LinVB - Sirach

Chapter 1

1:1  Bwanya bonso bouti na Mokonzi, mpe bozali pene na ye seko.

1:2  Nani ayebi kotanga mbuma ya zelo o libongo lya mbu, na matanga ma mbula, na mikolo boni mokili mokoumela ?

1:3  Bosanda bwa likolo, bonene bwa mokili, bozindo bwa mai, nani ako­ki koyeba mango ?

1:4  Bwanya bokelami liboso lya bikelamo binso, boyebi makambo bo­ba­ndaka kala mpenza. (

1:5  )

1:6  Nani ayebi esika nini bwanya bo­uti ? Mikano minso mya bwanya, nani ayebi myango ? (

1:7  )

1:8  Oyo azali na bwanya mpe base­ngeli kobanga, azali se moko : ye Mokonzi oyo afandi o ngwende ya ye.

1:9  Ye Mokonzi akeli bwanya, amoni bwango mpe atali bonene bwa bwango ; akaboli bwango na bikelamo binso,

1:10  apesi bwango na bato banso lokola ye moko alingi, akabi bwa­ngo na baye balingi ye.

1:11  Bobangi Nzambe bozali lokumu na nkembo, bozali esengo mpe enkoti ya nsai.

1:12  Bobangi Nzambe bokoyokisaka motema nsai, bokopesaka moto elo­ngi polele mpe bomoi bolai.

1:13  Moto abangi Mokonzi akosuka se malamu, o mokolo mwa liwa lya ye bakokumisa ye.

1:14  Ebandela ya bwanya, nde bobangi Mokonzi, bato balamu bakozwaka bwango uta libumu lya mama.

1:15  Bwanya boyei kofanda o kati ya bato libela, mpe bokotikala na bana ba bato seko.

1:16  Bobangi Nzambe bozali nsuka ya bwanya, bokotondisa bato na matomba maike ;

1:17  bokotondisa ndako ya bango na nkita, mpe bibombelo bya bango na mbuma ya bwanya.

1:18  Bobangi Mokonzi, nde mama wa bwanya, bokopesa moto boboto mpe nzoto kolongonu ;

1:19  bokonoisa mbula ya mayele mpe ya boyebi makambo, bokokolisa lokumu la bato bazali na bwango.

1:20  Bobangi Mokonzi, nde minsisa mya nzete ya bwanya, bitapi bya nzete, nde bomoi bolai.

1:21  Bobangi Nzambe bokolongola masumu, esika bobangi Mokonzi bozali, nkanda ekosila.

1:22  Moto wa nkele ntina te, akolonga te, zambi nkanda ya ye ekokweisa ye.

1:23  Oyo ayebi kokanga motema, akolonga, mpe na nsuka nsai ekozo­ngela ye.

1:24  Akoloba naino te tee ntango ya koloba ebongi, mpe bato banso ba­kokumisa bwanya bwa ye.

1:25  Biyele bya boyebi bizwami o kati ya maloba ma bwanya, kasi koyeba maye Nzambe alingi ekoyokisaka mosumuki nsomo.

1:26  Yo moto olingi bwanya, tosa mibeko, mpe Mokonzi akopesa yo bwango.

1:27  Moto akobangaka Mokonzi, ako­zwa bwanya mpe mayele, Moko­nzi Nzambe alingi botosi mpe boboto.

1:28  Ondima kobanga Nzambe, obeleme na ye na mitema mibale te.

1:29  Ozala mokibisi epai ya bato te, mpe okeba na maloba ma yo.

1:30  Omitombola te mpo ’te okweya te mpe obebisa lokumu la yo te. Zambi Mokonzi akobimisaka maye obo­mbaki, mpe akoyokisa yo nsoni o kati ya lisanga, mpo oba­ngaki Mokonzi te, mpe motema mwa yo moto­ndaki na mayele ma bokosi.

Chapter 2

2:1  Mwana wa ngai, soko olingi kosalela Mokonzi, omilengele mpo oyeba kondima mpasi ya mokili.

2:2  Ozala motema semba mpe na mpi­ko, ozala motema likolo te o nta­ngo ya minyoko.

2:3  Okangana na Mokonzi, otika ye te, mpo ’te o mokolo mwa yo mwa nsuka ozwa lokumu.

2:4  Oyamba manso makokwela yo, mpe okanga motema o makambo makitisi yo ;

2:5  mpo bakomekaka bato ba Nza­mbe o makambo makitisi bango, lokola bakomekaka wolo na móto.

2:6  Tia motema na Nzambe mpe ye akosalisa yo, otambola nzela ya bosembo mpe tia elikya na ye.

2:7  Bino baye bokobangaka Moko­nzi, bolikya na ngolu ya ye, botika nzela ya ye te mpo ’te bokweya te.

2:8  Bino baye bokobangaka Moko­nzi, botia elikya na ye, bongo bo­koza­nga lifuta te.

2:9  Bino baye bokobangaka Moko­nzi, boyeba ’te bokozwa bolamu, bokoyoka esengo ya seko mpe Nza­mbe akoyokela bino ngolu.

2:10  Botala ndenge nini bankoko bazalaka mpe bokanisa : Nani atiaki mo­tema na Nzambe mpamba ? Na­ni azalaki kobanga ye, mpe Mokonzi atiki ye ? Nani abondelaki ye, mpe Mokonzi andimeli ye te ?

2:11  Ntembe te, Mokonzi azali motema nta bolamu mpe ngolu, akolimbisaka masumu mpe akobikisaka bato o ntango ya mpasi.

2:12  Mawa na bato bapusi kobangabanga mpe baye balembi mosala, mawa na mosumuki oyo akola­ndaka nzela ibale.

2:13  Mawa na moto azangi mpiko mpe abwaki elikya, mpo akozanga mobateli.

2:14  Mawa na bino bato botiaki molende te, mokolo Mokonzi akotuna bino, bokosala nde nini ?

2:15  Baye babangi Mokonzi bakoboya maloba ma ye te, baye balingi ye bakotosa mibeko mya ye.

2:16  Baye babangi Mokonzi bakoluka kosepelisa ye, baye balingi ye bakotosa Mobeko mwa ye.

2:17  Baye babangi Mokonzi bakobo­ngisaka mitema, bayebi komikitisa o miso ma ye, bakolobaka.

2:18  « Tomitika o maboko ma Moko­nzi, o maboko ma bato te, zambi azali nta bonene, nta ngolu. »

Chapter 3

3:1  Bana, boyoka malako ma tata wa bino, soko bokosala maye nakoyebisa bino, bokobika.

3:2  Mpo Mokonzi alingi ’te bana bakumisaka tata wa bango, atii mama mokonzi wa bana ba ye babali.

3:3  Moto akomemyaka tata wa ye, Nza­mbe akolimbisa ye masumu,

3:4  oyo akokumisaka mama, azali lokola moto akokongoloko nkita.

3:5  Moto akomemya tata, akosepela na bana ba ye moko, mpe Nzambe akondima losambo la ye.

3:6  Moto akokumisa tata, akoumela mibu miike o mokili, oyo akotosa Mokonzi, akosepelisa mama wa ye,

3:7  ye akosalela baboti ba ye lokola mokonzi wa ye.

3:8  Memya tata wa yo na misala mpe na maloba, bongo bobenisi bwa ye bokozala na yo.

3:9  Zambi bobenisi bwa tata bokole­ndisa bana, kasi libota likobeba soko mama atombeli lyango bobe.

3:10  Osepela te soko tata wa yo asa­mbwi : bosambwi bwa ye bokopesa yo lokumu te.

3:11  Lokumu la moto, lokumu la tata wa ye, soko bakinoli mama, bana mpe bakoyoka nsoni.

3:12  Mwana wa ngai, salisa tata soko akomi mobange, ata mokolo moko oyokisa ye motema mpasi te.

3:13  Kanga motema soko mayele ma ye makomi kosila, awa yo ozali makasi, okinola ye te.

3:14  Malamu osali tata, Nzambe akobosana mango te, mpo ya bosalisi bwa yo, Nzambe akolimbisa yo masumu.

3:15  Mokolo okoyoka mpasi, Nzambe akokanisa yo, masumu ma yo makolimwa lokola galasi ikonya­ngwaka na moi.

3:16  Moto aboyi kosalisa tata, azali lokola moto atuki Nzambe, oyo ayo­kisi mama mpasi, Mokonzi ako­tombela ye bobe.

3:17  Mwana wa ngai, manso okosala, sala mango na boboto, bongo bato bakolinga yo leka moto akokabaka biloko.

3:18  Ata okomi moto wa lokumu, omi­tombola te, bongo okozwa bolamu o miso ma Mokonzi ;(

3:19  )

3:20  Nzambe azali na nguya enene, bato ba bosawa bakopesaka ye lokumu la solo.

3:21  Maye maleki makasi ma yo, oluka kosala mango te, maye maleki mayele ma yo, omeka koyeba mango te.

3:22  Okebaka na mosala batindi yo, ntina ya koyeba makambo mabo­mbami ezali te.

3:23  Omilembisa te na maye maleki yo makasi, mateya basili kolakisa yo maleki mayele ma bato.

3:24  Lolendo losili lobebisi mayele ma bato mingi, mpe lofundo lobungisi makanisi ma bango. (

3:25  )

3:26  Oyo azali motó makasi akosuka mabe, moto akolukaka makambo akozwa.

3:27  Oyo azali motó makasi akoyoka mpasi mingi, mosumuki akokoba kosala mabe ntango inso.

3:28  Bakoki kobikisa moto wa lolendo o mpasi ya ye te, zambi bobe bopikami o motema mwa ye.

3:29  Moto wa bwanya akomanyolaka biyele o motema, oyo akotiaka ma­toi na baninga, akokolisa bwa­nya bwa ye.

3:30  Lokola mai makozimisaka miloli, se bongo likabo likolongolaka ma­sumu.

3:31  Oyo asali malamu na moto asalisi ye, bakosala ye mpe malamu : soko akotuta libaku, moninga akotelemisa ye.

Chapter 4

4:1  Mwana wa ngai, opima mobola bilei te, moto akeleli, otika ye alela mpasi ya ye te.

4:2  Oyokisa moto akufi na nzala mpa­si te, moto azangi biloko, oyokisa ye motema bololo te.

4:3  Moto abwaki elikya, obakisela ye mpasi te, moto akeleli, opima ye likabo lya yo te.

4:4  Oboya moto wa mpasi te soko abondeli yo, soko mobola ayeli yo, oboya kotala ye te.

4:5  Moto akeleli, opesa ye mokongo te, opesa moto moko nzela ya kobetele yo mobondo te.

4:6  Soko moto abeteli yo mobondo o mpasi ya ye, Mozalisi wa ye, akoyoka losambo la ye.

4:7  Oluka bondeko na bato ba lisa­nga, omikitisa o miso ma moto aleki yo.

4:8  Okanga matoi te soko mobola abo­ndeli yo, mpe ozongisela ye se maloba ma boboto.

4:9  Obikisa moto wa mawa o maboko ma monyokoli, mpe obanga te kosambisa bato na bosembo.

4:10  Omilakisa na bana bitike lokola tata, mpe osalisa mama wa bango lokola mobali wa ye azalaki kosala. Bongo Nzambe wa nta likolo akotanga yo mwana wa ye, mpe akoli­nga yo na bolingi boleki boye bwa mama wa yo.

4:11  Bwanya bokobokoloko bana ba ye, mpe bokopanganaka na baye bakolukaka bwango.

4:12  Moto alingi bwanya, alingi bomoi, bato bakoluka bwango uta ntongo, bakotonda na esengo.

4:13  Moto azali na bwanya, akosangola lokumu, bipai binso akokende, Mokonzi akobenisa ye.

4:14  Baye bakolandaka bwanya, bakokumisa Mokonzi, Nzambe alingi bato balingi bwanya.

4:15  Oyo akolanda bwanya, akosa­mbisa bato na bosembo, mpe oyo akoluka bwango, likama likokwela ye te.

4:16  Moto akotiaka motema na bwa­nya, akozala na bwango, mpe bana ba ye bakosepela na bwango.

4:17  O ebandela bwanya bokokamba yo o nzela mabunu mabunu, oko­ta­mbola na bobangi mpe na nsomo o motema, okoyoka mpasi mpo ya mibeko mya bwango, tee okondima ’te bwanya bokambi yo o nzela ya solo. Bwanya bokomeka yo na mibeko mingi,

4:18  kasi nzela yango ekosuka se malamu mpe ekosepelisa yo, mpe okoyeba ntina ya makambo manso mabombami.

4:19  Kasi soko obungi nzela ya solo, bwanya bokotika yo, mpe okobu­ngama libela.

4:20  Okeba na maye mazali koleka mpe omikengele mpo ’te osala mabe te, ezalela ya yo eyokisa yo nsoni te.

4:21  Zambi nsoni ekoki kobenda moto o nzela ya masumu, kasi nsoni esu­su ekopesaka lokumu mpe bolamu.

4:22  Ofunda te mpo ’te oyoka nsoni nsima te, bongo nsoni eye ekweisa yo te.

4:23  Otikala nye te ntango osengeli koloba, mpe obomba bwanya bwa yo te.

4:24  Bwanya bwa moto bokoyebana na maloba ma ye, makambo moto akobimisa makolakisa mayele ma ye.

4:25  Tika maloba mazangi bosolo, kasi ndima na bosembo ’te oyebi ma­nso te.

4:26  Oyoka nsoni te mpo ya kosakola masumu ma yo, omeka te koka­ngisa mai matiyoli o ebale.

4:27  Omikitisa o boso bwa moto zoba te, mpe obanga miso ma moto mo­nene te.

4:28  Obunela bosolo, tee nsuka, mpe Mokonzi Nzambe akobunela yo.

4:29  Oloba makasi koleka te, ozala goi­goi te, mpe okima mosala mwa yo te.

4:30  O ndako, ozala lokola ntambwe te, mpe oyokisa basali ba yo nsomo te.

4:31  Otanda maboko te mpo ya kokamata, mpe okanga mango te o ntango ya kozongisa.

Chapter 5

5:1  Otia motema na nkita ya yo te, oloba te : « Ekoki na ngai. »

5:2  Okeba ’te mayele mpe makasi ma nzoto mabenda yo te, mpo olanda mposa ya nzoto te.

5:3  Oloba te : « Nani akoki kotinda ngai ? » Oyeba ’te Mokonzi akoza­nga te kopesa yo etumbu.

5:4  Oloba te : « Nasali lisumu, mpe mabe makweli ngai te ! » Oyeba ’te Mokonzi akopesaka etumbu noki te.

5:5  Okoki nde kotia motema na bolimbisi, soko okokoba kosala masumu ?

5:6  Oloba te : « Nzambe azali motema nta ngolu, akolimbisa ngai masumu, ata mazali ebele. » Oyeba ’te Nzambe azali na ngolu mpe na nkanda ; nkanda ya ye ekokwela basumuki.

5:7  Ozongela Mokonzi se lelo, ozila mokolo mwa lobi te, zambi nka­nda ya Mokonzi ekongala na mba­lakaka, ekoboma yo o mokolo mwa etumbu.

5:8  Otia motema te na nkita ozwi na boyibi, ekosalisa yo ata moke te o mokolo mwa likama.

5:9  Opupola mbuma bipai binso te, mpe olanda nzela inso te, mosumuki wa minoko mibale akosalaka bongo.

5:10  Sala na motema moko maye okani kosala, maloba ma yo malanda se nzela yoko.

5:11  Ndima noki kotia matoi na maye bayebisi yo, kasi ozongisa eyano noki te.

5:12  Yanola bobele soko oyebi nini osengeli koloba, soki te, zipa monoko mwa yo.

5:13  Moto akozwa lokumu to akosa­mbwa mpo ya maloba, lolemu la moto lokokweisaka ye.

5:14  Keba ’te okoma moto wa songi­so­ngi te, na lolemu la yo otiela bato mitambo te. Mpamba te, lokola moyibi asila lokumu, moto wa lokuta akozwa etumbu ya ye.

5:15  Osala mabe te, ata mwa moke te, mpo ’te moninga akoma monguna wa yo te.

Chapter 6

6:1  Soko nkombo ya yo ekomi kotambola, osambwi, lokola mo­sumuki oyo akolobaka minoko mibale.

6:2  Omikomisa moombo wa mposa ya motema te, mpo ’te basilisa makasi ma yo te lokola bakoseseke ngombe,

6:3  mpe okoma lokola nzete te, eye esili nkasa na mbuma, ekufi mpe ekauki, etikali nkoni mpamba.

6:4  Moto akolanda mposa ebe ya motema, akomibebisa, banguna ba ye bakoseke ye.

6:5  Na maloba ma boboto okozwa baninga mingi, soko ozali na maloba ma bondeko bakozongisela yo malamu.

6:6  Oluka kozala bondeko na bato banso, kasi o kati ya bato nkoto bobele moko apesa yo malako.

6:7  Omeka motema mwa oyo olingi akoma moninga wa yo, otia motema na ye noki te.

6:8  Mosusu akozala bobele moninga soko ebongeli ye, akotika yo mokolo okokoma na mpasi.

6:9  Moninga mosusu akoki kokoma monguna, akoyokisa yo nsoni na bobimisi boswani bwa bino na ye.

6:10  Moninga mosusu akolia o meza ya yo, kasi mokolo okomi na mpa­si, akotika yo.

6:11  Ntango ozali na bomengo, azali na yo motema moko, akosolola malamu na basali ba yo,

6:12  kasi soko okokoma na mpasi, akokoma monguna wa yo, mpe okomono ye epai ya yo lisusu te.

6:13  Otikala mosika na banguna ba yo, mpe ozala na bokebi na baninga ba yo.

6:14  Moninga wa motema azali mobateli wa solo, moto azwi ye, azwi nkita enene.

6:15  Bakosombaka moninga wa solo na mosolo te, mpo aleki ata nini na motuya.

6:16  Moninga wa solo akoyokisa bomoi bwa yo elengi, bobele bato bakobangaka Mokonzi, bakozwa ye.

6:17  Oyo akobangaka Mokonzi ako­za­la na moninga wa solo, mpo mo­ninga akozala se lokola yo moko.

6:18  Mwana wa ngai, ondima koyoka mateya banda bolenge, bongo oko­zwa bwanya kin’o bobange bwa yo.

6:19  Kolisa bwango lokola moloni mbu­ma akosalaka na bilanga, mpe akozila mbuma ya ye itela malamu. Okoyoka mwa mpasi mpo ya kokolisa bwanya, kasi mosika te okolia mbuma ya bwango.

6:20  Bilema bakondimaka bwanya se na mpasi, moto azangi mayele ako­ka­ngana na bwango te.

6:21  Akoyoka bwanya bozito lokola li­banga linene, mosika te akobwaka bwango.

6:22  Bwanya bokoki na nkombo ya bwango, zambi bato bakozwa bwanya bazali mingi te.

6:23  Mwana wa ngai, yoka likanisi lya ngai malamu, oboya malako ma ngai te.

6:24  Kanga makolo ma yo na monyololo mwa bwango, tia nkingo ya yo o ekangiseli ya bwango.

6:25  Pesa lipeke lya yo mpo okumba bwango, olembe te kokangema na nsinga ya bwango.

6:26  Kende epai ya bwanya na motema mobimba, landa nzela ya bwanya na nguya ya yo inso.

6:27  Luka bwanya mpe landa se nzela ya bwango, bongo bwanya bokomiyebisa epai ya yo ; mpe soko osili okangi bwango, otika bwa­ngo lisusu te.

6:28  Na nsima bwanya bokopesa yo bo­pemi, mpasi oyoki mpo ya bwanya ekobongwana esengo.

6:29  Ekangiseli ya bwanya ekobatela yo malamu, minyololo mya bwa­ngo nde molato mwa yo mwa nke­mbo.

6:30  Mokumba mwa bwanya mozali wolo ekokembisa yo, mokaba mwa bwango mozali nsinga ya longondo.

6:31  Okolata bwango lokola elamba ya lokumu, okotia bwango o motó lokola enkoti ya nsai.

6:32  Mwana, soko otii motema okoyeba makambo mingi, soko olingi solo, okokoma moto wa mayele.

6:33  Soko olingi koyoka bato, okokolisa mayele, soko ofungoli matoi, akokoma moto wa bwanya.

6:34  Kende o lisanga lya bakolo, mpe soko omoni moto wa bwanya, oyo­ka ye.

6:35  Yoka malamu maloba manso ma­uti na Nzambe, eyele ya solosolo ata yoko ebunga te.

6:36  Soko oyebi moto wa bwanya, ke­nde epai ya ye na ntongo ntongo, onyata libanga lya monoko mwa ndako ya ye ntango inso, elembo ya matambi ma yo etikala wana.

6:37  Omanyola mitindo mya Moko­nzi, otika te koluka kotosa mibeko mya ye. Ye moto akolendisa yo motema, akokabela yo bwanya boye olingi kozwa.

Chapter 7

7:1  Osala mabe te, mpe mabe makokwela yo te.

7:2  Kima nzela eza­ngi bosembo mpe yango ekotika yo.

7:3  Mwana wa ngai, olanda bato bazangi bosembo te, soki te, mabe mingi makokwela yo.

7:4  Osenge Mokonzi Nzambe boko­nzi te, osenge mokonzi wa ekolo kiti ya lokumu te.

7:5  O miso ma Mokonzi Nzambe omi­tanga moto semba te, o miso ma mokonzi wa ekolo omitanga moto wa bwanya te.

7:6  Oluka kokoma zuzi te soko oyebi kosilisa makambo mazangi bose­mbo te, mbele okobanga elongi ya moto monene, mpe okobungisa bosembo.

7:7  Osala bato ba mboka mabe te, omi­sambwisa mpe o miso ma bato te.

7:8  Soko osali lisumu, okweya mbala ibale te, lisumu lyoko likoki na etumbu.

7:9  Oloba te : « Nzambe wa nta likolo akomono mabonza ma ngai mi­ngi, akoyamba maye nakobonzela ye ! »

7:10  Sambela losambo la yo na boya­mbi bwa solo, mpe obosana te kokabela babola biloko.

7:11  Oseke moto te soko basambwisi ye, kasi kanisa Oyo akoki kokitisa to kotombola bato.

7:12  Okosela ndeko wa yo makambo te, moninga wa yo mpe te.

7:13  Obuka lokuta ata mbala yoko te, mpo lokuta lokopesa yo litomba lyoko te.

7:14  O likita lya bakolo oloba mingi te, o losambo ozongela likambo mbala ibale te.

7:15  Oboya mosala mwa mpasi te, ata mosala mwa bilanga, zambi Nzambe akelaki mwango.

7:16  Oyingela o lisanga lya basumuki te, kanisa ’te nkanda ezali mosika te.

7:17  Omikitisa o nse kin’o mabelé, zambi moto aboyi Nzambe ako­zwa etumbu ya móto na nkusu.

7:18  Oteke moninga mpo ya mbongo te, ndeko wa solo mpe te mpo ya wolo ya Ofir.

7:19  Mwasi malamu mpe wa bwanya, olongola ye te, mpo ya boboto bwa ye aleki wolo na motuya.

7:20  Moombo azali na mpiko o mosala, onyokolo ye te, mosali mpe te, oyo akomipesaka na mosala mwa ye.

7:21  Linga na motema moko moombo wa mayele, mpe oboya kopesa ye bonsomi te.

7:22  Soko ozali na bibwele, kengele byango, soko bizweli yo litomba, olo­ngola byango te.

7:23  Soko ozali na bana, bokolo bango malamu, lakisa bango botosi ut’o bomwana.

7:24  Soko ozali na bana basi, batela ba­ngo malamu, olakisa bango elongi makasi.

7:25  Balisa mwana wa yo mpe motema mokokita, kasi balisa ye na elenge mobali wa mayele.

7:26  Soko ozali na mwasi akoki na yo, obengana ye te, kasi soko olingi ye te, otia motema na ye te.

7:27  Kumisa tata na motema mwa yo mobimba, mpe obosana mpasi ya mama soki te.

7:28  Okanisa ’te bango mpenza baboti yo ; ndenge nini okozongisela ba­ngo manso basalaki mpo ya yo ?

7:29  Kumisa Mokonzi na motema mobimba, mpe memya banganga Nza­mbe ba ye.

7:30  Olinga na motema monso Oyo akeli yo, mpe otika basaleli ba ye te.

7:31  Banga Mokonzi mpe memya nga­nga Nzambe, pesa ye ndambo ya biloko lokola etindami : mbuma ya yambo, miboma mya bolimbisi masumu, libonza lya mapeke ma ntaba, miboma mya bosantisi, mpe eteni ya liboso lya biloko bisantu binso.

7:32  Mobola asengi yo eloko, pesa ye yango, mpo ’te Nzambe abenisa yo malamu mpenza.

7:33  Kabela bato banso biloko, mpe obosana te kosalisa bato bawei.

7:34  Soko bato bakomi kolela, okima bango te, kasi zala na mawa elo­ngo na bato ba mawa.

7:35  Oboya te kotala bato ba malali, soko osali bongo bakolinga yo.

7:36  O makambo manso okosala, okanisa nsuka ya yo, mpe okosala lisumu mokolo moko te.

Chapter 8

8:1  Owela ntembe na moto monene te, mpo ’te okweya o maboko maye te.

8:2  Oswana na moto wa nkita te, mpo ’te alonga yo o esambi te ; mpa­mba te, wolo esili ebungisi bato mingi, ebebisi mpe mitema mya bakonzi banene.

8:3  Owela ntembe te na moto akolobaka mingi, obakisela ye nkoni o móto mwa ye te.

8:4  Moto azangi bonkonde, osekisa ye te, mbele akofinga bankoko ba yo.

8:5  Opalela moto te soko ayoki mawa mpo ya masumu ma ye ; kanisa ’te biso banso tozali basumuki.

8:6  Oseke moto te mpo akomi moba­nge, mpo o kati ya biso basusu mpe bakonuna.

8:7  Osepela liwa lya moto te, kanisa ’te biso banso tokowa.

8:8  Okinola maloba ma bato ba bwa­nya te, mpe manyola biyele bya bango : okozwa mayele epai ya ba­ngo, mpe okoyeba kosalela bato banene.

8:9  Otia matoi na masolo ma bakolo, zambi bango moko bayoki mango epai ya batata ba bango ; epai ya bango okoyekola makambo mi­ngi, okoyeba kopesa eyano bo ebo­ngi.

8:10  Olendisa móto mwa motema mwa mosumuki te, mpo ’te ozika na móto mwa ye te.

8:11  Oluka komekana na moto wa lole­ndo te, mpo ’te akanga yo na maloba ma yo moko te.

8:12  Odefisa mbongo te na moto aleki yo na bonene, soki te, mbongo ya yo ekei libela.

8:13  Omitia ndanga te na biloko bileki mingi, soko ondimi ndanga, yeba ’te mokolo moko okofuta.

8:14  Osamba na zuzi te, zambi lokumu la ye lokolongisa ye.

8:15  Moto wa mabaku, okende na ye nzela yoko te, mpo ’te akotisa yo o makambo ma kwokoso te ; akosala se lokola motema mwa ye molingi, yo mpe okobeba mpo ya bozoba bwa ye.

8:16  Oswana na moto wa nkanda te, okatisa eliki nzela yoko na ye te ; zambi kosopa makila ekobangisaka ye te, mbele akoboma yo nta­ngo okozanga mosalisi.

8:17  Oyebisa moto zoba makambo ma yo moko te, zambi ayebi kobo­mba maloba ma yo te.

8:18  Maye makoki koyebana na bato basusu te, osala mango o miso ma mompaya, mpo oyebi te soko ako­sala yo nini.

8:19  Ofungolela bato banso motema mwa yo te, mbele ekobongela yo soki te.

Chapter 9

9:1  Oyokela mwasi wa yo wa bolingo zuwa te, mpo ’te abanda kosala yo mabe te.

9:2  Omikaba na mwasi moko te, mbele akokoma bongo mokonzi wa yo.

9:3  Okende koluka mwasi ndumba te, mpo ’te okangema o mitambo mya ye te.

9:4  Osolola mingi na mwasi moye­mbi te, mpo ’te abembe yo na maloba ma ye te.

9:5  Otala elenge mwasi botali te, mpo ’te ozwa etumbu elongo na ye te.

9:6  Olanda basi ndumba te, mpo ’te obebisa mbongo ya yo te.

9:7  Otambwisa miso bipai binso o balabala te, oyengayenga o bisika bya bonkutu te.

9:8  Otala mwasi kitoko na miso te, otala bonzenga bwa mwasi wa bato te. Bonzenga bwa mwasi bosili bokweisi bato mingi, zambi boli­ngi bokopelaka noki lokola móto.

9:9  Okende kofanda penepene na mwa­si wa libala te, mpe o limpati omele vino esika yoko na ye te, mbele okobanda kolula ye, koselumwa mpe kokweya mpo ya motema móto mwa yo.

9:10  Otika moninga wa kala te, mpo moninga wa sika akokani na ye te. Moninga wa sika azali lokola vino ya sika, okomele vino na esengo bobele soko eumeli.

9:11  Oyokela mosumuki zuwa te soko alongi o makambo ma ye, mpo oyebi te ndenge nini akosuka.

9:12  Osepela te soko bato baboya Nzambe bazwi bolamu, kanisa ’te bakozwa etumbu liboso lya kowa.

9:13  Tikala mosika na moto oyo akoki koboma yo, bongo okozala na nti­na yoko ya kobanga liwa te. Soko okomi epai ya ye, okenge ye malamu, zambi akoki koboma yo : yeba ’te ozali kotambola o kati ya mitambo, lokola moto atamboli o efelo ya mboka.

9:14  Omeka koyeba malamu baye oko­kutanaka na bango, mpe yoka malako ma bato ba bwanya.

9:15  Oluka kosolola na bato ba mayele, mpe o masolo ma yo omemya mobeko mwa Nzambe.

9:16  Olia elongo na basemba ; lokumu la solo, nde kokumisa Mokonzi.

9:17  Bakokumisaka ekeko mpo ya ntoki ya mosali, mokonzi wa ekolo akozwa lokumu mpo ya maloba ma ye.

9:18  Bana mboka bakobangaka moto wa bilobaloba mingi, bakoyinaka esopa.

Chapter 10

10:1  Moyangeli wa bwanya akolakisa bato ba ye mayele, bokonzi bwa moto wa mayele bopikami makasi.

10:2  Lokola moyangeli wa ekolo azali, basaleli ba ye bakozala bobele bo­ngo. Lokola mokonzi wa mboka azali, bana mboka bakozala se bo­ngo.

10:3  Soko mokonzi wa ekolo azangi mayele, akobebisa ekolo ya ye nye. Soko bankumu ba engumba bazali bato ba mayele, makambo ma­nso ma engumba makotambola malamu.

10:4  Boyangeli bonso o nse mobimba bozali o maboko ma Nzambe, ako­bimisaka mokonzi o ntango ekoki.

10:5  Nzambemei akopesaka moto nyo­nso bomengo ; akopesaka mpe mokomi minkanda lokumu.

10:6  Obombela moninga nkanda te, ata asali yo nini, osala likambo lyoko na nkanda te.

10:7  Ná Nzambe ná moto bakoyinaka lolendo, bango babale bakoyinaka makambo mazangi bosembo.

10:8  Soko bokonzi bwa bikolo bokoumelaka o ekolo yoko te, ezali mpo ya bokosi, bonyokoli mpe lokoso la mosolo.

10:9  Moto azali se mabelé na mputulu, bongo mpo nini amitombola ? Ata azali na bomoi, bipolu bito­ndi o minsopo mya ye.

10:10  Monganga akoki koseke, ata bokono boumeli : oyo azali mokonzi monene lelo, akowa lobi.

10:11  Mokolo moto akufi, akosangola nkusu, nyama ike na mpambo.

10:12  Moto akokoma na lolendo soko atiki Nzambe, mpe soko aboyi Oyo akeli ye.

10:13  Lisumu lizali ebandela ya lolendo, bato balingi masumu bakobimisa makambo ma nsomo. Yango wana Mokonzi apesi bango bitumbu binene, mpe asilisi bango nye.

10:14  Mokonzi akweisi ngwende ya bankumu, afandisi bato ba boboto o esika ya bango.

10:15  Mokonzi abikoli bikolo lokola ba­kobikolaka nzete, aloni ekolo ya bato bake o esika ya bango.

10:16  Mokonzi abebisi mokili mwa bikolo bisusu, abebisi mwango ki­n’o mabelé.

10:17  Alongoli bato ba byango o mokili, abomi bango, alimwisi nkombo ya bango, bakanisa yango lisusu te.

10:18  Lolendo lobongi na bato te, nka­nda enene mpe ebongi na bana ba bato te.

10:19  Banani bakoki na lokumu ? Bato ! Ntina nini ? Mpo bakobangaka Nzambe. Banani bakoki na bokinoli ? Bato. Ntina nini ? Mpo bakobukaka mibeko.

10:20  Mokambi akozwaka lokumu o kati ya bato ba ye, baye bakoba­ngaka Mokonzi Nzambe, bako­zwa lokumu epai ya ye. (

10:21  )

10:22  Ezala moto wa nkita, oyo ayebani mingi, to mobola : lokumu la ba­ngo, bobele bobangi Mokonzi.

10:23  Kokinola mobola oyo azali na ma­yele ezangi bosembo, kokumisa mosumuki ebongi soki te.

10:24  Bato banene, bazuzi na bankumu babongi na lokumu ; kasi baye bakobangaka Mokonzi baleki lokumu.

10:25  Moombo wa mayele akozala na bansomi bakosalela ye, moto nyo­nso wa mayele akomono yango malamu.

10:26  Ofunda te soko osali se mosala batindi yo, mpe omikumisa te o ntango okeleli.

10:27  Moto wa mosala oyo azali na biloko bikoki na ye, aleki moto wa lolendo oyo azangi biloko bya kolia.

10:28  Mwana wa ngai, osepela na bolamu bwa yo, kasi zala se na bosawa, omiyeba lokola ozali.

10:29  Nani akolongisa moto oyo amisali mabe ? Nani akokumisa moto oyo akomimonoko moto moke ?

10:30  Bakokumisaka mobola mpo ya mayele ma ye, mpe moto wa mbo­ngo mpo ya nkita ya ye.

10:31  Soko moto azwaki lokumu nta­ngo azalaki mobola, akozwa lokumu loleki naino ntango akokoma na nkita ; oyo bakinoli ntango azali na nkita, bakokinola ye koleka ntango akokoma mobola.

Chapter 11

11:1  Bwanya bokopesaka mobola lokumu mpe bokofa­ndisa ye o likita lya bato banene.

11:2  Okumisa moto mpo ya kitoko ya ye te, oboya mpe moto mpo ya elongi ya ye te.

11:3  O kati ya nyama inso ya mapapu nzoi ezali eke, kasi mafuta ma nzoi maleki sukali na elengi.

11:4  Ofunda te na bilamba olati, omitombola te mpo bato bakumisi yo, zambi misala mya Mokonzi mizali mya kokamwa, kasi mibo­mbami o miso ma bato.

11:5  Basili kokweisa banyokoli baike, basusu, baye bayebanaki te, balatisi bango enkoti ya bokonzi.

11:6  Basili basambwisi bankumu baike, mpe bato bayebanaki mingi bakweyaki o maboko ma bauta.

11:7  Liboso lya kopalela moto, tuna malamu ; liboso kanisa malamu, na nsima palela ye.

11:8  Liboso lya koyanola, oyoka malamu ; okata maloba ma moto te soko azali koloba.

11:9  Oyoka motema móto te mpo ya likambo litali yo te, omikotisa o boswani bwa bato babe te. malamu

11:10  Mwana wa ngai, oluka kosala misala ebele te, soko misala mileki mingi okozwa likambo noki. Ata okopota mbangu, okokoma na nsuka te, mpe okokoka kokima likambo te.

11:11  Basusu, ata bamiyokisi mpasi, balembisi nzoto mpe bapoti mba­ngu, bakotikala bobele nsima.

11:12  Batau basusu basengeli na mosalisi, bazangi biloko mpe bakeleli ; kasi Mokonzi akotala bango na miso ma ngolu, akolongola bango o mpasi ya bango.

11:13  Awa Mokonzi atelemisi bango, bato baike bakokamwa na yango.

11:14  Bobele Mokonzi akopesaka malamu na mabe, ye mokonzi wa liwa mpe wa bomoi ; bobola na bome­ngo bozali o maboko ma ye. (

11:15  )

11:16  )

11:17  Nzambe akopima bato balamu ma­kabo ma ye te, ngolu ya ye eko­ka­mba bango o nzela.

11:18  Basusu bakozwa nkita zambi bazali na boimi, kasi tala lifuta nini bakozwa,

11:19  mokolo bakokanisa : « Sikawa nakoki kopema mpe kolia biloko bya ngai » ; nzokande bayebi te mikolo boni bakozala naino na bomoi, mpo basengeli kokufa mpe kotikela bato basusu biloko bya bango.

11:20  Omipesa na mosala mwa yo na motema moko, otika mwango te kina okokoma mobange.

11:21  Okamwa na misala mya moto mabe te, tia elikya na Mokonzi mpe koba mosala mwa yo ; Mokonzi akoyoka mpasi te mpo akomisa mobola moto wa nkita.

11:22  Moto malamu akosepela kozwa bobenisi bwa Mokonzi, na mbala yoko makambo ma ye manso makobongo.

11:23  Oloba te : « Eloko nini ezangi ngai ? » to : « Biloko nini ngai nazwi naino te ? »

11:24  Oloba te : « Biloko bya ngai bikoki, mpasi nini ekoki kokwela ngai sikawa ? »

11:25  O mokolo mwa bomengo bakobosanaka mpasi, o mokolo mwa mpasi bakobosanaka bomengo.

11:26  O mokolo mwa liwa lya moto, Mokonzi akoki, soko alingi, kozongisela ye maye asalaki.

11:27  Koyoka mwa mpasi ekosala ’te moto abosana bomengo bwa ye, liwa lya moto likomonisa misala mya ye polele.

11:28  Soko moto awei naino te, otanga ye moto wa esengo te, okoyeba moto malamu mokolo mwa liwa lya ye.

11:29  Okotisa ata nani o ndako ya yo te, zambi mokosi azali na mitambo mingi.

11:30  Motema mwa moto wa lolendo mozali lokola monongi aluki ko­kweisa yo, mpe lokola esosolo bakangi mpo ebelela baninga.

11:31  Akozongisa mabe mpo ya malamu, akotia mitambo mya ye, mpe akobebisa ata maye maleki malamu.

11:32  Mwa mololi mokoki kopelisa makala, se bongo na mitambo mosumuki akoluka kosopa makila.

11:33  Keba na moto mabe, zambi akani kosala mabe : mbele akobebisa lokumu la yo na mbala yoko.

11:34  Soko oyambi mouta o ndako ya yo, akoluka yo na makambo, mosika akotia boswani o kati ya libota lya yo.

Chapter 12

12:1  Soko olingi kosala moto malamu, yeba na nani okosala yango, mpe okozwa lifuta mpo ya malamu osalaki.

12:2  Sala malamu na moto malamu, mpe okozwa lifuta ; soko ye apesi yo te, Nzambe wa likolo akopesa yo.

12:3  Moto alingi kotika mabe ma ye te, akozwa bolamu te, se bongo oyo aboyi kokabela moninga eloko.

12:4  Okabela moto malamu, kasi osalisa mosumuki te.

12:5  Salisa bato bake mpe opesa moto mabe eloko te, pima ye mampa, opesa ye mango te mpo ’te aleka yo na bokasi te. Mpamba te, mpo ya malamu maye osali ye, akozongisela yo mabe mbala ibale.

12:6  Ya solo, Nzambe akoyoka basumuki mpi, mpe akotumbola bato baboyi ye.

12:7  Opesa na moto malamu, kasi osalisa mosumuki te.

12:8  O ntango ozali na bomengo okoki koyeba moninga wa solo te, kasi o ntango ya mpasi monguna akoki kobombama te.

12:9  Soko moto azwi bolamu, banguna ba ye bakoyoka motema mpasi, soko azali na mpasi, ata moninga wa ye akokima ye.

12:10  Otia motema na monguna te, mpamba te, bobe bwa ye bokobebisaka lokola mbengi ekogugaka.

12:11  Ata amikitisi mpe afukameli yo, omikengele mpe okeba na ye. Azali lokola talatala ya mbengi : ata basukoli yango, bosoto bokozonga.

12:12  Ofandisa ye penepene na yo te, mbele akokweisa yo mpo akamata esika ya yo. Ofandisa ye o loboko la yo la mobali te, mbele akolula kiti ya yo. O ntango ena okondima ’te nakebisi yo na ntina, mpe okoku­ndola yango na mawa o motema.

12:13  Moto alingi konyelisa nyoka to kobeleme na nyama ya zamba, nani akoyokela ye mawa, soko nyama iswi ye ?

12:14  Se bongo na moto akoyokanaka na mosumuki, mpe akokoma na mbeba ya masumu ma ye.

12:15  Akotikala na yo se mwa ntango, mokolo okotuta libaku, akokima mbangu.

12:16  Monguna azali monoko sukali, kasi na motema akoluka kokweisa yo o libulu. Akokomaka na mai o miso noki, kasi soko azwi nzela, akotonda te na bomeli makila.

12:17  Soko likambo likweli yo, okomono ye noki, akokosa ’te ayei kosalisa yo, nzokande akoluka ko­kweisa yo.

12:18  O ntango ena akomilakisa lokola azali : akobete maboko, akoseke mpe akotiola yo.

Chapter 13

13:1  Moto akosimba mbiko akomibebisa nzoto, oyo akolanda moto wa lofundo, akokoma lokola ye.

13:2  Okumba mokumba te, moye moleki bozito ; otambola te na moto oyo aleki yo na makasi to na nkita. Bakotiaka nde mbeki ya mabelé na mbeki ya ebende esika yoko ? Soko itutani, mbeki ya mabelé ekobolana.

13:3  Soko moto wa nkita abebisi bosembo, akobete ntolo ; soko bayokisi mobola mpasi, akoki se komilela.

13:4  Soko okoki kozwela moto wa nki­ta litomba, akosilisa biloko bya yo ; kasi mokolo okwei, akokima yo.

13:5  Ntango ozali na biloko, akoya ko­fandisa yo, mpe akosilisa biloko bya yo, mawa te.

13:6  Soko asengeli na yo, akokosa yo, akolobisa yo malamu mpo ’te apesa yo elikya, mpe na maloba ma boleti akotuna yo : « Násalisa yo na nini ? »

13:7  Akobyanga yo o limpati mpe ako­yokisa yo nsoni, akosilisa mbo­ngo ya yo mbala ibale, ata mbala isato, mpe na nsima akotiola yo. Mokolo bokokutana lisusu, akosala lokola ayebi yo te, mpe akoningisa motó mpo ya koseke yo.

13:8  Keba ’te bakosa yo te, bongo oyoka nsoni mpo ya bozoba bwa yo te.

13:9  Soko moto monene abyangi yo, omibenda, mpo akobyanga yo noki.

13:10  Okende mbangu te, mpo babe­ngana yo te, otikala mpe mosika te, mpo babosana yo te.

13:11  Osololisa ye te lokola moto akokani na ye, mpe otia motema na maloba ma ye ebele te. Mpamba te, akomeka yo na maloba mingi, akosekisa yo mpo ayeba motema mwa yo.

13:12  Maye okoyebisa ye moko, akopa­nza mango, mbele akonyokolo yo mpe akokotisa yo o boloko.

13:13  Bongo omikengele mpe ozala na bokebi, soki te, akosukisa yo noki. (

13:14  )

13:15  Bikelamo binso bilingi baninga ba bango, na bato se bongo.

13:16  Bikelamo binso bikosanganaka engebene na ndenge ya byango, moto mpe akolukaka moninga wa ye moto.

13:17  Nkoi na mpata ikoki nde koyokana ? Se bongo mosumuki na moto malamu.

13:18  Ekange na mbwa ikoki nde kofa­nda na boboto ? Bondeko bokoki nde kozala kati ya mobola na moto wa nkita ?

13:19  Mpunda ya zamba ikoliamaka na ntambwe o eliki, se bongo bato ba nkita bakoliaka babola.

13:20  Bosawa bokoyokisaka moto wa lo­lendo nsomo, se bongo mobola ako­yokisaka moto wa nkita nsomo.

13:21  Soko moto wa nkita akwei, bani­nga bakosalisa ye, soko moto wa mawa akwei, baninga bakokima ye.

13:22  Soko moto wa nkita atuti libaku, bato mingi bakoya kosalisa ye ; ata alobi maloba ma bozoba, bako­ndimela ye. Kasi soko moto moke atuti libaku, bakopalela ye ; soko alobi malamu, bakotala maloba ma ye mpamba.

13:23  Ekoloba moto wa nkita, banso bakokanga monoko, mpe bakokumisa maloba ma ye. Ekoloba mobola, bakotuna : « Oyo nde nani ? » Soko atuti libaku, bakopusa ye mpo ’te akweya.

13:24  Nkita ezali malamu soko ezangi masumu ; bobola bozali mabe soko bouti na lolendo.

13:25  Elongi ya moto ekolakisaka motema mwa ye, motema mózala malamu to mabe.

13:26  Elongi polele ekolakisaka motema esengo ; kobimisa biyele, yango nde mosala mwa mpasi.

Chapter 14

14:1  Esengo na moto oyo asalaki mabe na monoko te, oyo motema moswi te, mpo asalaki mabe te.

14:2  Esengo na moto soko motema mokitisi ye te, oyo azwi maye atiaki motema.

14:3  Nkita ebongi na moimi te ; ntina ezali te ’te moto wa lokoso azwa nkita mingi.

14:4  Soko moto akomipimaka biloko mpo azwa mbongo mingi, basusu bakolia mbongo ya ye mpe bakosepela na yango.

14:5  Moto akomiyokelaka mawa te, akoyokela nani mawa ? Akosepela ata na biloko bya ye moko te.

14:6  Moto akominyokoloko azali mabe mpenza, yango nde etumbu a­zwi mpo ya mabe asalaki.

14:7  Soko mokolo moko asali malamu, loba ’te abungi, nsuka nsuka akolakisa mabe ma motema mwa ye.

14:8  Moto wa bilulalula azali moto mabe, akopanganaka na bato te, akokinolaka basusu.

14:9  Moto wa lokoso akotika kolula biloko te, mposa ya biloko ekokondisa ye.

14:10  Moimi akomipimaka mampa nta­ngo inso, o meza ya ye moko okokuta eloko te.

14:11  Mwana wa ngai, omisalela na biloko bya yo, mpe bonzela Mokonzi mabonza mabongi.

14:12  Kanisaka ’te liwa lizali mosika te, mpe elaka mboka ya bawa etieli yo eyebani te.

14:13  Awa owei naino te, osalisaka baninga, kabela bango biloko lokola okoki.

14:14  Omipima bolamu bwa lelo te, bomengo ozwi na bosembo, osepela na bwango.

14:15  Okotikela bato basusu nkita ya yo te ? Bakobete zeke te mpo ya kokabola mbuma ya mosala mwa yo ?

14:16  Pesa mpe kamata, sepelisa motema mwa yo, zambi o mboka ya bawa bakosepelaka te.

14:17  Moto nyonso akosilaka lokola ela­mba : osengeli kowa, ezali mobeko mwa seko.

14:18  Lokola nzete na nkasa ebele : nkasa isusu ikokweyaka, isusu ikobimaka, se bongo na bato tozali nsuni na makila, basusu bakowaka, basusu bakobotamaka.

14:19  Biloko binso moto akosalaka bikobeba, mpe oyo asali byango akoli­mwa lokola.

14:20  Esengo na moto akolukaka kozwa bwanya, mpe alingi kokoma moto wa mayele.

14:21  Moto akomanyolaka nzela ya bwanya mpe akomekaka koyeba mibombamo mya bwango,

14:22  akolanda bwanya lokola moto wa bokila akolandaka, mpe akoke­ngeke matambi ma nyama.

14:23  Akonongo bwanya ut’o maninisa ma ndako, mpe akotia matoi o ezibeli ya ndako ya bwanya.

14:24  Akoteleme penepene na ndako ya bwango, mpe akopika piké ya ema o lopango la bwango,

14:25  mpo azala na ema ya ye penepene na bwanya, epai ya ndako ya bomengo.

14:26  Akopesa bana ba ye bwanya, mpo ’te bazwa mobateli, mpe akoke­nde kopema o nse ya bitapi bya nzete ya bwanya

14:27  mpo azwa esika ya mpio o ntango ya molunge, mpe afanda penepene na bwanya, lokumu la ye.

Chapter 15

15:1  Oyo akosalaka bongo, akobangaka Mokonzi mpe akotosaka Mobeko, ye moto akozwa bwanya.

15:2  Bwanya bokokutana na ye lokola mama, mpe bokoyamba ye lokola mwasi alongani sika.

15:3  Bwanya bokoleisa ye na mampa ma bokebi, mpe bokomelisa ye mai makopesa bwanya.

15:4  Moto akotia motema na bwanya, akokweya te, oyo akokangana na bwanya, akoyoka nsoni te.

15:5  Bwanya bokotombola ye likolo lya baninga, mpe bokopesa ye maloba o lisanga lya bakolo ba mboka.

15:6  Akozwa bolamu na mpe enkoti ya esengo, akozwa mpe lokumu la seko.

15:7  Kasi bazoba bakozwa bwanya mokolo moko te, basumuki bakomono bwango mokolo moko te.

15:8  Bwanya bozali mosika na bato ba lolendo, makanisi ma bato ba lokuta mazangi bwanya.

15:9  Maloba ma bokumisi mabongi o monoko mwa mosumuki te, za­mbi Mokonzi akoyebisa ye maloba mana te.

15:10  Maloba ma bokumisi makoutaka se na bato ba bwanya, Mokonzi akolobisaka ye bongo.

15:11  Oloba te : « Mokonzi alingaki ’te nasala lisumu », mpo eloko ayoki mpi akolingaka yango te.

15:12  Oloba te : « Nzambe moto abungisi ngai nzela », mpo Mokonzi ase­ngeli na mosumuki te.

15:13  Mokonzi akoyinaka mambi ma­nso ma nsomo, se bongo baye bakobangaka Nzambe bakoki koli­nga mango te.

15:14  Ntango akeli moto o libandela, Mokonzi apesi ye motema mpo ayeba nini asala.

15:15  Soko olingi, okoki kotosa mibeko : kozala na botosi etali bobele motema mwa yo.

15:16  Mokonzi atii móto na mai o boso bwa yo, okoki kotia loboko esika yo moko olingi.

15:17  Bomoi mpe liwa bizali penepene na biso, moto nyonso akoki kopono eye ye moko alingi.

15:18  Bwanya bwa Mokonzi bozali bonene, azali na bokasi bonso mpe akomonoko binso.

15:19  Akotalaka bato bakobangaka ye, ayebi misala minso mya bato.

15:20  Atindi moto moko te ’te aboya Nzambe, alingisi moto moko te kosala lisumu.

Chapter 16

16:1  Olinga te kozala na bana mingi ba nkanza, osepela na bana ba yo te soko baboyi Nza­mbe.

16:2  Ata bazali ebele, osepela na bango te, soko bakobangaka Nzambe te.

16:3  Otia motema te ’te bakoumela mikolo miike, to mpo bazali ebele ; mwana moko oyo atosi Nzambe aleki bana basusu nkoto ; soko ozali na bana babe, kobota te eleki malamu.

16:4  Mpo ya moto moko wa mayele engumba ekokoma enene, kasi soko etondi na basumuki ekokufa noki.

16:5  Namoni makambo mana na miso mbala mingi, na matoi nayoki masusu maleki mango na bobe.

16:6  O lisanga lya basumuki móto mopelaki, nkanda ya Nzambe ekitelaki batomboki.

16:7  Nzambe alimbisaki bilombe ba kala te, ntango batombokoki na ye mpe bafundaki na nguya ya bango.

16:8  Nzambe ayokelaki engumba ya Lot mawa te, zambi ayinaki lolendo la bango.

16:9  Ekolo ya bato eye batombelaki bobe, ayokelaki yango mawa te, babomamaki mpo ya masumu ma bango.

16:10  Asali se bongo na basoda nkoto nkama motoba, baye basalaki motó makasi mpe batombokoki na ye.

16:11  Ata moto moko mpamba asali motó makasi, mbele akokaki kokima etumbu te. Ya solo, Nzambe ayebi koyoka ngolu, ayebi mpe kosilika, azali nta ngolu, kasi na nkanda lokola.

16:12  Ngolu ya ye eleki bonene, se lokola bosembo bwa ye : akosambisaka bato engebene na misala mya bango.

16:13  Mosumuki akobika na biloko bya boyibi te, kasi moto ayebi koka­nga motema, Nzambe akobwaka ye te.

16:14  Nzambe akofuta moto nyonso ako­salaka malamu, mpe akozo­ngisela bato engebene na misala mya bango. (

16:15  )

16:16  )

16:17  Oloba te : « Nakomibomba mpo Mokonzi amono ngai te ! Kuna o likolo nani akokanisa ngai ? O kati ya bato ebele bakoyeba ngai te ; ngai nde nini o kati ya bikelamo ebele boye ? »

16:18  Tala : likolo, mpe nta likolo, mai bozindo na mabelé makasi, binso bikolenge soko Nzambe atali bya­ngo.

16:19  Ngomba na makonzi ma nse ikoningana soko Nzambe atali bya­ngo.

16:20  Kasi moto moko akokanisaka ya­ngo te, nani akokeba na bikela bya Mokonzi ?

16:21  Toyebi te ntango nini ekumbaki ekoya, se bongo na bikela mingi bya Nzambe.

16:22  « Nani akosakola bikela bya bosembo bya Nzambe ? Nani akotia motema na byango ? Nzambe akataki bondeko kala te ? »

16:23  Moto azangi mayele akolobaka bo­ngo, azali zoba, abungi, akokanisaka se mambi ma bozoba.

16:24  Mwana wa ngai, yoka mateya ma ngai mpo oyeba, tia motema mwa yo na maloba ma ngai.

16:25  Nakolakisa yo mateya bo ebongi, nakoyebisa yo polele maye ose­ngeli koyeba.

16:26  Ut’o libandela Nzambe akeli bikela bya ye, mpe apesi yoko yoko esika ya yango.

16:27  Abongisi bikela bya ye seko. Ut’o ebandela kin’o mokolo bikosuka bikoyoka nzala te mpe bikolembe te, bikotika misala mya byango te.

16:28  Minzoto mikotutana te, mpe mikoboya liloba lya Mokonzi mokolo moko te.

16:29  Na nsima Mokonzi atali nse, mpe atondisi mokili na biloko binze­nga bya ye.

16:30  Atondisi mokili na nyama ndenge na ndenge, nyama iye inso ikozo­nga o mabelé.

Chapter 17

17:1  Mokonzi akeli moto na mabelé, mpe mokolo moko akozongisa ye o mabelé.

17:2  Akateli moto nyonso elaka mpe mikolo mya kofanda awa o mokili, atii bango bankolo ba biloko binso bya nse.

17:3  Apesi bango nguya lokola nguya ya ye moko, akeli bango lokola elili ya ye moko.

17:4  Alingaka ’te bikelamo binso biba­nga bango, mpo ’te bazala bankolo ba nyama ya zamba mpe ba ndeke. (

17:5  )

17:6  Apesi bango lolemu, miso mpe matoi, na mpe motema mpo ya kokanisa.

17:7  Atondisi bango na bwanya mpe na mayele, alakisi bango nini ezali malamu mpe nini ezali mabe.

17:8  Atieli bango mwinda mwa ye o mitema, mpo ’te bamono bonene bwa bikela bya ye. (

17:9  )

17:10  Yango wana bakopesa nkombo ya ye esantu lokumu, mpe bakosakola bipai binso bonene bwa bikela bya ye.

17:11  Apesi bango mpe mayele ma boyebi, akabeli bango mpe mobeko mokopesa bomoi.

17:12  Akati na bango bondeko bwa seko, mpe ayebisi bango mitindo mya ye.

17:13  Bamoni nkembo ya ye enene na miso, bayoki bokasi bwa lolaka la ye na matoi.

17:14  Alobi na bango : « Bokeba na makambo mazangi bosembo », alakisi bango moko moko ndenge nini bazala na baninga.

17:15  Akomonoko ezalela ya bango nta­ngo inso, ekobombama o miso ma ye te. (

17:16  )

17:17  Apesi ekolo yoko yoko mokonzi wa yango, kasi mokonzi wa Israel bobele ye moko. (

17:18  )

17:19  Akomonoko makambo ma bango manso polele lokola mwese, akotalaka bango na miso mpo amono ezalela ya bango ;

17:20  Mabe bato bakosalaka makobo­mbama te, Mokonzi ayebi masumu ma bango manso. (

17:21  )

17:22  Soko moto akabeli moninga eloko, akobosana yango te, akobo­mba yango lokola moto akobatelaka liso lya ye.

17:23  Mokolo moko akoteleme mpe akopesa mbano ya bango, akopesa moto na moto maye makoki na ye.

17:24  Akolimbisa baye baleli masumu ma bango, akolendisa baye balingi balembe.

17:25  Zongela Mokonzi mpe tika masumu, sambela o boso bwa ye mpe tika matumoli.

17:26  Zonga epai ya Nzambe wa Nta-Likolo, oboya makambo mazangi bosembo, mpe oyina mambi ma nsomo.

17:27  Nani o mboka ya bawa akokumisa Nzambe wa Nta-Likolo, soko bato bazali na bomoi bakokembisa ye te ?

17:28  Bato basili bawei bakoki kokumisa Nzambe lisusu te, bobele bato bazali na bomoi mpe nzoto kolongonu bakokumisaka ye.

17:29  Mokonzi azali motema nta ngolu, akolimbisaka baye bakozongela ye.

17:30  Moto akoki kozala na manso te, mpo mwana wa bato akoumela seko te.

17:31  Eloko nini eleki mwese na bonge­ngi ? Nzokande moi mokolimwaka mikolo minso ; kasi moto asalemi na nsuni mpe na makila, azali na makanisi ma kosala mabe.

17:32  Nzambe akoyangelaka limpinga lya banzelu ba likolo, nzokande bato bazali se mabelé na mputulu.

Chapter 18

18:1  Oyo akoumela seko akeli binso na mbala yoko.

18:2  Se ye moko Mokonzi azali mose­mba solo. (

18:3  )

18:4  Atindi moto moko te asakola misala mya ye, bongo nani akoki koyeba bonene bwa ye ?

18:5  Nani akoki komeka nguya ya ye nsuka te ? Nani akoki kosakola bikela binso bya ngolu ya ye ?

18:6  Bakoki kolongola to kobakisa eloko te, bongo nani akoki koyeba makamwa ma Mokonzi ?

18:7  Ntango moto akanisi ’te akomi na nsuka, abandi se bobandi, mpe nta­ngo atiki, mayele masileli ye.

18:8  Moto nde nani ? Azali na ntina nini ? Nini yango, malamu na mabe akosalaka ?

18:9  Soko akokisi mibu monkama, loba ’te aumeli mingi.

18:10  Litanga lyoko lya mai, mbuma yo­ko ya zelo, mibu mya ye mizali se bongo soko otali yango elo­ngo na bomoi bwa lobiko.

18:11  Yango wana Mokonzi akolakisaka bato motema molai, mpe akoyokelaka bango ngolu ndelo te.

18:12  Amoni mpe ’te nsuka ya bango ezali mawa mingi, yango wana apu­si kolimbisa bango.

18:13  Moto akoyokelaka se moninga wa ye mawa, kasi Mokonzi akoyokelaka bikelamo binso mawa. Akopalelaka, akotumbolaka, akoteyaka, mpe lokola mokengeli wa mpata akokengeleke etonga ya ye.

18:14  Akoyokelaka bato bakondimaka mateya ma ye mawa, na mpe baye bakotosaka mibeko mya ye noki.

18:15  Mwana wa ngai, soko okabeli moto eloko opalela ye te ; na likabo, obakisa maloba te maye makoyokisa moninga mawa.

18:16  Lokola mamio makolembisaka moi, liloba lya boboto lileki likabo bonzenga.

18:17  Liloba lya boboto lileki likabo linene lya bolami, kasi moto wa likabo akosangisaka makabo maye mabale.

18:18  Likabo lya moto zoba, se mafinga makozokisa mitema ; eloko ekabami na esengo te, ekolelisaka miso.

18:19  Otuna malamu liboso ’te oloba, batela nzoto malamu, mpo ’te oko­ma na malali te.

18:20  Omituna malamu liboso ’te Nza­mbe asambisa yo, bongo mokolo akokata likambo lya yo, akoli­mbi­sa yo.

18:21  Omikitisa mpo ’te obele bokono te, soko osalaki masumu, lakisa ’te obongoli motema.

18:22  Eloko yoko te epekisa yo kokokisa elako o ntango ekoki, ozila mokolo mwa liwa te mpo ya kokokisa elako ya yo.

18:23  Okanisa malamu liboso ’te olakela elako, osala te lokola moto ali­ngi komeka Mokonzi.

18:24  Kanisa nkanda ya mikolo mya nsuka, kanisa etumbu ya mokolo Mokonzi akoboya kotala yo.

18:25  O ntango ozali na biloko mingi, obosana mikolo mya nzala te, o ntango okomi na mbongo, kanisa mikolo ozalaki kokelela.

18:26  Ngonga ekotambolaka banda nto­ngo kina mpokwa, o miso ma Mokonzi manso makolekaka noki.

18:27  Moto wa bwanya azali na bokebi o makambo manso, o ntango masumu makongala, akomikengele makasi.

18:28  Moto wa mayele ayebi makambo ma bwanya, mpe akokumisa moninga akomi na bwanya.

18:29  Bato bakolobaka malamu bazali solo bato ba bwanya, mpe bayebi biyele ebele lokola mai ma mbula.

18:30  Olanda mposa ebe ya motema te, mpe tika kolula biloko ebele.

18:31  Soko ondimi mposa inso ya motema, banguna bakoseke yo.

18:32  Oluka bolamu bwa yo o bisengo bya nse te, omiyingisa te o lisanga lya baye bakolukaka byango.

18:33  Omikomisa mobola te na bobya­ngi bato o limpati, soko ozali na mosolo ata moke te.

Chapter 19

19:1  Mosali oyo akomeleke mingi, akokoma moto wa nkita te, oyo akobatelaka biloko bike te, moke moke akokelela.

19:2  Masanga na basi ikobungisaka ma­yele ma bato ba bwanya ; mo­to akolandaka bandumba akobanga nsoni lisusu te.

19:3  Lifuta lya ye : kobongwana bipolu biliami na nkusu : bozoba bwa ye bokosukisa ye.

19:4  Oyo akotiaka motema na bato noki, akokanisaka malamu te, oyo akosalaka yango, akomiyokisa mpa­si.

19:5  Oyo akosepelaka na makambo mabe, bakokitisa ye,

19:6  kasi oyo akoboyaka bilobaloba, ako­kima makambo.

19:7  Maye bayebisi yo, otambwisa ma­ngo te, bongo bayokisa yo mpe mpasi te.

19:8  Obimisa likambo lyoko lya moni­nga te, lya monguna mpe te ; oloba lyango bobele soko bakokitisa yo mpo obombi lyango.

19:9  Mpamba te, moto ayoki lyango o monoko mwa yo, akolongola motema epai ya yo, mbele akoyina yo noki.

19:10  Soko oyoki likambo, bomba lya­ngo o motema ; zala nye, motema mokopaswana te.

19:11  Zoba akoyoka motema mpasi mpo ya maloba ma bato, lokola mwasi akoyokaka mpasi o ntango ya kobota.

19:12  Liloba moto zoba abombi o libumu lya ye, lizali lokola likula lizokisi moto o ebelo.

19:13  Kende kotuna moninga, mbele asa­li eloko te, mpe soko asali ya­ngo, akosala yango lisusu te.

19:14  Tuna moninga, mbele alobi eloko te, mpe soko alobaki yango, akosala yango lisusu te.

19:15  Tuna moninga, zambi bato bakotongoko mingi, ondima makambo manso te, maye bato bakolobaka.

19:16  Mbala esusu mpe moto akwei, kasi na nko te, kutu nani asali naino mabe na maloba te ?

19:17  Tuna moninga liboso ’te okanela ye, mpe tosa mibeko mya Nta-Likolo. (

19:18  )

19:19  )

19:20  Bwanya bwa solo, nde kobanga Mokonzi ; moto akotosaka Mibeko azali na bwanya. (

19:21  )

19:22  Mayele o makambo mabe ezali bwanya te ; koyoka malako ma basumuki ezali mayele mpe te.

19:23  Mayele masusu ma bato mazali mayele mabe, moto azangi bwa­nya azali moto zoba mpenza.

19:24  Moto azali na mayele mingi te, kasi akobangaka Mokonzi, aleki oyo azali na mayele mingi, kasi okobukaka mibeko.

19:25  Basusu bazali na mayele ma kosala makambo mazangi bosembo, ba­susu bakosalaka mayele mabe mpo balonga o likambo.

19:26  Mosusu akokosaka ’te azali na mawa manene, nzokande abombi makambo o kati ya motema.

19:27  Azipi elongi mpe asali lokola ayoki eloko te, kasi okebi na ye te, ako­kweisa yo.

19:28  Mpe soko azali na makasi te mpo asala mabe, akosala mabe mokolo akozwa nzela.

19:29  Bakoyebaka moto na miso ma ye, moto na elongi polele azali moto wa bwanya.

19:30  Okoyeba ye na ndenge akolataka mpe akosekeke, etamboleli ya ye ekoyebisa ye.

Chapter 20

20:1  Soko bapaleli ye o ntango ebongi te, moto wa ma­ye­le akokanga monoko.

20:2  Ná kopalela ná kobomba nkanda, kopalela eleki malamu.

20:3  Soko moto andimi ’te asali mabe, akomiyokisa mpasi te.

20:4  Oyo atindi bato na makasi o nzela ya bosembo, azali lokola eniki alingi koyebana na elenge mwasi.

20:5  Bakotalaka oyo akolobaka mingi te lokola moto wa mayele, oyo akolobaka mingi, bakolingaka ye te.

20:6  Mosusu akokanga monoko, mpo azali na likambo lya koloba te ; mosusu akokanga monoko tee ntango ya koloba ebongi.

20:7  Moto wa bwanya akoloba soko ntango ya koloba ekoki, kasi bato ba bilobaloba na bazoba bakolekisa ntango babongi koloba.

20:8  Bakolingaka moto wa bilobaloba te, bakoyinaka moto apusi komilakisa.

20:9  Mpasi esusu ekoki koyela moto makambo malamu, mbala esusu likambo lilamu likoyela moto mpasi na nsima.

20:10  Mbala esusu likabo likozwela yo litomba te, mbala esusu likozwela yo litomba linene mbala ibale.

20:11  Likambo lya lokumu likoki koyokisa moto nsoni nsima, to nsima ya koyoka nsoni moto akoki kotombola motó lisusu.

20:12  Mosusu akosomba biloko mingi na mwa mosolo moke, kasi mbala mingi bakofutaka motuya moleki monene.

20:13  Moto wa bwanya ayebi kondimisa bato na mwa maloba, moto aza­ngi bwanya akoloba maloba ma boboto se mpamba.

20:14  Eloko zoba apesi yo ekozwela yo litomba lyoko te, mpo akotia motema ’te okozongisela ye biloko bileki mingi.

20:15  Akokabaka moke kasi akolobaka mingi mpe makasi lokola moteki biloko. Eloko adefisi yo lelo, lobi akosenge yango lisusu ; moto asali bongo, bakolinga ye soki te.

20:16  Kasi zoba oyo akoloba : « Moto moko alingi ngai te, soko nakabeli moto eloko, akotondo ngai te. Baye bakoliaka biloko bya ngai bazali bato ba lokuta. »

20:17  Baye baike bakotiola ye mbala mingi !

20:18  Malamu otuta libaku na lokolo, kasi otuta libaku na monoko te. Bato babe bakokweyaka bongo na mbalakaka.

20:19  Moto azangi bonkonde azali lokola lisolo lizangi ntina, liye bazoba bakosololaka ata o ntango nini.

20:20  Bakondimaka eyele euti na monoko mwa moto zoba te, mpo akobimisaka yango o ntango ebongi te.

20:21  Mbala esusu bobola bokosalisaka bato mpo basala lisumu te, bongo o ntango ya bopemi bakoyoka motema mawa te.

20:22  Mosusu akobebisa bomoi bwa ye, mpo akobangaka miso ma bato, akobanga kopalela ata moto aza­ngi mayele.

20:23  Mosusu alakeli moninga eloko mpo ya nsoni, amikomisi monguna wa ye bobele mpamba.

20:24  Lokuta lokopesaka moto mbindo ya nsoni mingi, lokoyokanaka mbala mingi o minoko mya bazoba.

20:25  Bakolingaka moyibi leka moto wa lokuta, kasi bango babale bakosuka mabe.

20:26  Momeseno mwa kokosa mokosambwisaka moto, nsoni yango eko­longwa na mokosi mokolo moko te.

20:27  Mwa maloba makozwelaka moto wa bwanya lokumu, bankumu bakosepelaka na moto wa mayele.

20:28  Oyo akokataka bilanga, akozanga kozwa mbuma te, oyo alingami na bato banene, bakolimbisa ye mabe asali.

20:29  Mabonza na makabo makokangisa bato ba mayele miso, mpe makozipa bango monoko mpo bapalela te.

20:30  Olakisi bwanya bwa yo te, to obo­mbi eloko ya nkita : yango ibale izali na litomba nini ?

20:31  Oyo abombi bozoba bwa ye aleki moto abombi bwanya bwa ye. (

20:32  )

Chapter 21

21:1  Mwana wa ngai, osali lisumu ? Osala lisusu te, mpe se­nge ’te balimbisa yo masumu ma kala.

21:2  Kima lisumu lokola bakokimaka nyoka, zambi soko obelemi na lisumu, likoswa yo. Mino ma lisumu lokola mino ma ntambwe, makobomaka bato.

21:3  Lisumu lizali lokola mompanga mokokataka bipai bibale, soko mozokisi moto, mpota ekokangema te.

21:4  Komilakisaka na lofundo ekosilisaka mbongo ya moto, yango wana libota lya moto wa lolendo likosila nye.

21:5  Nzambe akotiaka matoi na losa­mbo la mobola, akokata likambo lya ye noki.

21:6  Oyo alingi bapalela ye te, akola­nda nzela ya basumuki ; oyo akobangaka Mokonzi, akobongola motema.

21:7  Moto wa bilobaloba ayebani noki, kasi bobele moto wa mayele akoyeba soko atuti libaku na monoko.

21:8  Soko otongi ndako na mbongo ya moto mosusu, obandi kosangisa mabanga ma lilita lya yo.

21:9  Lisanga lya basumuki lizali lokola esika bakobwakaka matiti, mokolo moko likozika na móto.

21:10  Nzela ya basumuki ezali balabala kitoko, kasi ekosuka o lobwaku la liwa.

21:11  Moto akotosaka mibeko ayebi ntina ya myango, moto wa bwa­nya akotosaka Nzambe o maka­mbo manso.

21:12  Okoki kolakisa mosala te na moto oyo azali na ntoki te, kasi ntoki ya moto mosusu ekobotela ye makambo ma bololo.

21:13  Mayele ma moto wa bwanya mazali lokola mai ma mpela, malako ma ye mazali lokola liziba lya bomoi.

21:14  Motema mwa zoba mozali lokola mbeki ebolani, ata ayekoli mingi, akobomba eloko te.

21:15  Soko moto wa mayele ayoki liloba lya bwanya, akondima lyango mpe akobakisa mwa liloba lya ye. Soko moto wa nkanza ayoki lya­ngo, akosepela te, akobwaka lya­ngo nsima ya mokongo mwa ye.

21:16  Lisolo lya zoba lizali lokola mokumba mwa moto wa mobembo, kasi maloba ma moto wa bwanya makoyokisaka elengi.

21:17  O lisanga bato bakolingaka koyoka moto wa bwanya, mpe bakomanyola maloba ma ye.

21:18  Bwanya bwa zoba bozali lokola ndako ekufi nye, mpe maye moto azangi mayele ayebi mazangi ntina.

21:19  Zoba aboyi botosi lokola minyololo mikangi ye na makolo, mpe lokola mokulu mokangi ye na loboko la mobali.

21:20  Zoba akosekeke makasi, moto wa bwanya akosekeke se na bomu­ngamungi.

21:21  Moto wa mayele alingi mateya lokola likembisi lya wolo, to lokola ekomo o loboko la ye.

21:22  Zoba akokotoko o ndako ya yo mbangu mbangu, moto wa mayele akomiyebisaka malembe.

21:23  Zoba soko akomi o monoko mwa ndako, asili atambwisi miso, kasi moto wa bonkonde akozila o libanda.

21:24  Moto azangi bonkonde akoyokaka lisolo o monoko mwa ndako ; moto wa mayele akoyokaka lika­mbo lyango nsoni mingi.

21:25  Moto wa bilobaloba akozongelaka maloba ma bato basusu ; moto wa mayele akokanisa malamu nde­nge nini akoloba.

21:26  Na maloba ma ye moto zoba akolakisaka motema mwa ye ; moto wa mayele akokanisa liboso ’te aloba.

21:27  Soko moto oyo aboyi Nzambe ato­mbeli monguna bobe, amito­mbeli bobe.

21:28  Moto wa songisongi akomisa­mbwisa, bato ba ye bakokima ye.

Chapter 22

22:1  Moto goigoi azali lokola libanga lya bosoto, bato ba­nso bakotiola ye.

22:2  Moto goigoi azali lokola libondo lya bipolu, moto asimbi yango, akolongola yango o loboko.

22:3  Mwana mobali azangi botosi akoyokisa tata wa ye nsoni, mwana wa ye wa mwasi, soko azangi botosi, akosambwisa ye.

22:4  Mwana mwasi wa mayele akozwa mobali abongi na ye ; mwasi wa mobulu akoyokisa tata wa ye mawa o motema.

22:5  Mwasi asila nsoni akoyokisa tata mpe mobali wa ye nsoni, bango banso babale bakokinola ye.

22:6  Maloba malobami o ntango ebo­ngi te mazali lokola nzembo ya ese­ngo o ntango ya lilaka. Kose­nge bana botosi mpe kobete fi­mbo, tala nzela ya bwanya ya kobokolo bango. (

22:7  )

22:8  )

22:9  Koteya moto zoba ezali lokola ko­bamba mbeki ebolani, ezali lokola kolamusa moto alali mpongi makasi.

22:10  Koloba na zoba ezali lokola kosolola na moto alali mpongi, esilisi yo koloba, akotuna yo : « Olobi ni­ni ? »

22:11  Bakolelaka mowei mpo atiki mwi­nda, bakolelaka moto zoba mpo abungisi mayele. Olela mowei mingi mpenza te, mpo azwi bopemi, kasi bomoi bwa zoba boleki liwa na bobe.

22:12  Mpo ya mowei bakosalaka lilaka mikolo nsambo, mpo ya elema to mosumuki, mawa makoumela bomoi mobimba.

22:13  Obenda lisolo na moto zoba te, mpe otambola nzela yoko te na moto azangi mayele. Keba na ye mpo ’te ozwa matata te, mpe bosoto bwa ye bobebisa yo te. Kima ye soko olingi kofanda kimia, soki te, okolembe makambo ma ye ma bozoba.

22:14  Mbengi eleki bozito, kasi bozoba bwa elema boleki bozito.

22:15  Komeme zelo, mongwa to liboke lya bibende ezali mpasi, kasi kokanga motema mpo ya elema eleki mpasi.

22:16  Motondo mwa ndako, soko mo­to­ngami makasi, mokolongwa te o ntango mokili mokoningana ; se bongo motema mokanisi maka­mbo manso liboso, mokobanga te o ntango ya likama.

22:17  Motema mwa moto wa mayele mokozwa mpiko, lokola ekeko eko­zwa makasi soko ebakemi o efelo.

22:18  Mabanga make matiami o efelo ya lopango makotikala wana te soko mompepe moyei makasi, se bo­ngo moto oyo alandi makanisi ma bozoba akoyeba kokanga motema te soko likama liyei.

22:19  Moto atuti liso, akotangisa lyango mai, oyo azokisi motema mwa moto, akobengana bondeko.

22:20  Oyo abwakeli ndeke mabanga aki­misi yango, oyo ayokisi moni­nga nsoni abebisi bondeko na ye.

22:21  Soko obimisaki mompanga mpo ya kozokisa moninga, obwaka eli­kya te, akoki kozongela yo.

22:22  Soko olobaki na moninga makasi, obanga te, okoki koyokana na ye lisusu. Kasi soko ofingi ye, okinoli ye, obimisi makambo ma ye ma bonkutu to osali ye mayele mabe, moninga wa yo akokima yo.

22:23  Meka kozwa motema mwa moni­nga o ntango azali mobola, o nta­ngo akokoma na nkita yo mpe oko­zwa ndambo ya biloko bya ye. O ntango moninga azali na mpasi okima ye te, bongo o mokolo akosangola biloko, yo mpe okozwa.

22:24  Bakomonoko milinga liboso lya móto, se bongo bato bazalaki ko­fi­ngana liboso ’te basopa makila.

22:25  Nakoyoka nsoni te mpo ya kobatela moninga, mpe soko asengeli na ngai, nakokima ye te.

22:26  Soko mabe makweli ngai mpo ya ye, baye banso bakoyoka yango, bakokeba na ye.

22:27  Nani akopesa ngai sinzili akengele monoko mwa ngai ? Nani akotia elembo ya bokebi o mbebu ya ngai, mpo ’te maloba ma ngai ma­kweisa ngai te, mpe lolemu losukisa ngai te ?

Chapter 23

23:1  Mokonzi, yo Tata mpe Nkolo wa bomoi bwa ngai, otika ngai nakoma moombo wa mbe­bu ya ngai te, ondima te ’te na­kweya mpo ya maloba ma ngai.

23:2  Nani akobete makanisi ma ngai fi­mbo ? Nani akolakisa motema mwa ngai botosi na lingenda lya bwanya, mpo ’te mabe nasali maleka mpamba te, mpe nazwa etu­mbu mpo ya masumu nasali ?

23:3  Bongo mabungi bwa ngai maleka mingi te, mpe nakoba kosala masumu te, mpo ’te nakweya o miso ma banyokoli te, mpe monguna moko aseke ngai te.

23:4  E Mokonzi, yo Tata mpe Nzambe wa bomoi bwa ngai, osala ’te nazala na miso ma lolendo te,

23:5  nakoma moto wa lokoso te,

23:6  nandima mposa ya bosoni mpe makambo ma mobulu te, nakoma moombo wa mposa ebe ya nzoto te.

23:7  Bana, boyekola ndenge bakoko­nzaka maloba ; moto akosala bo­ngo akokweya na mbalakaka te.

23:8  Mosumuki akomiyokisa mpasi na maloba ma ye, motongi na moto wa lolendo bakomikweisa na ma­ngo.

23:9  Omesenisa monoko mwa yo kolaya ndai te, otanga mpe nkombo ya Mosantu mpamba te.

23:10  Lokola mosali, oyo nkolo wa ye akokengeleke makasi, akozanga bi­lembo bya fimbo o nzoto ya ye te, moto akolayaka mpe akota­ngaka nkombo ya Nzambe nta­ngo inso, akozanga masumu te.

23:11  Moto akolayaka ndai mbala na mbala, atondi na masumu, etu­mbu ekolongwa o ndako ya ye te. Soko asali lisumu, likozongela ye ; soko akokisi ndai ya ye te, akomeme ngambo ; soko alayi ndai ya lokuta, bakolimbisa ye te, mpasi mingi mikokwela libota lya ye.

23:12  Mpo ya ndenge bato basusu bakolobaka, babongi kokufa, maloba mana malobama o libota lya Yakob te ; mpamba te, bato balamu balingi mango soki te, bakosepelaka na bosoto bwa masumu te.

23:13  Omesenisa monoko mwa yo na maloba ma bosoto te, zambi ma­ko­kweisa yo o lisumu.

23:14  Okanisaka tata na mama wa yo o ntango okofanda o kati ya bato ba­nene, mpo ’te omibosana o miso ma bango te mpe okoma kosala makambo ma bozoba te. Soko osali bongo te, okokanisa : « Malamu soko nabotamaki te », mpe okobanda koyina mokolo babotaki yo.

23:15  Moto akomi komesene na mafi­nga akolongobana lisusu mokolo moko te.

23:16  Bato ba ndenge ibale bakosalaka masumu mingi, basusu naino bakoyokisaka Nzambe nkanda :

23:17  mposa ya bosoni ezali lokola nzoto epeli móto, moye mokozima te soko mposa esili te. Oyo apesi nzoto ya ye na maka­mbo ma bosoni, akotika te, soko asilisi mposa te. Moto wa bosoni akoyoka bilei binso elengi, akotika te, akolembe bobele mokolo akowa.

23:18  Moto akosi bolongani wa ye amilobeli : « Nani akomono ngai ? Molili makasi mozingi ngai mpe bifelo bizali kobomba ngai, moto moko akomono ngai te. Bongo nabanga nini ? Nzambe wa nta likolo akokanisa masumu ma ngai te. »

23:19  Moto oyo akobangaka se miso ma bato, ayebi te ’te miso ma Moko­nzi maleki mwese na bongengi mba­la nkoto. Mokonzi akotalaka bikela binso bya bato, akomonoko manso kin’o bisika bya molili makasi.

23:20  Mokonzi asili ayebi bikelamo bi­nso, liboso ’te bikelami, mpe akoyeba byango naino ata bisili bili­mwi.

23:21  Moto oyo akozwa etumbu o kati ya mboka, bakokanga ye o esika akanisaki te.

23:22  Se bongo na mwasi akosi mobali wa ye mpe akoyela ye mwana abo­ti na mobali mosusu.

23:23  Lya yambo : abuki mobeko monene mwa Nzambe ; lya mabale : asali mobali wa ye mabe ; lya masato : abebisi nzoto ya ye na bokali mpe aboti na mobali mosusu.

23:24  Bakosambisa mwasi oyo o likita linene, mpe bakotala likambo lya bana ye aboti.

23:25  Bana ba ye bakozala lokola nzete ezangi ntina, bitapi bya nzete ya­ngo bikobota mbuma te.

23:26  Bakotanga nkombo ya ye mpo ya kotombela moto bobe, nsoni ya ye ekosila mokolo moko te.

23:27  Bato bakoya nsima ya ye bakoyeba ’te o mokili moye kobanga Mo­konzi epusi malamu, mpe kotosa mibeko mya ye ezali elengi mingi. (

23:28  )

Chapter 24

24:1  Bwanya bokomipesa lokumu, bokomikumisa o miso ma bato ba ye.

24:2  Bokoloba o lisanga lya bato ba Nzambe, bokomikumisa o miso ma Nzambe wa bokasi bonso boye :

24:3  « Ngai Bwanya nabimi o monoko mwa Nzambe, mpe lokola londe­nde nazipi nse mobimba.

24:4  Nafandaki o likolo, mpe ngwende ya ngai ezalaki likonzi lya ma­mpa­ta.

24:5  Natambolaki bipai binso o likolo, ngai moko, mpe nakitaki kin’o bozindo bwa lobwaku.

24:6  Nayangelaki mbonge ya mbu mpe mokili, bikolo binso mpe mikili minso.

24:7  O bikolo bina binso naluki esika ya kopema : naluki o ekolo nini nake­nde kofanda.

24:8  Mozalisi wa likolo na nse atindi ngai, oyo akeli ngai alakisi ngai esika ya kofanda. Alobi : « Kende kozala o ekolo ya Yakob, mpe ofanda seko o Israel ».

24:9  Ut’o ebandela Nzambe akeli ngai, mpe nakoumela seko.

24:10  Ngai Bwanya nasali mosala o Ema esantu, nafandi bongo seko o Sion.

24:11  Apemisi ngai o engumba ya ye ya bolingo, mpe nakomi na bokonzi o Yeruzalem.

24:12  Nayei kopikama o ekolo eleki lokumu, o mabelé ma Mokonzi, o mboka ya ye.

24:13  Nakoli wana lokola sédere ya Libano, lokola sipresi o ngomba Ermon.

24:14  Nakoli lokola libila o Engadi, lokola fulele ya roza o Yeriko, nazali kitoko lokola nzete ya oliva o esobe, mpe nazwi makasi lokola nzete ya platane.

24:15  Nsolo ya ngai ezali mpimbo lokola ya kanela mpe ya aspalata, na­pali­nginyi nsolo mpimbo lokola matiti ma mira, lokola nsolo ya galbano, ya onikisi, mpe ya ladano, lokola milinga mya mpaka ya malasi o Ema.

24:16  Lokola nzete ya gbukulu nabimisi bitapi, bitapi bya bonzenga mpe­nza mpe bya lokumu.

24:17  Nabimisi bitapi bya sika lokola nze­te ya vino, mpe fulele ipesi mbu­ma ya bomengo mpe ya nkita. (

24:18  )

24:19  Bino bato boyoki mposa ya ngai, boya mpe botonda na mbuma ya ngai.

24:20  Kokanisa ngai eleki mafuta ma nzoi na elengi, moto azwi ngai akoyoka motema esengo mingi.

24:21  Bato bakolia ngai, bakoyoka nzala ya ngai lisusu, baye bakomele ngai, bakoyoka mposa ya ngai lisusu.

24:22  Oyo atosi ngai, akoyoka nsoni te, baye bakosala misala mya ngai, bakosala masumu te. »

24:23  Mana manso makomami o buku ya Bondeko bwa Nzambe wa likolo, Mibeko miye Moze apesaki biso mpo ’te ezala buku ya lisango lya bana ba Yakob. (

24:24  )

24:25  Buku yango etondi na bwanya lokola ebale Pison etondi na mai, lokola ebale Tigris etondaka o eleko ya mbuma ya sika.

24:26  Ekopesaka mayele mingi lokola mai ma ebale Efrate, lokola mai o Yor­dane o ntango ya kobuka mbu­ma.

24:27  Ekopesaka mateya mingi lokola Nil ekotiyolisa mai ebele, lokola Gikon ekotiyolisa mai o eleko ya kokamola mbuma.

24:28  Moto wa yambo ameki koyeba buku ya mibeko, kasi akoki te, moto wa nsuka akokoka mpe te.

24:29  Makanisi ma buku yango maleki mbu na bonene, mikano mya ya­ngo mileki lobwaku na bozindo.

24:30  Ngai nazali lokola mai ma ebale babendi o bilanga, lokola nzela ya mai bakotisi o bilanga bya ndu­nda.

24:31  Nalobi : « Nakosopela ndunda ya ngai mai, nakomelisa bilanga bya ngai bizinda na mai. » Mpe tala, nzela ya ngai ya mai ekomi ebale, na nsima ebale ya ngai ekomi mbu.

24:32  Nakolakisa mateya polele lokola moi mwa nta ntongo, nakonge­ngisa mwinda mwa bwanya momonono mosika.

24:33  Nakoteya bato bayoka bwanya bwa ngai lokola maloba ma baprofeta, mpo ’te bato bakoya nsima bayeba mango.

24:34  Ya solo, namiyokisi mpasi mpo ya ngai moko te, kasi mpo ya baye banso bakoluka kozwa bwanya.

Chapter 25

25:1  Makambo masato makosepelisaka ngai, maye maleki bolamu o miso ma Mokonzi mpe o miso ma bato : boyokani o kati ya bandeko, bolingani o kati ya bayebani, na mpe mobali na mwasi bakoyokanaka malamu.

25:2  Nayini bato baye basato, mpo bakoyokisaka ngai nkanda na ezalela ya bango : mobola atondi na lo­fu­ndo, moto wa nkita azangi bose­mbo, na mobange akosalaka bokali mpe azangi mayele.

25:3  Soko osangisaki biloko te o nta­ngo ozalaki elenge, ndenge nini akozala na eloko ntango okokoma mobange ?

25:4  Esengo ya komono moto wa nsuki mpembe ayebi kokata maka­mbo, mpe bakolo ba mboka bayebi kopesa malako malamu,

25:5  mobange azali moto wa bwanya, mpe bankumu bazali na makanisi malongobani.

25:6  Enkoti o motó mwa mobange, nde mayele ma bomoto, litundu lya bango, nde bobangi Mokonzi.

25:7  Nakomonoko makambo libwa makambo ma esengo, mpe nakoki kotangela bino likambo lya zomi : tata oyo akoki kosepela mpo ya bana ba ye, na oyo azali naino na bomoi ntango banguna ba ye basuki.

25:8  Esengo na moto azali na mwasi wa mayele, mpe azali na ye motema moko o mosala, oyo azwi likambo mpo ya maloba mokolo moko te, mpe oyo asengeli kosalela mokonzi te, oyo abongi na ye te.

25:9  Esengo na moto oyo azwi mayele ma bomoto, mpe oyo azwi bato bandimi koyoka ye.

25:10  Moto akomi na bwanya azali moto monene solo, kasi oyo akoba­ngaka Mokonzi aleki banso.

25:11  Bobangi Mokonzi boleki maka­mbo manso na bolamu : Nani akokani nde na oyo akobanga Mokonzi ? (

25:12  )

25:13  O kati ya mpota inso, mpota ya motema eleki mpasi, o kati ya mayele mabe manso, maye ma mwasi maleki mpasi.

25:14  Mpasi eleki makasi nde mpasi mo­nguna ayokisi yo ; o kati ya bitu­mbu bakateli to, eye monguna aka­teli yo eleki mabe !

25:15  Ngenge eleki mabe, ngenge ya nyo­ka ; nkanda eleki mabe, nka­nda ya mwasi.

25:16  Kofanda na ntambwe to na ebuki ya nyama ezali mabe, kasi kofa­nda na mwasi wa mayele mabe ele­ki mabe.

25:17  Mayele mabe makobongolaka miso ma mwasi, makokangisaka ye elo­ngi lokola mokomboso.

25:18  Ata akei kolia epai ya baninga, mo­bali wa ye azali se kokimela.

25:19  Mayele mabe ma mwasi maleki mayele mabe manso ; mwasi wa mayele mabe azwa etumbu ekoki na basumuki !

25:20  Soko moto wa boboto abali mwasi apusi monoko, akoyoka mpasi lokola mpasi ya mobange akei nzela ya zelo zelo.

25:21  Bonzenga bwa mwasi bozalela yo motambo te, olula ye mpo ya nzo­to ya ye te.

25:22  Mobali oyo akobikaka na mbo­ngo ya mwasi, akomilukela maka­mbo ma nkanda, mindondo na nsoni mingi.

25:23  Mwasi wa mayele mabe akole­mbisa mobali motema, akoyokisa ye mawa mpe akozokisa ye motema. Na maboko mayebi mosala te mpe na makolo mazangi makasi, mwasi akoki koyokisa mobali wa ye esengo te.

25:24  Lisumu lya yambo libandaki na mwasi, mpo ya ye biso banso tosengeli kowa.

25:25  Kangisa mai masopana te, olingisa mwasi wa mayele mabe koloba te.

25:26  Soko aboyi koyoka yo, malamu okabwana na ye.

Chapter 26

26:1  Mwasi malamu akoyokisa mobali wa ye esengo, akobakisa mikolo ebele na bomoi bwa ye.

26:2  Mwasi wa mpiko akosepelisa mobali wa ye, na ye mobali akozala na boboto bomoi bwa ye mobi­mba.

26:3  Mwasi malamu azali likabo lya Nzambe, bato bakobangaka Mokonzi bakobala ye.

26:4  Azala mobola to wa nkita, mobali akoyoka motema esengo, nta­ngo inso akolakisaka elongi polele.

26:5  Makambo masato makobangisaka ngai, mpe likambo lya manei likoyokisaka ngai nsomo : songisongi ya bato, likambo likotondisa lopango na bato, mpe kofunda moto na lokuta, mana manso maka­mbo maleki liwa na mabe.

26:6  Mwasi oyo akoyokelaka mwasi mosusu zuwa, mpe oyo akobimisaka makambo ebele na lolemu, bakoyokisaka mpasi mpe mawa mingi.

26:7  Mwasi wa mayele mabe azali lokola ekangiseli etiami malamu o nkingo ya ngombe te : soko omeki kopekisa ye ozali lokola oyo ali­ngi kokanga nkotó na maboko.

26:8  Mwasi momeli akoyokisaka mobali wa ye nkanda, akobomba eza­lela ebe ya ye te.

26:9  Okoyeba ezalela ebe ya mwasi na miso ma ye ma lofundo, mpe na ndenge akofinaka liso.

26:10  Okeba na mwasi azangi nsoni, soko amoni nzela efungwami, akolanda yango.

26:11  Okebaka epai wapi akobwaka miso, nsoni te, mpe okamwa te soko abe­ndi yo o nzela ya mabe.

26:12  Lokola moto wa mobembo ayoki mposa ya mai, mwasi mabe ako­fu­ngola monoko, akomele mai ma­nso akuti, akowela kosala ekobo, mpe akomipesa na makambo ma bosoni.

26:13  Kitoko ya mwasi wa bolongani ekosepelisa mobali wa ye, ntoki ya ye ekolendisa ye mingi.

26:14  Mwasi akolobaka mingi te azali likabo lya Mokonzi ; oyo abokwami malamu aleki motuya.

26:15  Mwasi wa bopeto azali kitoko solo, oyo akomibatelaka azali mwasi wa motuya moleki.

26:16  Lokola mwese mokobimaka o ngomba ya Mokonzi, se bongo bo­nzenga bwa mwasi oyo akobo­ngisaka ndako malamu.

26:17  Mwasi na elongi kitoko mpe nzoto enzenga azali lokola mwinda mozali kongenge o etemiseli ya mwinda.

26:18  Makolo kitoko mpe matindi mpiko ma mwasi, mazali lokola makonzi ma wolo o eteni ya nse ya palata. (

26:19  )

26:20  )

26:21  )

26:22  )

26:23  )

26:24  )

26:25  )

26:26  )

26:27  )

26:28  Makambo mabale makoyokisaka ngai motema mawa, mpe likambo lya masato likoyokisaka ngai nka­nda : mobuni azali konuna na bobola, ndenge bakokinolaka bato ba bwa­nya, moto atiki nzela se­mba mpe abandi kosala mabe. Mokonzi akolengelele bango liwa na mompanga.

26:29  Bobele na mpasi moto wa mo­mbo­ngo akoboya masenginya, mpe moteki biloko akozanga masumu te.

Chapter 27

27:1  Bato ebele basali masumu mpo ya lokoso la mbongo, baye balingi kokoma na nkita bakozalaka na mawa te.

27:2  Lokola nsete ekokoto o kati ya biliki ibale ikangani, se bongo mabe maye makokoto ntango mosombi na moteki bakutani.

27:3  Soko moto abangi Mokonzi na motema mobimba te, libota lya ye likobeba noki.

27:4  Soko opepi biloko na lungu, nda­mbo ya bosoto ekotikala, se bo­ngo mabe ma moto makomonono na maloba ma ye.

27:5  Lokola fulu ekomeka mbeki ya mosali mbeki, bakoyeba moto na masolo ma ye.

27:6  Mbuma ya nzete ikolakisa ndenge yango ekolaki, se bongo bakoyeba motema mwa moto na maloba ma ye.

27:7  Soko moto alobi naino te, okumisa ye te, bakoyeba moto malamu na maloba ma ye.

27:8  Soko oluki bosembo, okozwa bwa­ngo, okolata bwango lokola molato moleki kitoko.

27:9  Ndeke ya lolenge loko ikotongaka zumbu esika yoko, se bongo bosolo bokozongela bato ba bosolo.

27:10  Ntambwe ekonongoko nyama mpo ya koboma yango, se bongo lisumu likokengeke bato bazangi bosembo.

27:11  Maloba ma moto wa Nzambe mazali maloba ma bwanya, kasi motema mwa zoba mokobongwanaka lokola sanza.

27:12  Okomi o kati ya bazoba, oumela wana mingi te, soko ozali epai ya bato ba bwanya, obanga te koumela wana.

27:13  Maloba ma bazoba makoyokisaka nsomo, bisengo bya mokili bikosekisaka bango makasi.

27:14  Soko oyoki masolo ma bato bakolayaka ndai mbala na mbala, oko­le­nge ; boswani bwa bato bokole­mbisa yo tee okozipa matoi.

27:15  Esika bato ba lolendo baswani, makila makosopama ; koyoka bifi­nga bya bango, mpasi mpenza.

27:16  Bakotiaka motema lisusu te na moto akobimisaka makambo ma bo­nkutu, akozwa lisusu moninga wa solosolo te.

27:17  Linga moninga oyo alingi yo mpe okangana na ye, kasi soko obimisi makambo ma ye ma bonkutu, otika kolanda ye :

27:18  ezali lokola obungisi ndeko, obu­ngisi mpe bondeko bwa ye.

27:19  Soko ofungoli loboko, ndeke ekokima, se bongo moninga atiki yo, okozwa ye lisusu te.

27:20  Olanda ye lisusu te, mpo asili akomi mosika, akimi yo lokola mboloko eye ebiki o motambo ekokimaka.

27:21  Okoki kokanga mpota, to koli­mbisa moto afingi yo, kasi moto abimisi makambo ma bonkutu ma moninga abwaki elikya seko.

27:22  Moto afini liso, akani kosala mabe, moto moko akoki kobongola makanisi ma ye te.

27:23  O miso ma yo akoloba se maloba ma sukali, mpe akokumisa maloba ma yo manso, kasi nsima ya mokongo akoloba bongo lisusu te, mpe na maloba ma yo moko akoyokisa yo nsoni.

27:24  Nayini makambo mingi, solo, kasi nayini moto oyo liboso, Nza­mbe mpe ayini ye.

27:25  Moto abwaki libanga o likolo, ami­bwakeli lyango o motó ; oyo azokisi moninga na mayele mabe, bakozokisa ye mpe.

27:26  Moto atimoli libulu mpo akweisa moninga, ye moko akokweya o kati ; oyo atii motambo, ye moko akokangema na mwango.

27:27  Mabe moto akosalaka, makozo­ngela ye, akoyeba te esika nini ma­uti.

27:28  Mosala mwa moto wa lolendo, ko­tiola mpe kofinga bato ; kasi etumbu ekonongo ye lokola nta­mbwe ekonongoko nyama.

27:29  Bato bakosepelaka mpasi ya moto wa Nzambe, bakomitielaka mota­mbo, mpasi ekonyokolo bango liboso ’te bawa.

27:30  Koyoka nkele mpe kobomba nka­nda ezali mabe, tala makambo mo­sumuki akosalaka.

Chapter 28

28:1  Moto abekoli baninga, Mokonzi akobekola ye lokola, akobosana masumu ma ye mokolo moko te.

28:2  Limbisa moninga mabe asali yo, bakolimbisa mpe masumu ma yo, mpo ya losambo la yo.

28:3  Soko moto akobombelaka moni­nga nkanda, ndenge nini akoki ko­senge Nzambe libiki ?

28:4  Awa ayokeli moninga wa ye mawa te, ndenge nini akoki kosa­mbela mpo alimbisa ye masumu ?

28:5  Soko moto wa nzoto ya nsuni abo­mbi nkanda, nani akolimbisa ye masumu ?

28:6  Kanisa mikolo mya nsuka mpe tika koyina baninga, kanisa bopoli bwa nzoto na liwa, mpe tosa mibeko.

28:7  Kanisa mibeko mpe tika kobo­mbela moninga nkanda, kanisa bo­ndeko Nzambe akati na yo, mpe limbisa mabe ma bato.

28:8  Okoto o makambo ma boswani te, bongo okosala lisumu noki te ; moto wa nkanda akopelisa móto noki.

28:9  Mosumuki akotiaka boswani o ka­ti ya baninga, mpe akokotisaka bo­nguna o kati ya bato bayokani.

28:10  Soko moto akobi kotia nkoni o móto, móto mokosila te, soko moto akobi koloba na nkanda, bo­swani bokosila te. Moto oyo azali makasi mingi akosilikaka noki, soko azali moto wa nkita, akongalisa nkanda ya ye.

28:11  Boswani bwa mbalakaka bokopelisaka móto, koswana ntina te eko­sukaka na bosopi makila.

28:12  Pemela móto moke, mpe móto mona mokopela makasi, bwakela mwango nsoi, móto mokozima : bokasi bwa monoko bokosalaka bongo.

28:13  Mabe makwela motongi mpe mokosi, basili kobebisa bato ebele ba­zalaki kofanda na boboto.

28:14  Bato ebele babebi mpo ya songi­so­ngi ya bato, basili batiaki bo­nguna kati ya bikolo, babomaki bingumba bizalaki makasi, mpe babukaki ndako ya bato banene.

28:15  Songisongi esili kolongola basi ba­lamu o libala mpe kobotolo ba­ngo matomba ma misala mya ba­ngo.

28:16  Moto akotiaka matoi na songiso­ngi ya bato akopema lisusu te, ako­zala lisusu kimia mokolo moko te.

28:17  Soko babeti moto fimbo, akozoka mpota, kasi songisongi ekobukaka minkuwa.

28:18  Bato baike basili kokufa na mo­mpanga, kasi baye bakufi mpo ya songisongi baleki mingi.

28:19  Esengo na moto oyo azoki na bilobaloba bya bato te, to aziki na móto mwa nkanda ya byango te, oyo asengeli komeme mokumba mwa bilobela bya bato te, mpe akangemi na minyololo mya maloba ma bango te.

28:20  Mpamba te, mokumba mwa so­ngi­songi mozali mwa bibende, minyololo mya yango mitulami na mbe­ngi.

28:21  Songisongi ekoyela bato liwa lya nsomo, eleki malamu moto ake­nde o mboka ya bawa libela.

28:22  Bato balamu bakobeba mpo ya so­ngisongi te, bakozika te na miloli mya móto mwa yango.

28:23  Kasi ekokweisa bato batiki Mokonzi, móto mwa songisongi mokopela seko o mitema mya bango ; móto mokolia bango lokola nta­mbwe ekoliaka bato, móto mokosilisa bango lokola nkoi ekokatakataka bato.

28:24  Yango wana, ozinga lopango la yo na nzete ya nzube, obomba palata na wolo ya yo malamu.

28:25  Meka liboso bozito bwa maloba ma yo o emekeli, batela mpe monoko mwa yo mpe kanga mwa­ngo na lifungola.

28:26  Ozwa likambo lyoko mpo ya maloba ma yo te, bongo monguna azwa nzela ya kosala yo mabe te.

Chapter 29

29:1  Moto adefisi moninga eloko, azali na motema ngolu ; oyo asalisi moninga, atosi mibeko.

29:2  Defisa moninga eloko soko akomi kokelela, mpe zongisa eloko odefi o eleko boyokanaki.

29:3  Sala lokola olobaki na ye, okosa ye te, bongo o ntango okokelela, okozala na maye masengeli na yo.

29:4  Bato mingi bakotalaka eloko badefi lokola eloko bazwi, bongo ba­koyokisaka moto adefisi yango mpasi.

29:5  Liboso ’te badefa mbongo, bakumisi nkolo, bamikitisi na botangi nkita ya ye. Ekomi ntango ya kozongisa, bakozilisa ye, bakolela mpasi ya kofuta mpo makambo malekeli bango.

29:6  Ata bakoki kofuta, modefisi ako­zwa se ndambo ya mosolo, mpe asengeli kosepela na ndambo eye azwi. Mbala esusu akozwa ata eloko te, akozwa mpe monguna wa sika, ntina te ; zambi modefi akozongisa se maloba mabe na mafinga, akotondo modefisi te, kasi akobetele ye mobondo.

29:7  Bato mingi baboyi kodefisa, mpo ya motema mabe te, kasi babangi ’te biloko bya bango bikobunga ntina te.

29:8  Nzokande lakisa mobola se motema ngolu, ozilisa ye te, kasi pesa ye likabo.

29:9  Salisa mobola zambi mobeko motindi bongo, soko akeleli, ozongisa ye maboko mpamba te.

29:10  Obanga te kobebisa mbongo mpo ya ndeko to moninga wa yo, bo­ngo ebeba o nse ya libanga te esika obombi yango.

29:11  Sala mosala na nkita ya yo, lokola Nzambe atindi, bongo okozwa litomba lileki wolo na motuya.

29:12  Bomba makabo ma yo o bibo­mbelo bya yo, makobikisa yo o mpasi inso.

29:13  Makabo maleki nguba na makasi, maleki likongo lya bozito, makobunela yo o ntango ya etumba na monguna.

29:14  Moto malamu akomitia ndanga mpo ya kobikisa moninga, kasi moto azali na nsoni te, akotika moni­nga wa ye.

29:15  Obosana te ndenge moto amitii ndanga mpo ya yo asalisi yo, mpo andimaki komikaba mpo ya yo.

29:16  Mosumuki akobebisa biloko bya moto adefisi ye, moto wa motema mabe akobosana moninga oyo abikisi ye.

29:17  Mbala nzike bato balamu basili kokweya mpo ya ndanga, mpe bakomi lokola bwato o kati ya mbo­nge ya mbu.

29:18  Ndanga esili kotinda bato banene bakima o ekolo mosika, mpe bakei koyengayenga o mokili mwa bauta.

29:19  Soko mosumuki andimi komitia ndanga mpo ya moninga, azali ko­luka litomba, nzokande ako­zwa likambo noki.

29:20  Salisa moninga lokola okoki, kasi keba ’te yo moko okweya te.

29:21  Moto abiki soko azwi mai, mampa, elamba mpe ndako ya kobombama.

29:22  Ozali mobola, kasi ofandi o ndako eke, likambo te, ozali kolia malamu, kasi ofandi o ndako ya moninga, mpasi !

29:23  Ozala na biloko mingi to mingi te, sepela na byango, bongo bakofi­nga yo mouta mokolo moko te.

29:24  Kolongwa mpe koluka ndako mbala na mbala, mpasi ; esika ozali mouta okoki kofungola monoko te.

29:25  Soko obengi bato balia mpe bamele, bakotondo yo te, kasi bakobimisela yo maloba mabe :

29:26  « Mouta, yaka, bongisela ngai meza, soko ozali na eloko, lambela ngai nalia ! »

29:27  To : « Mouta, longwa, tikela moto oyo aleki yo na lokumu esika ! Ndeko wa ngai ayei, akolala o ndako ya ngai. »

29:28  Moto wa mayele akoyoka mpasi na bomoni ’te baboyi koyamba ye, mpe soko batali ye lokola modefisi.

Chapter 30

30:1  Olingi mwana wa yo, opimaye fimbo te, na nsima oko­yoko esengo mpo ya mwana oyo.

30:2  Oyo abokoli mwana malamu, akosepela na ye mingi, o kati ya bayebani akomikumisa na mwana wa ye.

30:3  Oyo ateyi mwana wa ye, akoyokisa monguna zuwa, mpe o kati ya baninga akoyoka esengo.

30:4  Soko tata awei, liwa lya ye lizali lokola liwa te, zambi atiki mwana oyo aulani na ye.

30:5  Bomoi bwa ye mobimba azalaki kosepela mpo ya ye, bongo o nta­ngo ya liwa akoyoka mpe mawa te.

30:6  Atiki moto moko akoki kobekola mabe ma banguna ba ye mpe kozongisela baninga ba ye malamu basali ye.

30:7  Tata apusi kondimela mwana, ako­sengela kokanga mpota ya ye, mwa boleli bwa mwana bokoyokisa ye motema mpasi.

30:8  Farasa babokoli na makasi te ekotosa moto moko te, se bongo mwana babokoli malamu te akozala motó makasi.

30:9  Soko obondeli mwana wa yo, akoyela yo makambo ma koka­mwa, soko osakani na ye, akoyokisa yo motema mpasi.

30:10  Oseke na ye te, soki te, akolela elo­ngo na yo, na nsima okolia mino na nkanda.

30:11  O bolenge otika ye mpamba te, mpe soko asali bozoba, okanga miso te.

30:12  Lakisa ye kokitisa motó ntango ya bolenge ; ezali ye naino mwana, bete ye fimbo o mokongo, soki te, akotomboko, akoboya kotosa yo, mpe akoyokisa yo motema mpasi.

30:13  Bokolo mwana wa yo mpe bongisa ye, mpo ’te ayokisa yo mpasi te na ezalela ya nsoni.

30:14  Kozala mobola kasi nzoto kolo­ngonu eleki malamu, kozala na nkita, kasi nzoto ekasi te, mabe.

30:15  Nzoto kolongonu eleki wolo inso ya nse na motuya, bokolongonu bwa nzoto boleki nkita enene na bolamu.

30:16  Biloko ebele bikokani na bokolo­ngonu bwa nzoto te, bomengo ata nini bokokani na esengo ya motema te.

30:17  Liwa lileki bomoi bwa mpasi, bopemi bwa seko boleki bokono bokosilaka te.

30:18  Biloko elengi bitiami o boso bwa monoko mozipami bizali lokola mabonza ma bilei matiami o lilita.

30:19  Mabonza ma bilei, ekeko ekoke­nde na mango wapi ? Eyebi kolia mpe kolumbuta mango te. Se bongo na moto oyo Nzambe anyokoli.

30:20  Amoni bilei na miso mpe akimeli, lokola eniki azingi elenge mwasi ekopi mpe akimeli.

30:21  Otikala na makanisi ma mawa o motema te, mpe omitungisa te na maye makoya.

30:22  Motema esengo mokolendisaka moto, elongi polele ekopesaka moto bomoi bolai.

30:23  Omisepelisa mpe bondo motema mwa yo, longola makanisi ma mawa mosika na yo : zambi mawa masili masukisi bato baike, mpe mawa o motema ezali na litomba lyoko te.

30:24  Zuwa na nkanda ikokutolaka bomoi bwa bato : komitungisa mingi ekokomisaka moto mobange noki.

30:25  Moto wa motema esengo akolia malamu, akoyoka biloko elengi.

Chapter 31

31:1  Nkita ekolalisaka moto mpongi malamu te, ekoko­ndisaka ye, ekobotaka mabanzo ebele mpe ekokimisaka mpongi.

31:2  Maye matungisi biso na moi makopekisaka kopema, mpe makokimisaka mpongi na butu leka malali makasi.

31:3  Moto wa mbongo akosalaka makasi mpo azwa mbongo ebele, mpe soko atiki mosala, akokende kolanda bisengo bya mokili.

31:4  Mobola akosalaka mosala mpo abika mwa moke, mpe soko atiki mosala, akolela nzala lisusu noki.

31:5  Moto akolingaka mosolo, akoza­nga lisumu te, oyo alingi se ko­zwa mbakisa ya mbongo, akobu­nga.

31:6  Baike basili babebi mpo ya mposa ya wolo, basuki na mbalakaka.

31:7  Bato bakomipesaka na yango, bakotuta na yango libaku, bazoba banso bakokangema na yango.

31:8  Esengo na moto wa nkita, oyo asali mabe te, oyo akowelaka wolo te.

31:9  Ye nde nani ? Ebongi topesa ye lo­ngonya, zambi akosalaka mambi manene o kati ya bato ba ye.

31:10  Nani abongi nye awa bamekaki ye na likambo lya mbongo ? Yango wana bakokumisa moto ona. Nani akokaki kosala lisumu mpe asali lyango te ? Nani akokaki kosala mabe, mpe asali mabe te ?

31:11  Yango wana akozwa bolamu mikolo ebele, mpe o lisanga bakokumisa ye mpo ya malamu asalaki.

31:12  Mokolo ofandi o meza etondi na biloko, ofungola monoko te mpo ya kokumisa meza, mpe oloba te : « Biloko bizali mingi. »

31:13  Yeba ’te kotala biloko na lokoso ezali mabe. Liso lileki mabe o kati ya bikelamo binso, na ntina ena liso likobimisaka mai mbala mi­ngi.

31:14  Eloko nkolo wa ndako atali, omeka kokamata yango te, bino na ye bowelana biloko o sani te.

31:15  Soko olingi koyeba mayoki ma moninga, tala motema mwa yo moko, mpe o makambo manso zala na bokebi bonene.

31:16  Lia biloko bapesi yo lokola moto wa bonkonde akoliaka, onyamuta biloko na lokoso te, mpo bayoka yo mpi te.

31:17  Silisa kolia noki lokola moto wa bonkonde akosalaka, oluka kolia mingi te, mpo bamono yo mabe te.

31:18  Soko bato babyangemi bazali mi­ngi, ozala moto wa liboso te mpo ya kokamata biloko.

31:19  Mwa biloko bikoki na moto abo­kwami malamu, ntango akokende kolala, akopema malamu.

31:20  Moto akoliaka na lokoso te, akolala mpongi malamu, akolamuka na nto­ngo mpe akoyoka nzoto makasi ; kasi moto wa lokoso akolala mpo­ngi malamu te, akoyoka mposa ya kosanza, libumu liko­swa.

31:21  Soko basengisaki yo kolia mingi, teleme, kende kosanza mpe okoyoka malamu.

31:22  Mwana wa ngai, yoka malamu mpe okinola ngai te, okoyeba ntina ya maloba ma ngai nsima. Zala na mayele o makambo manso oko­salaka, bongo okobele bokono mokolo moko te.

31:23  Bakokumisaka nkolo wa ndako oyo azali moimi te, zambi alakisi ’te ayebi koyamba bato malamu.

31:24  O mboka mobimba bakotongoko moto akoyambaka bato malamu te, boimi bwa ye boyebani na bato banso.

31:25  Ntango omeli vino omilakisa elo­mbe te, zambi vino esili ebungisi bato baike.

31:26  Lokola móto mokomekaka makasi ma ebende, vino ekolakisaka mitema mya bato ba lolendo.

31:27  Vino ekosepelisa bomoi bwa moto, soko azali komele yango na mayele. O bomoi bakoki nde kozanga vino ? Vino esalemaki mpo ya kosepelisa bato.

31:28  Vino ekosepelisaka motema, ekoyokisaka bato esengo, soko bameli na ndelo mpe na ndenge ebongi.

31:29  Kasi vino ekobebisa motema mwa moto alekisi ndelo, akoswanisa ba­to noki mpe akoluka bitumba.

31:30  Soko moto zoba alangwi, akosilika mingi, vino ekosilisela ye makasi mpe ekokotisa ye o maka­mbo.

31:31  O limpati otumola moninga te, oseke ye te ntango azali kosepela. Ozokisa motema mwa ye na mafinga te, mpe otungisa ye te na makambo ma mbongo.

Chapter 32

32:1  Soko baponi yo mokonzi wa limpati, olakisa lolendo te, zala o kati ya baninga ba li­mpati lokola moko wa bango. Soko osilisi kosalisa bango okoki ko­kende kopema.

32:2  Esilisi yo misala mya yo minso, kende kofanda mpe sepela elongo na bango, bongo bakopesa yo lo­ngonya na mosala mwa yo.

32:3  Okoki koloba, mobange, yango ebongi na yo ; kasi loba malembe mpo bato bakoka koyoka nze­mbo.

32:4  Ntango bato bazali koyoka, oloba mingi mingi te, olakisa bwanya bwa yo te soko ntango ebongi te.

32:5  Kobete miziki elengi o ntango bazali komele vino ezali kitoko lokola libanga lya diama o lompete la wolo.

32:6  Nzembo bakoyembaka o ntango bazali komele vino elengi ekosepelisaka lokola libanga lya emerode o ekangeli ya wolo.

32:7  Elenge mobali, loba soko esengeli, kasi ndima bobele soko batuni yo mbala ibale.

32:8  Loba na bokuse, yebisa makambo mingi na maloba make, sala lokola moto atikali nye, ata ayebi mi­ngi.

32:9  O kati ya bankumu, oluka komilakisa te, mpe soko babange bazali wana, oloba mingi te.

32:10  Minkalali mikomonono liboso, nkake ekoyokanaka bobele nsima, bolamu bwa moto wa bosawa boyebani liboso ’te amonono.

32:11  Soko ngonga ekoki, kende mpe otikala kofanda te, zonga o ndako ya yo, mpe owayawaya o nzela te.

32:12  Kuna okoki kosepela mpe kosala manso motema mwa yo molingi, kasi osala mabe te na maloba ma lolendo.

32:13  Yango wana osengeli kotondo Nza­mbe mpo ya malamu manso, ye mpenza akabelaka yo makabo ma ye.

32:14  Moto akobangaka Mokonzi akotia matoi na mateya ma ye, bato bakolukaka ye uta ntongo bako­zwa makabo ma ye.

32:15  Mibeko mikoleisa moto ayekoli myango, kasi mikokweisa mokibisi.

32:16  Baye bakobangaka Mokonzi bakozala bato ba bosembo, misala mya bango mikongenge lokola mwinda.

32:17  Mosumuki akolingaka te ’te bato bapalela ye, mpe na maloba ma lokuta akomilingisa maye ye alingi.

32:18  Moto wa mayele akokinola malako te, kasi moto zoba mpe moto wa lolendo bakobanga eloko te.

32:19  Kanisa malamu liboso ’te osala ata nini, mpo oyoka mawa na nsima te.

32:20  Kima nzela eye ezali na mabaku mingi, mpo otuta lokolo na liba­nga te.

32:21  Zala na bokebi soko okuti moto mabe o nzela ;

32:22  zala na bokebi, ata o kati ya bana ba yo mpenza.

32:23  Omikengele o makambo manso, okotosa bongo mibeko minso.

32:24  Oyo alingi mobeko, akotosa mitindo mya mwango, moto atii motema na Nzambe akozwa mabe soki te.

Chapter 33

33:1  Moto akobangaka Mokonzi akozwa likambo te ; ata Nzambe ameki ye motema, akobika.

33:2  Moto aboyi mibeko, azali na bwa­nya te, motioli mibeko azali lokola masuwa o kati ya mbonge.

33:3  Moto wa bwanya akotia motema na Liloba lya Mokonzi, akotosa mibeko lokola moto akotosaka ma­loba ma Nzambe.

33:4  Olingi bato bayoka yo, lengele ma­loba ma yo malamu, sangisa maye manso oyekoli liboso ’te oloba.

33:5  Mayoki ma moto zoba mazali lokola yika ya likalo : makanisi ma ye makozolonganaka lokola yika.

33:6  Motioli baninga azali lokola farasa mobali eye ekoboyaka bato ba­nso balingi kobutela yango.

33:7  Mpo nini mikolo minso mikoumelaka ndenge yoko te, awa mya­ngo minso mikozwaka mwi­nda se mpo ya mwese ?

33:8  Ezali mpo Mokonzi Nzambe akaboli myango, atii biyenga, akaboli mpe elanga na mpela.

33:9  Aponi mikolo misusu bo biyenga, akomisi misusu mikolo mya mosala.

33:10  Se bongo bato banso bauti o mabelé, zambi Adamu asalemi na ma­belé.

33:11  Kasi na bwanya bwa ye bonene Mokonzi akaboli bango, abongiseli bango nzela ikeseni.

33:12  Abenisi basusu mpe atomboli ba­ngo o likolo, asantisi basusu, abya­ngi bango penepene na ye. Nzokande atombeli basusu bobe, mpe akitisi bango, abengani ba­ngo o esika ya bango.

33:13  Lokola mosali mbeki akoyema libazi lokola alingi, Mozalisi wa bato akopesa bango lifuta ndenge ye akati.

33:14  Makambo mabe makokutana na makambo malamu, mpe liwa likozalaka se penepene na bomoi, se bongo mosumuki akozalaka se penepene na moto wa bosembo.

33:15  Tala naino bikelamo binso Moko­nzi wa likolo akeli, okokuta bya­ngo ntango inso bibale bibale.

33:16  Ngai nazalaki moto wa nsuka mpo ya kokengele, nazalaki koluka mbuma ya vino itikalaki nsima ya bobuki.

33:17  Kasi Mokonzi abenisi ngai, nakomi liboso, natondisi ekamolelo ya ngai lokola babuki mbuma basusu.

33:18  Boyeba ’te namiyokisi mpasi mpo ya ngai moko te, kasi mpo ya baye banso bakoluka kozwa bwa­nya.

33:19  Bino bayangeli ba bikolo, boyoka ngai, bino bakonzi ba lisanga, botia matoi.

33:20  Bomoi bwa yo mobimba olinga te ’te mwana, mwasi, ndeko to mo­ni­nga wa yo akoma mokonzi wa yo. Otikela moto mosusu biloko bya yo te, mbele okoyoka mawa na nsima, mpe osengeli kosenge byango lisusu.

33:21  O ntango ozali na bomoi mpe mpema ezali naino, olinga moto moko azala mokonzi wa yo te.

33:22  Eleki malamu soko bana bayei kosenge yo biloko, kasi ezali mabe soko yo osengeli kobondela ba­ngo.

33:23  O makambo ma yo manso yo moko otikala mokonzi, sala ’te lokumu la yo lobeba te.

33:24  Ebelemi mokolo mwa nsuka mwa bomoi bwa yo, mpe ebeti ngonga ya liwa, kabola biloko bya yo.

33:25  Ebongi mpunda ezwa biloko bya kolia, kasi lingenda lya kobete mpe mikumba izanga te. Se bongo opesa mosali mampa, fimbo mpe mosala makasi.

33:26  Opesa ye mosala mpo atosa yo, bongo okozala nye, soko opesi ye mosala te, akoluka kokima yo.

33:27  Fimbo mpe mokumba bozito ikosilisaka motó makasi ; mosali wa lolendo akozwa mayele soko opesi ye bitumbu.

33:28  Opesa ye mosala mpo akoma goigoi te, zambi ezalela ya goigoi eko­be­nda makambo mabe mingi.

33:29  Pesa ye mosala moye akoki kosala, soko aboyi kotosa, kanga ye na minyololo.

33:30  Kasi o mosala otindi ye, olekisa ndelo te, mpe sala manso se na bosembo.

33:31  Soko ozali se na moombo moko, tala ye lokola okomitalaka, mpo omiyokisi mpasi mpo ya kozwa ye.

33:32  Soko ozali se na mosali moko, tala ye lokola ndeko, zambi osengeli na ye lokola nzoto esengeli na makila.

33:33  Soko onyokoli ye mpe akimi, okokende koluka ye wapi ?

Chapter 34

34:1  Elikya ya mpamba ekokosaka moto azangi mayele, mpe ndoto ekotambwisaka mayele ma bazoba.

34:2  Moto akotiaka motema na ndoto, azali lokola oyo alingi kokanga elilingi to kolanda mompepe.

34:3  Maye akomonoko na ndoto mazali se bilili, akomono elongi te, akomono se elili.

34:4  Eloko peto ekobimaka o eloko mbindo te, likambo lya solo liko­utaka na liye lya lokuta te.

34:5  Kotuna banganga, kotala minzoto, to koloto ndoto izangi ntina : lokola makanisi ma mpamba ma mwasi alingi abota.

34:6  Soko ndoto euti na Nzambe wa Nta Likolo te, otia motema na yango te.

34:7  Ndoto isili ibungisi bato ebele, esu­kisi baye batiaki mitema na ya­ngo.

34:8  Mobeko mokokosaka moto moko te, bwanya bwa solo bozangi bosolo te.

34:9  Moto akokendeke mobembo, ako­zwa mayele mingi, mpe moto ayebi makambo mingi, akoloba na bwanya.

34:10  Moto azwaki makambo mingi te, ayebi mpe mingi te, oyo akendeki mobembo mbala mingi, azwi mayele mingi.

34:11  Namonoki makambo mingi o mibembo nasalaki, manso nayebi, nakoki koloba mango te.

34:12  Mbala mingi nazalaki o makama ma liwa, kasi nabikaki se mpo ya mayele maye :

34:13  bato bakobangaka Mokonzi bakoumela mingi na bomoi, zambi bakotiaka elikya na Oyo akoki kobikisa bango.

34:14  Oyo akobangaka Mokonzi ako­ba­nga eloko te, akoyoka nsomo te, zambi Mokonzi azali elikya ya ye.

34:15  Esengo na moto oyo akobangaka Mokonzi, zambi akotiaka motema na oyo akoki kosalisa ye !

34:16  Nzambe akokengeleke baye balingi ye, azali nguba ekobatelaka bango mpe molendisi wa bango ; ye ebo­mbamelo o ntango ya mo­mpepe makasi, esika ya mpio o ntango ya moi makasi ; akokengeleke bango mpo batuta libaku te, akobatelaka bango mpo bakweya te.

34:17  Akopesaka bato mpiko mpe ako­ngengisaka bilongi bya bango, akopesaka bango nzoto kolongonu, bomoi mpe bobenisi.

34:18  Libonza lya biloko biyibami lizali na mbeba ; mabonza ma baye bakotosaka mibeko te makosepelisa Nzambe te.

34:19  Nzambe akosepelaka libonza lya basumuki te, akolimbisaka masumu mpo ya boike bwa mabonza te.

34:20  Soko obonzeli Nzambe biloko obo­toli babola, ozali lokola moto abomi mwana o miso ma tata wa ye.

34:21  Mobola akobikaka se na mwa bilei, moto akobotolo ye byango azali mobomi.

34:22  Soko obotoli moto biloko bise­ngeli na ye, obomi ye ; soko opimi mosali lifuta, osopi makila ma ye.

34:23  Soko moko atongi ndako mpe mosusu abuki yango, bakozwa litomba nini ? Bamiyokisi mpasi se mpamba.

34:24  Soko moko abenisi yo mpe mosusu abeteli yo mobondo, Mokonzi Nza­mbe akoyoka maloba ma nani ?

34:25  Moto amipetoli mpo asimbaki ebembe, amisukoli mpamba tee soko na nsima asimbi yango lisusu ?

34:26  Moto alali nzala mpo ya kozwa bolimbisi masumu, na nsima akei kosala makambo mana lisusu, nani akoyoka losambo la ye ? Lito­mba nini akozwa awa amikitisaki ?

Chapter 35

35:1  Moto atosi Mobeko azali lokola oyo abonzi mabonza ebele ; kotosa mitindo ezali lokola kobonza libonza lya bondeko.

35:2  Moto asaleli baninga azali lokola oyo abonzi libonza lya bilei, moto akabeli moto eloko azali lokola oyo abonzi libonza lya bokumisi Nzambe.

35:3  Moto aboyi masumu akosepelisa Mokonzi, oyo aboyi makambo ma­zangi bosembo azali lokola oyo abonzi libonza lya bofuti masumu.

35:4  Obima o miso ma Mokonzi maboko mpamba te, zambi mobeko mokotindaka mitindo miye mi­nso.

35:5  Libonza lya moto semba lizali libonza lya mafuta o altare, nsolo mpimbo ya lyango ekokoma tee epai ya Nzambe.

35:6  Nzambe akosepela libonza lya moto semba, akobosana lyango mokolo moko te.

35:7  Kumisa Mokonzi na motema likabo, opima ye mbuma ya yambo ya bilanga bya yo te.

35:8  Mbala inso okobonza libonza, lakisa elongi ya bosepeli, mpe pesa yoko ya zomi na motema esengo.

35:9  Bonzela Mokonzi se lokola ye aka­beli yo, na motema likabo, lokola ekoki na yo.

35:10  Zambi Mokonzi akopesa yo lifuta, akozongisela yo biloko mbala nsambo.

35:11  Omeka kobongola motema mwa ye na mabonza te, akoyamba ma­ngo te. Otia motema te na libonza lizangi bosembo ;

35:12  mpamba te, Mokonzi azali zuzi, mpe akotalaka bilongi bya bato te.

35:13  Akondimelaka mobola se lokola moto monene, akoyokaka bobeleli bwa moto anyokwami.

35:14  Akokebaka na mabondeli ma mwana etike, mpe na boleli bwa mwasi bozenge.

35:15  Ntango mpizoli ya mwasi boze­nge itangi o litama lya ye, boleli bwa ye bokofunda oyo anyokoli ye.

35:16  Nzambe alingi moto oyo akosalelaka ye na motema mobimba, lo­sa­mbo la ye lokokomaka kin’o likolo.

35:17  Losambo la moto wa bosawa lokokoma kin’o likolo, akozwa libondi te kina losambo la ye lokokoma epai ya Nzambe.

35:18  Akolembe te kina Mokonzi wa likolo akoyoka, mpe akotala lika­mbo lya basemba, akozongisela bango bosembo.

35:19  Mokonzi akozilisa bato te, mpe akokanga motema lisusu te

35:20  tee akosilisa makasi ma bato ba lolendo mpe akopesa bikolo bisusu etumbu mpo ya mabe ma bango.

35:21  Akosilisa bato banso ba lolendo mpe akobotolo bato babe monto­ngo mwa bokonzi,

35:22  tee akopesa moto na moto lifuta lya mosala mwa ye, mpe akozo­ngisela bango mabe to malamu balingaki kosala ;

35:23  akobongisa likambo lya ekolo ya ye, akoyokela bato ba ye ngolu, akosepelisa bango.

35:24  O ntango ya mpasi bakosepelaka ngolu ya ye, lokola bakosepelaka mbula o ntango ya elanga.

Chapter 36

36:1  E Mokonzi, Nzambe wa molóngó, oyokela biso mawa, sala ’te bato ba bikolo binso baba­nga yo,

36:2  tombola loboko, bete bikolo bya bampaya, bamono bokasi bwa yo.

36:3  O maye makweli biso olakisi ba­ngo bosantu bwa yo, lakisa mpe biso bonene bwa yo o maye okosala bango.

36:4  Bayeba, se lokola biso, ’te ozali Nzambe se moko, yo Mokonzi.

36:5  Lakisa lisusu bilembo, sala mpe makamwisi, lakisa nkembo mpe bokasi bwa loboko la yo.

36:6  Silika makasi mpe tokisa nkanda ya yo, boma banguna mpe sukisa bango.

36:7  Sala noki, kanisa ndai olayaki, bo­ngo bato banso bakumisa bikela bya yo binene.

36:8  Bato batikali, móto mwa nkanda ya yo mosilisa bango, mpe baye banyokoli ekolo ya yo bakufa.

36:9  Pasola mitó mya bakonzi ba ba­nguna, baye bakolobaka : « Nani akokoka biso ? »

36:10  Osangisa mabota manso ma Yakob, ozongisa bango o ekolo ya bango lokola liboso.

36:11  Bato batangemi na nkombo ya yo, Mokonzi, oyokela bango mawa, zambi Israel azali mwana wa yo wa yambo.

36:12  Oyokela engumba ya yo esantu mawa, zambi okomisi Yeruzalem esika ya yo ya kopema.

36:13  Tondisa Sion na lokumu la bikela bya yo, mpe Tempelo ya yo na nkembo ya yo.

36:14  Lakisa bondeko lokola olakelaka bankoko ba biso, kokisa maloba baprofeta balobaka o nkombo ya yo.

36:15  Ondima losambo la bato bakotiaka mitema na yo, bayeba ’te baprofeta ba yo basakolaka mambi ma solo.

36:16  E Mokonzi, yoka losambo la basaleli ba yo, se lokola olakisaka Arone kobenisa ekolo ya yo.

36:17  O nse bato banso bandima ’te yo ozali Mokonzi mpe Nzambe wa lobiko !

36:18  Libumu likoyambaka bilei nde­nge na ndenge, kasi bilei binso bizali elengi ndenge yoko te.

36:19  Edada ekoyebaka elengi ya nyama yoko yoko balambi, se bongo moto wa bwanya ayebi maloba nini mazali ma lokuta.

36:20  Moto wa mayele mabe akoyokisaka baninga mpasi, moto wa mayele akozongisela ye mabe asali.

36:21  Mwasi akondimaka mobali oyo aponi ye, kasi o kati ya bilenge basi basusu baleki bolamu.

36:22  Bonzenga bwa mwasi bokosepelisaka miso, boleki manso mobali akoki kolinga.

36:23  Soko akolobaka malembe mpe na boboto, mobali wa ye aleki bato banso na esengo.

36:24  Moto abali mwasi, abandi kozwa nkita, azwi mosalisi akoki na ye, likonzi likotelemisa ndako.

36:25  Soko lopango lozali polele, bakoya koyiba biloko, soko mwasi aza­li te, mobali akotelengana na mawa.

36:26  Nani akotia motema na moyibi ayebani mingi, oyo akosilisaka mboka na bitambolela bya ye ?

36:27  Nani akotia motema na mobali azangi ndako, oyo akolalaka o esika butu bokokuta ye ?

Chapter 37

37:1  Moninga nyonso akolobaka : « Nazali moninga wa yo », kasi basusu bakolinga yo se na monoko.

37:2  Soko moninga moko abongwani monguna wa yo, okomi na mawa lokola moto aleli ndeko awei.

37:3  E mayele mabe, outi wapi mpo otondisa nse mobimba na maka­mbo ma bokosi ?

37:4  Soko moto azali na bomengo, mo­ninga wa ye mpe akosepela, kasi ekomi ye na mpasi, moninga aboyi kosalisa ye.

37:5  Kasi moninga wa solo akobunela ye, o ntango ya bitumba akobatela ye na nguba ya ye.

37:6  Obosana moninga wa motema te, mpe soko okomi na nkita, okanisaka ye.

37:7  Balaki banso bakokumisaka malako ma bango moko, kasi basusu bakolukaka kozwa litomba.

37:8  Okebaka na oyo akopesa yo malako, liboso oyeba eloko nini azali koluka epai ya yo ; mbele akopesa malako na ntina ya kozwa, akobetele yo zeke mpe akoloba na yo :

37:9  « Maye olingi kosala mazali malamu, » kasi na nsima akomibenda mpe akotala nini ekokwela yo.

37:10  Soko moto ayokeli yo zuwa, otuna ye malako te, oyebisa bato ba motema likunya makanisi ma yo te.

37:11  Otuna mwasi te nini akanisi mpo ya mbanda ya ye, to soda akimi etumba nini akanisi mpo ya etu­mba, to moto wa mombongo nini akanisi mpo ya mombongo, to moto alingi kosomba eloko nini aka­nisi mpo ya biloko, to moto wa lokoso ndenge nini akotondoko bato, to moto wa makambo makasi nini akanisi mpo ya boboto, to moto goigoi nini akanisi mpo ya mosala, to moto wa mosala ntango nini akosilisa kolona mbuma, to mosali goigoi nini akanisi mpo ya mosala makasi. Otuna bato baye lilako lyoko te.

37:12  Kasi tuna ntango inso moto wa motema malamu, moto oyo oyebi ’te akotosaka mibeko, moto azali na makambo lokola yo, oyo akoyoka mawa elongo na yo soko makambo mabongeli yo te.

37:13  Yoka mpe malako makoutaka o motema, zambi motema mozali mo­ni­nga wa yo wa solo.

37:14  Motema mwa moto mokokebisaka ye malamu leka bakengeli nsa­mbo ba ngomba.

37:15  Kasi yambo mpenza, bondela Nza­mbe wa nta likolo, akamba yo o nzela ya bosolo.

37:16  Liboso lya kobanda mosala, ose­ngeli komituna, mosala monso okosala, osengeli kokanisa mwa­ngo malamu.

37:17  Makanisi manso makoutaka o motema mpe makobimisaka makambo ndenge inei :

37:18  bolamu na mpe bobe, bomoi na mpe liwa ; kasi lolemu lokokataka makambo maye.

37:19  Basusu bayebi koteya bato basusu malamu, kasi ayebi komisalisa te.

37:20  Mosusu ayebi koloba malamu, ka­si bato balingi ye te, mpe bakotika ye akufa na nzala,

37:21  mpo Mokonzi akabeli ye bolamu te : azali na bwanya soki moke te.

37:22  Mosusu akomisalisaka bobele na bwanya bwa ye moko, moto mosusu akozwa litomba na bwanya bwa ye te.

37:23  Moto wa bwanya akoteyaka bato ba ekolo ya ye, bango bakozwa lito­mba lya bwanya bwa ye.

37:24  Moto wa bwanya akozwa bobenisi bwa Nzambe, baye banso bamoni ye bakotanga ye moto wa esengo.

37:25  Bakoki kotanga mikolo mya bomoi bwa moto, kasi Israel akoumela mikolo ebele, mya kotanga te.

37:26  Bakondimaka moto wa bwanya o ekolo ya ye, mpe nkombo ya ye ekokufa mokolo moko te.

37:27  Mwana wa ngai, o bomoi bwa yo omeka motema mwa yo, yeba maye makobongelaka yo te, oboya mango.

37:28  Makambo masusu makobongelaka bato banso te, mpe bato banso bakoki kosepela na makambo ma­nso te.

37:29  Oluka bisengo binso bya mokili te, mpe owela biloko bya kolia na lokoso te ;

37:30  zambi moto akoliaka na lokoso ako­bele, lokoso la bilei ekoyokisa ye mpasi o libumu.

37:31  Bato mingi bakufi mpo ya lokoso la bilei, oyo azali na bokebi akoumisa bomoi bwa ye.

Chapter 38

38:1  Pesa monganga lokumu mpo osengeli na ye ; ye mpe azali ekelamo ya Nzambe.

38:2  Libiki likoutaka na Nzambe Nta-Likolo, Ye apesi monganga likabo lya kobikisa bato.

38:3  Mayele ma monganga makopesa ye lokumu, ata o ntei ya bato banene bakokumisaka ye.

38:4  Mokonzi akeli matiti mazali na mo­nô, moto wa bwanya akokinola mango te.

38:5  Eteni ya nzete ekomisaki mai bololo elengi te ? Mokonzi alakisi bo­ngo nguya ya ye.

38:6  Ye mpe apesaki bato mayele ma koyekola mpo ’te bakumisa bikela binene bya ye.

38:7  Monganga akosalisaka mpe akolembisaka mpasi na matiti mango, maye molambi-nkisi asangisi.

38:8  Bongo misala mya Mokonzi mikosila mokolo moko te, mpe o mokili bato bokoki kobika o malali mpo ya ye.

38:9  Mwana wa ngai, soko obeli malali, otomboko te, kasi bondela Mokonzi, bongo akobikisa yo.

38:10  Boya mabe ma yo, mpe zala na bo­sembo, petola motema mwa yo na mbindo inso.

38:11  Tumbela Mokonzi mpaka ya malasi, mpe bonzela ye fufu ya mbuma ya mampa ; bakisa mpe mafuta lokola ekoki na yo.

38:12  Na nsima byanga monganga aya, zambi ye mpe azali ekelamo ya Nzambe, asalisa yo, zambi ose­nge­li na ye.

38:13  Mokolo mosusu okobika bobele mpo ya ye ;

38:14  mpo monganga mpe akosambelaka Mokonzi mpo ’te akoka kole­mbisa mpasi mpe kobikisa bomoi bwa bato.

38:15  Moto asali masumu o miso ma Mozalisi wa ye, asengeli kokende koluka libiki epai ya monganga.

38:16  Mwana wa ngai, soko moto awei, lela ye na mai o miso, lela makasi, lakisa ’te ozali na mawa manene. Kunda ebembe ya mowei lokola ebongi na ye, mpe obosana kobongisa lilita lya ye te.

38:17  Lela makasi, mpizoli ya miso ita­nga o nse, sala lilaka lokola ekoki na ye ; mokolo moko to mikolo mibale, mpo batongo yo te, na nsi­ma luka libondi mpo ’te otika koyoka mawa.

38:18  Mpamba te, moto akoki kowa soko mawa maleki, soko motema mozali na esengo te, nzoto ekole­mbe.

38:19  Tika koyoka mawa mokolo oku­ndi mowei : okoki kotikala motema mawa mawa te.

38:20  Omipesa ntango inso na makanisi ma mawa te, kasi longola mawa mpe kanisa mikolo mikoya.

38:21  Obosana te : moto akozongaka te ; na mawa ma yo okosalisa mowei te, kasi okomiyokisa se mpasi.

38:22  Yebaka ’te yo mpe okokende nzela eye ye aleki : lelo ngala ya ye, lobi ya yo !

38:23  Soko mowei apemi, tika mpe kokanisaka ye, longola mawa noki se ntango azongisi molimo mwa ye.

38:24  Moteyi akozwa bwanya soko ako­luka ntango ya koyekola ; moto azali na misala mingi te, akoki kokoma moto wa bwanya.

38:25  Moto akosalaka bilanga na epasola mabelé akoki kozwa mayele nde­nge nini ? Akoyeba bobele kokamba ngombe na lingenda. Moto ameseni na ngombe, akosala mosala na ngombe bomoi bwa ye mobimba, mpe ayebi bobele lisolo lya ngombe ya ye.

38:26  Akotia mayele manso se na kopasola mabelé, mpe mpokwa inso akozala se koleisa ngombe.

38:27  Kapita to mosali wa mabaya se bo­ngo : akosalaka mosala butu moi kopema te. Se bongo na moto akokataka bilembo o bibende : soko asilisi kokata elembo yoko kitoko, akoluka lisusu kokata esusu eleki malamu. Akopesa motema mobimba na kozwa liyemi kitoko, mpe akokutola mpongi ya ye mpo ya kosilisa mosala mona.

38:28  Se bongo na motuli akofandaka penepene na móto, miso ma ye se na mosala mwa bibende. Milinga mya móto mikokondisa ye nzoto, mpe molunge mwa fulu mokoyokisa ye mpasi. Makeléle ma ebeteli makoboma ye matoi, miso ma ye se epai ya eloko azali kotula. Na motema mobimba alingi kobongisa mosala mwa ye, mpe akokutola mpongi ya ye mpo ya kosilisa mosala mwa ye malamu.

38:29  Mosali mbeki penepene na mbeki ya ye se bongo : awa azali kota­mbwisa sani ya masini na makolo, makanisi ma ye manso makei epai ya mosala, mpe asili atangi biloko boni alingi kosilisa.

38:30  Akoyema libazi na maboko, akopoto lyango malamu na makolo ma ye ; akotia motema mobimba na kobo­ngisa mbeki o libanda, mpe akokutola mpongi ya ye mpo ya kopetola fulu.

38:31  Bango banso bakotiaka mitema na mosala mwa maboko, mpe moto na moto ayebi mosala mwa ye ma­lamu.

38:32  Soki bango te, ata mboka yoko etongamaki te, mpe tozalaki na ndako mpe na balabala te.

38:33  Kasi bakoyaka o likita lya baya­ngeli te, mpe o lisanga lya bankumu bazali na esika ya lokumu te. Bakofa­ndaka o kiti ya bazuzi te, mpe bayebi kolimbola mibeko te.

38:34  Bayekoli mibeko mya bwanya mpe mya bosembo te, bayebi kotanga biyele te, kasi bakosalaka ntango inso biloko bya sika, mpe bakosambelaka se mpo ya biloko bakosalaka.

Chapter 39

39:1  Na moto akomanyolaka mibeko mya Mokonzi ezali bongo te : akolukaka koyeba bwa­nya bwa bankoko, mpe o ntango akoki kopema akotangaka maloba ma baprofeta.

39:2  Akobombaka masolo ma bikela bya bato banene o motema, mpe ayebi kotondolo ntina ya miulani minso.

39:3  Akoyekolaka ntina ya biyele bileki makasi, mpe ayebi kolimbola miulani mya kwokoso.

39:4  Akosalaka o ntei ya bato banene, mpe akomononoko o bisika bako­nzi basangani. Akokendeke mi­be­mbo o bikolo bisusu, mpe akomonoko bongo bolamu na bo­be bwa bato.

39:5  Uta ntongo akolukaka na motema moko kokutana na Mokonzi, Mozalisi wa ye, mpo asambela Nza­mbe wa Nta Likolo. Akofungolaka monoko mpo ya kosambela mpe kosenge ye alimbisa ye masumu.

39:6  Soko Mokonzi nta bonene alingi bongo, moto oyo akotonda na ma­yele : akobimisa maloba maike ma bwanya, mpe akokumisa Moko­nzi o ntango ya losambo.

39:7  Akozwa mayele ma kokata makambo na bosembo, mpe akoma­nyola mibombamo mya Nzambe.

39:8  Akolakisa baninga mateya maye azwaki, mpe akoluka lokumu na botosi Mibeko mya Nzambe.

39:9  Bato mingi bakokumisa mayele ma ye mpe bakobosana ye mokolo moko te ; bakokanisa ye ntango inso, mpe nkombo ya ye ekokufa mokolo moko te.

39:10  Bato ba bikolo binso bakokumisa ye, mpe lisanga lya bato bakosakola lokumu la ye.

39:11  Soko aumeli na bomoi, nkombo ya ye ekoleka nkombo ya bato nko­to, mpe o ntango ya liwa ako­zwa lokumu lokoki na ye.

39:12  Nalingi kobakisa naino makanisi masusu, mpo natondi na mango lokola sanza emononi mobimba.

39:13  Bana balamu ba ngai, boyoka ngai, bokola lokola fulele elonami penepene na moluka.

39:14  Bopalinginya nsolo mpimbo lokola mpaka ya malasi, mpe bokola lokola fulele ya lisi ; botombola mingongo, boyemba banso lisa­nga, mpe bokumisa Mokonzi mpo ya bikela bya ye binso.

39:15  Bosakola nkombo ya ye mpe bokumisa ye na nzembo mpe na bobeti nzenze, bokumisa mpe botondo ye boye :

39:16  « Bikela binso bya Mokonzi bileki bolamu, manso makosalemaka o ntango ye akani. » Boloba te : « Ya­ngo eloko nini ? Ntina ya yango nini ? » Basengeli koyekola manso o ntango ekoki.

39:17  Soko ye atindi bongo, mai makoteleme lokola efelo, mpe soko ape­si atinda, makotonda o mabulu.

39:18  Manso ye atindi makosalema se bongo, moto moko akoki kopekisa mosala mwa ye mwa libiki te.

39:19  Akomonoko misala minso mya ba­to, moto moko akoki kokima miso ma ye te.

39:20  Uta libandela tee nsuka ya moló­ngó akomonoko binso, eloko yoko ekoki kokamwisa ye te.

39:21  Boloba te : « Yango eloko nini ? Ntina ya yango nini ? » mpo bikelamo binso bikelami se na ntina.

39:22  Bobenisi bwa Nzambe bozali lokola ebale etondi mai, mpe bopolisi mokili lokola mpela enene.

39:23  Bobele bongo, na nkanda ya ye, abotoloki bapagano biloko, mpe akomisaki mai mongwa.

39:24  Akolakisa basantu ba ye nzela elamu, kasi bato baboyi mibeko bakotuta mabaku mingi.

39:25  Ut’o libandela Nzambe akelaki bi­loko bilamu mpo ya bato balamu, mpe biloko bibe mpo ya basumuki.

39:26  Biloko bya liboso bisengeli na bato byango biye : mai, móto, ebe­nde mpe mongwa, mbuma ya ma­mpa, mabéle, mafuta ma nzoi, mai ma mbuma ya vino, mafuta ma mbila mpe elamba.

39:27  Biloko bina binso bikobongelaka bato balamu, kasi bikobongwanela basumuki mabe.

39:28  Mimpepe misusu mikelamaki mpo ya kotumbola bato, na nkanda ene­ne mikokwela bato. Soko ali­ngi koboma biloko binso, akobimisa ekumbaki, mpe bongo mimpepe mikosilisa nkele ya Mozalisi.

39:29  Móto, mbula ya matandala, nzala mpe liwa, Nzambe asali byango mpo ya kopesa bato etumbu.

39:30  Mino ma nyama ya zamba, nkotó na bitupa, mpe mompanga mwa bobekoli bikelami mpo ya kosilisa basumuki.

39:31  Byango binso bikotosaka monoko mwa ye na esengo, bizali awa o nse mpo ya mokolo akosengela na byango, mpe soko ntango ekoki bikoboya kotosa ye te.

39:32  Yango wana, uta ebandela nayebaki yango malamu, namanyoli ya­ngo, bongo nakomi boye :

39:33  Manso Mokonzi akosalaka mazali se malamu, o ntango ekoki akopesaka binso biye bisengeli.

39:34  Oloba te : « Eloko eye eleki mabe », mpo binso bizali malamu na nta­ngo ya byango.

39:35  Bongo sikawa boyemba makasi na motema mobimba, mpe bokumisa nkombo ya Mokonzi !

Chapter 40

40:1  Bato banso bakoyokaka mpasi, bana ba Adamu bakomemeke mokumba monene o mapeke, banda mokolo babimi o libumu lya mama tee mokolo ba­kozo­nga epai ya mama wa bato ba­nso.

40:2  Likambo bakokanisaka mingi mpe bakobangaka, liye likosalaka ’te bazali motema likolo ntango inso, nde mokolo mwa liwa.

40:3  Moto áfanda o ngwende ya boko­nzi, álala o mabelé mpe o mputulu,

40:4  álata bilamba bya longondo na e­nkoti ya bokonzi, to bobele nku­ngulu : bango banso se makambo ma nkanda, ma zuwa, matungisi, bobangi liwa, bowelani na boswani.

40:5  Mpe ntango bakomi kopema mpe kolala o mbeto, mpongi ya butu ekopesaka bango mabanzo ebele.

40:6  Moto akoka kopema moke, to ata moke te, noki akomilembisa na ndoto lokola amilembisi na moi. Akobanga mpo ya bimonela lokola moto akimi bitumba.

40:7  Ntango ndoto ekoyokisa ye nsomo enene, akolamuka, akokamwa na ndenge azalaki kobanga mpa­mba.

40:8  Maye makokwelaka bikelamo bi­nso, ná moto ná nyama, mosumuki mbala nsambo kutu, mango ma­ye :

40:9  liwa, bosopi makila, boswani, bitumbu, makambo ma mawa, nzala, mibulungano, minyoko.

40:10  Makambo maye manso makelami mpo ya basumuki, mpo ya bango mpela enene ezindisaki mokili.

40:11  Binso biuti o mabelé bikozonga o mabelé, binso biuti o mai bikozonga o mbu.

40:12  Makabo mpe misala mizangi bosembo makosila, kasi bolamu bwa moto semba bokozala seko.

40:13  Nkita ya bato bazangi bosembo ekosila noki lokola ebale ekokauka o elanga, ekolimwa lokola nkake ebeti o ntango ya mbula.

40:14  Moto wa motema likabo akosepela, baye bakobukaka mibeko ba­kosila nye.

40:15  Bana ba basumuki bazali lokola nzete eboti bitapi mingi te, lokola nzete ilonami o kati ya mabanga.

40:16  Bazali lokola matiti makoli mpe­mbeni ya ebale, bakolongola ma­ngo liboso lya matiti masusu ma­nso.

40:17  Kopesa likabo ezali elengi lokola elanga ekobotaka mingi, mpe bolamu osali moninga bokobunga mokolo moko te.

40:18  Bomoi bwa nsomi mpe bwa mosali bozali elengi, kasi moto azwi nkita eye ebombami aleki bango babale.

40:19  Kobota bana mpe kotonga engu­mba ekopesa moto lokumu, kasi kozwa bwanya eleki bolamu. Bakokumisaka moto azali na bibwele mpe na bilanga, kasi bakolingaka liboso mpenza mwasi oyo abo­ngi nye.

40:20  Komele vino mpe kobete miziki ekosepelisaka bato, kasi kolinga bwanya eleki esengo.

40:21  Nzembo ya mpiololo mpe ya likembe ezali elengi mingi, kasi lolaka kitoko lopusi elengi.

40:22  Kotala biloko binzenga mpe kitoko ekosepelisa miso, kasi kotala milona mibesu o bilanga epusi kosepelisa.

40:23  Bato baye balingani, bakokutanaka o ntango ebongi, kasi bokutani bwa mobali na mwasi boleki ele­ngi.

40:24  Bandeko na bayebani bakosalisaka o ntango ya mpasi, kasi likabo liye likobikisa yo lipusi bolamu.

40:25  Wolo na palata bikopesaka bato makasi, kasi eloko ekosalisa yo mi­ngi nde lilako lilamu.

40:26  Nkita na bokasi bwa nzoto bikopesa moto elikya, kasi elikya ya solo se bobangi Mokonzi. Moto akobangaka Mokonzi akokelela te, ntina akende koluka lisalisi epai esusu ezali te.

40:27  Moto akobangaka Mokonzi afa­ndi o lopango kitoko, lokobatelaka ye malamu leka lokumu lonso.

40:28  Mwana wa ngai, olinga bisengese­nge te, malamu moto áwá, kasi ase­ngela kosengeke te.

40:29  Oyo asengeli kotia motema na meza ya moninga, azali lokola mo­to azali na bomoi lisusu te. Akomikomisa moto wa mbindo na bilei bya bato basusu, moto wa bwanya mpe wa bonkonde akosalaka bongo te.

40:30  Moto asila nsoni akoboya biloko bya bosengi te, kasi móto mokozikisa ye minsopo.

Chapter 41

41:1  E liwa, kokanisa yo ezali elengi soki te, ézala bato ba-fandi malamu o kati ya biloko bya bango, to baye bakoki kotia mitema na maye manso bazwi, mpe bakoki naino koyoka elengi ya bilei.

41:2  E liwa, mokolo mwa yo mokoyokisa esengo na baye bazali na makasi lisusu te mpe bakeleli, ná baye banuni mingi mpe bazali se komitu­ngisa, baye bamoni ntina li­susu te mpe babwaki elikya.

41:3  Obanga mokolo mwa liwa soki te, kanisa baye bawaki liboso na baye bakolanda yo.

41:4  Mobeko moye mwa Mokonzi motali bikelamo binso, ntina nini okosilikela Nzambe soko alingi bo­ngo ? Ata oumeli mibu zomi, monkama to nkoto, o mboka ya bawa bakomituna mpo ya bolai bwa bomoi te.

41:5  Bana ba basumuki bakozala bato babe mpenza, baye bameseni se na ndako ya bato baboyi Nzambe.

41:6  Nkita ya bana ba basumuki ekosila noki, kasi nsoni ya libota lya bango ekosila soki te.

41:7  Soko tata aboyi Nzambe, bana bakofinga ye, mpo nsoni ya bango euti na tata wa bango.

41:8  Mawa na bino bato boboyi Nza­mbe, mpo botiki mibeko mya Nza­mbe wa Nta Likolo.

41:9  Bobotami bobele mpo ’te babetele bino mobondo, mpe mokolo bo­kokufa mabe makokwela bino.

41:10  Binso biuti o mabelé bikozonga o mabelé, se bongo mabe makweli baye baboyi Nzambe mpo ’te babeba seko.

41:11  Nzoto ya bato ekokufaka solo, kasi nkombo ya moto malamu eko­kufa te.

41:12  Kanisa lokumu la nkombo ya yo, zambi nkombo ekotikala, leka mipiko nkoto mya wolo.

41:13  Bomoi, ata bwa moto malamu, bo­koumela mingi te, kasi lokumu la moto lokoumela seko.

41:14  Bana ba ngai, botosa mateya ma ngai na motema boboto ! Bwanya balakisi te mpe nkita ebombami bizali nde na litomba ?

41:15  Moto oyo ayebi kobombela bato bolema bwa ye aleki oyo aboyi kolakisa bango bwanya bwa ye.

41:16  Nakoyebisa yo na makambo nini osengeli koyoka nsoni, mpo okoki koyoka nsoni na makambo manso te, ata bato basusu bakokanisaka bongo te.

41:17  Yoka nsoni na bosali bosoni o miso ma tata na mama, soko obuki lokuta o miso ma bakonzi mpe bayangeli,

41:18  soko osali likambo lipekisami o miso ma bazuzi, to obuki mibeko o lisanga lya bana mboka ;

41:19  soko osuli moninga wa motema, to oyibi biloko o mboka ya yo.

41:20  Kanisa bosolo bwa Nzambe mpe bondeko akati na yo, bongo yoka nsoni soko oweli mampa o meza,

41:21  soko oyebi koyamba to kopesa eloko na bonkonde te, to ozongisi liloba te na moto apesi yo losako ;

41:22  soko otali mwasi ndumba na miso ma boluli, to oboyi moto wa ekolo ya yo ;

41:23  soko obotoli moto eloko eye bapesaki ye, to oluli mwasi wa moninga ;

41:24  soko okomi komesene mingi na mosali mwasi wa yo, (omeka kobeleme na mbeto ya ye te !)

41:25  soko ozokisi baninga na maloba ma yo, (opalela moninga te soko opesi ye eloko !)

41:26  soko osololi na bato basusu maye oyokaki, to obimisi makambo ma bonkutu.

41:27  Soko oyoki soni na makambo maye manso, bato banso bakondima yo.

Chapter 42

42:1  Kasi makambo masusu, oyoka mango nsoni te, (mpe osala mabe te mpo ya bobangi miso ma bato) :

42:2  Oyoka nsoni te mpo ya kotosa mibeko mya Nzambe, mpo ya ko­memya bondeko bwa ye mpe kokitisa mosumuki.

42:3  Oyoka nsoni te mpo ya kotanga elongo na moninga mbongo boni moko moko abimisi, to mpo ya kopesa bato biloko biye bawei batikeli bango ;

42:4  mpo ya kotala soko emekeli ya biloko ebongi solo, mpo ya kozwa litomba like to linene.

42:5  Oyoka nsoni te soko ozali kozwa litomba na mombongo mwa yo, soko obokoli bana ba yo na miso makasi, to soko obeti moombo oyo akosalaka mabe.

42:6  Soko ozali na mwasi alingi kotala biloko binso, kanga sanduku ya yo na bikangeli ; soko ozali na bato mingi o ndako, kanga biloko bya yo na lifungola.

42:7  Biloko olingi kobombisa epai ya moto mosusu, tanga byango mpe meka bozito bwa byango. Soko odefi eloko ya moto to odefisi, koma makambo manso o mo­nka­nda.

42:8  Oyoka nsoni te mpo ya kopalela elema mpe moto zoba, na mpe mobange oyo akosalaka bosoni. Okomilakisa bongo moto wa mayele solo, mpe bato banso bako­ndima yo.

42:9  Tata oyo aboti mwana mwasi akozala ntango inso motema likolo, akomitungisa mpo ya ye, mpongi ekokima ye na butu. Soko abali naino te, akobanga ’te bakobala ye te ; soko asili abali, akobanga ’te mobali akoboya ye.

42:10  Soko azali naino ngondo, akoba­nga ’te bakosenginya ye, mpe ako­kwela zemi o ndako ya ye. Soko azali na libala, akoki kokosa mobali wa ye, to mpe azali o ndako ya mobali, kasi akobota te.

42:11  Soko ozali na mwana mwasi aboyi kotosa, kengele ye malamu ; soki te, akosala ’te banguna baya kotiola yo, bato ba mboka mobimba baya kotonda mpo ya koseke yo, mpe osambwa o miso ma bato ba­nso.

42:12  Alakisa bonzenga bwa ye na mobali moko te, asolola na basi te.

42:13  Lokola mpanda ekoutaka o bilamba, se bongo bobe bwa mwasi moko bokoleka epai ya mwasi mosusu.

42:14  Mobali wa matata aleki mwasi wa boboto. Mwasi akeba na maka­mbo manso makoki koyokisa ye nsoni.

42:15  Sikawa nakokundola bikela bya Nzambe, nakoyebisa yo maye namoni : akeli binso na Liloba lya ye.

42:16  Mwese mokongengeleke biloko binso, mosala mwa Mokonzi motondi na nkembo ya ye.

42:17  Ata banzelu ba Mokonzi bakoki kosakola makamwa ma ye manso te, maye Mokonzi wa bokasi bo­nso abongisaki mpo ’te molóngó mobimba mozala mpo ya nkembo ya ye.

42:18  Ayebi bozindo bwa mbu mpe makanisi ma mitema mya bato, mpo Nzambe wa Nta Likolo ayebi ma­nso, mpe akomonoko makambo manso makosalema.

42:19  Akosakolaka makambo masili ma­leki na maye makoya, akoyebisaka maye mabombami.

42:20  Abungi ata likanisi lyoko te, liloba lyoko mpe te.

42:21  Abongisi bikela bya bwanya bwa ye malamu mpenza, akobongwanaka te ut’o libandela kin’o lobiko. Bakoki kopesa to kobotolo ye eloko te, asengeli na malako ma moto moko te.

42:22  Bikelamo bya ye binso bipusi bo­nzenga, ata mwa mololi ekoka­mwisaka.

42:23  Biye binso bizali na bomoi mpe bi­koumela seko, mpe bikotosaka ye o makambo manso.

42:24  Bikelamo binso bizali bibale bibale, asali eloko yoko te eye ebongi mpenza te.

42:25  Ekelamo yoko ekolakisaka ’te eke­lamo esusu ebongi nye. Nani moto akolembe kotala nkembo ya Mokonzi ?

Chapter 43

43:1  Etando ekongengeke o likolo eleki bonzenga, nke­mbo ya likolo ekosepelisaka miso ma bato.

43:2  Ntango mwese mokobimaka na nto­ngo mokosakolaka mosala mo­nene mwa Nzambe wa nta likolo.

43:3  Na midi mokokaukisaka mabelé, soko mwese mongali makasi, nani akokoka na moi ?

43:4  Bakopelisaka móto makasi mpo ya kotula bibende, kasi moi mo­ko­kaukisaka ngomba, moleki mwa­ngo mbala isato. Mwese mokoti­ndaka moi makasi mpe mokozikisaka, mokobimisaka miloli mya móto miye mikobomaka miso.

43:5  Nzambe, oyo akeli mwango, azali monene, na liloba lya ye akokambaka mwango o nzela mose­ngeli kokende.

43:6  Sanza mpe ekongengeke eleko na eleko, ekolakisaka eleko yoko yoko.

43:7  Sanza ekolakisaka bato mikolo mya biyenga, ntango ekomononoko mobimba, na nsima male­mbe malembe ekotikaka konge­nge.

43:8  Bakotangaka bileko bya mobu na nkombo ya yango ; sanza ekokolaka mpe ekokutwaka na botamboli, ezali mwinda mwa mampinga ma likolo, mokongengeke o eta­ndo ya likolo.

43:9  Bonzenga bwa etando nde minzoto mya nkembo, miye mikoke­mbisaka etando ya Mokonzi na bongengi.

43:10  Mpo ya etinda ya Nzambe mikokendeke, mikolembeke kolandana te.

43:11  Talaka monama o likolo mpe kumisa Mozalisi wa mwango, monama moleki bonzenga na nkembo ya mwango.

43:12  Ekomononoko lokola libungutulu lya nkembo o likolo, litiami wana na maboko ma Nzambe mpe­nza.

43:13  Nzambe akotindaka mbula ya mpe­mbe ekita, akotindaka minkalali lokola ye moko alingi.

43:14  Bobele bongo akofungolaka bibo­mbelo bya ye, mpe mampata makopimbwaka lokola ndeke.

43:15  Azali na makasi ma kokangisa mai ma mbula mpo matanga ma mbula makita lokola matandala.

43:16  Ntango ngomba imoni ye, ikomi koningana mpe kolenge, soko ye alingi, mompepe mwa Sudi moyei makasi ;

43:17  soko nkake ebeti mokili mokomi na mpasi, mompepe mwa Nordi mopepi mpe ekumbaki eyei.

43:18  Enokisi ye mbula ya mpembe, ekokita lokola ndeke, ekokweya lokola mapalela o bilanga. Mpe­mbe makasi ya mbula eye ekosepelisa miso, mpe ntango bato bamoni ’te enoki bakokamwa.

43:19  Akotindaka mpe mamio o mabelé mapanzana lokola mongwa ; soko ekomi galasi, ekomi nsonge nso­nge lokola nzube.

43:20  Mompepe mwa mpio makasi mokoutaka epai ya Nordi mokoka­ngisa galasi o likolo lya mai ; mo­mpepe moye mokosala mosala o bitima binso, lokola molingi kolatisa mai elamba ya bibende.

43:21  Mompepe mwa Nordi mokokaukisa ngomba, mokotumba eliki, mokozikisa esobe lokola móto.

43:22  Kasi londende na mamio ikobo­ngisa yango lisusu, mamio makoyaka nsima ya molunge, makoyokisa nsai.

43:23  Alakisi mbu enene botosi, se lokola akanaki liboso, mpe atii bisa­nga wana.

43:24  Bato ba mai bakosololaka makama ma mbu, masolo ma bango ma­kokamwisaka biso solo.

43:25  Makamwa mingi mazali o mbu : nyama ya ndenge inso mpe bibuki bya mbisi.

43:26  Na makasi ma Nzambe ntoma wa ye akolonga, mpo ya etinda ya ye manso makosuka malamu.

43:27  Ata tolobi mingi, tokoki kotanga manso te ; toloba na bokuse : « Nza­mbe azali binso ! »

43:28  Wapi epai tokozwa nguya ya kokumisa ye ? Azali Nzambe monene, aleki bikelamo binso.

43:29  Mokonzi akobangisaka, aleki bonene, bokasi bwa ye bwa nsomo bokokamwisaka biso.

43:30  Bokumisa Mokonzi, boyembela ye lokola bokoki : aleki binso. Bolembe te koyembela ye na makasi ma bino manso, zambi bikela bya ye bizali na nsuka te.

43:31  Nani moto amoni ye mpo ’te ayebisa baninga ? Nani moto akoki ko­kumisa ye lokola ebongi na ye ?

43:32  Biso tokoki komono se ndambo ya bikelamo bya ye, biye tokomonoko te, bizali mingi mpe bileki bonene.

43:33  Solo, Mokonzi moto akeli biloko binso, ye moto akopesaka bato ba ye bwanya.

Chapter 44

44:1  Tokumisa bato banene ba ekolo ya biso, tokumisa ba­nkoko ba biso, tobanda na baye ba liboso.

44:2  Mokonzi apesaki bango lokumu lonene mpenza, bazalaki bato ba lokumu ut’o ebandela.

44:3  Basusu bazalaki na lokumu la boyangeli mokili, nkombo ya bango iyebani mingi mpo ya misala mya bango ; basusu bato ba mayele mingi bayebaki kopesa malako mpe kosakola o nkombo ya Nza­mbe.

44:4  Basusu bazalaki kokamba bato na malako ma bango, bazalaki na ma­yele mingi ma koteya bato mpe ma kobokolo bango na maloba ma bwanya.

44:5  Basusu bazalaki kobimisa nze­mbo kitoko, to bakomaki masolo kitoko na biyele.

44:6  Basusu bazalaki na nkita mpe na nguya enene, bafandaki na boboto o ndako ya bango.

44:7  Bango banso bazwi lokumu o eko­lo ya bango banda ntango bazalaki naino na bomoi.

44:8  Basusu, nkombo ya bango iyebani tee lelo, bato banso bakokumisaka bango.

44:9  Basusu batiki ata nkombo ya ba­ngo te, balimwi lokola bato bazalaki o mokili te, lokola bato babotamaki te ; na bana ba bango se bo­ngo.

44:10  Kasi basusu bazalaki bato balamu, tobosani misala mya bango mya bosembo te.

44:11  Bana ba bango basangoli nkita ya bango, bankoko ba bango basa­ngoli yango nsima.

44:12  Bana ba bango bakobi kotosa mibeko mya Nzambe, mpe bankoko balandi se ndakisa ya bango.

44:13  Libota lya bango likosila te, lokumu la bango lokoumela seko.

44:14  Bakundi nzoto ya bango na boboto, mpe nkombo ya bango ikobu­ngama te o bileko binso.

44:15  Bato ba bikolo binso bakokumisa bwanya bwa bango. O lisanga lya bato bakosakola lokumu la bango.

44:16  Enok asepelisi Mokonzi, bongo ato­mbwami o likolo, atikeli bato banso bakoya nsima ya ye ndakisa ya bwanya.

44:17  Nzambe andimelaki Nowe moto wa bosembo, o eleko ya nkanda akomi tata wa libota lya sika. Mpo ya ye, ndambo ya bato batikalaki o ntango mpela enene ezindisaki mokili.

44:18  Na nsima Nzambe akati na ye bo­ndeko bwa seko mpo ’te mpela enene esilisa bato lisusu te.

44:19  Abarama azali nkoko ayebani mi­ngi wa bato ebele, moto moko te akokani na ye na lokumu.

44:20  Atosaki mibeko mya Nzambe wa Nta Likolo, mpe Nzambe akati na ye bondeko. Abarama akati ele­mbo ya bondeko bona o nzoto ; ntango Nzambe amekaki ye, alakisi se botosi.

44:21  Yango wana Nzambe alakeli ye na ndai ’te bikolo bisusu bikozwa bolamu mpo ya bankoko ba ye ; akozala na bankoko ebele lokola mputulu ya mabelé, mpe na nguya lokola minzoto o likolo. Alakeli ye ’te akopesa ye mokili mobimba, banda mbu enene tee ndelo ya mbu esusu, banda Ebale enene tee nsuka ya mokili.

44:22  Mpo ya Abarama, tata wa ye, Nza­mbe alakeli mpe Izaka ’te akobenisa bato banso.

44:23  Akati lisusu bondeko na Yakob : apesi ye likoki lya kobenisa bato banso, apesi ye mokili mwa ye. Akaboli mokili mwa ye na biteni, apesi byango na mabota zomi na mabale.

Chapter 45

45:1  O libota lya Yakob abimisi moto malamu moko, oyo ba­to banso bazalaki kolinga, ná Nzambe ná bato balingaki ye mi­ngi. Nkombo ya ye, Moze, moto moko abungi ye te.

45:2  Nzambe apesi ye nkembo lokola nkembo ya banzelu, apesi ye nguya enene mpo ya kobangisa ba­nguna.

45:3  Asali bikela binene mpo ya maloba ma ye, akomisi ye monene mpo akoka bakonzi ; apesi ye mitindo mpo ya bato ba ye, mpe alakisi ye nkembo ya ye mwa moke.

45:4  Asantisi ye mpo ya botosi mpe bo­boto bwa ye, mpe aponi ye o kati ya bato banso ba nse.

45:5  Ayokisi ye lolaka la ye, mpe akotisi o limpata liindo, azalaki koloba na ye mpe apesi ye mitindo, miye mikopesaka bato bomoi mpe bwanya, mpo ya kolakisa libota lya Yakob bondeko mpe bana ba Israel mitindo mya ye.

45:6  Atomboli Arone, mosantu lokola Moze, ndeko wa ye, wa libota lya Levi.

45:7  Akati na ye bondeko bwa seko, akulisi ye bonganga mpo ya kosalisa bato. Ayokisi ye esengo na bilamba nta bonzenga, mpe alatisi ye molato mwa nkembo.

45:8  Akembisi ye na bilamba bya lokumu, mpe alatisi ye bilembo bya nguya ya ye : mompila, monkoto molai na efod.

45:9  Akembisi elamba ya ye na mbuma ya malala, mpe ngengele mingi ya wolo, epai na epai, mpo ’te ilela nta­ngo azalaki kotambola ; izalaki kokoyona o Tempelo, bongo bato bakundola ’te Nzambe azalaki wa­na !

45:10  Alatisi ye elamba ya wolo ya bo­sa­ntu, ya longondo, ya motane mpe ya mwa moindo, esalemi na mosoni wa ntoki, bakisa libenga ya ‘Urim na Tumim’ mpo ya kotuna Nzambe.

45:11  Libenga lizalaki lya kiusa ya moi­ndo, lisonami na moto wa ntoki ya solo ; lizalaki na mabanga ma motuya, maye bakangisi na bika­ngeli bya wolo ; lisalemi kitoko mpenza. Mpo ’te Nzambe abosana bango te bakati nkoma o mabanga, izalaki nkombo ya libota lyoko lyoko lya Israel.

45:12  O ngabuni alati enkoti ya wolo, ezalaki na elembo ya mobonzami na Nzambe, enkoti ya lokumu mpe­nza, mosala mwa ntoki mingi ; bikembiseli biye bizalaki kobenda miso ma bato.

45:13  Moto moko amoni naino bilamba binzenga boye te, mokolo moko te mompaya alataki yango, bobele bana na bankoko ba ye bakolata yango ntango inso.

45:14  Mabonza maye matumbama mobimba, mbala ibale na mokolo, seko.

45:15  Moze akomisi ye nganga Nza­mbe, apakoli ye mafuta masantu. Ekomi mosala mwa ye mwa seko mpe mwa bankoko ba ye kin’o lobiko. Aya­ngela milulu mpe asala mosala mwa bonganga, abenisa mpe bato ba ye o nkombo ya Nzambe.

45:16  Mokonzi aponi ye o kati ya bato banso mpo abonzela ye libonza mpe mpaka ya malasi ya nsolo mpimbo mpo ’te akanisa ekolo ya ye, mpe alimbisa bango masumu.

45:17  Apesi Arone mibeko na mimeseno mya ye, mpe likoki lya kosa­mbisa bato na myango, mpo ’te ate­ya bana ba Yakob mateya ma ye mpe ali­mbolela bato ba Israel mibeko mya ye.

45:18  Bato ba libota lya ye te batomboki na ye, mpe bayokeli ye likunya ntango bazalaki o eliki : bato ba Datan na bato ba Abiram, na li­ngomba lya bato ba Kore bangalaki na nkanda enene.

45:19  Mokonzi amoni yango mpe asiliki, abomi bango banso na nkanda enene mpenza, alakisi bango makamwa manene, abomi bango na miloli mya móto.

45:20  Na nsima akolisi lokumu la Arone, atindi ’te bapesa ye biloko biye : mbuma ya yambo inso bato ba­bo­nzaki, mpe mampa ebele.

45:21  Alingisi bango balia mabonza bato babonzeli Mokonzi, Mokonzi apesi ye mango, na bana na mpe bankoko ba ye.

45:22  Kasi o ekolo mobimba azwi mabelé te, bandeko ba ye bazwi, kasi ye azwi te, zambi ekomami : « Ngai moko nazali likabo lya yo. »

45:23  Pinekas, mwana wa Eleazar, azalaki moto wa basato oyo azwi lokumu, zambi amilakisaki moto wa mpiko mpe wa bobangi Mokonzi. Asalaki molende o ntango bato bazalaki kotomboko, na mpi­ko enene azweli Israel bolimbisi.

45:24  Na ntina ena, Nzambe akati na ye bondeko bwa boboto. Aluboli ye mokonzi wa ndako esantu mpe moyangeli wa bato ba ye, azala nganga mokonzi seko, ye na bana ba ye.

45:25  Nzambe akati mpe bondeko na Davidi, mwana wa Yese, wa libota lya Yuda. O bokonzi boye mwana moko, to nkoko moko akokitana ye. Kasi libota lya Arone mobi­mba bakosangola bonga­nga Nza­mbe bwa ye.

45:26  Mokonzi apesa bino bwanya, bokoka kosambisa bato ba ye na bosembo, mpo ’te bazwa se bolamu mpe lokumu la bango losila mokolo moko te.

Chapter 46

46:1  Yozue, mwana wa Nun, azalaki mobuni wa mpiko. Akitani Moze o mosala mwa profeta, mpe lokola nkombo elakisi, akomi moto monene mpo abikisa baye Mokonzi aponoki, akweisa banguna batombokeli ye, mpe ako­tisa bato ba Israel o mokili akabeli bango.

46:2  Azwi lokumu lonene ntango ato­mboli mompanga mpo ya kobunisa bingumba.

46:3  Nani liboso lya ye azalaki na mpiko lokola ye ? Ye moto azalaki koka­mba bitumba bya Mokonzi.

46:4  Ye atelemisi mwese na losambo la ye, mpe moi mwa mokolo moko aumisi mwango mikolo mibale.

46:5  Abondeli Nzambe wa Nta Likolo ntango banguna ba ye bazingaki ye bipai binso. Mokonzi nta bonene ayoki losambo la ye, anokisi mbula ya matandala elekaki makasi.

46:6  Akei kobundisa ekolo ya banguna, mpe abomi basoda babandaki kokita ngomba. Alakisi bato ba bikolo bongo nguya ya bibuneli bya ye, bayeba ’te bazalaki kobunisa Mokonzi yemei,

46:7  mpo azalaki se kolanda Nzambe wa bokasi bonso. O ntango ya Moze azalaki se na botosi lokola Kaleb, mwana wa Yefune : Ba­ngo bakangisi bato monoko o lisa­nga, bongo bapekisi bango basala masumu te mpe batika kolobaloba.

46:8  Yango wana bobele bango babale babiki o kati ya basoda ba makolo nkoto nkama motoba ; bayingeli bongo o mokili Nzambe alakelaki bango, mokili motondi na mabéle mpe na mafuta ma nzoi.

46:9  Mokonzi apesi Kaleb makasi ma nzoto tee ntango akomi mobange. Ayingeli o mokili mwa ngomba, moye bana na bankoko ba ye ba­sa­ngoli.

46:10  Asali bongo mpo ’te bana ba Israel banso bayeba ’te kolanda Mokonzi ezali malamu.

46:11  Na nsima tokotanga bazuzi, moko moko na lokumu la ye, mpo mitema mya bango mibebaki te, mpe bapesaki Nzambe mokongo te. Bakumisa nkombo ya bango.

46:12  Minkuwa mya bango o malita mibota mbuma, nkombo ya bango ipesama lisusu, ilongobana na ba­nkoko ba bato baye ba lokumu.

46:13  Mokonzi alingaki Samuel solo ; ye profeta wa Nzambe abandisaki bokonzi bwa sika, apakoli bato mafuta mpo bazala bayangeli ba ekolo.

46:14  O bosambisi bato azalaki kotosa mibeko mya Mokonzi, bongo Mo­konzi azalaki kosalisa libota lya Yakob.

46:15  Amimonisi profeta wa Nzambe mpo ya botosi bwa ye, ye momoni makambo wa solo mpo ya maloba ma ye.

46:16  O ntango banguna bayaki kozi­nga ye bipai binso, abondeli Mokonzi Nzambe wa bokasi bonso, abonzeli ye mwana mpata ezalaki na mbeba te.

46:17  Mokonzi abetisi nkake ut’o likolo, mpe ayokisi lolaka la ye na lokito lonene ;

46:18  asilisi bakonzi ba Tiro mpe ba­nkumu ba ba-Filisti.

46:19  Liboso lya kokende kopema seko, asakoli o miso ma Nzambe mpe ma moponomi wa ye : « Nayibaki eloko ya moto te, mosolo te, ata sapato te », mpe moto moko afu­ndaki ye te.

46:20  Ntango asili awei, asakoli naino makambo, mpe ayebisi mokonzi ’te nsuka ya ye ekomi ; ut’o kati ya mabelé atomboli mongongo, asakoli makambo mpo ya kosilisa ma­sumu ma bato.

Chapter 47

47:1  Nsima ya ye profeta Natan ayei koloba o nkombo ya Nzambe o eleko ya Davidi.

47:2  Lokola bakoponoko mafuta ma libonza lya bondeko, se bongo Nzambe aponi Davidi o kati ya bana ba Israel.

47:3  Davidi asakani na ntambwe lokola izalaki se bana ntaba mpe na nkoi lokola izalaki se bana mpata.

47:4  Ezalaki ye naino elenge mobali, abomi elombe, alongoli nsoni ene­ne ezalaki o ekolo ya ye. Abwakeli Goliat libanga na bilingongo, mpe asukisi bongo lofundo la ye.

47:5  Awa abondeli Mokonzi wa Nta Likolo, oyo alendisi loboko la ye la mobali, abomi bongo elombe oyo ameseneki na bitumba, mpe azongisi makasi na bato ba ekolo ya ye.

47:6  Bakumisi ye lokola moto abomi bato nkoto zomi, bakumisi ye mpo Nzambe abenisi ye, balatisi ye enkoti ya nkembo enene,

47:7  mpo abomi banguna bazalaki penepene, anyati ba-Filisti bayelaki ye etumba, asilisi makasi ma ba­ngo libela.

47:8  O misala mya ye minso azalaki kotondo Nzambe nta bosantu na maloba ma bokumisi. Azalaki koyembela Mozalisi wa ye nzembo mpe kolinga ye na motema mobimba.

47:9  Atii bato bazalaki kobete nzenze liboso lya altare, mpo ’te nzembo eleka kitoko.

47:10  Atindi ’te basepela biyenga bya Nzambe na lokumu lonene, abo­ngisi milulu mya biyenga binene mpo ’te bakumisa nkombo esantu ya Mokonzi, ntongo ntongo babanda koyemba nzembo o ndako esantu.

47:11  Mokonzi alimbisi mabe ma ye, apesi bokonzi bwa ye nguya seko, akati na ye bondeko lokola bako­nzi bakosalaka mpe apesi ye ngwe­nde ya lokumu o Israel.

47:12  Nsima ya ye, mwana wa ye, moto wa bwanya, akitani ye, azwi kimia mpo ya tata wa ye.

47:13  Eleko ya bokonzi bwa Salomo eza­laki eleko ya boboto, Nzambe apesaki ye kimia o bikolo binso mpo ’te atongela nkombo ya ye ndako, mpe abongisa esika esantu seko.

47:14  E Salomo, ozalaki na bwanya o bolenge bwa yo, otondaki na mayele lokola ebale etondi na mai !

47:15  Bwanya bwa yo bopalanganaki o nse mobimba, otondisi yango na biyele mpe na sambole ya yo.

47:16  Nkombo ya yo eyebanaki kin’o bisanga mosika, bato balingaki yo mpo ya boboto bwa yo.

47:17  Bato banso bazalaki kokamwa na nzembo, na biyele mpe na miulani mya yo.

47:18  Okongoli wolo lokola bibende bya mpamba, mpe palata lokola mondolu, se na makasi ma Mokonzi oyo bakotangaka Nzambe wa Israel.

47:19  Kasi opesaki nzoto ya yo na basi, ozalaki moombo o makambo ma nzoto.

47:20  Obebisi lokumu la nkombo ya yo, osantoli libota lya yo tee Nzambe asiliki na bana ba yo, mpe apesi libota lya yo etumbu mpo ya bozoba bwa yo :

47:21  bokonzi bwa yo bokabwani na biteni bibale, ekolo ya Efraim eto­mboki, eponi mokonzi mosusu.

47:22  Kasi Mokonzi atiki koyokela bato ba ye ngolu te, mpe atiki kokokisa maloba ma ye manso te ; abomi bankoko ba moponomi wa ye te, mpe asilisi libota lya molingami wa ye te. Kasi atikeli libota lya Yakob ndambo ya bato, mpe atikeli Davidi moto moko wa libota lya ye.

47:23  Salomo akei kokutana na bankoko ba ye, atiki nsima ya ye mwana moko wa libota lya ye ; moto aleki bato ba ekolo na bozoba, azalaki na mayele te, Roboam oyo abe­ndaki bato o nzela ya batomboki.

47:24  Yeroboam, mwana wa Nebat, alakisi ba-Israel nzela ya masumu, mpe ba-Efraim nzela ya mabe. Bato bakomi kosalaka masumu ma­leki, yango wana Nzambe babengani bango mosika na ekolo ya bango.

47:25  Baluki kosala mabe ndenge na nde­nge tee mokolo bazwi etu­mbu.

Chapter 48

48:1  Na nsima profeta Elia abimi lokola móto, maloba ma ye mazalaki lokola esungi epeli móto.

48:2  Ye moto abyangi nzala o ekolo ya Israel ; mpo ya mpiko ya ye o mosala abomi bato ebele.

48:3  Na liloba lya Mokonzi akangisi mbula, mpe akitisi móto mwa likolo mbala isato.

48:4  Solo, Elia, ozwi lokumu mingi na makamwisi ma yo ! Nani akoki ko­mikumisa ’te akokani na yo ?

48:5  Osekwisi moto awei, obikisi ye o mboka ya bawa na liloba lya Mokonzi.

48:6  Okweisi bakonzi ba nse, bato banene balongwi o mbeto ya bango lisusu te.

48:7  O ngomba Sinai oyoki bopaleli bwa Nzambe, o ngomba Oreb oyoki mikano mya bobekoli.

48:8  Opakoli bakonzi mafuta mpo ’te babekola bato mabe ma bango, opakoli baprofeta mafuta mpo ’te bakitana yo.

48:9  Otombwami o likolo o ntei ya mompepe mwa móto, bamemeki yo na likalo libendami na farasa ya móto.

48:10  Nzambe aponi yo mpo ’te opalela bato bakoya nsima, okitisa bongo nkanda ya ye, engala te, mpe ozo­ngisa bondeko kati ya batata na bana, bongo opesa lisusu mabota ma Yakob bokasi.

48:11  Esengo na bato bakomono yo, mpe na baye bawei o bondeko bwa Nzambe, zambi biso mpe tokozwa bomoi bwa solo.

48:12  Awa Elia alimwaki bongo o mo­mpepe mwa móto, Elizeo atondaki na elimo wa ye. O bomoi bwa ye mobimba mokonzi moko aba­ngisaki ye te, mpe moto moko te akokaki kotinda ye ata nini.

48:13  Mosala moko molekaki ye makasi te, ata nsima ya liwa nzoto ya ye esali makamwisi.

48:14  Ntango azalaki na bomoi asali makamwisi, nsima ya liwa lya ye mpe misala mya ye mikamwisaki bato.

48:15  Ata bongo, bato babongoli mitema te, baboyi masumu ma bango te, kina bakambami mosika na eko­lo ya bango mpe bapanzani o nse mobimba.

48:16  Etikali bongo se mwa ndambo ya bato, na moyangeli moko wa libota lya Davidi. O kati ya bango basusu basepelisi Nzambe, kasi basusu bakobi kosala masumu.

48:17  Ezekia alendisi engumba ya ye, mpe abendi mai tee o kati ya bifelo bya yango. Na bibende atimoli nzela o kati ya mabanga mpe bitima mpo ya kobomba mai.

48:18  O eleko ena Senakerib akei etu­mba mpe atindi ntoma wa ye, ato­mboli loboko mpo ya kosala Sion mabe, mpe afundi na lolendo la ye.

48:19  Mitema mpe maboko ma bango makomi kolenge, bakomi na mpasi lokola mwasi alingi abota.

48:20  Babeleli Nzambe Mokonzi wa ngo­lu, batomboli maboko epai ya ye. Ut’o likolo Mosantu andimeli bango noki mpenza, mpe abikisi bango na maboko ma Izaya.

48:21  Asukisi bato ba nganda ya ba-Asur, anzelu wa ye asilisi bango nye,

48:22  mpo Ezekia asalaki maye masepelisi Mokonzi, alongwi o nzela ya tata wa ye Davidi te, lokola profeta Izaya alakisaki ye, oyo azalaki moto monene mpe momoni makambo wa solo.

48:23  O mikolo mya ye mwese mozo­ngaki nsima, mpo ’te mokonzi atikala naino na bomoi.

48:24  Na mayele ma Nzambe amoni nsu­ka ya mokili mpe abondi mitema mya bato bazalaki na mpasi o Sion.

48:25  Ayebisi makambo makoya tee o mokolo mwa nsuka, mpe ayebisi maye mayebani naino te liboso ’te masalema.

Chapter 49

49:1  Kokanisa Yozia ezali elengi lokola nsolo ya malasi, maye molambimatiti alengelaki. Bato bakoyoka ye elengi lokola mafuta ma nzoi o monoko, mpe lokola miziki o ntango ya limpati liye bakomeleke vino.

49:2  Alandi nzela ya bosembo mpe asa­li ’te bato ba ekolo ya ye babo­ngola mitema, alongoli makambo ma nsomo ma bokumisi bikeko.

49:3  Azalaki kotia motema se na Mokonzi, o ntango masumu mangali, abendi bato o nzela ya losambo.

49:4  Tika se Davidi, Ezekia na Yozia, banso bakobi kosala masumu, mpo batikaki mibeko mya Nza­mbe wa likolo : bakonzi ba Yuda basilaki bongo.

49:5  Bato basusu bakomi na bokonzi bwa bango, mpe bikolo bisusu bikomi na lokumu la bango.

49:6  Banguna batumbi engumba esantu eye Nzambe aponi, bongo bato bazalaki wana lisusu te.

49:7  Yeremia asakolaki yango, mpo ba­nyokoloki ye. Ntango azalaki naino o libumu lya mama Nza­mbe aponi ye ’te abikola, aboma mpe abebisa, kasi atonga mpe alona lokola.

49:8  Ezekiel amoni limoni lya nkembo ya Nzambe, o likalo lya bakerubim amimonisi na ye ;

49:9  alakisi ye mpe Yob oyo alandaki nzela semba o makambo manso.

49:10  Maye matali baprofeta basusu zomi na babale : minkuwa mya ba­ngo mizwa bomoi bwa sika o malita ma bango, zambi babondoki bana ba Yakob, babikisi bango mpe balendisi elikya ya bango.

49:11  Toloba ndenge nini mpo ya kokumisa Zorobabel, moto azalaki lokola mompete mwa motuya o mo­sapi ?

49:12  Toloba nini mpo ya Yozue, mwana wa Yosedek ? Bango bato batongi Tempelo lisusu, babongiseli Mokonzi esika esantu, eye ekozala na lokumu lonene seko.

49:13  Nkombo ya Neemia mpe ezali na lokumu lonene : moto oyo abo­ngi­saki bifelo biye bikweyaki, abongisaki mpe bizibeli na bika­ngeli, mpe atongaki lisusu ndako ya biso iye ibukanaki.

49:14  O mokili moto moko lokola Enok azalaki te, zambi ye atombwamaki o likolo.

49:15  Moto moko lokola Yozefu azalaki mpe te, oyo ayangeli bandeko ba ye mpe abikisi ekolo ya ye. Balakisi ebembe ya ye lokumu lonene.

49:16  Sem na Set bazalaki mpe bato ba lokumu, kasi o molongo mwa bato Adamu aleki bango banso.

Chapter 50

50:1  O eleko ya nganga mokonzi Simon, mwana wa Onia, babongisi Tempelo mpe balendisi ndako esantu.

50:2  Asali ’te batia mabanga ma nse ma ndako ya mikili mibale, mpe mabanga manene ma lopango la Tempelo.

50:3  Akambi mosala mwa kotimola libulu lya mai, linene mpenza lokola mbu.

50:4  Alendisi lopango la engumba mpo ’te, soko etumba ebimi, bato ba ye babomama te.

50:5  Elongi ya ye ezalaki kongenge o kati ya bato ba ye ntango azalaki kobima o esika esantusantu.

50:6  Azalaki lokola monzoto mwa nto­ngo o ntei ya mampata, lokola sanza ekongengeke o mikolo miye ezali mobimba,

50:7  lokola mwese mokongengeleke Tempelo ya Nta Likolo, lokola mo­nama mobimi o ntei ya ma­mpata ma nkembo,

50:8  lokola fulele ya roza o mikolo mya eyenga, lokola fulele ya lisi penepene na moluka, lokola etapi ya nzete ya mpaka o eleko ya sika,

50:9  lokola mpaka ya malasi bakotu­mbaka ntango ya libonza, lokola mbeki etulami na wolo, ekembisami na mabanga ma motuya nde­nge na ndenge ;

50:10  lokola nzete ya oliva eboti mbuma ebele, lokola sipresi ekomi molai kin’o mampata.

50:11  Ntango alati molato mwa lokumu mpe amikembisi na bonzenga bo­nso, mpe abuti altare esantu, ato­ndisi lopango la Tempelo na nke­mbo ya ye.

50:12  Ntango bandeko ba ye banganga Nzambe bazingi ye, lokola sédere ya Libano, ye moto atelemi penepene na etumbelo ya altare mpe ayambi mabonza o maboko ma bango. Lokola nzete ya mbila

50:13  bana banso ba Arone bazingi ye na nkembo enene ; na mabonza ma Mokonzi o maboko, batelemi o boso bwa bato banso ba Israel.

50:14  Ntango Simon asilisi milulu mya losambo o altare, mpe abongiseli Nzambe wa bokasi bonso libo­nza,

50:15  atandi loboko likolo lya nkeni ene­ne, asopi mai ma mbuma ya vino o eteni ya nse ya altare : eyokisi nsolo mpimbo o miso ma Nza­mbe, Mokonzi wa molóngó mobimba.

50:16  O ntango ena bana ba Arone bagangi mpe babeti mindule batuli na mbengi, bayokisi bongo lokito lonene mpo ’te Nzambe wa Nta Likolo akanisa bango.

50:17  Na nsima bato banso lisanga ba­mi­bwaki bilongi o nse : bakumbameli Mokonzi wa bokasi bonso, Nzambe wa Nta Likolo.

50:18  Bayembi mpe bakumisi ye na nze­mbo, nzembo eye elengi eyokani mosika.

50:19  Bato banso babondeli Mokonzi wa likolo, basambeli Nzambe wa ngolu tee milulu mya Mokonzi mikomi na nsuka mpe basilisi losambo la bango.

50:20  Na nsima atiki altare mpe akiti, atandeli lisanga mobimba lya Israel maboko mpo ’te apesa bobenisi bwa Mokonzi na mongongo makasi, mpe azwa lokumu la kosakola nkombo ya ye.

50:21  Mbala ya ibale banso bakumbami wana mpo ya kozwa bobenisi bwa Nzambe wa likolo.

50:22  Mpe sikawa bokumisa Nzambe wa likolo na nse, oyo akosalaka misala minene bipai binso : apesi biso lokumu banda libumu lya mama, mpe akolakisaka biso ngolu ya ye.

50:23  Nzambe ayokisa mitema mya biso esengo, akabela bato ba lelo o Israel boboto, lokola o mikolo mya kala.

50:24  Ayokela biso ngolu seko, mpe abi­kisa biso mikolo minso mya bomoi bwa biso.

50:25  Motema mwa ngai mokoyinaka bikolo bibale, mpe ekolo ya bisato ezali ekolo mpenza te :

50:26  bato ba ngomba Seir na ba-Filisti, na mpe ekolo ya bazoba bakofa­ndaka o Sikem.

50:27  Mateya ma bwanya mpe ma mayele malamu makomami o buku eye na Yezu wa Yeruzalem, mwana wa Sira, nkoko wa Eleazar. Asopi bwanya bozalaki o motema mwa ye.

50:28  Esengo na moto akozongelaka ma­teya mana, akokoma moto wa bwanya soko abombi mango o motema.

50:29  Soko atosi mango, akozala makasi o makambo manso, zambi mwi­nda mwa Mokonzi mokongengele nzela ya ye.

Chapter 51

51:1  E Mokonzi, Nkumu monene, nalingi kokumisa yo, Nzambe, Mobikisi wa ngai. Nakotondo nkombo ya yo.

51:2  Yo moto obateli ngai mpe osalisi ngai, obikisi nzoto ya ngai o likama lya liwa, mpe o motambo mwa bato ba songisongi, mpe ma bato ba lokuta. Osalisi ngai mpe obikisi ngai o maboko ma bato bafundi ngai,

51:3  olakisi bonene bwa ngolu ya yo mpe nkembo ya nkombo ya yo, ntango bato basusu baswi ngai mino mpo balia ngai, basusu batomboli loboko mpo baboma ngai, mpe o ntango nayoki mpasi mpe minyoko ndenge na ndenge.

51:4  Milinga mya móto milingaki kosilisa ngai mpema, nazalaki o ntei ya móto moye ngai napelisaki te.

51:5  Obikisi ngai o mboka ya bawa, na monoko mabe ma bato mpe na bato ba lokuta.

51:6  Batongi ngai na maloba ma lokuta epai ya mokonzi. Nakomaki penepene na liwa, nasilaki kokoma o monoko mwa mboka ya bawa.

51:7  Bazingaki ngai bipai binso mpe moto moko asalisaki ngai te ; nalukaki lisalisi, kasi moto moko amononoki te.

51:8  O ntango ena nakanisaki ngolu ya yo, Mokonzi, mpe bikela binene okolakisaka banda kala ; zambi okobikisaka bato bakotiaka elikya na yo, mpe okolongolaka bango o maboko ma banguna.

51:9  Ut’o bozindo nayokisi bobeleli bwa ngai, mpe nabondeli mpo ’te babikisa ngai o liwa.

51:10  Nabeleli Nzambe, Tata wa Mobikisi wa ngai : « Otika ngai te o mikolo mya mpasi, mpe o kati ya bato ba lolendo, ntango nazangaki lisalisi. Nakokumisa nkombo ya yo ntango inso, mpe nakoyembela yo nzembo ya botondi yo. »

51:11  Nzambe andimeli ngai : obikisi ngai o liwa, mpe osalisi ngai o mokolo mwa mpasi.

51:12  Yango wana nakotondo mpe nakokumisa yo, nakoyembela nko­mbo ya Mokonzi.

51:13  Ntango nazalaki elenge, liboso ’te nakende mobembo, nazalaki koluka bwanya o losambo la ngai.

51:14  O boso bwa Tempelo nazalaki ko­sambela mpo nazwa bwango, mpe nakoluka kozala na bwanya tee liwa.

51:15  Bwanya boyokisi ngai nsai mingi o motema, lokola fulele to mbuma ya vino eteli. Nazalaki kolanda nzela ya bosembo, ut’o bolenge nazalaki koluka bwanya.

51:16  Ekokaki na ngai ’te natia matoi mpo nayoka mateya mingi.

51:17  Bwanya bozweli ngai matomba mingi ; nakokumisa Oyo apesi ngai bwango.

51:18  Nakani kolanda nzela ya bwanya, naluki kosala malamu, nakoyoka yango mawa mokolo moko te.

51:19  Nabuni etumba mpo nakoma na bwanya mpe natosa Mobeko nye ; natomboli maboko epai ya likolo, mpe naleli mpo nabungaki maka­mbo masusu ma bwanya.

51:20  Natii motema na bwanya mpe na­zwi, zambi naluki bwango na motema peto. Bwanya bolakisi ngai makambo mingi ut’o ebandela, ya­ngo wana bwanya bokoki kotika ngai mokolo moko te.

51:21  Nazalaki se motema likolo mpo nazwa bwango, mpe ya solo, na­zwi eloko ya motuya.

51:22  Mokonzi apesi ngai, bo mbano, lo­lemu mpo ya kokumisa ye.

51:23  Bobeleme na ngai, bino baye bo­za­ngi bwanya, yakani koyekola epai ya ngai.

51:24  Mpo nini bokolobaka ’te bwanya bwa bino bokoki te, awa mitema mya bino mizali koyoka bwango mposa ?

51:25  Nakoyebisa bino, nakoki koloba bongo : mpo ya kozwa bwanya bo­kofuta mbongo te.

51:26  Bokanga ekangiseli ya bwanya o nkingo ya bino, bongo bokotisa bwanya o mitema mya bino. Bwanya bozali se penepene, bokoki kozwa bwango.

51:27  Bomono na miso : nasengelaki komiyokisa mpasi mingi te, mpe nakomi na ntango mingi ya bopemi.

51:28  Ata bosengelaki kopesa mbongo mingi mpo ya kozwa mateya, na bwanya bokozwa wolo ebele.

51:29  Mitema mya bino misepela na ngo­lu ya Mokonzi, boyoka nsoni te mpo ya kokumisa ye.

51:30  Bosilisa mosala mwa bino liboso ’te ngonga ebetela bino, mpe Nza­mbe akopesa bino lifuta o elaka atiaki.