima epai ya ngomba mpo okufa te ! »

19:18  Lot azongisi : « Ekoki kosalema te, Mokonzi wa ngai.

19:19  Solo, nazwi bolamu o miso ma yo, mpe olakisi ngai ngolu ya yo mpo ’te obikisa ngai. Kasi ntango ekoki te mpo nakima o ngomba ; mbele mpasi ekokwela ngai mpe nakokufa kuna.

19:20  Tala mboka ezali awa penepene ezali mboka eke, nakende kuna, nabika. »

19:21  Anzelu alobi na ye : « Malamu, mpo ya yo na­ndi­mi ; mboka eye otangi, na­koboma ya­ngo te.

19:22  Kende noki, liboso ’te oko­ma kuna nakosala eloko te. » Na ntina ena batangi mboka ena Soar.

19:23  Ntango moi mobandi kobima mpe Lot asili akomi o Soar,

19:24  Ya­we anokiseli Sodoma na Gomora mbula ya móto,

19:25  ebomi mboka inso ná esobe, ná bato ba­nso bafa­ndi kuna, ná bilanga bya bango.

19:26  Mwasi wa Lot atali nsima mpe abongwani likonzi lya mo­ngwa.

19:27  Abarama abimi o ndako ya ye na ntongontongo mpe akei o esika asololaki na Yawe.

19:28  Atali Sodoma na Gomora na esobe mobimba ; amoni milinga mizalaki kobuta o likolo lokola molinga mwa móto monene.

19:29  Bongo ntango Nzambe abomi mboka iye izalaki o esobe, akanisi Abarama, mpe abikisi Lot ntango mboka ye azalaki kofanda, eziki.

19:30  Lot alongwi o Soar mpe akei kofanda epai ya ngomba elongo na bana basi ba ye babale ; abangi kotikala o Soar. Akei kofanda o mobe-nga o kati ya mabanga, ye na bana basi ba ye babale.

19:31  Mwana wa yambo alobi na mosimi : « Tata wa biso asili anuni, mpe awa o ekolo eye mobali moko azali te, oyo akoki koya kofanda na biso, lokola bakozalaka bipai binso.

19:32  Tika, tomelisa tata wa biso vino, tolala na ye, bongo tobota na ye bana. »

19:33  Na butu bamelisi tata wa bango vino mingi, mpe mwana wa yambo akei kolala na ye. Tata ayebi eloko te, banda akei kolala tee atelemi lisusu.

19:34  Na ntongo, mwana wa liboso alobi na mosimi : « Na butu nalalaki na tata. Tomelisa ye lisusu vino mingi, yo mpe lala na ye, bongo tokopesa ye libota. »

19:35  Mbala ya ibale bamelisi tata wa bango vino mingi. Mwana mosimi akei kolala na ye. Tata ayebi eloko te, banda akei kolala tee atelemi lisusu.

19:36  Bana babale ba Lot bazwi zemi na tata wa ba­ngo.

19:37  Mwanawaliboso aboti mwana mobali mpe apesi ye nko­mbo Moab ; azali nkoko wa ba-Moab baye bazali tee sikawa.

19:38  Mwana mosimi aboti mpe mwana mobali, apesi ye nkombo Ben-Ami, oyo azali nkoko wa ba-Amon baye bazali tee sikawa.

Chapter 20

20:1  Abarama alongwi wana, akei o mokili mwa Negeb, o etuka yoko penepene na Kades mpe na Sur ; na nsima akei kofanda o mboka Gerar.

20:2  Abarama alobi ’te Sara mwasi wa ye azali ndeko wa ye ; bongo Abimelek atindi bato mpo ’te bakamata ye na makasi.

20:3  Kasi Nzambe abimeli Abimelek na ndoto na butu, alobi na ye : « Okokufa mpo ya mwasi oyo okamati, mpamba te, azali mwasi wa libala. »

20:4  Abimelek ayebanaki na mwa­si ona naino te, bongo alobi : « E Mokonzi, olingi nde koboma moto oyo asali likambo lyoko te ?

20:5  Ye moko alobaki na ngai ’te mwasi azali ndeko wa ye, mwasi mpe alobaki ’te azali ndeko wa ye. O motema mwa ngai namoni mabe te, nazali na likambo lyoko te. »

20:6  Nza­mbe ayanoli ye na ndoto : « Ngai mpe nayebi ’te osali yango na motema mabe te, nabateli yo mpo ’te osala lisumu o miso ma ngai te ; yango wana napekisi yo ’te osimba ye te.

20:7  Sikawa zongisa mwasi epai ya mobali wa ye, zambi azali profeta. Soko oboyi kozongisa ye, nayebisi yo ’te okokufa, yo nabato bayo banso. »

20:8  Abimelek alamuki na ntongo-ntongo, abengi basaleli ba ye banso. Ayebisi bango makambo mana manso. Bato ba ye babangi mingi.

20:9  Abimelek abengi Abarama, alobi na ye : « Osali biso nini ko ? Mabe nini nasali yo mpo ’te oluka kozwisa ngai na mpe ekolo ya ngai mobimba lisumu linene ? Bakosalaka bongo te. »

20:10  Abimelek atuni ye : « Olingaki nini mpenza awa osalaki ngai bongo ? »

20:11  Abarama ayanoli : « Nakanisaki : o mokili moye moto moko akobangaka Nzambe te ; bato bakoki koboma ngai mpo ’te ba­zwa mwasi wa ngai.

20:12  Mpe ya solo, azali ndeko wa ngai, tobotami na tata moko, kasi tokeseni bamama, mpe nabalaki ye.

20:13  Awa Nzambe wa likolo atindaki ngai nalekaleka mosika na ndako ya tata wa ngai, nalobaki na Sara : Sala ngai malamu, bipai binso tokokoma, okoloba ’te ozali ndeko wa ngai. »

20:14  Abimelek akamati ngombe na bibwele, akamati basali babali na basi mpe apesi Abarama. Azongiseli ye mwasi wa ye Sara.

20:15  Alobi na ye : « Tala mokili mwa ngai mozali awa liboso lya yo. Kende kofanda esika olingi. »

20:16  Mpe alobi na Sara : « Nakopesa ndeko wa yo mitako mya palata nkoto yoko, mpo ’te bato banso bayeba ’te ozali na lika­mbo lyoko te. »

20:17  Abarama abondeli Nzambe mpo ya Abimelek, mpe Nzambe abikisi ye, ná mwasi wa ye wa libala, ná basi basusu ba ndako ya ye mpo ’te bakoka kobota bana.

20:18  Mpo Yawe akangaki mabumu ma basi banso ba libota lya Abimelek, mpo ya Sara, mwasi wa Abarama.

Chapter 21

21:1  Yawe asali lokola alobaki mpo ya Sara, akokisi lika-mbo alakelaki ye.

21:2  Sara azwi zemi mpe aboteli mobange Abarama mwana mobali, bobele o eleko Nzambe alakelaki ye.

21:3  Abarama apesi mwana oyo nkombo Izaka na mwana oyo Sara aboteli ye.

21:4  Ekokisi mwana wa ye Izaka mikolo mwambe, akatisi ye nzoto lokola Nzambe atindaki.

21:5  Ntango aboti mwana wa ye Izaka, Abarama akokisi mibu monkama.

21:6  Mpe Sara alobi : « Nzambe asali ’te nakoka koseke ; bato banso bakoyoka nsango ena bakoseke elongo na ngai. »

21:7  Alobi naino : « Nani akokaki koloba na Abarama ’te mokolo moko Sara akomelisa mwana libéle ? Awa akomi moba­nge, naboteli ye mwana mobali. »

21:8  Mwana akoli mpe atiki konunga mabéle. Mokolo balongoli ye o mabéle, Abarama alambi limpati linene.

21:9  Mokolo moko Sara amoni ’te mwana wa Agar, mwasi wa Ezipeti, azalaki kosakana na Izaka ;

21:10  alobi na Abarama : « Bengana mosaleli ona na mwana wa ye ; mwana wa ye akoki kosangola biloko bya tata lokola Izaka te. »

21:11  Maloba mana masepelisi Abarama ata moke te, mpo mwana oyo azalaki mwana wa ye.

21:12  Kasi Nzambe alobi na ye : « Oyoka mawa te mpo ya mosaleli wa yo na mwana wa ye. Ndima makambo manso Sara akosenge yo, zambi libota lya Izaka likoumisa nkombo ya yo o mokili.

21:13  Kasi nakokomisa mwana wa mosaleli wa yo mpe tata wa libota linene, zambi ye mpe azali mwana wa yo. »

21:14  Etelemi Abarama na ntongo mpenza, akamati mampa na ekutu ya mai, apesi Agar. Na nsima abutisi mwana o lipeke lya mama wa ye mpe atindi bango bakende. Agar akei kotelengana o eliki ya Berseba.

21:15  Ntango mai masili o ekutu, atii mwana o nse ya nzete eke,

21:16  akei kofanda mwa mosika ekokani na ntaka bakobeteke likula, mpe amilobeli : « Nalingi komono liwa lya mwana wa ngai te. » Efandi ye bo­ngo, abandi kolela makasi.

21:17  Nzambe ayoki boleli bwa mwana mpe ut’o likolo anzelu wa Nzambe abengi Agar, alobi : « Agar, likambo nini ? Obanga te, Nzambe ayoki boleli bwa mwana ut’o esika azali.

21:18  Teleme, kende, kamata mwa­na mpe simba ye malamu ; mpo nakokomisa ye tata wa bato baike. »

21:19  Nzambe afungoli Agar miso. Agar amoni libulu lya mai, atondisi ekutu na mai, amelisi mwana.

21:20  Nzambe azalaki na ye. Ekoli mwana, azalaki kofanda o eliki mpe koboma nyama.

21:21  Atikali kofanda o eliki ya Paran ; mama wa ye abaleli ye mwasi wa ekolo Ezipeti.

21:22  O eleko ena, Abimelek ayei elo­ngo na Pikol, komanda wa basoda ba ye, alobi na Abarama : « Nza­mbe azali na yo o makambo manso okosalaka.

21:23  Bongo laya ndai sikawa o miso ma ngai, mpe loba ’te okokosa ngai mpe bato ba libota lya ngai te. Okolakisa ngai mpe bato banso ba ekolo eye, esika oyei kofanda se motema mwa bo­ndeko, lokola ngai nalakisi yo. »

21:24  Abarama alobi : « Nalayi. »

21:25  Abarama akei epai ya Abimelek, afundi basali ba ye zambi babotoli ye libulu lya mai.

21:26  Abimelek alobi : « Nayebi eloko te, nani asalaki bo­ngo ? Yo mpe oyebisaki ngai te. Nayoki likambo lyango se lelo. »

21:27  Abarama akamati ngombe na mpata, apesi Abimelek, mpe bango babale bayokani.

21:28  Abarama akamati mpata nsambo o etonga ya ye.

21:29  Abimelek atuni ye : « Mpata nsa­mbo okamataki, izali awa mpo nini ? »

21:30  Abarama azongisi : « Okamata mpata yango nsambo nakopesa yo, ekolakisa ’te ngai moto natimolaki libulu lina. »

21:31  Yango wana bapesi esika ena nkombo Berseba, zambi bango babale balayaki ndai.

21:32  Awa bakati bondeko o Berseba, Abimelek azongi elongo na Pikol, komanda wa basoda, o ekolo ya ba-Filisti.

21:33  Abarama aloni nzete ya tamaris o Berseba mpe abeleli nko­mbo ya Yawe, Nzambe wa lobiko.

21:34  Abarama aumeli mikolo mingi o ekolo ya ba-Filisti.

Chapter 22

22:1  Nsima ya makambo mana Nzambe alingi komeka Abarama, abengi ye : « Abarama ! » Abarama andimi : « Ngai oyo ! »

22:2  Nza­mbe alobi : « Kamata mwana wa yo wa bolingo, mwana wa yo se moko Izaka, mpe kende o mokili mwa Moria ; o ngomba eye nakolakisa yo okobonza ye bo libonza lya kotumba. »

22:3  Abarama alongwi na ntongo­ntongo, atii biloko o mpunda, akamati basali babale na mwana wa ye Izaka. Akati nkoni mpo ya kotu­mba libonza ; na nsima akei o esika Nzambe alakisaki ye.

22:4  Nsima ya mikolo mibale Abarama atomboli miso, amoni ngomba yango mosika.

22:5  Abarama alobi na basali ba ye : « Botikala awa na mpunda ; biso na mwana tokokende tee kuna : tokumbamela Nzambe, na nsima tokozonga epai ya bino. »

22:6  Abarama akamati nkoni mpo ya libonza, apesi Izaka ameme yango ; ye moko akamati móto na mbeli ; mpe banso babale bakei.

22:7  Izaka abengi tata wa ye Abarama : « Tata ! » Tata azongisi : « Mwana, likambo nini ? » Izaka atuni : « Móto na nkoni izali, kasi wapi mpata ya libonza ? »

22:8  Abarama azongisi : « Mwa­na, Nzambe yemei akopesa biso mpata ya libonza. » Mpe bango babale bakobi nzela ya bango.

22:9  Ekomi bango o esika Nzambe alakisaki, Abarama atongi altare mpe abongisi nkoni o likolo. Na nsima akangi mwana wa ye Izaka na nsinga mpe atii ye o altare o likolo lya nkoni.

22:10  Abarama atandi loboko mpo akamata mbeli mpo ya kokata mwana wa ye nkingo.

22:11  Kasi ut’o likolo anzelu wa Yawe abengi ye, alobi : « Abarama, Abarama ! » Abarama andimi : « Ngai oyo ! »

22:12  Anzelu alobi na ye : « Oboma mwana te, osala ye mabe moko te ! Sikawa nayebi ’te okobangaka Nza­mbe : opimi ye mwana se moko wa yo te. »

22:13  Abarama átombola miso, amoni mpata mobali ekangemi na maseke o bitapi ya mwa nzete. Akangi mpata mpe atumbi yango bo libo­nza o esika ya mwana wa ye.

22:14  Abarama apesi esika ena nkombo : ‘Yawe alalaka te’. Yango wana bakolobaka tee lelo : ‘O ngomba Yawe akokengeke’.

22:15  Ut’o likolo anzelu wa Yawe abengi Abarama lisusu,

22:16  alobi : « Yoka liloba lya Yawe : Ngai moko nalayi ndai : Awa osali bongo mpe opimi ngai mwana se moko wa yo te,

22:17  nakobenisa yo : nakopesa yo bana ebele lokola minzoto mya likolo mpe lokola zelo o libongo lya mbu, mpe bana ba yo bakobotolo mboka ya banguna.

22:18  Bato ba bikolo binso bya nse bakozwa bolamu mpo ya libota lya yo, zambi otosaki ngai. »

22:19  Abarama azongi epai ya basali. Banso elongo bakei o Berseba ; atikali kofanda kuna.

22:20  Nsima ya makambo mana, Aba­rama ayoki ’te Milka, mwasi wa ndeko wa ye Nakor, aboti mpe bana.

22:21  Mwana wa yambo, Us, na nsima bandeko ba ye Buz na Kemuel, tata wa Aram,

22:22  na Kezed, Azo, Pildas, Yidlaf na Betuel,

22:23  oyo aboti Rebeka. Nakor, ndeko wa Abarama aboti bango mwambe na Milka.

22:24  Na makango wa ye Reuma aboti mpe bana baye : Taba, Geam, Tabas na Maaka.

Chapter 23

23:1  Ekokisi Sara mibu monkama na ntuku ibale na nsa-mbo,

23:2  awei o mboka Kiriat-Arba, lokola ’te Ebron, o mokili mwa Kanana. Abarama aleli Sara mpe asali lilaka.

23:3  Na nsima atelemi, alongwi epai ya mowei, mpe alobi na ba-Eti :

23:4  « Ngai nazali mouta mpe mompaya o kati ya bino. Pesa ngai mabelé epai ya bino, nakoka kokunda mowei wa ngai. »

23:5  Bana ba Eti bazongisi Abarama maloba maye :

23:6  « Yoka mokonzi, osali moto wa Nzambe o kati ya biso ; pono lilita lileki kitoko, kunda mowei wa yo ; moto moko akopima yo lilita te mpo ’te okunda mowei wa yo. »

23:7  Abarama atelemi mpe agumbami liboso lya bato ba mboka, bana ba Eti.

23:8  Alobi na bango : « Soko bondimi ’te nalongola mowei mpe nakunda ye, bobondela Efron, mwana wa Soar,

23:9  atikela ngai mobenga mwa Makpela ; ye azali nkolo wa mabelé mana, mobenga mosali epai ya nsuka ya elanga ya ye. Atekela ngai yango o miso ma bino, nakofuta motuya mokoki na yango, ekoma bongo esika nakokunda bato ba ngai. »

23:10  Efron azalaki kofa­nda o kati ya bana ba Eti. Mpe mo-Iti Efron azongiseli Abarama eyano, ba-Eti bazalaki koyoka, baye banso bafa­ndi penepene na ezibeli ya mboka, alobi :

23:11  « Tika mokonzi, mpe yoka naino. Nakopesa yo elanga yango na mpe mobenga mozali wana ; napesi yango o miso ma bato ba ngai. Kunda mowei wa yo. »

23:12  Abarama agumbami liboso lya bankolo ba mabelé :

23:13  alobi na Efron, o miso ma bango : « Nabo-ndeli yo, soko ozali koyoka ngai, nalingi kofuta elanga bo ebongi. Kamata mosolo, bongo nakunda mowei wa ngai. »

23:14  Efron azongisi :

23:15  « Mokonzi, yoka ngai : elanga ekoki na mitako nkama inei, yango nini nde kati ya biso na yo ? Kunda mowei wa yo. »

23:16  Abarama andimi maloba ma Efron, abimisi mosolo moye Efron asengeki o miso ma bana ba Eti, mitako mya palata nkama inei.

23:17  Bongo elanga ya Efron ezali o Makpela, penepene na Mambre ná mpe mobenga mosali wana, ná nzete inso isali o elanga ena,

23:18  bandimi ’te inso ikoma mabelé ma Abarama. Ezalaki wana ba-Eti na bankumu ba mboka banso.

23:19  Bongo Abarama akundi mwasi wa ye Sara o mobenga mwa Makpela, penepene na Mambre, eye ezali Ebron, o mokili mwa Kanana.

23:20  Abarama akomi bongo nkolo wa elanga ya bana ba Eti mpe wa mobenga mozali wana, mpo ’te ezala malita ma bandeko bawei.

Chapter 24

24:1  Abarama asili anuni mpe akomi mobange mpenza. Yawe abenisaki ye o makambo manso.

24:2  Abarama alobi na mokóló wa basaleli, oyo akoyangelaka biloko bya ye binso : « Tia loboko o nse ya ebelo ya ngai.

24:3  Layela ngai ndai o miso ma Yawe, Nzambe wa li­kolo na nse, ’te okoluka kobalela mwa­na wa ngai mwasi o ekolo Kanana te, esika tofandi sikawa.

24:4  Kasi okokende o ekolo mpe o mboka ya ngai kolukela mwana wa ngai Izaka mwasi. »

24:5  Mosaleli atuni Abarama : « Mbele elengi mwasi moko te akondima te kolanda ngai kin’o mokili moye : soki bongo, nazongisa mwana wa yo o mboka epai yo outaki ? »

24:6  Abarama alobi : « Te, okoki kosongisa mwana wa ngai kuna te.

24:7  Yawe, Nzambe wa likolo, oyo akamataki ngai o ndako ya tata mpe o ekolo ya bandeko ba ngai, alakelaki ngai na ndai ‘te : Nakopesa bana ba yo mokili moye. Ye moto akotinda a­nzelu abatela yo mpo okoka ko­zwela mwana wa ngai mwasi kuna.

24:8  Soko mwasi moko alingi kolanda yo te, okokangema lisusu te na ndai nakolayisa yo. Ata boni, okende kotika mwana wa ngai kuna te. »

24:9  Mosaleli atii loboko o nse ya ebelo ya mokonzi wa ye Abarama, alayi ndai.

24:10  Mosaleli akamati kamela zomi ya mokonzi wa ye, amemi mpe biloko bilamu binso bisalaki o ndako ya mokonzi wa ye mpe akei o Aram-Nakaraim, mboka ya Nakor.

24:11  Ekomi ye penepene na mboka, apemisi kamela inso pene na libulu lya mai, na ngonga ya mpokwa ntango basi bakoyaka kotoka mai.

24:12  Alobi : « E Yawe, Nzambe wa mokonzi wa ngai Abarama, salisa ngai lelo mpe lakisa ’te olingi mokonzi wa ngai Abarama !

24:13  Nakotikala awa penepene na liziba ntango basi bakoya kotoka mai.

24:14  Soko nalobi na mwana mwasi moko : Kitisa elokó ya yo namele mai, soko mwana azongisi : Mele, namelisa mpe kamela ya yo, nakoyeba ’te azali mwasi oyo olingi kobalela Izaka, mosaleli wa yo. Nakomono bongo ’te olakisi mokonzi wa ngai bolamu. »

24:15  Asilisi koloba naino te, eyei wana Rebeka, mwana wa Betuel, nkoko wa Milka, oyo azali mwasi wa Nakor, ndeko wa Abarama. Rebeka amemi elokó o lipeke.

24:16  Azalaki elenge mwasi kitoko, abali naino te, ayebi mpe mobali te. Akiti pene na lisiba, atondisi elokó mpe abuti lisusu.

24:17  Mosaleli akei mbangu, alobi na ye : « Nabondeli yo, tika namele ata moke o elokó ya yo. »

24:18  Elenge mwasi ayanoli : « Mele, Mokonzi » ; akitisi elokó ya mai mpe amelisi ye.

24:19  Awa asilisi kope­sa ye mai, alobi : « Natokela mpe kamela ya yo mai, isilisa mposa ya komele. »

24:20  Asopi mai manso ma elokó o eboka ya kamela, mpe azongi noki o liziba kotoka lisusu. Amelisi kamela inso.

24:21  Mosaleli azalaki kotala ye, alobi eloko te, azalaki komituna soko Yawe abo­ngisi mobembo mwa ye mpenza.

24:22  Awa kamela isili komele mai, mosaleli akamati mpete ya wolo ya ndambo ya motako, na mpe bikomo bibale bya wolo bya mitako zomi.

24:23  Atuni ye : « Ozali mwana wa nani ? Nabondeli yo, yebisa ngai. O ndako ya tata wa yo esika ezali mpo tolala na butu ? »

24:24  Mwasi alobi : « Nazali mwana wa Betuel. Tata azali mwana oyo Milka abotelaki Nakor. »

24:25  Abakisi : « Epai ya biso matiti mazali mingi mpo ya nyama ya yo ; esika ya kolala ezali mpe. »

24:26  Mosaleli afukami mpe akumisi Yawe,

24:27  alobi : « Bakumisa Yawe, Nza­mbe wa mokonzi wa ngai Abarama. Alakisi ye bolingi na ngolu ya ye. Akambi ngai o nzela mpe akei kotika ngai epai ya bandeko ba ye. »

24:28  Elenge mwasi akei mbangu koyebisa mama wa ye makambo maye manso.

24:29  Rebeka azalaki na ndeko mobali, Laban. Laban akei mbangu koyamba mompaya atikalaki epai ya liziba.

24:30  Awa amonoki mpete na bikomo o maboko ma ndeko wa ye, mpe awa Rebeka ayebisi ye : « Yoka boniboni moto oyo alobaki na ngai », akei kokutana na moto ona atelemi naino na kamela ya ye pene na liziba.

24:31  Alobi na ye : « Yawe abenisa yo ! Mpo nini otikali o libanda ? Yaka, nabo­ngiseli yo ndako, na­zweli kamela ya yo mpe esika. »

24:32  Mompaya akoti o ndako mpe alongoli mikumba o kamela ya ye. Bato bayei na matiti mpe na bilei mpo ya kamela, basusu bayei na mai mpo ’te mompaya na bato ba ye basukola makolo.

24:33  Na nsima bayei na bilei. Kasi ye alobi : « Nakolia te liboso ’te nayebisa bino ntina ya boyei bwa ngai. » Bazongisi : « Loba. »

24:34  Mompaya alobi : « Nazali mosaleli wa Abarama.

24:35  Yawe asalisi mokonzi wa ngai mingi mpenza, akomisi ye moto wa nkita. Apesi ye ngombe na bibwele, wolo na palata, basali babali na basi, kamela mpe mpunda.

24:36  Mwasi wa ye Sara aboteli ye mwana nta­ngo asilaki kokoma mobange. Sikawa mokonzi wa ngai asili apesi mwana wa ye biloko bya ye binso.

24:37  Mpe alobaki na ngai : Laya ndai eye : Okobalela mwana wa ngai mwasi wa Kanana te, mwana wa mokili moye nazali kofanda.

24:38  Mawa na yo soko okei kolukela mwana wa ngai mwasi te o ekolo ya ngai, o libota lya ngai.

24:39  Natunaki mokonzi wa ngai : ‘Mbele mwasi ona akondima kolanda ngai te !’

24:40  Mokonzi wa ngai azongisaki : ‘Ngai nalandaki se nzela ya Yawe. Ye akotinda anzelu wa ye akende elongo na yo mpo ’te mobembo mwa yo mosuka malamu. Okobalela mwana wa ngai mwasi wa ekolo ya ngai.

24:41  Mabe makokwela yo te soko okomi o libota lya ngai. Soko balingi kobalela biso mwasi te, okokangema na maloba ma ndai ya yo lisusu te.’

24:42  Ntango nakomaki lelo awa pene na liziba, nalobaki : ‘Yawe, Nzambe wa mokonzi wa ngai Abarama, lakisa ngai soko ya solo olingi kosukisa mobembo mwangaimalamu.

24:43  Tala, natelemi penepene na liziba. Soko elenge mwasi ayei kotoka mai, nakoloba na ye : Pesa ngai mai o elokó ya yo, namele.

24:44  Soko mwasi azongisi : Mele yo moko, nakotokela mpe kamela ya yo mai, nakoyeba ’te ye azali mwasi oyo Yawe alingi kopesa mwana wa mokonzi wa ngai.

24:45  Naino nasilisaki maloba te, namoni Rebeka ayei, elokó o lipeke. Akiti epai ya liziba mpe atoki mai. Nalobi na ye : ‘Nabondeli yo, pesa ngai mai námele.’

24:46  Noki mpenza akitisi elokó mpe alobi : ‘Mele, námelisa mpe kamela ya yo.’ Nameli, amelisi mpe kamela ya ngai.

24:47  Natuni ye : ‘Ozali mwana wa nani ?’ Ayanoli ngai : ‘Nazali mwana wa Betuel ; mwana oyo Milka abotelaki Nakor.’ Bo­ngo natii mpete o zolo ya ye, na mpe bikomo o maboko ma ye.

24:48  Nafukami, namilalisi o mabelé o miso ma Yawe. Natondi Yawe, Nzambe wa mokonzi wa ngai Abarama, zambi akambaki ngai o nzela mpo ’te nabalela mwana wa mokonzi wa ngai mwana mwasi wa ndeko wa ye.

24:49  Sikawa, soko boli­ngi kosala mokonzi wa ngai malamu, boyebisa ngai ; bongo nayeba nini nakoki kosala. »

24:50  Laban na Betuel bazongiseli ye : « Yawe moto atindi yo. Biso tokoki koboya monoko mwa ye te.

24:51  Tala, Rebeka ye oyo, kamata ye mpe kende na ye ; akoma mwasi wa mwana wa nkolo wa yo, se lokola Yawe alobaki. »

24:52  Eyoki mosaleli wa Abarama maloba mana, agumbameli Yawe.

24:53  Abimisi biloko bya wolo mpe bya palata na bilamba ; apesi Rebeka. Apesi ndeko na mama wa ye mpe mabonza ma motuya.

24:54  Mosaleli na baninga balei mpe bameli, na butu balali se wana. Elongwi bango o mpongi na nto­ngo alobi : « Malamu nazonga epai ya mokonzi wa ngai. »

24:55  Ndeko wa Rebeka na mama wa ye balobi : « Mwana atikala naino mwa mikolo, ata mikolo zomi mpamba, na nsima akende. »

24:56  Kasi ye azongisi : « Bosilisa ngai te ; Yawe moto akomisi ngai o nsuka ya mobembo mwa ngai, bongo botika ngai nazonga epai ya mokonzi wa ngai. »

24:57  Balobi : « Tobenga mwana mwasi mpe totuna ye soko alingi nini. »

24:58  Babengi Rebeka mpe batuni ye : « Olingi kokende na moto oyo ? » Rebeka azongisi : « Nalingi. »

24:59  Bo­ngo batiki ye akende. Akei elongo na mobokoli wa ye mpe na mosaleli wa Abarama na bato ba ye.

24:60  Babenisi Rebeka, mpe balobi na ye : « Ndeko, obota bana na bankoko nkoto na nkoto. Bankoko ba yo bakweisa banguna ba bango. »

24:61  Rebeka, elongo na basaleli ba ye, batelemi, babuteli kamela mpe balandi mosaleli wa Abarama. Mosaleli akei elongo na Rebeka.

24:62  Izaka asilaki kolongwa penepene na libulu lya Lakay-Royi, zambi akomi kofanda o mokili mwaNegeb.

24:63  Na mpokwa abimi o libanda mpo azwa mompepe. Atombola miso, amoni kamela izalaki koya.

24:64  Rebeka mpe atali ; ntango amoni Izaka, akiti o nse,

24:65  atuni mosaleli : « Nani mobali oyo azali koya wana kokutana na biso ? » Mosaleli azo­ngisi : « Ezali nkolo wa ngai. » Rebeka akangi litambala mpo azipa elongi.

24:66  Mosaleli ayebisi Izaka makambo manso malekaki kuna.

24:67  Bongo Izaka akotisi Rebeka ema ya ye mpe abali ye ; Rebeka akomi mwasi wa ye wa bolingo. Izaka akitisi motema mpo ya liwa lya mama wa ye.

Chapter 25

25:1  Abarama akamatinaino mwasimosusu, nkombo yaye Ketura.

25:2  Ketura aboti Zimran, Yoksan, Medan, Madian, Yisbak na Sua.

25:3  Yok­san aboti Seba na Dedan ; bana ba Dedan baboti ba-Asur, ba-Letusim na ba-Leumim.

25:4  Madian aboti Efa, Efer, Anok, Abida na Eldas. Bango banso bobele bana ba Ketura.

25:5  Abarama atikeli mwana wa ye Izaka nkita ya ye inso.

25:6  Akabeli mpe bana ba bamakango biloko. Kasi liboso lya kokufa atindi bango bakende kofanda epai ya Esti, mosika na mwana wa ye Izaka.

25:7  Abarama aumeli na bomoi mibu monkama na ntuku nsambo na mitano.

25:8  Na nsima awei, akomaki mobange mpenza, akokisaki mikolo mya ye, bongo akei kokutana na bankoko ba ye.

25:9  Izaka na Ismael bakundi ye o mobenga mwa Makpela o mabelé ma Efron, mwana wa Soar, moto wa ekolo ya Eti, penepene na Mambre.

25:10  Ezali mabelé Abarama asombaki epai ya bana ba Eti. Bakundi ye wana penepene na mwasi wa ye Sara.

25:11  Nsima ya liwa lya Abarama, Nzambe abenisi mwana wa ye Izaka, oyo akei kofa-nda penepene na libulu lya mai nkombo ’te Lakay-Royi.

25:12  Libota lya Ismael, mwana oyo Abarama abotaki na Agar, mwasi wa Ezipeti, mosaleli wa Sara.

25:13  Nko­mbo ya bana ba Ismael na nkombo ya mabota ma bango ya­ngo iye : Mwana wa yambo wa Ismael, Nebayot ; na nsima aboti Kedar, Adbeel, Mibsam,

25:14  Misma, Duma, Masa,

25:15  Adad, Tema, Yetur, Nafis na Kedma.

25:16  Yango nde nkombo ya bana ba Ismael na mpe mabota ma bango ; bakofandaka o biema, bazali bakonzi ba mabota zomi na mabale.

25:17  Ismael aumeli na bomoi mibu monkama na ntuku isato na nsa­mbo. Na nsima awei mpe akei kokutana na bandeko ba ye.

25:18  Ba-Ismael bafandi ut’o Avila kin’o Sur, ut’o ekolo o Esti ya Ezipeti kin’o Asur. Ismael atikali kofanda kuna, zambi bandeko ba ye banso bakokaki kolonga ye te.

25:19  Libota lya Izaka, mwana wa Aba­rama : Abarama abotaki Izaka.

25:20  Ekokisi Izaka mibu ntuku inei, abali Rebeka, mwana wa Betuel, moto wa Padan-Aram mpe ndeko wa mo-Aram Laban lokola.

25:21  Izaka abo­ndeli Yawe mpo ya mwasi wa ye, zambi azalaki kobota te. Yawe a­ndi­meli ye, mpe mwasi wa ye Rebeka akomi na zemi.

25:22  Nzoka­nde bana bakomi kotutana o libumu lya ye. Rebeka alobi : Soko ezali bongo, likambo nini likokwela ngai ? Akei kotuna Yawe,

25:23  mpe Yawe alobi na ye : « Omemi bako­nzi babale o libumu, bikolo bibale biye bikobima o nzoto ya yo bikoka­bwana, moko akoleka mosusu na bokasi, mwana wa yambo akosalela leki wa ye. »

25:24  Ekoki ntango ya kobota, aboti mapasa.

25:25  Mwana abimi liboso azalaki motane mpe na nsuki mingi lokola mposo ya nyama ; bapesi ye nkombo Ezau.

25:26  Na nsima mosimi mpe abimi, asimbi litindi lya Ezau ; bapesi ye nkombo Yakob. Na mbotama ya bango Izaka asili akokisi mibu ntuku motoba.

25:27  Bana bakoli ; Ezau ayebi mpe­nza koboma nyama, mpe azalaki koke­nde mingi o esobe. Yakob azalaki moto nye, akotikalaka mi­ngi o ema.

25:28  Izaka apusi kolinga Ezau, zambi alingi mingi kolia nyama ya bokila. Rebeka apusi kolinga Yakob.

25:29  Mokolo moko Yakob azalaki kolamba supu. Ezau auti o bilanga, alembi mpenza.

25:30  Alobi na Yakob : « Tika nalia bilei biye bya yo bya motane, nalembi mingi. » Yango wana bapesi ye nkombo Edom, lokola ‘ya motane’.

25:31  Yakob alobi na ye : « Liboso tekela ngai botomolo bwa yo. »

25:32  Ezau alobi : « Nakufi na nzala, botomolo bokosala ngai nini ? »

25:33  Yakob azongisi : « Laya ndai sikasikawa. » Ezau alayi, bongo atekeli Yakob botomolo bwa ye.

25:34  Yakob apesi ye mampa na supu. Ezau alei, ameli ; na nsima atelemi mpe akei. Tala ndenge Ezau atali botomolo bwa ye se mpamba.

Chapter 26

26:1  Nzala enene, leka eye o eleko ya Abarama, eyei ko­nga­la o mokili. Izaka akei o Gerar o mokili mwa Abimelek, mokonzi wa ba-Filisti.

26:2  Yawe abimeli ye, alobi : « Kokende o Ezipeti te, tikala kofanda o ekolo eye nakolakisa yo.

26:3  Ofanda o mokili moye ; ngai nakozala na yo mpe nakobenisa yo, zambi nakopesa yo na bana ba yo mokili moye mobimba ; nakokokisa elako nalakelaka tata wa yo Abarama.

26:4  Bankoko ba yo bakozala baike lokola minzoto mya likolo, mpe nakopesa bango mabelé maye ma­nso. Bato ba bikolo binso bakozwa bolamu mpo ya bango,

26:5  zambi Abarama atosaki ngai, atosaki maloba ma ngai mpe alandaki mitindo na mibeko mya ngai. »

26:6  Izaka afa­ndi o Gerar.

26:7  Bato ba mboka batuni ye mpo ya mwasi wa ye. Azongisi : « Azali ndeko wa ngai. » Abangi koloba ’te azali mwasi wa ye ; mbele bato ba mboka bakoboma ye mpo ya Rebeka, zambi azalaki mwasi kitoko.

26:8  Asili afandi kuna mikolo mingi, mokolo moko Abimelek, mokonzi wa ba-Filisti, awa atali o lininisa, amoni ’te Izaka azalaki kozinga Rebeka ekopi.

26:9  Abimelek abengi Izaka, alobi na ye : « Ntembe te, oyo azali mwasi wa yo ! Mpo nini olobaki ’te azali ndeko wa yo ? » Izaka azongisi : « Nakanisaki ’te okoki koboma ngai mpo ya ye, yango wana nalobaki bongo. »

26:10  Abimelek alobi lisusu : « Osali biso nini ko ? Soko moto wa mboka ya biso alalaki na mwasi wa yo, mbele omemisi biso ngambo. »

26:11  Abimelek apesi bato ba ye banso mobeko moye : « Tokoboma moto oyo akomeka kozala mobali oyo na mwasi wa ye mabe. »

26:12  Izaka azalaki kokata bilanga mpe bobele o mobu mona azwi biloko ebele ; solo, Yawe abenisi ye,

26:13  akomi moto monene. Mikolo minso azalaki kozwa biloko bya sika, akomi moto wa nkita mpenza.

26:14  Akomi nkolo wa ngombe na bi­bwele mingi, mpe na basali ebele. Ba-Filisti bakomi koyokela ye zuwa.

26:15  Ba-Filisti bazipi mabulu manso maye basali ba Abarama batimolaka kala.

26:16  Abimelek alobi na Izaka : « Longwa epai ya biso, zambi oleki biso na nguya. »

26:17  Izaka alongwi mpe akei kofanda o lobwaku la Gerar.

26:18  Izaka atimoli lisusu mabulu maye basali ba tata wa ye Abarama batimolaka mpe ba-Filisti bayaki kotondisa na mabelé nsima ya liwa lya Abarama ; apesi mango lisusu nkombo iye tata wa ye apesaka.

26:19  Awa basali ba Izaka bazalaki kotimola o lobwaku, bakuti liziba lya mai.

26:20  Kasi bakengeli ba ngo­mbe ba Gerar babandi koswana na bakengeli ba Izaka, balobi : « Mai maye mazali mai ma biso ! » Izaka atangi mai mana na nkombo Esek, zambi baswanisaki ye mpo ya ma­ngo.

26:21  Batimoli libulu lisusu, mpe ba­swani lisusu ; apesi lyango nko­mbo Sitna.

26:22  Alongwi mpe atimoli libulu lisusu. Sikawa baswanisi ye lisusu te ; apesi libulu lyango nko­mbo Rekobot, alobi : « Sikawa Yawe atikeli biso mabelé ; tokozwa biloko o mokili moye. »

26:23  Alongwi lisusu, akei o Berseba.

26:24  Yawe abimeli ye na butu, alobi : « Nazali Nzambe wa tata wa yo Abarama, obanga te, zambi ngai nazali na yo. Nakobenisa yo, nakopesa yo bana na bankoko, zambi nalingi kotombola mosaleli wa ngai Abarama. »

26:25  Izaka atongi altare mpe abo-ndeli nkombo ya Yawe kuna. Apiki ema ya ye o esika ena, mpe basali ba ye batimoli libulu.

26:26  Abimelek atiki Gerar mpo ya kokutana na Izaka ; ayei na kapita wa ye Akuzat mpe na mokonzi wa basoda ba ye Pikol.

26:27  Izaka alobi na bango : « Ntina nini boyei epai ya ngai ? Bino bolingi ngai te mpe bobengani ngai o mboka ya bino. »

26:28  Bazongisi : « Sikawa tomoni polele ’te Yawe azali na yo ; yango wana tolobi : Malamu biso na yo tolayelana ndai. Tolingi kokata bondeko na yo.

26:29  Olaya ’te okosala biso mabe te, mpo biso tonyokoloki yo te, tosalaki yo se malamu mpe topesaki yo nzela ya kokende na boboto. Sikawa ozwi bobenisi bwa Yawe. »

26:30  Izaka alambeli bango limpati, balei mpe bameli.

26:31  Na ntongontongo balayelani ndai. Na nsima Izaka atiki bango bakende ; bakabwani bongo na boboto.

26:32  Se o mokolo mona basali ba Izaka bayei koyebisa ye mpo ya libulu batimolaki, balobi : « Tozwi mai. »

26:33  Apesi libulu lyango nko­mbo Sabé. Tee lelo bakobengaka mboka ezali kuna Berseba, lokola ‘te : ‘Libulu lya ndai’.

26:34  Ekokisi Ezau mibu ntuku inei, abali basi babale : moko Yeudit, mwana wa Beeri, mo-Eti ; mosusu Basmat, mwana wa Elon, mo-Eti lokola.

26:35  Bango bayokisi Izaka na Rebeka mpasi mingi o motema.

Chapter 27

27:1  Izaka akomi mobange, miso ma ye makomi kolembe, azalaki komono lisusu te. Abengi Ezau, mwana wa ye wa liboso, alobi na ye : « Mwana wa ngai ! » Ezau alobi : « Ngai oyo ! »

27:2  Izaka alobi : « Omoni ’te nakomi mobange mpe nayebi te mokolo nini nakokufa.

27:3  Sikawa kamata litimbo na makula mpe kende kobomela ngai nyama.

27:4  Na nsima olambela ngai bilei biye nalingi, pesa ngai nalia, bongo nabenisa yo liboso ’te nakufa. »

27:5  Rebeka azalaki koyoka ntango Izaka azalaki kosolola na mwana wa ye Ezau. Bongo Ezau akei kobomela tata wa ye nyama o esobe.

27:6  Rebeka alobi na mwana wa ye Yakob : « Nayokaki ’te tata wa yo alobaki na ndeko wa yo Ezau :

27:7  ‘Yela ngai nyama ya zamba mpe lambela ngai nalia, na nsima nakobenisa yo o miso ma Yawe liboso ’te nakufa.’

27:8  Mwana, yoka ngai sikawa mpe sala lokola nakotinda yo.

27:9  Kende kotala etonga ya yo, kamatela ngai bana ntaba babale ba mafuta, nalambela tata wa yo bilei lokola ye alingi.

27:10  Yo moto okobonzela ye ya­ngo, akolia mpe na nsima akobenisa yo liboso ’te akufa. »

27:11  Yakob alobi na mama wa ye Rebeka : « Tala, ndeko wa ngai Ezau azali na nsuki mingi o nzoto, ngai te.

27:12  Awa tata wa ngai akosimba ngai, akoyeba ’te nakosi ye ; mbele akotombela ngai bobe esika ’te abenisangai. »

27:13  Mamaazongisi : « Mwa­na wa ngai, mabe mana ma­kwela ngai, yoka bobele monoko mwa ngai, kende kolukela ngai bana ba ntaba. »

27:14  Yakob akei kokamata ya­ngo mpe apesi mama wa ye. Mama alambi bilei lokola tata akoli­ngaka.

27:15  Na nsima Rebeka akamati bila­mba kitoko bya Ezau, mpe alatisi ndeko wa ye Yakob.

27:16  Alatisi ye lomposo la ntaba o maboko mpe o nkingo, esika azalaki na nsuki te ;

27:17  na nsima apesi mwana wa ye Yakob bilei na mpe mampa alambaki.

27:18  Yakob akei epai ya tata wa ye, alobi : « Tata ! » Ye azongisi : « Ngai oyo, kasi yo nani, mwana wa ngai ? »

27:19  Yakob alobi na tata wa ye : « Ngai Ezau, mwana wa yo wa liboso, nasali lokola otindaki ngai ; soko oli­ngi, fanda mpe lia nyama eye nabomi, mpo ’te na nsima obenisa ngai. »

27:20  Izaka alobi na mwana wa ye : « Mwana wa ngai, ndenge nini ozwi nyama noki boye ? » Yakob azongisi : « Yawe, Nzambe wa yo, asalisi ngai. »

27:21  Izaka alobi na Yakob : « Yaka penepene nasimba yo, mwana wa ngai, nayeba soko ozali mwana wa ngai Ezau to te. »

27:22  Yakob akei penepene na tata wa ye. Izaka asi­mbi ye mpe alobi : « Mongongo mosali mongongo mwa Yakob, kasi maboko lokola maboko ma Ezau. »

27:23  Ayebi te ’te ezalaki Yakob, zambi maboko mazalaki na nsuki lokola maboko ma ndeko wa ye Ezau. Mpe abenisi ye.

27:24  Atuni : « Ozali solo mwana wa ngai Ezau ? » Yakob azongisi : « Iyo, ezali ngai. »

27:25  Izaka alobi : « Mwana, pesa ngai nyama eye obomi, nalia, bongo nabenisa yo. » Yakob apesi ye mpe tata alei. Na nsima apesi ye vino, tata ameli.

27:26  Sikawa tata alobi : « Yaka, mwana wa ngai, mpe ozinga ngai ekopi. »

27:27  Abelemi mpe azingi tata ekopi. Awa Izaka ayoki nsolo ya bilamba, abenisi ye, alobi : « Nte­mbe te, nsolo ya mwana wa ngai ezali lokola nsolo ya elanga eye Yawe abenisi.

27:28  Nzambe anokisela yo mamio ma likolo, akabela yo mabelé makobota mbuma mingi ya ma­mpa mpe ya vino.

27:29  Bato ba bikolo bisusu basalela yo ; bato ba bikolo binso bafukamela yo. Zala mokonzi wa bandeko ba yo, bana ba mama wa yo bafukamela yo. Mabe ma­kwela oyo akotombela yo bobe. Babenisa oyo alingi ’te ozwa bolamu. »

27:30  Awa Izaka abenisi Yakob, bobele ntango Yakob atiki tata wa ye, Ezau ayei, auti bokila.

27:31  Alambi bilei mpe ayeli tata wa ye byango. Alobi na ye : « Tata, teleme mpe lia nyama ngai mwana wa yo nabomaki, na nsima okoki kobenisa ngai ! »

27:32  Tata wa ye Izaka atuni ye : « Yo nani ? » Ye azongisi : « Nazali mwana wa yo wa yambo, Ezau. »

27:33  Izaka abangi mpe alengi nzoto mobimba, atuni : « Bongo nani akendeki bo­kila mpe ayelaki ngai nyama ? Nalei bilei bya ye liboso ’te okoma awa. Na­be­nisi ye, bongo abenemi se­ko. »

27:34  Eyoki Ezau maloba ma tata, aleli makasi, ayoki motema mpasi. Alobi na tata wa ye : « Tata, benisa ngai mpe ! »

27:35  Tata alobi : « Ndeko wa yo ayaki kokosa ngai, mpe azwi bobenisi bozalaki bwa yo. »

27:36  Ezau azongisi : « Nkombo ya ye Yakob ezali ya mpamba te, asili akosi ngai mbala ibale. Abotoli ngai botomolo, mpe sikawa abotoli ngai bobenisi bwa tata ! » Abondeli tata : « Bo­ngo, okoki kobenisa ngai mpe te ? »

27:37  Izaka ayanoli Ezau : « Naluboli ye mokonzi wa yo, napesi ye bandeko ba ye banso basalela ye, natombeli ye mbuma ya mampa na vino ebele. Nasala nini lisusu mpo ya yo, mwana wa ngai ? »

27:38  Ezau atuni lisusu : « Tata, okoki kobenisa se moto moko ? Benisa ngai mpe ! » Izaka akangi monoko, alobi eloko te, Ezau abandi kolela makasi.

27:39  Bo­ngo tata wa ye alobi : « Tala, okofanda o mabelé malamu te, mpe mamio makokitela mango te.

27:40  Okobika bobele na mompa­nga, kasi okosalela ndeko wa yo. Kasi ntango okomibikisa oko­bwaka mokumba mwa ye. »

27:41  Ezau akomi koyina Yakob mpo ya bobenisi bwa tata azwaki. Amilobeli o motema : « Mikolo tokolela tata mikomi penepene. Soko akufi nakoboma ndeko wa ngai Yakob. »

27:42  Bayebisi Rebeka maloba ma mwana wa ye wa yambo ; abengi mwana wa ye wa nsima, Yakob, alobi na ye : « Ndeko wa yo Ezau alingi kosongisela yo mabe osalaki ye, alingi koboma yo.

27:43  Sikawa yoka, mwana wa ngai : Kende, kima epai ya ndeko wa ngai Laban o Aran.

27:44  Otikala kuna mwa mikolo kin’o nkanda ya ndeko wa yo ekosila,

27:45  kin’o motema mwa ye mokokita ; ntango akobanda kobosana makambo osalaki ye, nakotinda moto moko aya koluka yo kuna. Mpo nini nabungisa bino babale o mokolo moko ? »

27:46  Rebeka alobi na Izaka : « Ezalela ebe ya basi baye ba Eti elembisi ngai. Soko Yakob akobala mwasi mo-Eti lokola bango, bomoi bwa ngai bokosala lisusu na ntina te. »

Chapter 28

28:1  Izaka abengi Yakob mpe abenisi ye ; apesi ye malako, alobi : « Obala mwasi wa Kanana te.

28:2  Kende o Padan-Aram epai ya Betuel, nkoko wa yo, oyo abotaki mama wa yo. Bala mwasi kuna, pono mwasi moko o kati ya bana ba Laban, noko wa yo.

28:3  Nzambe wa bokasi bonso abenisa yo, asalisa yo mpo obota bana ebele, okoma bo-ngo lingomba linene lya bato.

28:4  Apesa yo na bana mpe na bankoko ba yo bolamu boye alakelaka Abarama ; okoma nkolo wa ekolo eye esika okofanda, eye Nzambe apesaka Abarama. »

28:5  Izaka atindi Yakob o esobe ya Padan-Aram, epai ya Laban, mwana wa Betuel, wa Aram, ndeko wa Rebeka, mama wa Yakob na Ezau.

28:6  Ezau amoni ’te Izaka abenisaki Yakob mpe atindaki ye o Padan-Aram mpo ’te abala mwasi kuna. Ntango tata abenisaki Yakob alobaki : « Obala mwasi wa Kanana te. »

28:7  Yakob atosaki monoko mwa tata wa ye na mama wa ye, akendeki o Padan-Aram.

28:8  Bongo sikawa Ezau ayebi ’te tata wa ye Izaka alingi basi ba Kanana te.

28:9  Akei epai ya Ismael mpe abali mwasi mosusu, nko­mbo ’te Makalat. Azali mwana wa Ismael, nkoko wa Abarama mpe ndeko wa Nebayot ; akomi mbanda wa basi basusu ba ye.

28:10  Yakob atiki Berseba mpe akei o Aran.

28:11  Awa moi mokiti, alingi kolala bobele o esika eye akomi. Akamati libanga, alalisi motó o libanga, mpe alali mpongi o esika ena.

28:12  Aloti ndoto : amoni ebuteli etelemi o mabelé ; nsonge ya yango ekomi tee o mampata, banzelu ba Nzambe bazalaki kokita mpe kobuta wana.

28:13  Yawe ayei koteleme pene na ye, alobi : « Nazali Yawe, Nzambe wa nkoko wa yo Abarama mpe Nzambe wa Izaka. Nakopesa yo mpe bankoko ba yo mabelé esika ozali kolala.

28:14  Bana ba yo bakozala baike lokola zelo, bokopala­ngana kin’o Westi, Esti, Nordi mpe Sudi. Bato ba mabota manso ma nse bakozwa bolamu mpo ya yo mpe mpo ya bana ba yo.

28:15  Ngai nazali na yo, nakobatela yo bipai bi­nso okokende mpe nakosongisa yo o mokili moye ; nakotika yo te liboso ’te maye nalakelaki yo masalema. »

28:16  Awa Yakob alamuki, alobi : « Solo, Yawe azali awa mpe ngai nayebaki te ! »

28:17  Akomi kobanga, alobi : « Eye ezali esika ya nsomo ! Ezali bobele ndako ya Nzambe mpe ezibeli ya likolo. »

28:18  Na ntongo mpenza Yakob atelemi, akamati libanga liye atiaki o nse ya motó, atelemisi lyango lokola likonzi, mpe asopeli lyango mafuta.

28:19  Apesi esika ena nkombo Betel, eye babengaki liboso Luz.

28:20  Yakob alaki elako eye : « Soko Nzambe asalisi ngai mpe abateli ngai o nzela inso nakokende, soko apesi ngai bilei mpe elamba,

28:21  soko nazongi lisusu o mboka ya tata wa ngai nzoto kolongonu, Yawe akozala Nzambe wa ngai.

28:22  Mpe liba­nga liye natelemisi lokola likonzi l­i­kokoma ndako ya Nzambe, mpe nakofuta ye eteni ya zomi ya biloko binso akopesa ngai. »

Chapter 29

29:1  Yakob asimbi nzela mpe akei o mokili mwa bana ba Kedem.

29:2  O nzela amoni libulu lya mai o esobe ; penepene na libulu lina bitonga bisato bya mpata bilali wana. Mpata izalaki kozwa mai ma bomeli se o libulu lina. Nzokande monoko mwa libulu mokangemi na libanga linene.

29:3  Ntango bibwele binso bisangani esika yoko, bake-ngeli balongoli libanga o monoko mwa libulu mpe bamelisi mpata mai ; na nsima bakangi lisusu libulu na libanga.

29:4  Yakob atuni bakengeli ba mpata : « Bandeko, bino bouti wapi ? » Ba­zo­ngisi : « Tosali bato ba Aran. »

29:5  Atu­ni lisusu : « Boyebi Laban, mwana wa Nakor ? » Bayanoli : « Toyebi ye. »

29:6  Atuni lisusu : « Laban azali malamu ? » Bazongisi : « Azali malamu ; tala kuna, mwana wa ye Rakele azali koya na etonga ya mpata. »

29:7  Yakob alobi : « Moi mozali naino, ntango ya kosongisa mpata o lopango ekoki naino te. Bomelisa mpata mpe bosonga koleisa yango o esobe. »

29:8  Kasi bango bayanoli : « Tokoki komelisa yango mai sikawa te, liboso bitonga binso bya mpata bisangana awa ; na nsima tokoki kolongola libanga o monoko mwa libulu mpo tomelisa mpata mai. »

29:9  Ezalaki ye naino kosolola na bango, Rakele ayei na mpata ya tata wa ye, zambi azalaki mokengeli wa mpata.

29:10  Awa Yakob amoni Rakele, mwana wa noko wa ye Laban, akei kolongola libanga o monoko mwa libulu lya mai mpe amelisi mpata ya noko wa ye Laban.

29:11  Yakob azingi Rakele ekopi, abandi kolela.

29:12  Ayebisi Rakele ’te azalaki ndeko wa tata wa ye, mwana wa Rebeka. Rakele akei mbangu koyebisa tata wa ye.

29:13  Eyoki Laban nkombo ya Yakob, mwana wa ndeko wa ye Rebeka, akei mbangu koyamba ye ; ayambi ye o maboko, azingi ye ekopi, mpe akei na ye o ndako. Yakob ayebisi ye makambo ma ye manso.

29:14  Laban alobi na ye : « Solo, ozali makila moko na ngai ! » Bongo Yakob atikali epai ya ye sa­nza mobimba.

29:15  Laban alobi na Yakob : Ata osali ndeko wa ngai, okoki kosalela ngai mpamba te. Yebisa ngai lifuta nini olingi kozwa.

29:16  Laban azalaki na bana basi babale : moko nkombo ya ye Lea, leki wa ye Rakele.

29:17  Lea azalaki na miso gboto, kasi Rakele azalaki na nzoto mpe na elongi kitoko.

29:18  Yakob alingi Rakele. Azo-ngiseli Laban : « Nakosalela yo mibu nsambo, bongo nabala Rakele, mwana wa yo wa nsuka. »

29:19  Laban alobi : « Eleki malamu nabalisa ye na yo esika ya kopesa ye na mompaya. Tikala awa. »

29:20  Yakob asali mosala mibu nsa-mbo mpo ya kobala Rakele. Azalaki komono mibu mina nsambo lokola se mwa mikolo, zambi apusi kolinga Rakele.

29:21  Na nsima Yakob alobi na Laban : « Nakokisi elaka ya ngai, pesa ngai mwasi wa ngai, nabala ye. »

29:22  Laban abengi bato ba­nso ba mboka mpe alambeli bango li­mpati.

29:23  Kasi na mpokwa akamati mwana wa ye Lea mpe akei kotika ye o ndako ya Yakob ; Yakob aya­mbi ye lokola mwasi wa ye.

29:24  Laban akamati mpe mosaleli wa ye Zilpa, akende kosalela mwana wa ye Lea.

29:25  Etani ntongo, Yakob aka­mwi awa amoni ’te ezalaki Lea. Alobi na Laban : « Osali ngai nini ko ? Nasalaki mosala mpo ya Rakele te ? Mpo nini okosi ngai ? »

29:26  Laban azongisi : « O mboka ya biso tokobalelaka moto mwana wa nsima te, soko mwana wa yambo abali naino te.

29:27  Poso eye sepela naino eyenga ya libala. Na nsima, nakopesa yo mpe mwasi mosusu, soko okosalela ngai mibu nsambo misusu. »

29:28  Yakob asali bongo, afandi poso mobimba kosepela eyenga ya libala na Lea. Na nsima Laban apesi ye Rakele, azala mwasi wa ye.

29:29  Laban apesi mosaleli wa ye Bila na mwana wa ye Rakele mpo asalela ye.

29:30  Bo­ngo Yakob afandi mpe na Rakele ; ná Lea ná Rakele apusi kolinga Rakele. Asaleli noko wa ye mibu nsa­mbo misusu.

29:31  Yawe amoni ’te Yakob alingi Lea mingi te, bongo apesi Lea bana, kasi apesi Rakele te.

29:32  Lea azwi zemi mpe aboti mwana mobali, apesi ye nkombo Ruben, alobi : « Yawe atali mawa ma ngai, sikawa mobali akolinga ngai. »

29:33  Azwi zemi lisusu mpe aboti mwana mobali, alobi : « Solo, Yawe amoni ’te mobali ali­ngi ngai te, bongo apesi ngai mpe mwana oyo » ; apesi ye nkombo Simeon.

29:34  Azwi zemi lisusu mpe aboti mwana mobali, alobi : « Ntembe te, sikawa mobali akokangema na ngai, zambi naboteli ye bana babali basato » ; apesi mwana nkombo Levi.

29:35  Azwi lisusu zemi mpe aboti mwana mobali, alobi : « Sikawa nakokumisa Yawe » ; yango wana apesi mwana nkombo Yuda. Na nsima aboti lisusu te.

Chapter 30

30:1  EmoniRakele’te akoki kobotela Yakob ata mwana mo­ko te, ayokeli ndeko wa ye Lea zuwa. Alobi na Yakob : « Sala ’te ngai mpe nabota, soki te, nakokufa ! »

30:2  Yakob asiliki na Rakele mpe alobi : « Nakomi nde Nzambe ? Ye moto akangi libumu lya yo ! »

30:3  Rakele alobi : « Kamata mosaleli wa ngai Bila, fanda na ye mpo abota. Abota o bibelo bya ngai, bongo mwana azala mwana wa ngai. »

30:4  Rakele apesi Yakob mosaleli wa ye Bila mpe Yakob afandi na ye.

30:5  Bila azwi zemi mpe aboteli Yakob mwana mobali.

30:6  Rakele alobi : « Nzambe asali ngai malamu ; andimeli ngai mpe apesi ngai mwana mobali. » Yango wana apesi ye nkombo Dan.

30:7  Bila, mosaleli wa Rakele, azwi zemi lisusu mpe aboteli Yakob mwana mobali mosusu.

30:8  Rakele alobi : « Mpo ya Nzambe nawelani na motomolo wa ngai mpe nalongi ye » ; apesi mwana nkombo Neftali.

30:9  Emoni Lea ’te kobota esili, apesi Yakob mosaleli wa ye Zilpa mpo azala mwasi wa ye.

30:10  Zilpa, mosaleli wa Lea, aboteli Yakob mwana mobali.

30:11  Lea alobi : « Ngai makila malamu. » Apesi mwana nkombo Gad.

30:12  Na nsima Zilpa, mosaleli wa Lea, aboteli Yakob lisusu mwana mobali.

30:13  Lea alobi : « Esengo enene, mpo basi bakopesa ngai lo­ngonya. » Apesi ye nkombo Aser.

30:14  O eleko ya kobuka mbuma ya mampa, Ruben akei o bilanga mpe azwi ‘mbuma ya bolingi’, apesi yango na mama wa ye Lea. Rakele alobi na Lea : « Nabondeli yo, kabela ngai ‘mbuma ya bolingi’ ya mwana wa yo. »

30:15  Lea azongisi : « Osili obotoli ngai mobali, ekoki boye ! Mpo nini olingi kobotolo ngai mpe ‘mbuma ya bolingi’ ya mwana wa ngai ? » Rakele alobi : « Malamu, lelo na butu mobali akende o ndako ya yo mpe ngai nazwa ‘mbuma ya bolingi’ ya mwana wa yo. »

30:16  Ekomi mpokwa, Yakob ayei, auti o bila-nga. Lea abimi o ndako mpo ya koyamba ye, alobi na ye : « Lelo okolala o ndako ya ngai, zambi okomi ndanga mpo ya ‘mbuma ya bolingi’ ya mwana wa ngai. » Na butu bona Yakob alali na ye.

30:17  Nza­mbe andimeli Lea ; Lea azwi zemi mpe aboteli Yakob mwana mobali wa batano.

30:18  Lea alobi : « Nzambe afuti ngai, zambi napesi mobali wa ngai mosaleli wa ngai » ; apesi ye nko­mbo Izakar.

30:19  Lea azwi zemi lisusu mpe aboteli Yakob mwana mobali wa motoba.

30:20  Alobi : « Nzambe akabeli ngai likabo kitoko, sikawa mobali wa ngai akopesa ngai lokumu, za­mbi naboteli ye bana babali mo­toba. » Apesi mwana nkombo Zabulon.

30:21  Na nsima aboti mwana mwasi, apesi ye nkombo Dina.

30:22  Sikawa Nzambe akanisi Rakele. Ayoki losambo la ye, afungoli libumu lya ye.

30:23  Rakele azwi zemi mpe aboti mwana mobali, alobi : « Nza­mbe alo­ngoli ngai nsoni. »

30:24  Apesi mwana nko­mbo Yosefu mpe alobi : « Yawe apesa ngai mwana mobali mosusu. »

30:25  Awa Rakele aboti Yosefu, Yakob alobi na Laban : « Pesa ngai nzela nazonga epai ya ngai, o ekolo ya ngai.

30:26  Pesa ngai bana na basi ba ngai, baye nasalelaki yo mosala mpo nazwa bango, bongo nakende. Oyebi malamu ’te nasalelaki yo mingi. »

30:27  Kasi Laban alobi na ye : « Soko olingi ngai solo, yoka naino : Nayebi ’te Yawe abenisi ngai mpo ya yo. »

30:28  Abakisi maloba maye : « Yebisa ngai lifuta nini olingi napesa yo, nakopesa lyango. »

30:29  Yakob azongisi : « Yo moko oyebi boniboni nasalelaki yo, mpo ya mosala mwa ngai bibwele bya yo bikomi mingi.

30:30  Liboso ozalaki na biloko mingi te, awa ngai nabandi mosala biloko bikomi mingi mpenza, mpe Yawe abenisi yo. Mokolo nini nakosala mosala mpo ya libota lya ngai moko ? »

30:31  Laban ayanoli : « Nafuta yo nini ? » Yakob azongisi : « Ofuta ngai eloko te. Soko ondimi kosala lokola nakoloba, ngai mpe nakondima kokengele bibwele bya yo.

30:32  Tala lelo etonga mobimba ya bibwele bya yo. Longola mpata inso izali na nzoto eindo to matono matono, na mpe ntaba inso izali na matono. Nakozwa yango lokola lifuta lya ngai.

30:33  Bongo bosembo bwa ngai bokomonono na nsima. Mokolo okoya kotala bibwele bya ngai, soko omoni ntaba ezangi matono to mpata ezali moindo te, okoki koloba ’te nakosi ; wana nakondima ’te okangi ngai moyibi. »

30:34  Laban alobi : « Malamu, tosala lokola olobi. »

30:35  Se mokolo mona Laban alongoli ntaba inso ya babali mpe ya basi, iye izali na nzoto matono matono to nzela nzela ná mpe mpata iindo inso. Apesi yango na bana ba ye moko.

30:36  Akei kofa­nda epai esusu ; kati ya ye na Yakob nzela ezalaki elai lokola mobembo mwa mikolo misato. Mpe Yakob azalaki koleisa bibwele bya Laban biye bitikalaki.

30:37  Yakob akamati bitapi bibesu bya nzete ya peuplier, amandier na platane. Alongoli byango lomposo bisika bisika, bikomi milongo milongo : mpembe na miindo.

30:38  Na nsima atii bitapi biye o bisika bi­bwele bikoya komele mai, bibwele bikomi mpe kolukana.

30:39  Mpe lokola bizalaki kosangisa nzoto penepene na bitapi bina, biboti bana ba nzoto matono matono, bisusu nzoto nzela nzela.

30:40  Na nsima Yakob asali mayele mpo ’te mpata basi i­nso o etonga ya Laban iye ikoki kobota bana, iyebana na mpata babali izali na nzoto nzela nzela o etonga ya ye. Bongo azwi nyama mingi, asangisi yango na bibwele bya Laban te.

30:41  Mbala inso Yakob amoni nyama ya nzoto ekasi isalaki kolukana, atii bitapi o boso bwa miso ma nyama yango, o bilielo mpo ’te isangisa nzoto penepene na bitapi bina.

30:42  Soko izalaki na nzoto makasi te, atii byango te, Laban azwi bongo bibwele bya nzoto etau, Yakob biye bya nzoto makasi.

30:43  Yakob akomi na biloko mingi, na etonga enene, na basali basi mpe basali babali, na kamela mpe na mpunda.

Chapter 31

31:1  Yakob ayoki ’te bana ba Laban bazalaki koloba : « Yakob akamati biloko binso bizalaki na tata wa biso ; akomi na biloko mingi mpo ya tata wa biso. »

31:2  Yakob atali elongi ya Laban, amoni ’te boyokani bozalaki lisusu te lokola liboso.

31:3  Yawe alobi na Yakob : « Zo­nga o mokili mwa bankoko ba yo epai ya bandeko ba yo ; ngai nakozala na yo. »

31:4  Yakob abe­ngi Rakele na Lea o esobe esika bibwele bizalaki.

31:5  Alobi na bango : « Nazali komono ’te tata wa bino azali lisusu malamu na ngai te lokola kala, kasi Nzambe wa tata wa ngai asalisaki ngai.

31:6  Bino moko boyebi ’te nasalisaki tata wa bino na makasi ma ngai manso.

31:7  Tata wa bino akosaki ngai, abongolaki lifuta lya ngai mbala zomi, kasi Nzambe alingisi ye te ’te asala ngai mabe.

31:8  Ntango alobaki : « Nyama ya nzoto matono matono ikozala lifuta lya yo », nyama inso ibotaki bana ba nzoto matono matono. Ntango alobaki : « Nyama inso izali na nzoto nzela nzela ikozala lifuta lya yo », nyama inso ibotaki bana ba nzoto nzela nzela.

31:9  Nza­mbe moto abotoli tata wa bino bi­bwele mpe apesi ngai byango.

31:10  Ekomaki nta­ngo nyama ikolukanaka mpo ya kobota nalotoki ndoto, natombolaki miso, namonoki ’te ntaba babali, iye izalaki koluka ntaba basi, inso izalaki nzoto matono matono to nzela nzela.

31:11  Anzelu wa Nzambe abe­ngaki ngai o ndoto : ‘Yakob !’ Na­ndimaki : ‘Ngai oyo !’

31:12  Alobaki : ‘Tombola miso mpe tala : ntaba babali izali kosangisa nzoto na ntaba basi izali na matono to na nzoto nzela nzela ; namonoki makambo manso Laban asalaki yo.

31:13  Ngai nazali Nzambe, oyo abimelaki yo o Betel, esika osopelaki libanga mafuta mpe olakelaki ngai elako. Sikawa teleme, longwa o ekolo eye mpe zonga o ekolo ya yo’. »

31:14  Rakele na Lea bazongiseli ye : « Biso tokozwa ndambo ya lisango o ndako ya tata wa biso lisusu te.

31:15  Ye moko azali kotala biso lokola bampaya, zambi ateki biso mpe alei mbongo ye moko.

31:16  Solo, biloko binso Nzambe abotoli tata wa biso, bikomi bya biso moko mpe bya bana ba biso. Yo, sala bobele lokola Nzambe alobelaki yo. »

31:17  Yakob atelemi, abutisi bana na basi ba ye o kamela,

31:18  mpe ata­mbwisi bibwele bya ye o liboso lya ye, biye azwaki o esobe ya Padan-Aram ; akei na byango epai ya tata wa ye Izaka o mokili mwa Kanana.

31:19  Ebimaki Laban mpo ya kokata nsuki ya mpata ya ye, Rakele akamati bikeko bya libota bizalaki o ndako ya tata wa ye.

31:20  Yakob azali mo-Aram Laban mayele ; ayebisi ye te ’te akokima.

31:21  Akimi na biloko bya ye binso, akei mpe akatisi ebale Efrate. Alandi nzela epai ya ngomba Galaad.

31:22  Nsima ya mikolo misato, bayebisi Laban ’te Yakob akimi.

31:23  Laban akamati bandeko ba ye mpe alandi Yakob mikolo nsambo tee akuti ye o ngomba Galaad.

31:24  Nza­mbe abimeli Laban, moto wa Aram, na ndoto mpe alobi na ye : « Keba ’te oloba na Yakob likambo lyoko lya mabe to lya malamu te. »

31:25  Laban azwi Yakob asili kopika ema o ngomba. Laban na bandeko ba ye bazali se bongo. Batelemisi ema o ngomba Galaad.

31:26  Laban alobi na Yakob : « Mpo nini okimi ngai na bonkutu mpe okei na bana ba ngai lokola bao­mbo nsima ya etumba ?

31:27  Ntina nini obombeli ngai likambo liye mpe oyebisi ngai te ? Soko oyebisaki ngai, mbele nayaki kotika yo na esengo mpe na nzembo, na mbonda mpe na nzenze !

31:28  Oboyaki napesa bana ba ngai babali na basi mbote ya bokabwani ! Solo, osalaki bozoba !

31:29  Soko nalingi, nakoki kosala yo mabe ; kasi o butu boleki Nza­mbe wa bankoko ba yo alobaki na ngai : ‘Okeba ’te oloba na Yakob likambo lyoko lya mabe to lya malamu te’.

31:30  Okendeki zambi oyokaki mposa enene ya komono ndako ya tata wa yo ! Kasi mpo nini oyibi bikeko bya ngai ? »

31:31  Yakob azongiseli ye : « Naba-ngaki, nakanisaki ’te okobotolo ngai bana ba yo.

31:32  Kasi moto oyo akozwama na bikeko bya banza-mbe ba yo, akobika te. O miso ma bandeko banso, tala soko bikeko bya yo bizali awa, mpe kamata byango. » Yakob ayebi te ’te Rakele ayibaki byango.

31:33  Laban akei koluka o ema ya Lea, na nsima akei o ema ya basaleli babale ; kasi azwi eloko te. Abimi o ema ya Lea mpe akoti o ema ya Rakele.

31:34  Kasi Rakele akamataki bikeko bya ndako. Atiaki byango o libenga lya kamela mpe afandeli byango. Laban aluki o ema mobimba kasi azwi eloko te.

31:35  Rakele alobi na tata wa ye : « Mokonzi, osilika te, nakoki koteleme mpo ya yo te, zambi nazali na mpasi eye biso basi tokosalaka na ya­ngo. » Laban aluki mingi, kasi azwi bikeko bya ye te.

31:36  Motema mwa Yakob moyei móto mpenza, alemwi na Laban ; agangeli ye : « Nasala nini ? Okangi ngai na likambo nini ? Olandi ngai na makasi boye !

31:37  Oluki o kati ya biloko bya ngai binso, ozwi nde eloko yoko ya ndako ya yo ? Lakisa yango, bandeko ba ngai na ba-ndeko ba yo bamono, bongo bakata likambo lya biso !

31:38  O mibu ntuku ibale nasalaki o ndako ya yo ata mpata yoko to ntaba yoko ebotaki libota libe te. Ya etonga ya yo naliaki mpata mobali yoko te.

31:39  Mpata iye iliamaki na nyama ya zamba, ngai moko nazalaki kofuta yango. Iye bayibelaki ngai na moi to na butu, osengisaki ngai ’te nafuta yo yango.

31:40  Nazalaki koyoka mo­lunge na moi, nazalaki koyoka mpio na butu ; nazalaki kozwa mpongi noki te.

31:41  Bobele bongo nafandaki o ndako ya yo mibu ntuku ibale mobimba. Nasalelaki yo mosala mibu zomi na minei mpo ya kobala bana ba yo, nasalaki lisusu mibu motoba mpo ya kozwa nda­mbo ya bibwele bya yo, mpe obo­ngolaki lifuta lya ngai mbala zomi.

31:42  Soko Nzambe wa tata wa ngai, ye Nzambe wa Abarama, mpe Nza­mbe wa nsomo wa Izaka asalisaki ngai te, mbele nazongaki o mboka maboko mpa­mba. Kasi Nzambe amonoki mpasi ya ngai ná mosala mwa maboko ma ngai ; yango wana o butu boye akati likambo. »

31:43  Laban azongiseli Yakob : « Bana basi bazali bana ba ngai, bana ba bango bazali bana ba ngai, bibwele bizali bibwele bya ngai : binso ozali komono awa, bizali bya ngai. Nakoki nde kosala bango mpe bana ba bango mabe ?

31:44  Ebongi biso na yo tokata bondeko mpe totika elembo ya bondeko awa. »

31:45  Yakob akamati libanga linene mpe atelemisi lyango lokola liko-nzi.

31:46  Alobi na bandeko ba ye : « Bolokoto mabanga. » Balokoti maba-nga mpe basangisi mango esika yoko, mpe balei o esika eye basa-ngisi mabanga.

31:47  Laban apesi ma­ngo nkombo Yegar-Saduta, Yakob atangi mango Galed.

31:48  Laban alobi : « Mabanga maye tosangisi esika yoko mazala elembo ’te biso na yo toyokani lelo. » Yango wana atangi mango Galed,

31:49  na Mispa, zambi alobaki : « Awa tokokabwana, Yawemei atalela biso likambo liye.

31:50  Soko okonyokolo bana basi ba ngai, mpe okokamata basi basusu, yeba ’te, ata moto moko ayebi ya­ngo te, Yawemei akozala kati ya biso na yo. »

31:51  Laban alobi na Yakob : « Tala mabanga nasangisi mpo ya kotia ndelo kati ya biso babale ; tala mpe likonzi natelemisi.

31:52  Mabanga mana mazala ndelo ; nakoki koleka mango na mayele mabe te mpo nakoma epai ya yo, yo mpe okoki koleka mango te mpo okoma epai ya ngai.

31:53  Nzambe wa Abarama mpe Nzambe wa Nakor bazala bazuzi ba biso. » Yakob alayi na nko­mbo ya ‘Nzambe wa nsomo’ wa Izaka, tata wa ye.

31:54  Yakob abonzi nyama ya libonza o ngomba mpe abengi bandeko ba ye mpo ’te balia limpati. Balei limpati mpe butu mobimba batikali o ngomba.

Chapter 32

32:1  Laban alongwi o mbeto na ntongo ntongo. Azingi bana babali na bana basi ba ye ekopi, mpe abenisi bango. Na nsima akei mpe azongi o mboka ya ye.

32:2  Yakob akobi nzela ya ye. Azwani na ba­nzelu ba Nzambe.

32:3  Emoni Yakob banzelu, alobi : « Ezali nganda ya Nzambe », mpe apesi esika ena nkombo Makanayim.

32:4  Yakob atindi bato epai ya ndeko wa ye Ezau o mokili mwa Seir, o esobe ya Edom.

32:5  Atindi bango boye : « Boyebisa mokonzi ’te ndeko wa ye Yakob atindeli ye maloba maye : Nafandaki epai ya Laban tee lelo.

32:6  Nakomi na ngombe mpe na mpunda, na basali babali na basali basi. Nayebisi mokonzi wa ngai bongo mpo ayamba ngai malamu ! »

32:7  Bantoma bazongi epai ya Yakob, balobi : « Tokendeki epai ya ndeko wa yo Ezau. Azali koya kokutana na yo, akoya na bato nkama inei. »

32:8  Yakob abangi mingi, nsomo ekangi ye. Akaboli bato, ngombe, mpata na kamela ya ye ndambo ndambo.

32:9  Amilobeli : « Soko Ezau ayei mpe abebisi ndambo yoko, ndambo esusu ndezwi ntango ya komibikisa. »

32:10  Yakob agangi : « E Nzambe wa nkoko wa ngai Abarama, Nzambe wa tata wa ngai Izaka, ozali Yawe oyo alobaki na ngai : Zonga o mokili mwa yo, epai ya bandeko ba yo, nakosala yo se malamu.

32:11  Ngai mosaleli wa yo, nabongi soki te ’te nazwa makabo opesaki ngai, nazwa bolamu olakisaki ngai. Ntango natikaki mokili mwa ngai mpe nakatisaki Yordane, nazalaki na lingenda o maboko, eloko esusu te ; mpe tala sikawa nakaboli bato ba ngai mangomba mangomba.

32:12  Nabondeli yo, obikisa ngai o maboko ma ndeko wa ngai Ezau. Nazali kobanga ’te akoya koboma biso banso, ná mama ná bana.

32:13  Nzokande yo moto olobaki na ngai : Nakosala yo malamu, nakopesa yo bana ebele lokola zelo o libongo lya mbu ; moto moko akoki kotanga bango te, zambi baleki mingi. »

32:14  O butu bona Yakob atikali se wana. Aponi nyama ya etonga ya ye mpo abonzela ndeko wa ye Ezau.

32:15  Akamati ntaba basi nkama ibale, ntaba babali ntuku ibale, mpata basi nkama ibale mpe mpata babali ntuku ibale,

32:16  kamela basi ntuku isato izalaki konungisa bana na mpe bana ba yango, ngombe basi ntuku inei na ngombe babali zomi, mpu­nda basi ntuku ibale na bana mpu­nda zomi.

32:17  Apesi nyama inso na basali ba ye, moko moko akende na etonga ya ye. Alobi na basali : « Bino boleka o liboso lya ngai, botika mwa ntaka o kati ya bitonga. »

32:18  Apesi moto wa liboso mobeko moye : « Soko ndeko wa ngai Ezau akokutana na yo mpe akotuna yo : « Ozali moto wa nani ? Ozali koke­nde wapi ? Nyama iye ozali kotambwisa ya nani ? »

32:19  okozongisela ye : “Izali ya ndeko wa yo Yakob, atindeli mokonzi wa ye Ezau ya­ngo ; ye moko azali koya nsima ya biso”. »

32:20  Atindi se bongo na moto wa babale, na moto wa basato mpe na bakengeli banso ba bitonga : « Bokoloba na Ezau se bongo ntango boko­swana na ye,

32:21  bokoloba : Nde­ko wa yo Yakob azali kolanda biso nsima. » Mpo akanisi : « Na libonza nakotinda liboso, nakosepelisa ye. Ntango tokokutana nsima, mbele akoyamba ngai malamu. »

32:22  Bakei na mabonza liboso, ye moko atikali naino o nganda na butu bona.

32:23  O butu bona Yakob atelemi, akamati basi ba ye babale, basaleli basi babale, na mpe bana ba ye zomi na moko mpe akatisi mai ma Yabok.

32:24  Alekisi bango banso na mpe biloko binso bizalaki na ye o ngambo.

32:25  Yakob atikali ye moko. Mobali moko abundi na ye tee ntongo sa.

32:26  Awa amoni ’te akoki kokweisa Yakob te, atuti ye o loketo mpe lokolo lokomi kotengeme ntango bazalaki kobunda.

32:27  Na nsima alobi na Yakob : « Tika ngai sikawa, mpo ntongo esili etani. » Yakob azongisi : « Nakotika yo te, liboso ’te obenisa ngai. »

32:28  Ye atuni : « Nko­mbo ya yo nani ? » Azongisi : « Yakob ! »

32:29  Motoona alobi : « Nko­mbo ya yo ekozala lisusu Yakob te, kasi Israel, zambi obundaki na Nza­mbe mpe na bato, mpe olongaki. »

32:30  Na nsima Yakob atuni ye : « Yebisa ngai nkombo ya yo. » Ye azo-ngisi : « Mpo nini otuni nkombo ya ngai ? » Mpe abenisi ye o esika ena.

32:31  Yakob apesi esika ena nkombo Penuel, alobi : « Namonoki Nzambe na miso, nzokande nakufi te. »

32:32  Ntango Yakob atiki Penuel moi mobandi kotana, azalaki kotengwa mpo ya mpasi o loketo.

32:33  Ntina yango, tee lelo bana ba-Israel bakoliaka mosuni mwa ebelo te, eye ezali penepene na loketo, mpo a­nzelu atutaki Yakob na ebelo, na nsuni eye ezali penepene na loketo.

Chapter 33

33:1  Yakob átombola miso, amoni ’te Eza azalaki koya elo­ngo na bato nkama inei. Akaboli bana kati ya Lea, Rakele na basaleli basi babale.

33:2  Atii basaleli basi na bana ba bango liboso, nsima Lea na bana ba ye, o nsuka Rakele na Yosefu.

33:3  Ye moko aleki liboso lya bango mpe agumbami kin’o nse mbala nsambo liboso ’te akoma o miso ma ndeko wa ye.

33:4  Kasi Ezau apoti mbangu mpo ya kokutana na ye, ayambi ye na maboko mpe azingi ye ekopi ; bango babale baleli.

33:5  Ezau átombola miso, amoni basi na bana bazalaki koya, atuni : « Bango banani ? » Yakob azongisi : « Bazali bana Nzambe akabeli ngai, mosaleli wa yo. »

33:6  Basaleli basi babelemi elongo na bana ba bango mpe bakumbameli Ezau.

33:7  Lea abelemi elongo na bana ba ye, bango mpe bakumbameli ye ; na nsima Yosefu na Rakele babelemi mpe bakumbameli ye lokola.

33:8  Ezau atuni : « Olingi kosala nini na biloko binso namonoki o nzela ? » Yakob azongisi : « Ezali mpo ’te nazwa bolamu o miso ma yo, mokonzi wa ngai. »

33:9  Ezau alobi lisusu : « Ndeko wa ngai, nazali na biloko bya ngai ; biloko bya yo bitikala bya yo moko. »

33:10  Kasi Yakob alobi : « Te, nabondeli yo, soko nazwi bolamu o miso ma yo, oyamba libonza liye lya ngai. Ya solo, namoni elongi ya yo lokola bakomonoko elongi ya Nzambe, zambi oyambaki ngai malamu.

33:11  Bongo yamba libonza nayeli yo. Nzambe asali ngai malamu, naza­ngi eloko te. » Awa abondeli ye mi­ngi, Ezau ayambi mabonza mana.

33:12  Ezau alobi : « Tolongola nganda awa, tokende ; ngai nakokende liboso lya yo. »

33:13  Kasi Yakob azongisi : « Mokonzi, oyebi ’te bana bazali batau, nazali mpe na mpata mpe na ngombe izali konungisa bana ; soko natambwisi yango na makasi, ata mokolo moko mpamba, bibwele binso bikokufa.

33:14  Malamu, yo mokonzi okende liboso lya ngai mosaleli wa yo : nakokende malembe, lokola ekoki na etonga ekotambola liboso lya ngai, mpe na bana ba ngai, tee nakokoma o Seir, mboka ya mokonzi wa ngai. »

33:15  Ezau alobi : « Nakotika ndambo ya bato ba ngai batikala na yo. » Kasi Yakob azo­ngisi : « Ntina nini ? Soko nazwi bolamu o miso ma mokonzi wa ngai, ekoki ! »

33:16  Bobele o mokolo mona Ezau azongi o Seir.

33:17  Yakob akei epai ya Sukot, amitongeli ndako, atongeli mpe bibwele bya ye mia­nza ; yango wana bapesi esika ena nkombo Sukot, lokola ’te « ndako ya nzete ».

33:18  Elongwi Yakob o Padan-Aram, akomi o mboka Sikem o mokili mwa Kanana nzoto kolongonu. Apiki nganda penepene na mboka.

33:19  Asombi eteni ya mabelé esika apikaki ema ya ye, afuti bana ba Amor, tata wa Sikem, mitako monkama.

33:20  Atongi altare o esika ena mpe apesi yango nkombo ‘El, Nzambe wa Israel’.

Chapter 34

34:1  Dina, mwana mwasi oyo Lea abotelaki Yakob, abimi mpo akende kotala bilenge basi ba mboka.

34:2  Sikem, mwana wa mo-Ivi Amor, mokonzi wa ekolo, amoni ye, akangi ye na makasi mpe abebisi ye.

34:3  Apesi motema mobimba na Dina, mwana wa Yakob, alingi elenge mwasi oyo mingi mpenza mpe aluki kokutana na ye.

34:4  Sikem ayebisi yango na tata wa ye Amor, alobi : « Balela ngai elenge mwasi oyo, azala mwasi wa ngai. »

34:5  Yakob ayoki ’te Sikem abebisaki mwana wa ye Dina, kasi awa bana babali ba ye bazalaki kokengele bibwele o esobe, alobi eloko te tee mokolo bango bayei.

34:6  Amor, tata wa Sikem akei kosolola na Yakob.

34:7  Bana ba Yakob bayoki yango ntango bauti o bila­nga ; bayoki mabe mpenza mpe bakomi na nkanda enene mpo Sikem, awa abebisaki mwana wa Yakob, asalaki likambo lya nsomo : ekoki kosalema o Israel te !

34:8  Amor alobi na bango : « Mwana wa ngai Sikem alingi ndeko wa bino mingi mpenza, nasengi bino, bobalisa ye mwana wa bino.

34:9  Tokoma bandeko mpo ya libala. Bopesa biso bana basi ba bino, biso mpe tokopesa bino baye ba biso.

34:10  Bokofanda na biso esika yoko, bokoleka nzela inso bolingi, bokofanda esika bolingi. »

34:11  Sikem alobi na tata mpe na bandeko ba elenge mwasi : « Soko bondimeli ngai, nakopesa bino manso bokosenge.

34:12  Bokatela ngai motuya monene lokola mosolo mwa libala mpe likabo lya libala, nakofuta lokola bokosenge ngai ; kasi botikela ngai mwana mwasi. »

34:13  Bana ba Yakob bayanoli Sikem na tata wa ye Amor, nzokande balobi na ye na mayele, zambi abebisaki lokumu la ndeko wa bango Dina.

34:14  Balobi : « Tokoki kondimela yo te, zambi tokoki kopesa ndeko wa biso te na mobali akatemi nzoto te, epai ya biso ezali likambo lya nsoni.

34:15  Tokondima bobele soko bokosala lokola biso : bongo babali banso bakatisa nzoto.

34:16  Tokobalisa bino bana basi ba biso, mpe tokobala baye ba bino, tokofanda epai ya bino mpe tokokoma ekolo yoko.

34:17  Soko bondimi te mpe bolingi kokatisa nzoto te, biso tokolongwa awa na mwana wa biso. »

34:18  Amor na mwana wa ye Sikem basepeli na maloba mana.

34:19  Elenge mobali azili te mpo asala yango, mpo alingi mwana wa Yakob mingi, mpe o ndako ya tata wa ye azalaki moto monene.

34:20  Amor na mwana wa ye Sikem bakei o esika bakosambaka makambo ma mboka ; balobi na bana mboka boye :

34:21  « Bato baye bandimi biso. Ebongi bafanda o mokili mwa biso, basala misala mya bango. Mokili mwa biso mosala mpe mwa bango. Biso tobala bana ba bango, bango mpe babala bana ba biso.

34:22  Kasi bakondima kofanda na biso esika yoko, mpe kokoma na biso ekolo yoko bobele soko biso banso tondimi kokatisa nzoto lokola ekosalemaka epai ya bango.

34:23  Bitonga, biloko mpe nyama ya bango inso ikosala ya biso ; bongo tondima likambo lyango mpo ’te batikala epai ya biso. »

34:24  Bato banso bazalaki o esika ya bosambi, bayoki maloba ma Amor mpe ma mwana wa ye Sikem, mpe babali banso bakatisi nzoto.

34:25  Nsima ya mikolo misato, awa babali banso bazalaki naino na mpota, bana babale ba Yakob babotami na Dina mama moko, Simeon na Levi, bayingeli o mboka, mopanga o maboko, mpe babomi babali banso. Moko te akokaki komibatela.

34:26  Babomi Amor na mwana wa ye Sikem, balongoli Dina o ndako ya Sikem mpe bakei.

34:27  Bana ba Yakob babomi baye bazoki mpota mpe babotoli biloko binso bya mboka, zambi moko wa bango abebisaki ndeko wa bango.

34:28  Babotoli mpata, ngombe, mpunda, na mpe biloko binso bya mboka mpe bya bilanga.

34:29  Babotoli biloko bya bango binso, bakangi bana na basi ba bango, bayibi biloko binso o ndako ya bango.

34:30  Yakob alobi na Simeon mpe na Levi : « Botindi ngai o nzela ya mpasi awa bokomisi ngai moto mabe o miso ma bato ba ekolo, ba-Kanana na ba-Perisi. Nazali se na mwa ndambo ya bato ; bango bakoyokana sikawa mpo ya kobundisa ngai mpe bakolonga ngai. Bakoboma ngai na libota lya ngai mobimba. »

34:31  Bazongiseli ye : « Bongo totika bango basala na ndeko wa biso lokola na mwasi ndumba ? »

Chapter 35

35:1  Nzambe alobi na Yakob : « Teleme, kende o Betel mpe fanda kuna. Nzambe oyo abimelaki yo ntango okimaki ndeko wa yo Ezau, otongela ye altare kuna. »

35:2  Yakob alobi na bandeko mpe na banso bazalaki na ye : « Bolongola bikeko bya banzambe basusu bisali na bino, bomipetola, bolata bilamba bya sika.

35:3  Tokende o Betel ! Kuna nakotongela Nzambe altare, andimelaki ngai ntango nayokaki motema nsomo mpe asalisaki ngai o mobembo. »

35:4  Bapesi Yakob bikeko binso bya banzambe ba lokuta ná mpe biloko bya matoi. Yakob akundi byango o nse ya gbukulu penepene na Sikem.

35:5  Balongwi o esika ena mpe nsomo ya Yawe ekiteli mboka ya penepene. Bato ba mboka balandi bana ba Yakob te.

35:6  Yakob, elongo na bato ba ye banso, akomi o Luz o mokili mwa Kanana, lokola ’te Betel.

35:7  Kuna atongi altare mpe apesi esika ena nkombo Betel, mpo Nzambe abimelaki ye kuna ntango akimaki ndeko wa ye.

35:8  O ntango ena Debora, mobokoli wa Rebeka awei. Bakundi ye o nse ya gbukulu o Sudi ya Betel. Yakob apesi nzete ena nkombo ‘Nzete ya lilaka’.

35:9  Nzambe amilakisi na Yakob lisusu ntango alongwi o Padan-Aram, abenisi ye.

35:10  Alobi na ye : « Nkombo ya yo Yakob, kasi bakobenga yo lisusu na nkombo ena te, napesi yo nkombo ya sika : Israel. » Bongo abengi ye na nkombo ya sika Israel.

35:11  Nzambe alobi na ye : « Nazali El Shaddai. Obota bana mingi, bokoma ebele. Okoma nkoko wa ekolo mobimba, nkoko wa lisanga lya bikolo biike ; okobota bakonzi banene.

35:12  Nakopesa yo mokili moye napesaki Abarama na Izaka. Na nsima nakopesa mwango na bana ba yo. »

35:13  Na nsima Nzambe alo­ngwi o esika asololaki na ye.

35:14  Yakob atelemisi libanga o esika Nzambe asololaki na ye ; o libanga lina abonzi libonza ; asopeli yango mafuta.

35:15  Yakob apesi esika eye Nza­mbe asololaki na ye nkombo Betel.

35:16  Balongwi o Betel. Ekomi bango penepene na Efrata, Rakele aboti. Kobota ya ye ezalaki na kwokoso.

35:17  Ntango alingi abota na mpasi boye, mwasi mobotisi alobi na ye : « Kanga motema, oboti lisusu mwana mobali. »

35:18  Kasi mama akomi kokata motema. Liboso ’te abenda mpema apesi ye nkombo Ben-Oni, lokola ‘Mwana wa lilaka’. Kasi tata apesi ye nkombo Benyamin lokola ‘Mwana wa esengo’.

35:19  Rakele awei mpe bakundi ye o nzela ya Efrata, o mboka Beteleme.

35:20  Yakob atelemisi libanga o lilita lya ye ; libanga lya lilita lya Rakele lisali wana tee lelo.

35:21  Israel akei, apiki ema ya ye leka Migdal-Eder.

35:22  Ntango Israel afa-ndi wana, Ruben akei kolala na Bila, makango wa tata wa ye ; Israel ayoki mpo yango. Bana ba Yakob bazalaki zomi na babale.

35:23  Bana ba Lea : Ruben, mwana wa liboso wa Yakob, na nsima Simeon, Levi, Yuda, Izakar na Zabulon.

35:24  Bana ba Rakele : Yosefu na Benyamin.

35:25  Bana ba Bila, mosaleli wa Rakele : Dan na Neftali.

35:26  Bana ba Zilpa, mosaleli wa Lea : Gad na Aser. Baboteli Yakob bana babali baye o Padan-Aram.

35:27  Yakob akomi epai ya tata wa ye Izaka o Mambre kuna o Kiriat-Arba, ezali Ebron, esika Abarama na Izaka bazalaki kofanda.

35:28  Izaka aumeli o bomoi mibu monkama na ntuku mwambe.

35:29  Na nsima Izaka akati motema, awei mpe akei kokutana na bankoko ba ye. Akokisaki mikolo mya ye ; bana ba ye Ezau na Yakob bakundi ye.

Chapter 36

36:1  Tala libota lya Ezau, ye nde Edom.

36:2  Ezau aponoki basi o kati ya bilenge basi ba Kanana. Nkombo ya bango : Ada, mwana wa mo-Iti Elon ; Olibama, mwana wa Ana, nkoko wa Sibeon, moto wa Kor,

36:3  na mpe Basemat, mwana wa Ismael mpe ndeko wa Nebayot.

36:4  Ada aboteli Ezau Elifaz, Basemat aboti Reuel,

36:5  Olibama aboti Yeus, Yalam na Kora. Baboteli Ezau bana babali baye o mokili mwa Kanana.

36:6  Ezau atiki ndeko wa ye Yakob, akei o ekolo esusu, na basi, bana babali na bana basi, bato banso ba ndako, bibwele na mpunda inso, na mpe biloko binso azwaki o mokili mwa Kanana.

36:7  Lokola bazalaki na biloko mingi, bakoki kofanda esika yoko te, mokili mwa bango mokoki na bango babale te, mpo biloko bilekaki mingi.

36:8  Bongo Ezau, ye nde Edom, akei kofanda o ngomba Seir.

36:9  Tala libota lya Ezau, tata wa Edom, o ngomba Seir.

36:10  Nkombo ya bana ba Ezau : Elifaz, mwana wa Ada, mwasi wa Ezau, na Reuel, mwana wa Basemat, mwasi mosusu wa Ezau.

36:11  Bana ba Elifaz : Teman, Omar, Sefo, Gatam na Kenaz.

36:12  Elifaz, mwana wa Ezau azalaki na maka-ngo, nkombo ya ye Timna ; oyo aboteli ye Amalek. Bango bazali bana babali ba Ada, mwasi wa Ezau.

36:13  Bana ba Reuel : Nakat, Zera, Samna na Misa. Bango bazali bana babali ba Basemat, mwasi wa Ezau.

36:14  Bana ba Olibama, mwana wa Ana, nkoko wa Sibeo, mwasi wa Ezau : oyo aboteli ye Yeus, Yalam na Kora.

36:15  Bakonzi ba mabota ma bana ba Ezau : mokonzi Tema, mwana wa liboso wa Ezau, mokonzi Omar, mokonzi Sefo, mokonzi Kenaz,

36:16  mokonzi Gatam, moko­nzi Amalek. Bana baye ba Ada bazali bakonzi ba Elifaz o Edom.

36:17  O kati ya bana ba Reuel, mwana wa Ezau : mokonzi Nakat, mokonzi Zera, mokonzi Samna, mokonzi Misa. Bana baye ba mwasi wa Ezau, Basemat, bazali bakonzi ba Reuel o Edom.

36:18  O kati ya bana ba Olibama, mwasi wa Ezau : mokonzi Yeus, mokonzi Yalam, mokonzi Kora. Bazali bakonzi ba libota lya Olibama, mwana wa Ana, mwasi wa Ezau.

36:19  Yango nkombo ya bana ba Ezau to Edom, mpe nkombo ya bakonzi ba bango.

36:20  Bana ba Seir, moto wa Kor, bato ba liboso o mokili moye : Lotan, Sobal, Sibeo na Ana,

36:21  Diso, Eser, Disan bazali bakonzi ba ba-Kor, bana ba Seir o mokili mwa Edom.

36:22  Lo­tan aboti Ori na Emam mpe ndeko mwasi wa ye Timna.

36:23  Sobal aboti Alvan, Manakat, Ebal, Sefo na Onam.

36:24  Sibeo aboti Aya na Ana. Ana moto akutaki mai móto o eliki o ntango akendeki koleisa mpunda ya tata wa ye Sibeo.

36:25  Ana aboti Diso, mwana mobali, mpe Olibama, mwana mwasi.

36:26  Diso aboti Emdan, Esban, Yitran na Keran.

36:27  Eber aboti Bila, Zavan na Akan.

36:28  Disan aboti Us na Aran.

36:29  Bakonzi ba ba-Kor : mokonzi Lotan, mokonzi Sobal, mokonzi Sibeo, mokonzi Ana,

36:30  mokonzi Diso, mokonzi Eser, mokonzi Disan. Bazali bakonzi ba ba-Kor, e­ngebene na bokabwani bwa mabota o mokili mwa Seir.

36:31  Bakonzi bazalaki koyangela mokili mwa Edom o ntango Israel alubolaki naino mokonzi kuna te.

36:32  O Edom, Bela, mwana wa Beor azalaki mokonzi o mboka Dinaba.

36:33  Bela awei mpe Yobab, mwana wa Zera wa Bosra, ayangeli o esika ya ye.

36:34  Yobab awei mpe Kusam wa mokili mwa ba-Teman ayangeli o esika ya ye.

36:35  Kusam awei mpe Adad, mwana wa Bedad, ayangeli o esika ya ye ; ye moto alongi ba-Madian o esobe ya Moab ; mboka ya ye Avit.

36:36  Adad awei mpe Samla wa Masreka ayangeli o esika ya ye.

36:37  Samla awei mpe Saul wa Reobot-a-Nakar ayangeli o esika ya ye.

36:38  Saul awei mpe Baal-Kanan, mwana wa Akbor, ayangeli o esika ya ye.

36:39  Baal-Kanan awei mpe Adad ayangeli o esika ya ye ; mboka ya ye Pawu, nkombo ya mwasi wa ye Meetabeel, mwana wa Matred, wa Me-Zaab.

36:40  Nkombo ya bakonzi ba Ezau engebene na bokabwani bwa mabota mpe bwa mboka : mokonzi Timna, mokonzi Alva, mokonzi Yetet ;

36:41  mokonzi Olibama, mokonzi Ela, mokonzi Pino,

36:42  mokonzi Kenaz, mokonzi Teman, mokonzi Mibsar,

36:43  mokonzi Magdiel, mokonzi Iram. Bazali bakonzi ba Edom, lokola bafandi o mboka ya ekolo esika bazalaki bankolo. Mabota ma Ezau, tata wa Edom, ma­ngo mana.

Chapter 37

37:1  Yakob atikali o Kanana, ekolo eye tata wa ye afandaki.

37:2  Yoka lisolo lya Yakob. Yosefu akokisi mibu zomi na nsambo, azalaki kokengele mpata elongo na bandeko ba ye, azalaki se elenge, azalaki kokende nzela yoko na bana ba Bila mpe ba Zilpa, basi ba tata wa ye. Yosefu ayebisi tata wa bango lolenge bazalaki kotongo bango.

37:3  Yakob azalaki kolinga Yosefu leka bana ba ye banso, zambi abotaki ye ntango asili akomi moba­nge. Mokolo moko alatisi ye molato kitoko mpenza.

37:4  Bandeko bamoni ’te tata azalaki kolinga ye mingi, koleka bana banso, bakomi koyina ye, balobisi ye lisusu malamu te.

37:5  Mokolo moko Yosefu aloti ndoto mpe asololi bandeko ba ye ndoto yango. Yango wana bakomi koyina ye mingi mpenza.

37:6  Alobi na bango : « Boyoka ndoto nalotoki.

37:7  Tosalaki kokanga maboke o bila-nga mpe liboke lya ngai litelemi ; maboke ma bino mazingi liboke lya ngai, mayei kokumbama liboso lya liboke lya ngai. »

37:8  Bandeko bazo-ngiseli ye : « Olingi nde kokoma mokonzi wa biso to koyangela biso ? » Yango wana bakomi koyina ye koleka, mpo ya ndoto mpe mpo ya maloba ma ye.

37:9  Aloti naino ndoto esusu, eye ayebisi bandeko ba ye. Alobi : « Nalotoki ndoto esusu. Namoni mwese, sanza na minzoto zomi na moko, isalaki kogumbamela ngai. »

37:10  Asololi likambo lina na tata mpe na ba­ndeko. Kasi tata apaleli ye, alobi : « Ndoto ya ndenge nini olotoki ? Biso na mama na bandeko ba yo tokoki nde kofukamela yo ? »

37:11  Bandeko bayokeli ye zuwa, kasi tata abombi likambo lyango o motema.

37:12  Mokolo moko bandeko ba ye bakendeki koleisa bibwele bya tata penepene na Sikem.

37:13  Yakob alobi na Yosefu : « Bandeko ba yo bazali koleisa etonga epai ya Sikem, nati-ndi yo epai ya bango. » Yosefu ayanoli : « Nakokende. »

37:14  Tata alobi na ye : « Kende kotala soko bandeko ba yo na nyama ya bango bazali malamu, na nsima oya koyebisa ngai. » Yosefu alongwi o lobwaku la Ebron mpe akomi o Sikem.

37:15  Moto moko akutani na Yosefu awa azalaki kolekaleka o esobe, atuni ye : « Ozali koluka nini ? »

37:16  Alobi : « Nazali koluka bandeko ba ngai, nabondeli yo, yebisa ngai esika nini bazali koleisa etonga ya bango. »

37:17  Moto ona alobi : « Balongwi awa, nayokaki ’te bakoke-nde epai ya Dotan. » Bongo Yosefu akei koluka bandeko ba ye, akuti bango o Dotan.

37:18  Bandeko bamoni ye azali koya, mpe liboso ’te akoma epai ya bango bayokani ’te bakoboma ye.

37:19  Balobani : « Moloti ndoto azali koya.

37:20  Toboma ye mpe tobwaka ye o libulu ; tokoloba ’te nyama ya zamba elei ye ; bongo totala soko ndoto ya ye ekosuka boni ! »

37:21  Eyoki Ruben maloba mana, ameki kobikisa Yosefu o maboko ma bango, alobi : « Toboma ye te ! »

37:22  Ruben alobi na bango : « Bosopa makila te ; bobwaka ye o libulu kuna o esobe, kasi boboma ye te. » Alobi bongo mpo ya kobikisa ye o maboko ma ba-ngo, azongisa ye o maboko ma tata.

37:23  Ekomi Yosefu epai ya bandeko, balongoli ye elamba kitoko alati.

37:24  Bakangi ye mpe babwaki ye o libulu likauka mai,

37:25  na nsima bafa­ndi mpe balei. Bátombola miso, bamoni molo-ngo mwa ba-Ismael bauti o Galaad mpe bazalaki kokende o Ezipeti. Kamela ya bango imemi mpaka, malasi na mpe minó.

37:26  Yuda alobi na bandeko : « Litomba nini toko­zwa soko tobomi ndeko wa biso mpe tokundi makila ma ye ?

37:27  Malamutotekeyenaba-Ismael, ka­si toboma ye te, zambi azali ndeko wa biso, makila moko na biso. » Bandeko ba ye bandimi.

37:28  Ekomi bato ba mombongo ba Madian koleka wana, bandeko babimisi Yosefu o libulu, bateki ye na ba-Ismael, bazwi mitako mya palata ntuku ibale. Bato ba mombongo bakambi ye o Ezipeti.

37:29  Ezongi Ruben epai ya libulu, awa amoni Yosefu lisusu o libulu te, apasoli bilamba bya ye.

37:30  Akomi epai ya ba­ndeko, alobi : « Mwana azali wana lisusu te ! Nakosala boni ? »

37:31  Bandeko babomi ntaba, bakamati elamba ya Yosefu, batuni ya-ngo o makila.

37:32  Batindeli tata ela­mba na maloba maye : « Tolokoti elamba eye ! Tala soko ezali elamba ya mwana wa yo. »

37:33  Tata atali, alobi : « Ezali elamba ya mwana wa ngai ; nyama ya zamba ekatikati mpe elei ye ! »

37:34  Yakob apasoli bilamba, alati ngoto o loketo, aleli mwana mikolo mi­ngi.

37:35  Bana ba ye banso, babali na basi, bayei kobo­ndo ye ; kasi alingi te ’te babondo ye, alobi : « Bobele na elamba eye ya mpili nakokita o mboka ya bawa, nalanda mwana wa ngai. » Tata atikali se kolela ye.

37:36  Nzokande, o ekolo Ezipeti ba-Madian batekeli Potifar Yosefu ; Potifar azalaki mosaleli wa moko­nzi Farao mpe komanda wa bake­ngeli ba ye.

Chapter 38

38:1  O eleko ena, Yuda atiki bandeko ba ye mpe akei epai ya moto wa Adulam, nkombo ya ye Kira.

38:2  Kuna amoni elenge mwasi, mwana wa Sua, moto wa Kanana. Yuda abali ye, akomisi ye mwasi wa ye.

38:3  Mwasi azwi zemi mpe aboti mwana mobali, apesi ye nkombo Er.

38:4  Azwi zemi lisusu mpe aboti mwana mobali, apesi ye nkombo Onan.

38:5  Na nsima aboti lisusu mwana mobali mpe apesi ye nko-mbo Sela. Ntango Sela abotami Yuda azalaki kofanda o mboka Kezib.

38:6  Yuda abaleli mwana wa yambo Er mwasi, nkombo ya ye Tamar.

38:7  Kasi Er, mwana wa yambo wa Yuda asepelisi Yawe te ; yango wana Yawe abomi ye.

38:8  Sikawa Yuda alobi na Onan : « Kende epai ya mwasi wa ndeko wa yo, mpe salisa ye lokola semeki akosalisaka, botela ndeko wa yo mwana. »

38:9  Nzoka­nde Onan ayebi ’te mwana akozala wa ye te, yango wana mbala inso asangisi nzoto na mwasi wa ndeko wa ye, asopi mai o nse, bongo ndeko wa ye azwa mwana te.

38:10  Lika­mbo liye lisepelisi Yawe te, Yawe abomi ye mpe.

38:11  Sikawa Yuda alobi na bokilo wa ye Tamar : « Okufeli mobali, bongo zonga epai ya tata wa yo tee mwana wa ngai Sela akokoma mokolo. » Amilobeli : « Ekoki te ’te mwana oyo akufa lokola ba­ndeko ba ye. » Tamar azongi epai ya tata wa ye.

38:12  Nsima ya mikolo mingi, mwasi wa Yuda, mwana wa Sua, akufi. Esilisi Yuda kokitisa motema, akei o mboka Timna mpo ya kokatisa nsuki ya mpata ya ye, akei elongo na Ira, moninga wa ye wa mboka Adulam.

38:13  Bato bayebisi Tamar, balobi na ye : « Bokilo wa yo ayei o Timna kokatisa nsuki ya mpata ya ye. »

38:14  Tamar alongoli bilamba bibe bya mwasi bosenge, alati litambala, amisipi elongi na elamba mpe akei kofanda liboso lya ezibeli ya Enaim, o nzela ya Timna, zambi amoni ’te Sela asili akomi mokolo mpe babalisi ye na Tamar te.

38:15  Yuda amoni ye, akanisi ’te azali ndumba, mpo azipi elongi na ela-mba.

38:16  Akei epai ya ye mpe atuni ye : « Náya epai ya yo ? » Ayebi te ’te mwasi azalaki bokilo wa ye. Mwasi atuni ye : « Okopesa ngai nini awa okoya epai ya ngai ? »

38:17  Azongisi : « Nakotindela yo mwana ntaba. » Kasi azongisi : « Nandimi, soko otikeli ngai ndanga tee nakozwa ntaba. »

38:18  Atuni ye : « Napesa yo ndanga nini ? » Ye azongisi : « Pesa ngai mpete, nkamba mpe lingenda lya yo. » Apesi ye biloko bina, mpe alali na ye ; mwasi azwi zemi.

38:19  Mwasi akei, alongoli elamba o elongi, mpe alati lisusu bilamba bya mwasi bozenge.

38:20  Yuda atindi moninga wa ye wa Adulam apesa mwasi mwana ntaba, mpo ’te akamata biloko bya ye o maboko ma ye ; kasi moninga akuti mwasi te.

38:21  Atuni bato ba mboka : « Wapi mwasi ndumba oyo azalaki o nzela ya Enaim ? » Kasi bango bayanoli : « Mwasi ndumba azalaka awa te ! »

38:22  Yango wana azongi epai ya Yuda mpe alobi : « Nakutaki ye te ; bato ba mboka balobaki : Mwasi ndumba azalaka awa te. »

38:23  Yuda alobi : « Atikala na biloko bina. Mabe soko bato bakomi koseke biso. Ngai moto natindelaki ye mwana ntaba, kasi yo okuti ye te. »

38:24  Nsima ya sanza isato, bayebisi Yuda : « Bokilo wa yo Tamar asali bondumba, mpo ya mobulu mwa ye azwi zemi. » Yuda atindi etinda eye : « Babimisa ye o libanda, mpe batumba ye ! »

38:25  Awa bazalaki kobimisa ye, Tamar atindeli bokilo wa ye maloba : « Moto apesaki ngai zemi, nkolo wa biloko biye. Bongo tala soko nani azali nkolo wa mpete, nkamba na lingenda liye. »

38:26  Yuda amoni ’te biloko bisalaki bya ye, alobi : « Solo, aleki ngai na bosembo, mpo naboyaki kobalisa ye na mwana wa ngai Sela. » Na nsima Yuda ayebani na ye lisusu te.

38:27  Mikolo mya kobota mikomi penepene, amemi mapasa o libumu.

38:28  O ntango ya kobota, mwana moko abimisi loboko ; mwasi mobotisi akangi nsinga etane o loboko lona, alobi : « Mwana oyo abimi liboso. »

38:29  Kasi mwana abendi loboko la ye mpe ndeko wa ye abimi. Mobotisi alobi : « Ofungoleli ye nzela, solo ! » Bongo bapesi ye nkombo Peres, lokola ’te « Mofungoli ».

38:30  Na nsima ndeko wa ye mpe abimi, oyo balatisi nsinga etane o loboko, bapesi ye nkombo Zera.

Chapter 39

39:1  Bakei na Yosefu o Ezipeti. Moto moko wa Ezipeti Potifar, mosaleli wa Farao mpe komanda wa bakengeli, asombi ye epai ya ba-Ismael, baye bayaki na ye.

39:2  Yawe azalaki kobatela Yosefu, mpe Yosefu azalaki kosala mosala mwa ye se malamu. Efandi ye o ndako ya mo-Ezipeti moko, mokonzi wa ye,

39:3  oyo amoni ’te Yawe azalaki kosalisa Yosefu mpo ’te misala mya ye minso mitambola malamu.

39:4  Abandi koli­nga Yosefu mingi, mpe akomisi ye mosalisi wa ye mpenza, aluboli ye mokengeli wa biloko bya ye binso, atalela ye misala minso.

39:5  Ut’o mokolo Yosefu akomaki kapita wa basali mpe mokengeli wa biloko bya ye binso, mo-Ezipeti amoni ’te Yawe azalaki kobenisa ndako ya ye, biloko bya ndako mpe bya bilanga mpo ya Yosefu.

39:6  Bongo mokonzi wa ndako atikeli Yosefu makambo ma ye ma­nso, mpe mpo ya ye, azalaki kopa­ngana lisusu na eloko te, se na bilei. Yosefu azalaki mobali kitoko, solo.

39:7  Nsima ya makambo maye, mwasi wa Potifar abandi kolula Yosefu, alobi na ye : « Lala na ngai. »

39:8  Yosefu aboyi, alobi na mwasi wa nkolo wa ye : « Awa nazali o ndako, mokonzi apangani lisusu na eloko te, atiki manso o maboko ma ngai.

39:9  O ndako eye aleki ngai na bokasi te ; apimi ngai eloko te, bobele yo, mpo osali mwasi wa ye. Boniboni násala mabe maye, násumuka o miso ma Nzambe ? »

39:10  Ata mwasi azalaki kotungisa ye mikolo minso, Yosefu aboyi kolala na ye, alingi komipesa na ye te.

39:11  Mokolo moko Yosefu ayingeli o ndako mpo ya kosala mosala mwa ye ; moto mosusu azalaki te.

39:12  Mwasi akangi ye na molato, alobi : « Lala na ngai. » Kasi Yosefu atiki molato o maboko ma ye mpe akimi.

39:13  Awa amoni ’te Yosefu atiki molato o maboko ma ye mpe akimi,

39:14  abengi basali ba ye mpe alobi na bango : « Talaka, mo-Ebrei oyo bayelaki biso, alingi kosakana na biso ! Ayaki koluka ngai mpo tosala mabe, kasi nagangi makasi.

39:15  Awa ayoki ’te natomboli mongongo mpo ya kobenga bato, atiki elamba ya ye, akimi mpe abimi o libanda. »

39:16  Mwasi atii molato penepene na ye, mpe azili tee mobali wa ye azo-ngi o ndako.

39:17  Alobi na ye se nde-nge yoko : « Moombo oyo wa ba-Ebrei okotisaki o ndako ya biso, ayaki koluka ngai mpo ya kosala mabe.

39:18  Awa natomboli mongongo mpo ya kobenga bato, atiki molato mwa ye mpe akimi. »

39:19  Mwasi alobi na mobali wa ye : « Yoka makambo moombo wa yo alingaki kosala ngai. » Eyoki mo­ba­li maloba mana, asiliki mingi.

39:20  Akangisi Yosefu mpe akotisi ye o boloko, esika mokonzi akangisi baye basalaki ye mabe. Bongo Yosefu atikali kokangema o boloko.

39:21  Kasi Yawe asalisi ye, atikali penepene na ye, mpe atindi motema mwa kapita wa bakengeli ’te alinga ye.

39:22  Mokonzi wa boloko atiki bato banso o maboko ma Yosefu ; bobele ye akomi kotala makambo ma­nso.

39:23  Kapita wa bakengeli atali lisusu mosala moko te, zambi mosala monso atikeli Yosefu, mozalaki kotambola ntango inso se malamu, mpo Yawe azalaki kosalisa ye.

Chapter 40

40:1  Esili makambo mana, kapita wa baye bakobongelaka mokonzi wa Ezipeti vino na mpe kapita wa baye bakolambaka ma­mpa basali mabe o miso ma moko­nzi wa Ezipeti.

40:2  Farao asiliki mingi na basaleli ba ye babale, kapita wa baye bakobongaka vino na kapita wa baye bakolambaka ma­mpa.

40:3  Akotisi bango o boloko eye Yosefu azalaki, atiki bango o maboko ma komanda wa bakengeli.

40:4  Oyo apesi bango Yosefu mpo asalela bango. Baumeli mwa mikolo o boloko.

40:5  Mokolo moko na butu, awa bakangemi o boloko, bango babale, ná kapita wa baye bakobongaka vino ya mokonzi ná kapita wa baye bakolambaka mampa ma ye, baloti moto na moto ndoto ya ye, mpe ndoto yoko yoko ezalaki na ntina ya yango.

40:6  Ekuti Yosefu bango na ntongo, amoni ’te bazalaki na mawa.

40:7  Atuni basaleli ba Farao, baye bazalaki elongo na ye o boloko ya mokonzi : « Mpo nini bosali na elongi ya mawa lelo ? »

40:8  Bazongiseli ye : « Toloti ndoto mpe moto moko akoki kolimbola yango te. » Yosefu alobi na bango : « Bobele Nzambe moto akopesaka ndimbola, apebisa ngai yango. »

40:9  Kapita wa baye bakobongaka vino asololi Yosefu ndoto ya ye, alobi : « O ndoto namoni nzete ya vino :

40:10  ezalaki na bitapi bisato ; bitapi bikoli, fulele ibimi noki mpe­nza mpe bituka bisalaki na mbuma ya vino iteli.

40:11  Nazalaki na nkeni ya Farao o maboko, nakamati mbuma mpe nakamoli yango, na nsima napesi Farao nkeni. »

40:12  Yosefu alobi na ye : « Yoka ndimbola ya ndoto : Bitapi bisato bilakisi mikolo misato.

40:13  Etikali mikolo misato, Farao akosala yo malamu, akozongisa yo o mosala : okopesa Farao nkeni lisusu, se lokola ozalaki kosala liboso, nta­ngo ozalaki kapita wa baye bakobongelaka mokonzi vino.

40:14  Ntango oko­zwa bolamu, okanisaka ngai, mpe oyebisa Farao lika­mbo lya ngai, abimisa ngai o boloko.

40:15  Balongolaki ngai na makasi o ekolo ya ba-Ebrei, mpe awa nasalaki mabe moko te mpo ’te bakanga ngai o boloko. »

40:16  Kapita wa baye bakolambaka mampa, awa amoni ’te Yosefu apesi moto wa ndoto ndimbola elamu, alobi na ye : « Ngai mpe naloti ndoto : Namemi bikoló bisato na mi-nkate o motó.

40:17  O ekoló ya likolo bisikiti bizalaki ndenge na ndenge, biye Farao ameseni kolia, kasi ndeke iyei kolia byango o ekoló o motó mwa ngai. »

40:18  Yosefu azongiseli ye : « Yoka ndimbola ya ndoto : Bikoló bisato bilakisi mikolo misato.

40:19  Etikali mikolo misato, Farao akotombola motó mwa yo, akoti­ngisa ebembe ya yo o nzete, mpe ndeke ikoya kolia misuni mya yo. »

40:20  Esalemi se bongo : Nsima ya mikolo misato ezalaki eyenga ya mbotama ya Farao. Alambeli bato ba ye banso limpati linene. O miso ma bango banso abimisi kapita wa baye bakobongaka vino na mpe kapita wa baye bakolambaka mampa.

40:21  Azo­ngisi kapita wa baye bakobongaka vino o mosala mwa ye, bo­ngo aba­ndi lisusu kopesa Farao nkeni ya vino.

40:22  Kasi kapita wa baye bakolambaka mampa, Farao atingisi ye o nzete, se lokola Yosefu alimbolaki ndoto.

40:23  Nzokande ka­pita wa bato bakobongelaka mo­konzi vino, akanisi Yosefu lisusu te, abosani ye.

Chapter 41

41:1  Nsima ya mbula ibale Farao aloti ndoto : atelemi o libongo lya Nil

41:2  mpe amoni ngo­mbe nsambo ibimi o ebale Nil ; ngombe inene, ya mafuta mingi, ibandi kolia matiti.

41:3  Na nsima ebimi ngombe isusu nsambo, kitoko te, ikonda mingi, ikomi penepene na ngombe iye ibimaki liboso o Nil.

41:4  Mpe tala, ngombe iye ikonda ibandi kolia ngombe inene. O nta­ngo ena Farao alamuki.

41:5  Awa alali lisusu, aloti ndoto esusu. Amoni lititi lya masangu kitoko libimisi mitó kitoko nsambo.

41:6  Na nsima ebimi mpe lititi lya masangu na mitó nsambo ya malonga te, mompepe mwa Esti mokaukisi myango,

41:7  mpe masangu mabe ma­bandi kolia masangu malamu. Elamuki Farao, ayebi ’te ezalaki bobele ndoto !

41:8  Na ntongo mayele ma Farao mabulungani, abengi banganga ba­nso na bato ba bwanya banso ba Ezipeti, ayebisi bango ndoto aloti. Kasi moto moko akoki kolimbolela Farao ndoto ya ye te.

41:9  O ntango ena, kapita wa baye bakobongaka vino, alobi na Farao : « Tika, lelo nasakola mabe nasalaki !

41:10  Mokolo moko mokonzi asilikaki na biso basaleli ba ye, biso, kapita wa baye bakobongaka vino na mpe kapita wa baye bakolambaka mampa ; atindi biso o boloko epai ya komanda wa bakengeli.

41:11  Biso babale tolotoki ndoto, se o butu boko, kasi ndimbola ya ndoto ikeseneki.

41:12  Ezalaki wana o boloko elenge mobali, mo-Ebrei, azalaki moo­mbo wa komanda wa bakengeli. Toyebisi ye ndoto ya biso, ye apesi biso ndimbola, ndimbola ya ndoto ibale ekeseneki.

41:13  Mpe manso masalemaki se lokola alimbolaki ; bazongisi ngai o mosala mwa kala, kasi mosusu babomi ye na nsinga. »

41:14  Farao abengisi Yosefu, babimisi ye noki o boloko ; akati mandefu, alati bilamba bisusu mpe bakambi ye epai ya Farao.

41:15  Farao alobi na Yosefu : « Naloti ndoto mpe moto moko ayebi kolimbola yango te. Bato bayebisi ngai ’te yo, awa oyoki lisolo lya ndoto, okoki kolimbola yango. »

41:16  Yosefu ayanoli : « Ezali ngai te, kasi Nzambe moto akoyebisa Farao maye makobongela ye. »

41:17  Bongo Farao alobi na Yosefu : « O ndoto ya ngai namimoni penepene na ebale Nil.

41:18  Mpe namoni ngombe nsambo ya mafuta mpe kitoko, ibimi o ebale mpe ibandi kolia matiti o libongo.

41:19  Na nsima namoni ngombe isusu nsambo ibimi o ebale, iye ikonda mabe, kitoko soki te, makasi mpe te ; o mokili mobimba mwa Ezipeti namoni naino ngombe ibe boye te.

41:20  Ngo­mbe iye ikonda mingi ilei ngombe mafuta nsambo.

41:21  Awa ilei yango, itikali se minkuwa mpamba lokola ngo­mbe ilei eloko te ! Na nsima nalamuki.

41:22  Namoni mpe o ndoto lititi lya masangu libimisi mitó nsambo na mbuma kitoko mpenza.

41:23  Na nsima lititi libimisi mitó misusu nsambo, mike, mikauka na mo­mpepe mwa Esti.

41:24  Mitó miye mike mimeli mitó minene nsambo. Nayebisi banga­nga makambo ma­nso, kasi ata moko te apesi ngai ndi­mbola ya yango. »

41:25  Yosefu alobi na Farao : « Ndoto ya yo ibale izali na ntina se yoko. Nzambe ayebisi yo makambo ma-nso alingi kosala.

41:26  Ngombe kitoko nsambo ilakisi mibu nsambo, mpe mitó nsambo milakisi se mibu nsambo. Ndoto ibale ilakisi se mpo yoko.

41:27  Ngombe nsambo iye iko-ndi mabe ibimi nsima, ná mpe mitó nsambo ya masangu mabe, mikauki na mompepe mwa Esti, ilakisi mibu nsambo mya nzala makasi.

41:28  Likambo nasili nalobeli Farao, lyango liye : Nzambe ayebisi Farao nini alingi asala.

41:29  O mibu nsambo mikoya, bilei bikosala mingi o mokili mwa Ezipeti mobimba ;

41:30  kasi na nsima ekoya mibu nsambo mya nzala. Bato bakoyeba lisusu te ’te biloko bizalaki mingi o Ezipeti. Nzala ekoboma bato.

41:31  Bakoyeba lisusu te mokolo nini bazalaki na biloko mingi, mpo ya nzala ekoya nsima, nzala yango ekoleka mpasi.

41:32  Bongo soko Farao alotoki ndoto mbala ibale, elakisi ’te Nzambe akani kosala bongo solo, mpe akosala yango noki.

41:33  Sikawa ebongi Farao aluka moto moko wa bwanya mpe wa mayele, alubola ye moyangeli o mokili mwa Ezipeti.

41:34  Abimisa mibeko mpe alubola bakapita o ekolo mobimba mpo ya kokongolo biloko. O mibu nsambo mikoya mbuma ikozala mingi, bongo ba-Ezipeti banso bapesa leta eteni yoko ya bita­no ya mbuma.

41:35  Bakongolo bo­ngo biloko biye bikozwama o mibu nsambo mikoya, babomba mbu­ma ya mampa o bibombelo lokola Farao akotinda ; bakende kotika bilei binso o mboka inene, mpe babo­mba byango kuna.

41:36  Biloko bina bikosalisa bato ba ekolo mobimba o eleko ya mibu nsambo, eye nzala ekongala o mokili mwa Ezipeti, bongo bato bakokufa na nzala te. »

41:37  Maloba maye masepelisi Farao na bankumu ba ye banso.

41:38  Farao alobi na bankumu : « Tokoki nde kozwa moto mosusu oyo atondi na elimo ya Nzambe lokola ye ? »

41:39  Mpe Farao alobi na Yosefu : « Awa Nzambe ayebisi yo makambo maye manso, moto moko te azali na mayele mpe na bwanya lokola yo.

41:40  Yo moto okozala moyangeli wa ndako ya ngai, bato ba ngai banso batosa mitindo mya yo. Se ngai moto nafandi o ngwende ya bokonzi nakoleka yo. »

41:41  Mpe Farao alobi na Yosefu : « Tala, nakolubola yo moyangeli wa ekolo mobimba ya Ezipeti. »

41:42  Alongoli mpete ya ye o mosapi mpe atii yango o mosapi mwa Yosefu ; alatisi ye bilamba bya motuya na mpe nsinga ya wolo o nkingo.

41:43  Na nsima abutisi ye o likalo lya ye lya mabale, mpe bato bagangi o liboso lya ye : « Nkumu, kuma ! » Aluboli ye bongo moyangeli wa Ezipeti mobimba.

41:44  Farao alobi mpe na Yosefu : « Bobele ngai nazali Farao. Kasi moto moko te akoto­mbola loboko to lokolo o Ezipeti mobimba, soko yo ondimi te. »

41:45  Apesi Yosefu nkombo ya sika Sofnat-Panea, mpe akabeli ye mwasi, nkombo ya ye Asenat, mwana wa Potifera, nganga nzambe wa engu­mba On. Na nsima Yosefu aba­ndi kotambola o Ezipeti mobimba.

41:46  O mikolo Yosefu akomaki o miso ma Farao, mokonzi monene wa Ezipeti, akokisaki mibu ntuku isato. Atiki ndako ya mokonzi mpo akende kotala ekolo mobimba.

41:47  Mibu nsambo mabelé maboti mbuma mingi.

41:48  Mibu miye nsa­mbo mbuma ibotami mingi o mokili mwa Ezipeti, Yosefu asangisi yango inso, abombi yango o bi­ngumba. O engumba yoko yoko abombi mbuma iuti o bilanga bya penepene.

41:49  Yosefu abombi mbuma ya mampa ebele mpenza, lokola zelo lya libongo lya mbu. Batiki komeka bozito bwa yango, zambi elekaki mingi mpenza.

41:50  Mobu mwa yambo mwa nzala mobandi naino te, Yosefu asili akomi na bana babale. Aboti bango na Asenat, mwana wa Potifera, nganga nzambe wa On.

41:51  Yosefu apesi mwana wa liboso nkombo Manase, alobi : « Nzambe asali ’te nabosana mpasi ya ngai inso na mpe libota lya ngai mobimba. »

41:52  Apesi mwana wa babale nkombo Efraim, alobi : « Nzambe apesi ngai bana o mokili moye nayokaki mpasi. »

41:53  Esilaki mibu nsambo miye mabelé maboti mingi o mokili mwa Ezipeti,

41:54  mibu nsambo mya nzala mibandi, lokola Yosefu alobaki. Nzala engali o bikolo binso, kasi o ekolo Ezipeti mampa mazalaki.

41:55  Ba-Ezipeti, awa bakomi koyoka nzala, bakei epai ya Farao, mpe babondeli ye ’te apesa bango bilei. Farao alobi na bango : « Bokende epai ya Yosefu mpe bosala lokola akotinda bino. »

41:56  Nzala eyei ko­ngala makasi o mokili mobimba. Yosefu afungoli bibombelo binso mpe atekisi biloko, mpo nzala ekomi makasi.

41:57  Bato ba bikolo bisusu bayei o Ezipeti kosomba mbuma ya mampa epai ya Yosefu, zambi o nse mobimba nzala ezalaki kongala makasi.

Chapter 42

42:1  Eyoki Yakob ’te mbuma ya mampa izalaki mingi o Ezipeti, alobi na bana ba ye : « Mpo nini bozali kotalana boye ?

42:2  Nayoki ’te o Ezipeti mbuma ya mampa izali ; bokende kuna mpe bosombela biso mbuma ya mampa mpo ’te tobika mpe tokufa te. »

42:3  Bandeko zomi ba Yosefu bakei bongo kosomba mbuma ya mampa o Ezipeti.

42:4  Kasi Yakob atindi Benyamin, ndeko wa Yosefu, elongo na bandeko basusu te, zambi alobi : « Mbele akozwa likama libe. »

42:5  Bana ba-Israel, elongo na bato basusu ebele, bakei kosomba mbuma ya mampa zambi nzala engali o ekolo Kanana.

42:6  Yosefu azalaki mokonzi o mokili mwa Ezipeti, azalaki kotekela bato banso mbuma ya mampa. Bandeko bayei mpe bagumbameli ye kin’o nse.

42:7  Ntango Yosefu amoni bango, ayebi bango, kasi amiyebisi na bango te. Aga­ngeli bango, alobi : « Bino bouti wapi ? » Balobi : « Touti o Kanana mpo tosomba bilei. »

42:8  Yosefu ayebi bandeko ba ye, kasi bango bayebi ye lisusu te.

42:9  Ekanisi Yosefu ndoto alotoko mpo ya bango, alobi na bango : « Bino bozali banongi ! Boyei awa mpo boyeba bisika tokobatelaka ekolo ya biso malamu te. »

42:10  Kasi balobi : « Te, mokonzi, biso basaleli ba yo, toyei se kosomba biloko bya kolia.

42:11  Biso banso bana ba tata moko, tokosi yo te, tozali bano­ngite. »

42:12  Kasi alobi na bango : « Eloko te, boyei konongo soko bisika nini bokoki kokotela biso. »

42:13  Bango bazongisi : « Biso basaleli ba yo, tozalaki bandeko zomi na babale ba tata moko o mokili mwa Kanana ; mwana wa nsuka atikali epai ya tata, mosusu azali lisusu na bomoi te. »

42:14  Yosefu alobi : « Se lokola nalobelaki bino liboso : Bozali banongi.

42:15  Tala, nakomeka bino : Lokola Farao azali solo, bokolo­ngwa awa te soko leki wa bino akoya awa te.

42:16  Botinda moko wa bino aya na leki wa bino, basusu bakotikala o boloko. Tokoyeba bongo soko bolobi makambo ma solo. Soki te, lokola Farao azali solo, bozali banongi solo. »

42:17  Yosefu akotisi ba­ngo o boloko mikolo misato.

42:18  O mokolo mwa misato Yosefu alobi na bango : « Bosala lokola nakoyebisa bino, soko bolingi kobika, mpo ngai nakobangaka Nza­mbe.

42:19  Soko bozali na bose­mbo, moko wa bino atikala o boloko, basusu bakoki kokende. Bake­nde na mbuma ya mampa isengeli na mabota ma bino.

42:20  Bokozonga awa na mozimi wa bino, bongo nayeba soko bolobi makambo ma solo. Soki te, bokokufa. » Basali se bongo. Basali bobele lokola Yosefu alobaki.

42:21  Balobani : « Ya solo, tozwi etumbu mpo ya mabe tosalaki ndeko wa biso. Ntango azalaki na mpasi abondelaki biso, kasi tondimelaki ye te ; yango wana tokomi sikawa na mpasi. »

42:22  Ruben alobi : « Nakebisaki bino bozala mwana mabe te, kasi boyokaki ngai te. Sikawa tosali kofuta nyongo ya makila ma ye. »

42:23  Bayebi te ’te Yosefu azalaki koyoka lokota la bango, zambi nta-ngo basololi na ye, moto moko azalaki kobongola maloba ma ba-ngo o lokota la ba-Ezipeti.

42:24  Yosefu alongwi, abandi kolela. Mwa moke nsima azongi epai ya bango mpe akobi kosolola na bango. Akamati moko wa bango, Simeon, mpe akangisi ye o miso ma bango.

42:25  Atindi ’te batondisa ngoto ya bango na mbuma ya mampa, bazongisa mosolo mwa moko moko o ngoto ya ye, mpe bapesa bango biloko bya kolia mpo ya mobe-mbo. Basali se bongo.

42:26  Bango batii mbuma ya mampa o mpunda, bakei.

42:27  O esika balali na butu, moko wa bango afungoli ngoto ya mbuma ya mampa mpo ’te aleisa mpu­nda ya ye, mpe amoni mosolo mwa ye o ngoto likolo lya mbuma ya mampa.

42:28  Alobi na bandeko ba ye : « Bazo­ngiseli ngai mosolo mwa ngai, nakuti mwango o ngoto ya ngai ! » Mitema mya bango mipa­swani, balengi mpe bamituni : « Mpo nini Nzambe asali biso bo­ngo ? »

42:29  Ezongi bango epai ya tata wa bango Yakob o mokili mwa Kanana, basololi ye makambo manso makwelaki bango.

42:30  Balobi : « Moto ona azali nkumu monene wa ekolo, alobelaki biso maloba makasi mpe atalaki biso lokola banongi ba ekolo.

42:31  Toyebisaki ye : Tozali bato ba bosembo, tosali banongi te.

42:32  Tozalaki bandeko zomi na babale ba tata moko ; moko akufi mpe mwana wa nsuka atikali sikawa epai ya tata wa biso o mokili mwa Kanana.

42:33  Kasi moto ona, moyangeli wa ekolo, ayanoli biso : Mpo nayeba ’te bosali na bosembo : botikela ngai moko wa bino, bokamata mbuma ya ma­mpa isengeli na mabota ma bino, mpe bokende.

42:34  Kasi bozo­nga awa na ndeko wa bino wa nsuka, bongo nakoyeba ’te bozali banongi te, kasi bato ba bosembo. Na nsima nakotikela bino ndeko wa bino, mpe nde bokoki kofanda o ekolo ya biso. »

42:35  Awa babandi kobimisa mbuma o ngoto, moto na moto akuti o ngoto ya ye libenga na mosolo mwa ye. Emoni bango mosolo mwa bango, bakomi kobanga mingi, ná tata wa bango lokola.

42:36  Tata wa bango Yakob alobi : « Bino bozali kobotolo ngai bana ba ngai : Yosefu azali lisusu te, Simeon azali lisusu te, mpe sikawa bolingi kokamata Benyamin ; botala makambo ma mpasi makweli ngai ! »

42:37  Kasi Ruben alobi na tata wa ye : « Okoki koboma bana babali ba ngai babale, soko nazongiseli yo Benyamin te. Pesa ye o maboko ma ngai, nakozongisa ye o maboko ma yo. »

42:38  Kasi tata alobi : « Mwana wa ngai akokende na bino te ; ndeko wa ye asili akufi, atikali se ye moko. Soko likambo libe likweli ye o mobembo bolingi bosala, mbele bokotinda ngai, moto wa nsuki mpembe, o mboka ya bawa. »

Chapter 43

43:1  Nzala ekomi kongala o mokili.

43:2  Esilisi bango koli mbu­ma inso ya mampa bazwaki o Ezipeti, tata wa bango alobi : « Bosonga kuna kosombela biso biloko bya kolia. »

43:3  Yuda ayanoli : « Kuna moto ona akebisaki biso polele mpenza : Bokoki kobima o miso ma ngai te, soko boyei na ndeko wa bino te.

43:4  Soko ondimi ’te akende na biso, tokokende kosombela yo biloko.

43:5  Kasi soko ondimi te, tokokende te. Mpamba te, moto ona alobaki na biso : Soko boyei na ndeko wa bino te, bokoki kobima o miso ma ngai te. »

43:6  Israel alobi : « Mpo nini bosalaki ngai mabe maye, mpe boyebisaki ye ’te bozali naino na ndeko mosusu. »

43:7  Bango bazongisi : « Moto ona atunaki biso mituna mingi, mpo ya biso mpe mpo ya libota lya biso. Atunaki : Tata wa bino azali ? Bozali na ndeko mosusu ? Toyanolaki ye na bosembo. Tokokaki nde koyeba ’te akoloba na biso : Boya na ndeko wa bino awa ? »

43:8  Yuda alobi na tata wa ye Israel : « Tika mwana akende na ngai. Tosala noki mpe tokende, bongo tobika mpe tokufa na nzala te, biso na yo tata, na bana ba biso.

43:9  Ngai moko nakobatela ye ; na nsima otuna bobele ngai. Soko nazo­ngisi ye awa te, soko nabimisi ye awa o miso ma yo te, nakomeme likambo epai ya yo tee liwa lya ngai.

43:10  Soko tosilaki mingi boye te, mbele tosilaki kozonga mbala ya ibale. »

43:11  Tata Israel alobi na bango : « Tokoki bobele kosala boye : bokamata o ngoto ya bino ndambo ya mbuma ya bilanga mpo ’te bokoka kobo-nzela moto ona : malasi na mwa mafuta ma nzoi, mpaka, matiti ma nsolo mpimbo, mbuma ya nzete ya pistase, na mbuma ya lidame.

43:12  Bokamata mosolo moye bokutaki o ngoto ya bino, mbele babosanaki mwango. Bobakisa mosolo mosusu.

43:13  Na nsima bokamata ndeko wa bino, mpe bozonga epai ya moto ona.

43:14  Nzambe wa bokasi bonso asala ’te ayamba bino malamu, ali-ngisa bino ’te bozonga na ndeko wa bino mpe na Benyamin. Soko ese-ngeli ’te nabungisa bana ba ngai, likambo te ! »

43:15  Bakamati makabo, babakisi mosolo mosusu mpe bakei elongo na Benyamin. Bakomi o Ezipeti mpe babimi o miso ma Yosefu.

43:16  Emoni Yosefu ’te Benyamin azalaki na bango, alobi na mosaleli wa ye : « Kotisa bato baye o ndako, boma nyama mpe lamba yango, zambi nalingi kolia na bango esika yoko na midi. »

43:17  Mosaleli asali lokola Yosefu atindaki ye mpe akotisi bango o ndako ya ye.

43:18  Bango babangi zambi bakotisi bango o ndako ya Yosefu. Balobi : « Basali biso bongo mpo ya mosolo tokutaki o ngoto ya biso o mobe-mbo mwa yambo. Balingi kokanga biso, kosala biso mabe mpe kokomisa biso baombo mpe kobotolo biso mpunda. »

43:19  Awa bakomi epai ya mosaleli wa Yosefu, balobi na ye :

43:20  « Mokonzi, limbisa biso ; toyaki awa mbala ya yambo mpo tosomba biloko bya kolia.

43:21  Awa tozongi, ntango tokomi o esika ya kolala, tofungoli ngoto ya biso, mpe tokuti mosolo mwa biso wana. Moto na moto akuti mosolo mwa ye molali likolo lya biloko ; sikawa tozongi na mwango awa.

43:22  Tomemi mosolo mosusu mpo tosomba biloko. Toyebi te soko nani atiaki mosolo mona o ngoto ya biso. »

43:23  Mosaleli azongisi : « Bokitisa mitema, bobanga te ! Bobele Nzambe wa bino, Nzambe wa tata wa bino, atiaki mosolo o ngoto ya bino. Ngai na­zwaki mosolo mwa ngai. » Na nsima abimiseli bango Simeon.

43:24  Mosaleli akotisi bango o ndako ya Yosefu. Ayeli bango mai mpo basukola makolo, aleisi mpe mpu-nda ya bango.

43:25  Bango babongisi makabo maye bayeli Yosefu, mpe bazili ye tee midi, mpo bayoki ’te bakolia midi o ndako ena.

43:26  Ntango Yosefu ayei, babonzeli ye makabo maye bamemi, bagu-mbameli ye tee o nse.

43:27  Ayambi bango malamu mpe atuni bango : « Tata wa bino oyo akomi mobange lokola boyebisaki ngai, azali naino na bomoi ? »

43:28  Bazongisi : « Tata wa biso, mosaleli wa yo, akufi te, azali malamu. » Bafukami mpe bagumbami.

43:29  Yosefu átombola miso, amoni ndeko wa ye Benyamin, oyo azali na ye mama moko. Atuni bango : « Oyo nde mosimi wa bino, mwana wa nsuka, lokola boyebisaki ngai ? » Bongo alobi na ye : « Mwana wa ngai, Nzambe abenisa yo. »

43:30  Awa amoni mosimi wa ye, akoki kokanga motema lisusu te mpe mai mabimeli ye o miso. Abimi noki, akoti o eteni ya ndako ya ye moko mpe aleli.

43:31  Asukoli elongi, azongi epai ya bango. Akangi motema, alobi : « Boya na bilei. »

43:32  Batieli ye bilei o meza ya ye moko, batieli bango bilei o esika esusu ; batieli mpe ba-Ezipeti, baye bakoliaka na ye elongo, epai esusu, za­mbi ba-Ezipeti bakoki kolia na ba-Ebrei esika yoko te. O miso ma bango likambo lyango lizali nsomo mpenza.

43:33  Bafandisi bango o boso bwa ye, moko moko o esika ebo­ngi na ye, motomolo liboso, bazimi nsima. Banso batalani na bokamwi.

43:34  Kasi Yosefu apesi bango bilei bya meza ya ye moko ; mpe o sani ya Benyamin atii biloko bileki biye bya bandeko basusu soki mbala itano. Na nsima banso bameli esika yoko, balangwe.

Chapter 44

44:1  Yosefu alobi na kapita wa ye : « Tondisa ngoto ya ba-ngo na biloko binso bakoki komeme, mpe tia mosolo mwa moko moko likolo lya biloko.

44:2  O ngoto ya mwana wa nsuka, otia nkeni ya ngai ya palata esika yoko na mosolo apesaki mpo ya mbuma ya ma-mpa. » Kapita asali lokola Yosefu atindaki.

44:3  Etani ntongo, batiki bango bakende, na mpunda ya bango.

44:4  Ntango babimi o mboka mpe bakomi naino mosika te, Yosefu alobi na kapita wa ye : « Noki ! Kende kolanda bango ! Soko ozwi bango, oloba : Mpo nini bosali mabe na bato basalaki bino malamu ?

44:5  Ntina nini boyibi nkeni ya mokonzi wa ngai ? Akomeleke o nkeni eye, ekosalisaka ye mpe mpo ayeba maka-mbo makoya nsima. Bosalaki mabe mpenza. »

44:6  Ntango kapita akomi epai ya ba­ngo, alobi na bango maloba mana.

44:7  Kasi bango bazongisi : « Mokonzi, boniboni okoki koloba bongo ? Biso basaleli ba yo tokoki kosala bo­ngo soki moke te !

44:8  Mosolo tokutaki liboso o ngoto ya biso, toyeli yo mwango ut’o mokili mwa Kanana. Bongo ndenge nini tokoki koyiba palata to wolo o ndako ya moko­nzi wa yo ?

44:9  Oyo okokuta ye na yango, akufa, mpe biso banso tokoma baombo ba mokonzi wa yo. »

44:10  Kapita alobi : « Malamu ! Esalema lokola bolobaki : Oyo nakokuta ye na yango akozala moombo wa ngai ; basusu bakoki kokende. »

44:11  Moko moko akitisi ngoto ya mbuma noki o nse mpe afungoli yango.

44:12  Kapita atalitali yango, banda na mwana wa liboso, tee mwana wa nsuka. Azwi nkeni o ngoto ya Benyamin.

44:13  Ba­nso bapasoli bilamba, babutisi biloko o mpunda mpe bazongi o mboka.

44:14  Yuda na bandeko ba ye bakomi o ndako ya Yosefu, bakuti ye azali se wana. Bamibwaki o nse o boso bwa ye.

44:15  Yosefu atuni bango : « Bosalaki nini ? Boyebaki te ’te nkumu monene lokola ngai akokaki koyeba makambo makoya nsima ? »

44:16  Yuda azongisi : « Toloba nini na mokonzi wa biso ? Tokoki nde kosa­mba mpe komilongisa ? Nza­mbe yemei alakisi polele mabe ma biso, basaleli ba yo. Solo, tokomi ba­ombo ba yo, mokonzi wa biso ; biso banso na mpe oyo bakutaki ye na nkeni. »

44:17  Yosefu azongisi : « Nakoki kosala bongo te ! Bobele moto bazwaki ye na nkeni akozala moombo wa ngai ; basusu bazonga na boboto epai ya tata wa bino. »

44:18  Yuda abelemi na Yosefu mpe alobi na ye : « Mokonzi, nabondeli yo, ondima ’te naloba mwa moke. Osilikela ngai, mosaleli wa yo, te, zambi osali na bokonzi lokola Farao.

44:19  Otunaki biso basaleli ba yo liboso soko tata azali naino mpe soko tosali na ndeko mosusu.

44:20  Toyanolaki : Tata akomi mobange mpe tosali na leki oyo tata abotaki o bonuna bwa ye. Ndeko wa ye wa mama moko akufa ; tata atikali se na ye moko mpe alingi ye mingi.

44:21  Na nsima olobaki na basaleli ba yo : Boya na ye epai ya ngai mpo namono ye.

44:22  Toyebisaki yo ’te mwana oyo akoki kotika tata wa ye te. Soko atiki tata wa ye, tata akokufa.

44:23  Kasi olendisaki mpe olobaki na basaleli ba yo : Soko leki wa bino ayei elongo na bino te, nakoyamba bino lisusu te.

44:24  Bongo ntango tozongaki epai ya tata, toyebisi ye maye olobaki na biso.

44:25  Ntango tata atindaki biso toya kosomba mampa lisusu,

44:26  tozongiseli ye : Tokoki kokende te soko mosimi wa biso azali na biso elongo te. Soko akokende na biso elongo te, tokoki kobima o miso ma moto ona te.

44:27  Tata wa biso alobi : Boyebi ’te Rakele aboteli ngai se bana babali babale.

44:28  Moko atiki ngai, nakanisi ’te nyama elei ye ; tee lelo namoni ye lisusu te.

44:29  Soko bokei sikawa mpe na mosusu mpe likambo likweli ye, bokokitisa ngai moto wa nsuki mpembe na mpasi o mboka ya bawa.

44:30  Bongo soko nazongi epai ya tata, mosaleli wa yo, mpe nakei na mwana te, oyo akolingaka mingi mpenza,

44:31  tata akokufa noki, mpo akomono ’te mwana oyo ayei na biso te. Bongo biso basaleli ba yo tokokitisa tata, moto wa nsuki mpe­mbe na mpasi o mboka ya bawa.

44:32  Ngai, mosaleli wa yo, nandimaki kobatela ye mpe nalobaki na tata : Nandimi komeme ngambo o miso ma yo bomoi bwa ngai mobimba, soko nazongisi ye awa te.

44:33  Bongo ngai, mosaleli wa yo, na­ndimi kozala moombo wa yo, mokonzi wa ngai, o esika ya mwana. Mwana azonga o mboka elongo na bandeko ba ye.

44:34  Ya solo, ndenge nini nazonga epai ya tata wa ngai, soko nakei na mwana nzela yoko te ? Mpasi tata akoyoka, malamu namono yango na miso te. »

Chapter 45

45:1  Yosefu akoki kokanga motema lisusu te o miso ma bato banso bazalaki wana, agangi : « Bobimisa bato banso. » Moto mosusu azalaki na bango te ntango Yosefu amiyebisi na bandeko ba ye.

45:2  Yosefu aleli makasi, bato ba­nso bayoki yango, mpe nsango ekei tee o ndako ya Farao.

45:3  Yosefu alobi na bandeko ba ye : « Ngai Yosefu ! Boni, tata azali ? » Kasi bandeko bakoki kozongisa liloba te. Awa bamoni ’te ezalaki ye babulungani.

45:4  Yosefu alobi na ba-ngo : « Boya penepene na ngai. » Awa bakomi penepene, alobi na bango : « Ngai Yosefu, ndeko wa bino botekelaki ba-Ezipeti.

45:5  Boyoka motema mpasi te, bomitungisa mpe te na ndenge botekeki ngai na bato bayaki na ngai awa. Nzambe moto atindaki ngai awa liboso lya bino mpo ya kobikisa bino.

45:6  Nzala enene esili engali mibu mibale o mokili. Etikali mibu mitano bato bakokoka kokata bilanga te, kolona mbuma mpe te.

45:7  Nzambe atindaki ngai o mokili moye o boso bwa bino mpo ’te bino na bana ba bino botikala na bomoi, mpe mpo ’te abikisa bato baike.

45:8  Bino bato botindaki ngai awa te. Ezali Nzambe mpenza moto atindaki ngai awa, mpe akomisi ngai lokola tata wa Farao, mokonzi wa ndako ya ye mpe moyangeli wa mokili mwa Ezipeti mobimba.

45:9  Bozonga noki epai ya tata mpe boloba na ye : Mwana wa yo Yosefu alobi boye : Nzambe aluboli ngai mokonzi wa Ezipeti mobimba. Yaka noki epai ya ngai.

45:10  Okofanda o mokili mwa Gesen mpe okozala penepene na ngai, yo na bana ba yo, na bankoko ba yo, ngombe na bi­bwele na binso bizali na yo.

45:11  Kuna ngai moto nakosalisa yo na bilei, bongo ozanga eloko te, yo na bana ba yo, na bato banso ba ndako ya yo, mpo nzala ekongala naino mibu mitano.

45:12  Bino moko bozali ko­mono na miso, ndeko wa ngai Be­nyamin mpe azali komono ’te ngai moko nazali koloba na bino.

45:13  Boyebisa tata ’te nazwi lokumu lonene o Ezipeti, na mpe makambo manso bomonoki. Boya na tata wa ngai awa noki ! »

45:14  Azingi ndeko wa ye Benyamin o nkingo mpe abandi kolela. Be­nyamin mpe azingi ye o nkingo, ye mpe aleli.

45:15  Yosefu azingi bandeko ba ye banso ekopi, mai mabimeli ye o miso. Na nsima bandeko ba ye basololi na ye mingi.

45:16  Nsango ekomi tee o ndako ya Farao ’te bandeko ba Yosefu bayaki. Farao na bato ba ye basepeli mingi.

45:17  Mpe Farao alobi na Yosefu : « Loba na bandeko ba yo : Bozala boye : bobutisa biloko o mpunda ya bino mpe bozonga o mokili mwa Kanana.

45:18  Bokamata tata wa bino na bato ba bino banso, bozo­nga epai ya ngai, nakopesa bino mabelé ma Ezipeti maleki malamu, mpe bokolia bilei kitoko bya mokili moye.

45:19  Bongo yo, yebisa bango : Bosala boye : Bokamata makalo o mokili mwa Ezipeti mpo ya komene bana na basi ba bino, bokamata tata wa bino mpe boya.

45:20  Boyoka mawa te mpo ya biloko bokotika kuna, zambi bokozwa biloko biye bileki malamu o mokili mwa Ezipeti. »

45:21  Bana ba-Israel basali bobele bongo. Yosefu apesi bango makalo lokola Farao atindaki, apesi bango mpe bilei mpo ya mobembo.

45:22  Apesi bango moko moko elamba yoko ya sika, kasi apesi Benyamin mitako mya palata nkama isato na mpe bilamba bya sika bitano.

45:23  Atindeli mpe tata wa ye mpunda zomi ikumbi mbuma elengi ya Ezipeti, na mpe mpunda basi zomi ikumbi mbuma ya mampa na bilei bisusu mpo ya mobembo mwa tata wa ye.

45:24  Na nsima atiki bandeko ba ye bakende, alobi na bango : « Bobanga likama lyoko o nzela te ! »

45:25  Balongwi o Ezipeti, bayei o mokili mwa Kanana, bakomi epai ya tata wa bango Yakob.

45:26  Bayebisi ye : « Yosefu azali na bomoi, ye moto azali moyangeli o mokili mobimba mwa Ezipeti ! » Nzokande motema mwa Yakob motikali nye, mpo andimi maloba ma bango te.

45:27  Bongo basololi ye makambo ma-nso Yosefu alobaki. Na nsima amoni makalo maye Yosefu atindaki mpo ya kokamata ye, mpe Yakob abandi kondima.

45:28  Israel alobi : « Ekoki ! Mwana wa ngai Yosefu azali na bomoi. Nakende kotala ye liboso ’te nakufa ! »

Chapter 46

46:1  Israel akei na biloko bya ye binso, akomi o Berseba mpe abonzeli Nzambe wa tata wa ye Izaka mabonza.

46:2  Na butu Nzambe alobi na ye o ndoto : « Yakob ! Yakob ! » Ye azongisi : « Ngai oyo ! »

46:3  Nzambe alobi lisusu : « Ngai nazali Nzambe, Nzambe wa tata wa yo. Obanga te kokende o Ezipeti, zambi nakokomisa libota lya yo libota linene lya bankoko ebele.

46:4  Nakokende elongo na yo o Ezipeti mpe nakozongisa yo lisusu awa. Ntango okokufa, Yosefu moto akokanga yo miso. »

46:5  Yakob alo-ngwi o Berseba. Bana ba-Israel babutisi tata wa bango Yakob ná bana ná basi ba bango o makalo maye Farao apesaki bango.

46:6  Bakei mpe na bibwele bya ba­ngo na biloko binso bazwaki o Kanana. Yakob na libota lya ye mobimba bakomi o Ezipeti,

46:7  na bana babali na bana basi, mpe na bankoko ba ye. Akei na libota lya ye mobimba o Ezipeti.

46:8  Tala nkombo ya bana babali ba-Israel baye bakomi o Ezipeti : Yakob na bana ba ye : Ruben, mwana wa yambo wa Yakob,

46:9  na mpe bana ba Ruben : Enok, Palu, Kesron na Karomi.

46:10  Bana ba Simeon : Yemuel, Yamin, Oad, Yakin, Sokar na Saul, mwana wa mwasi wa Kanana.

46:11  Bana ba Levi : Gerson, Keat na Merari.

46:12  Bana ba Yuda : Er, Onan, Sela, Peres na Zera. Kasi Er na Onan bakufaki o mokili mwa Kanana. Nko­mbo ya bana ba Peres : Esron na Amul.

46:13  Bana ba Izakar : Tola, Puya, Yasub na Simron.

46:14  Bana ba Zabulon : Sered, Elon na Yaleel.

46:15  Bango banso bana Lea aboteli Yakob o Padan-Aram, bakisa mwana mwasi Dina. Bango banso, babali na basi, bakoki ntuku isato na basato.

46:16  Bana ba Gad : Sefon, Agi, Suni, Kesbon, Eri, Arodi na Areli.

46:17  Bana ba Aser : Yimna, Yisva, Yisvi, Beria na ndeko mwasi Sera. Bana ba Beria : Eber na Malkiel.

46:18  Bango banso bana ba Zilpa, mwasi mosaleli oyo Laban apesaki mwana wa ye Lea. Yakob abotaki bango na Zilpa ; ba-ngo bakoki bato zomi na motoba.

46:19  Bana ba Rakele, mwasi wa Yakob : Yosefu na Benyamin.

46:20  O Ezipeti Yosefu abotaki Manase na Efraim, bana abotaki na Asnat, mwana wa Potifera, nganga Nza­mbe wa engumba On.

46:21  Bana ba Benyamin : Bela, Beker, Asbel, Gera, Naaman, Eki, Ros, Mupim, Kupim na Ard.

46:22  Ba­ngo banso bana Yakob abotaki na Rakele ; bakoki bato zomi na banei.

46:23  Mwana wa Dan : Usim.

46:24  Bana ba Neftali : Yaseel, Guni, Yeser na Silem.

46:25  Bango banso bana ba Bila, mwasi oyo Laban apesaki mwana wa ye Rakele. Yakob abotaki bango na Bila : banso bakoki bato nsambo.

46:26  Bato banso ba libota lya Yakob bakendeki o Ezipeti bazalaki ntuku motoba na motoba, kotanga basi ba bana babali ba ye te.

46:27  Bana babali Yosefu abotaki o Ezipeti bazalaki babale. Bongo bato banso ba libota lya Yakob, baye bakendeki o Ezipeti bakoki ntuku nsambo.

46:28  Yakob atindi Yuda liboso ayebisa Yosefu ’te aya kokutana na ye o mokili mwa Gesen.

46:29  Yosefu abongisi likalo mpe akei kokutana na tata wa ye Israel o Gesen. Nta-ngo amoni ye, Yosefu azingi tata ekopi, akweli ye o nkingo mpe aleli mingi.

46:30  Israel alobi na Yosefu : « Sikawa nakoki kokende na boboto, mpo namoni elongi ya yo lisusu, mpe nakuti yo na bomoi ! »

46:31  Yosefu alobi na bandeko ba ye mpe na libota lya tata wa ye : « Nakei koyebisa Farao, nakoloba na ye : “Bandeko ba ngai na libota lya tata wa ngai, baye bazalaki o mokili mwa Kanana, basili bakomi epai ya ngai.

46:32  Bakokengeleke mpata mpe bakobokoloko bibwele ; bayei na mpata mpe na ngombe ya bango, na mpe biloko bya bango binso.”

46:33  Bo­ngo soko Farao abyangi bino mpe atuni bino mosala nini bokosalaka,

46:34  bozongisela ye : “Biso basaleli ba yo tozali bakengeli ba bibwele ut’o bomwana tee sikawa, se lokola batata ba biso.” Bongo bokokoka kofanda o mokili mwa Gesen, zambi ba-Ezipeti balingi babokoli ba mpata soki te. »

Chapter 47

47:1  Yosefu akei koyebisa Farao nsango, alobi na ye : « Tata na bandeko ba ngai bauti o mokili mwa Kanana, bakomi awa na mpata na ngombe mpe na biloko bya bango binso. Sikawa bazali o mokili mwa Gesen. »

47:2  Akendeki na bandeko batano mpe alakisi Farao bango.

47:3  Oyo atuni bango : « Bokosalaka mosala nini ? » Bazongisi : « Biso basaleli ba yo tozali babokoli ba mpata, se lokola batata ba biso. »

47:4  Balobi na Farao : « Toyei kofanda o mokili mwa yo, zambi epai ya biso matiti mazali lisusu te mpo toleisa bibwele bya biso, mpo nzala ezali kongala o mokili mwa Kanana. Lingisa biso basaleli ba yo tofanda o mokili mwa Gesen. »

47:5  Farao alobi na Yosefu : « Bafanda o mokili mwa Gesen, mpe soko o kati ya bango bato basusu babongi na mosala mwa kapita, bakoma bake­ngeli ba bibwele bya ngai moko. » Yakob na bana ba ye bakei o Ezipeti epai ya Yosefu. Farao, mokonzi wa Ezipeti, ayoki yango mpe alobi na Yosefu : « Nakopesa yo esika o mokili mwa Ezipeti ; ponela tata na bandeko ba yo esika eleki malamu mpo bafanda. »

47:6  Farao alobi na Yosefu : « Bafanda o mokili mwa Gesen, mpe soko o kati ya bango bato basusu babongi na mosala mwa kapita, bakoma bake­ngeli ba bibwele bya ngai moko. » Yakob na bana ba ye bakei o Ezipeti epai ya Yosefu. Farao, mokonzi wa Ezipeti, ayoki yango mpe alobi na Yosefu : « Nakopesa yo esika o mokili mwa Ezipeti ; ponela tata na bandeko ba yo esika eleki malamu mpo bafanda. »

47:7  Yosefu abyangisi tata wa ye Yakob mpe akei na ye epai ya Farao. Yakob apesi Farao losako.

47:8  Farao atuni Yakob : « Okokisi mbula boni ? »

47:9  Yakob azongisi : « Mobembo mwa ngai o mokili moumeli mibu mo-nkama na ntuku isato. Ezali se eleko ekuse mpe nazalaki na mpasi mingi o bomoi bwa ngai ; nakokisi mibu mya bankoko ba ngai naino te, mikolo bazalaki awa o nse. »

47:10  Yakob apesi Farao losako lisusu mpe atiki ye.

47:11  Yosefu afandisi tata na bandeko ba ye o mokili mwa Ezipeti, apesi bango mabelé maleki malamu o mokili mwa Ramses, se lokola Farao atindaki.

47:12  Yosefu apesi tata wa ye, bandeko ba ye na mpe libota lya tata wa ye mobimba bilei, engebene na motango mwa bana ba bango.

47:13  O mokili mobimba bilei bizalaki lisusu te, zambi nzala engali makasi. Ba-Ezipeti na ba-Kanana balingaki bakufa na nzala.

47:14  Yosefu azwi mosolo monso mwa mokili mwa Ezipeti, na mpe mosolo mwa mokili mwa Kanana, na botekeli bato mbuma ya mampa. Azalaki kotika mo­solo monso o ndako ya Farao.

47:15  Esili mosolo monso mwa mokili mwa Ezipeti mpe mwa Kanana, ba-Ezipeti bakei epai ya Yosefu, balobi na ye : « Pesa biso bilei tolia. Awa tozali na mosolo lisusu te, olingi tokufa na nzala o miso ma yo, solo ? »

47:16  Yosefu alobi na bango : « Botikela ngai bibwele bya bino. Awa bozali na mosolo lisusu te, nakopesa bino bilei, soko botikeli ngai bibwele. »

47:17  Bayeli Yosefu bi-bwele bya bango mpo ’te bazwa bilei ; batikeli ye farasa, ngombe, mpata na mpe mpunda ; azwi bi­bwele bya bango binso, mpe apesi bango bilei bikoki na mobu mona.

47:18  Esili mobu mona, bazongeli ye lisusu o mobu nwa nsima, balobi na ye : « Tokoki kokombela mokonzi wa biso likambo te. Mosolo mwa biso mosili nye, mpe bibwele bya biso bisili bikomi o maboko ma yo, mokonzi wa biso. Etikali na biso sikawa nzoto ya biso moko na mabelé ma biso, esili.

47:19  Mpo nini tokufa mpamba boye o miso ma yo, na mabelé ma biso lokola ? Bongo kamata biso na mpe mabelé ma biso, mpe pesa biso bilei ; biso elongo na mabelé ma biso tokosalela Farao. Pesa biso milona mpo tobika ; tokufa te mpe mabelé ma biso matikala mpamba te. »

47:20  Yosefu azweli Farao mokili mobimba mwa Ezipeti, zambi ba-Ezipeti banso bateki bilanga bya bango mpo ya nzala ezalaki kongala makasi. Farao akomi nkolo wa mabelé manso ma Ezipeti.

47:21  Mpe bato ba ye mpenza, akomisi bango banso baombo, o ekolo mobimba banda Nordi kin’o Sudi.

47:22  Kasi Yosefu azwaki mabelé ma banganga Nzambe te, zambi Farao azalaki kopesa bango mosolo sanza na sa-nza ; bazalaki kobika na mwango ; bongo basengelaki koteke mabelé ma bango te.

47:23  Yosefu alobi na bato : « Nasali ’te Farao azwa bino moko na mpe mabelé ma bino. Boswa mbuma ya kolona o bilanga bya bino.

47:24  Kasi ekomi eleko ya bobuki mbuma, bosengeli kopesa Farao eteni ya bitano ; biteni bisusu binei bino bokozwa byango mpo ’te bolona o bilanga mpe bozwa bilei bya bino, bya bana ba bino mpe bya bato ba bino banso. »

47:25  Bango bazongisi : « Obikisi biso ! Yo mokonzi wa biso, sala biso se malamu, tokozala basaleli ba Farao. »

47:26  Yosefu abimisi mobeko moko, mosali na bango tee lelo : Ba-Ezipeti bapesa Farao eteni ya bitano ya mbuma ya bilanga. Bobele mabelé ma banganga Nza­mbe mazali mabelé ma Farao te.

47:27  Israel afandi o Ezipeti o mokili mwa Gesen. Kuna bazwi mabelé, baboti mingi mpe bakomi libota linene.

47:28  Yakob aumeli mibu zomi na nsambo o mokili mwa Ezipeti ; bongo o bomoi bwa ye mobimba akokisi mibu monkama na ntuku inei na nsambo.

47:29  Awa mokolo mwa liwa lya ye mokomi penepene, Israel abengi mwana wa ye Yosefu, alobi na ye : « Soko olingi kozala ngai malamu, tia loboko la yo o nse ya ebelo ya ngai, lakisa ngai ’te olingi ngai solo, bongo layela ngai ’te okoku­nda ngai o Ezipeti te.

47:30  Nakokende kokutana na bankoko ba ngai ; yo okolongola ngai o Ezipeti mpe okokunda ngai o lilita lya bango. » Alobi na tata wa ye : « Nakosala lokola olobi. »

47:31  Kasi tata alendisi : « Layela ngai yango ! » Mpe Yosefu alayeli ye. Israel aku­mbami penepene na motó mwa mbeto ya ye.

Chapter 48

48:1  Esili makambo mana, bayei koyebisa Yosefu : « Tata wa yo azali kobele. » Bongo akei na bana ba ye babale, Manase na Efraim.

48:2  Balobi na Yakob : « Mwana wa yo Yosefu ayei. » Na makasi ma ye manso Israel amifandisi o mbeto.

48:3  Alobi na Yosefu : « Nzambe wa bokasi bonso abimelaki ngai o mboka Luz o mokili mwa Kanana, abenisaki ngai na maloba maye :

48:4  “Nakopesa yo nguya ya kobota mpo ’te ozwa bana baike. Nakokomisa yo lingomba linene lya bato. Nakopesa bankoko ba yo mokili moye, bafanda seko kuna.”

48:5  Yango wana bana ba yo babale, baye obotaki o mokili mwa Ezipeti, liboso ’te naya epai ya yo o Ezipeti, bakosala bana ba ngai ! Efraim na Manase bakozala bana ba ngai, se lokola Ruben na Simeon bazali bana ba ngai.

48:6  Bana obotaki nsima bakozala bana ba yo. O mokolo bakokabola mokili, bakozwa esika se l­o­kola bandeko ba bango.

48:7  Mokolo nalongwaki o Padan, mama wa yo Rakele awaki o mokili mwa Kanana o nzela penepene na Efrata. Nakundaki ye bobele kuna o nzela ya Efrata, o Beteleme. »

48:8  Israel amoni bana ba Yosefu, atuni : « Bango banani ? »

48:9  Yosefu azongiseli tata wa ye : « Bazali bana Nzambe akabeli ngai awa. » Tata alobi lisusu : « Yaka na bango awa, nabenisa bango. »

48:10  Miso ma Israel malembi mpo ya bonuna, azalaki komono malamu lisusu te. Yosefu ayei na bango penepene na tata. Israel ayambi bango mpe azingi bango ekopi.

48:11  Alobi na Yosefu : « Nakanisaki soki moke te ’te nakomono lisusu elongi ya yo, mpe tala, Nzambe amonisi ngai mpe bana ba yo. »

48:12  Yosefu alongoli bango o makolo ma tata wa ye mpe akumbami, elongi o nse.

48:13  Yosefu akamati bana ba ye babale, asimbi Efraim na loboko la mobali, mpo ’te azala o loboko la mwasi wa Israel ; asimbi Manase na loboko la mwasi mpo ’te azala o loboko la mobali la Israel, atii bango penepene na ye.

48:14  Kasi Israel atandi loboko la mobali o motó mwa Efraim, mwana wa nsuka, mpe loboko la mwasi o motó mwa Manase. Kasi, awa maboko matandami bongo, abungi, mpo Manase azali mwana wa yambo.

48:15  Abenisi Yosefu, alobi : « Nzambe oyo nkoko wa ngai Abarama mpe tata wa ngai Izaka batosaki, Oyo azalaki mokengeli wa ngai ut’o bomwana bwa ngai tee lelo,

48:16  Anzelu oyo abikisaki ngai o mabe manso, abenisa bana baye, bato banso bakumisa nkombo ya ngai na mpe nkombo ya batata ba ngai Abarama na Izaka mpo ya ba-ngo. Babota bana baike mpe bakoma bato ebele o mokili ! »

48:17  Ntango Yosefu amoni ’te tata wa ye atii loboko la mobali o motó mwa Efraim, mpo yango esepelisi ye te. Asimbi loboko la tata wa ye, mpo ’te alongola lango o motó mwa Efraim mpe atia lango o motó mwa Manase.

48:18  Alobi na tata wa ye : « Tata, bongo te, mwana oyo azali mwana wa yambo, tia loboko la mobali o motó mwa ye. »

48:19  Kasi tata wa ye aboyi, alobi : « Nayebi, mwana. Solo, ye mpe akokoma etuka enene, akozala moto monene, kasi leki wa ye akoleka ye, bankoko ba ye bakotondisa ekolo mobimba. »

48:20  O mokolo mona abenisi bango, alobi : « O Israel babenisa bato na nkombo ya yo na maloba maye : Nzambe asala yo malamu lokola asalaki Efraim na Manase. » Atangi nkombo ya Efraim liboso.

48:21  Na nsima Israel alobi na Yosefu : « Liwa lya ngai likomi penepene, kasi Nzambe akobatela yo, mpe akozongisa yo o mokili mwa ba-nkoko ba yo.

48:22  Nakopesa yo eteni ya mabelé lokola bandeko ba yo, kasi nakobakisela yo Sikem eye nabotoloki ba-Amon na mopanga mpe na litimbo. »

Chapter 49

49:1  Yakob abengi bana ba ye, alobi : « Boya, nayebisa bino manso makokwela bino o bileko bikoya nsima.

49:2  Bana ba Yakob, bosangana esika yoko mpe boyoka maloba ma Israel, tata wa bino.

49:3  Ruben, ozali mwana wa ngai wa yambo, yo bokasi bwa ngai, yo mbuma ya liboso nabotaki. Opusi litundu, oleki makasi.

49:4  Okotomboko lokola ebale, kasi okozala moto wa liboso te, mpo olalaki o mbeto ya tata wa yo ; obebisaki mbeto eye ngai nalalaki.

49:5  Simeon na Levi bazali bandeko, bayokani ’te bakobimisa bitu­mba.

49:6  Nakoma te o esika ba­yokani, nasangana na likita lya ba­ngo te, za­mbi na nkanda ya ba­ngo babomaki bato, mpe na mobulu mwa bango bazokisaki ngombe babali.

49:7  Naboyi nkanda ya bango eleki makasi, naboyi nkele ya ba­ngo ezali na mawa te. Nakokabola bango o mokili mwa Yakob, nakopanza ba­ngo o ekolo Israel.

49:8  Yo Yuda, bandeko ba yo bakokumisa yo ; loboko la yo lokokweisa banguna, mpe bana ba tata wa yo bakofukamela yo.

49:9  Yo Yuda, ozali lokola mwana wa ntambwe ! Yo mwana wa ngai, obomaki banguna. Soko ntambwe mobali alali to ntambwe mwasi ayoki mpongi, nani akomeka kolamusa ye ?

49:10  Boko-nzi bokolongwa o Yuda te, mpe montongo mya bokonzi mokolongwa o kati ya makolo ma ye te tee mokolo nkolo wa yango akoya, oyo bato ba bikolo binso bakotosa.

49:11  Akokanga mpunda ya ye o nzete ya vino mpe mwana wa mpunda o etapi ya nzete ; akosukola elamba o vino, mpe monkoto mwa ye o mai ma mbuma ya vino.

49:12  Miso ma ye makotela lokola vino, mpe mino ma ye makokoma mpembe lokola mabéle.

49:13  Zabulon akofanda penepene na mbu ; o libongo akozala na masuwa ma ye, mokili mwa ye mokoma tee Sidon.

49:14  Izakar azali mpunda makasi, elali o kati ya bifelo binene.

49:15  Amoni ’te kopema ezali malamu, mpe mokili mosali elengi. Akitisi lipeke mpo ya komeme mokumba, akomi moombo wa mosala.

49:16  Dan akosambisa bato ba ye lokola ekolo Israel.

49:17  Akosala lokola nyoka o nzela, lokola etupa esika bato bakoleka, ekozwa farasa o litindi mpe ekokweisa motambwisi wa yango o nse.

49:18  E Yawe, natii elikya epai ya yo.

49:19  Gad, bayibi bayibeli ye biloko, kasi ye akolanda bango mpe akobotolo bango biloko.

49:20  Aser, limpa lya ye lizali mafuta ; akolambelaka bakonzi bilei bya elengi.

49:21  Neftali azali mbangu lokola mboloko o esobe, akobota bana kitoko.

49:22  Yosefu azali lokola ngombe mobali penepene na liziba, eye ekopimbwa likolo lya lopango la ngombe.

49:23  Bato ba litimbo bayokisi ye nkanda, babeteli ye makula mpe babundisi ye.

49:24  Moto wa nguya abuki litimbo lya bango, misisa mya maboko ma bango mikatani na maboko ma Nzambe wa Yakob, oyo bakobengaka Mokengeli, Libanga lya Israel.

49:25  Nzambe wa tata wa yo akosalisa yo, Nzambe wa bokasi bonso akobenisa yo. Mapamboli maye makouta o likolo, na maye makouta o nse ya mabelé, maye makouta o libumu mpe o mabéle ma mwasi,

49:26  maye makouta o mitó mya masangu mpe o fulele, makouta o ngomba ya kala, o ngomba ya bileko na bileko : mapamboli mana manso makitela Yosefu, matangela ye o nsuki ya ye, zambi apambolami liboso lya ba-ndeko ba ye.

49:27  Benyamin azali nkoi mobali, mobomi ; na ntongo akolia nyama ya ye, tee mpokwa akosilisa eye etikalaki. »

49:28  Bango banso bazali mabota ma Israel, bazali bikolo zomi na bibale. Maloba maye mazali maloba ma tata wa bango : abenisi bango lokola ekoki na moko moko.

49:29  Yakob atindi bana ba ye, alobi : « Nakei kokutana na bankoko. Bokunda ngai esika yoko na batata ba ngai o mobenga mozali o elanga ya mo-Eti Efron,

49:30  o mobenga o ela-nga ya Makpela, o Esti ya Mambre o mokili mwa Kanana ; Abarama asombaki yango o maboko ma mo-Eti Efron mpo ’te azwa esika ya kokunda bato ba ye.

49:31  Bakundaki ye na mwasi wa ye Sara esika baku­ndaki mpe Izaka na mwasi wa ye Rebeka, nakundaki mpe Lea kuna.

49:32  Elanga eye na mobenga mosali kuna, basombaki yango epai ya bana ba Eti. »

49:33  Esilisi Yakob koloba na bana ba ye, alalisi makolo o mbeto mpe akati motema, akei kokutana na bankoko ba ye.

Chapter 50

50:1  Yosefu akitisi motó pene pene na elongi ya tata wa ye, azingi ye ekopi, mai ma miso mazalaki kotangela tata wa ye.

50:2  Na nsima atindi banganga baye bazalaki na ye ’te bapakola nzoto ya tata wa ye malasi. Banganga bapakoli Israel mafuta ma malasi.

50:3  Basali mikolo ntuku inei mpo ya kobongisa yango malamu ; bopakoli ebembe malasi bokoumelaka mingi boye. Ba-Ezipeti basali lilaka mikolo ntuku nsambo.

50:4  Esili lilaka, Yosefu alobi na bato ba Farao : « Soko bolingi ngai solo, boloba o matoi ma Farao :

50:5  Tata wa ngai alayisi ngai ndai eye : Sikawa nalingi nakufa. Nazali na lilita o mokili mwa Kanana, ngai moko natimolaki lyango ; okokunda ngai kuna. Bongo nali­ngi kokende kuna mpo ’te nakunda tata wa ngai ; na nsima nakozonga. »

50:6  Farao azongisi : « Kende mpe ku­nda tata wa yo, lokola alayisaki. »

50:7  Yosefu akei kokunda tata wa ye. Basaleli banso ba Farao na bankumu ba ndako ba ye mpe bankumu banso ba mokili mwa Ezipeti bakei na ye elongo.

50:8  Libota mobimba lya Yosefu, ná bandeko ba ye, ná bato banso ba tata wa ye, bakei lokola. Etikali o mokili mwa Gesen se bana bake, mpata na ngombe.

50:9  Bakei na farasa mpe na makalo ; ezalaki li-mpinga linene.

50:10  Ntango bakomi o Goren-a-Atad, o ngambo ya Yordane, basali matanga manene ma bokundi Yakob. Yosefu asali lilaka lya tata wa ye mikolo nsambo.

50:11  Bato ba mokili mwa Kanana bamoni lilaka o Goren-a-Atad, balobi : « Ba-Ezipeti basali lilaka linene mpenza. » Yango wana bapesi etuka ena o ngambo ya Yordane nkombo : Abel Misrayim.

50:12  Bana ba Yakob basali lokola atindaki bango.

50:13  Bakei na ebembe ya ye o mokili mwa Kanana, mpe bakundi ye o mobenga o elanga ya Makpela, eye Abarama asombaki o maboko ma mo-Eti Efron, o Esti ya Mambre.

50:14  Yosefu azongi o Ezipeti elongo na bandeko ba ye mpe na bato ba-nso bakendeki kokunda tata wa ye.

50:15  Nsima ya liwa lya tata, bandeko ba Yosefu, balobani : « Mbele sikawa Yosefu akoyina biso mpe akosongisela biso mabe manso tosalaki ye. »

50:16  Yango wana batindeli Yosefu maloba maye : « Liboso ’te akufa tata apesaki biso motindo moye :

50:17  « Boloba na Yosefu : Nabondeli yo, li­mbisa bandeko lisumu lya bango mpe mabe manso basalaki yo. » Bongo limbisa sikawa mabe ma basaleli ba Nzambe wa tata wa yo. » Eyoki Yosefu maloba ma bango, abandi kolela.

50:18  Bandeko ba ye bango moko bayei, bakwei o boso bwa ye mpe balobi : « Toyei, tala tosali baombo ba yo. »

50:19  Kasi Yosefu azongisi : « Bo­banga te, nakomi nde Nzambe ?

50:20  Mabe bolingaki kosala ngai, Nzambe akomisi mango ntina ya kosala maye masalemi sikawa ; abikisi bomoi bwa bato baike.

50:21  Bongo bobanga te, ngai moto nakoleisa bino na bana ba bino. » Na maloba maye ma boboto akitisi bango mitema.

50:22  Yosefu atikali kofanda o Ezipeti elongo na libota mobimba lya tata wa ye. Akokisi mibu monkama na zomi.

50:23  Amoni bana ba Efraim na bankoko ba ye, na mpe bankokolo ba ye. Bana ba Makir, mwana wa Manase, Yosefu ayambi bango o bibelo mokolo babotamaki.

50:24  Nsima ya yango Yosefu alobi na ba­nde­ko : « Nalingi nakufa, kasi Nza­mbe akopangana na bino : akolongola bi­no o mokili moye mpo ’te azo­ngisa bino o mokili moye alakelaki Abarama,IzakanaYakob. »

50:25  Yosefu alayisi bana ba-Israel ndai eye : « Mokolo Nzambe akoya kotala bino, bomeme minkuwa mya ngai. »

50:26  Yosefu awei, akokisi mibu mo­nkama na zomi. Bapakoli ebembe ya ye malasi, batii yango o epomba o mokili mwa Ezipeti.